← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 175/2006 van 22 november 2006 Rolnummer 3858 In zake
: de prejudiciële vraag betreffende artikel 1675/13, § 3, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld
door het Hof van Beroep te Gent. Het Arbitragehof, sa wijst na beraad het volgende arrest : I.
Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging "
| Uittreksel uit arrest nr. 175/2006 van 22 november 2006 Rolnummer 3858 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1675/13, § 3, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Gent. Het Arbitragehof, sa wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | Extrait de l'arrêt n° 175/2006 du 22 novembre 2006 Numéro du rôle : 3858 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 1675/13, § 3, du Code judiciaire, posée par la Cour d'appel de Gand. La Cour d'arbitrage, composée après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...) |
|---|---|
| ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
| Uittreksel uit arrest nr. 175/2006 van 22 november 2006 | Extrait de l'arrêt n° 175/2006 du 22 novembre 2006 |
| Rolnummer 3858 | Numéro du rôle : 3858 |
| In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1675/13, § 3, van | En cause : la question préjudicielle concernant l'article 1675/13, § |
| het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Gent. | 3, du Code judiciaire, posée par la Cour d'appel de Gand. |
| Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
| samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters | composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. |
| P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. | Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, |
| Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, | J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du |
| bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
| Bij arrest van 12 januari 2006 in zake F. Callens en anderen tegen A. | Par arrêt du 12 janvier 2006 en cause de F. Callens et autres contre |
| Madou en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het | A. Madou et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la |
| Arbitragehof is ingekomen op 24 januari 2006, heeft het Hof van Beroep | Cour d'arbitrage le 24 janvier 2006, la Cour d'appel de Gand a posé la |
| te Gent de volgende prejudiciële vraag gesteld : | question préjudicielle suivante : |
| « Schendt artikel 1675/13, § 3, van het Gerechtelijk Wetboek al dan niet de artikelen 10 en 11 Grondwet, in die zin geïnterpreteerd dat geen kwijtschelding kan verleend worden voor schulden die een schadevergoeding inhouden, toegestaan voor het herstel van een lichamelijk letstel veroorzaakt door een misdrijf waarvoor de schuldenaar strafrechtelijk werd veroordeeld, doordat de schuldenaar die lichamelijk letsel heeft veroorzaakt door een misdrijf waarvoor hij niet strafrechtelijk werd veroordeeld wel kwijtschelding bekomt en | « L'article 1675/13, § 3, du Code judiciaire, interprété en ce sens qu'il ne peut être accordé de remise pour des dettes constituées d'indemnités accordées pour la réparation d'un préjudice corporel causé par une infraction pour laquelle le débiteur a été condamné au pénal, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce que le débiteur qui a causé un préjudice corporel par suite d'une infraction pour laquelle il n'a pas été pénalement condamné obtient |
| de strafrechtelijk veroordeelde schuldenaar niet ? ». | une remise et que le débiteur condamné au pénal ne l'obtient pas ? ». |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1. Aan het Hof wordt gevraagd of artikel 1675/13, § 3, van het | B.1. La Cour est interrogée sur le point de savoir si l'article |
| Gerechtelijk Wetboek de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt, | 1675/13, § 3, du Code judiciaire viole les articles 10 et 11 de la |
| wanneer het zo wordt geïnterpreteerd dat geen kwijtschelding kan | Constitution, lorsqu'il est interprété en ce sens qu'il ne peut être |
| worden verleend voor schulden die een schadevergoeding inhouden, | octroyé de remise pour des dettes constituées d'indemnités accordées |
| toegestaan voor het herstel van een lichamelijk letsel veroorzaakt | pour la réparation d'un préjudice corporel causé par une infraction |
| door een misdrijf waarvoor de schuldenaar strafrechtelijk werd | pour laquelle le débiteur a été condamné au pénal, alors que le |
| veroordeeld, terwijl de schuldenaar die een lichamelijk letsel heeft | débiteur qui a causé un préjudice corporel par suite d'une infraction |
| veroorzaakt door een misdrijf waarvoor hij niet strafrechtelijk werd | pour laquelle il n'a pas été pénalement condamné peut obtenir une |
| veroordeeld wel een kwijtschelding van schulden kan krijgen. | remise de dettes. |
| B.2.1. Artikel 1675/13, § 3, bepaalt : | B.2.1. L'article 1675/13, § 3, du Code judiciaire énonce : |
| « De rechter kan geen kwijtschelding verlenen voor volgende schulden : | « Le juge ne peut accorder de remise pour les dettes suivantes : |
| - [...] | - [...]; |
| - De schulden die een schadevergoeding inhouden, toegestaan voor het | - les dettes constituées d'indemnités accordées pour la réparation |
| herstel van een lichamelijke schade veroorzaakt door een misdrijf; | d'un préjudice corporel, causé par une infraction; |
| - [...] ». | - [...] ». |
| B.2.2. Uit de parlementaire voorbereiding van artikel 1675/13 blijkt | B.2.2. Il ressort des travaux préparatoires de l'article 1675/13 que |
| dat de wetgever strenge voorwaarden heeft gesteld aan de | le législateur a posé des conditions sévères à la remise de dettes en |
| kwijtschelding van de schulden in hoofdsom : | principal : |
| « In principe gebeurt de gerechtelijke aanzuiveringsregeling zonder | « Le principe est le règlement judiciaire sans remise de dettes au |
| kwijtschelding van schulden in hoofdsom. | principal. |
| Bovendien kan de rechter, op verzoek van de schuldenaar, een grotere | En outre, à la demande du débiteur, le juge peut décider des remises |
| kwijtschelding van schulden beslissen dan deze bedoeld bij het vorig | de dettes plus étendues que celles visées à l'article précédent en |
| artikel, inzonderheid op de hoofdsom, maar mits naleving van heel | particulier sur le principal, mais moyennant le respect de conditions |
| strenge voorwaarden en modaliteiten, inzonderheid de tegeldemaking van | et modalités fort sévères, en particulier la réalisation de tous les |
| alle goederen waarop beslag kan worden gelegd, conform de regels | biens saisissables, conformément aux règles relatives aux exécutions forcées. |
| betreffende de gedwongen tenuitvoerlegging. | Il va de soi que cette mesure ne sera décidée que si le juge l'estime |
| Het spreekt voor zich dat deze maatregel slechts zal worden beslist | |
| indien de rechter deze onontbeerlijk acht in bijzonder ernstige | indispensable, face à des situations de surendettement |
| toestanden van overmatige schuldenlast, waarin de schuldenaar niet | particulièrement délabrées, où le débiteur ne dispose pas de moyens |
| over voldoende middelen beschikt om zijn schuldeisers terug te betalen | suffisants pour rembourser ses créanciers » (Doc. parl., Chambre, |
| » (Parl. St., Kamer, 1996-1997, nrs. 1073/1-1074/1, p. 44). | 1996-1997, nos 1073/1-1074/1, p. 44). |
| B.3. Wanneer de wetgever een categorie van personen wil beschermen om | B.3. Lorsque le législateur entend protéger une catégorie de personnes |
| hen « opnieuw in het economisch en sociaal stelsel [...] [op te nemen] | afin de les « réintégrer dans le système économique et social en leur |
| door hen de mogelijkheid te geven een nieuwe start te nemen » (Parl. | permettant de prendre un nouveau départ » (Doc. parl., Chambre, |
| St., Kamer, 1996-1997, nrs. 1073/1-1074/1, p. 45) en hij daartoe toestaat dat een gerechtelijke aanzuiveringsregeling een kwijtschelding van schulden bevat, behoort het tot zijn beoordelingsbevoegdheid de categorieën van schuldeisers aan te wijzen aan wie die kwijtschelding van schulden niet kan worden opgelegd. Hij mag daardoor evenwel geen onverantwoorde verschillen in behandeling teweegbrengen. B.4. In de memorie van toelichting bij het wetsontwerp waarin wordt uitgelegd om welke redenen de schuldenaar die « kennelijk zijn onvermogen heeft bewerkt » geen verzoekschrift kan indienen om een collectieve aanzuiveringsregeling te verkrijgen, wordt ook het | 1996-1997, nos 1073/1-1074/1, p. 45) et qu'il permet à cette fin qu'un plan de règlement judiciaire comporte une remise de dettes, il relève de son pouvoir d'appréciation de désigner les catégories de créanciers auxquels cette remise de dettes ne pourra être imposée. Ce faisant, il ne peut toutefois créer des différences de traitement injustifiées. B.4. L'exposé des motifs du projet de loi, qui explique pour quelles raisons le débiteur qui a « manifestement organisé son insolvabilité » ne peut introduire une requête visant à obtenir un règlement collectif |
| volgende gepreciseerd : | de dettes, précise également : |
| « De overmatige schuldenlast kan ook het gevolg zijn van schulden, | « Le surendettement peut aussi être la conséquence de dettes résultant |
| ontstaan ten gevolge van delictuele, quasi-delictuele of contractuele | d'une responsabilité délictuelle, quasi-délictuelle ou contractuelle. |
| aansprakelijkheid. Vooraleer toegang te verlenen tot de procedure van | |
| collectieve aanzuiveringsregeling van de schulden, zal de rechter | Avant de donner accès à la procédure de règlement collectif de dettes, |
| nagaan of de fout al dan niet opzettelijk is of zo zwaar dat zij | le juge vérifiera si la faute n'est pas volontaire ou à ce point |
| ontoelaatbaar zou zijn, of de schade die het gevolg is van de fout een | lourde qu'elle serait inadmissible et si le dommage qui résulte de la |
| bepaalde waarschijnlijkheid vertoont. Zoals men ziet, is het begrip | faute présente une certaine vraisemblance. On le voit, la notion de |
| van goede trouw niet bijzonder geschikt voor deze kwesties » (Parl. | bonne foi n'est pas particulièrement appropriée à ces questions » |
| St., Kamer, 1996-1997, nrs. 1073/1-1074/1, pp. 17 en 18). | (Doc. parl., Chambre, 1996-1997, nos 1073/1-1074/1, pp. 17 et 18). |
| B.5. Die bezorgdheid is evenwel niet op bijzondere wijze tot uiting | B.5. Toutefois, cette dernière préoccupation n'a pas été exprimée de |
| gebracht in de bepalingen betreffende de toelaatbaarheid van het | manière particulière dans les dispositions relatives à l'admissibilité |
| verzoekschrift tot collectieve schuldenregeling. | de la requête en règlement collectif de dettes. |
| De persoon die een collectieve schuldenregeling aanvraagt, kan zulks, | La personne qui demande à obtenir un règlement collectif de dettes ne |
| naar luid van artikel 1675/2 van het Gerechtelijk Wetboek, slechts | peut en bénéficier, aux termes de l'article 1675/2 du Code judiciaire, |
| verkrijgen « voor zover hij niet kennelijk zijn onvermogen heeft | que « dans la mesure où elle n'a pas manifestement organisé son |
| bewerkstelligd ». De wetgever heeft de toelaatbaarheid van het | insolvabilité ». Le législateur n'a pas subordonné l'admissibilité de |
| verzoekschrift niet uitdrukkelijk afhankelijk gemaakt van de | la requête à la condition que les dettes n'aient pas pour origine une |
| voorwaarde dat de schulden niet te wijten zijn aan een opzettelijke of | faute volontaire ou une faute lourde. |
| een zware fout. B.6. Die bezorgdheid is terug te vinden in artikel 1675/13, § 3, | B.6. Cette préoccupation se retrouve par contre à l'article 1675/13, § |
| tweede streepje, dat de schulden die een schadevergoeding inhouden, | 3, deuxième tiret, qui exclut du règlement collectif de dettes celles |
| toegestaan voor het herstel van een lichamelijke schade veroorzaakt | qui sont constituées d'indemnités accordées pour la réparation d'un |
| door een misdrijf, uitsluit van de collectieve schuldenregeling, | préjudice corporel causé par une infraction, cette exclusion étant |
| uitsluiting die wordt verantwoord door de overweging dat de | justifiée par la considération que la remise de ces dettes serait |
| kwijtschelding van die schulden bijzonder onbillijk zou zijn (Parl. | particulièrement inéquitable (Doc. parl., Sénat, 1997-1998, n° |
| St., Senaat, 1997-1998, nr. 1-929/5, p. 46). | 1-929/5, p. 46). |
| B.7. De oorspronkelijke tekst van het ontwerp dat de wet van 5 juli | B.7. Le texte initial du projet qui allait devenir la loi du 5 juillet |
| 1998 zou worden, waarbij artikel 1675/13 in het Gerechtelijk Wetboek | 1998, insérant l'article 1675/13 dans le Code judiciaire, disposait |
| werd ingevoerd, bepaalde dat de rechter geen kwijtschelding van schuld | |
| kan toekennen voor « schulden die een schadevergoeding inhouden, | que le juge ne peut accorder de remise de dettes « pour des dettes |
| toegestaan voor het herstel van een lichamelijke schade veroorzaakt | constituées d'indemnités accordées pour la réparation d'un préjudice |
| door een onrechtmatige daad ». | corporel, causé par un acte illicite ». |
| De woorden « onrechtmatige daad » zijn vervangen door « misdrijf » als | Les mots « acte illicite » ont été remplacés par le terme « infraction |
| gevolg van een amendement dat werd gemotiveerd met de bekommernis om « | » à la suite d'un amendement motivé par le souci d'apporter « une |
| een legistieke correctie in § 3 » aan te brengen, omdat de term « | correction légistique au § 3 », parce que le terme « infraction » est |
| misdrijf » een ondubbelzinnig strafrechtelijk begrip is. Bovendien, « | une notion pénale bien précise. En outre, « en ce qui concerne le |
| ten gronde is het burgerrechtelijk begrip ' onrechtmatige daad ' veel | fond, la notion civile d'' acte illicite ' est beaucoup plus large que |
| ruimer dan het voorgestelde penale begrip ' misdrijf ' » (Parl. St., | la notion pénale d'' infraction ' qui est proposée » (Doc. parl., |
| Kamer, 1996-1997, nr. 1073/11, pp. 83-84). | Chambre, 1996-1997, n° 1073/11, pp. 83-84). |
| B.8. Het staat aan de verwijzende rechter de term « misdrijf », | B.8. C'est au juge a quo, et non à la Cour, qu'il appartient |
| gebruikt in artikel 1675/13, § 3, van het Gerechtelijk Wetboek, te | d'interpréter le terme « infraction » utilisé à l'article 1675/13, § |
| interpreteren en na te gaan of de wetgever de bedoeling had de rechter | 3, du Code judiciaire, et d'apprécier si le législateur a entendu |
| te verbieden de schulden die een schadevergoeding inhouden, toegestaan | interdire au juge de remettre les dettes constituées d'indemnités |
| voor het herstel van een lichamelijke schade veroorzaakt door een | accordées pour la réparation d'un préjudice corporel causé par une |
| onrechtmatige daad, enkel kwijt te schelden in het geval waarin degene | |
| die die daad heeft gesteld, strafrechtelijk is veroordeeld. Het Hof | infraction dans la seule hypothèse où l'auteur de celle-ci a fait |
| dient na te gaan of die interpretatie bestaanbaar is met de artikelen | l'objet d'une condamnation pénale. Il revient à la Cour d'apprécier si |
| 10 en 11 van de Grondwet. | cette interprétation est compatible avec les articles 10 et 11 de la |
| Constitution. | |
| B.9. Uit de voormelde parlementaire voorbereiding blijkt dat de | B.9. Il ressort des travaux préparatoires précités que le législateur |
| wetgever de term « misdrijf » heeft verkozen boven de woorden « onrechtmatige daad » om de bij de in het geding zijnde bepaling voorgeschreven uitsluiting te beperken tot de schulden die ontstaan zijn uit een strafrechtelijk misdrijf. Vanwege die doelstelling, en rekening houdend met het feit dat de rechter die kennisneemt van de collectieve schuldenregeling niet bevoegd is om in strafzaken uitspraak te doen, is het niet onbestaanbaar met het gelijkheidsbeginsel de in het geding zijnde bepaling in die zin te interpreteren dat zij enkel van toepassing is wanneer de vergoeding van een lichamelijke schade verschuldigd is als gevolg van een strafrechtelijke veroordeling. B.10. Zoals de eisende partij voor de verwijzende rechter voorhoudt, is het juist dat het misdrijf van onopzettelijke slagen en | a préféré le terme « infraction » à ceux d'« acte illicite » pour limiter l'exclusion prévue par la disposition en cause aux seules dettes nées d'une infraction pénale. En raison de cet objectif, et en tenant compte de ce que le juge qui connaît du règlement collectif de dettes n'est pas compétent pour statuer en matière pénale, il n'est pas incompatible avec le principe d'égalité d'interpréter la disposition en cause comme ne s'appliquant que lorsque l'indemnisation d'un préjudice corporel est due à la suite d'une condamnation pénale. B.10. Il est vrai, comme le soutient la partie appelante devant le juge a quo, que l'infraction de coups et blessures involontaires, |
| verwondingen, strafbaar gesteld bij de artikelen 418 en volgende van | réprimée par les articles 418 et suivants du Code pénal, se confond |
| het Strafwetboek, samenvalt met de nalatigheid of onvoorzichtigheid | |
| bedoeld in de artikelen 1382 en 1383 van het Burgerlijk Wetboek (Cass. | avec la négligence ou l'imprudence visées aux articles 1382 et 1383 du |
| 26 oktober 1990, Pas. 1991, I, p. 216). | Code civil (Cass. 26.10.1990, Pas. I, p. 216). |
| Indien de in het geding zijnde bepaling zou toestaan dat een schuld | Si la disposition en cause permettait qu'une dette née d'une telle |
| die is ontstaan uit een dergelijk misdrijf, dat het voorwerp was van | |
| een burgerlijk vonnis, steeds zou kunnen worden kwijtgescholden, | infraction qui a fait l'objet d'un jugement civil puisse toujours |
| terwijl de schuld die ontstaan is uit hetzelfde misdrijf dat door een | faire l'objet d'une remise de dette, alors que la dette née de la même |
| strafrechter werd vastgesteld, nooit kan worden kwijtgescholden, zou | infraction constatée par un juge pénal ne peut jamais être remise, |
| die bepaling onevenredige gevolgen hebben. | elle aurait des effets disproportionnés. |
| B.11. Naar luid van artikel 1675/13, eerste lid, van het Gerechtelijk | B.11. Toutefois, aux termes de l'article 1675/13, alinéa 1er, du Code |
| Wetboek staat het evenwel aan de beslagrechter te « beslissen » of de | judiciaire, c'est au juge des saisies qu'il appartient de « décider » |
| schuld moet worden kwijtgescholden. Hoewel artikel 1675/13, § 3, hem verbiedt kwijtschelding toe te kennen voor een schuld die is ontstaan uit een misdrijf dat door een strafrechter werd vastgesteld, verplicht het hem niet kwijtschelding toe te kennen wanneer het misdrijf tot een burgerlijke veroordeling heeft geleid, vermits hij in dat geval over een beslissingsmacht beschikt. Vanwege die aan de rechter toegekende bevoegdheid heeft het verschil in behandeling naargelang het misdrijf door een burgerlijke rechter of een strafrechter is vastgesteld, dat pertinent is om de in B.9 vermelde motieven, geen onevenredige gevolgen. B.12. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof | s'il y a lieu de remettre la dette. Si l'article 1675/13, § 3, lui interdit d'accorder la remise d'une dette née d'une infraction constatée par le juge pénal, il ne l'oblige pas à l'accorder lorsque l'infraction a fait l'objet d'une condamnation civile puisqu'il dispose, dans ce cas, d'un pouvoir de décision. En raison de ce pouvoir confié au juge, la différence de traitement selon que l'infraction a été constatée par un juge civil ou par un juge pénal, qui est pertinente pour les motifs exprimés en B.9, n'a pas des effets disproportionnés. B.12. La question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| Artikel 1675/13, § 3, tweede streepje, van het Gerechtelijk Wetboek | L'article 1675/13, § 3, deuxième tiret, du Code judiciaire ne viole |
| schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. | pas les articles 10 et 11 de la Constitution. |
| Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
| artikel 65 van de van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 22 november 2006. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 22 novembre 2006. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
| De voorzitter, | Le président, |
| A. Arts. | A. Arts. |