Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 38/2008 van 4 maart 2008 Rolnummer 4194 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 1 en 2, § 1, 1°, van de wet van 2 april 1965 betreffende het ten laste nemen van de steun verleend door de openbare cen Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 38/2008 van 4 maart 2008 Rolnummer 4194 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 1 en 2, § 1, 1°, van de wet van 2 april 1965 betreffende het ten laste nemen van de steun verleend door de openbare cen Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 38/2008 du 4 mars 2008 Numéro du rôle : 4194 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 1 er et 2, § 1 er , 1°, de la loi du 2 avril 1965 relative à la prise en charge des seco La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 38/2008 van 4 maart 2008 Extrait de l'arrêt n° 38/2008 du 4 mars 2008
Rolnummer 4194 Numéro du rôle : 4194
In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 1 en 2, § 1, 1°, van En cause : la question préjudicielle concernant les articles 1er et 2,
de wet van 2 april 1965 betreffende het ten laste nemen van de steun § 1er, 1°, de la loi du 2 avril 1965 relative à la prise en charge des
verleend door de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, gesteld secours accordés par les centres publics d'aide sociale, posée par le
door de Arbeidsrechtbank te Brussel. Tribunal du travail de Bruxelles.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P.
rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe,
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey,
Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M.
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 4 april 2007 in zake Marc Van Eeckhoudt tegen het Par jugement du 4 avril 2007 en cause de Marc Van Eeckhoudt contre le
openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn van Overijse en in
aanwezigheid van Jeannine Wyns, waarvan de expeditie ter griffie van centre public d'action sociale d'Overijse et en présence de Jeannine
het Hof is ingekomen op 13 april 2007, heeft de Arbeidsrechtbank te Wyns, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 13 avril
Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld : 2007, le Tribunal du travail de Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante :
« Schenden de artikelen 1 en 2, § 1, 1°, van de wet van 2 april 1965 « Les articles 1er et 2, § 1er, 1°, de la loi du 2 avril 1965 relative
betreffende het ten laste nemen van de steun verleend door de openbare à la prise en charge des secours accordés par les centres publics
centra voor maatschappelijk welzijn het niet-discriminatie- en d'aide sociale violent-ils le principe d'égalité et de
gelijkheidsbeginsel, doordat het openbaar centrum voor maatschappelijk non-discrimination en ce que le centre public d'action sociale de la
welzijn van de gemeente waar een erkende instelling gevestigd is, in commune dans laquelle est établi un établissement agréé au sens de
de zin van artikel 2, § 1, 1°, van de wet, niet gehouden is tot l'article 2, § 1er, 1°, de la loi n'est pas tenu d'intervenir pour les
tussenkomst voor de behoeftige personen die in een dergelijke personnes ayant besoin d'assistance qui séjournent dans un tel
instelling verblijven, terwijl het openbaar centrum, op wiens établissement, alors que le centre public sur le territoire duquel se
grondgebied zich een niet erkende instelling bevindt, wel tot trouve un établissement non agréé est, quant à lui, tenu d'intervenir,
tussenkomst gehouden is, ook al neemt deze instelling personen op die même si cet établissement accueille des personnes appartenant à la
behoren tot dezelfde categorie, of een vergelijkbare categorie, van même catégorie, ou à une catégorie comparable, que les personnes qui
personen als deze die opgenomen worden door de instellingen opgesomd sont accueillies par les établissements énumérés à l'article 2, § 1er,
in artikel 2, § 1, 1°, van de wet ? ». 1°, de la loi ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De verwijzende rechter stelt een prejudiciële vraag over de B.1. Le juge a quo pose une question préjudicielle au sujet de la
bestaanbaarheid met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie compatibilité avec le principe d'égalité et de non-discrimination des
van de artikelen 1 en 2, § 1, 1°, van de wet van 2 april 1965 articles 1er et 2, § 1er, 1°, de la loi du 2 avril 1965 relative à la
betreffende het ten laste nemen van de steun verleend door de openbare prise en charge des secours accordés par les centres publics d'action
centra voor maatschappelijk welzijn. sociale.
B.2. Artikel 1 van de wet van 2 april 1965 bepaalt : B.2. L'article 1er de la loi du 2 avril 1965 dispose :
« Voor de toepassing van deze wet wordt verstaan onder : « Pour l'application de la présente loi, il faut entendre par :
1° ' steunverlenend openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn ' : 1° ' centre public d'aide sociale secourant ' : le centre public
het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn van de gemeente op d'aide sociale de la commune sur le territoire de laquelle se trouve
wier grondgebied zich een persoon bevindt die bijstand behoeft, wiens une personne qui a besoin d'assistance, dont ce centre public d'aide
staat van behoeftigheid door dit openbaar centrum voor maatschappelijk
welzijn erkend werd en aan wie het centrum steun verleent waarvan de sociale a reconnu l'état d'indigence et à qui il fournit des secours
aard en, zo nodig, het bedrag door het centrum beoordeeld en bepaald worden; dont il apprécie la nature et, s'il y a lieu, le montant;
[...] ». [...] ».
Artikel 2, § 1, 1°, van dezelfde wet bepaalt : L'article 2, § 1er, 1°, de la même loi dispose :
« § 1. In afwijking van artikel 1, 1°, is het openbaar centrum voor « § 1er. Par dérogation à l'article 1er, 1°, le centre public d'aide
maatschappelijk welzijn van de gemeente waar de betrokkene op het sociale de la commune dans le registre de population ou des étrangers
ogenblik van zijn opneming in een nagenoemde instelling of bij een ou le registre d'attente de laquelle l'intéressé était inscrit à titre
nagenoemd privaat persoon voor zijn hoofdverblijf in het bevolkings- de résidence principale au moment de son admission dans un
of het vreemdelingenregister of in het wachtregister was ingeschreven, établissement ou chez une personne privée mentionnés ci-après, est
bevoegd om de noodzakelijke steun te verlenen, indien de bijstand compétent pour accorder les secours nécessaires, si l'assistance est
vereist is : 1° bij de opneming of gedurende het verblijf van een persoon : hetzij in een psychiatrisch ziekenhuis; hetzij in een erkende instelling voor gehandicapten; hetzij, zo het gaat om een minderjarige, in een instelling voor kinderen of bij een privaat persoon die hem onder bezwarende titel huisvest; hetzij in een erkend rustoord voor bejaarden, hetzij in een serviceflatgebouw of woningcomplex met dienstverlening, voor zover deze voorzieningen als dusdanig door de bevoegde overheid erkend zijn; hetzij in een instelling van gelijk welke aard, waar die persoon verplicht verblijft in uitvoering van een rechterlijke of administratieve beslissing; hetzij in andere instellingen die de Koning bepaalt; hetzij in een instelling of een inrichting die door de bevoegde overheid erkend is om personen in noodsituaties op te vangen en hen tijdelijk te huisvesten en te begeleiden; hetzij in een erkend rust- en verzorgingstehuis ». B.3. De verwijzende rechter vraagt het Hof of het discriminerend is requise : 1° lors de l'admission ou pendant le séjour d'une personne : soit dans un hôpital psychiatrique; soit dans un établissement agréé pour handicapés; soit, s'il s'agit d'un mineur d'âge, dans un établissement pour enfants ou chez une personne privée qui l'héberge à titre onéreux; soit dans une maison de repos agréée pour personnes âgées soit dans une résidence-service ou un complexe résidentiel proposant des services, pour autant que ces établissements aient été agréés en tant que tels par l'autorité compétente; soit dans un établissement, de quelque nature que ce soit, où cette personne réside obligatoirement en exécution d'une décision judiciaire ou administrative; soit dans d'autres établissements déterminés par le Roi; soit dans un établissement ou une institution agréé par l'autorité compétente, pour accueillir des personnes en détresse et leur assurer temporairement le logement et la guidance; soit dans une maison de repos et de soins agréée ». B.3. Le juge a quo demande à la Cour s'il est discriminatoire que le
dat het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn (hierna : OCMW) centre public d'action sociale (ci-après : CPAS) de la commune dans
van de gemeente waar een in de zin van artikel 2, § 1, 1°, van de wet laquelle est établi un établissement agréé au sens de l'article 2, § 1er,
van 2 april 1965 bedoelde erkende instelling is gevestigd, niet is 1°, de la loi du 2 avril 1965 ne soit pas tenu d'intervenir pour les
gehouden tot tegemoetkoming voor de hulpbehoevende personen die in een personnes ayant besoin d'assistance qui séjournent dans un tel
dergelijke instelling verblijven, terwijl het OCMW van de gemeente op établissement, alors que le CPAS de la commune sur le territoire de
wier grondgebied zich een niet erkende instelling bevindt, wel tot laquelle se trouve un établissement non agréé est, quant à lui, tenu
tegemoetkoming is gehouden, ook al neemt die instelling personen op d'intervenir, même si cet établissement accueille des personnes
die behoren tot dezelfde categorie, of een vergelijkbare categorie, appartenant à la même catégorie, ou à une catégorie comparable, que
van personen als die welke worden opgenomen door de instellingen les personnes qui sont accueillies par les établissements énumérés à
opgesomd in artikel 2, § 1, 1°, van de wet van 2 april 1965. l'article 2, § 1er, 1°, de la loi du 2 avril 1965.
B.4.1. De Ministerraad voert als exceptie aan dat de prejudiciële B.4.1. Le Conseil des ministres fait valoir, à titre d'exception, que
vraag betrekking heeft op een virtuele discriminatie tussen openbare la question préjudicielle porte sur une discrimination virtuelle entre
besturen, terwijl het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie des administrations publiques, alors que le principe d'égalité et de
enkel betrekking zou hebben op de verhouding tussen de overheid en de non-discrimination concernerait uniquement le rapport entre l'autorité
burgers. Het betrokken OCMW zou derhalve geen belang hebben bij het et les citoyens. Le CPAS en question n'aurait dès lors pas intérêt à
antwoord op de prejudiciële vraag. la réponse à la question préjudicielle.
B.4.2. Los van het uitgangspunt dat het in beginsel aan de rechter die B.4.2. Indépendamment du fait qu'il appartient en principe au juge qui
een prejudiciële vraag stelt toekomt om te oordelen of het antwoord op pose une question préjudicielle de décider si la réponse à cette
die vraag nodig is voor de oplossing van het geschil dat hij moet question est nécessaire à la solution du litige qu'il doit trancher,
beslechten, dient te dezen te worden opgemerkt dat ook OCMW's zich il convient d'observer en l'espèce que les CPAS peuvent, eux aussi, se
kunnen beroepen op de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. prévaloir des articles 10 et 11 de la Constitution.
B.4.3. De exceptie wordt verworpen. B.4.3. L'exception est rejetée.
B.5. Het geschil voor de verwijzende rechter heeft betrekking op een B.5. Le litige devant le juge a quo concerne une personne qui, après
persoon die na een verblijf in een psychiatrisch ziekenhuis is avoir séjourné dans un hôpital psychiatrique, a déménagé dans une
verhuisd naar een verblijfsgelegenheid die de rechter kwalificeert als institution d'accueil que le juge qualifie d'institution de « logement
een vorm van « begeleid wonen ». De verwijzende rechter overweegt dat assisté ». Le juge a quo considère que le créateur de cette
de initiatiefnemer van die verblijfsgelegenheid « niet kan verweten institution d'accueil « ne peut se voir reprocher de ne pas avoir
worden geen erkenning te hebben aangevraagd die ze niet kon bekomen ». demandé l'agrément qu'il ne pouvait obtenir ». Le juge a quo n'indique
De verwijzende rechter geeft niet expliciet aan welke categorie van pas explicitement quelle catégorie d'établissements visés à l'article
instellingen bedoeld in artikel 2, § 1, 1°, van de wet van 2 april 2, § 1er, 1°, de la loi du 2 avril 1965 est en cause en l'espèce. Dans
1965 te dezen aan de orde is. Hij refereert in het verwijzingsvonnis le jugement de renvoi, il fait toutefois référence à l'arrêté royal du
wel aan het koninklijk besluit van 17 maart 1994, dat bepaalt dat « 17 mars 1994, qui dispose que « l'article 2, § 1er, 1°, de la loi du 2
artikel 2, § 1, 1°, van de wet van 2 april 1965 [...] van toepassing avril 1965 [...] est applicable lors de l'admission ou pendant le
[is] bij opneming of gedurende het verblijf van een persoon in een séjour d'une personne dans une maison de soins psychiatriques ou dans
psychiatrisch verzorgingstehuis of initiatief van beschut wonen, voor une initiative d'habitation protégée, pour autant que ces
zover deze voorzieningen door de bevoegde overheid erkend zijn », maar infrastructures soient agréées par l'autorité compétente », mais pose
stelt een vraag over het gehele artikel 2, § 1, 1°, van de wet van 2 une question sur l'ensemble de l'article 2, § 1er, 1°, de la loi du 2
april 1965, een wetsbepaling waarvoor het Hof bevoegd is.
B.6. Het antwoord op de prejudiciële vraag, die inzonderheid avril 1965, disposition législative qui relève de la compétence de la Cour.
betrekking heeft op het onderscheid tussen erkende en niet erkende B.6. La réponse à la question préjudicielle, qui porte en particulier
instellingen bedoeld in de zin van artikel 2, § 1, 1°, van de wet van sur la distinction entre établissements agréés et non agréés au sens
2 april 1965, vergt een onderzoek van de gehele context en de de l'article 2, § 1er, 1°, de la loi du 2 avril 1965, requiert un
ontstaansgeschiedenis van die wetsbepaling, die herhaaldelijk werd examen de l'ensemble du contexte et de l'historique de cette
gewijzigd. disposition législative, modifiée à plusieurs reprises.
B.7.1. De wet van 2 april 1965 (Belgisch Staatsblad , 6 mei 1965) B.7.1. La loi du 2 avril 1965 (Moniteur belge , 6 mai 1965) détermine
bepaalt welk OCMW instaat voor de maatschappelijke dienstverlening aan quel CPAS est chargé d'octroyer l'aide sociale aux personnes et quelle
personen en welke instantie de kosten van die tegemoetkoming autorité prend finalement en charge les frais de ces interventions.
uiteindelijk ten laste neemt. Met die wet wilde de wetgever een einde Par cette loi, le législateur a voulu mettre fin au régime de la loi
maken aan het stelsel van de wet van 27 november 1891 op de openbare du 27 novembre 1891 sur l'assistance publique, qui était considéré
onderstand, dat als te ingewikkeld werd beschouwd. De door de wetgever comme trop complexe. Les dispositions adoptées par le législateur de
van 1891 aangenomen bepalingen om de lasten zo billijk mogelijk te 1891, visant à répartir les charges le plus justement possible entre
verdelen over de commissies van openbare onderstand hadden inderdaad les commissions d'assistance publique, avaient en effet suscité un
vele betwistingen tussen de commissies veroorzaakt en belangrijke grand nombre de litiges entre les commissions et entraîné d'importants
administratieve kosten meegebracht (Parl. St., Kamer, 1960-1961, nr. frais d'administration (Doc. parl., Chambre, 1960-1961, n° 703/1, p.
703/1, p. 2, en Parl. St., Senaat, 1964-1965, nr. 193, p. 1). 2, et Doc. parl., Sénat, 1964-1965, n° 193, p. 1).
B.7.2. Zoals voorheen, werd krachtens de wet van 2 april 1965 de steun B.7.2. En vertu de la loi du 2 avril 1965, le secours était en
in beginsel verleend door de zogenaamde « steunverlenende commissie » principe accordé, comme précédemment, par la commission dite «
van de gemeente op wier grondgebied zich een persoon bevindt die secourante » de la commune sur le territoire de laquelle se trouve une
bijstand behoeft. personne ayant besoin d'assistance.
Op die basisregel werd in het oorspronkelijke artikel 2 één enkele Une seule exception à cette règle de base était faite dans l'article 2
uitzondering gemaakt : wanneer de bijstand was vereist bij de opneming originaire : lorsque l'assistance était requise lors de l'admission ou
of gedurende het verblijf van een persoon in een gesloten pendant le séjour d'une personne dans un établissement psychiatrique
psychiatrische inrichting, bleef de commissie van openbare onderstand fermé, la commission d'assistance publique de la commune dans laquelle
van de gemeente waar de opgenomen persoon was ingeschreven in de la personne accueillie était inscrite dans les registres de population
bevolkingsregisters op het ogenblik van zijn opneming in die
inrichting, te beschouwen als de steunverlenende commissie. Die au moment de l'accueil dans cet établissement continuait à devoir être
uitzondering werd aangenomen op grond van een amendement op het considérée comme la commission secourante. Cette exception a été
wetsontwerp en was ingegeven door de zorg om te vermijden dat décidée sur la base d'un amendement au projet de loi et était dictée
commissies van gemeenten met een inrichting voor geesteszieken zouden par le souci d'éviter que les commissions des communes ayant un
« moeten instaan voor het opmaken van dossiers en het inwinnen van tal établissement accueillant des malades mentaux « soient amenées à
van administratieve inlichtingen [...] » (Parl. St., Senaat, établir les dossiers et à recueillir un grand nombre de renseignements
1964-1965, nr. 193, p. 3). administratifs [...] » (Doc. parl., Sénat, 1964-1965, n° 193, p. 3).
B.8.1. Met artikel 2 van de wet van 2 april 1965, zoals integraal B.8.1. Par l'article 2 de la loi du 2 avril 1965, remplacé
vervangen bij artikel 3 van de wet van 9 juli 1971 « houdende intégralement par l'article 3 de la loi du 9 juillet 1971 « portant
wijziging van de wet van 2 april 1965 tot wijziging van de wet van 27 modification de la loi du 2 avril 1965 modifiant la loi du 27 novembre
november 1891 op de openbare onderstand » (Belgisch Staatsblad , 10 1891 sur l'assistance publique » (Moniteur belge , 10 septembre 1971),
september 1971), werden bijkomende uitzonderingen ingevoerd ten des exceptions supplémentaires ont été instaurées à l'égard des
aanzien van personen met verblijf in bepaalde instellingen of bij personnes séjournant dans certains établissements ou chez certaines
bepaalde personen, ditmaal niet uit administratieve overwegingen maar personnes, cette fois non pas sur la base de considérations
« met het oog op een meer billijke verdeling van de kosten » ten administratives mais « en vue de rendre plus équitable la répartition
opzichte van steunverlenende commissies van openbare onderstand van des frais » à l'égard des commissions secourantes d'assistance
gemeenten op wier grondgebied « zich inrichtingen bevinden zoals publique des communes sur le territoire desquelles « sont établis des
ziekenhuizen, materniteiten, rustoorden voor bejaarden, hôpitaux, maternités, maisons de repos pour personnes âgées, homes
kindertehuizen, strafinrichtingen, enz. » (Parl. St., Senaat, pour enfants, établissements pénitentiaires, etc. » (Doc. parl.,
1969-1970, nr. 654, p. 2, en Parl. St., Kamer, 1970-1971, nr. 1015/2, Sénat, 1969-1970, n° 654, p. 2, et Doc. parl., Chambre, 1970-1971, n°
p. 3). Het was evenwel niet de bedoeling om « terug te keren tot een 1015/2, p. 3). L'objectif n'était toutefois pas de procéder à « un
verleden dat aan het onderstandsdomicilie de terugbetaling zou retour au passé qui imposerait au domicile de secours le remboursement
opleggen van de kosten voor de onderstand verleend aan de behoeftigen, des frais de l'assistance accordée aux indigents placés dans les
die geplaatst zijn in de gesloten psychiatrische inrichtingen, in de établissements psychiatriques fermés, les instituts
medico-pedagogische instituten, in de rustoorden en in de médico-pédagogiques, les maisons de repos et les homes pour enfants »
kindertehuizen » (Parl. St., Senaat, 1969-1970, nr. 654, p. 2). (Doc. parl., Sénat, 1969-1970, n° 654, p. 2).
B.8.2. Artikel 2 van de wet van 2 april 1965, zoals vervangen bij de B.8.2. L'article 2 de la loi du 2 avril 1965, remplacé par la loi du 9
wet van 9 juli 1971, bepaalde : juillet 1971, énonçait :
« § 1. In afwijking van artikel 1, 1°, is de commissie van openbare « § 1er. Par dérogation à l'article 1er, 1°, la commission
onderstand van de gemeente waar de betrokkene op het ogenblik van zijn d'assistance publique de la commune dans le registre de population ou
opneming in een nagenoemde instelling of bij een nagenoemd privaat des étrangers de laquelle l'intéressé était inscrit à titre de
persoon voor zijn hoofdverblijf in het bevolkings- of het résidence principale au moment de son admission dans un établissement
vreemdelingenregister was ingeschreven, bevoegd om de noodzakelijke ou chez une personne privée mentionnés ci-après, est compétente pour
steun te verlenen, indien de bijstand vereist is : accorder les secours nécessaires, si l'assistance est requise :
1° bij de opneming of gedurende het verblijf van een persoon : 1° lors de l'admission ou pendant le séjour d'une personne :
hetzij in een gesloten psychiatrische instelling; soit dans un établissement psychiatrique fermé;
hetzij in een erkende instelling voor gehandicapten; soit dans un établissement agréé pour handicapés;
hetzij, zo het gaat om een minderjarige, in een instelling voor soit, s'il s'agit d'un mineur d'âge, dans un établissement pour
kinderen of bij een privaat persoon die hem onder bezwarende titel enfants ou chez une personne privée qui l'héberge à titre onéreux;
huisvest; hetzij in een erkend rustoord voor bejaarden; soit dans une maison de repos agréée pour personnes âgées;
hetzij in een instelling van gelijk welke aard, waar die persoon soit dans un établissement, de quelque nature que ce soit, où cette
verplicht verblijft in uitvoering van een rechterlijke of personne réside obligatoirement en exécution d'une décision judiciaire
administratieve beslissing; ou administrative;
[...] ». [...] ».
Artikel 6 van de wet van 2 april 1965, zoals vervangen bij de wet van L'article 6 de la loi du 2 avril 1965, remplacé par la loi du 9
9 juli 1971, bepaalde : juillet 1971, disposait :
« Is zonder uitwerking voor het verwerven van een nieuwe « Est inopérant pour l'acquisition d'un nouveau domicile de secours le
onderstandsdomicilie het verblijf, al dan niet als behoeftige, hetzij séjour, en qualité d'indigent ou non, soit dans un établissement de
in een verplegingsinstelling, hetzij in een instelling of bij een soins, soit dans un établissement ou chez une personne privée visés à
privaat persoon bedoeld bij artikel 2, § 1, van deze wet ». l'article 2, § 1er, de la présente loi ».
B.9. Toen de minister van Volksgezondheid en van het Gezin, in B.9. Lorsque, en réponse à des questions parlementaires, le ministre
antwoord op parlementaire vragen, in 1972 had verduidelijkt dat enkel de la Santé publique et de la Famille eut précisé en 1972 que seules
erkende rustoorden onder de toepassing vielen van de voormelde les maisons de repos agréées relevaient de l'application des articles
artikelen 2 en 6 van de wet van 2 april 1965, zoals gewijzigd in 1971, 2 et 6 précités de la loi du 2 avril 1965, modifiés en 1971, une
werd een wetsvoorstel ingediend omdat die interpretatie volgens de proposition de loi fut introduite parce que, selon son auteur, cette
auteur ervan « regelrecht in strijd was met de bedoeling van de interprétation était « diamétralement opposée à l'intention du
wetgever », « bijkomende lasten met zich [zou] [mee]brengen voor de législateur », qu'elle « entraînera [it] des charges supplémentaires
commissies van openbare onderstand op wier grondgebied een niet-erkend pour les commissions d'assistance publique sur le territoire
rustoord voor bejaarden gevestigd is » en omdat het « veel billijker desquelles se trouve une maison de repos non agréée pour personnes
[zou] geweest zijn te bepalen dat de inrichtingen die over een âgées » et parce qu'« il aurait été bien plus équitable de prévoir que
voorlopige machtiging beschikken eveneens onder de toepassing vallen les établissements disposant d'une autorisation provisoire tombent
van de artikelen 2 en 6 [...] » (Parl. St., Kamer, 1972-1973, nr. également sous l'application des articles 2 et 6 [...] » (Doc. parl.,
522/1, p. 2). Chambre, 1972-1973, n° 522/1, p. 2).
Op basis van dat wetsvoorstel werd bij wet van 7 juni 1974 (Belgisch C'est sur la base de cette proposition de loi que la loi du 7 juin
Staatsblad , 17 augustus 1974) in de wet 9 juli 1971 een artikel 20bis 1974 (Moniteur belge , 17 août 1974) a inséré dans la loi du 9 juillet
ingevoegd, dat bepaalt : 1971 un article 20bis, qui dispose :
« In afwijking van de bepalingen van deze wet en tot een door de « Par dérogation aux dispositions de la présente loi et jusqu'à une
Koning vastgestelde datum vallen de niet erkende instellingen voor date fixée par le Roi, les établissements non agréés pour handicapés
gehandicapten en de niet erkende rustoorden voor bejaarden onder de et les maisons de repos non agréées pour personnes âgées tombent sous
toepassing van de artikelen 2 en 6 van de wet van 2 april 1965 ». l'application des articles 2 et 6 de la loi du 2 avril 1965 ».
Voormeld artikel 20bis, dat nog steeds van kracht is, heeft nooit het L'article 20bis précité, toujours en vigueur, n'a jamais fait l'objet
voorwerp uitgemaakt van een koninklijk besluit waarbij de in dat d'un arrêté royal fixant la date visée dans cet article.
artikel bedoelde datum is bepaald.
B.10. Artikel 16 van het koninklijk besluit nr. 244 van 31 december B.10. L'article 16 de l'arrêté royal n° 244 du 31 décembre 1983
1983 vult artikel 2, § 1, 1°, van de wet van 2 april 1965 aan met een complète l'article 2, § 1er, 1°, de la loi du 2 avril 1965 par un
lid op grond waarvan de Koning nog andere instellingen kan toevoegen alinéa sur la base duquel le Roi peut encore ajouter d'autres
aan de in dat artikel vermelde opsomming. Volgens het verslag aan de établissements à l'énumération mentionnée dans cet article. Selon le
Koning dat aan het koninklijk besluit nr. 244 voorafgaat, gold de rapport au Roi précédant l'arrêté royal n° 244, la justification qui
verantwoording die destijds voor de uitzondering vermeld in artikel 2, avait été invoquée à l'époque pour l'exception de l'article 2, § 1er,
§ 1, 1°, werd aangevoerd, evenzeer voor de OCMW's « op wier 1°, s'appliquait tout autant aux CPAS « sur le territoire desquels se
grondgebied o.a. onthaaltehuizen en rust- en verzorgingstehuizen situent notamment des maisons d'accueil et des maisons de soins et de
gevestigd zijn » (Belgisch Staatsblad , 25 januari 1984, p. 1030). repos » (Moniteur belge , 25 janvier 1984, p. 1030).
Het koninklijk besluit van 10 augustus 1984 voegt de erkende L'arrêté royal du 10 août 1984 ajoute les établissements agréés pour
instellingen voor opvang van personen in noodsituaties en de erkende accueillir des personnes en détresse ainsi que les maisons de repos et
rust- en verzorgingstehuizen toe aan de opsomming van artikel 2, § 1, de soins agréées à l'énumération de l'article 2, § 1er, 1°, de la loi
1°, van de wet van 2 april 1965 en dit, volgens de overwegingen in de du 2 avril 1965 et ce, selon les considérations du préambule de cet
aanhef van dat koninklijk besluit, « om reden van billijkheid »
(Belgisch Staatsblad , 14 september 1984, p. 12720). Het koninklijk arrêté, « pour des motifs d'équité » (Moniteur belge , 14 septembre
besluit van 17 maart 1994 bepaalt dat artikel 2, § 1, 1°, van de wet 1984, p. 12720). L'arrêté royal du 17 mars 1994 précise que l'article
van 2 april 1965 van toepassing is « bij opneming of gedurende het 2, § 1er, 1°, de la loi du 2 avril 1965 est applicable « lors de
l'admission ou pendant le séjour d'une personne dans une maison de
verblijf van een persoon in een psychiatrisch verzorgingstehuis of soins psychiatriques ou dans une initiative d'habitation protégée,
initiatief van beschut wonen, voor zover deze voorzieningen door de pour autant que ces infrastructures soient agréées par l'autorité
bevoegde overheid erkend zijn » (Belgisch Staatsblad , 22 april 1994, p. 10814). compétente » (Moniteur belge , 22 avril 1994, p. 10814).
B.11. Ten slotte vervangt de wet van 20 mei 1997 de woorden « gesloten B.11. Enfin, la loi du 20 mai 1997 remplace les mots « établissement
psychiatrische instelling » in het eerste lid van artikel 2, § 1, 1°, psychiatrique fermé » de l'alinéa 1er de l'article 2, § 1er, 1°, de la
van de wet van 2 april 1965 door de woorden « psychiatrisch ziekenhuis loi du 2 avril 1965 par les mots « hôpital psychiatrique » et ajoute à
» en voegt die wet aan het vierde lid toe : l'alinéa 4 :
« hetzij in een serviceflatgebouw of woningcomplex met « soit dans une résidence-service ou un complexe résidentiel proposant
dienstverlening, voor zover deze voorzieningen als dusdanig door de des services, pour autant que ces établissements aient été agréés en
bevoegde overheid erkend zijn » (Belgisch Staatsblad , 21 juni 1997). tant que tels par l'autorité compétente » (Moniteur belge , 21 juin
B.12. Het Hof dient na te gaan of het verantwoord is om, op grond van 1997). B.12. La Cour doit vérifier si, sur la base de l'agrément de
de erkenning van de betrokken instelling in de zin van artikel 2, § 1, l'établissement concerné au sens de l'article 2, § 1er, 1°, de la loi
1°, van de wet van 2 april 1965, een onderscheid te maken bij het du 2 avril 1965, il se justifie d'opérer une distinction pour la
bepalen van het OCMW dat bevoegd is voor de maatschappelijke détermination du CPAS compétent pour l'aide sociale des personnes
dienstverlening van personen die verblijven in dergelijke séjournant dans de tels établissements.
instellingen. B.13. Zoals uiteengezet in B.7, heeft de wetgever in 1965 het B.13. Comme il a été exposé en B.7, le législateur de 1965 a confirmé
uitgangspunt van de wet van 27 november 1891 bevestigd dat de l'hypothèse de départ de la loi du 27 novembre 1891 selon laquelle
maatschappelijke dienstverlening wordt verleend door het OCMW van de l'aide sociale est assurée par le CPAS de la commune sur le territoire
gemeente op wier grondgebied zich de persoon bevindt die bijstand de laquelle se trouve la personne ayant besoin d'assistance. La
behoeft. Aldus is de feitelijke aanwezigheid van de betrokkene op het présence matérielle de l'intéressé sur le territoire d'une commune est
grondgebied van een gemeente in beginsel determinerend voor de
territoriale bevoegdheid van het OCMW van die gemeente. donc en principe déterminante pour la compétence territoriale du CPAS
de cette commune.
In een aantal gevallen is de wetgever gaandeweg van die basisregel Dans un certain nombre de cas, le législateur s'est progressivement
afgeweken. In artikel 2, § 1, 1°, heeft hij voorgeschreven dat de écarté de cette règle de base. Il a prévu à l'article 2, § 1er, 1°,
maatschappelijke bijstand voor een persoon opgenomen of verblijvend in que l'aide sociale pour une personne admise ou séjournant dans
sommige instellingen of bij bepaalde personen ten laste komt van het certains établissements ou chez certaines personnes est à charge du
OCMW van de gemeente waar de betrokkene op het ogenblik van zijn CPAS de la commune dans laquelle l'intéressé, au moment de son
opneming voor zijn hoofdverblijf was ingeschreven in het bevolkings- admission, était inscrit à titre de résidence principale dans le
of het vreemdelingenregister of in het wachtregister. Behalve voor het registre de population ou des étrangers ou dans le registre d'attente.
eerste lid met betrekking tot de psychiatrische ziekenhuizen, dat, Sauf pour l'alinéa 1er, en ce qui concerne les hôpitaux
zoals in B.7.2 is aangegeven, om administratieve redenen werd psychiatriques, qui, comme il est indiqué en B.7.2, a été inséré pour
ingevoerd, zijn, zoals ook al is vermeld in B.8.1, de uitzonderingen des raisons administratives, les exceptions, comme le mentionne
opgesomd in de daaropvolgende leden van artikel 2, § 1, 1°, ingegeven également le B.8.1, énumérées aux alinéas suivants de l'article 2, § 1er,
door billijkheidsoverwegingen, om de OCMW's van gemeenten met 1°, sont dictées par des considérations d'équité, afin de ne pas faire
belangrijke instellingen voor opvang niet al te zeer te bezwaren met porter exagérément sur les CPAS des communes ayant d'importants
de maatschappelijke dienstverlening voor de personen die daarop établissements d'accueil l'aide sociale pour les personnes qui y
tijdens hun opname of verblijf in die instellingen aanspraak zouden prétendraient lors de leur admission ou pendant leur séjour dans ces
maken. établissements.
B.14. Er kan in redelijkheid worden aangenomen dat het verantwoord is B.14. Il peut raisonnablement être admis qu'il se justifie de faire
een onderscheid te maken op basis van de aard van de betrokken une distinction sur la base de la nature de l'établissement concerné
instelling en in voorkomend geval de erkenning ervan. De bedoelde et, le cas échéant, de son agrément. Lesdits établissements ont été
instellingen zijn door de overheid zelf ingericht of worden als
zodanig erkend, in welk geval de erkenning een objectief criterium van organisés par l'autorité elle-même ou agréés en tant que tels, auquel
onderscheid vormt dat relevant is in zoverre de erkenning doorgaans cas l'agrément constitue un critère objectif de distinction qui est
een zeker niveau van kwaliteit waarborgt. Bij ontstentenis van een pertinent en ce que l'agrément garantit généralement un certain niveau
objectief criterium, zoals te dezen de erkenning, zou op de qualité. En l'absence d'un critère objectif, comme en l'espèce
ongecontroleerde wijze afbreuk kunnen worden gedaan aan de basisregel l'agrément, il pourrait être porté atteinte de manière incontrôlée à
inzake de verdeling van de lasten van de maatschappelijke la règle de base régissant la répartition des charges de l'aide
dienstverlening onder de OCMW's. sociale entre les CPAS
Weliswaar heeft de wetgever met de in B.9 vermelde wet van 7 juni 1974 Sans doute le législateur a-t-il habilité le Roi, par la loi du 7 juin
de Koning gemachtigd tot het vaststellen van een datum tot op welke 1974 mentionnée en B.9, à fixer une date jusqu'à laquelle les
ook de niet erkende instellingen voor gehandicapten en de niet erkende établissements pour handicapés non agréés et les maisons de repos pour
rustoorden voor bejaarden onder de toepassing vallen van de artikelen personnes âgées non agréées tombent eux aussi sous l'application des
2 en 6 van de wet van 2 april 1965. Het kan de wetgever evenwel niet worden verweten dat die als overgangsmaatregel bedoelde bepaling inmiddels niet heeft geleid tot een koninklijk besluit dat een einde kon maken aan die overgangsmaatregel. Ten slotte is het niet onevenredig om met het oog op een billijker verdeling van de kosten van de maatschappelijke dienstverlening onder de OCMW's, en zonder de basisregel zelf in het gedrang te brengen, te voorzien in een aantal uitzonderingen voor OCMW's van gemeenten waar erkende instellingen zijn gevestigd waarin een groot aantal personen die aanspraak zouden kunnen maken op maatschappelijke dienstverlening, kunnen verblijven. Met de verwijzende rechter moet weliswaar worden opgemerkt dat tevens een uitzondering is gemaakt ten aanzien van minderjarigen (artikel 2, § 1, 1°, derde lid) en dit zonder dat de instelling of de private persoon die voor de huisvesting instaat, daartoe erkend moet zijn. Toch kan worden aangenomen dat de specifieke noden aan opvangmogelijkheden voor minderjarigen en de gehele context waarbinnen de opvang van minderjarigen is geregeld, op dit punt in redelijkheid een uitzondering kunnen verantwoorden. articles 2 et 6 de la loi du 2 avril 1965. Il ne peut toutefois être reproché au législateur que cette disposition, conçue en tant que mesure transitoire, n'ait pas conduit, dans l'intervalle, à un arrêté royal qui aurait pu mettre fin à cette mesure transitoire. Enfin, il n'est pas disproportionné, en vue d'assurer une répartition plus équitable des frais de l'aide sociale entre les CPAS et sans compromettre la règle de base elle-même, de prévoir un certain nombre d'exceptions pour les CPAS des communes dans lesquelles sont situés des établissements agréés où peuvent séjourner un grand nombre de personnes qui pourraient prétendre à une aide sociale. Il faut certes observer avec le juge a quo qu'une exception est également faite à l'égard des mineurs (article 2, § 1er, 1°, alinéa 3) et ce sans que l'établissement ou la personne privée chargés du logement doivent être agréés à cette fin. Il peut néanmoins être admis que les besoins spécifiques en possibilités d'admission de mineurs et l'ensemble du contexte dans lequel le placement des mineurs est réglé puissent justifier raisonnablement une exception sur ce point.
B.15. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.15. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De artikelen 1 en 2, § 1, 1°, van de wet van 2 april 1965 betreffende Les articles 1er et 2, § 1er, 1°, de la loi du 2 avril 1965 relative à
het ten laste nemen van de steun verleend door de openbare centra voor la prise en charge des secours accordés par les centres publics d'aide
maatschappelijk welzijn schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. sociale ne violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à
terechtzitting van 4 maart 2008. l'audience publique du 4 mars 2008.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^