Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 35/2008 van 4 maart 2008 Rolnummer 4136 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 71 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijke welzijn en artikel 23, tweede lid, Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 35/2008 van 4 maart 2008 Rolnummer 4136 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 71 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijke welzijn en artikel 23, tweede lid, Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 35/2008 du 4 mars 2008 Numéro du rôle : 4136 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 71 de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'action sociale et à l'article 23, alinéa 2, de l La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 35/2008 van 4 maart 2008 Extrait de l'arrêt n° 35/2008 du 4 mars 2008
Rolnummer 4136 Numéro du rôle : 4136
In zake : de prejudiciële vragen over artikel 71 van de organieke wet En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 71 de la
van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijke loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'action sociale
welzijn en artikel 23, tweede lid, van de wet van 11 april 1995 tot et à l'article 23, alinéa 2, de la loi du 11 avril 1995 visant à
invoering van het « handvest » van de sociaal verzekerde, gesteld door instituer « la Charte » de l'assuré social, posées par le Tribunal du
de Arbeidsrechtbank te Brussel. travail de Bruxelles.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P.
rechters P. Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P.
J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y.
P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij vonnis van 19 januari 2007 in zake Zahra Kazaj tegen het openbaar Par jugement du 19 janvier 2007 en cause de Zahra Kazaj contre le
centrum voor maatschappelijk welzijn van Anderlecht, waarvan de centre public d'action sociale d'Anderlecht, dont l'expédition est
expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 26 januari 2007, parvenue au greffe de la Cour le 26 janvier 2007, le Tribunal du
heeft de Arbeidsrechtbank te Brussel de volgende prejudiciële vragen travail de Bruxelles a posé les questions préjudicielles suivantes :
gesteld : 1. « Schenden de artikelen 71 van de organieke wet van 8 juli 1976 1. « Les articles 71 de la loi du 8 juillet 1976 organique des CPAS et
betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn en 23,
tweede lid, van de wet van 11 april 1995 tot invoering van het ' 23, alinéa 2, de la loi du 11 avril 1995 visant à instituer ' la
handvest ' van de sociaal verzekerde de artikelen 10 en 11 van de Charte ' de l'assuré social violent-ils les articles 10 et 11 de la
Grondwet, al dan niet in samenhang met het algemeen rechtsbeginsel van Constitution, éventuellement combinés avec le principe général de
de rechten van de verdediging en met het recht op een eerlijk proces, droit des droits de défense et avec le droit au procès équitable
gewaarborgd bij artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van garanti par l'article 6 de la Convention européenne de protection et
de mens, doordat zij voorzien in een gelijke behandeling, dat wil de sauvegarde des droits de l'homme, en ce qu'ils traitent de la même
zeggen door te hunnen aanzien een beroepstermijn op straffe van verval manière, c'est-à-dire en faisant courir à leur égard un délai de
te doen lopen, van, enerzijds, de aanvragers van maatschappelijke recours prévu à peine de déchéance, d'une part, les demandeurs d'aide
dienstverlening aan wie kennis is gegeven van een beslissing die alle sociale qui se sont vu notifier une décision comportant l'ensemble des
vermeldingen bevat die zijn opgelegd bij de artikelen 62bis van de wet mentions imposées par les articles 62bis de la loi du 8 juillet 1976
van 8 juli 1976 en 14 van de wet van 11 april 1995 en, anderzijds, de et 14 de la loi du 11 avril 1995 et, d'autre part, les demandeurs
aanvragers van maatschappelijke dienstverlening ten aanzien van wie d'aide sociale à l'égard desquels aucune décision n'a été prise par le
het OCMW geen beslissing heeft genomen binnen de daartoe gestelde CPAS dans le délai qui lui est imparti pour ce faire, alors pourtant
termijn, terwijl het nochtans gaat om categorieën van personen die qu'il s'agit de catégories de personnes se trouvant dans une situation
zich in een radicaal verschillende situatie bevinden vanuit het
standpunt van de informatie waarover zij beschikken om zinvol een radicalement différente du point de vue de l'information dont elles
beroep in te stellen ? »; disposent pour former utilement leur recours ? »;
2. « Schenden de artikelen 71 van de organieke wet van 8 juli 1976 2. « Les articles 71 de la loi du 8 juillet 1976 organique des CPAS et
betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn en 23,
tweede lid, van de wet van 11 april 1995 tot invoering van het ' 23, alinéa 2, de la loi du 11 avril 1995 visant à instituer ' la
handvest ' van de sociaal verzekerde de artikelen 10 en 11 van de Charte ' de l'assuré social violent-ils les articles 10 et 11 de la
Grondwet, al dan niet in samenhang met het algemeen rechtsbeginsel van Constitution, éventuellement combinés avec le principe général de
de rechten van de verdediging en met het recht op een eerlijk proces, droit des droits de défense et avec le droit au procès équitable
gewaarborgd bij artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van garanti par l'article 6 de la Convention européenne de protection et
de mens, doordat zij voorzien in een verschillende behandeling - door de sauvegarde des droits de l'homme, en ce qu'ils traitent de manière
geen beroepstermijn op straffe van verval te doen lopen in het ene
geval en door een dergelijke termijn te laten ingaan in het andere différente - en ne faisant pas courir un délai de recours prévu à
geval - van, enerzijds, de aanvragers van maatschappelijke peine de déchéance dans un cas et en faisant prendre cours un tel
dienstverlening ten aanzien van wie een beslissing is genomen die niet délai dans l'autre cas - d'une part, les demandeurs d'aide sociale à
voldoet aan alle vereisten van artikel 14, eerste lid, van de wet van l'égard desquels a été prise une décision ne remplissant pas toutes
11 april 1995 en, anderzijds, de aanvragers van maatschappelijke les exigences de l'article 14, alinéa 1er, de la loi du 11 avril 1995
dienstverlening ten aanzien van wie het OCMW geen beslissing heeft et, d'autre part, les demandeurs d'aide sociale à l'égard desquels
genomen binnen de daartoe gestelde termijn, terwijl het gaat om aucune décision n'a été prise par le CPAS dans le délai qui lui est
categorieën van personen die zich in een vergelijkbare situatie imparti pour ce faire, alors qu'il s'agit de catégories de personnes
bevinden vanuit het standpunt van het ontbreken van een volledige se trouvant dans une situation comparable du point de vue de l'absence
informatie die het hun mogelijk moet maken zinvol een beroep in te d'une information complète leur permettant de former utilement un
stellen ? ». recours ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Artikel 71 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn (hierna : de organieke OCMW-wet) bepaalt : « Eenieder kan bij de arbeidsrechtbank in beroep gaan tegen een beslissing inzake individuele dienstverlening te zijnen opzichte genomen door de raad van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn of door één van de organen aan wie de raad bevoegdheden heeft overgedragen. Hetzelfde geldt wanneer één der organen van het centrum één maand, te rekenen van de ontvangst van het verzoek, heeft laten verstrijken zonder een beslissing te nemen. Deze termijn van één maand loopt, in B.1.1. L'article 71 de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'action sociale (ci-après : loi organique des CPAS) dispose : « Toute personne peut former un recours auprès du tribunal du travail contre une décision en matière d'aide individuelle prise à son égard par le conseil du centre public d'action sociale ou l'un des organes auxquels le conseil a délégué des attributions. Il en est de même lorsqu'un des organes du centre a laissé s'écouler, sans prendre de décision, un délai d'un mois à compter de la réception de la demande. Ce délai d'un mois prend cours, dans le cas visé à
het geval bedoeld in artikel 58, § 3, eerste lid, vanaf de dag van de l'article 58, § 3, alinéa 1er, le jour de la transmission.
overzending. Het beroep moet worden ingesteld binnen de drie maanden na hetzij de Le recours doit être introduit dans les trois mois soit de la
kennisgeving van de beslissing, hetzij de datum van het notification de la décision, soit de la date de l'accusé de réception,
ontvangstbewijs, hetzij de datum van het verstrijken van de in het soit de la date d'expiration du délai prévu à l'alinéa précédent.
vorige lid vermelde termijn.
Het beroep werkt niet schorsend. Le recours n'est pas suspensif.
[...] ». [...] ».
B.1.2. Artikel 62bis van dezelfde wet, waaraan de verwijzende rechter B.1.2. L'article 62bis de la même loi, auquel le juge a quo se réfère
in de eerste prejudiciële vraag refereert, bepaalt : dans la première question préjudicielle, dispose :
« De beslissing inzake individuele hulpverlening genomen door de raad « La décision en matière d'aide individuelle, prise par le conseil de
voor maatschappelijk welzijn of door één van de organen aan wie de l'aide sociale ou l'un des organes auxquels le conseil a délégué des
raad bevoegdheden heeft overgedragen, wordt aan de persoon die de hulp attributions, est communiquée, par lettre recommandée à la poste ou
heeft aangevraagd schriftelijk en aangetekend of tegen ontvangstbewijs contre accusé de réception, à la personne qui a demandé l'aide, selon
meegedeeld, op de wijze die door de Koning kan worden bepaald. des modalités qui peuvent être déterminées par le Roi.
De beslissing is met redenen omkleed en vermeldt de mogelijkheid tot La décision est motivée et signale la possibilité de former un
het instellen van beroep, de beroepstermijn, de vorm van het recours, le délai d'introduction, la forme de la requête, l'adresse de
verzoekschrift, het adres van de bevoegde beroepsinstantie en de l'instance de recours compétente et le nom du service ou de la
dienst of persoon, die binnen het openbaar centrum voor
maatschappelijk welzijn kan gecontacteerd worden voor het geven van personne qui, au sein du centre public d'aide sociale, peut être
toelichting ». contacté en vue d'obtenir des éclaircissements ».
B.1.3. Artikel 23 van de wet van 11 april 1995 tot invoering van het « B.1.3. L'article 23 de la loi du 11 avril 1995 visant à instituer « la
handvest » van de sociaal verzekerde (hierna : het Handvest van de Charte » de l'assuré social (ci-après : Charte de l'assuré social)
sociaal verzekerde) bepaalt : prévoit :
« Onverminderd gunstiger termijnen voortvloeiend uit specifieke « Sans préjudice des délais plus favorables résultant des législations
spécifiques, les recours contre les décisions prises par les
wetgevingen moet tegen de beslissingen van de instellingen van sociale institutions de sécurité sociale compétentes en matière d'octroi, de
zekerheid die bevoegd zijn voor de toekenning, betaling of de paiement ou de récupération de prestations, doivent, à peine de
terugvordering van prestaties, op straffe van verval, beroep worden
ingesteld binnen drie maanden na de kennisgeving van die beslissingen déchéance, être introduits dans les trois mois de leur notification ou
of na de kennisneming van de beslissing door de sociaal verzekerde de la prise de connaissance de la décision par l'assuré social en cas
indien geen kennisgeving plaats had. d'absence de notification.
Onverminderd gunstiger termijnen voortvloeiend uit specifieke Sans préjudice des délais plus favorables résultant des législations
wetgevingen moet elk beroep tot erkenning van een recht tegen een spécifiques, tout recours en reconnaissance d'un droit à l'encontre
instelling van sociale zekerheid ook worden ingesteld op straffe van d'une institution de sécurité sociale doit également, à peine de
verval, binnen drie maand na de vaststelling van het in gebreke déchéance, être introduit dans un délai de trois mois à dater de la
blijven van de instelling ». constatation de la carence de l'institution ».
B.1.4. Artikel 14 van het Handvest van de sociaal verzekerde, waaraan B.1.4. L'article 14 de la Charte de l'assuré social, auquel renvoie
de verwijzende rechter eveneens refereert, bepaalt : également le juge a quo, dispose :
« De beslissingen tot toekenning of weigering van de prestaties moeten « Les décisions d'octroi ou de refus des prestations doivent contenir
de volgende vermeldingen bevatten : les mentions suivantes :
1° de mogelijkheid om voor de bevoegde rechtbank een voorziening in te 1° la possibilité d'intenter un recours devant la juridiction
stellen; compétente;
2° het adres van de bevoegde rechtscolleges; 2° l'adresse des juridictions compétentes;
3° de termijn om een voorziening in te stellen en de wijze waarop dit 3° le délai et les modalités pour intenter un recours;
moet gebeuren;
4° de inhoud van de artikelen 728 en 1017 van het Gerechtelijk 4° le contenu des articles 728 et 1017 du Code judiciaire;
Wetboek; 5° de refertes van het dossier en van de dienst die het beheert; 5° les références du dossier et du service qui gère celui-ci;
6° de mogelijkheid om opheldering te verkrijgen omtrent de beslissing 6° la possibilité d'obtenir toute explication sur la décision auprès
bij de dienst die het dossier beheert of bij een aangewezen voorlichtingsdienst. du service qui gère le dossier ou d'un service d'information désigné.
Indien de beslissing de in het eerste lid genoemde vermeldingen niet Si la décision ne contient pas les mentions prévues à l'alinéa 1er, le
bevat, gaat de termijn om een voorziening in te stellen niet in. délai de recours ne commence pas à courir.
De Koning kan bepalen dat het eerste lid niet van toepassing is op de Le Roi peut prévoir que l'alinéa premier ne s'applique pas aux
prestaties die Hij bepaalt ». prestations qu'Il détermine ».
B.2.1. In de eerste prejudiciële vraag verzoekt de verwijzende rechter B.2.1. Par la première question préjudicielle, le juge a quo invite la
het Hof zich uit te spreken over de bestaanbaarheid van de artikelen
71 van de organieke OCMW-wet en 23, tweede lid, van het Handvest van Cour à se prononcer sur la compatibilité des articles 71 de la loi
organique des CPAS et 23, alinéa 2, de la Charte de l'assuré social
de sociaal verzekerde, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al avec les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés ou non avec le
dan niet in samenhang gelezen met het algemeen beginsel van de rechten
van de verdediging en met het recht op een eerlijk proces, gewaarborgd principe général des droits de la défense et avec le droit au procès
bij artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. De équitable garanti par l'article 6 de la Convention européenne des
in het geding zijnde bepalingen zouden voorzien in een gelijke droits de l'homme. Les dispositions en cause traiteraient de la même
behandeling van twee categorieën van aanvragers van maatschappelijke manière, en faisant courir à leur égard un délai de recours à peine de
dienstverlening, door te hunnen aanzien een beroepstermijn op straffe déchéance, deux catégories de demandeurs d'aide sociale : d'une part,
van verval te doen lopen : enerzijds, diegenen aan wie is ceux qui se sont vu notifier une décision comportant l'ensemble des
kennisgegeven van een beslissing die alle vermeldingen bevat die zijn mentions imposées par les articles 62bis de la loi organique des CPAS
opgelegd bij de artikelen 62bis van de organieke OCMW-wet en 14 van et 14 de la Charte de l'assuré social; d'autre part, ceux à l'égard
het Handvest van de sociaal verzekerde; anderzijds, diegenen ten
aanzien van wie het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn desquels aucune décision n'a été prise par le centre public d'action
(hierna : OCMW) geen beslissing heeft genomen. sociale (ci-après : CPAS).
De verwijzende rechter wijst immers erop dat de aanvragers van Le juge a quo relève, en effet, que les demandeurs d'aide sociale qui
maatschappelijke dienstverlening die een beslissing ontvangen die alle reçoivent une décision comportant l'ensemble des mentions imposées par
vermeldingen bevat die zijn opgelegd bij de artikelen 62bis van de
organieke OCMW-wet en 14 van het Handvest van de sociaal verzekerde, les articles 62bis de la loi organique des CPAS et 14 de la Charte de
volledig worden geïnformeerd over de mogelijkheid om beroep in te l'assuré social sont pleinement informés de la possibilité
stellen, de termijn waarover zij daartoe beschikken, de vormvereisten d'introduire un recours, du délai dont ils disposent pour ce faire,
die in acht moeten worden genomen en de rechtbank die te hunnen des formes à respecter et de la juridiction compétente à leur égard
aanzien bevoegd is, terwijl dat niet het geval is voor diegenen die tandis que ce n'est pas le cas pour ceux qui ne reçoivent pas de
geen beslissing van het OCMW ontvangen. décision du CPAS
B.2.2. In de tweede prejudiciële vraag verzoekt de verwijzende rechter B.2.2. Par la seconde question préjudicielle, le juge a quo invite la
het Hof zich uit te spreken over het verschil in behandeling tussen,
enerzijds, de aanvragers van maatschappelijke dienstverlening ten Cour à se prononcer sur la différence de traitement qui existe entre,
aanzien van wie een beslissing is genomen die niet voldoet aan alle d'une part, les demandeurs d'aide sociale à l'égard desquels a été
vereisten van artikel 14, eerste lid, van het Handvest van de sociaal verzekerde en, anderzijds, de aanvragers van maatschappelijke dienstverlening ten aanzien van wie het OCMW geen beslissing heeft genomen binnen de daartoe gestelde termijn, doordat geen beroepstermijn op straffe van verval ingaat in het eerste geval, maar wel in het tweede. Volgens de verwijzende rechter heeft de betrokken aanvrager, wanneer het OCMW nalaat gevolg te geven aan een aanvraag van maatschappelijke dienstverlening binnen de daartoe gestelde termijn van één maand, de mogelijkheid om beroep in te stellen tegen dat in gebreke blijven van het OCMW binnen de drie maanden die volgen op de maand waarover het OCMW beschikt om zich over de aanvraag uit te spreken. prise une décision ne remplissant pas toutes les exigences de l'article 14, alinéa 1er, de la Charte de l'assuré social et, d'autre part, les demandeurs d'aide sociale à l'égard desquels aucune décision n'a été prise par le CPAS dans le délai qui lui est imparti pour ce faire, le délai de recours ne prenant pas cours à peine de déchéance dans le premier cas mais bien dans le second. D'après le juge a quo, lorsque le CPAS néglige de donner suite à une demande d'aide sociale dans le délai d'un mois qui lui est imparti, le demandeur concerné a la possibilité d'introduire un recours contre cette carence du CPAS dans les trois mois qui suivent le mois dont dispose le CPAS pour statuer sur la demande. B.3. Bien que les deux questions préjudicielles visent à la fois
B.3. Hoewel beide prejudiciële vragen zowel artikel 71 van de l'article 71 de la loi organique des CPAS et l'article 23, alinéa 2,
organieke OCMW-wet als artikel 23, tweede lid, van het Handvest van de
sociaal verzekerde beogen, blijkt uit de motivering van het vonnis van de la Charte de l'assuré social, il ressort des motifs du jugement qui
de verwijzende rechter, dat volgens deze laatste het beroep moet interroge la Cour que, selon le juge a quo, le recours doit être
worden ingesteld, op straffe van verval, binnen de drie maanden die formé, à peine de déchéance, dans les trois mois qui suivent le mois
volgen op de maand waarover het OCMW beschikt om zich over de aanvraag dont dispose le CPAS pour statuer sur la demande. Dès lors que cette
uit te spreken. Aangezien die regel voortvloeit uit artikel 71 van de règle découle de l'article 71 de la loi organique des CPAS, et non de
organieke OCMW-wet, en niet uit artikel 23, tweede lid, van het
Handvest van de sociaal verzekerde, dat als aanvangspunt van de l'article 23, alinéa 2, de la Charte de l'assuré social qui prend pour
termijn « de vaststelling van het in gebreke blijven van de instelling point de départ du délai « à dater de la constatation de la carence de
» neemt, beperkt het Hof zijn toetsing tot de eerstvermelde bepaling, l'institution », la Cour limitera son contrôle à la première
maar houdt het bij zijn onderzoek tevens rekening met de tweede. disposition citée mais elle tiendra compte de la seconde dans son
B.4. Aangezien de beide prejudiciële vragen het aanvangspunt van de examen. B.4. Dès lors qu'elles critiquent le point de départ du délai de
beroepstermijn bekritiseren bij ontstentenis van een beslissing van recours en l'absence d'une décision du CPAS, les deux questions
het OCMW, worden ze samen onderzocht. préjudicielles seront examinées ensemble.
B.5. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot de kwestie van het B.5. La Cour limite son examen à la seule question du point de départ
aanvangspunt van de termijn om beroep in te stellen wanneer een OCMW du délai d'introduction du recours que peut exercer une personne
niet heeft geantwoord op een aanvraag van maatschappelijke lorsqu'un CPAS n'a pas répondu à la demande d'aide sociale qu'elle lui
dienstverlening. Het behandelt derhalve niet het vraagstuk van de a adressée. Elle ne traite donc pas du problème général des recours
beroepen die in andere aangelegenheden kunnen worden ingesteld tegen que, en d'autres matières, une personne peut exercer contre un silence
een stilzitten van het bestuur. de l'administration.
B.6. Artikel 71 van de organieke OCMW-wet werd gewijzigd bij artikel B.6. L'article 71 de la loi organique des CPAS a été modifié par
191 van de wet van 20 juli 2006 houdende diverse bepalingen (Belgisch l'article 191 de la loi du 20 juillet 2006 portant des dispositions
Staatsblad , 28 juli 2006). Die wijziging werd als volgt verantwoord diverses (Moniteur belge , 28 juillet 2006). Cette modification a été
tijdens de parlementaire voorbereiding : justifiée comme suit lors des travaux préparatoires :
« In zijn arresten nr. 166/2005 van 16 november 2005, nr. 34/2006 van « La Cour d'arbitrage dans ses arrêts n° 166/2005 du 16 novembre 2005,
1 maart 2006 en nr. 43/2006 van 15 maart 2006, oordeelde het n° 34/2006 du 1er mars 2006 et n° 43/2006 du 15 mars 2006, a estimé
Arbitragehof dat artikel 71, derde lid, van de organieke wet van 8 que l'article 71, alinéa 3, de la loi du 8 juillet 1976 organique des
juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, centres publics d'action sociale, en ce qu'il énonce que le délai de
daar waar het bepaalt dat de beroepstermijn begint te lopen vanaf de recours commence à courir à partir de la date du dépôt à la poste du
datum van afgifte ter post van de aangetekende brief waarmee de pli recommandé notifiant la décision, restreint de manière
beslissing wordt meegedeeld, de rechten op verdediging van de disproportionnée les droits de la défense de l'intéressé.
belanghebbende teveel inperkt.
Daarenboven moet artikel 71, derde lid, van de organieke wet van 8 De plus, il est nécessaire de mettre en concordance l'article 71,
juli 1976 betreffende de OCMW's, dat bepaalt dat de beroepstermijn alinéa 3, de la loi organique des CPAS qui fixe à un mois le délai de
tegen een beslissing of ingeval van het uitblijven van een beslissing recours contre une décision ou en l'absence de décision du CPAS et
van het OCMW in overeenstemming worden gebracht met artikel 23 van het l'article 23 de la Charte de l'assuré social qui fixe à trois mois ce
Handvest van de sociaal verzekerde dat deze termijn op drie maand
bepaalt. délai.
De berekeningswijze en de duur van de in artikel 71, derde lid, van de Dès lors, il y a lieu de modifier le mode de calcul et la durée du
organieke OCMW-wet voorziene beroepstermijn dienen aldus gewijzigd te délai de recours prévu à l'article 71, alinéa 3, de la loi organique
worden. Er wordt voorgesteld om een nieuwe beroepstermijn van drie des CPAS Il est proposé d'introduire un nouveau délai de recours de
maand in te stellen, die begint te lopen op ofwel de datum van de trois mois qui prend cours soit à la date de la notification, soit à
kennisgeving ofwel de datum van het ontvangstbewijs, ofwel de datum la date de l'accusé de réception, soit à la date d'expiration du délai
van het verstrijken van de termijn van een maand vanaf de in artikel d'un mois à partir du délai prévu à l'article 71, alinéa 2, de la loi
71, tweede lid, van de organieke OCMW-wet voorziene termijn » (Parl. organique des CPAS » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2518/001,
St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2518/001, pp. 122-123). pp. 122-123).
B.7.1. Ook al werd de termijn om beroep in te stellen tegen een B.7.1. Si le délai pour introduire un recours contre une décision
beslissing van het OCMW of bij ontstentenis van een beslissing van het prise par le CPAS ou en l'absence de décision prise par celui-ci a été
OCMW, op drie maanden gebracht in het ene en in het andere geval, porté à trois mois dans l'une et l'autre hypothèses, conformément à ce
overeenkomstig artikel 23 van het Handvest van de sociaal verzekerde, qui est prévu à l'article 23 de la Charte de l'assuré social, rien ne
toch kan in geen enkel opzicht worden verantwoord dat die termijn van
drie maanden kan ingaan na de termijn van één maand waarbinnen het permet de justifier que ce délai de trois mois puisse commencer à
OCMW een beslissing had moeten nemen, wanneer de aanvrager van courir au terme du délai d'un mois dans lequel le CPAS aurait dû
maatschappelijke dienstverlening, bij ontstentenis van een beslissing prendre une décision, dans l'hypothèse où le demandeur d'aide sociale
van het OCMW, op geen enkele wijze in kennis wordt gesteld van de n'est, en l'absence de toute décision prise par le CPAS, nullement
mogelijkheid die hij zou hebben om beroep in stellen, noch van de informé de la possibilité qu'il aurait d'introduire un recours et du
termijn waarover hij daartoe beschikt. délai dont il dispose pour ce faire.
B.7.2. Overigens waarborgt het in B.1.3 aangehaalde artikel 23, tweede B.7.2. Par ailleurs, l'article 23, alinéa 2, de la Charte de l'assuré
lid, van het Handvest van de sociaal verzekerde de sociaal verzekerden social, cité en B.1.3, garantit aux assurés sociaux auxquels il
op wie het van toepassing is, dat de beroepstermijn, wanneer geen s'applique que le délai de recours contre une absence de décision
beslissing is genomen door een van de instellingen waarop het Handvest d'une des institutions auxquelles s'applique la Charte ne commence à
van toepassing is, pas ingaat « na de vaststelling van het in gebreke courir qu'« à dater de la constatation de la carence de l'institution
blijven van de instelling ». ».
B.7.3. De Ministerraad betoogt dat artikel 23, tweede lid, van het B.7.3. Le Conseil des ministres soutient que l'article 23, alinéa 2,
Handvest van de sociaal verzekerde voorrang moet hebben boven de in de la Charte de l'assuré social doit primer la disposition en cause,
het geding zijnde bepaling, zodat dat artikel 23, tweede lid, van de telle sorte que cet article 23, alinéa 2, s'appliquerait à toutes
toepassing zou zijn op alle categorieën van sociaal verzekerden en het les catégories d'assurés sociaux et que la différence de traitement
in B.7.1 vastgestelde verschil in behandeling niet zou bestaan, constatée en B.7.1 n'existerait pas, le délai de recours ne commençant
doordat de beroepstermijn in alle gevallen pas begint te lopen nadat à courir, dans toutes les hypothèses, qu'à dater de la constatation
de betrokkene het in gebreke blijven van het OCMW daadwerkelijk heeft vastgesteld. effective par l'intéressé de la carence du CPAS
B.7.4. Met de invoering van het Handvest van de sociaal verzekerde B.7.4. En instituant la Charte de l'assuré social, le législateur
wilde de wetgever voor de sociaal verzekerden een systeem invoeren dat entendait instaurer pour les assurés sociaux un système garantissant
de rechtszekerheid waarborgt. Het was zijn bedoeling « de sociaal la sécurité juridique. Il avait pour but de « réaliser une meilleure
verzekerde beter [te] beschermen. De uitoefening van diens rechten is prise en charge de l'assuré social dont l'exercice des droits requiert
afhankelijk van drie voorwaarden : hij moet weten dat die rechten trois conditions préalables : connaître l'existence du droit, vouloir
bestaan, hij moet er gebruik van willen maken en hij moet de
toepassing ervan kunnen vorderen » (Parl. St., Kamer, B.Z. 1991-1992, en bénéficier, pouvoir en demander l'application » (Doc. parl.,
nr. 353/1, pp. 1-2). Met het voormelde artikel 23 heeft de wetgever Chambre, S.E. 1991-1992, n° 353/1, pp. 1-2.). Par l'article 23
précité, le législateur a marqué son intention de voir cette
zijn intentie te kennen gegeven die bepaling op ruime wijze te laten disposition s'appliquer de manière large à tous les domaines de la
toepassen op alle betrokken domeinen van de sociale zekerheid en zijn sécurité sociale concernés et sa volonté d'abroger implicitement les
wil om impliciet vroegere bepalingen op te heffen die minder gunstig dispositions antérieures qui étaient moins favorables pour les assurés
waren voor de sociaal verzekerden. De wetsbepalingen die dateren van sociaux. Quant aux dispositions législatives qui sont postérieures à
na artikel 23 van het Handvest van de sociaal verzekerde en die, ten l'article 23 de la Charte de l'assuré social et qui instituent ou ont
aanzien van de sociaal verzekerden, een minder gunstige regeling pour effet d'instituer un régime moins favorable pour les assurés
invoeren of de invoering daarvan tot gevolg hebben, voeren een sociaux, elles créent une différence de traitement qui ne peut être
verschil in behandeling in dat enkel bestaanbaar kan worden geacht met
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet op voorwaarde dat zij het jugée compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution qu'à la
voorwerp uitmaken van een relevante specifieke verantwoording. condition de faire l'objet d'une justification spécifique pertinente.
Te dezen wordt een dergelijke verantwoording niet alleen niet En l'espèce, non seulement cette justification n'est pas alléguée,
aangevoerd, maar de in B.6 aangehaalde parlementaire voorbereiding mais les travaux préparatoires cités en B.6 la contredisent et la
spreekt ze tegen en het in B.7.3 samengevatte standpunt van de position du Conseil des ministres résumée en B.7.3 confirme son
Ministerraad bevestigt het niet-bestaan ervan. inexistence.
B.7.5. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat artikel 71, derde lid, van de B.7.5. Il découle de ce qui précède que l'article 71, alinéa 3, de la
organieke OCMW-wet op onevenredige wijze afbreuk doet aan de rechten loi organique des CPAS porte une atteinte disproportionnée aux droits
van verdediging van de aanvrager van maatschappelijke dienstverlening de défense du demandeur d'aide qui se trouve confronté à une absence
die geen beslissing van het OCMW heeft ontvangen. Het geeft overigens
aanleiding tot een verschil in behandeling dat niet redelijk is de décision du CPAS Il crée, par ailleurs, une différence de
verantwoord, tussen die aanvrager van maatschappelijke dienstverlening traitement qui n'est pas raisonnablement justifiée entre ce demandeur
en de sociaal verzekerden voor wie artikel 23, tweede lid, van het d'aide sociale et les assurés sociaux à l'égard desquels l'article 23,
Handvest van de sociaal verzekerde bepaalt dat het beroep tegen een alinéa 2, de la Charte de l'assuré social dispose que le recours
instelling van sociale zekerheid moet worden ingesteld binnen drie exercé à l'encontre d'une institution de sécurité sociale doit être
maanden « na de vaststelling van het in gebreke blijven van de introduit dans un délai de trois mois « à dater de la constatation de
instelling ». la carence de l'institution ».
B.8. De prejudiciële vragen dienen bevestigend te worden beantwoord. B.8. Les questions préjudicielles appellent une réponse affirmative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 71, derde lid, van de organieke wet van 8 juli 1976 L'article 71, alinéa 3, de la loi du 8 juillet 1976 organique des
betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. centres publics d'action sociale viole les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à
terechtzitting van 4 maart 2008. l'audience publique du 4 mars 2008.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^