Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 187/2008 van 18 december 2008 Rolnummers 4408 en 4409 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 21, § 2, 2°, 43, 3°, en 44 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 27 maart 1991 inzake me Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 187/2008 van 18 december 2008 Rolnummers 4408 en 4409 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 21, § 2, 2°, 43, 3°, en 44 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 27 maart 1991 inzake me Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 187/2008 du 18 décembre 2008 Numéros du rôle : 4408 et 4409 En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 21, § 2, 2°, 43, 3°, et 44 du décret de la Communauté flamande du 27 mars 1991 relatif à La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 187/2008 van 18 december 2008 Extrait de l'arrêt n° 187/2008 du 18 décembre 2008
Rolnummers 4408 en 4409 Numéros du rôle : 4408 et 4409
In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 21, § 2, 2°, En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 21, §
43, 3°, en 44 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 27 maart 2, 2°, 43, 3°, et 44 du décret de la Communauté flamande du 27 mars
1991 inzake medisch verantwoorde sportbeoefening, gesteld door de 1991 relatif à la pratique du sport dans le respect des impératifs de
Correctionele Rechtbank te Dendermonde. santé, posées par le Tribunal correctionnel de Termonde.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P.
rechters P. Martens, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Martens, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van
Merckx-Van Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder Goey, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij vonnissen van 30 november 2007 in zake respectievelijk het Par jugements du 30 novembre 2007 en cause respectivement du ministère
openbaar ministerie tegen Wim Coppens en het openbaar ministerie tegen public contre Wim Coppens et du ministère public contre Rik Van
Rik Van Isterdael, waarvan de expedities ter griffie van het Hof zijn Isterdael, dont les expéditions sont parvenues au greffe de la Cour le
ingekomen op 8 januari 2008, heeft de Correctionele Rechtbank te 8 janvier 2008, le Tribunal correctionnel de Termonde a posé les
Dendermonde de volgende prejudiciële vragen gesteld : questions préjudicielles suivantes :
1. « Schenden artikel 44 van het decreet van 27 maart 1991 inzake 1. « L'article 44 du décret du 27 mars 1991 relatif à la pratique du
medische verantwoorde sportbeoefening, artikel 43, 3°, van het decreet sport dans le respect des impératifs de santé, l'article 43, 3°, du
van 27 maart 1991 inzake medische verantwoorde sportbeoefening en décret du 27 mars 1991 relatif à la pratique du sport dans le respect
artikel 21, § 2, 2°, van het decreet van 27 maart 1991 inzake medische des impératifs de santé et l'article 21, § 2, 2°, du décret du 27 mars
1991 relatif à la pratique du sport dans le respect des impératifs de
verantwoorde sportbeoefening (zoals bestaande en van toepassing zijnde santé (tel qu'il existe et est applicable après la modification opérée
na de wijziging bij artikel 14 van het decreet van 19 maart 2004), in par l'article 14 du décret du 19 mars 2004), lus conjointement,
hun onderlinge samenhang gelezen, de artikelen 12, alinea 2, en 14 van violent-ils les articles 12, alinéa 2, et 14 de la Constitution
de gecoördineerde Grondwet, op zichzelf staand alsook in samenhang coordonnée, pris isolément et combinés avec l'article 7 de la
gelezen met artikel 7 E.V.R.M. en artikel 15 I.V.B.P.R., Convention européenne des droits de l'homme et avec l'article 15 du
Pacte international relatif aux droits civils et politiques,
doordat enerzijds, het artikel 21, § 2, 2°juncto 43, 3°, van voornoemd en ce que, d'une part, l'article 21, § 2, 2°, juncto 43, 3°, du décret
decreet het in bezit hebben zonder gewettigde reden van substanties en précité sanctionne le fait d'avoir en sa possession, sans motif
middelen als bedoeld in artikel 2, 6°, strafbaar stelt ' onverminderd valable, des substances et moyens visés à l'article 2, 6°, ' sans
de bepalingen van de wet van 24 februari 1921 betreffende het préjudice des dispositions de la loi [du] 24 février 1921 concernant
verhandelen van giftstoffen, slaapmiddelen en verdovende middelen, le trafic des substances vénéneuses, soporifiques, stupéfiantes,
psychotrope stoffen, ontsmettingsstoffen en antiseptica en van de psychotropes, désinfectantes ou antiseptiques et des substances
stoffen die kunnen gebruikt worden voor de illegale vervaardiging van pouvant servir à la fabrication illicite de substances stupéfiantes et
verdovende middelen en psychotrope stoffen ', psychotropes ',
terwijl anderzijds, daarentegen uit artikel 44 van voormeld decreet alors que, d'autre part, il découlerait en revanche de l'article 44 du
(in die zin geïnterpreteerd) zou voortvloeien dat wanneer de décret précité (interprété en ce sens) que lorsque la pratique de
dopingpraktijk van het in bezit hebben tijdens of bij de voorbereiding dopage consistant à avoir en sa possession, pendant ou à l'occasion de
van een sportmanifestatie van substanties en middelen als bedoeld in la préparation d'une manifestation sportive, des substances et moyens
dont il est question à l'article 2, 6°, du décret, visée à l'article
artikel 2, 6°, van het decreet bepaald in artikel 21, § 2, 2°, 21, § 2, 2°, du décret relatif au dopage, commise par un sportif à
Dopingdecreet, gepleegd door een sportbeoefenaar ter gelegenheid van l'occasion de sa préparation ou de sa participation à une
zijn voorbereiding op of zijn deelname aan een sportmanifestatie, manifestation sportive, peut également être qualifiée de détention de
eveneens kan gekwalificeerd worden als bezit van verboden substanties substances interdites visée par la loi relative aux drogues, cette
als bedoeld in de Drugwet, zij het voorwerp uitmaakt van de pratique de dopage fait l'objet de la cause d'excuse exclusive de
strafuitsluitende verschoningsgrond bepaald in artikel 44 peine visée à l'article 44 du décret relatif au dopage et ne peut plus
Dopingdecreet en niet meer strafrechtelijk kan vervolgd worden wegens faire l'objet de poursuites pénales pour cause d'infraction à la loi
inbreuk op de vermelde wet, en dat er, wat de vermelde dopingpraktijk précitée et que, en ce qui concerne la pratique de dopage précitée,
betreft, anders over oordelen artikel 44 Dopingdecreet iedere toute autre appréciation viderait l'article 44 du décret relatif au
draagwijdte zou ontnemen, dopage de sa substance,
zodat deze strafbaarstelling in samenhang met de daarop ogenschijnlijk de sorte que cette incrimination, combinée avec la cause d'excuse qui
toepasbare verschoningsgrond, de bijzondere eisen ter zake van y est apparemment applicable, méconnaît les exigences particulières en
nauwkeurigheid, duidelijkheid en voorspelbaarheid waaraan de matière de précision, de clarté et de prévisibilité auxquelles doivent
strafwetten moeten voldoen, miskennen ? »; satisfaire les lois pénales ? »;
2. « Schendt artikel 44 van het decreet van 27 maart 1991 inzake 2. « L'article 44 du décret du 27 mars 1991 relatif à la pratique du
medische verantwoorde sportbeoefening, zoals bestaande en van sport dans le respect des impératifs de santé, tel qu'il existe et est
toepassing zijnde na de wijziging van artikel 21, § 2, 2°, van applicable après la modification de l'article 21, § 2, 2°, du décret
voormeld decreet (bij artikel 14 van het decreet van 19 maart 2004) en précité (par l'article 14 du décret du 19 mars 2004) et interprété en
geïnterpreteerd in die zin dat door dat artikel een strafuitsluitende ce sens que cet article crée une cause d'excuse exclusive de peine qui
verschoningsgrond wordt gecreëerd die niet enkel geldt met betrekking s'applique non seulement aux faits qui sont uniquement punissables en
tot feiten die alleen strafbaar zijn op grond van artikel 43 vertu de l'article 43 du décret relatif au dopage, mais également à la
Dopingdecreet, maar dat deze ook geldt voor wat betreft louter het
bezit van verboden substanties, strafbaar gesteld door de Drugwet, de simple détention de substances interdites, sanctionnée par la loi
regels die door of krachtens de Grondwet zijn vastgesteld voor het relative aux drogues, viole-t-il les règles qui sont établies par la
bepalen van de onderscheiden bevoegdheden van de Staat, de Constitution ou en vertu de celle-ci pour déterminer les compétences
Gemeenschappen en de Gewesten, in zoverre de toepassing ervan de respectives de l'Etat, des communautés et des régions, en ce que son
residuaire bevoegdheid van de federale wetgever in het gedrang brengt application met en péril la compétence résiduelle du législateur
? ». fédéral ? ».
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4408 en 4409 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 4408 et 4409 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen Quant aux dispositions en cause
B.1.1. De prejudiciële vragen betreffen de artikelen 21, § 2, 2°, 43, B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur les articles 21, § 2,
3°, en 44 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 27 maart 1991 2°, 43, 3°, et 44 du décret de la Communauté flamande du 27 mars 1991
inzake medisch verantwoorde sportbeoefening (hierna : Dopingdecreet relatif à la pratique du sport dans le respect des impératifs de santé
van 27 maart 1991), in de versie zoals gewijzigd bij decreet van 19 (ci-après : le décret du 27 mars 1991 relatif au dopage), dans la
maart 2004 en vóór de opheffing en integrale vervanging bij decreet version modifiée par le décret du 19 mars 2004 et antérieure à son
van 13 juli 2007. abrogation et à son remplacement intégral par le décret du 13 juillet 2007.
B.1.2. Volgens artikel 43, 3°, van het Dopingdecreet van 27 maart B.1.2. En vertu de l'article 43, 3°, du décret du 27 mars 1991 relatif
1991, in de versie zoals gewijzigd bij het decreet van 19 maart 2004, au dopage, tel qu'il a été modifié par le décret du 19 mars 2004,
wordt wie zich schuldig maakt aan een dopingpraktijk zoals omschreven celui qui s'adonne à une pratique de dopage telle qu'elle est définie
in artikel 2, 6°, a), b), c) of d), of aan een daarmee gelijkgestelde à l'article 2, 6°, a), b), c) ou d), ou à une pratique y assimilée
praktijk zoals omschreven in artikel 21, § 2, 1°, 2° of 3°, gestraft telle qu'elle est définie à l'article 21, § 2, 1°, 2° ou 3°, est puni
met een gevangenisstraf van zes maanden tot vijf jaar en met een d'un emprisonnement de six mois à cinq ans et d'une amende de deux
geldboete van tweehonderd tot tweeduizend euro of met één van die cents à deux mille euros ou de l'une de ces peines seulement. Par
straffen alleen. Onder een dopingpraktijk moet volgens artikel 2, 6°, pratique de dopage, il convient d'entendre, selon l'article 2, 6°, de
van dat decreet worden verstaan : (a) het gebruik van substanties en ce décret : (a) l'utilisation de substances et de moyens qui,
middelen die, overeenkomstig artikel 22, door de Regering zijn conformément à l'article 22, sont interdits par le Gouvernement; (b)
verboden; (b) het gebruik van substanties of de aanwending van
middelen om het prestatievermogen van de sportbeoefenaar kunstmatig op l'utilisation de substances ou l'emploi de moyens en vue d'amplifier
te voeren, wanneer hierdoor schade kan worden veroorzaakt aan zijn artificiellement les performances du sportif lorsque ceux-ci peuvent
fysieke of psychische integriteit; (c) de manipulatie van de être nuisibles à son intégrité physique ou psychique; (c) la
genetische eigenschappen van de sportbeoefenaar om zijn manipulation des propriétés génétiques du sportif pour renforcer
prestatievermogen kunstmatig op te voeren; (d) het gebruik van artificiellement ses performances; (d) l'utilisation de substances ou
substanties of het aanwenden van middelen die ertoe strekken l'emploi de moyens dans le but de masquer des pratiques de dopage
dopingpraktijken, zoals bedoeld onder (a), (b) en (c), te verdoezelen. visées sous (a), (b) et (c).
B.1.3. Volgens artikel 21, § 2, van dat decreet worden met B.1.3. Selon l'article 21, § 2, de ce décret, sont assimilés aux
dopingpraktijken gelijkgesteld : pratiques de dopage :
1° het vergemakkelijken of mogelijk maken van de dopingpraktijk op 1° le fait de faciliter ou de créer les circonstances propices à la
welke wijze ook; pratique de dopage de quelque manière que ce soit;
2° het zonder gewettigde reden in bezit hebben van substanties en 2° le fait d'avoir en sa possession, sans motif valable, des
middelen als bedoeld in artikel 2, 6°, « onverminderd de bepalingen substances et moyens visés à l'article 2, 6°, « sans préjudice des
van de wet van 24 februari 1921 betreffende het verhandelen van dispositions de la loi du 24 février 1921 concernant le trafic des
giftstoffen, slaapmiddelen en verdovende middelen, psychotrope substances vénéneuses, soporifiques, stupéfiantes, psychotropes,
stoffen, ontsmettingsstoffen en antiseptica en van de stoffen die désinfectantes ou antiseptiques et des substances pouvant servir à la
kunnen gebruikt worden voor de illegale vervaardiging van verdovende fabrication illicite de substances stupéfiantes et psychotropes »;
middelen en psychotrope stoffen »;
3° het niet toestemmen in, het misleiden van, het zich verzetten tegen 3° le fait de tromper pendant, de s'opposer à ou d'entraver
of het verhinderen van dopingcontroles als bedoeld in artikel 2, 7°. l'exécution des contrôles antidopage visés à l'article 2, 7°.
Vóór de wijziging ervan bij het decreet van 19 maart 2004 voorzag het Avant sa modification par le décret du 19 mars 2004, le décret du 27
Dopingdecreet van 27 maart 1991 in soortgelijke bepalingen. Bij mars 1991 relatif au dopage prévoyait des dispositions analogues.
artikel 14 van het decreet van 19 maart 2004 werd inzonderheid de L'article 14 du décret du 19 mars 2004 a spécialement fait figurer le
hiervoor geciteerde zinsnede opgenomen in artikel 21, § 2, 2°. Met die membre de phrase cité plus haut dans l'article 21, § 2, 2°. Par cet
toevoeging heeft de decreetgever in 2004 willen benadrukken dat het ajout, le législateur décrétal entendait souligner, en 2004, que le
Dopingdecreet van 27 maart 1991 geen afbreuk doet aan de toepassing décret du 27 mars 1991 relatif au dopage ne porte pas atteinte à
van de federale Drugwet (Parl. St., Vlaams Parlement, 2003-2004, nrs. l'application de la loi fédérale relative aux drogues (Doc. parl.,
1854-6, pp. 10-11, 1854-3, pp. 10-12, en 1854-5, p. 2). Parlement flamand, 2003-2004, nos 1854-6, pp. 10-11, 1854-3, pp.
B.1.4. Artikel 44 van het Dopingdecreet van 27 maart 1991 bepaalt : 10-12, et 1854-5, p.2). B.1.4. L'article 44 du décret du 27 mars 1991 relatif au dopage
« Wanneer de in artikel 43 strafbaar gestelde feiten gepleegd worden dispose : « Les faits punissables visés à l'article 43 ne donnent lieu [lire :
door sportbeoefenaars ter gelegenheid van hun voorbereiding op of hun qu'] à des mesures disciplinaires [...] s'ils ont été commis par les
deelname aan een sportmanifestatie geven ze alleen aanleiding tot sportifs à l'occasion de leur préparation ou de leur participation à
disciplinaire maatregelen. une manifestation sportive.
Ieder ander persoon die aan deze feiten deelneemt wordt gestraft alsof Toute autre personne qui participe à ces faits est punie comme si la
de bepaling in het vorige lid niet bestond ». disposition de l'alinéa précédent n'existait pas ».
B.2. Het Hof wordt te dezen zowel ondervraagd over de overeenstemming B.2. La Cour est, en l'espèce, interrogée tant au sujet de la
van de artikelen 21, § 2, 2°, 43, 3°, en 44 van het Dopingdecreet van conformité des articles 21, § 2, 2°, 43, 3°, et 44 du décret relatif
27 maart 1991 met het wettigheidsbeginsel in strafzaken (identieke au dopage du 27 mars 1991 au principe de légalité en matière pénale
eerste prejudiciële vraag in de samengevoegde zaken nrs. 4408 en 4409) (première question préjudicielle identique dans les affaires jointes
als over de overeenstemming van artikel 44 van dat decreet met de nos 4408 et 4409) qu'au sujet de la conformité de l'article 44 de ce
bevoegdheidverdelende regels (identieke tweede prejudiciële vraag in décret aux règles répartitrices de compétence (seconde question
de samengevoegde zaken nrs. 4408 en 4409). préjudicielle identique dans les affaires jointes nos 4408 et 4409).
Het Hof onderzoekt eerst de inachtneming van de bevoegdheidverdelende La Cour contrôle d'abord le respect des règles répartitrices de
regels (tweede prejudiciële vraag) en vervolgens de inachtneming van compétence (seconde question préjudicielle) et ensuite le respect du
het wettigheidsbeginsel (eerste prejudiciële vraag) en gaat niet in op principe de légalité (première question préjudicielle), et elle
andere vragen waartoe de toepassing van het in het geding zijnde n'examine pas d'autres questions que pourrait poser l'application du
decreet en van de voormelde wet van 24 februari 1921 aanleiding zou décret en cause et de la loi précitée du 24 février 1921.
kunnen geven. Ten aanzien van de bevoegdheidverdelende regels En ce qui concerne les règles répartitrices de compétence
B.3.1. Het Hof bepaalt de omvang van de prejudiciële vraag rekening B.3.1. La Cour détermine l'étendue de la question préjudicielle en
houdend met het onderwerp van de voor de verwijzende rechter hangende tenant compte de l'objet des litiges pendants devant le juge a quo et
geschillen en met de motivering van de verwijzingsbeslissingen. de la motivation des décisions de renvoi.
B.3.2. Uit de feiten van de voor de verwijzende rechter hangende B.3.2. Il apparaît des faits des litiges pendants devant le juge a quo
geschillen en uit de motivering van de verwijzingsbeslissingen blijkt et de la motivation des décisions de renvoi que ces litiges portent
dat de geschillen betrekking hebben op de strafrechtelijke vervolging sur les poursuites pénales engagées contre des personnes prévenues
van personen wegens het plegen van feiten die niet alleen zouden d'avoir commis des faits qui pourraient non seulement être qualifiés
kunnen worden gekwalificeerd als een bij het Dopingdecreet van 27 de « pratique de dopage ou de pratique y assimilée », interdites par
maart 1991 verboden « dopingpraktijk of daarmee gelijkgestelde le décret du 27 mars 1991 relatif au dopage, mais également de «
praktijk », maar ook als « bezit van verboden substanties », in de zin détention de substances interdites » au sens de la loi relative aux
van de Drugwet. drogues.
Het Hof beperkt zijn onderzoek van de prejudiciële vraag tot de La Cour limite son examen de la question préjudicielle à la situation
situatie waarin het in het geding zijnde artikel 44 van het
Dopingdecreet van 27 maart 1991 voorziet in een strafuitsluitende dans laquelle l'article 44 en cause du décret du 27 mars 1991 relatif
verschoningsgrond voor feiten die kunnen worden gekwalificeerd als een au dopage prévoit une cause d'excuse exclusive de peine pour des faits
« dopingpraktijk » in de zin van dat decreet en die eveneens kunnen qui peuvent être qualifiés de « pratique de dopage » au sens de ce
worden gekwalificeerd als een « bezit van verboden substanties » in de zin van de Drugwet. B.4. Uit de in het geding zijnde bepaling, in samenhang gelezen met artikel 43, 3°, van het Dopingdecreet van 27 maart 1991, volgt dat een sportbeoefenaar die zich ter gelegenheid van zijn voorbereiding op of zijn deelname aan een sportmanifestatie schuldig heeft gemaakt aan dopingpraktijken of daarmee gelijkgestelde praktijken, voor die feiten niet strafrechtelijk kan worden vervolgd, maar enkel disciplinair kan worden gestraft. De in het geding zijnde bepaling bevat aldus een strafuitsluitende verschoningsgrond. B.5. De federale Drugwet regelt in het belang van de openbare gezondheid, enerzijds, het vervoer, de invoer, de uitvoer, het bezit, de verkoop, het te koop stellen, het afleveren en het aanschaffen van giftstoffen, slaapmiddelen, verdovende stoffen, ontsmettingsmiddelen en antiseptica, en, anderzijds, de uitoefening van de geneeskunde met betrekking tot die stoffen. De wet stelt het bezit van verboden substanties strafbaar. décret et qui peuvent également être qualifiés de « détention de substances interdites » au sens de la loi relative aux drogues. B.4. Il ressort de la disposition en cause, combinée avec l'article 43, 3°, du décret du 27 mars 1991 relatif au dopage qu'un sportif qui s'est rendu coupable de pratiques de dopage ou de pratiques y assimilées à l'occasion de sa préparation ou de sa participation à une manifestation sportive ne peut être poursuivi pénalement pour ces faits, mais peut uniquement subir une sanction disciplinaire. La disposition en cause contient dès lors une cause d'excuse exclusive de peine. B.5. La loi fédérale relative aux drogues règle dans l'intérêt de la santé publique, d'une part, le transport, l'importation, l'exportation, la détention, la vente, l'offre en vente, la délivrance et l'acquisition de substances vénéneuses, soporifiques, stupéfiantes, désinfectantes ou antiseptiques et, d'autre part, l'exercice de la médecine en ce qui concerne ces substances. La loi sanctionne la détention de substances interdites.
B.6. Volgens de verwijzende rechter dient de in het geding zijnde B.6. Selon le juge a quo, la disposition litigieuse doit être
bepaling te worden geïnterpreteerd in die zin dat ze een interprétée en ce sens qu'elle crée une cause d'excuse exclusive de
strafuitsluitende verschoningsgrond creëert die niet enkel geldt voor peine qui s'applique non seulement aux « pratiques de dopage ou aux
de door het Dopingdecreet van 27 maart 1991 strafbaar gestelde « pratiques y assimilées », sanctionnée par le décret du 27 mars 1991
dopingpraktijken of daarmee gelijkgestelde praktijken », maar ook voor
het door de Drugwet strafbaar gestelde « bezit van verboden relatif au dopage mais également à la « détention de substances
substanties », indien de gepleegde feiten onder de beide kwalificaties interdites », sanctionnée par la loi relative aux drogues, si les
vallen. faits commis relèvent des deux qualifications.
B.7.1. Artikel 11 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot B.7.1. L'article 11 de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes
hervorming der instellingen bepaalt sinds de wijziging ervan bij de institutionnelles dispose depuis sa modification par la loi du 16
bijzondere wet van 16 juli 1993 : « Binnen de grenzen van de bevoegdheden van de Gemeenschappen en de Gewesten kunnen de decreten de niet-naleving van hun bepalingen strafbaar stellen en de straffen wegens die niet-naleving bepalen; de bepalingen van Boek I van het Strafwetboek zijn hierop van toepassing, behoudens de uitzonderingen die voor bijzondere inbreuken door een decreet kunnen worden gesteld. Het eensluidend advies van de Ministerraad is vereist voor iedere beraadslaging in de Gemeenschaps- of Gewestregering over een voorontwerp van decreet waarin een straf of een strafbaarstelling is opgenomen waarin Boek I van het Strafwetboek niet voorziet. juillet 1993 : « Dans les limites des compétences des Communautés et des Régions, les décrets peuvent ériger en infraction les manquements à leurs dispositions et établir les peines punissant ces manquements; les dispositions du Livre Ier du Code pénal s'y appliquent, sauf les exceptions qui peuvent être prévues par décret pour des infractions particulières. L'avis conforme du Conseil des ministres est requis pour toute délibération au sein du Gouvernement de Communauté ou de Région sur un avant-projet de décret reprenant une peine ou une pénalisation non prévue au Livre Ier du Code pénal.
[...] ». [...] ».
B.7.2. De bij artikel 11 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 aan de decreetgever toegewezen bevoegdheid omvat niet alleen de bevoegdheid om de inbreuken op de door hem uitgevaardigde bepalingen strafbaar te stellen, maar ook de bevoegdheid om met betrekking tot die strafbaarstellingen strafuitsluitende verschoningsgronden te bepalen. B.8. De decreetgever kan de niet-naleving van de door hem uitgevaardigde bepalingen evenwel slechts strafbaar stellen « binnen de grenzen van de bevoegdheden van de Gemeenschappen en de Gewesten ». Dit brengt met zich mee dat hij slechts een strafuitsluitende verschoningsgrond kan invoeren, in zoverre die betrekking heeft op de door hem, in overeenstemming met artikel 11 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980, ingevoerde strafbaarstellingen. B.7.2. La compétence attribuée au législateur décrétal par l'article 11 de la loi spéciale du 8 août 1980 comprend non seulement celle de sanctionner les infractions aux dispositions édictées par lui, mais également celles de déterminer les causes d'excuse exclusives de peine en ce qui concerne ces incriminations. B.8. Le législateur décrétal ne peut toutefois réprimer le non-respect des dispositions qu'il édicte que « dans les limites des compétences des communautés et des régions ». Ceci implique qu'il ne peut créer une cause d'excuse exclusive de peine que pour autant qu'elle porte sur les manquements qu'il érige en infraction conformément à l'article 11 de la loi spéciale du 8 août 1980.
B.9. Naar luid van artikel 128, § 1, van de Grondwet regelen de B.9. Aux termes de l'article 128, § 1er, de la Constitution, les
Parlementen van de Vlaamse en de Franse Gemeenschap, elk voor zich, parlements de la Communauté française et de la Communauté flamande
bij decreet de persoonsgebonden aangelegenheden. règlent par décret, chacun en ce qui le concerne, les matières
personnalisables.
Volgens artikel 5, § 1, I, 2°, van de bijzondere wet van 8 augustus Selon l'article 5, § 1er, I, 2°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de
1980 tot hervorming der instellingen omvatten de in artikel 128, § 1, réformes institutionnelles, les matières personnalisables visées à
van de Grondwet bedoelde persoonsgebonden aangelegenheden onder meer, l'article 128, § 1er, de la Constitution comprennent notamment, en ce
wat het gezondheidsbeleid betreft, « de gezondheidsopvoeding alsook de qui concerne la politique de santé, « l'éducation sanitaire ainsi que
activiteiten en diensten op het vlak van de preventieve les activités et services de médecine préventive, à l'exception des
gezondheidszorg, met uitzondering van nationale maatregelen inzake profylaxies ». mesures prophylactiques nationales ».
Uit de parlementaire voorbereiding van dat artikel 5, § 1, I, 2°, Il ressort des travaux préparatoires de cet article 5, § 1er, I, 2°,
blijkt dat inzake activiteiten en diensten op het vlak van de qu'en ce qui concerne les activités et services de médecine
preventieve gezondheidszorg, de gemeenschappen onder meer bevoegd zijn
voor « de medische sportcontrole, die verplicht wordt gesteld door de préventive, les communautés sont notamment compétentes pour « le
reglementering betreffende de uitoefening van bepaalde sporttakken contrôle médico-sportif obligatoire en vertu de la réglementation
(boksen, wielrennen), en de facultatieve controle » (Parl. St., propre à l'exercice de certains sports (boxe, cyclisme) et le contrôle
Senaat, 1979-1980, nr. 434/2, pp. 124-125). facultatif » (Doc. parl., Sénat, 1979-1980, n° 434/2, pp. 124-125).
B.10. Voor zover zij er niet anders over hebben beschikt, hebben de B.10. Le Constituant et le législateur spécial, dans la mesure où ils
Grondwetgever en de bijzondere wetgever aan de gemeenschappen en de n'en disposent pas autrement, ont attribué aux communautés et aux
gewesten de volledige bevoegdheid toegekend tot het uitvaardigen van régions toute la compétence d'édicter les règles propres aux matières
de regels die eigen zijn aan de hun toegewezen aangelegenheden. qui leur ont été transférées. Sauf dispositions contraires, le
Behoudens andersluidende bepalingen heeft de bijzondere wetgever het législateur spécial a transféré aux communautés et aux régions
gehele beleid inzake de door hem toegewezen aangelegenheden aan de l'ensemble de la politique relative aux matières qu'il a attribuées.
gemeenschappen en gewesten overgedragen.
B.11. Uit het voorgaande volgt dat artikel 128, § 1, van de Grondwet, B.11. Il découle de ce qui précède que l'article 128, § 1er, de la
in samenhang gelezen met artikel 5, § 1, I, 2°, van de bijzondere wet Constitution, combiné avec l'article 5, § 1er, I, 2°, de la loi
van 8 augustus 1980, onder voorbehoud van de hierin vermelde spéciale du 8 août 1980, sous réserve de l'exception qui y est
uitzondering, het geheel van de gezondheidsopvoeding alsook van de mentionnée, a transféré aux communautés l'ensemble de l'éducation
activiteiten en diensten op het vlak van de preventieve
gezondheidszorg aan de gemeenschappen heeft overgedragen. sanitaire ainsi que des activités et services de médecine préventive.
B.12.1. De in het Dopingdecreet van 27 maart 1991 vervatte bepalingen B.12.l. Les dispositions du décret du 27 mars 1991 relatif au dopage
betreffende de dopingpraktijken moeten worden beschouwd als regels concernant les pratiques de dopage doivent être considérées comme des
betreffende de medisch verantwoorde sportbeoefening, die tot de règles relatives à la pratique du sport dans le respect des impératifs
preventieve gezondheidszorg behoren. de santé, qui relèvent de la médecine préventive.
De decreetgever heeft door die bepalingen aan te nemen aldus een En adoptant ces dispositions, le législateur décrétal a ainsi réglé un
aspect van de preventieve gezondheidszorg geregeld dat specifiek is aspect de la médecine préventive propre à la protection médicale des
voor de medische bescherming van sportbeoefenaars. sportifs.
B.12.2. Vermits de aangelegenheid van de medisch verantwoorde B.12.2. Etant donné que la matière de la pratique du sport dans le
sportbeoefening binnen de bevoegdheid van de Vlaamse Gemeenschap valt, respect des impératifs de santé relève de la compétence de la
moet de Vlaamse decreetgever eveneens bevoegd worden geacht om de Communauté flamande, il faut également considérer que le législateur
niet-naleving van de door hem op dat vlak uitgevaardigde regels décrétal flamand est compétent pour sanctionner le non-respect des
strafbaar te stellen en ter zake te voorzien in strafuitsluitende règles édictées par lui dans ce domaine et pour prévoir en la matière
verschoningsgronden. des causes d'excuse exclusives de peine.
B.13.1. De bevoegdheid van de gemeenschappen op het vlak van de B.13.1. La compétence des communautés en matière de médecine
preventieve gezondheidszorg houdt echter niet de bevoegdheid in om op préventive n'inclut cependant pas celle d'adopter de manière générale
een veralgemeende wijze reglementering aan te nemen betreffende de des règles relatives aux médicaments et aux denrées alimentaires.
geneesmiddelen en de levensmiddelen.
Uit de parlementaire voorbereiding van de bijzondere wet van 8 En effet, il résulte des travaux préparatoires de la loi spéciale du 8
augustus 1980 (Parl. St., Senaat, 1979-1980, nr. 434/1, p. 7; Senaat, août 1980 (Doc. parl., Sénat, 1979-1980, n° 434/1, p. 7; Sénat,
1979-1980, nr. 434/2, pp. 124-125; Kamer, 1979-1980, nr. 627-10, p. 1979-1980, n° 434/2, pp. 124-125; Chambre, 1979-1980, n° 627-10, p.
52) volgt immers dat de bijzondere wetgever de levensmiddelen- en 52) que le législateur spécial a exclu la réglementation relative aux
geneesmiddelenreglementering heeft uitgesloten van de aan de denrées alimentaires et aux médicaments de la compétence transférée
gemeenschappen overgedragen bevoegdheid betreffende de preventieve aux communautés en ce qui concerne la médecine préventive. Ces
gezondheidszorg. Die aangelegenheden behoren bijgevolg tot de matières relèvent dès lors de la compétence résiduelle de l'Etat
residuaire bevoegdheid van de federale Staat. fédéral. B.13.2. En ce qu'elle prévoit une réglementation du transport, de
B.13.2. Doordat zij voorziet in een reglementering van het vervoer, de l'importation, de l'exportation, de la détention, de la vente, de
invoer, de uitvoer, het bezit, de verkoop, het te koop stellen, het l'offre en vente, de la délivrance et de l'acquisition de substances
afleveren en het aanschaffen van giftstoffen, slaapmiddelen, vénéneuses, soporifiques, stupéfiantes, désinfectantes ou
verdovende stoffen, ontsmettingsmiddelen en antiseptica, moet de antiseptiques, la loi fédérale relative aux drogues doit, dans le
federale Drugwet, in het kader van de bevoegdheidverdelende regels, cadre des règles répartitrices de compétence, être considérée comme
worden beschouwd als een reglementering van geneesmiddelen en une réglementation relative aux médicaments et aux denrées
levensmiddelen, die behoort tot de bevoegdheid van de federale Staat. alimentaires, qui relève de la compétence de l'Etat fédéral.
Daaruit volgt ook dat het enkel toekomt aan de federale wetgever om de Il en découle également qu'il appartient au seul législateur fédéral
niet-naleving van die bepalingen strafbaar te stellen en, indien hij de sanctionner le non-respect de ces dispositions et, s'il l'estime
dit aangewezen acht, ter zake te voorzien in strafuitsluitende opportun, de prévoir en la matière des causes d'excuse exclusives de
verschoningsgronden. peine.
B.14. In zoverre de in het geding zijnde bepaling wordt B.14. Interprétée en ce sens que la cause d'excuse exclusive de peine
geïnterpreteerd in die zin dat de erin geregelde strafuitsluitende qu'elle contient s'applique non seulement aux faits qui sont
verschoningsgrond niet enkel geldt voor feiten die alleen strafbaar
zijn op grond van artikel 43 van het Dopingdecreet van 27 maart 1991, uniquement punissables sur la base de l'article 43 du décret du 27
maar ook voor het louter bezit van verboden substanties, strafbaar mars 1991 relatif au dopage, mais également à la simple détention de
gesteld door de federale Drugwet, is de in het geding zijnde bepaling substances interdites, sanctionnée par la loi fédérale relative aux
strijdig met artikel 11 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot drogues, la disposition en cause n'est pas conforme à l'article 11 de
hervorming der instellingen. la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles.
B.15. In die interpretatie van de in het geding zijnde bepaling, dient B.15. Dans cette interprétation de la disposition en cause, la
de prejudiciële vraag bevestigend te worden beantwoord. question préjudicielle appelle une réponse affirmative.
B.16. Het Hof stelt echter vast dat zowel de Vlaamse Regering als de B.16. La Cour constate cependant que tant le Gouvernement flamand que
Ministerraad doen gelden dat de in het geding zijnde bepaling ook le Conseil des ministres font valoir que la disposition en cause peut
anders kan worden geïnterpreteerd. De Vlaamse Regering verzoekt het être interprétée autrement. Le Gouvernement flamand invite la Cour à
Hof in het dictum van zijn arrest de door haar gesuggereerde mentionner dans le dispositif de son arrêt l'interprétation qu'il
interpretatie te vermelden, die volgens haar aan de vaststelling van suggère et qui, selon lui, résiste au constat d'inconstitutionnalité.
ongrondwettigheid weerstaat.
Rekening houdend met het feit dat die bepaling verwijst naar « de in Compte tenu de ce qu'elle se réfère aux « faits punissables visés à
artikel 43 [van het Dopingdecreet van 27 maart 1991] strafbaar l'article 43 [du décret du 27 mars 1991 relatif au dopage] », cette
gestelde feiten », kan ze ook worden geïnterpreteerd in die zin dat de disposition peut également être interprétée en ce sens que la cause
erin bedoelde strafuitsluitende verschoningsgrond enkel geldt voor de d'excuse exclusive de peine qu'elle contient s'applique uniquement aux
in dat artikel 43 van het Dopingdecreet van 27 maart 1991 omschreven infractions visées à l'article 43 du décret du 27 mars 1991 relatif au
misdrijven, en niet voor misdrijven die in andere wettelijke normen dopage, et non aux infractions qui sont définies dans d'autres normes
zijn omschreven. législatives.
In die interpretatie komt de in het geding zijnde bepaling weliswaar Dans cette interprétation, la disposition en cause ne répond certes
niet volledig tegemoet aan het door de decreetgever nagestreefde doel pas entièrement à l'objectif, poursuivi par le législateur décrétal,
inzake « depenalisering van de dopingbestrijding voor sportbeoefenaars de « dépénalisation de la lutte contre le dopage des sportifs » (Doc.
» (Parl. St., Vlaams Parlement, 1990-1991, nr. 448/1, pp. 17 en parl., Parlement flamand, 1990-1991, n° 448/1, pp. 17 et suivantes),
volgende) maar is zij niet strijdig met de bevoegdheidverdelende mais elle est conforme aux règles répartitrices de compétence.
regels. B.17. In die interpretatie van de in het geding zijnde bepaling, dient B.17. Dans cette interprétation de la disposition en cause, la
de prejudiciële vraag ontkennend te worden beantwoord. question préjudicielle appelle une réponse négative.
Ten aanzien van het wettigheidsbeginsel in strafzaken En ce qui concerne le principe de légalité en matière pénale
B.18. Het Hof wordt ook ondervraagd over de overeenstemming van de B.18. La Cour est également interrogée au sujet de la conformité des
artikelen 21, § 2, 2°, 43, 3°, en 44 van het Dopingdecreet van 27 articles 21, § 2, 2°, 43, 3°, et 44 du décret du 27 mars 1991 relatif
maart 1991 met de artikelen 12 en 14 van de Grondwet, al dan niet au dopage avec les articles 12 et 14 de la Constitution, combinés ou
gelezen in samenhang met artikel 7 van het Europees Verdrag voor de non avec l'article 7 de la Convention européenne des droits de l'homme
rechten van de mens en met artikel 15 van het Internationaal Verdrag et avec l'article 15 du Pacte international relatif aux droits civils
inzake burgerrechten en politieke rechten. et politiques.
B.19. De prejudiciële vraag stelt niet ter discussie of de in het B.19. La question préjudicielle ne porte pas sur la question de savoir
geding zijnde bepalingen van het Dopingdecreet van 27 maart 1991 zelf si les dispositions en cause du décret du 27 mars 1991 relatif au
de essentiële bepalingen voor de strafbaarstelling en vervolging dopage contiennent elles-mêmes les éléments essentiels de
l'incrimination et des poursuites et si elles sont formulées de
bevatten en voldoende nauwkeurig zijn geformuleerd opdat eenieder kan manière suffisamment précise pour que chacun puisse déterminer si son
uitmaken of zijn gedrag al dan niet strafbaar is en zo ja, wat de comportement est punissable ou non et connaître, le cas échéant, le
strafmaat is. taux de la peine.
De vraag is of het wettigheidsbeginsel in strafzaken niet miskend La question est de savoir si le principe de légalité en matière pénale
wordt wanneer, enerzijds, het Dopingdecreet van 27 maart 1991 het n'est pas méconnu lorsque, d'une part, le décret du 27 mars 1991
bezit en gebruik van dopingproducten strafbaar stelt « onverminderd » relatif au dopage sanctionne la détention et l'utilisation de produits
de federale Drugwet van 24 februari 1921 (artikel 21, § 2, 2°, van dat dopants « sans préjudice de » la loi fédérale du 24 février 1921
relative aux drogues (article 21, § 2, 2°, de ce décret relatif au
Dopingdecreet in de versie gewijzigd bij decreet van 19 maart 2004) en dopage, tel qu'il a été modifié par le décret du 19 mars 2004), et
wanneer, anderzijds, artikel 44 van dat decreet zo wordt lorsque, d'autre part, l'article 44 de ce décret est interprété en ce
geïnterpreteerd dat daaruit een strafuitsluitende verschoningsgrond sens qu'il en découle une cause d'excuse exclusive de peine, tant à
voortvloeit, zowel ten aanzien van de strafbaarstelling in dat decreet l'égard de l'incrimination contenue dans ce décret qu'à l'égard de
als die in de Drugwet, wanneer de dopingpraktijk een sportbeoefenaar celle qu'établit la loi relative aux drogues, lorsque la pratique de
betreft die zich voorbereidt op of deelneemt aan een dopage concerne un sportif qui se prépare ou participe à une
sportmanifestatie. manifestation sportive.
B.20. In antwoord op de tweede prejudiciële vraag is reeds gesteld dat B.20. En réponse à la seconde question préjudicielle, il a déjà été
artikel 44 van het Dopingdecreet van 27 maart 1991 in strijd is met dit que l'article 44 du décret du 27 mars 1991 relatif au dopage était
artikel 11 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming contraire à l'article 11 de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes
der instellingen in zoverre het zo wordt geïnterpreteerd dat de erin institutionnelles dans l'interprétation selon laquelle la cause
geregelde strafuitsluitende verschoningsgrond niet enkel geldt voor d'excuse exclusive de peine qu'il contient s'applique non seulement
feiten die alleen strafbaar zijn op grond van artikel 43 van het aux faits qui sont uniquement punissables en vertu de l'article 43 du
Dopingdecreet van 27 maart 1991, maar ook voor het louter bezit van décret du 27 mars 1991 relatif au dopage, mais également à la simple
verboden substanties, strafbaar gesteld door de federale Drugwet. détention de substances interdites, sanctionnée par la loi fédérale
Er is derhalve geen aanleiding om in te gaan op de eerste prejudiciële relative aux drogues. Par conséquent, il n'y a pas lieu d'examiner la première question
vraag, die uitgaat van die interpretatie. préjudicielle, qui est fondée sur cette interprétation.
B.21. De eerste prejudiciële vraag behoeft geen antwoord. B.21. La première question préjudicielle n'appelle pas de réponse.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- Artikel 44 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 27 maart - L'article 44 du décret de la Communauté flamande du 27 mars 1991
1991 inzake medisch verantwoorde sportbeoefening, schendt de relatif à la pratique du sport dans le respect des impératifs de santé
bevoegdheidverdelende regels, wanneer die bepaling in die zin wordt viole les règles répartitrices de compétence s'il est interprété en ce
geïnterpreteerd dat de erin geregelde strafuitsluitende sens que la cause d'excuse exclusive de peine qu'il contient
verschoningsgrond niet enkel geldt voor feiten die alleen strafbaar s'applique non seulement aux faits qui sont uniquement punissables en
zijn op grond van artikel 43 van dat decreet, maar ook voor het bezit vertu de l'article 43 de ce décret, mais également à la détention de
van verboden substanties, strafbaar gesteld bij de wet van 24 februari substances interdites, sanctionnée par la loi du 24 février 1921
1921 betreffende het verhandelen van giftstoffen, slaapmiddelen en concernant le trafic des substances vénéneuses, soporifiques,
verdovende middelen, psychotrope stoffen, ontsmettingsstoffen en stupéfiantes, psychotropes, désinfectantes ou antiseptiques et des
antiseptica en van de stoffen die kunnen gebruikt worden voor de substances pouvant servir à la fabrication illicite de substances
illegale vervaardiging van verdovende middelen en psychotrope stoffen. stupéfiantes et psychotropes.
- Artikel 44 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 27 maart - L'article 44 du décret de la Communauté flamande du 27 mars 1991
1991 inzake medisch verantwoorde sportbeoefening, schendt de relatif à la pratique du sport dans le respect des impératifs de santé
bevoegdheidverdelende regels niet, wanneer die bepaling in die zin ne viole pas les règles répartitrices de compétence s'il est
wordt geïnterpreteerd dat de erin geregelde strafuitsluitende interprété en ce sens que la cause d'excuse exclusive de peine qu'il
verschoningsgrond enkel geldt voor de in artikel 43 van dat decreet contient s'applique uniquement aux infractions décrites à l'article 43
omschreven misdrijven, en dus niet voor het bezit van verboden de ce décret et ne s'applique donc pas à la détention de substances
substanties, strafbaar gesteld bij de wet van 24 februari 1921 interdites, sanctionnée par la loi du 24 février 1921 concernant le
betreffende het verhandelen van giftstoffen, slaapmiddelen en trafic des substances vénéneuses, soporifiques, stupéfiantes,
verdovende middelen, psychotrope stoffen, ontsmettingsstoffen en psychotropes, désinfectantes ou antiseptiques et des substances
antiseptica en van de stoffen die kunnen gebruikt worden voor de pouvant servir à la fabrication illicite de substances stupéfiantes et
illegale vervaardiging van verdovende middelen en psychotrope stoffen. psychotropes.
- De eerste prejudiciële vraag behoeft geen antwoord. - La première question préjudicielle n'appelle pas de réponse.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à
terechtzitting van 18 december 2008. l'audience publique du 18 décembre 2008.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^