Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 111/2006 van 28 juni 2006 Rolnummers 3788 en 3829 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1798 van het Burgerlijk Wetboek, zoals gewijzigd bij de wet van 19 februari 1990, gesteld door het Hof van Beroe Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 111/2006 van 28 juni 2006 Rolnummers 3788 en 3829 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1798 van het Burgerlijk Wetboek, zoals gewijzigd bij de wet van 19 februari 1990, gesteld door het Hof van Beroe Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 111/2006 du 28 juin 2006 Numéros du rôle : 3788 et 3829 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1798 du Code civil, tel qu'il a été modifié par la loi du 19 février 1990, posée par la Cour d'appel de La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, E.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 111/2006 van 28 juni 2006 Extrait de l'arrêt n° 111/2006 du 28 juin 2006
Rolnummers 3788 en 3829 Numéros du rôle : 3788 et 3829
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1798 van het En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1798 du Code
Burgerlijk Wetboek, zoals gewijzigd bij de wet van 19 februari 1990, civil, tel qu'il a été modifié par la loi du 19 février 1990, posée
gesteld door het Hof van Beroep te Brussel. par la Cour d'appel de Bruxelles.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P.
P. Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe en J.-P. Moerman, Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe et J.-P. Moerman,
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M.
voorzitter M. Melchior, Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
a. Bij arrest van 6 oktober 2005 in zake de BVBA Lechien Construction a. Par arrêt du 6 octobre 2005 en cause de la SPRL Lechien
tegen M. Montebello en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van Construction contre M. Montebello et autres, dont l'expédition est
het Arbitragehof is ingekomen op 12 oktober 2005, heeft het Hof van parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 12 octobre 2005, la Cour
Beroep te Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld : d'appel de Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante :
« Roept artikel 1798 van het Burgerlijk Wetboek, zoals gewijzigd bij « L'article 1798 du Code civil, tel que modifié par la loi du 19
de wet van 19 februari 1990, dat aan de onderaannemer een février 1990, qui accorde au sous-traitant une action directe à
rechtstreekse vordering toekent ten aanzien van de bouwheer, een l'égard du maître de l'ouvrage ne crée-t-il pas une discrimination
ongrondwettige discriminatie (artikelen 10 en 11 van de Grondwet) in inconstitutionnelle (articles 10 et 11 de la Constitution) envers le
het leven jegens de bouwheer die niet over een dergelijk beroep maître de l'ouvrage qui ne dispose pas de pareil recours à l'encontre
beschikt tegen de onderaannemer ? » du sous-traitant ? ».
b. Bij arrest van 8 december 2005 in zake de BVBA Lechien Construction b. Par arrêt du 8 décembre 2005 en cause de la SPRL Lechien
tegen M.-T. Messina en Mr. G. Leplat, handelend in de hoedanigheid van Construction contre M.-T. Messina et Me G. Leplat, agissant en qualité
curator van het faillissement van de NV Etudes et réalisations de curateur à la faillite de la SA Etudes et réalisations Lechien,
Lechien, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is
ingekomen op 14 december 2005, heeft het Hof van Beroep te Brussel dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 14
dezelfde prejudiciële vraag gesteld. décembre 2005, la Cour d'appel de Bruxelles a posé la même question
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 3788 en 3829 van de rol van préjudicielle. Ces affaires, inscrites sous les numéros 3788 et 3829 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 1798 van het Burgerlijk Wetboek, zoals gewijzigd bij de B.1. L'article 1798 du Code civil, tel qu'il a été modifié par la loi
wet van 19 februari 1990, bepaalt : du 19 février 1990, dispose :
« Metselaars, timmerlieden, arbeiders, vaklui en onderaannemers « Les maçons, charpentiers, ouvriers, artisans et sous-traitants qui
gebezigd bij het oprichten van een gebouw of voor andere werken die ont été employés à la construction d'un bâtiment ou d'autres ouvrages
bij aanneming zijn uitgevoerd, hebben tegen de bouwheer een faits à l'entreprise ont une action directe contre le maître de
rechtstreekse vordering ten belope van hetgeen deze aan de aannemer l'ouvrage jusqu'à concurrence de ce dont celui-ci se trouve débiteur
verschuldigd is op het ogenblik dat hun rechtsvordering wordt envers l'entrepreneur au moment où leur action est intentée.
ingesteld. De onderaannemer wordt als aannemer en de aannemer als bouwheer Le sous-traitant est considéré comme entrepreneur et l'entrepreneur
beschouwd ten opzichte van de eigen onderaannemers van de comme maître de l'ouvrage à l'égard des propres sous-traitants du
eerstgenoemde ». premier ».
B.2. Zowel uit de titel als uit de parlementaire voorbereiding van de B.2. Il résulte tant du titre que des travaux préparatoires de la loi
wet van 19 februari 1990 « tot aanvulling van artikel 20 van de du 19 février 1990 « complétant l'article 20 de la loi hypothécaire et
hypotheekwet en tot wijziging van artikel 1798 van het Burgerlijk modifiant l'article 1798 du Code civil en vue de protéger les
Wetboek met het oog op de bescherming van de onderaannemers » blijkt
dat met de rechtstreekse vordering waarin artikel 1798 van het sous-traitants » que l'action directe prévue par l'article 1798 du
Burgerlijk Wetboek voorziet, de bescherming van de onderaannemer wordt Code civil a pour objectif de protéger le sous-traitant parce que le
nagestreefd omdat de wetgever heeft geoordeeld dat hij, als partij die législateur a considéré qu'il méritait une protection particulière en
als de zwakste wordt beschouwd, een bijzondere bescherming verdiende : tant que partie considérée comme la plus faible : « Le sous-traitant se trouve en effet dans une position économique qui
« T.o.v. de hoofdaannemer bevindt de onderaannemer zich in een le rend extrêmement dépendant de l'entrepreneur général, une position
economisch ondergeschikte positie en deze relatie kan vergeleken qui est d'ailleurs comparable à celle qui fait l'objet de dispositions
worden met het arbeidsrecht waarin ook dwingende bepalingen werden impératives visant à protéger la partie la plus faible dans le cadre
opgenomen ten gunste van de economisch zwakkeren » (Parl. St., Kamer, de la législation du travail » (Doc. parl., Chambre, 1981-1982, n°
1981-1982, nr. 294/3, p. 6). 294/3, p. 6).
Een dergelijke doelstelling strekte, overeenkomstig de Un tel objectif visait, conformément à la déclaration gouvernementale,
regeringsverklaring, ertoe een klimaat van vertrouwen in de bouwsector à restaurer un climat de confiance dans le secteur de la construction
te herstellen met het oog op de relance van de sector (idem, p. 2). et à créer des conditions pour la relance de ce secteur (idem, p. 2).
Dezelfde wet voert tevens ten gunste van de onderaannemer een La même loi instaure également au bénéfice du sous-traitant un
bijzonder voorrecht op roerend goed in. privilège spécial sur meuble.
B.3. In de prejudiciële vraag wordt aan het Hof gevraagd of artikel B.3. La question préjudicielle interroge la Cour sur la compatibilité,
1798 van het Burgerlijk Wetboek bestaanbaar is met de artikelen 10 en avec les articles 10 et 11 de la Constitution, de l'article 1798 du
11 van de Grondwet, in zoverre het een ongrondwettige discriminatie in Code civil en ce qu'il créerait une discrimination inconstitutionnelle
het leven zou roepen door aan de onderaannemer een rechtstreekse
vordering toe te kennen ten aanzien van de bouwheer, maar daarbij niet en accordant au sous-traitant une action directe à l'égard du maître
in eenzelfde rechtstreekse vordering te voorzien ten gunste van de de l'ouvrage mais en ne prévoyant pas une même action directe au
bouwheer tegen de onderaannemer. bénéfice du maître de l'ouvrage à l'encontre du sous-traitant.
B.4. Wanneer de wetgever in een mechanisme van rechtstreekse vordering B.4. Lorsqu'il prévoit un mécanisme d'action directe, le législateur
voorziet, verleent hij aan een derde persoon bij een overeenkomst een confère à une personne qui est tierce à un contrat, un droit propre et
eigen en persoonlijk recht dat die persoon uit die overeenkomst put en personnel qu'elle puise dans ce contrat et qu'elle exerce à l'encontre
uitoefent ten aanzien van de schuldenaar van zijn eigen schuldenaar. du débiteur de son propre débiteur.
B.5. Zoals in motieven van de verwijzingsbeslissingen wordt opgemerkt B.5. Comme il est relevé dans les motifs des décisions a quo, le
beschikt de bouwheer niet over een rechtstreekse vordering ten aanzien maître de l'ouvrage ne dispose pas d'une action directe vis-à-vis du
van de onderaannemer vermits die vordering hem niet wordt toegekend sous-traitant puisque cette action ne lui est pas reconnue par la loi
bij de wet en artikel 1798 van het Burgerlijk Wetboek niet op et que l'article 1798 du Code civil ne peut être interprété de manière
extensieve wijze kan worden geïnterpreteerd, aangezien een extensive dès lors qu'une action directe est une institution
rechtstreekse vordering een van het gemeen recht afwijkend instituut is. dérogatoire au droit commun.
Artikel 1798 van het Burgerlijk Wetboek roept bijgevolg een verschil L'article 1798 du Code civil crée dès lors une différence de
in behandeling in het leven tussen, enerzijds, de onderaannemer die traitement entre le sous-traitant, qui bénéficie d'une action directe
een rechtstreekse vordering geniet ten aanzien van de bouwheer en, à l'égard du maître de l'ouvrage, d'une part, et le maître de
anderzijds, de bouwheer die niet over een dergelijke rechtstreekse l'ouvrage, qui ne dispose pas d'une telle action directe à l'encontre
vordering beschikt tegen de onderaannemer. du sous-traitant, d'autre part.
B.6. De situatie van de onderaannemer en die van de bouwheer zijn B.6. La situation du sous-traitant et celle du maître de l'ouvrage
fundamenteel verschillend wat betreft de aard van de verbintenis diffèrent fondamentalement en ce qui concerne la nature de
waarvan de tenuitvoerlegging wordt gevorderd : de onderaannemer l'obligation dont l'exécution est demandée : le sous-traitant demande
vordert de betaling van een som voor een werk dat hij heeft verricht, le paiement d'une somme pour un travail qu'il a accompli, tandis que
terwijl de bouwheer de uitvoering vordert van een door de hoofdaannemer niet nagekomen verbintenis om iets te doen. Wanneer door de onderaannemer een rechtstreekse vordering wordt ingesteld tegen de bouwheer, kan laatstgenoemde bovendien tegen die vordering de excepties tegenwerpen die zijn afgeleid uit zijn eigen relatie met de hoofdaannemer. B.7. Uit de in B.2 geciteerde parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever een bescherming die hij reeds had toegekend aan de metselaars, timmerlieden en arbeiders heeft willen uitbreiden tot de vaklui en onderaannemers. Hij vermocht redelijkerwijze te oordelen dat elk van die categorieën van personen zich in een bijzondere economische positie bevonden om reden van hun afhankelijkheid ten aanzien van de hoofdaannemer. Vanwege dat element legde het gelijkheidsbeginsel de wetgever niet de verplichting op eveneens te voorzien in een rechtstreekse vordering die een van het gemeen recht afwijkend mechanisme is, ten gunste van le maître de l'ouvrage demanderait l'exécution d'une obligation de faire non respectée par l'entrepreneur principal. En outre, lorsqu'une action directe est intentée par le sous-traitant à l'encontre du maître de l'ouvrage, ce dernier peut opposer à l'action les exceptions déduites de ses propres relations avec l'entrepreneur principal. B.7. Il apparaît des travaux préparatoires cités en B.2 que le législateur a entendu étendre aux artisans et aux sous-traitants une protection qu'il avait déjà accordée aux maçons, charpentiers et ouvriers. Il a pu raisonnablement considérer que chacune de ces catégories de personnes se trouvait dans une position économique particulière, en raison de leur dépendance à l'égard de l'entrepreneur général. En raison de cet élément, le principe d'égalité ne lui imposait pas de prévoir également une action directe, qui est un mécanisme dérogatoire au droit commun, en faveur du maître de l'ouvrage. Toutefois, ce
de bouwheer. Het gelijkheidsbeginsel zou hem evenwel niet verhinderen principe d'égalité ne l'empêcherait pas de prévoir une protection
in een bijzondere bescherming van de bouwheer ten aanzien van de spécifique du maître de l'ouvrage vis-à-vis du sous-traitant.
onderaannemer te voorzien.
B.8. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.8. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 1798 van het Burgerlijk Wetboek schendt de artikelen 10 en 11 L'article 1798 du Code civil ne viole pas les articles 10 et 11 de la
van de Grondwet niet. Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 28 juni 2006. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 28 juin 2006.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutillleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^