Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 42/2007 van 15 maart 2007 Rolnummer 4024 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 102 van de wet van 23 december 2005 betreffende het generatiepact, ingesteld door Réginald Carpentier de Changy. Het Arb samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Martens, R. Henneuse, M. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 42/2007 van 15 maart 2007 Rolnummer 4024 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 102 van de wet van 23 december 2005 betreffende het generatiepact, ingesteld door Réginald Carpentier de Changy. Het Arb samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Martens, R. Henneuse, M. (...) Extrait de l'arrêt n° 42/2007 du 15 mars 2007 Numéro du rôle : 4024 En cause : le recours en annulation de l'article 102 de la loi du 23 décembre 2005 relative au pacte de solidarité entre les générations, introduit par Réginald Carpentier La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 42/2007 van 15 maart 2007 Extrait de l'arrêt n° 42/2007 du 15 mars 2007
Rolnummer 4024 Numéro du rôle : 4024
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 102 van de wet van En cause : le recours en annulation de l'article 102 de la loi du 23
23 december 2005 betreffende het generatiepact, ingesteld door décembre 2005 relative au pacte de solidarité entre les générations,
Réginald Carpentier de Changy. introduit par Réginald Carpentier de Changy.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 30 juni 2006 Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 30
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 3 juli juin 2006 et parvenue au greffe le 3 juillet 2006, Réginald Carpentier
2006, heeft Réginald Carpentier de Changy, wonende te 1040 Brussel, de Changy, demeurant à 1040 Bruxelles, avenue Edouard Lacomblé 17, a
Edouard Lacomblélaan 17, beroep tot vernietiging ingesteld van artikel introduit un recours en annulation de l'article 102 de la loi du 23
102 van de wet van 23 december 2005 betreffende het generatiepact décembre 2005 relative au pacte de solidarité entre les générations
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 30 december 2005, tweede editie). (publiée au Moniteur belge du 30 décembre 2005, deuxième édition).
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1.1. Het beroep strekt tot vernietiging van artikel 102 van de wet B.1.1. Le recours tend à l'annulation de l'article 102 de la loi du 23
van 23 december 2005 betreffende het generatiepact, waarbij artikel décembre 2005 relative au pacte de solidarité entre les générations,
171 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (hierna : WIB qui a modifié l'article 171 du Code des impôts sur les revenus 1992
1992) als volgt werd gewijzigd : (ci-après : C.I.R. 1992) en ces termes :
«

Art. 102.In artikel 171 van hetzelfde Wetboek, laatst gewijzigd bij

«

Art. 102.A l'article 171 du même Code, modifié en dernier lieu par

de wet van 28 april 2003, worden de volgende wijzigingen aangebracht : la loi du 28 avril 2003, sont apportées les modifications suivantes :
1° het 2°, b, wordt vervangen als volgt : 1° le 2°, b, est remplacé comme suit :
' b) kapitalen en afkoopwaarden als vermeld in 4°, f, in zover : ' b) les capitaux et valeurs de rachat visés au 4°, f, dans la mesure
- zij door persoonlijke bijdragen als vermeld in artikel 1451, 1°, où : - ils sont constitués au moyen de cotisations personnelles visées à
zijn gevormd en worden vereffend in omstandigheden als bedoeld in 4°, l'article 1451, 1°, et liquidés dans les circonstances visées au 4°,
f; f;
- het kapitalen betreffen die door werkgeversbijdragen of bijdragen - il s'agit de capitaux constitués au moyen de cotisations de
van de onderneming zijn gevormd en ten vroegste bij het bereiken van l'employeur ou de l'entreprise et liquidés au plus tôt à l'âge légal
de wettelijke pensioenleeftijd worden uitgekeerd aan de begunstigde de la retraite du bénéficiaire qui est resté effectivement actif au
die minstens tot aan die leeftijd effectief actief is gebleven; '; moins jusqu'à cet âge; ';
2° het 4°, f, wordt aangevuld als volgt : 2° le 4°, f, est complété comme suit :
' - kapitalen die door werkgeversbijdragen of bijdragen van de ' - des capitaux constitués au moyen de cotisations de l'employeur ou
onderneming zijn gevormd en die ten vroegste bij het bereiken van de de l'entreprise et liquidés au plus tôt à l'âge légal de la retraite
wettelijke pensioenleeftijd worden uitgekeerd aan de begunstigde die du bénéficiaire qui est resté effectivement actif au moins jusqu'à cet âge; ' ».
minstens tot aan die leeftijd effectief actief is gebleven; ' ». B.1.2. Il résulte de cette modification que dorénavant pourront
B.1.2. Uit die wijziging volgt dat voortaan het belastingtarief van 10 bénéficier du taux de taxation de 10 p.c. les capitaux de pension qui
pct. geldt voor de pensioenkapitalen die op externe wijze worden font l'objet d'un financement externe constitué au moyen de
gefinancierd door middel van werkgeversbijdragen of bijdragen van de cotisations de l'employeur ou de l'entreprise et qui sont liquidés au
onderneming en die ten vroegste bij het bereiken van de wettelijke plus tôt à l'âge légal de la retraite du bénéficiaire resté
pensioenleeftijd worden uitgekeerd aan de begunstigde die tot aan die
leeftijd effectief actief is gebleven. effectivement actif jusqu'à cet âge.
De op interne wijze gefinancierde pensioenkapitalen blijven En revanche, les capitaux de pension qui font l'objet d'un financement
daarentegen, voor de zelfstandige bedrijfsleiders, belast tegen het interne restent, pour les dirigeants d'entreprise indépendants, taxés
tarief van 16,5 pct. overeenkomstig artikel 171, 4°, g), dat niet werd au taux de 16,5 p.c., conformément à l'article 171, 4°, g), qui n'a
gewijzigd en dat bepaalt : pas été modifié et qui dispose :
« 4° tegen een aanslagvoet van 16,5 pct. : « 4° au taux de 16,5 p.c. :
[...] [...]
g) kapitalen geldend als pensioenen wanneer die kapitalen door de g) les capitaux tenant lieu de pensions lorsqu'ils sont alloués par
onderneming worden uitgekeerd aan de in artikel 32, eerste lid, 1°, l'entreprise à un dirigeant d'entreprise visé à l'article 32, alinéa 1er,
bedoelde bedrijfsleider die het statuut van zelfstandige heeft en die
is bedoeld in artikel 3, § 1, vierde lid, van het koninklijk besluit 1°, qui a le statut d'indépendant et qui est visé à l'article 3, § 1er,
nr. 38 van 27 juli 1967, ten vroegste naar aanleiding van zijn alinéa 4, de l'arrêté royal n° 38 du 27 juillet 1967, au plus tôt à
l'occasion de sa mise à la retraite à la date normale ou au cours
pensionering op de normale datum of in één van de 5 jaren die aan die d'une des 5 années qui précèdent cette date ou à l'occasion du décès
datum voorafgaan of naar aanleiding van het overlijden van de persoon
van wie hij de rechtverkrijgende is, zonder dat zij met voorafgaande de la personne dont il est l'ayant droit, sans avoir été constitués au
stortingen zijn gevormd; ». moyen de versements préalables; ».
B.2. De verzoekende partij is van mening dat artikel 102 van de wet B.2. Le requérant considère que l'article 102 de la loi du 23 décembre
van 23 december 2005 strijdig is met de artikelen 10, 11 en 172 van de 2005 est contraire aux articles 10, 11 et 172 de la Constitution parce
Grondwet omdat het aanleiding zou geven tot discriminatie tussen de qu'il créerait une discrimination entre les dirigeants d'entreprise
bedrijfsleiders die een op interne wijze gefinancierd pensioenkapitaal percevant un capital pension financé de façon interne, qui se voient
ontvangen en die worden belast tegen het tarief van 16,5 pct. op het imposer une taxation de 16,5 p.c. sur le capital versé, et les
uitgekeerde kapitaal, en de bedrijfsleiders die een op externe wijze dirigeants d'entreprise percevant un capital pension financé de façon
gefinancierd pensioenkapitaal ontvangen en die een belastingtarief
genieten dat werd verlaagd tot 10 pct. Dat verschil in behandeling zou externe, qui bénéficient d'un taux de taxation réduit à 10 p.c. Cette
niet objectief noch redelijk verantwoord zijn, en niet evenredig zijn différence de traitement ne serait pas justifiée de manière objective,
met het door de wetgever nagestreefde doel, namelijk de raisonnable et proportionnée par rapport à l'objectif poursuivi par le
beroepsbevolking ertoe aanzetten langer te werken, met name tot bij législateur, à savoir encourager les travailleurs à travailler plus
het bereiken van de wettelijke pensioenleeftijd. tard et plus particulièrement jusqu'à l'âge légal de la retraite.
Ten aanzien van het belang van de verzoekende partij Quant à l'intérêt de la partie requérante
B.3.1. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partij B.3.1. Le Conseil des ministres conteste l'intérêt de la partie
omdat de vernietiging van de in het geding zijnde bepaling tot gevolg requérante parce que l'annulation de la disposition en cause aurait
zou hebben dat elke wettelijke grondslag voor het gunstigere
belastingtarief van 10 pct. dat zij wenst te genieten, zal verdwijnen pour effet de supprimer toute base légale au taux de taxation de 10
p.c. plus favorable dont elle prétend vouloir bénéficier et que le
en omdat het tarief van 16,5 pct. dat voor haar nadelig zou zijn, op taux de 16,5 p.c. qui lui serait défavorable lui resterait appliqué
haar toepasselijk zou blijven op grond van artikel 171, 4°, g), van sur la base de l'article 171, 4°, g), du C.I.R. 1992, lequel n'a pas
het WIB 1992, dat niet werd gewijzigd en bijgevolg niet meer het été modifié et ne peut donc plus faire l'objet d'un recours en
voorwerp kan zijn van een beroep tot vernietiging. annulation.
B.3.2. De verzoekende partij is zelfstandig zaakvoerder van een bvba B.3.2. La partie requérante est le gérant indépendant d'une SPRL avec
waarmee zij een overeenkomst heeft gesloten voor een aanvullend
pensioen dat op interne wijze wordt gefinancierd door de bvba. Zij zal laquelle elle a conclu une convention de complément de pension financé
een belasting moeten betalen van 16,5 pct. op het kapitaal dat zal de façon interne par la SPRL. Elle devra payer une taxe de 16,5 p.c.
worden uitgekeerd op grond van artikel 171, 4°, g), van het WIB 1992. sur le capital versé sur la base de l'article 171, 4°, g), du C.I.R.
Zij beweert dat zij door de bestreden wet wordt gediscrimineerd 1992. Elle se dit discriminée par la loi attaquée du fait que le taux
doordat het tarief van 10 pct. waarin die wet voorziet voor de kapitalen die worden uitgekeerd voor een op externe wijze gefinancierd aanvullend pensioen, niet op haar van toepassing is. B.3.3. Opdat de verzoekende partij van het vereiste belang doet blijken, is niet vereist dat een eventuele vernietiging haar een onmiddellijk voordeel zou opleveren. De omstandigheid dat de verzoekende partij, als gevolg van de vernietiging van de bestreden bepaling, opnieuw een kans zou krijgen dat haar situatie in gunstigere zin wordt geregeld, volstaat om haar belang bij het bestrijden van die bepaling te verantwoorden. B.3.4. De exceptie wordt verworpen. Ten gronde de 10 p.c. que cette dernière prévoit en faveur des capitaux versés pour des compléments de pension financés de façon externe ne lui est pas applicable. B.3.3. Pour que la partie requérante justifie de l'intérêt requis, il n'est pas nécessaire qu'une éventuelle annulation lui procure un avantage direct. La circonstance que la partie requérante obtienne à nouveau une chance que sa situation soit réglée plus favorablement à la suite de l'annulation de la disposition litigieuse suffit à justifier son intérêt à attaquer cette disposition. B.3.4. L'exception est rejetée. Quant au fond
B.4.1. Het thans bestreden artikel 102 van de wet van 23 december 2005 B.4.1. L'article 102, attaqué, de la loi du 23 décembre 2005 relative
betreffende het generatiepact heeft artikel 171 van het WIB 1992 au pacte de solidarité entre les générations a modifié l'article 171
gewijzigd door in een voordelig belastingtarief van 10 pct. te du C.I.R. 1992 en faisant bénéficier d'un taux de taxation de 10 p.c.
voorzien voor de pensioenkapitalen die op externe wijze worden les capitaux de pension qui font l'objet d'un financement externe
gefinancierd door middel van werkgeversbijdragen of bijdragen van de constitué au moyen de cotisations de l'employeur ou de l'entreprise
onderneming, op voorwaarde dat zij niet worden uitgekeerd vóór de pour autant qu'ils ne soient pas liquidés avant l'âge légal de la
wettelijke pensioenleeftijd van de begunstigde die minstens tot aan retraite du bénéficiaire, qui doit être resté effectivement actif au
die leeftijd effectief actief moet zijn gebleven. Die bepaling is van moins jusqu'à cet âge. Cette disposition est applicable aux capitaux
toepassing op de kapitalen uitgekeerd vanaf 1 januari 2006. liquidés à partir du 1er janvier 2006.
B.4.2. De memorie van toelichting vermeldt : B.4.2. L'exposé des motifs mentionne :
« Het Generatiepact spitst zich er onder meer op toe om de « Le contrat de solidarité entre générations a pour but d'encourager
beroepsbevolking ertoe aan te zetten langer te werken, met name tot les travailleurs à travailler plus longtemps, plus particulièrement
bij het bereiken van de wettelijke pensioenleeftijd. jusqu'à l'âge légal de la retraite.
Daartoe hanteert de regering een aantal hefbomen. Pour cela, le gouvernement utilise un certain nombre de leviers.
Eén van die hefbomen bestaat uit de invoering van een gunstig Un de ces leviers consiste en l'instauration d'un régime fiscal
belastingregime dat van toepassing is op de aanvullende favorable applicable aux capitaux de pensions complémentaires liquidés
pensioenkapitalen die in het kader van de tweede pensioenpijler worden dans le cadre des pensions du deuxième pilier à un travailleur qui
uitgekeerd aan een werknemer die tot bij het bereiken van de reste actif jusqu'à l'âge légal de la retraite.
wettelijke pensioenleeftijd werkt.
Eenzelfde regeling wordt getroffen voor het aanvullend pensioen van de Une réglementation similaire s'applique aux pensions complémentaires
zelfstandige die tot bij het bereiken van de wettelijke des indépendants qui restent aussi actifs jusqu'à l'âge légal de la
pensioenleeftijd een zelfstandige beroepsactiviteit heeft uitgeoefend
» (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2128/001, pp. 56-57). retraite » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2128/001, pp.
Het is om die doelstelling te verwezenlijken dat de bestreden bepaling 56-57). C'est pour répondre à cet objectif que la disposition attaquée a
artikel 171 van het WIB 1992 heeft gewijzigd. modifié l'article 171 du C.I.R. 1992.
Vóór die wijziging bedroeg het tarief dat van toepassing was op de Avant cette modification, le taux applicable aux capitaux de pension
aanvullende pensioenkapitalen die onder gunstige voorwaarden werden
uitgekeerd en die waren gevormd door werkgeversbijdragen of bijdragen complémentaire liquidés dans des conditions favorables et constitués
van de onderneming, 16,5 pct. Dat tarief werd vastgesteld door de wet par les cotisations de l'employeur ou de l'entreprise était de 16,5
van 28 april 2003 « betreffende de aanvullende pensioenen en het p.c. Ce taux avait été fixé par la loi du 28 avril 2003 « relative aux
belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende pensions complémentaires et au régime fiscal de celles-ci et de
voordelen inzake sociale zekerheid »; een van de doelstellingen van certains avantages complémentaires en matière de sécurité sociale »,
die wet bestond erin de werkgevers en ondernemingen ertoe aan te dont un des objectifs était d'inciter les employeurs et entreprises à
zetten de pensioenkapitalen op externe wijze te financieren om ze « externaliser » le financement des capitaux de pension afin de les
veilig te stellen, met name in geval van faillissement. Krachtens sécuriser, notamment en cas de faillite. En vertu de son article 66,
artikel 66 is die wet niet van toepassing op de zelfstandigen; de cette loi n'est pas applicable aux indépendants, mais les dirigeants
zelfstandige bedrijfsleiders met een mandaat die een pensioenkapitaal d'entreprise indépendants avec mandat qui percevaient un capital de
ontvingen dat onder gunstige voorwaarden was uitgekeerd en op interne pension liquidé dans des conditions favorables et financé de façon
wijze werd gefinancierd, werden reeds belast tegen het tarief van 16,5 interne étaient déjà imposables au taux de 16,5 p.c. (Doc. parl.,
pct. (Parl. St., Kamer, 2002-2003, DOC 50-1340/001, pp. 27, 80 en 81, Chambre, 2002-2003, DOC 50-1340/001, pp. 27, 80 et 81, et DOC
en DOC 50-1340/007, pp. 51 en 52). 50-1340/007, pp. 51 et 52).
B.5. De Ministerraad is van mening dat het bekritiseerde verschil in B.5. Le Conseil des ministres considère que la différence de
behandeling kan worden verantwoord vanuit de « gecombineerde traitement critiquée trouve sa justification dans les « objectifs
doelstellingen » van de voormelde wet van 28 april 2003 en van de wet cumulés » de la loi précitée du 28 avril 2003 et de la loi du 23
van 23 december 2005, waarvan artikel 102 wordt aangevochten. Hij gaat décembre 2005, dont l'article 102 est attaqué. Il estime que, même si
ervan uit dat, ook al bestaat het doel van artikel 102 erin de l'objectif de l'article 102 est d'encourager les travailleurs à
beroepsbevolking ertoe aan te zetten langer te werken, de
doelstellingen van de vroegere wijzigingen van artikel 171 van het WIB travailler plus longtemps, les objectifs résultant des modifications
1992 blijven bestaan, en in het bijzonder de doelstelling die erin bestaat de werkgevers en ondernemingen ertoe aan te zetten de pensioenkapitalen op externe wijze te financieren. B.6. De wijziging van artikel 171 van het WIB 1992 die werd aangebracht door het bestreden artikel 102 van de wet van 23 december 2005, beantwoordt aan het doel dat met die wet wordt nagestreefd, namelijk de beroepsbevolking ertoe aanzetten te werken tot bij het bereiken van de wettelijke pensioenleeftijd. In dat verband is het redelijk verantwoord dat het belastingtarief wordt verlaagd wanneer de aanvullende pensioenkapitalen worden uitgekeerd bij het bereiken van de wettelijke pensioenleeftijd. B.7. De bestreden bepaling heeft evenwel tot gevolg dat voor zelfstandige bedrijfsleiders een verschillend tarief geldt naargelang hun pensioenkapitalen op externe wijze (10 pct., met toepassing van artikel 171, 2°, b), tweede streepje) of op interne wijze (16,5 pct., met toepassing van artikel 171, 4°, g), dat niet werd gewijzigd) worden gefinancierd. De redenen van de handhaving van dat laatstgenoemde tarief zijn niet vermeld in de parlementaire voorbereiding van de bestreden wet. Die vaststelling sluit evenwel niet uit dat aan de handhaving van dat tarief een doelstelling van algemeen belang ten grondslag ligt. Zoals de Ministerraad opmerkt, strekt dat verschil in behandeling ertoe de externe financiering van aanvullende pensioenen aan te moedigen. Overigens heeft de wetgever erin voorzien dat de ondernemingen hun wijze van financiering van de pensioenkapitalen op fiscaal neutrale wijze kunnen aanpassen (artikel 515septies van het WIB 1992). Wat ten slotte het argument betreft dat de handhaving van het laatstgenoemde tarief strijdig is met de doelstelling die erin bestaat de beroepsbevolking aan te moedigen te werken tot het bereiken van de wettelijke pensioenleeftijd, heeft de wetgever de hoofddoelstelling van een regeling ten aanzien van een bepaalde categorie kunnen verzoenen met een subsidiaire doelstelling. B.8. Het middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 15 maart 2007. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, antérieures de l'article 171 du C.I.R. 1992 subsistent et en particulier celui d'inciter les employeurs et les entreprises à « externaliser » le financement des capitaux de pension. B.6. La modification de l'article 171 du C.I.R. 1992 introduite par l'article 102 attaqué de la loi du 23 décembre 2005 rencontre l'objectif poursuivi par celle-ci : inciter les travailleurs à travailler jusqu'à l'âge légal de la retraite. A cet égard, il est raisonnablement justifié de réduire le taux de taxation lorsque les capitaux de pension complémentaire sont versés à l'âge légal de la retraite. B.7. La disposition attaquée a toutefois pour effet qu'un taux différent s'applique aux chefs d'entreprise indépendants selon que leurs capitaux de pension sont financés de manière externe (10 p.c., par application de l'article 171, 2°, b), deuxième tiret) ou interne (16,5 p.c., par application de l'article 171, 4°, g), qui n'a pas été modifié). Les raisons du maintien de ce taux nommé en dernier lieu n'apparaissent pas dans les travaux préparatoires de la loi attaquée. Ce constat n'exclut toutefois pas qu'un objectif d'intérêt général se trouve à la base du maintien dudit taux. Comme l'observe le Conseil des ministres, cette différence de traitement vise à encourager le financement externe des pensions complémentaires. En outre, le législateur a prévu que les entreprises peuvent adapter de manière fiscalement neutre leur mode de financement des capitaux de pension (article 515septies du C.I.R. 1992). En ce qui concerne enfin l'argument selon lequel le maintien du taux nommé en dernier lieu est contraire à l'objectif consistant à encourager les travailleurs à travailler jusqu'à l'âge de la retraite, le législateur a pu concilier l'objectif principal d'un règlement pris à l'égard d'une certaine catégorie avec un objectif subsidiaire. B.8. Le moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 15 mars 2007. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^