← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 147/2008 van 30 oktober 2008 Rolnummer : 4416 In zake
: de prejudiciële vraag over artikel 29, § 1, van de wet van 26 mei 2002 betreffende het recht
op maatschappelijke integratie, gesteld door de Arbeidsrecht Het Grondwettelijk
Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 147/2008 van 30 oktober 2008 Rolnummer : 4416 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 29, § 1, van de wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op maatschappelijke integratie, gesteld door de Arbeidsrecht Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 147/2008 du 30 octobre 2008 Numéro du rôle : 4416 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 29, § 1 er , de la loi du 26 mai 2002 concernant le droit à l'intégration sociale, posée par le La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 147/2008 van 30 oktober 2008 | Extrait de l'arrêt n° 147/2008 du 30 octobre 2008 |
Rolnummer : 4416 | Numéro du rôle : 4416 |
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 29, § 1, van de wet van | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 29, § 1er, |
26 mei 2002 betreffende het recht op maatschappelijke integratie, | de la loi du 26 mai 2002 concernant le droit à l'intégration sociale, |
gesteld door de Arbeidsrechtbank te Brussel. | posée par le Tribunal du travail de Bruxelles. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de | composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. |
rechters P. Martens, R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman en E. | Martens, R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman et E. Derycke, |
Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder | assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. |
voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | Melchior, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij vonnis van 15 januari 2008 in zake M.R. tegen het openbaar centrum | Par jugement du 15 janvier 2008 en cause de M.R. contre le centre |
voor maatschappelijk welzijn van Anderlecht, waarvan de expeditie ter | public d'action sociale d'Anderlecht, dont l'expédition est parvenue |
griffie van het Hof is ingekomen op 22 januari 2008, heeft de | au greffe de la Cour le 22 janvier 2008, le Tribunal du travail de |
Arbeidsrechtbank te Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld : | Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 29, § 1, van de wet van 26 mei 2002 betreffende het | « L'article 29, § 1er, de la loi du 26 mai 2002 concernant le droit à |
recht op maatschappelijke integratie de artikelen 10 en 11 van de | l'intégration sociale viole-t-il les articles 10 et 11 de la |
Grondwet in zoverre het de vordering tot terugbetaling van het recht | Constitution, en ce qu'il soumet à un délai de prescription de 10 ans |
op maatschappelijke integratie dat werd uitbetaald aan een persoon die | l'action en remboursement du droit à l'intégration sociale versé à une |
de beschikking krijgt over inkomsten krachtens rechten die hij bezat | personne qui vient à disposer de ressources en vertu de droits qu'elle |
tijdens de periode waarin hem een leefloon werd uitbetaald, aan een | |
verjaringstermijn van tien jaar onderwerpt, terwijl artikel 102 van de | possédait pendant la période pour laquelle le revenu d'intégration lui |
organieke OCMW-wet van 8 juli 1976 verwijst naar de verjaringstermijn | a été versé, alors que l'article 102 de la loi du 8 juillet 1976 |
van vijf jaar voor de vordering tot terugbetaling van de | organique des CPAS se réfère au délai de prescription de 5 ans pour |
maatschappelijke dienstverlening die werd uitbetaald aan een persoon | l'action en remboursement de l'aide sociale versée à une personne qui |
die de beschikking krijgt over inkomsten krachtens rechten die hij | vient à disposer de ressources en vertu de droits qu'elle possédait |
bezat tijdens de periode waarin hem hulp werd verleend door het OCMW ? | pendant la période au cours de laquelle une aide lui a été accordée |
». | par le CPAS ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. Artikel 24 van de wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op | B.1.1. L'article 24 de la loi du 26 mai 2002 concernant le droit à |
maatschappelijke integratie (hierna : wet van 26 mei 2002) bepaalt de | l'intégration sociale (ci-après : la loi du 26 mai 2002) détermine les |
gevallen waarin het OCMW op de betrokkene het leefloon kan verhalen | cas dans lesquels le CPAS peut récupérer à charge de l'intéressé le |
dat hem werd uitgekeerd : | revenu d'intégration qui lui a été versé : |
« § 1. Het leefloon uitgekeerd met toepassing van deze wet wordt op de | « § 1er. Le revenu d'intégration versé en application de la présente |
betrokkene verhaald : | loi est récupéré à charge de l'intéressé : |
[...] | [...] |
2° indien hij de beschikking krijgt over inkomsten krachtens rechten | 2° lorsqu'il vient à disposer de ressources en vertu de droits qu'il |
die hij bezat tijdens de periode waarvoor hem een leefloon werd | |
uitbetaald. In dit geval is de terugvordering beperkt tot beloop van | possédait pendant la période pour laquelle le revenu d'intégration lui |
het bedrag waarvoor die inkomsten bij de berekening van het leefloon | a été versé. Dans ce cas, la récupération est limitée au montant des |
in aanmerking hadden moeten worden genomen indien hij er te dien tijde | ressources qui auraient dû être prises en considération pour le calcul |
reeds de beschikking over zou hebben gehad. In afwijking van artikel | du revenu d'intégration à payer s'il en avait déjà disposé à ce |
1410 van het Gerechtelijk Wetboek treedt het centrum van rechtswege en | moment. Par dérogation à l'article 1410 du Code judiciaire, le centre |
tot beloop van dat bedrag in de rechten die de begunstigde op de | est subrogé de plein droit, jusqu'à concurrence de cette somme, dans |
hierboven bedoelde inkomsten kan doen gelden. | les droits que le bénéficiaire peut faire valoir aux ressources susvisées. |
[...] ». | [...] ». |
Buiten de in artikel 24, § 1, bedoelde gevallen, is geen enkele | En dehors des cas visés à l'article 24, § 1er, aucune récupération du |
terugvordering van het leefloon bij de betrokkene mogelijk (artikel | revenu d'intégration auprès de l'intéressé n'est possible (article 24, |
24, § 2, van de wet van 26 mei 2002). | § 2, de la loi du 26 mai 2002). |
B.1.2. Artikel 29 van de wet van 26 mei 2002 bepaalt : | B.1.2. L'article 29 de la loi du 26 mai 2002 dispose : |
« § 1. De terugvordering bedoeld in artikel 24, § 1 en de vordering | « § 1er. L'action en remboursement visée à l'article 24, § 1er et |
bedoeld in artikel 27, eerste lid, verjaren overeenkomstig artikel | l'action visée à l'article 27, alinéa 1er, se prescrivent conformément |
2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek. | à l'article 2262bis, § 1er, alinéa 1er, du Code civil. |
[...] ». | [...] ». |
B.1.3. Artikel 2262bis, § 1, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek | B.1.3. L'article 2262bis, § 1er, alinéa 1er, du Code civil dispose : |
bepaalt : « Alle persoonlijke rechtsvorderingen verjaren door verloop van tien jaar ». | « Toutes les actions personnelles sont prescrites par dix ans ». |
B.2.1. Artikel 99 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de | B.2.1. L'article 99 de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres |
openbare centra voor maatschappelijk welzijn (hierna : wet van 8 juli | publics d'aide sociale (ci-après : la loi du 8 juillet 1976) prévoit |
1976) voorziet in de mogelijkheid om de uitbetaalde maatschappelijke | comme suit la possibilité de récupérer à charge de l'intéressé l'aide |
dienstverlening als volgt op de betrokkene te verhalen : | sociale versée : |
« § 1. Wanneer een persoon de beschikking krijgt over inkomsten | « § 1er. Lorsqu'une personne vient à disposer de ressources en vertu |
krachtens rechten die hij bezat tijdens de periode waarvoor hem hulp | de droits qu'elle possédait pendant la période au cours de laquelle |
werd verleend door het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn, | une aide lui a été accordée par le centre public d'aide sociale, |
vordert dit laatste de kosten van de hulpverlening van hem terug tot | celui-ci récupère auprès de cette personne les frais de l'aide jusqu'à |
beloop van het bedrag van de bovenbedoelde inkomsten, rekening | concurrence du montant des ressources susvisées, en tenant compte des |
houdende met de vrijgestelde minima. | minima exonérés. |
[...] ». | [...] ». |
B.2.2. Artikel 102 van dezelfde wet bepaalt : | B.2.2. L'article 102 de la même loi dispose : |
« De vordering tot terugbetaling bedoeld in de artikelen 98 en 99 | « L'action en remboursement prévue aux articles 98 et 99 se prescrit |
verjaart overeenkomstig artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek. | conformément à l'article 2277 du Code civil. |
[...] ». | [...] ». |
B.2.3. Artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : | B.2.3. L'article 2277 du Code civil dispose : |
« Termijnen van altijddurende renten en van lijfrenten; | « Les arrérages de rentes perpétuelles et viagères; |
Die van uitkeringen tot levensonderhoud; | Ceux des pensions alimentaires; |
Huren van huizen en pachten van landeigendommen; | Les loyers des maisons, et le prix de ferme des biens ruraux; |
Interesten van geleende sommen, en, in het algemeen, al hetgeen | Les intérêts des sommes prêtées, et généralement tout ce qui est |
betaalbaar is bij het jaar of bij kortere termijnen, | payable par année, ou à des termes périodiques plus courts, |
Verjaren door verloop van vijf jaren ». | Se prescrivent par cinq ans ». |
B.3.1. De verwijzende rechter stelt het Hof een vraag over de | B.3.1. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité avec les |
bestaanbaarheid, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van | articles 10 et 11 de la Constitution de l'article 29, § 1er, de la loi |
artikel 29, § 1, van de wet van 26 mei 2002, in zoverre het een | du 26 mai 2002, en ce qu'il crée une différence de traitement entre |
verschil in behandeling creëert tussen de rechthebbenden op | les bénéficiaires du droit à l'intégration sociale et les |
maatschappelijke integratie en de rechthebbenden op maatschappelijke | bénéficiaires du droit à l'aide sociale, en ce qui concerne le délai |
dienstverlening, wat betreft de verjaringstermijn van de vordering tot terugbetaling van het recht dat werd uitbetaald aan een persoon die de beschikking krijgt over inkomsten krachtens rechten die hij bezat tijdens de periode waarin hem het recht op maatschappelijke integratie of het recht op maatschappelijke dienstverlening werd uitbetaald : terwijl de eerstgenoemden zijn onderworpen aan een verjaringstermijn van tien jaar, zijn de laatstgenoemden onderworpen aan een verjaringstermijn van vijf jaar. Het geschil voor de verwijzende rechter betreft de terugbetaling van geldsommen die werden uitbetaald als bestaansminimum, en daarna als leefloon. B.3.2. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot de in het geding zijnde bepaling, in zoverre ze een tienjarige verjaringstermijn vastlegt voor | de prescription de l'action en remboursement du droit versé à une personne qui vient à disposer de ressources en vertu de droits qu'elle possédait pendant la période pour laquelle le droit à l'intégration sociale ou le droit à l'aide sociale lui a été versé : alors que les premiers sont soumis à un délai de prescription de dix ans, les seconds sont soumis à un délai de prescription de cinq ans. Le litige devant le juge a quo concerne le remboursement de sommes d'argent versées au titre de minimex, puis au titre de revenu d'intégration sociale. B.3.2. La Cour limite son examen à la disposition en cause, en ce qu'elle fixe un délai de prescription décennal pour l'action en |
de vordering tot terugbetaling ten laste van de betrokkene, bedoeld in | remboursement à charge de l'intéressé, visée à l'article 24, § 1er, |
artikel 24, § 1, 2°, wanneer het recht op maatschappelijke integratie | 2°, lorsque le droit à l'intégration sociale a été octroyé sous la |
werd toegekend in de vorm van een leefloon. | forme d'un revenu d'intégration sociale. |
B.4.1. Wat artikel 24 betreft, wordt in de parlementaire voorbereiding | B.4.1. En ce qui concerne l'article 24, les travaux préparatoires de |
van de wet van 26 mei 2002 het volgende uiteengezet : | la loi du 26 mai 2002 exposent : |
« Met de nieuwe wet wordt de kans gegrepen om alle bestaande artikelen | « La nouvelle loi permet de reformuler tous les articles existants en |
over de terugvorderingen op een heldere en gestructureerde wijze naar | matière de recouvrements d'une manière claire et structurée. Les |
voor te brengen. Vooreerst worden de terugvorderingen bij de | recouvrements auprès de l'intéressé viennent en premier lieu et à |
betrokkene besproken om vervolgens vanaf artikel 26 de | partir de l'article 26 les recouvrements à charge de tiers. |
terugvorderingen te behandelen jegens derden. | |
§ 1. In artikel 24 worden de verschillende gevallen opgesomd waarin | § 1er. L'article 24 énumère les cas différents dans lesquels une |
een terugvordering van het leefloon bij de persoon mogelijk is. Ten | récupération du revenu d'intégration est possible auprès de |
gevolge van het Handvest is de terugvorderingsmogelijkheid in geval | l'intéressé. Suite à la charte de l'assuré social, la possibilité de |
van een materiële fout vanwege het OCMW beperkt tot de gevallen waarin | récupération en cas d'erreur matérielle de la part du CPAS est limitée |
de persoon zelf kon weten dat het OCMW een fout beging. | au cas où la personne elle-même pouvait savoir que le CPAS commettait une erreur. |
§ 2. Voor alle duidelijkheid bepaalt de wet dat er geen andere | § 2. Par souci de clarté, la loi dispose que d'autres récupérations ne |
terugvorderingen mogelijk zijn, zelfs wanneer het OCMW met de | sont pas possibles, même si le CPAS a conclu une convention à ce sujet |
betrokkene hierover een overeenkomst zou hebben gesloten » (Parl. St., | avec l'intéressé » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1603/001, |
Kamer, 2001-2002, DOC 50-1603/001, p. 30). | p. 30). |
B.4.2. Wat artikel 29 betreft, wordt in de parlementaire voorbereiding | B.4.2. En ce qui concerne l'article 29, les travaux préparatoires |
het volgende uiteengezet : | exposent : |
« De verhaalsvordering in geval van verzuim, onjuiste of onvolledige | « L'action en récupération en cas d'omission ou de déclaration |
verklaring, evenals de subrogatoire vordering van het OCMW in geval | incomplète ou inexacte, ainsi que l'action subrogatoire du CPAS à |
van een aansprakelijke derde, verjaart binnen de tien jaar. De | l'égard d'un tiers responsable se prescrit par dix ans. L'action en |
récupération contre les débiteurs d'aliments conformément à l'article | |
verhaalsvordering op de onderhoudsplichtigen overeenkomstig artikel 26 | 26 de la présente loi se prescrit par cinq ans. L'action contre le |
van deze wet verjaart door verloop van vijf jaar. De vordering ten | tiers responsable qui commet en même temps un délit, se prescrit par |
opzichte van de aansprakelijke derde die tegelijkertijd een misdrijf | cinq ans à partir du jour suivant la prise de connaissance par la |
uitmaakt, verjaart door verloop van vijf jaar vanaf de dag volgend op | |
de kennisname door de benadeelde van de identiteit van de dader of van | personne lésée de l'identité de l'auteur du délit ou du dommage et au |
de schade en uiterlijk door verloop van twintig jaar vanaf de dag | plus tard par vingt ans à partir du jour suivant celui au cours duquel |
volgend op die waarop het feit waardoor de schade is veroorzaakt, zich | [le] fait qui a entraîné le dommage s'est produit » (Doc. parl., |
heeft voorgedaan » (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC 50-1603/001, p. | Chambre, 2001-2002, DOC 50-1603/001, p. 32). |
32). B.5.1. Bij de wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op | B.5.1. La loi du 26 mai 2002 concernant le droit à l'intégration |
maatschappelijke integratie wordt de wet van 7 augustus 1974 « tot | sociale remplace et abroge la loi du 7 août 1974 « instituant le droit |
instelling van het recht op een bestaansminimum » (hierna : wet van 7 | à un minimum de moyens d'existence » (ci-après : la loi du 7 août |
augustus 1974) vervangen en opgeheven, omdat die wet niet meer | 1974), parce que cette loi a été considérée comme n'étant plus adaptée |
aangepast werd geacht aan de grondige economische en sociale | aux profonds changements économiques et sociaux. |
veranderingen. | |
B.5.2. Voordat ze werd opgeheven bij de wet van 26 mei 2002, bepaalde | B.5.2. Avant d'être abrogée par la loi du 26 mai 2002, la loi du 7 |
de wet van 7 augustus 1974 dat wanneer een persoon de beschikking | août 1974 prévoyait que lorsqu'une personne vient à bénéficier de |
kreeg over inkomsten krachtens rechten die hij bezat tijdens de | |
periode waarvoor hem een bestaansminimum werd uitbetaald, de vordering | ressources en vertu de droits qu'elle possédait pendant la période |
van het OCMW tot terugbetaling ten laste van de rechthebbende op het | pour laquelle le minimex lui a été payé, l'action en remboursement du |
bestaansminimum (artikel 12 van de wet van 7 augustus 1974) door | CPAS contre le bénéficiaire du minimex (article 12 de la loi du 7 août |
verloop van vijf jaar verjaarde, overeenkomstig artikel 2277 van het | 1974) se prescrit par cinq ans conformément à l'article 2277 du Code |
Burgerlijk Wetboek (artikel 15, eerste lid, van de wet van 7 augustus | civil (article 15, alinéa 1er, de la loi du 7 août 1974). |
1974). Naar aanleiding van een opmerking van de afdeling wetgeving van de | A la suite d'une observation de la section de législation du Conseil |
Raad van State werd de toepassing van artikel 12, dat de terugvordering van het uitbetaalde bedrag ten laste van de | d'Etat, l'application de l'article 12, qui autorise la récupération du |
rechthebbende mogelijk maakt, beperkt tot de inkomsten die een invloed | montant payé à charge du bénéficiaire, a été limitée aux ressources |
hebben op de berekening van het bestaansminimum en tot het bedrag | qui influent sur le calcul du minimex et au montant jusqu'à |
waarvoor zij een invloed kunnen hebben (Parl. St., Senaat, B.Z. 1974, | concurrence duquel cette influence peut s'exercer (Doc. parl., Sénat, |
nr. 247/1, p. 23). | S.E. 1974, n° 247/1, p. 23). |
B.5.3. Zoals wordt uiteengezet in de parlementaire voorbereiding van | |
de wet van 7 augustus 1974, vinden de vordering tot terugbetaling en | B.5.3. Comme l'exposent les travaux préparatoires de la loi du 7 août |
de vijfjarige verjaringstermijn die erop van toepassing is, hun | 1974, l'action en remboursement et le délai de prescription |
respectieve oorsprong in de artikelen 16 en 18, tweede lid, van de wet | quinquennal qui s'y applique trouvent leur origine respective dans les |
van 2 april 1965 « betreffende het ten laste nemen van de steun | articles 16 et 18, alinéa 2, de la loi du 2 avril 1965 « relative à la |
verleend door de openbare centra voor maatschappelijk welzijn ». | prise en charge des secours accordés par les centres publics d'aide |
Wat de verjaring van de vordering tot terugbetaling betreft, bepaalde | sociale ». En ce qui concerne la prescription de l'action en remboursement, |
artikel 18, tweede lid, van die wet : | l'article 18, alinéa 2, de cette loi disposait : |
« De vordering tot terugbetaling bedoeld in de artikelen 16 en 17 | « L'action en remboursement prévue aux articles 16 et 17 se prescrit |
verjaart overeenkomstig artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek ». | conformément à l'article 2277 du Code civil ». |
B.5.4. Vóór de aanneming van de wet van 26 mei 2002 werd de | B.5.4. Avant l'adoption de la loi du 26 mai 2002, le délai de |
verjaringstermijn van de vordering tot terugbetaling van het | prescription de l'action en remboursement du minimex versé était - et, |
uitgekeerde bestaansminimum - en, zoals later eraan zal worden | |
herinnerd, de verjaringstermijn van de vordering tot terugbetaling van | comme il sera rappelé ultérieurement, le délai de prescription de |
de uitbetaalde maatschappelijke dienstverlening bouwt erop voort - | l'action en remboursement de l'aide sociale versée s'en inspire - fixé |
vastgelegd onder verwijzing naar de vijfjarige verjaringstermijn | en référence au délai de prescription quinquennal prévu par l'article |
bedoeld in artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek voor de periodieke | 2277 du Code civil pour les dettes périodiques. |
schulden. B.6. De kortere verjaring waarin artikel 2277 van het Burgerlijk | B.6. La prescription abrégée établie par l'article 2277 du Code civil |
Wetboek voorziet, wordt verantwoord door de bijzondere aard van de | |
schuldvorderingen die zij beoogt : het gaat erom, wanneer de schuld | est justifiée par la nature particulière des créances qu'elle vise : |
betrekking heeft op de uitkeringen van inkomsten die « bij het jaar of | il s'agit, lorsque la dette a pour objet des prestations de revenus « |
bij kortere termijnen » betaalbaar zijn, ofwel de kredietnemers te | payables par année, ou à des termes périodiques plus courts », soit de |
beschermen en de schuldeisers tot zorgvuldigheid aan te zetten, ofwel | protéger les emprunteurs et d'inciter les créanciers à la diligence, |
te vermijden dat het totaalbedrag van de periodieke schuldvorderingen | soit d'éviter l'accroissement constant du montant global des créances |
voortdurend aangroeit. De kortere verjaring maakt het ook mogelijk de | périodiques. La prescription abrégée permet aussi de protéger les |
schuldenaars te beschermen tegen de opeenstapeling van periodieke | débiteurs contre l'accumulation de dettes périodiques qui, dans la |
schulden die, na verloop van tijd, een aanzienlijke kapitaalschuld | durée, pourraient se transformer en une dette de capital importante. |
zouden kunnen worden. B.7.1. De wet van 26 mei 2002 bepaalt dat de betrokkene, | B.7.1. La loi du 26 mai 2002 prévoit que l'intéressé a droit, aux |
overeenkomstig de bij de wet gestelde voorwaarden, recht heeft op een | conditions fixées par la loi, à un revenu d'intégration dans l'attente |
leefloon in afwachting van een tewerkstelling in het kader van een | d'un emploi lié à un contrat de travail, ou lorsqu'il fait l'objet |
arbeidsovereenkomst of een geïndividualiseerd project voor | |
maatschappelijke integratie of ook wanneer hij wegens gezondheids- of | d'un projet individualisé d'intégration sociale, ou encore s'il ne |
billijkheidsredenen niet kan werken (artikel 10). | peut travailler pour des raisons de santé ou d'équité (article 10). |
Overeenkomstig artikel 3 van diezelfde wet, moet de aanvrager van een | Conformément à l'article 3 de cette même loi, le demandeur du revenu |
leefloon aan een aantal voorwaarden voldoen; zo mag hij, onder andere, | d'intégration doit, entre autres conditions, ne pas disposer de |
niet over toereikende bestaansmiddelen beschikken, noch er aanspraak | ressources suffisantes, ni pouvoir y prétendre, ni être en mesure de |
op kunnen maken, noch in staat zijn deze hetzij door eigen | se les procurer soit par ses efforts personnels, soit par d'autres |
inspanningen, hetzij op een andere manier te verwerven; daarnaast moet | moyens; en outre, le demandeur doit être disposé à travailler, sous |
de aanvrager werkbereid zijn, onder voorbehoud van de bovenvermelde | réserve des raisons de santé ou d'équité précitées. |
gezondheids- of billijkheidsredenen. | |
B.7.2. Het leefloon is een « geïndexeerd inkomen dat de persoon in | B.7.2. Le revenu d'intégration est un « revenu indexé, qui doit |
staat moet stellen om een menswaardig bestaan te leiden » (Parl. St., | permettre à la personne de mener une vie conforme à la dignité humaine |
Kamer, 2001-2002, DOC 50-1603/001, p. 7). | » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1603/001, p. 7). |
Krachtens artikel 23, § 1, tweede lid, van de wet van 26 mei 2002 | En vertu de l'article 23, § 1er, alinéa 2, de la loi du 26 mai 2002, |
wordt het leefloon, na de eerste betaling die volgt op de aanvraag tot | le revenu d'intégration est, après le premier paiement qui suit la |
toekenning, betaald per week, per veertien dagen of per maand naar | demande d'octroi, payé par semaine, par quinzaine ou par mois au choix |
keuze van het centrum, zoals bepaald in de toekenningsbeslissing. | du centre, déterminé dans la décision d'octroi. |
Het leefloon wordt dus toegekend in de vorm van periodieke betalingen. | Le revenu d'intégration est donc octroyé sous la forme de paiements périodiques. |
B.8.1. De wet van 8 juli 1976 bepaalt dat elke persoon recht heeft op | B.8.1. La loi du 8 juillet 1976 prévoit que toute personne a droit à |
maatschappelijke dienstverlening (artikel 1). De wetgever kent hieraan | |
een verstrekkende doelstelling toe door te bepalen dat zij tot doel | l'aide sociale (article 1er). Le législateur confère à celle-ci une |
heeft « eenieder in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat | finalité large, prévoyant qu'elle a pour but de « permettre à chacun |
beantwoordt aan de menselijke waardigheid »; voor het overige | de mener une vie conforme à la dignité humaine »; pour le surplus, le |
preciseert de wetgever niet onder welke voorwaarden die | législateur ne précise pas à quelles conditions cette aide sociale est |
maatschappelijke dienstverlening wordt toegekend. | accordée. |
Die dienstverlening, kan, overeenkomstig artikel 57 van de wet van 8 | Conformément à l'article 57 de la loi du 8 juillet 1976, cette aide |
juli 1976, onder verschillende vormen worden toegekend, zoals hulp in | |
contanten of in natura, en kan zowel van lenigende als van curatieve | peut être accordée sous différentes formes, en espèces ou en nature, |
of preventieve aard zijn (artikel 57, § 1, tweede lid); de | aussi bien palliative que curative ou préventive (article 57, § 1er, |
dienstverlening kan van materiële, sociale, geneeskundige, | alinéa 2); l'aide peut être matérielle, sociale, médicale, |
sociaal-geneeskundige of psychologische aard zijn (artikel 57, § 1, | médico-sociale ou psychologique (article 57, § 1er, alinéa 3); il est |
derde lid); bovendien is bepaald dat de materiële hulp in de meest | en outre prévu que l'aide matérielle est accordée sous la forme la |
passende vorm wordt verstrekt (artikel 60, § 3). | plus appropriée (article 60, § 3). |
Bovendien bepaalt artikel 60, § 3, tweede lid, van die wet, zoals | Par ailleurs, l'article 60, § 3, alinéa 2, de cette loi, tel qu'il a |
gewijzigd bij artikel 58 van de wet van 26 mei 2002, dat de financiële | été modifié par l'article 58 de la loi du 26 mai 2002, prévoit que |
hulpverlening bij beslissing van het centrum kan worden onderworpen | l'aide financière peut être liée par décision du centre aux conditions |
aan de voorwaarden vermeld in de artikelen 3, 5° en 6°, 4, 11 en 13, § | énoncées aux articles 3, 5° et 6°, 4, 11 et 13, § 2, de la loi du 26 |
2, van de wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op | mai 2002 concernant le droit à l'intégration sociale; l'aide sociale |
maatschappelijke integratie; de financiële maatschappelijke hulp wordt | financière est, le plus souvent, fixée en référence aux montants du |
meestal vastgelegd onder verwijzing naar de bedragen van het leefloon. | revenu d'intégration. |
B.8.2. Hoewel de maatschappelijke dienstverlening niet noodzakelijk | B.8.2. Bien que l'aide sociale ne soit nécessairement ni financière ni |
financieel of periodiek is, geven de artikelen 99, § 1, en 102, eerste | périodique, les articles 99, § 1er, et 102, alinéa 1er, de la loi du 8 |
lid, van de wet van 8 juli 1976 met de nodige aanpassingen de | juillet 1976 reproduisent, moyennant les adaptations nécessaires, les |
artikelen 12 en 15 weer van de wet op het bestaansminimum (Parl. St., | articles 12 et 15 de la loi sur le minimex (Doc. parl., Sénat, |
Senaat, 1975-1976, nr. 581/1, p. 28) : ongeacht de vorm waarin de | 1975-1976, n° 581/1, p. 28) : quelle que soit la forme sous laquelle |
maatschappelijke dienstverlening wordt toegekend, heeft de wetgever | |
dus ervoor gekozen de verjaring van de vordering tot terugbetaling van | |
de kosten van de maatschappelijke dienstverlening af te stemmen op de | l'aide sociale est octroyée, le législateur a donc choisi d'aligner |
kortere verjaring van artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek, zoals | sur la prescription abrégée de l'article 2277 du Code civil, comme il |
hij dat heeft gedaan voor de terugbetaling van het bestaansminimum, | l'a fait pour le remboursement du minimex, la prescription de l'action |
indien de persoon de beschikking krijgt over inkomsten krachtens | en remboursement des frais de l'aide sociale, au cas où la personne |
rechten die hij bezat tijdens de periode waarin hem een | vient à disposer de ressources en vertu de droits qu'elle possédait |
dienstverlening werd toegekend door het OCMW. | pendant la période au cours de laquelle une aide lui a été accordée |
B.9.1. Hoewel er tussen het stelsel van het recht op maatschappelijke | par le CPAS. B.9.1. Bien qu'il existe entre le régime du droit à l'intégration |
integratie en dat van de maatschappelijke dienstverlening objectieve | sociale et celui de l'aide sociale des différences objectives portant |
verschillen bestaan die betrekking hebben op zowel het doel en de | autant sur la finalité et les conditions d'octroi que sur la nature et |
toekenningsvoorwaarden als de aard en de omvang van de toegekende | l'ampleur de l'aide octroyée, l'action en recouvrement peut concerner, |
steun, kan de terugvordering in beide stelsels betrekking hebben op | dans les deux régimes, des sommes d'argent versées périodiquement et |
periodiek uitbetaalde geldsommen waarvan het bedrag toeneemt naarmate | dont le montant augmente avec l'écoulement du temps, et auxquelles |
de tijd verstrijkt, en waarop, indien die sommen dienen te worden | devraient dès lors en principe s'appliquer, si ces sommes doivent être |
terugbetaald, in beginsel de kortere verjaringstermijn vastgelegd in | |
artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek bijgevolg van toepassing zou | remboursées, le délai de prescription abrégé fixé par l'article 2277 |
moeten zijn. | du Code civil. |
B.9.2. Bij de aanneming van de wet van 26 mei 2002 werd in de | B.9.2. Or, lors de l'adoption de la loi du 26 mai 2002, aucune |
parlementaire voorbereiding echter geen enkele verantwoording gegeven | justification n'a été donnée dans les travaux préparatoires en ce qui |
wat betreft de verlenging, van vijf tot tien jaar, van de | concerne l'allongement, de cinq à dix ans, du délai de prescription de |
verjaringstermijn van de vordering tot terugbetaling ten laste van de | l'action en remboursement à charge du bénéficiaire, en ce que la |
rechthebbende, in zoverre de in het geding zijnde bepaling verwijst | disposition en cause se réfère à la prescription décennale prévue à |
naar de tienjarige verjaring bedoeld in artikel 2262bis van het | l'article 2262bis du Code civil et non plus, comme le faisait la loi |
Burgerlijk Wetboek en niet meer, zoals dat het geval was in de wet van | |
7 augustus 1974 voor het bestaansminimum, naar de vijfjarige verjaring | du 7 août 1974 pour le minimex, à la prescription quinquennale prévue |
bedoeld in artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek. | à l'article 2277 du Code civil. B.9.3. Cette dérogation au délai de prescription abrégé prévu par |
B.9.3. Die afwijking van de in artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek | l'article 2277 du Code civil, dont l'objectif est de protéger les |
bedoelde kortere verjaringstermijn, die ten doel heeft de schuldenaars | débiteurs contre l'accumulation de dettes périodiques sur une période |
te beschermen tegen de opeenstapeling van periodieke schulden over een | trop importante, n'est, dans de telles circonstances, pas justifiée |
te lange periode, is in dergelijke omstandigheden niet verantwoord | |
daar de terugvordering van het leefloon dat werd uitgekeerd tijdens | puisque le recouvrement du revenu d'intégration versé pendant une |
een lange periode betrekking kan hebben op bedragen die, op termijn, | longue période peut porter sur des montants qui, à terme, se sont |
een dermate grote schuld zijn geworden dat zij de schuldenaar zouden | transformés en une dette à ce point importante qu'elle pourrait causer |
kunnen ruïneren, wat volledig in strijd zou zijn met de doelstelling | la ruine du débiteur, ce qui serait en complète contradiction avec |
zelf van maatschappelijke integratie die wordt nagestreefd door de wet van 26 mei 2002. | l'objectif même d'intégration sociale poursuivi par la loi du 26 mai 2002. |
B.9.4. Het verschil in behandeling, wat de verjaringstermijn van de | B.9.4. La différence de traitement, en ce qui concerne le délai de |
vordering tot terugbetaling betreft, tussen de rechthebbenden op een | |
leefloon en de rechthebbenden op periodieke financiële | prescription de l'action en remboursement, entre les bénéficiaires |
maatschappelijke hulp of, algemeen genomen, het verschil in | d'un revenu d'intégration et les bénéficiaires d'une aide sociale |
behandeling tussen de rechthebbenden op een leefloon die de | financière périodique ou, de manière générale, la différence de |
traitement entre les bénéficiaires d'un revenu d'intégration qui | |
uitbetaalde sommen dienen terug te betalen en de schuldenaars van | doivent rembourser les sommes versées et les débiteurs de dettes |
periodieke schulden bedoeld in artikel 2277 van het Burgerlijk | périodiques visées par l'article 2277 du Code civil, n'est donc pas |
Wetboek, is dus niet verantwoord. | justifiée. |
B.10. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. | B.10. La question préjudicielle appelle une réponse positive. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 29, § 1, van de wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op | L'article 29, § 1er, de la loi du 26 mai 2002 concernant le droit à |
maatschappelijke integratie schendt de artikelen 10 en 11 van de | l'intégration sociale viole les articles 10 et 11 de la Constitution, |
Grondwet, in zoverre de verjaringstermijn waarnaar het verwijst, de | dans la mesure où le délai de prescription auquel il se réfère dépasse |
verjaringstermijn bedoeld in artikel 2277 van het Burgerlijk Wetboek | le délai de prescription prévu par l'article 2277 du Code civil. |
overschrijdt. | |
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à |
terechtzitting van 30 oktober 2008. | l'audience publique du 30 octobre 2008. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De voorzitter, | Le président, |
M. Melchior. | M. Melchior. |