← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 118/2007 van 19 september 2007 Rolnummer 4064 In zake
: de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 21 en 23 van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd
op 12 januari 1973, gesteld door de Raad van State."
Uittreksel uit arrest nr. 118/2007 van 19 september 2007 Rolnummer 4064 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 21 en 23 van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, gesteld door de Raad van State. | Extrait de l'arrêt n° 118/2007 du 19 septembre 2007 Numéro du rôle : 4064 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 21 et 23 des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée par le Conseil d'Etat. La composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 118/2007 van 19 september 2007 | Extrait de l'arrêt n° 118/2007 du 19 septembre 2007 |
Rolnummer 4064 | Numéro du rôle : 4064 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 21 en 23 van | En cause : la question préjudicielle relative aux articles 21 et 23 |
de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, | des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée |
gesteld door de Raad van State. | par le Conseil d'Etat. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters | composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. |
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. | Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, |
Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, | J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du |
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij arrest nr. 164.028 van 24 oktober 2006 in zake de NV « Varec » | Par arrêt n° 164.028 du 24 octobre 2006 en cause de la SA « Varec » |
tegen de Belgische Staat en de vennootschap naar Duits recht « Diehl | contre l'Etat belge et la société de droit allemand « Diehl Remscheid |
Remscheid GmbH & Co. », waarvan de expeditie ter griffie van het Hof | |
is ingekomen op 6 november 2006, heeft de Raad van State de volgende | GmbH & Co. », dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 6 |
prejudiciële vraag gesteld : | novembre 2006, le Conseil d'Etat a posé la question préjudicielle suivante : |
« Schenden de artikelen 21 en 23 van de op 12 januari 1973 | « Les articles 21 et 23 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat le |
gecoördineerde wetten op de Raad van State, in die zin geïnterpreteerd | 12 janvier 1973, interprétés en ce sens que les pièces confidentielles |
dat de vertrouwelijke stukken van een dossier van de administratie aan | d'un dossier de l'administration doivent être versées au dossier |
het administratief dossier moeten worden toegevoegd en aan de partijen | administratif et doivent être communiquées aux parties, violent-ils |
moeten worden medegedeeld, artikel 22 van de Grondwet, al dan niet in | l'article 22 de la Constitution, lu ou non en combinaison avec |
samenhang gelezen met artikel 8 van het Verdrag tot bescherming van de | l'article 8 de la Convention de sauvegarde des droits de l'homme et |
rechten van de mens en de fundamentele vrijheden en artikel 17 van het | des libertés fondamentales et l'article 17 du Pacte International |
Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, | |
aangezien zij het niet mogelijk maken het recht op de eerbiediging van | relatif aux droits civils et politiques, dès lors qu'ils ne permettent |
het zakengeheim te verzekeren ? ». | pas d'assurer le droit au respect des secrets d'affaires ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen | Quant aux dispositions en cause |
B.1. De Raad van State ondervraagt het Hof over de bestaanbaarheid met | B.1. Le Conseil d'Etat interroge la Cour sur la compatibilité avec |
artikel 22 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met | l'article 22 de la Constitution, lu ou non en combinaison avec les |
artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met | articles 8 de la Convention européenne des droits de l'homme et 17 du |
artikel 17 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en | Pacte international relatif aux droits civils et politiques, des |
politieke rechten, van de artikelen 21 en 23 van de gecoördineerde | articles 21 et 23 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, s'ils |
wetten op de Raad van State, indien ze in die zin worden | |
geïnterpreteerd dat de vertrouwelijke stukken vervat in het | devaient être interprétés en ce sens que les pièces confidentielles |
administratief dossier van de tegenpartij niet alleen aan de Raad van | contenues dans le dossier administratif de la partie adverse doivent |
State maar ook aan de partijen moeten worden medegedeeld. | être communiquées, non seulement au Conseil d'Etat, mais aussi aux |
B.2.1. Artikel 21 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State bepaalt : « De termijnen waarbinnen de partijen hun memories, het administratief dossier of de door de afdeling administratie gevraagde stukken of inlichtingen moeten toesturen, worden bij in Ministerraad overlegd koninklijk besluit vastgesteld. Wanneer de verzoekende partij de termijnen voor het toesturen van de memorie van wederantwoord of van de aanvullende memorie niet eerbiedigt, doet de afdeling, nadat de partijen die daarom verzocht hebben gehoord zijn, zonder verwijl uitspraak, waarbij het ontbreken van het vereiste belang wordt vastgesteld. Wanneer de verwerende partij het administratief dossier niet binnen de vastgestelde termijn toestuurt, worden, onverminderd artikel 21bis, de door de verzoekende partij aangehaalde feiten als bewezen geacht, tenzij deze feiten kennelijk onjuist zijn. Wanneer het administratief dossier niet in het bezit is van de verwerende partij, moet zij dit onverwijld aan de kamer bij wie het | parties. B.2.1. L'article 21 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat dispose : « Les délais dans lesquels les parties doivent transmettre leurs mémoires, leurs dossiers administratifs ou les documents ou renseignements demandés par la section d'administration sont fixés par arrêté royal délibéré en Conseil des Ministres. Lorsque la partie requérante ne respecte pas les délais prévus pour l'envoi du mémoire en réplique ou du mémoire ampliatif, la section statue sans délai, les parties entendues à leur demande, en constatant l'absence de l'intérêt requis. Lorsque la partie défenderesse ne transmet pas le dossier administratif dans le délai fixé, sans préjudice de l'article 21bis, les faits cités par la partie requérante sont réputés prouvés, à moins que ces faits soient manifestement inexacts. Lorsque le dossier administratif n'est pas en possession de la partie |
beroep aanhangig is mededelen. Deze kan de neerlegging van het | défenderesse, elle doit en aviser la chambre saisie du recours. |
administratief dossier bevelen tegen een dwangsom overeenkomstig de | Celle-ci peut ordonner le dépôt du dossier administratif moyennant une |
bepalingen van artikel 36. | astreinte conformément aux dispositions de l'article 36. |
[...] ». | [...] ». |
B.2.2. Artikel 23 van dezelfde gecoördineerde wetten bepaalt : | B.2.2. L'article 23 des mêmes lois coordonnées dispose : |
« De afdeling administratie voert rechtstreeks briefwisseling met alle | « La section d'administration correspond directement par courrier avec |
overheden en besturen die zij nuttig acht. | toutes les autorités et administrations qu'elle estime nécessaires. |
Zij is gerechtigd alle bescheiden en inlichtingen omtrent de zaken | Elle a le droit de se faire communiquer par ces autorités et |
waarover zij zich uit te spreken heeft, door deze overheden en | administrations tous documents et renseignements relatifs aux affaires |
besturen te doen overleggen ». | sur lesquelles elle est appelée à statuer ». |
B.3.1. Uit de verwijzingsbeslissing blijkt dat bij de Raad van State | B.3.1. Il ressort de la décision de renvoi que le Conseil d'Etat est |
een beroep tot nietigverklaring aanhangig is gemaakt van de door de | saisi d'un recours en annulation de la décision, prise par le ministre |
minister van Landsverdediging genomen beslissing om aan een concurrent | de la Défense, d'attribuer un marché de fourniture de maillons de |
van de verzoekende partij een opdracht te gunnen voor de levering van | chenilles de chars à une société concurrente de la partie requérante. |
rupskettingschakels voor pantservoertuigen. | |
De auditeur-verslaggever vroeg de tegenpartij om de plannen mede te | L'auditeur rapporteur a demandé à la partie adverse de communiquer les |
delen die de bijlage nr. 14 vormen van de offerte van de | plans constituant l'annexe n° 14 de l'offre de la société |
opdrachtnemende vennootschap, tussenkomende partij voor de Raad van | adjudicataire, partie intervenante devant le Conseil d'Etat. La partie |
State. De tegenpartij weigerde om dat verzoek in te willigen en voerde | adverse a refusé d'accéder à cette demande en invoquant, notamment, le |
inzonderheid de eerbiediging aan van het zakengeheim van de | respect dû au secret des affaires de la partie intervenante qui a |
tussenkomende partij, die bevestigde dat de betwiste bijlage | confirmé que l'annexe litigieuse comprenait des documents qu'elle |
documenten bevatte die zij vertrouwelijk acht. | estime confidentiels. |
B.3.2. Artikel 11, tweede lid, van de « wet overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten » van 15 juni 2006 bepaalt dat, in geval van een beroepsprocedure, de betrokken instantie en de aanbestedende overheid erop toezien dat het vertrouwelijke karakter wordt nageleefd van de informatie die verband houdt met een opdracht of die betrekking heeft op de gunning en de uitvoering van de opdracht en die wordt medegedeeld aan de kandidaten, inschrijvers, aannemers, leveranciers of dienstverleners. Die informatie heeft meer bepaald betrekking op de technische of commerciële geheimen en op de vertrouwelijke aspecten van de offertes. | B.3.2. L'article 11, alinéa 2, de la loi du 15 juin 2006 « relative aux marchés publics et à certains marchés de travaux, de fournitures et de services » dispose que, dans le cas d'une procédure de recours, l'instance saisie et le pouvoir adjudicateur veillent au respect du caractère confidentiel des renseignements relatifs à un marché ou qui ont trait à la passation et à l'exécution du marché, communiqués par les candidats, soumissionnaires, entrepreneurs, fournisseurs ou prestataires de services. Ces renseignements concernent notamment les secrets techniques ou commerciaux et les aspects confidentiels des offres. |
Met toepassing van artikel 80 van de wet van 15 juni 2006 zal dat | En application de l'article 80 de la loi du 15 juin 2006, cet article |
artikel 11 in werking treden op de door de Koning vastgestelde datum. | 11 entrera en vigueur à la date fixée par le Roi. |
Bij ontstentenis van koninklijk besluit tot vaststelling van de | En l'absence d'arrêté royal fixant l'entrée en vigueur de cet article |
inwerkingtreding van dat artikel 11, heeft het nog geen gevolg, zodat | 11, il ne produit pas encore d'effet, de sorte que la Cour répond à la |
het Hof de prejudiciële vraag beantwoordt zonder rekening te houden | question préjudicielle sans tenir compte de cette disposition. |
met die bepaling. | |
Ten gronde | Quant au fond |
B.4.1. Artikel 22 van de Grondwet bepaalt : | B.4.1. L'article 22 de la Constitution dispose : |
« Ieder heeft recht op eerbiediging van zijn privé-leven en zijn | « Chacun a droit au respect de sa vie privée et familiale, sauf dans |
gezinsleven, behoudens in de gevallen en onder de voorwaarden door de wet bepaald. | les cas et conditions fixés par la loi. |
De wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel waarborgen de | La loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent la |
bescherming van dat recht ». | protection de ce droit ». |
B.4.2. Artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens | B.4.2. L'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme |
bepaalt : | dispose : |
« 1. Eenieder heeft recht op eerbiediging van zijn privéleven, zijn | « 1. Toute personne a droit au respect de sa vie privée et familiale, |
gezinsleven, zijn huis en zijn briefwisseling. | de son domicile et de sa correspondance. |
2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan met betrekking | 2. Il ne peut y avoir ingérence d'une autorité publique dans |
tot de uitoefening van dit recht dan voor zover bij de wet is voorzien | l'exercice de ce droit que pour autant que cette ingérence est prévue |
en in een democratische samenleving nodig is in het belang van 's | par la loi et qu'elle constitue une mesure qui, dans une société |
lands veiligheid, de openbare veiligheid, of het economisch welzijn | démocratique, est nécessaire à la sécurité nationale, à la sûreté |
van het land, de bescherming van de openbare orde en het voorkomen van | publique, au bien-être économique du pays, à la défense de l'ordre et |
strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden, | à la prévention des infractions pénales, à la protection de la santé |
of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen ». | ou de la morale, ou à la protection des droits et libertés d'autrui ». |
B.4.3. Artikel 17 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten | B.4.3. L'article 17 du Pacte international relatif aux droits civils |
en politieke rechten bepaalt : | et politiques dispose : |
« 1. Niemand mag worden onderworpen aan willekeurige of onwettige | « 1. Nul ne sera l'objet d'immixtions arbitraires ou illégales dans sa |
inmenging in zijn privéleven, zijn gezinsleven, zijn huis en zijn | vie privée, sa famille, son domicile ou sa correspondance, ni |
briefwisseling, noch aan onwettige aantasting van zijn eer en goede naam. | d'atteintes illégales à son honneur et à sa réputation. |
2. Een ieder heeft recht op bescherming door de wet tegen zodanige | 2. Toute personne a droit à la protection de la loi contre de telles |
inmenging of aantasting ». | immixtions ou de telles atteintes ». |
B.5.1. Het recht op de eerbiediging van het privéleven en het | B.5.1. Le droit au respect de la vie privée et familiale a pour objet |
gezinsleven heeft als essentieel doel de personen te beschermen tegen | essentiel de protéger les personnes contre les immixtions dans leur |
inmengingen in hun privéleven, hun gezinsleven, hun woning of hun | |
briefwisseling. Het voorstel dat is voorafgegaan aan de aanneming van | intimité, leur vie familiale, leur domicile ou leur correspondance. La |
artikel 22 van de Grondwet beklemtoonde « de bescherming van de | proposition qui a précédé l'adoption de l'article 22 de la |
persoon, de erkenning van zijn identiteit en de belangrijkheid van | Constitution insistait sur « la protection de la personne, la |
zijn ontplooiing en die van zijn gezin » (Parl. St., Senaat, | reconnaissance de son identité, l'importance de son épanouissement et |
1991-1992, nr. 100-4/2°, p. 3). | celui de sa famille » (Doc. parl., Sénat, 1991-1992, n° 100-4/2°, p. 3). |
B.5.2. Uit de parlementaire voorbereiding van artikel 22 van de | B.5.2. Il ressort des travaux préparatoires de l'article 22 de la |
Grondwet blijkt dat de Grondwetgever « een zo groot mogelijke | Constitution que le Constituant a entendu chercher « à mettre le plus |
concordantie [heeft willen nastreven] met artikel 8 van het Europees | possible la proposition en concordance avec l'article 8 de la |
Verdrag tot Bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele | Convention européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des |
vrijheden (EVRM), teneinde betwistingen over de inhoud van dit | libertés fondamentales [...], afin d'éviter toute contestation sur le |
Grondwetsartikel respectievelijk artikel 8 van het EVRM te vermijden | contenu respectif de l'article de la Constitution et de l'article 8 de |
[...] » (Parl. St., Kamer, 1992-1993, nr. 997/5, p. 2). | la [Convention] » (Doc. parl., Chambre, 1992-1993, n° 997/5, p. 2). |
B.5.3. De rechten die bij artikel 22 van de Grondwet en bij artikel 8 | B.5.3. Les droits que garantissent l'article 22 de la Constitution et |
van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens worden | l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme ne sont |
gewaarborgd, zijn niet absoluut. Hoewel artikel 22 van de Grondwet aan | pas absolus. Bien que l'article 22 de la Constitution reconnaisse à |
eenieder het recht op eerbiediging van zijn privéleven en zijn | chacun le droit au respect de sa vie privée et familiale, cette |
gezinsleven toekent, voegt die bepaling daaraan immers onmiddellijk | |
toe : « behoudens in de gevallen en onder de voorwaarden door de wet | disposition ajoute en effet immédiatement : « sauf dans les cas et |
bepaald ». | conditions fixés par la loi ». |
De voormelde bepalingen vereisen dat elke overheidsinmenging in het | Les dispositions précitées exigent que toute ingérence des autorités |
recht op eerbiediging van het privéleven en het gezinsleven wordt | dans le droit au respect de la vie privée et familiale soit prévue par |
voorgeschreven door een voldoende precieze wettelijke bepaling en dat | une disposition législative suffisamment précise et qu'elle |
zij beantwoordt aan een dwingende maatschappelijke behoefte, dit wil | corresponde à un besoin social impérieux, c'est-à-dire qu'elle soit |
zeggen evenredig zijn met de nagestreefde wettige doelstelling. | proportionnée à l'objectif légitime poursuivi. |
B.6.1. De eerbiediging van het privéleven omvat het recht voor het | B.6.1. Le respect de la vie privée englobe le droit pour l'individu de |
individu om buiten zijn intieme kring relaties aan te knopen en te | nouer et de développer des relations au-delà de son cercle intime, y |
ontwikkelen, ook op het professionele of commerciële vlak (EHRM, 16 | compris sur le plan professionnel ou commercial (CEDH, 16 décembre |
december 1992, Niemietz t. Duitsland, § 29; EHRM, 23 maart 2006, | 1992, Niemietz c. Allemagne, § 29; CEDH, 23 mars 2006, Vitiello c. |
Vitiello t. Italie, § 47). | Italie, § 47). |
Daaruit volgt dat de zakengeheimen van een natuurlijke persoon | Il s'ensuit que les secrets d'affaires détenus par une personne |
integraal deel kunnen uitmaken van zijn privéleven. | physique peuvent constituer une part intégrante de sa vie privée. |
B.6.2. Het recht op de eerbiediging van het privéleven komt in zekere | B.6.2. Le droit au respect de la vie privée bénéficie aussi, dans une |
mate ook toe aan de rechtspersonen. In dat opzicht kunnen de | certaine mesure, aux personnes morales. A ce titre le siège social, |
maatschappelijke zetel, het agentschap of de professionele lokalen van | l'agence ou les locaux professionnels d'une personne morale peuvent |
een rechtspersoon in bepaalde omstandigheden worden beschouwd als zijn | être considérés, dans certaines circonstances, comme son domicile |
woning (EHRM, 16 april 2002, Société Colas Est en anderen t. Frankrijk, § 41). | (CEDH, 16 avril 2002, Société Colas Est et autres c. France, § 41). |
Derhalve kan worden aangenomen dat het recht op de eerbiediging van | Dès lors, il peut être admis que le droit au respect de la vie privée |
het privéleven van de rechtspersonen de bescherming van hun | des personnes morales englobe la protection de leurs secrets |
zakengeheimen omvat. | d'affaires. |
B.6.3. Voor het overige merkt het Hof op dat de bescherming tegen | B.6.3. La Cour relève, pour le surplus, que la protection contre les |
willekeurige of onevenredige inmengingen van de openbare macht in de | interventions arbitraires ou disproportionnées de la puissance |
private activiteitensfeer van een natuurlijke persoon of rechtspersoon | publique dans la sphère d'activité privée d'une personne physique ou |
een algemeen principe van het gemeenschapsrecht vormt (HvJ, 21 | morale constitue un principe général du droit communautaire (CJCE, 21 |
september 1989, Hoechst t. Commissie, C-46/87 en C-227/88, § 19, Jur., | septembre 1989, Hoechst c. Commission, C-46/87 et C-227/88, § 19, |
1989, p. 2859; HvJ, 22 oktober 2002, Roquette Frères S.A., C-94/00, § | Rec., 1989, p. 2859; CJCE, 22 octobre 2002, Roquette Frères S.A., |
27, Jur., 2002, p. I-9011). | C-94/00, § 27, Rec., 2002, p. I-9011). |
B.6.4. Door aan de administratieve overheid de verplichting op te | B.6.4. En imposant à l'autorité administrative de transmettre aux |
leggen om aan de partijen voor de Raad van State de zakengeheimen van | parties devant le Conseil d'Etat les secrets d'affaires d'une personne |
een rechtspersoon mede te delen die zijn vervat in het administratief | morale contenus dans le dossier administratif et de se départir du |
dossier en af te zien van het beroepsgeheim waartoe ze is gehouden | secret professionnel auquel elle est tenue en vertu de l'article 139 |
krachtens artikel 139 van het koninklijk besluit van 8 januari 1996 « | de l'arrêté royal du 8 janvier 1996 « relatif aux marchés publics de |
betreffende de overheidsopdrachten voor aanneming van werken, | travaux, de fournitures et de services et aux concessions de travaux |
leveringen en diensten en de concessies voor openbare werken », kunnen | publics », les dispositions litigieuses peuvent entraîner une |
de betwiste bepalingen een inmenging in het privéleven van de | ingérence dans la vie privée de la personne morale intéressée. Une |
betrokken rechtspersoon teweegbrengen. Een dergelijke inmenging moet | telle ingérence doit donc poursuivre un but légitime et se trouver par |
dus een wettig doel nastreven en evenredig zijn met dat doel, ook al | rapport à ce but dans un juste rapport de proportionnalité et ce, même |
kan de inmenging, wanneer professionele of commerciële activiteiten in | si l'ingérence peut aller plus loin lorsque sont en cause des |
het geding zijn, verder gaan dan in andere gevallen (EHRM, voormeld | activités professionnelles ou commerciales que dans d'autres cas |
arrest Niemietz, § 31). | (CEDH, arrêt Niemietz précité, § 31). |
B.7.1. Artikel 21 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State | B.7.1. L'article 21 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat vise à |
strekt ertoe « te verhelpen aan de al dan niet door sommige | « remédier à la longueur voulue ou non par les parties en cause dans |
gedingvoerende partijen gewilde langdurigheid van de procedures die | |
voor de Raad van State worden aangespannen » en « het stilzitten of de | les recours introduits devant le Conseil d'Etat » et à lutter contre « |
inertie van het bestuur » te bestrijden (Parl. St., Senaat, 1989-1990, | l'immobilisme ou l'inertie de l'administration » (Doc. parl., Sénat, |
nr. 984/1, p. 3). Artikel 23 van dezelfde wetten bevestigt het | 1989-1990, n° 984/1, p. 3). Quant à l'article 23 des mêmes lois, il |
inquisitoriale karakter van de procedure voor de Raad van State. | confirme le caractère inquisitorial de la procédure devant le Conseil |
B.7.2. Doordat beide bepalingen het contradictoire karakter van de | d'Etat. B.7.2. Ces deux dispositions garantissent aussi un procès équitable en |
procedure verzekeren, waarborgen ze dus ook een eerlijk proces. | assurant le caractère contradictoire de la procédure. |
B.7.3. De eerbiediging van het beginsel van de tegenspraak is | B.7.3. Le respect du principe du contradictoire est consacré par |
verankerd in artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de | l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, lequel |
mens, dat van toepassing is op het voor de Raad van State hangende | s'applique au litige pendant devant le Conseil d'Etat. |
geschil. De eerbiediging van dat beginsel van de tegenspraak impliceert in de | Le respect de ce principe du contradictoire implique en règle le droit |
regel het recht voor de gedingvoerende partijen om kennis te nemen van | pour les parties à un procès de prendre connaissance de toute pièce ou |
elk stuk dat of elke opmerking die bij de rechter wordt neergelegd en | observation présentée devant le juge et de la discuter. |
ze te bespreken. | |
B.8.1. De rechten van de verdediging moeten echter worden afgewogen | B.8.1. Les droits de la défense doivent toutefois être mis en balance |
tegen de belangen die onder de toepassing van artikel 8 van het | avec les intérêts qui relèvent du domaine de l'article 8 de la |
Europees Verdrag voor de rechten van de mens vallen. Aldus zijn | Convention européenne des droits de l'homme. On peut ainsi concevoir |
uitzonderlijke situaties denkbaar waarin bepaalde stukken van het | des situations exceptionnelles dans lesquelles certaines pièces du |
dossier, bijvoorbeeld vanwege het vertrouwelijke karakter ervan, aan | dossier, en raison par exemple de leur caractère confidentiel, |
de tegenspraak ontsnappen (EHRM, 21 juni 2007, Antunes en Pires t. | échappent à la contradiction (CEDH, 21 juin 2007, Antunes et Pires c. |
Portugal, § 35). | Portugal, § 35). |
Ten aanzien van artikel 6.1 van dat Verdrag zijn evenwel enkel die | Toutefois, seules sont légitimes au regard de l'article 6.1 de la |
maatregelen die de rechten van de verdediging beperken legitiem die | Convention précitée les mesures restreignant les droits de la défense |
absoluut noodzakelijk zijn. Bovendien moeten de moeilijkheden die één | qui sont absolument nécessaires. De surcroît, les difficultés |
van de partijen bij de uitoefening van haar verdediging zou | qu'éprouverait une des parties dans l'exercice de sa défense en raison |
ondervinden om reden van een beperking van haar rechten, worden | d'une limitation de ses droits doivent être compensées par la garantie |
gecompenseerd door de waarborg van de voor het rechtscollege gevolgde | qu'offre la procédure suivie devant la juridiction (CEDH, 20 février |
procedure (EHRM, 20 februari 1996, Doorson t. Nederland, §§ 70 en 72). | 1996, Doorson c. Pays-Bas, §§ 70 et 72). |
In het omgekeerde geval moeten de inbreuken op het privéleven die | Inversement, les atteintes à la vie privée qui découlent d'une |
voortvloeien uit een gerechtelijke procedure zoveel mogelijk worden | procédure judiciaire doivent se limiter autant que faire se peut à |
beperkt tot diegene die door specifieke kenmerken van de procedure, | celles rendues strictement nécessaires par les spécificités de la |
enerzijds, en door de gegevens van het geschil, anderzijds, strikt | procédure, d'une part, et par les données du litige, d'autre part |
noodzakelijk worden gemaakt (EHRM, 12 februari 2007, L .L. t. | (CEDH, 12 février 2007, L .L. c. France, § 45). |
Frankrijk, § 45). | |
B.8.2. In die zin geïnterpreteerd dat ze de tegenpartij geenszins in | B.8.2. Interprétées en ce sens qu'elles ne permettent en aucune |
staat stellen het vertrouwelijke karakter van bepaalde stukken in het | manière à la partie adverse d'invoquer la confidentialité de certaines |
administratief dossier aan te voeren teneinde de mededeling ervan aan | pièces contenues dans le dossier administratif afin d'en empêcher la |
de andere partijen te verhinderen, zijn de in het geding zijnde | communication aux autres parties, les dispositions en cause ne sont |
bepalingen niet bestaanbaar met artikel 22 van de Grondwet, in | pas compatibles avec l'article 22 de la Constitution, lu en |
samenhang gelezen met artikel 8 van het Europees Verdrag voor de | combinaison avec les articles 8 de la Convention européenne des droits |
rechten van de mens en met artikel 17 van het Internationaal Verdrag | de l'homme et 17 du Pacte international relatif aux droits civils et |
inzake burgerrechten en politieke rechten. | politiques. |
B.8.3. In die interpretatie dient de prejudiciële vraag bevestigend te | B.8.3. Dans cette interprétation, la question préjudicielle appelle |
worden beantwoord. | une réponse affirmative. |
B.9.1. Het Hof stelt echter vast dat de in het geding zijnde | B.9.1. La Cour constate cependant que les dispositions en cause |
bepalingen een andere interpretatie kunnen krijgen. | peuvent recevoir une autre interprétation. |
B.9.2. Ofschoon het recht op een eerlijk proces wordt geschonden | B.9.2. Si le droit à un procès équitable est violé lorsque des |
wanneer documenten die essentieel zijn voor de oplossing van het | |
geschil, niet worden meegedeeld aan één van de partijen in het geding | documents essentiels à la solution du litige ne sont pas communiqués à |
(EHRM, 25 januari 1995, McMichael t. Verenigd Koninkrijk, § 80), moet | l'une des parties à la cause (CEDH, 25 janvier 1995, McMichael c. |
dat principe wijken wanneer de strikte toepassing daarvan een | Royaume-Uni, § 80), ce principe doit céder lorsque son application |
kennelijke schending zou teweegbrengen van het recht op de | stricte engendrerait une violation manifeste du droit au respect de la |
eerbiediging van het privéleven van sommige personen, door hen een | vie privée de certaines personnes, en leur faisant courir un risque |
bijzonder ernstig en zeer moeilijk te herstellen risico te laten lopen | particulièrement grave et très difficilement réparable (CJCE, 11 |
(HvJ, 11 december 1985, Hillegom t. Hillenius, C-110/84, § 33; HvJ, 24 | décembre 1985, Hillegom c. Hillenius, C-110/84, § 33; CJCE, 24 juin |
juni 1986, Akzo Chemie t. Commissie, C-53/85, § 28; HvJ, 6 april 1995, | 1986, Akzo Chemie c. Commission, C-53-85, § 28; CJCE, 6 avril 1995, |
BPB Industries en British Gypsum t. Commissie, C-310/93, §§ 26 en 27; | BPB Industries et British Gypsum c. Commission, C-310/93, §§ 26/27; |
HvJ, 13 juli 2006, Mobistar, C-438/04, §§ 40 en 43; zie ook mutatis | CJCE, 13 juillet 2006, Mobistar, C-438/04, § § 40 et 43. Voy. aussi |
mutandis, EHRM, 20 december 2001, P.S. t. Duitsland, §§ 27-30; EHRM, | mutatis mutandis, CEDH, 20 décembre 2001, P.S. c. Allemagne, § § |
10 november 2005, Bocos-Cuesta t. Nederland, §§ 70-72). B.9.3. In die gevallen kunnen elementen die beslissend zijn voor de oplossing van het geschil, worden onttrokken aan de tegenspraak van de partijen voor zover de ernstige handicap die daaruit voor sommigen onder hen voortvloeit, door de procedure zoveel mogelijk wordt gecompenseerd. Daarom moeten de partijen ervan op de hoogte worden gebracht dat er vertrouwelijke stukken bestaan en, indien mogelijk, in staat zijn een niet-vertrouwelijke versie van die stukken te raadplegen. Bovendien betaamt het dat een onafhankelijke en onpartijdige rechter het aangevoerde vertrouwelijke karakter van die stukken kan controleren alsmede het feit of ze juist en relevant zijn. B.9.4. Het staat aan de Raad van State het aangevoerde vertrouwelijke karakter van sommige stukken van het administratief dossier te beoordelen door in elk geval de vereisten van het eerlijk proces en | 27-30; CEDH, 10 novembre 2005, Bocos-Cuesta c. Pays-Bas, §§ 70-72). B.9.3. Dans ces hypothèses, des éléments décisifs pour la solution du litige peuvent être soustraits à la contradiction des parties pour autant que la procédure compense, dans toute la mesure du possible, le handicap sévère qui en découle pour certaines d'entre elles. A ce titre, les parties doivent être informées de ce qu'il existe des pièces confidentielles et être en mesure de consulter, si possible, une version non confidentielle de ces documents. En outre, il convient qu'un juge indépendant et impartial puisse contrôler la confidentialité alléguée de ces pièces ainsi que leur exactitude et leur pertinence. B.9.4. C'est au Conseil d'Etat qu'il appartient d'apprécier la confidentialité alléguée de certaines pièces contenues dans le dossier administratif, en faisant, dans chaque cas, la balance entre les |
die van het zakengeheim tegen elkaar af te wegen. | exigences du procès équitable et celles du secret des affaires. |
B.10. In die interpretatie dient de prejudiciële vraag ontkennend te | B.10. Dans cette interprétation, la question préjudicielle appelle une |
worden beantwoord. | réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
- In die zin geïnterpreteerd dat zij de tegenpartij niet toestaan het | - Interprétés en ce sens qu'ils ne permettent pas à la partie adverse |
vertrouwelijke karakter van bepaalde stukken van het administratief | d'invoquer la confidentialité de certaines pièces contenues dans le |
dossier aan te voeren teneinde de mededeling ervan aan de partijen te | dossier administratif afin d'empêcher leur communication aux parties |
verhinderen en dat zij de Raad van State niet toestaan het aangevoerde | |
vertrouwelijke karakter van die stukken te beoordelen, schenden de | et qu'ils ne permettent pas au Conseil d'Etat d'apprécier la |
artikelen 21 en 23 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State | confidentialité alléguée de ces pièces, les articles 21 et 23 des lois |
coordonnées sur le Conseil d'Etat violent l'article 22 de la | |
artikel 22 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 8 van het | Constitution, lu en combinaison avec l'article 8 de la Convention |
Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel 17 van het | européenne des droits de l'homme et avec l'article 17 du Pacte |
Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. | international relatif aux droits civils et politiques. |
- In die zin geïnterpreteerd dat zij de tegenpartij toestaan het | - Interprétées en ce sens qu'elles permettent à la partie adverse |
vertrouwelijke karakter van bepaalde stukken van het administratief | d'invoquer la confidentialité de certaines pièces contenues dans le |
dossier aan te voeren teneinde de mededeling ervan aan de partijen te | dossier administratif afin d'empêcher leur communication aux parties |
verhinderen en dat zij de Raad van State toestaan het aangevoerde | et qu'elles permettent au Conseil d'Etat d'apprécier la |
vertrouwelijke karakter van die stukken te beoordelen, schenden | confidentialité alléguée de ces pièces, les mêmes dispositions ne |
diezelfde bepalingen niet artikel 22 van de Grondwet, in samenhang | violent pas l'article 22 de la Constitution, lu en combinaison avec |
gelezen met artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de | l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme et avec |
mens en met artikel 17 van het Internationaal Verdrag inzake | l'article 17 du Pacte international relatif aux droits civils et |
burgerrechten en politieke rechten. | politiques. |
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à |
terechtzitting van 19 september 2007. | l'audience publique du 19 septembre 2007. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De voorzitter, | Le président, |
M. Melchior. | M. Melchior. |