Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 47/2006 van 22 maart 2006 Rolnummer 3714 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, gesteld door het Hof van Beroep te Brussel. Het Arbitrag samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Martens, R. Henneuse, M. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 47/2006 van 22 maart 2006 Rolnummer 3714 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, gesteld door het Hof van Beroep te Brussel. Het Arbitrag samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Martens, R. Henneuse, M. (...) Extrait de l'arrêt n° 47/2006 du 22 mars 2006 Numéro du rôle : 3714 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 18 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, posées par la Cour d'appel de Bruxelles. La composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 47/2006 van 22 maart 2006 Extrait de l'arrêt n° 47/2006 du 22 mars 2006
Rolnummer 3714 Numéro du rôle : 3714
In zake : de prejudiciële vragen over artikel 18 van de wet van 3 juli En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 18 de la
1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, gesteld door het Hof van loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail, posées par la
Beroep te Brussel. Cour d'appel de Bruxelles.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij arrest van 31 mei 2005 in zake S. Mikhailov tegen A. Lallemand en Par arrêt du 31 mai 2005 en cause de S. Mikhailov contre A. Lallemand
S. Lambroschini, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof et S. Lambroschini, dont l'expédition est parvenue au greffe de la
is ingekomen op 3 juni 2005, heeft het Hof van Beroep te Brussel de Cour d'arbitrage le 3 juin 2005, la Cour d'appel de Bruxelles a posé
volgende prejudiciële vragen gesteld : les questions préjudicielles suivantes :
« 1. Schendt artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 [betreffende de « 1. L'article 18 de la loi du 3 juillet 1978 [relative aux contrats
arbeidsovereenkomsten], in zoverre het van toepassing zou zijn op de de travail], en ce qu'il s'appliquerait aux journalistes sous contrat
journalisten met een arbeidsovereenkomst, artikel 25 van de Grondwet d'emploi, viole-t-il l'article 25 de la Constitution et le principe de
en het daarin vervatte beginsel van de getrapte aansprakelijkheid ? la responsabilité en cascade qu'il contient ?
2. Schendt artikel 18 van de wet van 3 juli 1978, in zoverre het niet 2. L'article 18 de la loi du 3 juillet 1978, en ce qu'il ne
van toepassing zou zijn op de journalisten met een s'appliquerait pas aux journalistes sous contrat d'emploi alors qu'il
arbeidsovereenkomst, terwijl het wel degelijk van toepassing is op de s'applique bien aux autres catégories de travailleurs sous les liens
andere categorieën van werknemers verbonden door een
arbeidsovereenkomst, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet ? ». d'un contrat d'emploi, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 25 van de Grondwet bepaalt : B.1. L'article 25 de la Constitution dispose :
« De drukpers is vrij; de censuur kan nooit worden ingevoerd; geen « La presse est libre; la censure ne pourra jamais être établie; il ne
borgstelling kan worden geëist van de schrijvers, uitgevers of peut être exigé de cautionnement des écrivains, éditeurs ou
drukkers. imprimeurs.
Wanneer de schrijver bekend is en zijn woonplaats in België heeft, kan Lorsque l'auteur est connu et domicilié en Belgique, l'éditeur,
de uitgever, de drukker of de verspreider niet worden vervolgd ». l'imprimeur ou le distributeur ne peut être poursuivi ».
B.2. Met het tweede lid van die bepaling wilde de Grondwetgever van B.2. Par le deuxième alinéa de cette disposition, le Constituant de
1831 breken met de vroegere regeling waarbij collectieve beroepen 1831 entendait rompre avec le régime antérieur qui admettait les
werden toegestaan en waarin tegelijkertijd de aansprakelijkheid van de recours collectifs mettant en cause la responsabilité à la fois de
schrijver, de uitgever, de drukker en de verspreider in het geding l'auteur, de l'éditeur, de l'imprimeur et du distributeur. En
werd gebracht. Met de regeling van de « cascade »-aansprakelijkheid consacrant le régime de la responsabilité « en cascade », le
heeft de Grondwetgever een mechanisme ingevoerd van opeenvolgende en
afzonderlijke aansprakelijkheid teneinde te vermijden dat de schrijver Constituant a institué un mécanisme de responsabilité successive et
druk ondergaat die de uitgever, de drukker of de verspreider op hem isolée afin d'éviter que l'auteur ne subisse la pression que
zouden dreigen uit te oefenen, indien zij zouden kunnen worden l'éditeur, l'imprimeur ou le distributeur risqueraient d'exercer sur
vervolgd, zelfs wanneer de schrijver bekend is en zijn woonplaats in lui s'ils étaient passibles de poursuites alors même que l'auteur est
België heeft. Het gaat dus om een essentieel element van de connu et domicilié en Belgique. Il s'agit donc d'un élément essentiel
grondwettelijke bescherming van de persvrijheid. de la protection constitutionnelle de la liberté de la presse.
B.3. Die bepaling verleent, zoals het Hof van Cassatie heeft B.3. Cette disposition, ainsi que l'a constaté la Cour de cassation,
vastgesteld, aan de uitgevers, drukkers en verspreiders het voorrecht confère aux éditeurs, imprimeurs et distributeurs le privilège de
om zich aan elke, zowel strafrechtelijke als burgerrechtelijke
aansprakelijkheid te kunnen onttrekken wanneer de schrijver bekend is pouvoir se soustraire à toute responsabilité, tant pénale que civile,
en zijn woonplaats in België heeft, en beperkt aldus de mogelijke lorsque l'auteur est connu et domicilié en Belgique et elle apporte
toepassing van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek (Cass., 31 mei ainsi une restriction à l'applicabilité de l'article 1382 du Code
1996, Arr. Cass. 1996, nr. 202, p. 525). civil (Cass. 31 mai 1996, Pas. 1996, I, p. 559).
B.4. De verwijzende rechter oordeelt evenwel dat artikel 18 van de wet B.4. Le juge a quo considère toutefois que l'article 18 de la loi du 3
van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten zou kunnen worden juillet 1978 relative aux contrats de travail pourrait s'appliquer aux
toegepast op de journalisten die zijn verbonden door een journalistes qui sont dans les liens d'un contrat de travail. Selon
arbeidsovereenkomst. Die bepaling luidt als volgt : « Ingeval de werknemer bij de uitvoering van zijn overeenkomst de werkgever of derden schade berokkent, is hij enkel aansprakelijk voor zijn bedrog en zijn zware schuld. Voor lichte schuld is hij enkel aansprakelijk als die bij hem eerder gewoonlijk dan toevallig voorkomt. Op straffe van nietigheid mag niet worden afgeweken van de bij het eerste en het tweede lid vastgestelde aansprakelijkheid, tenzij, en alleen wat de aansprakelijkheid tegenover de werkgever betreft, bij een door de Koning algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomst. De werkgever kan de vergoedingen en de schadeloosstellingen die hem krachtens dit artikel verschuldigd zijn en die na de feiten met de werknemer zijn overeengekomen of door de rechter vastgesteld, op het cette disposition : « En cas de dommages causés par le travailleur à l'employeur ou à des tiers dans l'exécution de son contrat, le travailleur ne répond que de son dol et de sa faute lourde. Il ne répond de sa faute légère que si celle-ci présente dans son chef un caractère habituel plutôt qu'accidentel. A peine de nullité, il ne peut être dérogé à la responsabilité fixée aux alinéas 1er et 2 que par une convention collective de travail rendue obligatoire par le Roi, et ce uniquement en ce qui concerne la responsabilité à l'égard de l'employeur.
loon inhouden in de voorwaarden als bepaald bij artikel 23 van de wet L'employeur peut, dans les conditions prévues par l'article 23 de la
van 12 april 1965 betreffende de bescherming van het loon der werknemers ». Met toepassing van dat artikel zou de journalist die is verbonden door een arbeidsovereenkomst en een toevallig voorkomende lichte fout heeft begaan, niet aansprakelijk zijn voor de schade die hij aan de werkgever of aan derden in de uitvoering van zijn overeenkomst heeft berokkend. B.5. Indien artikel 18 van de wet van 3 juli 1978, vanwege de algemeenheid ervan, zo zou moeten worden geïnterpreteerd dat het van toepassing is op elke werknemer, zelfs een journalist, zou het artikel 25, tweede lid, van de Grondwet schenden, vermits het afbreuk zou doen aan de regeling van de cascade-aansprakelijkheid. loi du 12 avril 1965 concernant la protection de la rémunération des travailleurs, imputer sur la rémunération les indemnités et dommages-intérêts qui lui sont dus en vertu du présent article et qui ont été, après les faits, convenus avec le travailleur ou fixés par le juge ». En application de cet article, le journaliste employé qui a commis une faute légère occasionnelle ne répondrait pas des dommages qu'il a causés à l'employeur ou à des tiers dans l'exécution de son contrat. B.5. Si l'article 18 de la loi du 3 juillet 1978 devait s'interpréter, en raison de sa généralité, comme s'appliquant à tout travailleur, fût-il journaliste, il violerait l'article 25, alinéa 2, de la Constitution puisqu'il mettrait en échec le régime de responsabilité en cascade.
Door de burgerlijke aansprakelijkheid van de werknemer te beperken, En limitant la responsabilité civile du travailleur, le législateur
wilde de wetgever hem beschermen tegen bijzondere risico's van entendait le protéger contre les risques particuliers auxquels il
aansprakelijkheid waaraan hij bij de uitvoering van de s'expose dans l'exécution de son contrat de travail et qui peuvent
arbeidsovereenkomst blootstaat en die voor hem een zware financiële impliquer pour lui une charge financière considérable. Mais rien
last kunnen betekenen. Niets wijst echter erop dat hij ten aanzien van n'indique qu'à l'égard des journalistes, il aurait voulu mettre en
de journalisten afbreuk zou hebben willen doen aan het systeem van de échec le système de la responsabilité en cascade.
cascade-aansprakelijkheid.
Bovendien doet de aan de werknemer verleende vrijstelling van En outre, l'exonération de responsabilité accordée au travailleur
aansprakelijkheid geen afbreuk aan de aansprakelijkheid van de n'enlève rien à la responsabilité de l'employeur fondée sur l'article
werkgever op grond van artikel 1384, derde lid, van het Burgerlijk 1384, alinéa 3, du Code civil.
Wetboek. Daaruit volgt dat, indien de in artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 Il s'ensuit que, si l'exonération prévue par l'article 18 de la loi du
bedoelde vrijstelling zou worden toegepast op de journalist die 3 juillet 1978 s'appliquait au journaliste employé, seul son employeur
werknemer is, enkel zijn werkgever aansprakelijk zou zijn voor diens assumerait la responsabilité des écrits de celui-ci. Une telle
geschriften. Een dergelijk gevolg zou in tegenspraak zijn met de conséquence serait contraire à la lettre et à l'esprit de l'article
letter en de geest van artikel 25, tweede lid, van de Grondwet, 25, alinéa 2, de la Constitution puisqu'elle ferait courir au
vermits het de journalist het risico zou doen lopen dat zijn journaliste le risque de voir ses écrits censurés par son employeur
geschriften door zijn werkgever worden gecensureerd, aangezien die
alleen ervoor aansprakelijk zou zijn. car celui-ci en assumerait seul la responsabilité.
B.6. De situatie van de journalisten verschilt weliswaar van die welke B.6. Sans doute la situation des journalistes diffère-t-elle de celle
bestond ten tijde van het aannemen van artikel 25, tweede lid, van de qui était la leur lors de l'adoption de l'article 25, alinéa 2, de la
Grondwet, aangezien de meesten onder hen thans zijn verbonden door een Constitution puisqu'actuellement ils sont en majorité engagés dans les
arbeidsovereenkomst. Het Hof is echter niet bevoegd om een keuze van liens d'un contrat de travail. Mais la Cour n'est pas compétente pour
de Grondwetgever in het geding te brengen. B.7. Uit wat voorafgaat vloeit voort dat, op grond van artikel 18 van de wet van 3 juli 1978, de wetgever niet kan worden geacht artikel 25, tweede lid, van de Grondwet te hebben willen schenden. Die bepaling moet dus zo worden geïnterpreteerd dat ze niet van toepassing is op de journalisten die hun beroep uitoefenen onder een arbeidsovereenkomst. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.8. In de tweede prejudiciële vraag wordt aan het Hof gevraagd of er mettre en cause un choix du Constituant. B.7. Il découle de ce qui précède que, par l'article 18 de la loi du 3 juillet 1978, le législateur ne peut être présumé avoir entendu violer l'article 25, alinéa 2, de la Constitution. Cette disposition doit donc être interprétée comme ne s'appliquant pas aux journalistes qui exercent leur profession dans les liens d'un contrat de travail. La première question préjudicielle appelle une réponse négative. B.8. La seconde question préjudicielle interroge la Cour sur la discrimination qui naîtrait de ce que l'article 18 de la loi du 3 juillet 1978 s'appliquerait aux travailleurs qui sont dans les liens d'un contrat d'emploi, mais non aux journalistes sous contrat d'emploi.
een discriminatie zou ontstaan uit het feit dat artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 zou worden toegepast op de werknemers, maar niet op de journalisten die zijn verbonden door een arbeidsovereenkomst. Dat verschil in behandeling vloeit niet voort uit het voormelde artikel 18, maar uit artikel 25, tweede lid, van de Grondwet, dat de toepassing van die wetsbepaling op de journalisten in de weg staat. Het Hof is niet bevoegd om zich uit te spreken over een verschil in behandeling dat voortvloeit uit een keuze van de Grondwetgever. Om die redenen, het Hof zegt voor recht : Cette différence de traitement provient, non de l'article 18 précité, mais de l'article 25, alinéa 2, de la Constitution, qui fait obstacle à l'application de cette disposition législative aux journalistes. La Cour n'est pas compétente pour se prononcer sur une différence de traitement qui découle d'un choix du Constituant. Par ces motifs, la Cour dit pour droit :
Artikel 18 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de L'article 18 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de
arbeidsovereenkomsten, dat niet van toepassing is op de journalisten travail, qui ne s'applique pas aux journalistes qui exercent leur
die hun activiteit als schrijver uitoefenen onder een
arbeidsovereenkomst, schendt noch artikel 25, tweede lid, noch de activité d'auteur dans les liens d'un contrat de travail, ne viole ni
artikelen 10 en 11 van de Grondwet. l'article 25, alinéa 2, ni les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 22 maart 2006. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 22 mars 2006.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^