← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 31/2009 van 24 februari 2009 Rolnummer 4436 In zake :
het beroep tot vernietiging van de artikelen 27 en 33 van de wet van 15 mei 2007 « tot wijziging van
het Gerechtelijk Wetboek betreffende het deskundigenonderzo Het Grondwettelijk Hof, samengesteld
uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 31/2009 van 24 februari 2009 Rolnummer 4436 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 27 en 33 van de wet van 15 mei 2007 « tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek betreffende het deskundigenonderzo Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 31/2009 du 24 février 2009 Numéro du rôle : 4436 En cause : le recours en annulation des articles 27 et 33 de la loi du 15 mai 2007 « modifiant le Code judiciaire en ce qui concerne l'expertise et rétablissant l'artic La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 31/2009 van 24 februari 2009 | Extrait de l'arrêt n° 31/2009 du 24 février 2009 |
| Rolnummer 4436 | Numéro du rôle : 4436 |
| In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 27 en 33 van de | En cause : le recours en annulation des articles 27 et 33 de la loi du |
| wet van 15 mei 2007 « tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek | 15 mai 2007 « modifiant le Code judiciaire en ce qui concerne |
| betreffende het deskundigenonderzoek en tot herstel van artikel | l'expertise et rétablissant l'article 509quater du Code pénal », |
| 509quater van het Strafwetboek », ingesteld door Thierry Mansvelt en | introduit par Thierry Mansvelt et autres. |
| anderen. Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de | composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. |
| rechters P. Martens, R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman en E. | Martens, R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman et E. Derycke, |
| Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder | assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. |
| voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | Melchior, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
| Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 20 februari | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 20 |
| 2008 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 22 | février 2008 et parvenue au greffe le 22 février 2008, Thierry |
| februari 2008, hebben Thierry Mansvelt, wonende te 1080 Brussel, | Mansvelt, demeurant à 1080 Bruxelles, rue de l'Intendant 115, Pierre |
| Opzichterstraat 115, Pierre Noël, wonende te 6120 Ham-sur-Heure, rue | Noël, demeurant à 6120 Ham-sur-Heure, rue de Jamioulx 65, Geoffroy de |
| de Jamioulx 65, Geoffroy de Streel, wonende te 1320 Bevekom, rue | Streel, demeurant à 1320 Beauvechain, rue Marcoen 1, Henry Denis, |
| Marcoen 1, Henry Denis, wonende te 1420 Eigenbrakel, avenue Henry de | demeurant à 1420 Braine-l'Alleud, avenue Henry de Withem 10, |
| Withem 10, Jean-Pierre de Dorlodot, wonende te 1325 Chaumont-Gistoux, | Jean-Pierre de Dorlodot, demeurant à 1325 Chaumont-Gistoux, rue La |
| rue La Place 14, en Daniel Drochmans, wonende te 1471 Genepiën, rue | Place 14, et Daniel Drochmans, demeurant à 1471 Genappe, rue |
| Saint-Joseph 24, beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 27 | Saint-Joseph 24, ont introduit un recours en annulation des articles |
| en 33 van de wet van 15 mei 2007 « tot wijziging van het Gerechtelijk | 27 et 33 de la loi du 15 mai 2007 « modifiant le Code judiciaire en ce |
| Wetboek betreffende het deskundigenonderzoek en tot herstel van | |
| artikel 509quater van het Strafwetboek » (bekendgemaakt in het | qui concerne l'expertise et rétablissant l'article 509quater du Code |
| Belgisch Staatsblad van 22 augustus 2007). | pénal » (publiée au Moniteur belge du 22 août 2007). |
| (...) | (...) |
| II. In rechte | II. En droit |
| (...) | (...) |
| Ten aanzien van de bestreden bepalingen | Quant aux dispositions attaquées |
| B.1.1. Het beroep tot vernietiging is gericht tegen de artikelen 27 en | B.1.1. Le recours en annulation est dirigé contre les articles 27 et |
| 33 van de wet van 15 mei 2007 « tot wijziging van het Gerechtelijk | 33 de la loi du 15 mai 2007 « modifiant le Code judiciaire en ce qui |
| Wetboek betreffende het deskundigenonderzoek en tot herstel van | concerne l'expertise et rétablissant l'article 509quater du Code pénal |
| artikel 509quater van het Strafwetboek » (hierna : wet van 15 mei | » (ci-après : la loi du 15 mai 2007). |
| 2007). B.1.2. De wet van 15 mei 2007, die in het raam past van de strijd | B.1.2. S'inscrivant dans le cadre de la lutte contre l'arriéré |
| tegen de gerechtelijke achterstand, hervormt de procedure van het | judiciaire, la loi du 15 mai 2007 opère une réforme de la procédure |
| deskundigenonderzoek teneinde die te versnellen en te vereenvoudigen, | d'expertise afin de la rendre plus rapide et plus souple, en remédiant |
| door bepaalde moeilijkheden te verhelpen die zich voordoen tijdens | à certaines difficultés qui se posent lors des expertises effectuées |
| deskundigenonderzoeken die in het raam van gerechtelijke procedures | dans le cadre de procédures judiciaires. |
| worden uitgevoerd. | |
| De wet van 15 mei 2007 onderstreept aldus het ondergeschikte karakter | La loi du 15 mai 2007 souligne ainsi le caractère subsidiaire de |
| van het deskundigenonderzoek ten aanzien van andere wijzen van | |
| bewijsvoering, doordat ze de rechter verzoekt enkel voorrang te geven | l'expertise par rapport aux autres modes de preuve, en invitant le |
| aan het deskundigenonderzoek indien het voor de oplossing van het | juge à ne privilégier l'expertise que si elle constitue, pour la |
| geschil « de meest eenvoudige, snelle en goedkope maatregel » (artikel | solution du litige, la mesure d'instruction « la plus simple, la plus |
| 875bis van het Gerechtelijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 2 van de | rapide et la moins onéreuse » (article 875bis du Code judiciaire, |
| wet van 15 mei 2007) vormt; de wet verleent de rechter overigens een | inséré par l'article 2 de la loi du 15 mai 2007); elle confère par |
| actievere rol wat betreft het verloop van de procedure, zowel ten | ailleurs au juge un rôle plus actif dans le déroulement de la |
| voordele van de partijen als van de deskundigen, teneinde de duurtijd | procédure, afin d'en réduire la durée et le coût, au bénéfice tant des |
| en de kostprijs ervan te verminderen; zij verbetert ten slotte de | parties que des experts; elle améliore enfin le régime relatif aux |
| regeling in verband met de kosten en de consignatie met de bedoeling « | frais et à la consignation, dans le but de « créer dès le début une |
| betreffende dit aspect vanaf het begin voldoende duidelijkheid te | clarté suffisante concernant cet aspect » (Doc. parl., Chambre, |
| creëren » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2540/007, p. 5). | 2005-2006, DOC 51-2540/007, p. 5). |
| Tijdens een installatievergadering zal de rechter aldus de essentiële | Lors d'une réunion d'installation, le juge déterminera ainsi les |
| parameters van het deskundigenonderzoek vaststellen, zoals de duurtijd | paramètres essentiels de l'expertise, tels que la durée de la mission, |
| van de opdracht, het tijdpad van de opdracht, de geraamde kostprijs | le calendrier de la mission, le coût estimé de l'expertise, le montant |
| van het deskundigenonderzoek, het bedrag van het voorschot en het | |
| redelijk deel van het voorschot dat kan worden vrijgegeven aan de | de la provision et la partie raisonnable de la provision pouvant être |
| deskundige (artikel 972, § 2, van het Gerechtelijk Wetboek, zoals het | libérée au profit de l'expert (article 972, § 2, du Code judiciaire, |
| is vervangen bij artikel 9 van de wet van 15 mei 2007). | tel qu'il a été remplacé par l'article 9 de la loi du 15 mai 2007). |
| B.2.1. Artikel 27 van de wet van 15 mei 2007 vervangt artikel 987 van | B.2.1. L'article 27 de la loi du 15 mai 2007 remplace l'article 987 du |
| het Gerechtelijk Wetboek, gewijzigd bij de wet van 27 mei 1974, als volgt : « De rechter kan het voorschot bepalen dat elke partij moet consigneren ter griffie of bij de kredietinstelling die de partijen gezamenlijk hebben gekozen, en de termijn waarbinnen zij aan deze verplichting moet voldoen. De rechter kan deze verplichting niet opleggen aan de partij die overeenkomstig artikel 1017 niet in de kosten kan worden verwezen. De rechter kan het redelijk deel van het voorschot bepalen dat wordt vrijgegeven teneinde de kosten van de deskundige te dekken. Zodra het voorschot in consignatie werd gegeven, brengt de griffie of de kredietinstelling de deskundige hiervan op de hoogte bij gewone brief. In voorkomend geval stort de griffie het vrijgegeven deel door naar de deskundige ». | Code judiciaire, modifié par la loi du 27 mai 1974, comme suit : « Le juge peut fixer la provision que chaque partie est tenue de consigner au greffe ou auprès de l'établissement de crédit dont les parties ont convenu, ainsi que le délai dans lequel elle doit satisfaire à cette obligation. Le juge ne peut imposer cette obligation à la partie qui, conformément à l'article 1017, ne peut être condamnée aux dépens. Le juge peut déterminer la partie raisonnable de la provision à libérer en vue de couvrir les frais de l'expert. Dès que la provision est consignée, le greffe ou l'établissement de crédit en informe l'expert par lettre missive. Le cas échéant, le greffe verse la partie libérée à l'expert ». |
| B.2.2. Artikel 33 van de wet van 15 mei 2007 herstelt artikel | B.2.2. L'article 33 de la loi du 15 mai 2007 rétablit l'article |
| 509quater van het Strafwetboek, ingevoegd bij de wet van 9 maart 1989 | 509quater du Code pénal, inséré par la loi du 9 mars 1989 et abrogé |
| en opgeheven bij de wet van 4 december 1990, in de volgende | par la loi du 4 décembre 1990, dans la rédaction suivante : |
| formulering : « Met gevangenisstraf van acht dagen tot drie maanden en met geldboete | « Sera puni d'un emprisonnement de huit jours à trois mois et d'une |
| van tweehonderd euro tot vijftienhonderd euro of met een van die | |
| straffen alleen wordt gestraft de deskundige die, wetende dat een | amende de deux cents euros à quinze cents euros, ou d'une de ces |
| rechtstreekse betaling niet toegelaten is, deze toch aanvaardt van een | peines seulement, l'expert qui, sachant qu'un paiement direct n'est |
| partij in het geding ». | pas autorisé, l'accepte malgré tout d'une partie à la cause ». |
| Ten aanzien van het eerste middel | Quant au premier moyen |
| B.3. In hun eerste middel, afgeleid uit de schending van de artikelen | B.3. Dans leur premier moyen, pris de la violation des articles 10 et |
| 10 en 11 van de Grondwet, het evenredigheidsbeginsel en het beginsel | 11 de la Constitution, du principe de proportionnalité et du principe |
| van gelijkheid en niet-discriminatie, voeren de verzoekers een onverantwoord verschil in behandeling aan tussen de gerechtelijk deskundige en de andere zelfstandigen die bijdragen tot de werking van het gerecht, in zoverre de gerechtelijk deskundige de enige zelfstandige is die strafrechtelijk wordt gestraft indien hij een niet-toegelaten rechtstreekse betaling aanvaardt van een partij in het geding (eerste onderdeel van het middel) en die, op straffe van strafrechtelijke sanctie, niet rechtstreeks een voorschot kan ontvangen voor de kosten en honoraria van het deskundigenonderzoek, waarvan hijzelf de kostprijs zal moeten financieren (tweede onderdeel van het middel). Volgens de verzoekers zou de discriminatie nog worden verscherpt door | d'égalité et de non-discrimination, les requérants invoquent une différence de traitement injustifiée entre l'expert judiciaire et les autres travailleurs indépendants qui participent au fonctionnement de la justice, en ce que l'expert judiciaire est le seul travailleur indépendant à être sanctionné pénalement s'il accepte un paiement direct non autorisé d'une partie à la cause (première branche du moyen) et à ne pouvoir, sous peine de sanction pénale, percevoir directement une provision pour les frais et honoraires de l'expertise, dont il devra lui-même financer le coût (deuxième branche du moyen). Selon les requérants, la discrimination serait accentuée par le fait |
| het feit dat artikel 987 van het Gerechtelijk Wetboek slechts in een | que l'article 987 du Code judiciaire ne prévoit qu'une possibilité, et |
| mogelijkheid en niet in een verplichting voor de rechter voorziet om | non une obligation, pour le juge de fixer une provision à consigner. |
| een te consigneren voorschot te bepalen. | |
| B.4. Vóór de wijziging ervan bij de wet van 15 mei 2007 stelde artikel | B.4. Avant sa modification par la loi du 15 mai 2007, l'article 990 du |
| 990 van het Gerechtelijk Wetboek de regels vast betreffende de | Code judiciaire énonçait les règles applicables à la consignation au |
| consignatie ter griffie van een voorschot dat is bestemd om de betaling van de deskundige te waarborgen : | greffe d'une provision destinée à garantir le paiement de l'expert : |
| « De deskundigen kunnen de vervulling van hun opdracht uitstellen | « Les experts peuvent différer l'accomplissement de leur mission |
| totdat de meest gerede partij op de griffie een voorschot in | jusqu'à ce que la partie la plus diligente ait consigné au greffe une |
| consignatie heeft gegeven om in een gematigde verhouding tot zekerheid | provision destinée à garantir, dans une proportion modérée le payement |
| te dienen van de betaling van hun ereloon en de vergoeding van hun kosten. Indien een voorschot op enige andere wijze wordt gestort, is de deskundige verplicht tot teruggave. De consignatie van het voorschot moet worden verricht door de partij die volgens bijzondere wetten of artikel 1017, tweede lid, steeds in de kosten wordt verwezen. In geval van betwisting of wanneer de partij het verschuldigd voorschot niet stort, geeft de rechter die het deskundig onderzoek gelast heeft, op verzoek van de meest gerede partij, een bevel tot tenuitvoerlegging ten belope van het bedrag dat hij vaststelt, na zo nodig de opmerkingen van de betrokkenen in raadkamer te hebben gehoord. Die beschikking is niet vatbaar voor verzet of hoger beroep. Het voorschot blijft in consignatie op de griffie totdat het ereloon en de kosten van de deskundigen definitief begroot zijn, of de partijen hun instemming hebben betuigd met het bedrag ervan wanneer de zaak in der minne is geregeld. De deskundigen nemen het voorschot vervolgens op ten belope van de hun verschuldigde som en het eventuele overschot wordt teruggegeven aan de partij die het voorschot in consignatie heeft gegeven. Wanneer het deskundigenonderzoek voor de deskundige hoge kosten kan medebrengen, kan de magistraat die bevoegd is om het bedrag van het voorschot vast te stellen, de deskundigen, op een met redenen omkleed verzoekschrift, machtigen om tijdens het vervullen van hun opdracht | de leurs honoraires et le remboursement de leurs frais. Tout autre mode de versement d'une provision oblige l'expert à restitution. La consignation de la provision est à charge de la partie qui, suivant les lois particulières ou l'article 1017, alinéa 2, est toujours condamnée aux dépens. En cas de contestation ou lorsque la partie qui y est tenue ne verse pas la provision, le juge qui a ordonné l'expertise délivre exécutoire, à concurrence du montant qu'il détermine, sur requête présentée par la partie la plus diligente, après avoir, le cas échéant, entendu les observations des intéressés en chambre du conseil. L'ordonnance n'est susceptible ni d'opposition ni d'appel. La provision reste consignée au greffe jusqu'à ce que les honoraires et les frais des experts aient été définitivement taxés, ou que les parties se soient déclarées, d'accord sur leur montant lorsqu'il y a eu règlement amiable de la cause. La provision est ensuite retirée par les experts à concurrence de la somme qui leur est due et le reliquat éventuel est restitué à la partie qui a consigné la provision. Lorsque l'expertise est de nature à entraîner pour les experts des frais considérables, le magistrat compétent, pour fixer le montant de la provision, peut, sur requête motivée des experts, les autoriser à |
| een gedeelte van het op de griffie in consignatie gegeven voorschot op | prélever, au cours de l'accomplissement de leur mission, une partie de |
| te nemen ». | la provision consignée au greffe ». |
| De consignatie ter griffie van een voorschot heeft tot doel de | La consignation d'une provision au greffe a pour but d'assurer |
| onafhankelijkheid van de deskundige ten aanzien van de partijen te | l'indépendance de l'expert par rapport aux parties, de garantir |
| verzekeren, de deskundige te vrijwaren tegen de insolventie van de | l'expert contre l'insolvabilité de la partie qui sera débitrice des |
| partij die de honoraria en de kosten van het deskundigenonderzoek | |
| verschuldigd zal zijn, en de deskundige ertoe aan te zetten zijn | honoraires et des frais de l'expertise, et d'inciter l'expert à |
| opdracht met bekwame spoed te vervullen. | accomplir sa mission avec diligence. |
| B.5.1. Artikel 987 van het Gerechtelijk Wetboek en artikel 509quater | B.5.1. L'article 987 du Code judiciaire et l'article 509quater du Code |
| van het Strafwetboek, respectievelijk ingevoegd bij de bestreden | pénal, insérés respectivement par les articles 27 et 33 attaqués, |
| artikelen 27 en 33, passen beide in het raam van de hervorming van de | s'inscrivent tous les deux dans le cadre de la réforme de la procédure |
| procedure van het deskundigenonderzoek wat betreft de kosten en de consignatie. | de l'expertise relative aux frais et à la consignation. |
| In tegenstelling tot datgene waarin het oude artikel 990 van het | A la différence de ce que prévoyait l'ancien article 990 du Code |
| Gerechtelijk Wetboek voorzag, dat aan de « meest gerede partij » de | judiciaire, qui laissait à la « partie la plus diligente » le soin de |
| zorg overliet aan de griffie een voorschot te storten voor de | verser au greffe une provision pour l'expert et d'en déterminer le |
| deskundige en het bedrag daarvan vast te stellen, bepaalt artikel 987 van het Gerechtelijk Wetboek dat enkel de rechter het bedrag van het te consigneren of vrij te geven voorschot kan bepalen, alsmede welke partij of partijen ertoe gehouden zijn dat voorschot te consigneren. Terwijl de deskundige die een ander type van storting van het voorschot ontving, met name een rechtstreekse betaling van een partij, voordien enkel was onderworpen aan een verplichting tot teruggave (het oude artikel 990, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek), bestraft artikel 509quater van het Strafwetboek de deskundige die met kennis van zaken een niet-toegelaten rechtstreekse betaling ontvangt, voortaan met een strafrechtelijke sanctie. Bovendien bepaalt artikel 991bis van het Gerechtelijk Wetboek, | montant, l'article 987 du Code judiciaire prévoit que seul le juge peut fixer le montant de la provision à consigner ou à libérer, ainsi que la ou les parties tenues de consigner cette provision. En outre, alors que l'expert qui percevait un autre mode de versement de la provision, notamment un paiement direct d'une partie, n'était auparavant soumis qu'à une obligation de restitution (ancien article 990, alinéa 2, du Code judiciaire), l'article 509quater du Code pénal sanctionne désormais pénalement l'expert qui perçoit en connaissance de cause un paiement direct non autorisé. Par ailleurs, l'article 991bis du Code judiciaire, inséré par |
| ingevoegd bij artikel 32 van de wet van 15 mei 2007 : | l'article 32 de la loi du 15 mai 2007, dispose : |
| « Na definitieve begroting nemen de deskundigen het voorschot op ten | « Après la taxation définitive, la provision est retirée par les |
| belope van de hun verschuldigde som. Het eventuele saldo wordt door de | experts à concurrence de la somme qui leur est due. Le reliquat |
| griffier ambtshalve aan de partijen terugbetaald in verhouding tot de | éventuel est remboursé d'office aux parties par le greffier au prorata |
| bedragen die zij in consignatie moesten geven en die zij ook werkelijk | des montants qu'elles étaient tenues de consigner et qu'elles ont |
| hebben geconsigneerd. | effectivement consigné. |
| De deskundigen mogen slechts een rechtstreekse betaling in ontvangst | Les experts peuvent seulement recevoir un paiement direct après que |
| nemen nadat hun staat van kosten en ereloon definitief is begroot en | leur état de frais et honoraires a été définitivement taxé et pour |
| voor zover het geconsigneerde voorschot ontoereikend is ». | autant que la provision consignée soit insuffisante ». |
| B.5.2. Wat betreft de kwestie van de kosten en de consignatie van een | B.5.2. En ce qui concerne la question des frais et de la consignation |
| voorschot wordt in de parlementaire voorbereiding van de wet van 15 | d'une provision, il est exposé dans les travaux préparatoires de la |
| mei 2007 uiteengezet : | loi du 15 mai 2007 : |
| « De huidige wet bepaalt reeds dat de kosten ter griffie moeten worden | « La loi actuelle prévoit déjà que les frais doivent être consignés au |
| geconsigneerd, en de dat deskundige geen rechtstreekse betalingen mag | greffe et que l'expert ne peut accepter aucun paiement direct. Faute |
| aanvaarden. Bij gebrek aan een sanctie is deze bepaling dode letter gebleven. De partijen willen de deskundige niet misnoegen en gaan gemakkelijk over tot de rechtstreekse betaling van een voorschot. De deskundige zal op de installatievergadering een raming geven van de kostprijs van het deskundigenonderzoek. Op basis hiervan zal de rechter beslissen welk bedrag in consignatie moet worden gegeven, en het deel hiervan dat eventueel wordt vrijgegeven, zodat de deskundige reeds noodzakelijke kosten kan dekken. De rechter bepaalt ook uitdrukkelijk welke partijen moeten consigneren en binnen welke termijn. De rechter zal nadien het honorarium van de deskundigen begroten, rekening houdende met de zorgvuldigheid en snelheid waarmee het | de sanction, cette disposition est restée lettre morte. Les parties ne veulent pas contrarier l'expert et acceptent dès lors facilement de payer directement une provision. Lors de la réunion d'installation, l'expert donnera une estimation du coût de l'expertise. En se basant sur cette estimation, le juge décidera du montant à donner en consignation et de la partie de ce montant qui sera éventuellement libérée, pour que l'expert puisse déjà couvrir ses frais indispensables. Le juge déterminera aussi explicitement quelles sont les parties qui doivent procéder à la consignation, et dans quel délai. Le juge taxera ensuite les honoraires des experts en tenant compte du |
| deskundigenonderzoek werd uitgevoerd » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, | soin et de la rapidité avec lesquels l'expertise a été réalisée » |
| DOC 51-2540/001, p. 6). | (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2540/001, p. 6). |
| De nieuwe regels in verband met de consignatie van een voorschot | Les nouvelles règles relatives à la consignation d'une provision |
| liggen in de lijn van de wil om de controle van de rechter op de | s'inscrivent dans la volonté d'accentuer le contrôle du juge sur la |
| procedure van het deskundigenonderzoek te verscherpen : | procédure d'expertise : |
| « In de huidige regeling moet de consignatie van het voorschot op de | « Dans la réglementation actuelle, la consignation de la provision |
| griffie gebeuren. Al is deze regeling interessant voor de partijen, | doit être opérée au greffe. Il est souvent dérogé à cette règle, bien |
| toch wordt er vaak van afgeweken. Het voordeel van een consignatie op | qu'elle soit intéressante pour les parties. L'avantage d'une |
| de griffie is dat de magistraat toezicht kan uitoefenen op het | consignation au greffe est que s'institue, par ce biais, un contrôle |
| voorschot waarop de deskundige, zolang het deskundigenonderzoek duurt, | du magistrat sur la provision revenant à l'expert tout au long de |
| recht heeft. Zulks kan wellicht een stimulans zijn om de | l'expertise, ce qui devrait d'ailleurs vraisemblablement constituer un |
| deskundigenonderzoeken te versnellen. Nog een voordeel is dat de | incitant à l'accélération des expertises et permettre, en outre, au |
| magistraat het verloop ervan van nabij kan volgen » (Parl. St., Kamer, | magistrat de suivre de plus près le déroulement de celles-ci » (Doc. |
| 2005-2006, DOC 51-2540/007, pp. 6-7). | parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2540/007, pp. 6-7). |
| Het verplichte optreden van de rechter om het te consigneren of vrij | L'intervention obligatoire du juge pour déterminer la provision à |
| te geven voorschot vast te stellen, strekt ertoe de rechtzoekende een | consigner ou à libérer tend à assurer au justiciable une plus grande |
| grotere rechtszekerheid te waarborgen door duidelijk te stellen « dat | sécurité juridique en édictant clairement « que l'expert n'est plus |
| de deskundige niet langer ertoe gemachtigd is aan de partijen de | habilité à demander paiement directement aux parties sous peine de |
| rechtstreekse betaling te vragen, op straffe van strafrechtelijke | |
| sancties » (eigen vertaling) (CRIV 51 PLEN 277, vergadering van | sanctions pénales » (CRIV 51 PLEN 277, séance du jeudi 12 avril 2007, |
| donderdag 12 april 2007, p. 43). | p. 43). |
| B.5.3. De bestreden bepalingen zijn bovendien geïnspireerd op een | B.5.3. Les dispositions attaquées se sont par ailleurs inspirées d'un |
| advies van de Hoge Raad voor de Justitie van 29 juni 2005 « | avis du Conseil supérieur de la justice du 29 juin 2005 « sur sept |
| betreffende zeven wetsvoorstellen tot wijziging van het Gerechtelijk | propositions de loi modifiant le Code judiciaire en ce qui concerne |
| Wetboek voor wat betreft het deskundigenonderzoek », waarin de Hoge | l'expertise », dans lequel le Conseil supérieur de la justice estimait |
| Raad voor de Justitie het wenselijk achtte « de rechter toe te laten | souhaitable de « permettre au juge de désigner la partie qui devra |
| de partij aan te duiden die de provisie, geheel of gedeeltelijk, moet | |
| consigneren, er het bedrag en de termijn van vast te stellen, en | consigner, en tout ou en partie, la provision, d'en fixer le montant |
| waarbij het hem toegelaten is eveneens de partij aan te duiden die, | et le délai, tout en lui permettant de désigner également la partie |
| geheel of gedeeltelijk, het bedrag moet betalen dat aan de deskundige | qui devra payer, en tout ou en partie, le montant qui doit être payé à |
| moet worden betaald en dat nodig is om zijn kosten te dekken » (Parl. | l'expert et qui est nécessaire à couvrir ses frais » (Doc. parl., |
| St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-0073/002, p. 36). | Chambre, 2004-2005, DOC 51-0073/002, p. 36). |
| De Hoge Raad voor de Justitie is eveneens van mening dat « de | Le Conseil supérieur de la justice estimait également que « l'absence |
| afwezigheid van consignatie moet worden bestraft » (ibid. ). | de consignation doit être sanctionnée » (ibid. ). |
| B.5.4. Uit wat voorafgaat volgt dat de beide bestreden bepalingen | B.5.4. Il résulte de ce qui précède que les deux dispositions |
| elkaar aanvullen : ofschoon artikel 987 van het Gerechtelijk Wetboek | attaquées sont complémentaires : si l'article 987 du Code judiciaire |
| het beginsel van de consignatie van een voorschot, dat reeds was | maintient le principe de la consignation d'une provision, qui était |
| vervat in het oude artikel 990, eerste lid, van het Gerechtelijk | déjà contenu dans l'ancien article 990, alinéa 1er, du Code |
| Wetboek, handhaaft, strekt artikel 509quater van het Strafwetboek ertoe de werkzaamheid van dat systeem te verzekeren door de deskundige strafrechtelijk te bestraffen die, wetende dat een rechtstreekse betaling niet toegelaten is, een dergelijke betaling zou aanvaarden van een partij in het geding. Aangezien in de beide onderdelen van het middel de beide complementaire aspecten van eenzelfde verplichting worden bekritiseerd, moeten zij bijgevolg samen worden onderzocht. B.6. De verzoekers voeren een discriminatie aan tussen de gerechtelijk deskundigen en de andere zelfstandigen, in zoverre de bestreden bepalingen, enerzijds, op straffe van strafrechtelijke sanctie, de gerechtelijk deskundige zouden verhinderen rechtstreeks van een partij in het geding een voorschot voor kosten en honoraria te ontvangen en, anderzijds, in zoverre zij in bepaalde gevallen de deskundige zouden | judiciaire, l'article 509quater du Code pénal tend à assurer l'effectivité de ce système, en sanctionnant pénalement l'expert qui, sachant qu'un paiement direct n'est pas autorisé, accepterait un tel paiement direct non autorisé d'une partie à la cause. Dès lors qu'elles critiquent les deux aspects complémentaires d'une même obligation, les deux branches du moyen doivent par conséquent être examinées ensemble. B.6. Les requérants invoquent une discrimination entre les experts judiciaires et les autres travailleurs indépendants, en ce que les dispositions attaquées, d'une part, empêcheraient, sous peine de sanction pénale, l'expert judiciaire de percevoir directement d'une partie à la cause une provision pour frais et honoraires, et, d'autre part, en ce qu'elles empêcheraient l'expert, dans certains cas, de |
| verhinderen een voorschot te innen. De verzoekers interpreteren de | percevoir une provision. Les requérants interprètent ainsi le terme « |
| term « kan » gebruikt in artikel 987 van het Gerechtelijk Wetboek als betrekking hebbende op een mogelijkheid en niet op een verplichting voor de rechter om in een voorschot te voorzien. Het Hof zal bijgevolg zijn onderzoek beperken tot enkel die aspecten, in de interpretatie van de verzoekers. B.7.1. In tegenstelling tot wat de verzoekende partijen beweren, bevinden de gerechtelijk deskundigen zich in een situatie die zeer verschilt van die van de andere zelfstandigen « die bijdragen tot de werking van het gerecht », zoals de advocaten of de gerechtsdeurwaarders. Terwijl de andere door de verzoekers bedoelde beroepen gebaseerd zijn op een vrij gekozen contractuele relatie en worden uitgeoefend in het belang van de cliënten, is de gerechtelijk deskundige immers een medewerker van het gerecht die door de rechter wordt aangewezen om zijn taak in alle onafhankelijkheid en onpartijdigheid uit te voeren teneinde een oplossing te vinden voor het geschil. B.7.2. De voorlopig bewindvoerders, curatoren of commissarissen inzake opschorting bevinden zich eveneens in een situatie die zeer verschilt van die van de gerechtelijk deskundigen. Ofschoon de voorlopig bewindvoerders, de curatoren en de commissarissen inzake opschorting, net zoals de gerechtelijke deskundigen, ook worden aangewezen door een rechter en onderworpen zijn aan talrijke wettelijke regels, zijn zij immers gerechtelijke mandatarissen die vóór alles, in het belang van zoveel mogelijk personen, een opdracht uitvoeren van beheer van de goederen van respectievelijk de beschermde persoon, de gefailleerde schuldenaar of de concordataire schuldenaar, in een context die verschillend is van | peut » utilisé dans l'article 987 du Code judiciaire comme portant sur une faculté, et non une obligation, pour le juge, de prévoir une provision. La Cour limitera dès lors son examen à ces seuls aspects, dans l'interprétation des requérants. B.7.1. Contrairement à ce que les parties requérantes prétendent, les experts judiciaires se trouvent dans une situation fort différente des autres travailleurs indépendants « qui participent au fonctionnement de la justice », tels que les avocats ou les huissiers. En effet, alors que les autres professions visées par les requérants sont fondées sur une relation contractuelle librement choisie et s'exercent dans l'intérêt des clients, l'expert judiciaire est un auxiliaire de justice désigné par le juge pour exercer sa mission en toute indépendance et impartialité, en vue de trouver une solution au litige. B.7.2. Les administrateurs provisoires, curateurs ou commissaires au sursis se trouvent également dans une situation fort différente de celle des experts judiciaires. En effet, si les administrateurs, curateurs et commissaires au sursis sont, comme les experts judiciaires, également désignés par un juge et soumis à de nombreuses règles légales, ils sont des mandataires judiciaires qui exercent avant tout, dans l'intérêt du plus grand nombre, une mission de gestion des biens respectivement de la personne protégée et du débiteur en faillite ou en concordat, dans un contexte |
| de jurisdictionele context waarmee de opdracht is omgeven van de | différent du contexte juridictionnel entourant la mission de l'expert, |
| deskundige, die een rol moet spelen die beslissend kan zijn voor de | appelé à jouer un rôle qui peut être déterminant pour l'issue d'un |
| oplossing van een geschil, zonder echter de mandataris van de partijen | litige, sans toutefois être le mandataire des parties ou un mandataire |
| of een mandataris van het gerecht te zijn. | de justice. |
| B.7.3. Het feit dat het advies van de deskundige in sommige omstandigheden een beslissende rol kan spelen voor de oplossing van een geschil, kan redelijkerwijze verantwoorden dat de wetgever ten aanzien van de gerechtelijk deskundigen specifieke regels inzake betaling invoert die tot doel hebben de voor hun functie noodzakelijke onpartijdigheid te waarborgen. Het specifieke karakter van de functie van gerechtelijk deskundige kan aldus verantwoorden dat voor hun opdracht bijzondere regels gelden, die niet van toepassing zijn op de andere in het middel beoogde beroepen, waarvan de opdracht verschilt van die van de gerechtelijk deskundige. B.8.1. Uit zorg om de onpartijdigheid te waarborgen die onontbeerlijk is voor de functie van de gerechtelijk deskundige en diens onafhankelijkheid ten aanzien van de partijen in het geding, vermocht de wetgever, enerzijds, ervoor te opteren voorrang te geven aan de | B.7.3. Le fait que l'avis de l'expert puisse, dans certaines circonstances, jouer un rôle décisif pour la solution d'un litige peut raisonnablement justifier que le législateur instaure à l'égard des experts judiciaires des règles spécifiques de paiement qui ont pour but de garantir l'impartialité indispensable à leur fonction. La spécificité de la fonction d'expert judiciaire peut ainsi justifier que leur mission soit encadrée par des règles particulières, qui ne s'appliquent pas aux autres professions visées dans le moyen, dont la mission est différente de celle d'expert judiciaire. B.8.1. Dans le souci de garantir l'impartialité indispensable à la fonction de l'expert judiciaire et son indépendance vis-à-vis des parties en litige, le législateur a pu choisir, d'une part, de |
| consignatie van het voorschot voor de kosten en honoraria bij een | privilégier la consignation de la provision pour frais et honoraires |
| derde - de griffie of een kredietinstelling -, met de bedoeling te | auprès d'un tiers - le greffe ou un établissement de crédit -, dans le |
| vermijden dat de deskundige zich rechtstreeks tot de partijen wendt om | but d'éviter que l'expert ne s'adresse directement aux parties pour |
| een betaling te vragen voor zijn werk als deskundige (Parl. St., | demander à recevoir un paiement pour ses travaux d'expertise (Doc. |
| Kamer, 2005-2006, DOC 51-2549/001, p. 59) - zelfs indien het gaat om | parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2549/001, p. 59) - même s'il s'agit |
| een voorschot waarvan het bedrag door de rechter wordt vastgesteld - en, anderzijds, de werkzaamheid van die specifieke betalingsregels te waarborgen door te voorzien in een specifieke sanctie voor de deskundige die een niet-toegelaten rechtstreekse betaling zou aanvaarden van een partij in het geding. B.8.2. Het feit dat het aan de rechter toekomt het bedrag van het te consigneren voorschot vast te stellen alsmede het bedrag van het eventueel vrij te geven voorschot, zonder dat het voorschot rechtstreeks kan worden gestort door een partij in het geding, discrimineert de deskundigen niet en zou geen vertraging of onachtzaamheid kunnen teweegbrengen in het deskundigenonderzoek. Het feit dat het voorschot niet rechtstreeks kan worden gestort door een partij in het geding maar moet worden geconsigneerd, wijzigt immers niet het door de rechter vastgestelde bedrag ervan, zodat de in het geding zijnde bepaling geenszins de door het voorschot gevormde waarborg van betaling voor de deskundige vermindert. Zoals voordien in herinnering werd gebracht, is de deskundige een medewerker van het gerecht die is onderworpen aan de wettelijke | d'une provision dont le montant est fixé par le juge - et, d'autre part, d'assurer l'effectivité de ces règles spécifiques de paiement en prévoyant une sanction spécifique pour l'expert qui accepterait un paiement direct non autorisé d'une partie à la cause. B.8.2. Le fait que ce soit au juge qu'il appartient de déterminer le montant de la provision à consigner ainsi que le montant de la provision à libérer éventuellement, sans que la provision puisse être versée directement par une partie à la cause, ne discrimine pas les experts et ne peut entraîner des retards ou négligences dans l'expertise. En effet, le fait que la provision ne puisse être versée directement par une partie à la cause, mais doive être consignée, n'en modifie pas le montant, déterminé par le juge, de sorte que la disposition en cause ne diminue aucunement la garantie de paiement de l'expert que constitue la provision. Comme il a été rappelé précédemment, l'expert est un auxiliaire de |
| verplichtingen bedoeld in de artikelen 962 en volgende van het | justice soumis aux obligations légales prévues par les articles 962 et |
| Gerechtelijk Wetboek, en die wettelijk aansprakelijk kan worden | suivants du Code judiciaire, et dont la responsabilité civile peut |
| gesteld in geval van foutieve onachtzaamheid. Zijn opdracht bestaat | |
| erin zijn medewerking te verlenen aan het gerecht zonder een | être engagée en cas de négligence fautive. Sa mission consiste à |
| winstoogmerk na te streven, zodat de kwaliteit van zijn | collaborer à la justice sans poursuivre un but de lucre, de sorte que |
| deskundigenonderzoek niet kan worden beïnvloed door de wijze - rechtstreeks of indirect - van storting van het voorschot. Een deskundige op wie een beroep wordt gedaan, heeft overigens steeds het recht zijn aanwijzing te weigeren en, indien hij ze aanvaardt, zal hij zijn opdracht volbrengen met inachtneming van de deontologische regels die, in voorkomend geval, toepasbaar zijn op zijn beroep en onder toezicht van de rechter. De rechter zal de deskundige moeten vervangen indien de partijen dat gezamenlijk vragen, of hij zal hem op verzoek van een partij kunnen vervangen, indien de deskundige zijn opdracht niet naar behoren vervult (artikel 979, § 1, van het Gerechtelijk Wetboek, zoals het is vervangen bij artikel 17 van de wet van 15 mei 2007) en, indien de rechter zich niet voldoende geïnformeerd acht, zal hij een aanvullend deskundigenonderzoek kunnen vragen, of een nieuw deskundigenonderzoek door een ander deskundige | la qualité de son expertise ne peut être influencée par le mode - direct ou indirect - de versement de la provision. Un expert sollicité a d'ailleurs toujours le droit de refuser sa désignation, et, s'il l'accepte, il accomplira sa mission dans le respect des règles déontologiques applicables, le cas échéant, à sa profession, et sous le contrôle du juge. Le juge devra remplacer l'expert si les parties le demandent conjointement, ou il pourra le remplacer, à la demande d'une partie, si l'expert ne remplit pas correctement sa mission (article 979, § 1er, du Code judiciaire, tel qu'il a été remplacé par l'article 17 de la loi du 15 mai 2007), et si le juge ne s'estime pas suffisamment informé, il pourra demander une expertise complémentaire ou une nouvelle expertise par un autre expert |
| (artikel 984 van het Gerechtelijk Wetboek, zoals het is vervangen bij | (article 984 du Code judiciaire, tel qu'il a été remplacé par |
| artikel 23 van de wet van 15 mei 2007). Indien de deskundige meent dat | l'article 23 de la loi du 15 mai 2007). Si l'expert estime que la |
| het geconsigneerde of vrijgegeven voorschot daarvan niet volstaat, kan | provision consignée ou libérée n'est pas suffisante, il pourra saisir |
| hij zich tot de rechter wenden teneinde hem om een bijkomend voorschot | le juge afin de lui demander une provision supplémentaire ou d'en |
| of een verdere vrijgave ervan te verzoeken (artikel 988 van het | libérer une plus grande partie (article 988 du Code judiciaire, tel |
| Gerechtelijk Wetboek, zoals het is vervangen bij artikel 28 van de wet van 15 mei 2007). | qu'il a été remplacé par l'article 28 de la loi du 15 mai 2007). |
| Er kan ten slotte niet worden verondersteld dat de door de rechter | Enfin, il ne peut être présumé que la partie désignée ou les parties |
| aangewezen partij of partijen niet zullen zorgen voor een spoedige | désignées par le juge ne veilleront pas à une consignation rapide de |
| consignatie van het voorschot of dat het voorschot niet snel zal | la provision ou que la provision ne sera pas libérée rapidement : ces |
| worden vrijgegeven : die overwegingen zouden, indien zij gegrond zijn, | considérations, à les supposer établies, ne résulteraient que d'une |
| enkel voortvloeien uit een verkeerde toepassing van de bestreden | application erronée des dispositions attaquées, et non de celles-ci, |
| bepalingen, en niet uit die bepalingen zelf, aangezien de deskundige | l'expert restant d'ailleurs libre, après la réunion d'installation, de |
| overigens, ook na de installatievergadering, vrij blijft de aanvang | différer le début de l'expertise en attendant que la provision soit |
| van het deskundigenonderzoek te verdagen in afwachting dat het | |
| voorschot wordt geconsigneerd. De rechter zal hoe dan ook, indien de | consignée. En toute hypothèse, si la consignation n'est pas effectuée |
| consignatie niet binnen de toebedeelde tijd wordt uitgevoerd, daaruit | dans le délai imparti, le juge pourra en tirer les conclusions qu'il |
| de conclusies kunnen trekken die hij geschikt acht (artikel 989 van | estime appropriées (article 989 du Code judiciaire, tel qu'il a été |
| het Gerechtelijk Wetboek, zoals het is vervangen bij artikel 29 van de wet van 15 mei 2007). | remplacé par l'article 29 de la loi du 15 mai 2007). |
| B.8.3. De bestreden bepalingen zijn bijgevolg verantwoord en hebben | B.8.3. Les dispositions attaquées sont par conséquent justifiées et |
| geen onevenredige gevolgen, in zoverre zij, op straffe van sanctie, | n'ont pas d'effets disproportionnés en ce qu'elles ne permettent pas à |
| een gerechtelijk deskundige niet toestaan het voorschot rechtstreeks | un expert judiciaire, sous peine de sanction, de percevoir la |
| te innen van een partij in het geding. | provision directement d'une partie à la cause. |
| B.9.1. Ofschoon, zoals de verzoekers het interpreteren, artikel 987 | B.9.1. Si, comme les requérants l'interprètent, l'article 987 du Code |
| van het Gerechtelijk Wetboek slechts in een mogelijkheid en niet in | judiciaire ne prévoit qu'une possibilité et non une obligation pour le |
| een verplichting voorziet voor de rechter om een voorschot vast te | juge de fixer une provision, cette possibilité devra s'exercer en |
| stellen, zal die mogelijkheid moeten worden uitgeoefend rekening | tenant compte des lignes directrices établies dans le rapport du |
| houdend met de richtsnoeren die zijn vastgelegd in het verslag van de | |
| werkgroep « het gerechtelijk deskundigenonderzoek in burgerlijke zaken | groupe de travail « sur l'expertise judiciaire en matière civile », |
| », op basis waarvan de wet van 15 mei 2007 is aangenomen. | sur la base duquel la loi du 15 mai 2007 a été adoptée. |
| Hoewel in dat verslag wordt onderstreept « dat de tekst geen | Si ce rapport souligne « que le texte n'impose pas une obligation, |
| verplichting oplegt, maar de rechter de keuze laat om al dan niet tot | mais laisse au juge le choix d'imposer ou pas une consignation » (Doc. |
| consignatie over te gaan » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC | parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2549/001, p. 45), il précise |
| 51-2549/001, p. 45), wordt evenwel gepreciseerd : | toutefois : |
| « Niettemin ware het verkieslijk die consignatiemogelijkheid ruim te | « Il est cependant souhaitable que cette consignation soit largement |
| benutten, want ze biedt de partijen tal van garanties. | utilisée, car elle fournit de nombreuses garanties aux parties, et |
| Precies om die reden strekken de artikelen 29 en volgende [van het | c'est pourquoi les articles 29 et suivants [en projet] règlent |
| ontwerp] ertoe die consignatiemogelijkheid te regelen » (ibid. ). | précisément cette possibilité » (ibid. ). |
| Het is dus mogelijk dat een rechter niet de consignatie oplegt, indien | Il est donc possible qu'un juge n'ordonne pas de consignation, s'il |
| hij van mening is dat die overbodig is omdat het gaat om een « | estime que c'est superflu, parce qu'il s'agit d'une « petite expertise |
| courant, klein deskundigenonderzoek » (ibid., p. 47). B.9.2. Rekening houdend met wat voorafgaat en met de in B.4 in herinnering gebrachte doelstellingen van de consignatie van een voorschot, moet worden geoordeeld dat de gevallen waarin de rechter niet een te consigneren voorschot zal bepalen, beperkt zullen zijn tot de deskundigenonderzoeken waarvan de kostprijs, de moeilijkheid en de duurtijd, rekening houdend met de praktijk, slechts minimaal kunnen zijn. Voor het overige zal de deskundige voor wie in geen enkel voorschot werd voorzien, wanneer de deskundigenonderzoeken aanzienlijker blijken te zijn dan verwacht, nadien aan de rechter de consignatie van een voorschot kunnen vragen en, in voorkomend geval, de vrijgave ervan, overeenkomstig artikel 988 van het Gerechtelijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 28 van de wet van 15 mei 2007. Er bestaat bijgevolg geen enkel onverantwoord verschil in behandeling tussen de gerechtelijk deskundigen die geen voorschot zouden ontvangen | courante » (ibid., p. 47). B.9.2. Compte tenu de ce qui précède et des objectifs de la consignation d'une provision, rappelés en B.4, il faut considérer que les hypothèses dans lesquelles le juge ne déterminera pas une provision à consigner seront limitées à des travaux d'expertise dont le coût, la difficulté et la durée ne peuvent, compte tenu de la pratique, qu'être minimes. Pour le surplus, l'expert pour lequel aucune provision n'aurait été prévue pourra, si les travaux d'expertise se révèlent plus importants que prévu, solliciter ultérieurement du juge la consignation d'une provision et, le cas échéant, sa libération, conformément à l'article 988 du Code judiciaire, inséré par l'article 28 de la loi du 15 mai 2007. Il n'existe par conséquent aucune différence de traitement injustifiée entre des experts judiciaires qui ne percevraient pas de provision et |
| en de andere in het middel bedoelde zelfstandigen. | les autres travailleurs indépendants visés dans le moyen. |
| B.10. Het middel is niet gegrond. | B.10. Le moyen n'est pas fondé. |
| Ten aanzien van het tweede middel | Quant au second moyen |
| B.11. In het tweede middel, afgeleid uit de schending van de artikelen | |
| 10 en 11 van de Grondwet en uit het evenredigheidsbeginsel, zijn de | B.11. Dans le second moyen, pris de la violation des articles 10 et 11 |
| verzoekers van mening dat, door de deskundige die, wetende dat een | de la Constitution et du principe de proportionnalité, les requérants |
| rechtstreekse betaling niet toegelaten is, ze ondanks alles aanvaardt | estiment qu'en sanctionnant d'une peine d'emprisonnement de huit jours |
| van een partij in het geding, te bestraffen met een gevangenisstraf | à trois mois et d'une amende de deux cents euros à quinze cents euros, |
| van acht dagen tot drie maanden en een geldboete van tweehonderd euro | ou d'une de ces peines seulement, l'expert qui, sachant qu'un paiement |
| tot vijftienhonderd euro, of slechts één van die straffen, artikel | direct n'est pas autorisé, l'accepte malgré tout d'une partie à la |
| 509quater van het Strafwetboek in een sanctie voorziet die kennelijk | cause, l'article 509quater du Code pénal prévoit une sanction |
| onevenredig is met de nagestreefde doelstelling. | manifestement disproportionnée par rapport à l'objectif poursuivi. |
| B.12. De wetgever kan voorzien in strafsancties voor de schending van | B.12. Le législateur peut assortir de sanctions pénales la violation |
| verplichtingen die hij oplegt. | d'obligations qu'il impose. |
| Zoals is uiteengezet in de in B.5.2 geciteerde parlementaire | Comme il a été exposé dans les travaux préparatoires cités en B.5.2, |
| voorbereiding, heeft de bij artikel 509quater van het Strafwetboek | la sanction instaurée par l'article 509quater du Code pénal a pour |
| ingevoerde sanctie tot doel de werkzaamheid van het in artikel 987 van het Gerechtelijk Wetboek vastgestelde systeem te verzekeren. Die specifieke wijze van consignatie van een voorschot en de vrijgave ervan heeft tot doel de onpartijdigheid te waarborgen die absoluut noodzakelijk is voor de functie van de gerechtelijk deskundige. Het is niet onevenredig die specifieke wijze van betaling verplicht te maken, door de deskundige die, wetende dat een rechtstreekse betaling niet toegelaten is en ze ondanks alles aanvaardt van een partij in het geding, te bestraffen met een gevangenisstraf van acht dagen tot drie maanden en een geldboete van tweehonderd euro tot vijftienhonderd euro of met slechts één van die straffen. | objectif d'assurer l'effectivité du système établi par l'article 987 du Code judiciaire. Ce mode spécifique de consignation d'une provision et de sa libération a pour but de garantir l'impartialité indispensable à la fonction d'expert judiciaire. Il n'est pas disproportionné de rendre contraignant ce mode spécifique de paiement, en punissant d'un emprisonnement de huit jours à trois mois et d'une amende de deux cents euros à quinze cents euros, ou d'une de ces peines seulement, l'expert qui, sachant qu'un paiement direct n'est pas autorisé, l'accepte malgré tout d'une partie à la cause. |
| De omstandigheid dat de verplichting tot consignatie van een voorschot | La circonstance que l'obligation de consignation d'une provision |
| voordien niet strafrechtelijk werd bestraft - het oude artikel 990, | n'était pas sanctionnée pénalement auparavant - l'ancien article 990, |
| tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek voorzag enkel in een | alinéa 2, du Code judiciaire ne prévoyant qu'une obligation de |
| verplichting tot teruggave - maakt het niet mogelijk te besluiten tot de onevenredigheid van de bij artikel 509quater van het Strafwetboek ingevoerde strafrechtelijke sanctie, waarvan de doelstelling precies erin bestaat aan te sporen tot de inachtneming van een verplichting die voordien, bij ontstentenis van een doeltreffende sanctie, niet in acht werd genomen. Te dezen gaat het immers erom de opzettelijke schending door de deskundige van een verbod van rechtstreekse betaling vanwege een partij in het geding te bestraffen, terwijl dat principiële verbod niet bestaat ten aanzien van andere beroepen die, aangezien ze niet aan die verplichting zijn onderworpen, niet kunnen worden bestraft. B.13. Het middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, | restitution - ne permet pas de conclure à la disproportion de la sanction pénale instaurée par l'article 509quater du Code pénal, dont l'objectif est précisément d'inciter au respect d'une obligation qui n'était pas auparavant respectée, en l'absence de sanction efficace. Dans le cas d'espèce, il s'agit en effet de réprimer la méconnaissance intentionnelle par l'expert d'une interdiction de paiement direct d'une partie à la cause, alors que cette interdiction de principe n'existe pas à l'égard d'autres professions qui, n'étant pas soumises à cette obligation, ne sont pas susceptibles d'être sanctionnées. B.13. Le moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en |
| overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op | langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 |
| de openbare terechtzitting van 24 februari 2009. | janvier 1989, à l'audience publique du 24 février 2009. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
| De voorzitter, | Le président, |
| M. Melchior. | M. Melchior. |