Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 182/2005 van 7 december 2005 Rolnummer 3637 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 43, § 5, tweede lid, en 60, § 3, van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken, Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 182/2005 van 7 december 2005 Rolnummer 3637 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 43, § 5, tweede lid, en 60, § 3, van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken, Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 182/2005 du 7 décembre 2005 Numéro du rôle : 3637 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 43, § 5, alinéa 2, et 60, § 3, de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi des langues en matièr La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 182/2005 van 7 december 2005 Extrait de l'arrêt n° 182/2005 du 7 décembre 2005
Rolnummer 3637 Numéro du rôle : 3637
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 43, § 5, En cause : la question préjudicielle relative aux articles 43, § 5,
tweede lid, en 60, § 3, van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der alinéa 2, et 60, § 3, de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi
talen in gerechtszaken, gesteld door het Arbeidshof te Brussel. des langues en matière judiciaire, posée par la Cour du travail de Bruxelles.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe,
Snappe, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier P.-Y. E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux,
Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, présidée par le président A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 15 februari 2005 in zake de arbeidsauditeur tegen G. Par arrêt du 15 février 2005 en cause de l'auditeur du travail contre
Ladang en de vennootschap naar Texaans recht NCH Belgium Inc., waarvan G. Ladang et la société de droit texan NCH Belgium Inc., dont
de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 25 l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 25
februari 2005, heeft het Arbeidshof te Brussel de volgende février 2005, la Cour du travail de Bruxelles a posé la question
prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schenden artikel 43, § 5, tweede lid, en 60, § 3, van de wet van 15 « Les articles 43, § 5, alinéa 2, et 60, § 3, de la loi du 15 juin
juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken, in samenlezing 1935 concernant l'emploi des langues en matière judiciaire, lus en
met artikel 43, § 4, artikel 43quinquies en artikel 60, § 1, van combinaison avec les articles 43, § 4, 43quinquies et 60, § 1er, de
diezelfde wet en met artikel 322 van het Gerechtelijk Wetboek het cette même loi ainsi qu'avec l'article 322 du Code judiciaire,
violent-ils le principe d'égalité et de non-discrimination contenu aux
gelijkheids- en niet-discriminatiebeginsel vervat in artikel 10 en 11 articles 10 et 11 de la Constitution dans la mesure où ils sont
van de Grondwet in de mate dat zij aldus worden geïnterpreteerd dat interprétés en ce sens que le président du tribunal du travail [de
Bruxelles] n'est pas autorisé à connaître des procédures au fond dans
het de Voorzitter van de Arbeidsrechtbank [te Brussel] niet toegelaten l'autre langue que celle de son diplôme de docteur ou de licencié en
is kennis te nemen van rechtsplegingen ten gronde in de andere taal droit, bien qu'il fournisse la preuve de la connaissance de cette
dan die van zijn diploma van doctor of licentiaat in de rechten, langue requise à cette fin, alors que les juges de paix et les juges
hoewel hij het bewijs levert van de daartoe vereiste kennis van die de police de l'arrondissement judiciaire de Bruxelles qui font la
taal terwijl de vrederechters en politierechters van het gerechtelijk preuve de cette même connaissance linguistique peuvent siéger dans
arrondissement Brussel die dezelfde taalkennis bewijzen wel zitting l'autre langue que celle de leur diplôme, et en ce sens qu'il n'est
mogen houden in de andere taal dan die van hun diploma en indien die pas davantage autorisé par ces dispositions à exercer le pouvoir que
bepalingen hem evenmin toelaten de bij artikel 322 Gerechtelijk l'article 322 du Code judiciaire confère au président du tribunal de
Wetboek aan de voorzitter van de rechtbank verleende bevoegdheid uit remplacer en vue des nécessités du service un juge empêché du tribunal
te oefenen om met het oog op de behoeften van de dienst een verhinderd du travail qui a obtenu le diplôme en droit dans l'autre langue que la
rechter van de Arbeidsrechtbank te vervangen die het rechtendiploma sienne et que cette compétence est ainsi limitée par rapport à celle
behaalde in de andere taal dan de zijne en die bevoegdheid aldus wordt des présidents des tribunaux du travail d'autres arrondissements
beperkt in verhouding tot deze van de voorzitters van de
arbeidsrechtbanken in andere gerechtelijke arrondissementen ? ». judiciaires ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De verwijzende rechter ondervraagt het Hof over de B.1. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité avec les
bestaanbaarheid met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van artikel articles 10 et 11 de la Constitution des articles 43, § 5, alinéa 2,
43, § 5, tweede lid, en artikel 60, § 3, van de wet van 15 juni 1935 et 60, § 3, de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi des langues
op het gebruik der talen in gerechtszaken, in samenhang gelezen met en matière judiciaire, lus en combinaison avec les articles 43, § 4,
artikel 43, § 4, artikel 43quinquies en artikel 60, § 1, van dezelfde 43quinquies et 60, § 1er, de cette même loi, ainsi qu'avec l'article
wet en met artikel 322 van het Gerechtelijk Wetboek. 322 du Code judiciaire.
Die wetsbepalingen luiden : Ces dispositions législatives énoncent :
- Artikel 43, § 5, tweede lid, van de wet van 15 juni 1935 : - Article 43, § 5, alinéa 2, de la loi du 15 juin 1935 :
« De verhouding tussen het totaal aantal magistraten met een diploma « Le rapport entre le nombre de tous les magistrats porteurs du
van doctor in de rechten in het Nederlands en het aantal magistraten diplôme de docteur en droit en langue française et le nombre de tous
met een diploma van doctor in de rechten in het Frans, wordt voor les magistrats porteurs du diplôme de docteur en droit en langue
iedere rechtbank en voor ieder parket vastgesteld volgens het aantal néerlandaise est déterminé dans chaque tribunal, tant au siège qu'au
kamers die kennis nemen van de zaken in het Nederlands en het aantal parquet, d'après le nombre de chambres qui connaissent des affaires en
kamers die kennis nemen van de zaken in het Frans. [De] Nederlandse, français et de celles qui connaissent des affaires en néerlandais. Les
respectief Franse rechtsplegingen [worden] steeds gevoerd voor procédures suivies respectivement en français et en néerlandais sont
magistraten die door hun diploma bewijzen dat zij de examens van het toujours portées devant des magistrats qui justifient par leur diplôme
doctoraat in de rechten in het Nederlands, respectievelijk in het qu'ils ont subi les examens du doctorat en droit respectivement en
Frans hebben afgelegd ». français et en néerlandais ».
- Artikel 60, § 3, van de wet van 15 juni 1935 : - Article 60, § 3, de la loi du 15 juin 1935 :
« Ieder lid van een rechtscollege wordt aangezien als belet, wanneer « Tout membre d'une juridiction est considéré comme empêché s'il
hij de taal niet kent welke, overeenkomstig deze wet, dient te worden
gebruikt. Indien, om reden van dit belet, het onmogelijk is, in een ignore la langue à employer conformément à la présente loi. Si, en
rechtscollege, de zetel samen te stellen, wordt de zaak verwezen naar raison de cet empêchement, il est impossible, dans une juridiction, de
een andere rechtbank van dezelfde rang en van hetzelfde composer le siège, la cause est renvoyée devant une juridiction de
beroeprechtsgebied. même ordre et du même ressort d'appel.
De verwijzing geschiedt overeenkomstig de artikelen 7 en 20; de Le renvoi est fait conformément aux articles 7 et 20; la décision
beslissing is noch voor verzet noch voor beroep vatbaar ». n'est susceptible ni d'opposition ni d'appel ».
- Artikel 43, § 4, van de wet van 15 juni 1935 : - Article 43, § 4, de la loi du 15 juin 1935 :
« Onverminderd de bepalingen van § 3 kan niemand, in het « Sous réserve des dispositions du § 3, nul ne peut être nommé dans
arrondissement Brussel, tot het ambt van voorzitter van de rechtbank l'arrondissement de Bruxelles aux fonctions de président du tribunal
van eerste aanleg, de rechtbank van koophandel of de arbeidsrechtbank, van procureur des Konings, arbeidsauditeur, werkend of plaatsvervangend vrederechter, werkend of plaatsvervangend rechter in een politierechtbank of van toegevoegd rechter in een vredegerecht of een politierechtbank, benoemd worden, indien hij niet bewijst Nederlands en Frans te kennen. Bovendien moeten de opeenvolgende voorzitters van de rechtbank van eerste aanleg, de rechtbank van koophandel, de arbeidsrechtbank en de opeenvolgende procureurs des Konings, luidens hun diploma, behoren tot een verschillend taalstelsel. Onverminderd de bepalingen van het voorgaande lid moeten, bij wijze van overgang, in voorkomend geval, bij hun eerste aanwijzing bedoeld de première instance, du tribunal de commerce ou du tribunal du travail, de procureur du Roi, d'auditeur du travail, de juge de paix, effectif ou suppléant, de juge, effectif ou suppléant, au tribunal de police ou de juge de complément dans une justice de paix ou un tribunal de police, s'il ne justifie de la connaissance de la langue française et de la langue néerlandaise. En outre, les présidents successifs du Tribunal de première instance, du Tribunal de commerce, du Tribunal du travail, et les procureurs du Roi successifs doivent appartenir, selon leur diplôme, à un régime linguistique différent. Sans préjudice des dispositions de l'alinéa précédent, le président du Tribunal de première instance et le procureur du Roi, doivent, à titre transitoire, le cas échéant, lors de leur première désignation visée à
in artikel 102, § 1, eerste lid, van de wet van 22 december 1998 tot l'article 102, § 1er, alinéa premier, de la loi du 22 décembre 1998
wijziging van sommige bepalingen van deel II van het Gerechtelijk modifiant certaines dispositions de la deuxième Partie du Code
Wetboek met betrekking tot de Hoge Raad voor de Justitie, de benoeming judiciaire concernant le Conseil supérieur de la Justice, la
en aanwijzing van magistraten en tot invoering van een
evaluatiesysteem voor magistraten, de voorzitter van de rechtbank van nomination et la désignation de magistrats et instaurant un système
eerste aanleg en de procureur des Konings, luidens hun diploma, d'évaluation pour les magistrats, appartenir, selon leur diplôme, à un
behoren tot een verschillend taalstelsel ». régime linguistique différent ».
- Artikel 43quinquies van de wet van 15 juni 1935 : - Article 43quinquies de la loi du 15 juin 1935 :
« § 1. De kennis van de andere taal dan die waarin de examens van « § 1er. La connaissance de la langue autre que celle dans laquelle
doctor of licentiaat in de rechten werden afgelegd, wordt bewezen door ont été subis les examens du doctorat ou de la licence en droit est
te slagen in een examen, aangepast aan de vereisten van de betrokken vérifiée par un examen adapté aux exigences de la fonction concernée,
functie, al naar gelang deze al dan niet een geschreven actieve selon qu'elle implique ou non une connaissance écrite active de la
taalkennis inhoudt. langue.
Daartoe wordt voorzien in twee soorten examens. Deux types d'examens sont prévus à cet effet.
Het eerste examen is een examen handelend over zowel de actieve en Le premier examen est un examen qui porte à la fois sur la
passieve mondelinge kennis als de passieve schriftelijke kennis van de connaissance orale passive et active et sur la connaissance écrite
andere taal. Het bewijs van deze kennis wordt vereist, onverminderd passive de l'autre langue. Le certificat de cette connaissance est
hetgeen is bepaald in het volgende lid, in al die gevallen waarin deze requis, nonobstant le prescrit du prochain alinéa, dans tous les cas
wet de kennis van de andere taal vereist. où la présente loi requiert la connaissance de l'autre langue.
Het tweede examen is een examen handelend over zowel de actieve en Le deuxième examen est un examen qui porte à la fois sur la
passieve mondelinge kennis als de actieve en passieve schriftelijke connaissance orale passive et active et sur la connaissance écrite
kennis van de andere taal. Het bewijs van deze kennis wordt vereist in passive et active de l'autre langue. Le certificat de cette
hoofde van de magistraten bedoeld in de artikelen 43, § 4, eerste lid, connaissance est requis dans le chef des magistrats visés aux articles
43, § 4bis, tweede lid, 43bis, § 4, eerste lid, 45bis en 49, § 2, 43, § 4, alinéa 1er, 43, § 4bis, alinéa 2, 43bis, § 4, alinéa 1er,
eerste en derde lid; evenals in hoofde van de magistraten die, 45bis et 49, § 2, alinéas 1er et 3; ainsi que dans le chef des
overeenkomstig artikel 43, § 5, vierde en vijfde lid, de procedure magistrats qui poursuivent la procédure conformément à l'article 43, §
verder zetten, alsook in hoofde van de magistraten bedoeld in de 5, alinéas 4 et 5, dans le chef des magistrats visés aux articles
artikelen 43bis, § 1, tweede lid, 43bis, § 3, derde lid, 43ter, § 1, 43bis, § 1er, alinéa 2, 43bis, § 3, alinéa 3, 43ter, § 1er, alinéa 2,
tweede lid, 43ter, § 3, tweede lid, 43quater, vierde lid, 46 en 49, § 43ter, § 3, deuxième alinéa, 43quater, alinéa 4, 46 et 49, § 3,
3, wanneer zij, overeenkomstig de bepalingen van deze wet, zetelen in lorsqu'ils siègent conformément aux dispositions de la loi dans
de andere taal dan de taal van hun diploma en in hoofde van de l'autre langue que la langue de leur diplôme et dans le chef des juges
vrederechters bedoeld in artikel 7, § 1bis van deze wet. Diezelfde de paix mentionnés à l'article 7, § 1erbis, de cette loi. Cette même
kennis van het tweede type wordt vereist in de hoofde van de connaissance du deuxième type est exigée dans le chef des magistrats
magistraten die tijdelijk de functie uitoefenen van de korpsoversten qui exercent à titre temporaire la fonction de chef de corps pour
waarvan de kennis van de andere taal wordt vereist. laquelle la connaissance de l'autre langue est requise.
§ 2. Alleen de afgevaardigd bestuurder van SELOR - Selectiebureau van § 2. Seul l'administrateur délégué de SELOR - Bureau de Sélection de
de Federale Overheid is bevoegd om de bewijzen uit te reiken van de l'Administration fédérale - est compétent pour délivrer les
kennis van de andere taal dan die waarin de kandidaat examens van de certificats de connaissance de l'autre langue que celle dans laquelle
graad van doctor of licentiaat in de rechten heeft afgelegd. le candidat a passé des examens du grade de docteur ou licencié en
§ 3. De samenstelling van de examencommissies en de voorwaarden droit. § 3. La composition des commissions d'examen et les conditions
waaronder de bewijzen van de kennis van de andere taal mogen worden auxquelles les certificats de la connaissance de l'autre langue
uitgereikt worden bepaald bij koninklijk besluit vastgesteld na peuvent être délivrés sont déterminées par arrêté royal délibéré en
beraadslaging in de Ministerraad ». Conseil des Ministres ».
- Artikel 60, § 1, van de wet van 15 juni 1935 : - Article 60, § 1er, de la loi du 15 juin 1935 :
« De in artikel 43 voorziene beschikkingen zijn niet toepasselijk op « Les dispositions prévues à l'article 43 ne sont pas applicables à
hen die, vóór 1 januari 1938, het diploma van doctor in de rechten of ceux qui, ayant obtenu le diplôme de docteur en droit ou le diplôme de
het diploma van kandidaat-notaris of van licenciaat in het notariaat candidat notaire ou de licencié en notariat avant le 1er janvier 1938,
behaalden en zich gevoegd hebben of zullen gevoegd hebben hetzij naar se sont ou se seront conformés soit à l'article 49 de la loi du 10
artikel 49 van de wet van 10 april 1890-3 juli 1891 op de toekenning avril 1890 - 3 juillet 1891 sur la collation des grades académiques et
der academische graden en het programma der universiteitsexamens, le programme des examens universitaires, tel qu'il a été complété par
zoals dat aangevuld werd bij artikel 7 van de wet van 31 juli 1923 op l'article 7 de la loi du 31 juillet 1923 sur l'emploi des langues à
het gebruik der talen in de Universiteit, te Gent, hetzij naar artikel
40 van de wet van 21 mei 1929 op de toekenning der academische graden l'université de Gand, soit à l'article 40 de la loi du 21 mai 1929 sur
en het programma der universiteitsexamens ». la collation des grades académiques et le programme des examens universitaires ».
- Artikel 322 van het Gerechtelijk Wetboek : - Article 322 du Code judiciaire :
« In de rechtbanken van eerste aanleg kan de verhinderde rechter vervangen worden door een andere rechter, door een toegevoegd rechter of door een plaatsvervangend rechter. Zijn er niet genoeg plaatsvervangende rechters, dan kan de voorzitter van de kamer, om de rechtbank voltallig te maken, een of twee, op het tableau van de Orde ingeschreven advocaten die ten minste dertig jaar oud zijn, oproepen om zitting te nemen. In de arbeidsrechtbanken en in de rechtbanken van koophandel wordt de kamervoorzitter vervangen door de voorzitter van de rechtbank of door de rechter die hij aanwijst, door een toegevoegd rechter of een plaatsvervangend rechter. De verhinderde rechter in sociale zaken of in handelszaken wordt vervangen door een plaatsvervangend rechter in sociale zaken of in handelszaken. Bij onvoorziene afwezigheid kan de voorzitter van de arbeidsrechtbank een andere rechter in sociale zaken, naar gelang van het geval, werkgever, arbeider, bediende of zelfstandige, een rechter, een toegevoegd rechter of een plaatsvervangend rechter of een op het tableau van de Orde ingeschreven advocaat die ten minste dertig jaar « Dans les tribunaux de première instance, le juge empêché peut être remplacé par un autre juge, par un juge de complément ou par un juge suppléant. A défaut de juges suppléants en nombre suffisant, le président de la chambre peut, pour compléter le tribunal, appeler à siéger un ou deux avocats âgés de trente ans au moins, inscrits au tableau de l'Ordre. Dans les tribunaux du travail et les tribunaux de commerce, le président de chambre est remplacé par le président du tribunal ou par le juge qu'il désigne, par un juge de complément ou par un juge suppléant. Le juge social ou consulaire empêché est remplacé par un juge social ou un juge consulaire suppléant. En cas d'absence inopinée, le président du tribunal du travail peut désigner un autre juge social, selon le cas, employeur, ouvrier, employé ou indépendant, un juge, un juge de complément ou un juge suppléant ou un avocat âgé de trente ans au moins inscrit au tableau de l'Ordre, pour remplacer l'assesseur empêché; dans le même cas, le président du tribunal de commerce peut désigner un autre juge consulaire, effectif ou suppléant, un juge, un juge suppléant, ou un avocat âgé de trente ans au moins inscrit au
oud is, aanwijzen om de verhinderde assessor te vervangen; in tableau de l'Ordre, pour remplacer l'assesseur empêché; dans le même
hetzelfde geval kan de voorzitter van de rechtbank van koophandel een cas, le président du tribunal de commerce peut désigner un autre juge
andere werkende of plaatsvervangend rechter in handelszaken, een consulaire, effectif ou suppléant, un juge, un juge de complément ou
rechter, een toegevoegd rechter of een plaatsvervangend rechter of een un juge suppléant, ou un avocat âgé de trente ans aux moins inscrit au
op het tableau van de Orde ingeschreven advocaat die ten minste dertig tableau de l'Ordre, pour remplacer l'assesseur empêché ».
jaar oud is, aanwijzen om de verhinderde assessor te vervangen ». B.2. La question préjudicielle comprend deux parties.
B.2. De prejudiciële vraag bevat twee onderdelen. La première partie concerne la compatibilité des dispositions en cause
Het eerste onderdeel betreft de bestaanbaarheid van de in het geding avec le principe d'égalité et de non-discrimination, en tant que ces
zijnde bepalingen met het beginsel van gelijkheid en dispositions sont interprétées en ce sens qu'elles ne permettent pas
niet-discriminatie, in zoverre die bepalingen aldus worden au président du Tribunal du travail de Bruxelles de connaître de
geïnterpreteerd dat zij de voorzitter van de Arbeidsrechtbank te procédures au fond dans l'autre langue que celle de son diplôme de
Brussel niet toestaan kennis te nemen van rechtsplegingen ten gronde docteur ou de licencié en droit, bien qu'il fournisse la preuve de la
in de andere taal dan die van zijn diploma van doctor of licentiaat in connaissance de cette langue qui est requise pour ce faire, alors que
de rechten, hoewel hij het bewijs levert van de daartoe vereiste les juges de paix et les juges de police de l'arrondissement
kennis van die taal, terwijl de vrederechters en de politierechters judiciaire de Bruxelles qui justifient de la même connaissance
van het gerechtelijk arrondissement Brussel die dezelfde taalkennis linguistique peuvent siéger, quant à eux, dans l'autre langue que
bewijzen, wel zitting mogen houden in de andere taal dan die van hun celle de leur diplôme.
diploma. Het tweede onderdeel betreft de bestaanbaarheid van de in het geding La deuxième partie concerne la compatibilité des dispositions en cause
zijnde bepalingen met het beginsel van gelijkheid en avec le principe d'égalité et de non-discrimination, en tant que ces
niet-discriminatie, in zoverre die bepalingen aldus worden dispositions sont interprétées en ce sens qu'elles ne permettent pas
geïnterpreteerd dat zij de voorzitter van de Arbeidsrechtbank te non plus au président du Tribunal du travail de Bruxelles d'exercer la
Brussel evenmin toestaan de bij artikel 322 van het Gerechtelijk compétence, conférée au président du tribunal par l'article 322 du
Wetboek aan de voorzitter van de rechtbank toegekende bevoegdheid uit Code judiciaire, de remplacer un juge du tribunal du travail empêché
te oefenen om een verhinderd rechter van de arbeidsrechtbank te qui a obtenu son diplôme de droit dans l'autre langue que la sienne,
vervangen die het rechtendiploma behaalde in de andere taal dan de en sorte que sa compétence est limitée, alors que tel n'est pas le cas
zijne, zodat zijn bevoegdheid wordt beperkt, terwijl zulks niet geval
is voor de voorzitters van de arbeidsrechtbanken in de andere des présidents des tribunaux du travail dans les autres
gerechtelijke arrondissementen. arrondissements judiciaires.
B.3. Volgens de Ministerraad is de situatie van de voorzitter van de B.3. Selon le Conseil des Ministres, la situation du président du
Arbeidsrechtbank te Brussel niet voldoende vergelijkbaar met die van, Tribunal du travail de Bruxelles n'est pas suffisamment comparable,
enerzijds, de vrederechters en de politierechters te Brussel - eerste d'une part, à celle des juges de paix et des juges de police de
onderdeel van de vraag - en, anderzijds, de voorzitters van de Bruxelles - première partie de la question - et, d'autre part, à celle
arbeidsrechtbanken van de andere gerechtelijke arrondissementen - des présidents des tribunaux du travail des autres arrondissements
tweede onderdeel van de vraag. judiciaires - deuxième partie de la question.
B.4. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 18 juli 2002 tot B.4. Dans les travaux préparatoires de la loi du 18 juillet 2002
vervanging van artikel 43quinquies en tot invoeging van artikel 66 in remplaçant l'article 43quinquies et insérant l'article 66 dans la loi
de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken, du 15 juin 1935 concernant l'emploi des lois en matière judiciaire,
worden de historische achtergrond en de doelstelling van het beginsel l'historique et l'objectif du principe selon lequel un juge statue
dat een rechter recht spreekt in de taal van zijn diploma, alsmede de dans la langue de son diplôme ainsi que les exceptions à ce principe
uitzonderingen op dat beginsel, als volgt toegelicht : sont exposés comme suit :
« Vooraf moet, meer in het algemeen, worden opgemerkt dat de wetgever « Lorsqu'il règle l'emploi des langues en matière judiciaire, le
wanneer hij het gebruik der talen in gerechtszaken regelt, de législateur doit concilier la liberté fondamentale qu'a l'individu
fundamentele vrijheid van het individu om zich van de taal van zijn d'utiliser la langue de son choix, et le bon fonctionnement de
keuze te bedienen dient te verzoenen met de goede werking van de l'administration de la justice. Ce faisant, le législateur doit tenir
rechtsbedeling. De wetgever dient daarbij rekening te houden met de compte de la diversité linguistique consacrée par la Constitution qui
taalkundige verscheidenheid die bevestigd is in de Grondwet, die vier établit quatre régions linguistiques, dont une est bilingue. (Cour
taalgebieden vastlegt, waarvan één tweetalig is (A.H., 4 november d'arbitrage, 4 novembre 1998, n° 111/98).
1998, n° 111/98).
Bovendien, vereist de uitoefening van het rechterlijk ambt een zeer En outre, l'exercice de la fonction judiciaire requiert une
grondige taalkennis. Om die reden heeft de wetgever reeds in 1935 als connaissance linguistique très approfondie. Pour cette raison, le
législateur a fixé pour règle, déjà en 1935, qu'un juge rend la
regel gesteld dat een rechter recht spreekt in de taal van zijn justice dans la langue de son diplôme. Le législateur a, avec la
diploma. De wetgever heeft, met de gerechtelijke hervorming van 1967, réforme judiciaire de 1967, confirmé cette règle et jugé que seule la
deze regel bevestigd en geoordeeld dat alléén de taal van het diploma langue du diplôme peut être acceptée comme critère déterminant. Le
als determinerend criterium kon worden aanvaard. Dit ontwerp strekt présent projet vise à confirmer cette règle ainsi qu'à confirmer que
ertoe voormelde regel te bevestigen, evenals, zoals de wetgever van dans quelques exceptions seulement, comme le législateur de 1935 et
1935 en deze van 1970 had beslist, dat slechts in enkele celui de 1970 l'a déjà décidé, il puisse être dérogé à cette règle
uitzonderlijke gevallen van deze regel kan worden afgeweken (zie (voir ci-après); et ce, uniquement à la condition stricte que le
hierna); en zulks dan slechts onder de strikte voorwaarde dat de magistrat concerné ait dans ce cas préalablement fourni le certificat
betrokken magistraat in dat geval vooraf het bewijs heeft geleverd dat prouvant qu'il maîtrise la connaissance écrite et orale, tant active
hij zowel actief als passief, schriftelijk én mondeling, de kennis van que passive, de l'autre langue.
de andere taal beheerst. Toutefois, il arrive également en dehors de ces quelques cas
Evenwel, ook buiten die enkele uitzonderlijke gevallen waarin de exceptionnels où le magistrat doit rendre la justice dans la langue
magistraat recht moet spreken in de andere taal dan de taal van zijn autre que celle de son diplôme, que dans certaines juridictions,
diploma, is in sommige rechtsgebieden, overeenkomstig de bepalingen conformément aux dispositions de la présente loi, une certaine
van deze wet, in hoofde van de magistraat een zekere kennis van de connaissance de l'autre langue que celle du diplôme soit requise dans
andere taal dan de taal van het diploma vereist. Die kennis is le chef du magistrat. Cette connaissance est indispensable car les
onontbeerlijk omdat de magistraten ingevolge de taalspecificiteit van magistrats, en raison de la spécificité linguistique de la juridiction
het betrokken rechtsgebied - onder andere de twee derden van de concernée - entre autres dans le chef des deux tiers de magistrats de
magistraten te Brussel - in de te behandelen dossiers de stukken en Bruxelles - peuvent devoir, dans les dossiers à traiter, comprendre et
verklaringen gesteld of geuit in de andere taal, moeten kunnen traiter des pièces et des déclarations rédigés ou exprimés dans
begrijpen en behandelen. l'autre langue.
Inderdaad, niettegenstaande de regel van de eentaligheid van de En effet, nonobstant la règle de l'unilinguisme de la procédure, les
rechtspleging, kunnen - ingevolge het vrij taalgebruik - de partijen parties qui comparaissent en personne devant le juge, peuvent
die in persoon voor de rechter verschijnen, evenals getuigen alsook également - suite au libre emploi de la langue - témoigner ainsi que
documenten in het dossier in de andere taal zijn gesteld. Het spreekt voor zich dat dergelijke situaties veelvuldig of frequenter zullen voorkomen in het tweetalig gebied Brussel of in eentalige rechtsgebieden waarin gemeenten met een bijzonder taalregime zijn gelegen. Om tegemoet te komen aan deze finaliteit, is in hoofde van de betrokken magistraten, zowel een passieve schriftelijke kennis als een passieve én actieve mondelinge kennis (inzonderheid een gesprek over een onderwerp in verband met dagelijkse leven) van de andere taal vereist. Teneinde de aanwezigheid van de met die finaliteit overeenstemmende kennis te toetsen wordt het examen van het eerste type ingericht. De enkele uitzonderlijke gevallen waarin, ingevolge de grondwettelijke situatie zoals hiervoor geschetst, daarenboven is vereist dat de verser des documents au dossier dans l'autre langue. Il va de soi que de telles situations se produiront souvent ou plus fréquemment dans la juridiction bilingue de Bruxelles ou dans une juridiction unilingue comprenant des communes auxquelles s'applique un régime linguistique particulier. Cette finalité implique dès lors, dans le chef des magistrats concernés, une connaissance écrite passive ainsi qu'une connaissance orale passive et active (notamment une conversation sur un sujet de la vie courante de l'autre langue). C'est l'examen du premier type qui est organisé pour tester l'effectivité de la connaissance correspondant à cette finalité. Les quelques exceptions qui, suite à la situation constitutionnelle telle qu'esquissée ci-avant, requièrent en outre que le magistrat
magistraat recht spreekt in de andere taal dan de taal van zijn rende la justice dans l'autre langue que celle de son diplôme,
diploma betreffen inzonderheid de vrederechters of de politierechters concernent notamment les juges de paix ou de police siégeant dans
zetelend in het gerechtelijk arrondissement Brussel, de magistraten l'arrondissement judiciaire de Bruxelles, les magistrats siégeant dans
zetelend in de rechtscolleges van de gerechtelijke kantons van het les juridictions des cantons judiciaires de la région linguistique
Duitstalige taalgebied of bepaalde magistraten in de rechtscolleges germanophone ou certains magistrats dans les juridictions du groupe
van de Frans-Duitse taalgroep of nog de vrederechters die kennis linguistique germano-francophone ou encore les juges de paix qui
moeten nemen van dossiers van rechtsonderhorigen woonachtig in een van doivent connaître de dossiers de justiciables domiciliés dans l'une
de gemeenten van de gerechtelijke kantons van Sint-Martens-Voeren, des communes des cantons judiciaires de Fouron-Saint-Martin, Mouscron
Moeskroen en Komen. et Comines.
In al deze gevallen en telkens wanneer de rechtsonderhorige om Dans ces cas et si le justiciable requiert le changement de langue, le
taalwijziging van de rechtspleging verzoekt, moet de rechter niet juge ne devra pas seulement prendre connaissance de pièces ou
alleen kennis nemen van de documenten en verklaringen in de andere déclarations dans l'autre langue que celle de son diplôme mais il
taal dan de taal van het diploma gesteld maar moet hij daarenboven devra également rendre la justice dans cette langue. La preuve de la
recht spreken in die taal. Het bewijs van de kennis van de andere taal connaissance de l'autre langue implique dans ces cas, en plus de ce
omvat in die gevallen, bovenop hetgeen hiervoor is bepaald, een proef qui est prescrit ci-avant, une épreuve sur la connaissance écrite
over de actieve geschreven kennis van de andere taal. [...]. active de l'autre langue. [...].
Teneinde te kunnen voorzien in de hiervoor beschreven objectief Afin de pourvoir à ces situations objectivement différentes décrites
verschillende situaties ingevoerd door de wet van 15 juni 1935 op het ci-avant et telles que fixées dans la loi du 15 juin 1935 sur l'emploi
gebruik der talen in gerechtszaken, is het noodzakelijk de vereiste des langues en matière judiciaire, il est nécessaire de prévoir que
taalkennis in redelijkheid aan te passen aan de vereisten van de les exigences linguistiques seront raisonnablement adaptées à la
betrokken functie. fonction assumée par le magistrat.
Opdat geen twijfel zou bestaan omtrent de aard van beide examens wordt Afin qu'il ne soit suscité aucun doute quant à la nature des deux
de inhoud ervan uitdrukkelijk in de tekst van dit ontwerp vermeld. examens, le contenu en sera explicitement mentionné dans le texte de
Zoals uit die inhoud blijkt, zullen de taalvereisten derhalve ce projet. Comme en témoigne le contenu, les exigences linguistiques
verschillen naargelang de magistraat er al dan niet toe gehouden is om varieront selon que le magistrat est tenu ou non, dans l'exercice de
in de uitoefening van zijn functie akten van rechtspleging te sa fonction, d'écrire des actes de procédure dans l'autre langue que
redigeren in de andere taal dan de taal van zijn diploma. celle de son diplôme.
Daarenboven, wordt, rekening houdende met de verscheidenheid van de En outre, compte tenu de la spécificité des régions linguistiques, il
taalgebieden, eenzelfde passieve én actieve van zowel de mondelinge est requis dans le chef de certains chefs de corps, ainsi que dans le
als geschreven kennis van de andere taal vereist in hoofde van sommige chef de ceux qui exercent pour certains chefs de corps, à titre
korpsoversten evenals van diegenen die tijdelijk deze functies voor temporaire, ces fonctions, à la fois une connaissance passive et
deze korpsoversten uitoefenen. Ook zij moeten vooraf het bewijs active tant orale qu'écrite de l'autre langue que celle du diplôme.
leveren over de kennis van de andere taal te beschikken conform het Ils doivent eux aussi fournir au préalable le certificat de
examen van het tweede type. Dergelijke kennis is in hun hoofde vereist connaissance de l'autre langue conformément à l'examen du deuxième
met het oog op de redactie van richtlijnen, dienstorders, evenals voor type. Une telle connaissance est requise dans leur chef en vue de la
het uitoefenen van de bevoegdheden verbonden aan de presidentiële rédaction de directives, d'ordres de services, et en vue de l'exercice
des compétences liées à la fonction présidentielle » (Doc. parl.,
functie » (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC 50-1459/001, pp. 4-6). Chambre, 2001-2002, DOC 50-1459/001, pp. 4-6).
Het verslag namens de Commissie voor de Justitie vermeldt : Le rapport fait au nom de la Commission de la justice précise :
« In dat verband is het nuttig de essentiële bepalingen van de wet van « A cet égard, il est utile de rappeler les dispositions essentielles
15 juni 1935, evenals de bedoeling van de wetgever wat het gebruik der de la loi du 15 juin 1935, ainsi que l'objectif visé par le
talen in gerechtszaken betreft, in herinnering te brengen. Dit alles législateur en ce qui concerne l'emploi des langues en matière
uiteraard door tevens rekening te houden met de wijzigingen die de wet judiciaire, tout en tenant compte des modifications apportées à cette
op het gebruik der talen in gerechtszaken heeft ondergaan tijdens de
gerechtelijke hervorming in 1967. loi lors de la réforme judiciaire de 1967.
Om te beginnen moet worden opgemerkt dat, precies omdat de uitoefening Pour commencer, il faut souligner que c'est précisément parce que
van het rechterlijk ambt een zeer grondige taalkennis vereist, de l'exercice de la fonction juridictionnelle requiert des connaissances
wetgever heeft geoordeeld dat alleen de taal van het diploma als linguistiques approfondies, que le législateur a estimé que seule la
determinerend criterium kon worden aanvaard. langue du diplôme constituait un critère déterminant.
Dit betekent concreet dat, behoudens een beperkt aantal Concrètement, cela signifie que, hormis quelques exceptions, un juge
uitzonderingen, een rechter recht spreekt in de taal van zijn diploma fait droit dans la langue de son diplôme (Doc. parl., Chambre,
(Parl. St., Kamer, 1965-66, nr. 59/ 49, p. 284). Dit geschiedt ook zo 1965-66, n° 59/49, p. 284). C'est également le cas dans
in het gerechtelijk arrondissement Brussel. l'arrondissement judiciaire de Bruxelles.
Aldus bepaalt artikel 43, § 5, derde [lees : tweede] lid, dat Ainsi, l'article 43, § 5, alinéa 3 [lire : 2], prévoit que les
Nederlandstalige respectievelijk Franstalige rechtsplegingen (zowel procédures suivies respectivement en français et en néerlandais (tant
wat de zetel als het parket betreft), onverminderd het bepaalde in au siège qu'au parquet), sans préjudice des dispositions prévues à
artikel 43, § 5, vierde en vijfde lid, steeds worden gevoerd door l'article 43, § 5, alinéas 4 et 5, sont toujours portées devant des
magistraten die door hun diploma bewijzen dat zij de examens van het magistrats qui justifient par leur diplôme qu'ils ont subi les examens
doctoraat (thans licentiaat) in de rechten in het Nederlands, du doctorat (à présent de licence) en droit respectivement en français
respectievelijk in het Frans hebben afgelegd » (Parl. St., Kamer, et en néerlandais » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1459/004,
2001-2002, DOC 50-1459/004, p. 4). p. 4).
B.5. Uit die overwegingen blijkt dat de wetgever, met de bepalingen B.5. Il ressort de ces considérations que, par les dispositions
betreffende het gebruik der talen in gerechtszaken, een drievoudige relatives à l'emploi des langues en matière judiciaire, le législateur
doelstelling heeft nagestreefd : allereerst, aan de rechtzoekende de poursuivait un triple objectif : d'abord, garantir au justiciable la
fundamentele vrijheid te waarborgen om de taal van zijn keuze te gebruiken en te worden berecht door een magistraat die een grondige kennis heeft van de taal waarin hij zich uitdrukt; vervolgens, rekening te houden met de arrondissementen waarin sommige rechtzoekenden zich uitdrukken in het Nederlands en anderen in het Frans; ten slotte, te waken over de goede werking van de openbare dienst justitie, wat onder meer het recht inhoudt om binnen een redelijke termijn te worden berecht. Zo ook bevat artikel 322, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek een specifieke bepaling voor de arbeidsrechtbanken en de rechtbanken van koophandel waar alle zittende beroepsmagistraten het ambt van kamervoorzitter uitoefenen, die tot liberté fondamentale d'utiliser la langue de son choix et d'être jugé par un magistrat qui a une connaissance approfondie de la langue dans laquelle il s'exprime; ensuite, tenir compte des arrondissements dans lesquels des justiciables s'expriment, certains en néerlandais, d'autres en français; enfin, veiller au bon fonctionnement du service public de la justice qui implique notamment le droit d'être jugé dans un délai raisonnable. De même l'article 322, alinéa 2, du Code judiciaire vise, par une disposition spécifique pour les tribunaux du travail et les tribunaux de commerce où tous les juges de carrière
doel heeft te vermijden dat de verhindering van een rechter de exercent la fonction de président de chambre, à éviter que
oplossing van de geschillen zou vertragen. l'empêchement d'un juge ne retarde la solution des litiges.
B.6. De regels die vervat zijn in de in het geding zijnde bepalingen B.6. Les règles contenues dans les dispositions en cause n'ont donc
hebben dus niet tot doel aan de betrokken magistraten rechten toe te pas pour objet d'accorder des droits aux magistrats qu'elles
kennen, maar in de eerste plaats de fundamentele rechten te waarborgen concernent mais, en premier lieu, de garantir les droits fondamentaux
van degenen over wie zij oordelen. Om te oordelen over de de ceux qu'ils jugent. Il est dès lors sans pertinence, pour apprécier
grondwettigheid van de in het geding zijnde bepalingen in het licht la constitutionnalité des dispositions en cause au regard des articles
van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, is het derhalve niet 10 et 11 de la Constitution, de comparer la situation personnelle des
relevant de persoonlijke situatie van de in de prejudiciële vraag magistrats mentionnés dans la question préjudicielle.
vermelde magistraten te vergelijken.
B.7. Gesteld dat de prejudiciële vraag in die zin zou kunnen worden B.7. A supposer que la question préjudicielle puisse être lue comme
gelezen dat het Hof daarin wordt ondervraagd over de verschillende interrogeant la Cour sur la manière différente dont seraient traités
manier waarop de rechtzoekenden zouden worden behandeld wanneer zij les justiciables lorsqu'ils doivent comparaître devant un magistrat
voor een verhinderde magistraat moeten verschijnen, dan nog zou zij empêché, elle ne permettrait pas de les comparer utilement.
het niet mogelijk maken hen zinvol te vergelijken.
Tussen de voorzitter van de Arbeidsrechtbank te Brussel, enerzijds, en Il existe entre le président du Tribunal du travail de Bruxelles,
de vrederechters en politierechters te Brussel, anderzijds, bestaan er d'une part, et les juges de paix et juges de police de Bruxelles,
inzake de samenstelling en de bevoegdheid van hun rechtscolleges, d'autre part, en ce qui concerne la composition et la compétence de
zowel territoriaal als materieel, verschillen die van die aard zijn leurs juridictions, tant territoriale que matérielle, des différences
dat zij niet zinvol kunnen worden vergeleken. telles qu'ils ne peuvent être utilement comparés.
B.8. De voorzitter van de Arbeidsrechtbank te Brussel kan inzake het B.8. Le président du Tribunal du travail de Bruxelles ne peut
gebruik der talen evenmin worden vergeleken met de voorzitters van de davantage être comparé aux présidents des autres tribunaux du travail
andere arbeidsrechtbanken. Hoewel de rechtscolleges die zij leiden, en matière d'emploi des langues. Si les juridictions qu'ils dirigent
vergelijkbaar zijn wat hun bevoegdheden betreft, vertoont hun situatie sont comparables en ce qui concerne leurs compétences, leur situation
een essentieel verschil dat een vergelijking niet mogelijk maakt : de présente une différence essentielle qui ne permet pas de les comparer
eerstgenoemde oefent zijn bevoegdheden uit in een tweetalig taalgebied
en leidt, om die reden, een rechtscollege dat is samengesteld uit : le premier exerce ses compétences dans une région linguistique à
magistraten van wie sommigen hun diploma van licentiaat in de rechten caractère bilingue et, pour cette raison, dirige une juridiction
in het Nederlands en anderen in het Frans hebben behaald; de in tweede composée de magistrats ayant obtenu leurs diplômes de licencié en
instantie genoemden houden zitting in een eentalig rechtsgebied en droit, les uns en français, les autres en néerlandais; les seconds
leiden een rechtscollege dat is samengesteld uit magistraten die allen siègent dans une région unilingue et dirigent une juridiction composée
hun diploma in dezelfde taal hebben behaald en die allen hun ambt in de magistrats qui ont tous obtenu leur diplôme dans la même langue et
die taal moeten uitoefenen. qui doivent tous exercer leur fonction dans cette langue.
B.9. Aangezien het Hof wordt ondervraagd over verschillen in B.9. Interrogeant la Cour sur des différences de traitement entre des
behandeling tussen categorieën van personen die in het licht van de catégories de personnes qui ne sont pas comparables au regard des
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet vergelijkbaar zijn, behoeft de articles 10 et 11 de la Constitution, la question préjudicielle
prejudiciële vraag geen antwoord. n'appelle pas de réponse.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De prejudiciële vraag behoeft geen antwoord. La question préjudicielle n'appelle pas de réponse.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 7 december 2005. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 7 décembre 2005.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
P.-Y. Dutilleux. A. Arts. P.-Y. Dutilleux. A. Arts.
^