Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 142/2007 van 22 november 2007 Rolnummer 4076 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 8, 1° en 2°, van de wet van 1 mei 2006 tot wijziging van de wet van 11 juli 1978 tot regeling van de betrekkingen tusse Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter M. Melchior, de rechters P. Martens, E. De G(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 142/2007 van 22 november 2007 Rolnummer 4076 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 8, 1° en 2°, van de wet van 1 mei 2006 tot wijziging van de wet van 11 juli 1978 tot regeling van de betrekkingen tusse Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter M. Melchior, de rechters P. Martens, E. De G(...) Extrait de l'arrêt n° 142/2007 du 22 novembre 2007 Numéro du rôle : 4076 En cause : le recours en annulation de l'article 8, 1° et 2°, de la loi du 1 er mai 2006 modifiant la loi du 11 juillet 1978 organisant les relations entre l La Cour constitutionnelle, composée du président M. Melchior, des juges P. Martens, E. De Groot,(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 142/2007 van 22 november 2007 Extrait de l'arrêt n° 142/2007 du 22 novembre 2007
Rolnummer 4076 Numéro du rôle : 4076
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 8, 1° en 2°, van de En cause : le recours en annulation de l'article 8, 1° et 2°, de la
wet van 1 mei 2006 tot wijziging van de wet van 11 juli 1978 tot loi du 1er mai 2006 modifiant la loi du 11 juillet 1978 organisant les
regeling van de betrekkingen tussen de overheid en de vakorganisaties relations entre les autorités publiques et les syndicats du personnel
van het militair personeel, ingesteld door de Algemene Centrale van militaire, introduit par la Centrale générale du personnel militaire
het Militair Personeel en anderen. et autres.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit voorzitter M. Melchior, de rechters P. Martens, E. De composée du président M. Melchior, des juges P. Martens, E. De Groot,
Groot, L. Lavrysen, A. Alen en J.-P. Moerman, en, overeenkomstig L. Lavrysen, A. Alen et J.-P. Moerman, et, conformément à l'article
artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989, emeritus 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989, du président émérite A.
voorzitter A. Arts, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder Arts, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président
voorzitterschap van emeritus voorzitter A. Arts, émérite A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 27 november Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 27
2006 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 28 novembre 2006 et parvenue au greffe le 28 novembre 2006, un recours en
november 2006, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 8, 1°
en 2°, van de wet van 1 mei 2006 tot wijziging van de wet van 11 juli annulation de l'article 8, 1° et 2°, de la loi du 1er mai 2006
1978 tot regeling van de betrekkingen tussen de overheid en de modifiant la loi du 11 juillet 1978 organisant les relations entre les
vakorganisaties van het militair personeel (bekendgemaakt in het autorités publiques et les syndicats du personnel militaire (publiée
Belgisch Staatsblad van 29 mei 2006) door de Algemene Centrale van het au Moniteur belge du 29 mai 2006) a été introduit par la Centrale
Militair Personeel, met zetel te 1030 Brussel, Algemeen Stemrechtlaan générale du personnel militaire, dont le siège est établi à 1030
Bruxelles, avenue du Suffrage Universel 85, Philip Hinderyckx,
85, Philip Hinderyckx, wonende te 8310 Assebroek, Kriekenstraat 32, en demeurant à 8310 Assebroek, Kriekenstraat 32, et Anton Rijnders,
Anton Rijnders, wonende te 3930 Hamont-Achel, Mulk 146. demeurant à 3930 Hamont-Achel, Mulk 146.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het beroep Quant à la recevabilité du recours
B.1.1. De eerste verzoekende partij, de Algemene Centrale van het B.1.1. La première partie requérante, la Centrale générale du
Militair Personeel (ACMP), is een sectorale professionele personnel militaire (CGPM), est un syndicat sectoriel professionnel
vakorganisatie die zich tot doel stelt de belangen van allerlei aard qui se donne pour buts de défendre les intérêts de toutes natures de
van haar leden te verdedigen en alle nodige acties te voeren ter ses membres et de mener toutes les actions nécessaires pour défendre
verdediging van de plaats van de militair in de natie. la place du militaire dans la Nation.
B.1.2. In beginsel heeft een feitelijke vereniging, te dezen een B.1.2. En principe, une association de fait, en l'espèce une
vakorganisatie, niet de vereiste bekwaamheid om bij het Hof een beroep organisation syndicale, n'a pas la capacité requise pour introduire un
tot vernietiging in te stellen. Anders is het wanneer zij optreedt in recours en annulation auprès de la Cour. Il en va toutefois autrement
aangelegenheden waarvoor zij wettelijk als een afzonderlijke lorsqu'elle agit dans des matières pour lesquelles elle est légalement
juridische entiteit is erkend en wanneer, terwijl zij wettelijk als reconnue comme formant une entité juridique distincte et que, alors
dusdanig betrokken is bij de werking van overheidsdiensten, de qu'elle est légalement associée en tant que telle au fonctionnement de
voorwaarden zelf voor haar betrokkenheid bij die werking in het geding services publics, les conditions mêmes de son association à ce
zijn. In zoverre zij in rechte treedt ter vernietiging van bepalingen fonctionnement sont en cause. Lorsqu'elle agit en annulation de
die tot gevolg hebben dat aan haar prerogatieven wordt geraakt, moet dispositions qui ont pour effet d'affecter ses prérogatives, une telle
zulk een organisatie voor de toepassing van artikel 2, 2°, van de organisation doit être assimilée à une personne pour l'application de
bijzondere wet van 6 januari 1989 met een persoon worden l'article 2, 2°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989.
gelijkgesteld. B.1.3. De bestreden bepaling, die de voorwaarden wijzigt waaronder de B.1.3. La disposition attaquée, qui modifie les conditions auxquelles
vakorganisaties van militairen door de Koning worden erkend, tast de les organisations syndicales de militaires sont agréées par le Roi,
regeling aan betreffende de betrokkenheid van de verzoekende partij affecte les modalités de l'association de la partie requérante au
bij de werking van overheidsdiensten, zodat zij beschikt over de fonctionnement de services publics, de sorte qu'elle dispose de la
vereiste bekwaamheid om de vernietiging ervan te vorderen. capacité requise pour en demander l'annulation.
B.2.1. Volgens de Ministerraad zou het beroep niet ontvankelijk zijn B.2.1. Selon le Conseil des ministres, le recours serait irrecevable
omdat de verzoekende partijen geen belang zouden hebben bij de parce que les requérants n'auraient pas intérêt à l'annulation de la
vernietiging van de door hen bestreden bepaling. disposition qu'ils attaquent.
B.2.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 vereisen B.2.2. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 imposent à
dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot toute personne physique ou morale qui introduit un recours en
vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt
belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée
bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. directement et défavorablement par la norme attaquée.
B.2.3. Artikel 8, 1° en 2°, van de wet van 1 mei 2006 heeft tot gevolg B.2.3. L'article 8, 1° et 2°, de la loi du 1er mai 2006 a eu pour
gehad dat de eerste verzoekende partij ertoe is verplicht een deel van effet d'obliger la première partie requérante à exclure une partie de
haar leden uit te sluiten teneinde tegemoet te komen aan de nieuwe ses membres afin de répondre aux nouvelles conditions mises par la loi
voorwaarden die de wet ten aanzien van de erkenning heeft vastgesteld à l'agrément et de conserver celui-ci. En cas d'annulation, elle
en die laatste te behouden. In geval van vernietiging zal zij haar pourra à nouveau modifier ses statuts de façon à réintégrer parmi ses
statuten opnieuw kunnen wijzigen teneinde de personen die zij heeft membres les personnes qu'elle avait été contrainte d'exclure. En
moeten uitsluiten, opnieuw onder haar leden op te nemen. Bijgevolg conséquence, elle est directement et défavorablement affectée par la
wordt zij rechtstreeks en ongunstig geraakt door de in het geding disposition en cause.
zijnde bepaling.
B.2.4. De exceptie van onontvankelijkheid wordt verworpen. B.2.4. L'exception d'irrecevabilité est rejetée.
B.3. Aangezien de eerste verzoekende partij doet blijken van een B.3. Dès lors que la première partie requérante justifie d'un intérêt
belang bij het beroep, dient niet te worden nagegaan of de andere twee au recours, il n'y a pas lieu d'examiner si les deux autres requérants
verzoekers eveneens doen blijken van een belang. justifient eux aussi d'un intérêt.
Ten gronde Quant au fond
B.4.1. Artikel 8, 1° en 2°, van de wet van 1 mei 2006 vervangt, in B.4.1. L'article 8, 1° et 2°, de la loi du 1er mai 2006 remplace, à
artikel 12, eerste lid, 1° en 5°, a), van de wet van 11 juli 1978 tot l'article 12, alinéa 1er, 1° et 5°, a), de la loi du 11 juillet 1978
regeling van de betrekkingen tussen de overheid en de vakorganisaties organisant les relations entre les autorités publiques et les
van het militair personeel, de woorden « gewezen militairen » door de syndicats du personnel militaire, les mots « anciens militaires » par
woorden « gepensioneerde militairen ». les mots « militaires retraités ».
B.4.2. Het aldus gewijzigde artikel 12 van de voormelde wet van 11 B.4.2. L'article 12 de la loi du 11 juillet 1978 précitée, ainsi
juli 1978 bepaalt : modifié, dispose :
« Door de Koning worden erkend de vakorganisaties : « Sont agréés par le Roi, les syndicats :
1° die de belangen behartigen van alle categorieën van militairen, van 1° qui défendent les intérêts de toutes les catégories de militaires
gepensioneerde militairen of van hun rechthebbenden; ou des militaires retraités ou de leurs ayants droit;
2° die op nationaal vlak werkzaam zijn; 2° qui exercent leur activité sur le plan national;
3° waarvan de oogmerken geen belemmering vormen voor de werking van de 3° dont les buts ne constituent pas une entrave au fonctionnement des
krijgsmacht; forces armées;
4° die in geen enkele vorm verbonden zijn met een andere 4° qui ne sont liés, sous aucune forme, à un autre syndicat agréé en
vakorganisatie erkend met toepassing van dit artikel; application du présent article;
5° die, met uitzondering van de vakorganisaties aangesloten bij een 5° qui, à l'exception des syndicats affiliés à un syndicat représenté
vakorganisatie die vertegenwoordigd is in de Nationale Arbeidsraad : au Conseil national du Travail :
a) uitsluitend de in artikel 1 bedoelde militairen en gepensioneerde a) groupent exclusivement comme membres les militaires visés à
militairen als leden tellen; l'article 1er et les militaires retraités;
b) op geen enkele wijze verbonden zijn met organisaties die andere b) ne sont liés, sous aucune forme, à des organisations qui défendent
belangen verdedigen dan die van de militairen of gewezen militairen, d'autres intérêts que ceux des militaires ou des anciens militaires,
of van hun rechthebbenden, met uitzondering van de vakorganisaties van ou de leurs ayants droit, à l'exception des syndicats des services de
de Belgische politiediensten en van de openbare hulp- en police belges et des services publics de secours et de sécurité et à
veiligheidsdiensten en van de internationale verenigingen van l'exception des associations internationales de syndicats défendant
vakorganisaties die de belangen verdedigen van de buitenlandse les intérêts de militaires étrangers ou d'anciens militaires
militairen of gewezen militairen; de organisaties waarmee een band étrangers; les organisations avec lesquelles il existe un lien ne
bestaat mogen door hun statuten, handelingen of programma geen inbreuk peuvent pas, par leurs statuts, actions ou programme, aller à
plegen op de principes van het Europees Verdrag tot bescherming van de l'encontre des principes de la Convention européenne de sauvegarde des
rechten van de mens en de fundamentele vrijheden; voornoemde droits de l'homme et des libertés fondamentales; les organisations
organisaties worden geacht alle noodzakelijke documentatie ter précitées sont censées mettre toute la documentation nécessaire à la
beschikking te stellen van de Minister van Landsverdediging; c) zich bij de minister van Landsverdediging doen kennen door het toezenden, bij een ter post aangetekend schrijven, van een afschrift van hun statuten en van de lijst van hun verantwoordelijke leiders. Zij blijven hun erkenning slechts behouden indien zij aan de minister, binnen de drie maanden, de wijzigingen doen kennen die zij in hun statuten of in de lijst van hun verantwoordelijke leiders aanbrengen. De Koning beslist de erkenning van een vakorganisatie in te trekken indien wordt vastgesteld dat zij niet meer voldoet aan één of meer voorwaarden bepaald in het eerste lid. De Koning stelt de procedure van erkenning en van intrekking van de erkenning vast ». B.5.1. Met de in het geding zijnde bepaling verplicht de wetgever de professionele vakorganisaties van militairen die de erkenning wensen te verkrijgen of te behouden, ertoe alleen de militairen in actieve dienst en de gepensioneerde militairen als leden te aanvaarden. Tot de inwerkingtreding van die bepaling konden zij eveneens de gewezen militairen, met andere woorden de personen die militair zijn geweest, disposition du Ministre de la Défense; c) se sont fait connaître au ministre de la Défense par l'envoi, par pli recommandé à la poste, d'une copie de leurs statuts et de la liste de leurs dirigeants responsables. L'agrément ne leur est maintenu que s'ils portent à la connaissance du ministre, dans les trois mois, les modifications apportées à leurs statuts ou à la liste de leurs dirigeants responsables. Le Roi décide de retirer l'agrément d'un syndicat s'il est constaté qu'il ne répond plus à une ou à plusieurs conditions fixées à l'alinéa 1er. Le Roi fixe la procédure d'agrément et de retrait d'agrément ». B.5.1. Par la disposition en cause, le législateur oblige les syndicats professionnels de militaires qui souhaitent obtenir ou conserver l'agrément à n'admettre comme membres que les militaires en service actif et les militaires retraités. Jusqu'à l'entrée en vigueur de cette disposition, ils pouvaient également compter parmi leurs membres les anciens militaires, c'est-à-dire les personnes qui avaient
die het om diverse redenen niet meer zijn, met name omdat zij hun été militaires, qui ne l'étaient plus pour des raisons diverses,
loopbaan buiten de krijgsmacht hebben voortgezet, en die nog niet notamment parce qu'elles avaient poursuivi leur carrière hors des
gepensioneerd zijn, onder hun leden tellen. forces armées, et qui n'étaient pas encore pensionnées.
B.5.2. Door de vermindering van het aantal leden van de erkende B.5.2. Par la diminution du nombre des membres des syndicats
professionele vakorganisaties van militairen die eruit voortvloeit,
verzwakt artikel 8, 1° en 2°, van de wet van 1 mei 2006 indirect de professionnels de militaires agréés qui en découle, l'article 8, 1° et
professionele vakorganisaties van militairen. De interprofessionele vakorganisaties die zijn aangesloten bij een in de Nationale Arbeidsraad vertegenwoordigde vakorganisatie wordt geen dergelijke maatregel opgelegd. B.6. In de parlementaire voorbereiding betreffende de in het geding zijnde bepaling wordt niet uitgelegd om welke redenen de wetgever heeft beslist de toepassing van het begrip « gewezen militairen » voor uitsluitend de professionele vakorganisaties te beperken tot alleen de gepensioneerde militairen. Door het de professionele vakorganisaties niet mogelijk te maken gewezen militairen die geen gepensioneerde militairen zijn onder hun leden te tellen, op straffe van verlies van hun erkenning, terwijl de interprofessionele vakorganisaties de gewezen militairen zonder enige beperking onder hun leden kunnen tellen, voert de in het geding zijnde bepaling een verschil in behandeling in tussen vakorganisaties en tussen gewezen militairen, naargelang zij zich willen aansluiten bij een professionele vakorganisatie dan wel bij een interprofessionele vakorganisatie. B.7. Zoals het Hof in zijn arrest nr. 148/2003 heeft vastgesteld, dragen de specifieke aan het leger toevertrouwde opdrachten bij tot de verwezenlijking van doelstellingen van algemeen belang en bijgevolg kunnen bepaalde verplichtingen worden opgelegd aan diegenen die voor een militaire loopbaan hebben gekozen. Het professionele karakter van een vakorganisatie van militairen verantwoordt dat aan die vakorganisatie voorwaarden inzake de hoedanigheid van de leden ervan worden opgelegd. Die specificiteit is evenwel niet pertinent om te verantwoorden dat de professionele vakorganisaties van militairen, indien zij hun erkenning willen behouden, ertoe worden verplicht een deel van de leden uit te sluiten wier belangen zij tot op heden verdedigden, terwijl geen enkele vergelijkbare voorwaarde wordt opgelegd aan de organisaties die zijn aangesloten bij een in de Nationale Arbeidsraad vertegenwoordigde vakorganisatie. De gewezen militairen verliezen immers niet noodzakelijk elk contact 2°, de la loi du 1er mai 2006 cause indirectement un affaiblissement des syndicats professionnels de militaires. Les syndicats interprofessionnels, affiliés à un syndicat représenté au Conseil national du Travail, ne se voient pas imposer de mesure équivalente. B.6. Les travaux préparatoires relatifs à la disposition en cause n'expliquent pas pour quels motifs le législateur a décidé de limiter l'application de la notion d'anciens militaires aux seuls militaires retraités pour les syndicats professionnels uniquement. En ne permettant pas aux syndicats professionnels de compter parmi leurs membres des anciens militaires qui ne sont pas des militaires retraités, sous peine de perdre leur agrément, alors que les syndicats interprofessionnels peuvent accueillir les anciens militaires sans aucune restriction, la disposition en cause crée une différence de traitement entre syndicats et entre anciens militaires, selon qu'ils souhaitent s'affilier à un syndicat professionnel ou à un syndicat interprofessionnel. B.7. Ainsi que la Cour l'a constaté dans son arrêt n° 148/2003, les missions spécifiques confiées à l'armée participent à la réalisation d'objectifs d'intérêt général, et, par conséquent, certaines contraintes peuvent être imposées à ceux qui ont choisi une carrière militaire. Le caractère professionnel d'un syndicat de militaires justifie que des conditions lui soient imposées quant à la qualité de ses membres. Cette spécificité n'est toutefois pas pertinente pour justifier qu'il soit imposé aux syndicats professionnels de militaires, s'ils veulent conserver leur agrément, d'exclure une partie des membres dont ils défendaient jusqu'à présent les intérêts, alors qu'aucune condition comparable n'est imposée aux organisations affiliées à un syndicat représenté au Conseil national du Travail. En effet, les anciens militaires ne perdent pas forcément tout contact
met het leger, vermits sommige aspecten van hun statuut, sommige avec l'armée, puisque certains aspects de leur statut, certains
sociale voordelen, met name de vergoedingspensioenen, alsook de rustpensioenen die zij in de toekomst zullen kunnen genieten, zijn geregeld door de bepalingen die zijn aangenomen na onderhandeling tussen de overheid en de vakorganisaties die het personeel van de krijgsmacht vertegenwoordigen. Hoewel zij niet langer militairen in actieve dienst zijn, zijn de gewezen militairen bijgevolg niet minder betrokken bij de acties van de professionele vakorganisaties van militairen. De gepensioneerde militairen kunnen overigens aangesloten zijn bij de professionele vakorganisatie van militairen van hun keuze. De meeste gewezen militairen zijn ertoe geroepen gepensioneerde militairen te worden wanneer zij de pensioengerechtigde leeftijd bereiken en zullen zich bijgevolg op dat ogenblik opnieuw kunnen aansluiten bij de professionele vakorganisatie van militairen van hun keuze. Er kan niet worden ingezien om welke reden zij niet aangesloten zouden kunnen blijven tussen het ogenblik dat zij het leger verlaten om hun loopbaan daarbuiten voort te zetten en het ogenblik dat zij met pensioen gaan. avantages sociaux, notamment les pensions de réparation ainsi que les pensions de retraite dont ils pourront bénéficier à l'avenir, sont réglés par les dispositions adoptées après négociation entre l'autorité et les syndicats représentant le personnel des forces armées. Dès lors, bien qu'ils ne soient plus militaires en service actif, les anciens militaires n'en demeurent pas moins concernés par l'action menée par les syndicats professionnels de militaires. Par ailleurs, les militaires retraités peuvent être affiliés au syndicat professionnel de militaires de leur choix. La plupart des anciens militaires ayant vocation à devenir des militaires retraités lorsqu'ils atteignent l'âge de la pension, ils pourront à ce moment à nouveau être affiliés au syndicat professionnel militaire de leur choix. On n'aperçoit pas pour quel motif ils ne pourraient maintenir cette affiliation entre le moment où ils quittent l'armée pour poursuivre leur carrière hors de celle-ci et le moment où ils seront pensionnés.
B.8. Uit hetgeen voorafgaat, vloeit voort dat het door de bepaling B.8. Il découle de ce qui précède que la différence de traitement
ingevoerde verschil in behandeling niet bestaanbaar is met de créée par la disposition n'est pas compatible avec les articles 10 et
artikelen 10 en 11 van de Grondwet. 11 de la Constitution.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour,
vernietigt artikel 8, 1° en 2°, van de wet van 1 mei 2006 tot annule l'article 8, 1° et 2°, de la loi du 1er mai 2006 modifiant la
wijziging van de wet van 11 juli 1978 tot regeling van de betrekkingen loi du 11 juillet 1978 organisant les relations entre les autorités
tussen de overheid en de vakorganisaties van het militair personeel. publiques et les syndicats du personnel militaire.
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
de openbare terechtzitting van 22 november 2007, door voorzitter M. janvier 1989, à l'audience publique du 22 novembre 2007, par le
Bossuyt ter vervanging van emeritus voorzitter A. Arts, wettig président M. Bossuyt en remplacement du président émérite A. Arts,
verhinderd. légitimement empêché.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^