Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 57/2007 van 18 april 2007 Rolnummer 3962 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 38, § 2, tweede lid, van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd bij koninklijk besluit Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 57/2007 van 18 april 2007 Rolnummer 3962 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 38, § 2, tweede lid, van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd bij koninklijk besluit Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 57/2007 du 18 avril 2007 Numéro du rôle : 3962 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 38, § 2, alinéa 2, des lois relatives à la police de la circulation routière, coordonnées par l'arrêté royal La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 57/2007 van 18 april 2007 Extrait de l'arrêt n° 57/2007 du 18 avril 2007
Rolnummer 3962 Numéro du rôle : 3962
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 38, § 2, tweede En cause : la question préjudicielle concernant l'article 38, § 2,
lid, van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer, alinéa 2, des lois relatives à la police de la circulation routière,
gecoördineerd bij koninklijk besluit van 16 maart 1968, zoals coordonnées par l'arrêté royal du 16 mars 1968, tel qu'il a été
gewijzigd bij artikel 19, 4°, van de wet van 7 februari 2003 houdende modifié par l'article 19, 4°, de la loi du 7 février 2003 portant
diverse bepalingen inzake verkeersveiligheid, gesteld door de diverses dispositions en matière de sécurité routière, posée par le
Politierechtbank te Hasselt, afdeling Beringen. Tribunal de police de Hasselt, section Beringen.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 6 april 2006 in zake het openbaar ministerie en de Par jugement du 6 avril 2006 en cause du ministère public et des
burgerlijke partijen Bertha Vanhove en anderen tegen Philip Vanhamel, parties civiles Bertha Vanhove et autres contre Philip Vanhamel, dont
waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op
14 april 2006, heeft de Politierechtbank te Hasselt, afdeling l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 14 avril
Beringen, de volgende prejudiciële vraag gesteld : 2006, le Tribunal de police de Hasselt, section Beringen, a posé la
question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 38, § 2, tweede lid, van de wet van 16 maart 1968 « L'article 38, § 2, alinéa 2, de la loi du 16 mars 1968 relative à la
betreffende de politie over het wegverkeer de artikelen 10 en 11 van police de la circulation routière viole-t-il les articles 10 et 11 de
de Grondwet, nu de politierechter in toepassing van deze bepaling la Constitution, dès lors qu'en application de cette disposition, le
verplicht is om bij een veroordeling wegens een overtreding van juge de police est obligé, en cas de condamnation pour cause
artikel 419bis van het Strafwetboek en een overtreding van artikel 29, d'infraction à l'article 419bis du Code pénal et à l'article 29, § 1er,
§ 1, van de wegverkeerswet, in casu artikel 19.3.3 wegcode, zijnde een de la loi sur la circulation routière, en l'occurrence l'article
zware overtreding van de tweede categorie, verplicht is om het herstel 19.3.3 du Code de la route, soit une infraction grave du deuxième
in het recht tot sturen dat hij moet uitspreken in toepassing van degré, de subordonner la réintégration dans le droit de conduire,
artikel 38, § 2, ten eerste [lees : eerste lid] afhankelijk te stellen qu'il doit prononcer en application de l'article 38, § 2, [alinéa 1er,]
van het slagen voor de vier examens en onderzoeken bedoeld in à la réussite des quatre examens visés au paragraphe 3, alinéa 1er,
paragraaf 3, eerste lid, terwijl de politierechter niet verplicht is alors qu'il n'est pas tenu de le faire lorsqu'une infraction
om dit te doen wanneer een identieke, of zelfs zwaardere overtreding identique, voire plus grave, à l'article 29, § 1er, de la loi sur la
van artikel 29, § 1, wegverkeerswet niet samenloopt met een circulation routière ne s'accompagne pas d'une infraction à l'article
overtreding van artikel 419bis van het Strafwetboek, rekening houdende 419bis du Code pénal, compte tenu de l'intention inhérente à une
met de inherente bedoeling van een beveiligingsmaatregel, namelijk de mesure de sécurité, à savoir protéger la société contre une situation
maatschappij te beschermen tegen een gepercipieerde gevaarstoestand ? perçue comme dangereuse ? En d'autres termes, la conséquence d'une
Maakt met andere woorden het gevolg van een zware overtreding in
toepassing van artikel 29, § 1, wegverkeerswet, namelijk het al dan infraction grave en application de l'article 29, § 1er, de la loi sur
niet overlijden van een eventueel slachtoffer, een billijke, la circulation routière, à savoir le décès possible d'une éventuelle
evenredige en aan de bedoeling van de beveiligingsmaatregel victime, constitue-t-elle un facteur équitable, proportionné et
beantwoordende factor uit, die wettigt dat de bovenvermelde ongelijke répondant à l'intention de la mesure de sécurité, justifiant que se
behandeling zich voordoet ? ». produise le traitement inégal précité ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 38, § 2, B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 38, § 2, alinéa
tweede lid, van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer, 2, des lois relatives à la police de la circulation routière,
gecoördineerd bij koninklijk besluit van 16 maart 1968 (hierna : de coordonnées par l'arrêté royal du 16 mars 1968 (ci-après : la loi
relative à la circulation routière), tel qu'il a été modifié par
wegverkeerswet), zoals gewijzigd bij artikel 19, 4°, van de wet van 7 l'article 19, 4°, de la loi du 7 février 2003 portant diverses
februari 2003 houdende diverse bepalingen inzake verkeersveiligheid. dispositions en matière de sécurité routière.
De in het geding zijnde bepaling, in de redactie zoals van toepassing La disposition en cause, dans sa rédaction applicable devant le juge a
op het geschil voor de verwijzende rechter, luidt als volgt : quo, est libellée comme suit :
« Het herstel in het recht tot sturen is afhankelijk van het slagen « La réintégration dans le droit de conduire est subordonnée à la
voor de vier examens en onderzoeken bedoeld in § 3, eerste lid ». réussite des quatre examens visés au § 3, alinéa 1er ».
B.1.2. De verwijzende rechter ondervraagt het Hof over de B.1.2. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité de cette
bestaanbaarheid van die bepaling met de artikelen 10 en 11 van de disposition avec les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce
Grondwet, doordat zij de rechter verplicht, wanneer hij tegelijkertijd qu'elle oblige le juge, s'il condamne simultanément du chef d'une
veroordeelt wegens een overtreding van artikel 419bis van het infraction à l'article 419bis du Code pénal et d'une infraction à
Strafwetboek en wegens een overtreding van artikel 29, § 1, van de l'article 29, § 1er, de la loi relative à la circulation routière, à
wegverkeerswet, het herstel in het recht tot sturen afhankelijk te
maken van het slagen voor de vier examens en onderzoeken, bedoeld in subordonner la réintégration dans le droit de conduire à la réussite
artikel 38, § 3, eerste lid, van de wegverkeerswet, terwijl de rechter des quatre examens visés à l'article 38, § 3, alinéa 1er, de la loi
daartoe niet is verplicht wanneer een identieke of zelfs zwaardere relative à la circulation routière, alors qu'il n'y est pas tenu
overtreding van artikel 29, § 1, van die wet niet samenloopt met een lorsqu'une infraction identique, voire plus grave, à l'article 29, § 1er,
overtreding van artikel 419bis van het Strafwetboek. de cette loi ne coïncide pas avec une infraction à l'article 419bis du
B.1.3. Artikel 38, § 2, eerste lid, van de wegverkeerswet, artikel Code pénal. B.1.3. L'article 38, § 2, alinéa 1er, de la loi relative à la
419bis van het Strafwetboek en de artikelen 29, § 1, en 38, § 3, circulation routière, l'article 419bis du Code pénal et les articles
eerste lid, van de wegverkeerswet - telkens in de redactie zoals van 29, § 1er, et 38, § 3, alinéa 1er, de la loi relative à la circulation
toepassing op het geschil voor de verwijzende rechter - luiden als routière - chacun dans leur rédaction applicable devant le juge a quo
volgt : -, énoncent :
- Artikel 38, § 2, eerste lid, van de wegverkeerswet : - Article 38, § 2, alinéa 1er, de la loi relative à la circulation
« Indien de rechter tegelijkertijd veroordeelt wegens een overtreding routière : « Si le juge condamne simultanément du chef d'une infraction à
van artikel 419bis van het Strafwetboek en wegens een overtreding van l'article 419bis du Code pénal et d'une infraction aux articles 29, §
de artikelen 29, § 1, 34, § 2, 35 of 37bis, § 1, van deze § 1er, 34, § 2, 35 ou 37bis, § 1er, des présentes lois coordonnées, la
gecoördineerde wetten, zal het verval van het recht tot sturen worden
uitgesproken voor een duur van ten minste 3 maanden ». déchéance du droit de conduire sera prononcée pour une période de 3
- Artikel 419bis van het Strafwetboek : mois au moins ». - Article 419bis du Code pénal :
« Met gevangenisstraf van 3 maanden tot 5 jaar en met geldboete van 50 « Sera puni d'un emprisonnement de 3 mois à 5 ans et d'une amende de
euro tot 2000 euro of met een van die straffen alleen, wordt gestraft, 50 euros à 2000 euros ou d'une de ces peines seulement, tout usager de
elke weggebruiker die door gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg een la route qui par défaut de prévoyance ou de précaution aura provoqué
verkeersongeval veroorzaakt dat iemands dood tot gevolg heeft ». un accident de la circulation d'où il est résulté la mort d'une
- Artikel 29, § 1, van de wegverkeerswet : « De speciaal door de Koning, bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, als zodanig aangewezen zware overtredingen van de derde graad van de reglementen uitgevaardigd op grond van deze gecoördineerde wetten, worden gestraft met geldboete van 100 euro tot 500 euro en met een verval van het recht tot het besturen van een motorvoertuig voor een duur van ten minste acht dagen en ten hoogste vijf jaar. De speciaal door de Koning, bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, als zodanig aangewezen zware overtredingen van de tweede graad van de reglementen uitgevaardigd op grond van deze gecoördineerde wetten, worden gestraft met geldboete van 50 euro tot 500 euro. De speciaal door de Koning, bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, als zodanig aangewezen zware overtredingen van de eerste graad van de reglementen uitgevaardigd op grond van deze gecoördineerde wetten, worden gestraft met geldboete van 50 euro tot personne ». - Article 29, § 1er, de la loi relative à la circulation routière : « Les infractions graves de troisième degré aux règlements pris en exécution des présentes lois coordonnées, spécialement désignées comme telles par le Roi, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, sont punies d'une amende de 100 euros à 500 euros et d'une déchéance du droit de conduire un véhicule à moteur de huit jours au moins à cinq ans au plus. Les infractions graves de deuxième degré aux règlements pris en exécution des présentes lois coordonnées, spécialement désignées comme telles par le Roi, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, sont punies d'une amende de 50 euros à 500 euros. Les infractions graves de premier degré aux règlements pris en exécution des présentes lois coordonnées, spécialement désignées comme telles par le Roi, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, sont
250 euro ». punies d'une amende de 50 euros à 250 euros ».
Te dezen is enkel het tweede lid van artikel 29, § 1, van de En l'espèce, c'est uniquement le deuxième alinéa de l'article 29, § 1er,
wegverkeerswet in het geding. In de zaak voor de verwijzende rechter de la loi relative à la circulation routière qui est en cause. Dans
wordt de beklaagde immers vervolgd wegens een zware l'affaire soumise au juge a quo, le prévenu est en effet poursuivi en
verkeersovertreding van de tweede graad in de zin van het voormelde raison d'une infraction de roulage grave du deuxième degré au sens de
artikel 29, § 1, tweede lid, namelijk « aan het normaal verkeer van de l'article 29, § 1er, alinéa 2, précité, à savoir « ne pas avoir cédé
andere weggebruikers geen voorrang verleend hebben » (artikel 19.3.3° le passage à la circulation normale des autres usagers » (article
van het verkeersreglement, vermeld in artikel 3 van het inmiddels 19.3.3° du Code de la route mentionné à l'article 3 de l'arrêté royal,
opgeheven koninklijk besluit van 22 december 2003 « tot aanwijzing van entre-temps abrogé, du 22 décembre 2003 « désignant les infractions
de zware overtredingen per graad van de algemene reglementen genomen graves par degrés aux règlements généraux pris en exécution de la loi
in uitvoering van de wet betreffende de politie over het wegverkeer relative à la police de la circulation routière »).
»). - Artikel 38, § 3, eerste lid, van de wegverkeerswet : - Article 38, § 3, alinéa 1er, de la loi relative à la circulation
« De rechter kan het herstel in het recht tot sturen afhankelijk maken routière : « Le juge peut subordonner la réintégration dans le droit de conduire
van het slagen voor een of meer van de hiernavermelde examens en à la condition d'avoir satisfait à un ou plusieurs des examens cités
onderzoeken : ci-après :
1° een theoretisch examen; 1° un examen théorique;
2° een praktisch examen; 2° un examen pratique;
3° een geneeskundig onderzoek; 3° un examen médical;
4° een psychologisch onderzoek; 4° un examen psychologique;
5° specifieke scholingen bepaald door de Koning ». 5° des formations spécifiques déterminées par le Roi ».
B.2.1. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 7 februari B.2.1. Les travaux préparatoires de la loi du 7 février 2003
2003 wordt de wijziging van artikel 38, § 2, van de wegverkeerswet als commentent la modification de l'article 38, § 2, de la loi relative à
volgt toegelicht : la circulation routière comme suit :
« § 2 van artikel 38 werd herzien om meer bepaald berekend te zijn op « Le § 2 de l'article 38 a été revu de manière à viser plus
situaties waarbij verschillende overtredingen gelijktijdig voorkomen. spécifiquement les situations de concours d'infractions. Dans la
Voor zover er werd voorzien in nieuwe gevallen van verplicht verval mesure où des déchéances du droit de conduire obligatoires nouvelles
van het recht tot rijden voor bepaalde overtredingen die geen letsels ont été prévues pour certaines infractions n'ayant pas entraîné de
hebben veroorzaakt, moet het verval van het recht tot sturen ook lésions, il y a lieu lorsque ces infractions ont entraîné un accident
worden uitgesproken wanneer deze overtredingen een ongeval met avec blessures ou mort de prévoir que la peine de déchéance du droit
gewonden of doden hebben veroorzaakt. de conduire soit également prononcée.
Dès lors lorsqu'il est résulté un accident ayant entraîné la mort
suite à une infraction aux articles 29, § 1er, alinéa 2 et 3, 34, § 2,
Wanneer een overtreding van de artikelen 29, § 1, 34, § 2, 35 of 35 ou 37bis § 1er ou suite à plusieurs de ces infractions, une
37bis, § 1, of verscheidene van deze overtredingen een ongeval met de
dood tot gevolg heeft veroorzaakt, wordt er derhalve voorzien in een
verplicht verval van het recht tot sturen van ten minste 3 maanden. déchéance obligatoire du droit de conduire de 3 mois minimum a été prévue.
Wanneer een overtreding van de artikelen 36 of 37bis, § 2 of Lorsqu'il est résulté un accident avec blessures suite à une
verscheidene van deze overtredingen een ongeval met letsels heeft infraction aux articles 36 ou 37bis, § 2, ou suite à plusieurs de ces
veroorzaakt, wordt er voorzien in een verplicht verval van het recht tot sturen van ten minste 6 maanden. infractions, une déchéance obligatoire du droit de conduire de 6 mois minimum a été prévue.
Lorsqu'il est résulté un accident ayant entraîné la mort suite à une
Wanneer een overtreding van de artikelen 36 of 37bis, § 2, een ongeval infraction aux articles 36 ou 37bis, § 2, ou suite à plusieurs de ces
met letsels heeft veroorzaakt, wordt er voorzien in een verplicht
verval van het recht tot sturen van ten minste 1 jaar. infractions, une déchéance obligatoire du droit de conduire de 1 an
minimum a été prévue.
In deze drie gevallen is het opnieuw verwerven van het recht tot Dans ces trois hypothèses la réintégration dans le droit de conduire
sturen afhankelijk van het slagen voor vier examens waarin artikel 38, est subordonnée à la réussite des quatre examens prévus à l'article
§ 3, van de gecoördineerde wetten van 16 maart 1968 betreffende de 38, § 3, des lois coordonnées le 16 mars 1968 relatives à la police de
politie over het wegverkeer voorziet » (Parl. St., Kamer, 2001-2002, la circulation routière » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC
DOC 50-1915/001, p. 14). 50-1915/001, p. 14).
B.2.2. Voor het overige blijkt, zoals het Hof heeft geoordeeld in zijn B.2.2. Pour le reste, il apparaît, ainsi que la Cour l'a jugé dans ses
arresten nrs. 45/2005, 138/2005, 151/2005 en 153/2005, dat de wetgever arrêts nos 45/2005, 138/2005, 151/2005 et 153/2005, que le législateur
heeft vastgesteld dat de straffen bepaald in de door hem gewijzigde a constaté que les peines prévues par la loi qu'il modifiait ne
wet niet op adequate wijze beantwoordden aan de noodzaak om een einde répondaient pas de manière adéquate à la nécessité de remédier à
te maken aan de stijging van het aantal slachtoffers van l'augmentation du nombre de victimes d'accidents de la circulation et
verkeersongevallen en dat zulks een strengere bestraffing vereiste van que celle-ci requérait une répression plus sévère des infractions qui
de misdrijven die daaraan ten grondslag liggen. en sont la cause.
In de memorie van toelichting wordt immers vermeld : L'exposé des motifs indique en effet :
« De tekst van dit ontwerp schrapt een groot aantal gevangenisstraffen « Le texte du présent projet procède à la suppression d'un grand
en maakt van het verval van het recht tot sturen of de onmiddellijke nombre de peines de prison et place la peine de déchéance du droit de
intrekking van het rijbewijs de voornaamste tot onbekwaamheid leidende conduire ou le retrait immédiat du permis comme peines incapacitantes
straffen » (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC 50-1915/001, pp. 12 en principales » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1915/001, pp. 12
15; DOC 50-1915/006, pp. 34 en 80; Parl. St., Senaat, 2002-2003, nr. et 15; DOC 50-1915/006, pp. 34 et 80; Doc. parl., Sénat, 2002-2003, n°
2-1402/3, p. 13). 2-1402/3, p. 13).
B.2.3. De in het geding zijnde bepaling maakt deel uit van een geheel
van maatregelen die werden genomen nadat de Regering had vastgesteld B.2.3. La disposition en cause s'inscrit dans un ensemble de mesures
dat « de [...] situatie van België [ongunstig was] ten overstaan van prises après que le Gouvernement eut constaté « la situation
verschillende andere lidstaten van de Europese Unie inzake défavorable de la Belgique par rapport à plusieurs autres Etats
verkeersveiligheid ». De wetgever « heeft zich uitgesproken voor een membres de l'Union européenne en matière de sécurité routière ». Le
georganiseerde aanpak met doelstellingen die het aantal verkeersdoden législateur s'est « prononcé pour une action coordonnée par objectifs
tegen 2006 met 33 % en tegen 2010 met 50 % beoogt te doen dalen, zoals visant à réduire de 33 % le nombre de tués sur les routes à l'horizon
wordt aanbevolen door de Europese Commissie » (Parl. St., Kamer, 2006, et de 50 % à l'horizon 2010 comme le préconise la Commission
2001-2002, DOC 50-1915/001, p. 6). européenne » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1915/001, p. 6).
B.2.4. Eén van die maatregelen was de invoering van een nieuwe B.2.4. Une de ces mesures a consisté à créer une infraction nouvelle
overtreding (ibid., p. 27). Rekening houdend met een opmerking van de (ibid., p. 27). Tenant compte d'une observation du Conseil d'Etat qui
Raad van State die had voorgesteld « de artikelen 419 en 420 van het avait suggéré de « modifier les articles 419 et 420 du Code pénal, par
Strafwetboek te wijzigen, bijvoorbeeld door te voorzien in een exemple, en prévoyant une circonstance aggravante en cas d'accident de
verzwarende omstandigheid in geval van verkeersongevallen » (ibid., p. la circulation » (ibid., p. 43), le législateur a inséré dans le Code
43), heeft de wetgever de artikelen 419bis en 420bis in het
Strafwetboek ingevoegd. Bij het voormelde artikel 419bis wordt « een pénal les articles 419bis et 420bis. L'article 419bis précité crée «
specifieke strafbaarstelling » ingevoerd (Parl. St., Kamer, 2002-2003, une incrimination spécifique » (Doc. parl., Chambre, 2002-2003, DOC
DOC 50-1915/006, p. 9) wanneer een weggebruiker « door gebrek aan 50-1915/006, p. 9) lorsqu'un usager de la route a « par défaut de
voorzichtigheid of voorzorg een verkeersongeval [heeft] veroorzaakt prévoyance ou de précaution » provoqué « un accident de la circulation
dat iemands dood tot gevolg heeft ». d'où il est résulté la mort d'une personne ».
B.2.5. Een andere maatregel bestond erin sancties zoals het verval van B.2.5. Une autre mesure a consisté à préférer aux peines de prison des
het recht tot sturen te verkiezen boven een gevangenisstraf. In dat sanctions telles que la déchéance du droit de conduire. A cet égard,
verband heeft de wetgever een onderscheid gemaakt : de rechter kan het le législateur a fait une distinction : le juge peut prononcer la
verval van het recht tot sturen uitspreken indien hij veroordeelt déchéance du droit de conduire s'il condamne du chef d'une des
wegens één van de overtredingen opgesomd in artikel 38, § 1, van de infractions énumérées à l'article 38, § 1er, de la loi relative à la
wegverkeerswet. Dat is meer bepaald het geval wanneer hij veroordeelt circulation routière. Tel est le cas notamment s'il condamne du chef
wegens een zware overtreding van de eerste of de tweede graad, of d'une infraction grave de 1er ou de 2ème degré ou du chef d'homicide
wegens doding (artikel 38, § 1, 2° en 3°). De rechter moet daarentegen (article 38, § 1er, 2° et 3°). Par contre, le juge doit prononcer la
het verval van het recht tot sturen uitspreken wanneer hij veroordeelt déchéance du droit de conduire lorsqu'il condamne du chef d'une des
wegens één van de zware overtredingen waarin artikel 29, § 1, tweede infractions graves prévues à l'article 29, § 1er, alinéa 2, et qu'il
lid, voorziet en hij daarnaast de beklaagde veroordeelt met toepassing condamne, en outre, le prévenu en application de l'article 419bis
van het voormelde artikel 419bis van het Strafwetboek omdat die « door précité du Code pénal, pour avoir « par défaut de prévoyance ou de
gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg een verkeersongeval [heeft] précaution », provoqué « un accident de la circulation d'où il est
veroorzaakt dat iemands dood tot gevolg heeft ». résulté la mort d'une personne ».
B.3.1. De prejudiciële vraag bekritiseert niet het verschil in B.3.1. La question préjudicielle ne critique pas la différence de
behandeling dat voortvloeit uit het feit dat het verval van het recht traitement qui découle de ce que la déchéance est, dans ce dernier
tot sturen in dat laatste geval verplicht is. cas, obligatoire.
De verwijzende rechter ziet een mogelijke discriminatie in het feit
dat het herstel in het recht tot sturen afhankelijk is van het slagen Le juge a quo voit une éventuelle discrimination dans le fait que la
voor de vier examens en onderzoeken bedoeld in paragraaf 3, eerste réintégration dans le droit de conduire est subordonnée à la réussite
lid, van het voormelde artikel 38 wanneer de rechter tegelijkertijd des quatre examens visés au paragraphe 3, alinéa 1er, de l'article 38
précité, lorsque le juge condamne à la fois sur la base de l'article
veroordeelt op grond van artikel 29, § 1, tweede lid, van de 29, § 1er, alinéa 2, de la loi relative à la circulation routière et
wegverkeerswet en op grond van artikel 419bis van het Strafwetboek, sur la base de l'article 419bis du Code pénal, alors qu'il apprécie si
terwijl hij nagaat of het nodig is om voor die examens en onderzoeken la réussite de ces examens est nécessaire lorsqu'il condamne du chef
te slagen wanneer hij veroordeelt wegens een overtreding van dat
artikel 29, § 1, tweede lid, zonder tegelijkertijd te veroordelen d'une infraction à cet article 29, § 1er, alinéa 2, sans condamner
wegens een gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg van een weggebruiker simultanément pour un défaut de prévoyance ou de précaution d'un
die een dodelijk ongeval heeft veroorzaakt. usager de la route qui a provoqué un accident mortel.
B.3.2. Het verschil in behandeling tussen de twee categorieën van B.3.2. La différence de traitement entre les deux catégories de
beklaagden is op een objectief criterium gegrond : in het ene geval is prévenus est fondée sur un critère objectif : dans un cas,
het mogelijk dat de zware overtreding geen enkel gevolg had, of in elk l'infraction grave a pu n'avoir aucune conséquence ou, en tout cas,
geval niet heeft geleid tot de dood van een slachtoffer; in het andere n'a pas entraîné la mort d'une victime; dans l'autre cas, l'infraction
geval gaat de overtreding van de wegverkeerswet gepaard met een gebrek à la loi relative à la circulation routière se double d'un défaut de
aan voorzichtigheid of voorzorg, met iemands dood tot gevolg. prévoyance ou de précaution qui a provoqué la mort d'une victime.
B.3.3. De wetgever handelt niet op een klaarblijkelijk onredelijke B.3.3. Le législateur n'agit pas de manière manifestement
wijze wanneer hij, in zijn poging om het aantal verkeersdoden te
beperken in de context vermeld in B.2.3, de beklaagde die werd déraisonnable lorsque, pour tenter de réduire le nombre de morts sur
veroordeeld wegens een zware overtreding en de beklaagde die les routes dans le contexte rappelé en B.2.3, il traite différemment
tegelijkertijd werd veroordeeld wegens zulk een overtreding en wegens le prévenu condamné pour une infraction grave et celui qui est
een gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg dat dodelijke gevolgen condamné à la fois pour une telle infraction et pour un défaut de
heeft gehad, verschillend behandelt. prévoyance ou de précaution qui a eu des conséquences mortelles.
De wetgever kon redelijkerwijs ervan uitgaan dat een persoon die zich Le législateur a pu raisonnablement considérer qu'une personne qui
tegelijkertijd schuldig heeft gemaakt aan een inbreuk op artikel s'est rendue coupable simultanément d'une infraction à l'article
419bis van het Strafwetboek en op artikel 29, § 1, tweede lid, van de 419bis du Code pénal et à l'article 29, § 1er, alinéa 2, de la loi
wegverkeerswet, door dat gedrag heeft aangetoond dat hij een reëler relative à la circulation routière a démontré par ce comportement
gevaar kon inhouden voor de andere weggebruikers dan de persoon die qu'elle pouvait représenter un danger plus réel pour les autres
zich enkel schuldig heeft gemaakt aan een inbreuk op dat artikel 29, § usagers de la route que celle qui ne s'est rendue coupable que d'une
1, tweede lid, en dat hij het voorwerp moest zijn van een maatregel infraction à cet article 29, § 1er, alinéa 2, et qu'elle devait faire
die ertoe strekt zijn rijvaardigheid aan te tonen. Het behoort tot l'objet d'une mesure visant à établir son aptitude à conduire un
zijn beoordelingsbevoegdheid te beslissen of de rechter, op grond van véhicule. Il relève de son pouvoir d'appréciation de décider si le
de elementen van het dossier waarover hij beschikt, zich al dan niet juge, sur la base des éléments du dossier dont il dispose, doit ou non
over de noodzakelijkheid van de vier examens en onderzoeken, opgesomd se prononcer sur la nécessité de faire subir les quatre examens
in het voormelde artikel 38, § 3, dient uit te spreken. énumérés à l'article 38, § 3, précité.
B.3.4. Onder voorbehoud dat hij geen maatregel mag nemen die kennelijk B.3.4. Sous la réserve qu'il ne peut prendre une mesure manifestement
onredelijk is, vermag de democratisch verkozen wetgever het déraisonnable, le législateur démocratiquement élu peut déterminer
strafrechtelijk beleid zelf vast te stellen en aldus de lui-même la politique pénale et exclure ainsi le pouvoir
beoordelingsvrijheid van de rechter uit te sluiten. Die overwegingen d'appréciation du juge. Ces considérations valent autant pour les
gelden zowel voor de veiligheidsmaatregelen als voor de eigenlijke straffen. mesures de sûreté que pour les peines proprement dites.
B.4. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat de wetgever, door de rechter B.4. Il découle de ce qui précède qu'en n'autorisant pas le juge à
niet toe te staan te oordelen of het nodig is om de beklaagde die een apprécier s'il est nécessaire de soumettre à des examens le prévenu
zware overtreding heeft begaan en die zich schuldig heeft gemaakt aan qui a commis une infraction grave et qui s'est rendu coupable d'un
een gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg dat iemands dood heeft manque de prévoyance ou de précaution qui a provoqué la mort d'une
veroorzaakt, aan examens en onderzoeken te onderwerpen, een maatregel personne, le législateur a pris une mesure qui n'est pas incompatible
heeft genomen die niet onbestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
de Grondwet. B.5. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.5. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 38, § 2, tweede lid, van de wetten betreffende de politie over L'article 38, § 2, alinéa 2, des lois relatives à la police de la
het wegverkeer, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 16 maart circulation routière, coordonnées par l'arrêté royal du 16 mars 1968,
1968, zoals gewijzigd bij artikel 19, 4°, van de wet van 7 februari tel qu'il a été modifié par l'article 19, 4°, de la loi du 7 février
2003 houdende diverse bepalingen inzake verkeersveiligheid, schendt de 2003 portant diverses dispositions en matière de sécurité routière, ne
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 18 april 2007. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 18 avril 2007.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
A. Arts. A. Arts.
^