Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 147/2005 van 28 september 2005 Rolnummer 3107 In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 3 maart 2004 betreffende de eerstelijnsgezondheidszorg en de samenwerking tussen de Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 147/2005 van 28 september 2005 Rolnummer 3107 In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 3 maart 2004 betreffende de eerstelijnsgezondheidszorg en de samenwerking tussen de Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 147/2005 du 28 septembre 2005 Numéro du rôle : 3107 En cause : le recours en annulation du décret de la Communauté flamande du 3 mars 2004 relatif aux soins de santé primaires et à la coopération entre les prestataires La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 147/2005 van 28 september 2005 Extrait de l'arrêt n° 147/2005 du 28 septembre 2005
Rolnummer 3107 Numéro du rôle : 3107
In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van de Vlaamse En cause : le recours en annulation du décret de la Communauté
Gemeenschap van 3 maart 2004 betreffende de eerstelijnsgezondheidszorg flamande du 3 mars 2004 relatif aux soins de santé primaires et à la
en de samenwerking tussen de zorgaanbieders, ingesteld door de v.z.w. coopération entre les prestataires de soins, introduit par l'a.s.b.l.
Belgische Vereniging van Artsensyndicaten en het Verbond der Belgische Association belge des syndicats médicaux et le Groupement des unions
Beroepsvereningen van Geneesheren-specialisten. professionnelles belges de médecins spécialistes.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 19 oktober Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 19
2004 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 20 octobre 2004 et parvenue au greffe le 20 octobre 2004, un recours en
oktober 2004, is beroep tot vernietiging ingesteld van het decreet van
de Vlaamse Gemeenschap van 3 maart 2004 betreffende de annulation du décret de la Communauté flamande du 3 mars 2004 relatif
eerstelijnsgezondheidszorg en de samenwerking tussen de zorgaanbieders aux soins de santé primaires et à la coopération entre les
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 20 april 2004, derde prestataires de soins (publié au Moniteur belge du 20 avril 2004,
editie) door de v.z.w. Belgische Vereniging van Artsensyndicaten, met troisième édition) a été introduit par l'a.s.b.l. Association belge
maatschappelijke zetel te 1050 Brussel, Boondaalsesteenweg 6, en het des syndicats médicaux, dont le siège social est établi à 1050
Bruxelles, chaussée de Boondael 6, et le Groupement des unions
Verbond der Belgische Beroepsvereningen van Geneesheren-specialisten, professionnelles belges de médecins spécialistes, dont le siège est
met zetel te 1050 Brussel, Kroonlaan 20. établi à 1050 Bruxelles, avenue de la Couronne 20.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van het aangevochten decreet Quant au décret attaqué
B.1.1. Het aangevochten decreet wil, enerzijds, door de oprichting van B.1.1. Le décret attaqué entend, d'une part, exécuter, par la création
samenwerkingsinitiatieven eerstelijnsgezondheidszorg, het protocol d'initiatives de coopération dans le domaine des soins de santé
betreffende de eerstelijnsgezondheidszorg uitvoeren dat op 25 juli primaires, le Protocole relatif aux soins de santé de première ligne
2001 is gesloten tussen de federale Regering en de Gemeenschaps- en conclu le 25 juillet 2001 entre le Gouvernement fédéral et les
Gewestregeringen. Het beoogt, anderzijds, de optimalisering van de Gouvernements communautaires et régionaux. Il vise, d'autre part, à
zorgprocessen binnen de eerstelijnsgezondheidszorg door het definiëren optimaliser les procédés de soins de santé primaires par la définition
van de opdrachten, de doelstellingen en de werkingsbeginselen die ter des missions, des objectifs et des principes de fonctionnement
zake van toepassing zijn (Parl. St., Vlaams Parlement, 2003-2004, nr. applicables en la matière (Doc. parl., Parlement flamand, 2003-2004,
1882/1, p. 4). n° 1882/1, p. 4).
Volgens de parlementaire voorbereiding vormt de Selon les travaux préparatoires, les soins de santé primaires
eerstelijnsgezondheidszorg een essentiële component in het stelsel van constituent un pan essentiel du système des soins de santé, au sein
de gezondheidszorg binnen hetwelk wetenschappelijk onderbouwde duquel des méthodes fondées scientifiquement, acceptées socialement et
methoden, die maatschappelijk aanvaard en praktijkgericht zijn, zouden orientées vers la pratique devraient être mises en oeuvre. Une offre
moeten worden gehanteerd. Een monodisciplinair aanbod maakt het echter uni-disciplinaire ne permet toutefois pas de rencontrer adéquatement
niet mogelijk die doelstelling op adequate wijze te bereiken. De cet objectif. La complémentarité des différents acteurs doit dès lors
complementariteit van de verschillende actoren moet bijgevolg beter être mise à profit par la stimulation de la concertation et des
worden benut door het stimuleren van overleg en gegevensuitwisseling (ibid., p. 3). échanges de données (ibid., p. 3).
B.1.2. De eerstelijnszorgverstrekkers moeten zowel activiteiten B.1.2. Les dispensateurs de soins de santé primaires sont appelés à
uitoefenen die gericht zijn op de gebruiker, en die een individueel exercer tant des activités centrées sur l'usager, qui impliquent un
contact impliceren, als activiteiten die de goede organisatie van de contact individuel, que des activités, visant à la bonne organisation
eerstelijnsgezondheidszorg beogen, en waarbij de zorgaanbieders binnen des soins de santé primaires, par lesquelles les prestataires de soins
een bepaald werkgebied hun werking op elkaar afstemmen (artikel 6). coordonnent leurs activités au sein d'un ressort déterminé (article 6).
B.1.3. De Vlaamse Regering wordt ertoe gemachtigd vormen van B.1.3. Le Gouvernement flamand est habilité à agréer des formes de
samenwerkingsverbanden op het niveau van de praktijkvoering en partenariats au niveau de la pratique et des initiatives de
samenwerkingsinitiatieven eerstelijnsgezondheidszorg te erkennen en de coopération dans le domaine des soins de santé primaires ainsi qu'à en
activiteiten daarvan te subsidiëren (artikelen 7 en 8). subventionner les activités (articles 7 et 8).
De samenwerkingsinitiatieven beogen een optimale zorgverlening aan de Les initiatives de coopération tendent à fournir à l'usager des soins
gebruiker door zowel het aanbod af te stemmen op de noden als de optimaux en favorisant tant l'adéquation entre l'offre et la demande
samenwerking tussen de zorgaanbieders onderling te bevorderen. Zij de soins que la coopération entre les prestataires de soins. Elles
informeren de bevolking over het zorgaanbod en leveren inspanningen om informent la population sur l'offre de soins et s'efforcent
de toegankelijkheid van de eerstelijnsgezondheidszorg te optimaliseren (artikel 9). d'optimiser l'accessibilité des soins de santé primaires (article 9).
De Vlaamse Regering kan de taken vaststellen die in principe worden Le Gouvernement flamand peut déterminer les tâches dévolues en
toegekend aan de samenwerkingsinitiatieven en die door een andere principe aux initiatives de coopération qui sont susceptibles d'être
rechtspersoon kunnen worden uitgevoerd (artikel 11). accomplies par une autre personne morale (article 11).
Ten aanzien van de ontvankelijkheid Quant à la recevabilité
B.2.1. De verzoekende partij die in haar verzoekschrift doet gelden B.2.1. La partie requérante qui fait valoir dans sa requête que la
dat de bestreden wetgevende norm de beroepsbelangen van haar leden norme législative attaquée concerne les intérêts professionnels de ses
betreft en die in de uiteenzetting van de middelen preciseert hoe die membres et qui précise dans l'exposé des moyens en quoi cette norme
norm hun belangen ongunstig zou raken, doet voldoende blijken van het affecterait défavorablement leurs intérêts, justifie à suffisance de
belang dat is vereist om haar beroep in te stellen. l'intérêt requis pour l'introduction de son recours.
De verzoekende partijen groeperen praktiserende geneesheren en hebben En l'espèce, les parties requérantes regroupent des médecins
tot doel de professionele belangen van hun leden te behartigen, ook op praticiens et ont pour but d'assurer la défense professionnelle de
juridisch vlak. Zij hebben bijgevolg belang bij het vorderen van de leurs membres, en ce compris sur le plan juridique. Elles ont dès lors
vernietiging van een decreet dat de eerstelijnsgezondheidszorg en de intérêt à poursuivre l'annulation d'un décret qui règle les soins de
onderlinge samenwerking tussen zorgaanbieders regelt. santé primaires et la coopération entre prestataires de soins.
B.2.2. Volgens de Vlaamse Regering zou het verzoekschrift echter B.2.2. Selon le Gouvernement flamand, la requête serait toutefois
onontvankelijk zijn, in zoverre in de aangevoerde middelen niet zou irrecevable en ce que les moyens qui y sont pris ne détermineraient ni
worden vastgesteld welke de aangevochten decreetsbepalingen zijn, noch les dispositions décrétales attaquées, ni en quoi celles-ci
hoe die bepalingen de aangevoerde referentienormen zouden schenden. violeraient les normes de référence invoquées.
B.2.3. De verzoekende partijen preciseren in de uiteenzetting van het B.2.3. Les parties requérantes précisent, dans le développement de la
merendeel van hun middelen zowel welke artikelen van het decreet zij plupart de leurs moyens, tant les articles du décret qu'elles
betwisten als welke bepalingen daardoor zouden zijn geschonden. contestent que les dispositions qui seraient violées par ceux-ci.
Nochtans zal het Hof zich in zijn onderzoek beperken tot die Dans le cadre de son examen, la Cour se limitera cependant aux normes
referentienormen waaromtrent het verzoekschrift expliciet uiteenzet de référence pour lesquelles la requête expose explicitement en quoi
waarom zij door de bestreden bepalingen zouden zijn geschonden. Onder elles seraient violées par les dispositions entreprises. Sous cette
dat voorbehoud wordt de exceptie verworpen. réserve, l'exception est rejetée.
B.2.4. De Vlaamse Regering betwist voorts de ontvankelijkheid van het B.2.4. Le Gouvernement flamand conteste encore la recevabilité de la
verzoekschrift, in zoverre het verscheidene bepalingen aanvoert van requête en ce qu'elle invoque diverses dispositions de l'arrêté royal
het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de n° 78 du 10 novembre 1967 « relatif à l'exercice de l'art de guérir,
uitoefening van de geneeskunst, de verpleegkunde, de paramedische de l'art infirmier, des professions paramédicales et aux commissions
beroepen en de geneeskundige commissies, terwijl het opschrift van dat médicales », alors que l'intitulé de cet arrêté a été modifié, par la
besluit bij de wet van 10 augustus 2001 houdende maatregelen inzake loi du 10 août 2001 portant des mesures en matière de soins de santé,
gezondheidszorg is gewijzigd in « koninklijk besluit nr. 78 comme suit : « Arrêté royal n° 78 relatif à l'exercice des professions
betreffende de uitoefening van de gezondheidsberoepen ». Het des soins de santé ». La requête ne satisferait dès lors pas aux
verzoekschrift zou bijgevolg niet voldoen aan de vereisten van artikel
6 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. exigences de l'article 6 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la
Cour d'arbitrage.
B.2.5. Uit de in het verzoekschrift vervatte uiteenzetting van de B.2.5. L'exposé des faits et des moyens contenu dans la requête fait
feiten en de middelen blijkt onmiskenbaar dat de verzoekende partijen apparaître de façon incontestable que les parties requérantes visent
het koninklijk besluit nr. 78 beogen, zoals het thans van toepassing l'arrêté royal n° 78, tel qu'il s'applique actuellement. L'erreur
is. De materiële vergissing in verband met het opschrift ervan heeft matérielle portant sur son intitulé n'a du reste pas empêché le
de Vlaamse Regering overigens niet verhinderd op adequate wijze haar Gouvernement flamand de formuler adéquatement sa défense, de sorte
verdediging te voeren, zodat is voldaan aan de vereisten van artikel 6 qu'il est satisfait aux exigences de l'article 6 de la loi spéciale du
van de bijzondere wet van 6 januari 1989. 6 janvier 1989.
B.2.6. De exceptie wordt verworpen. B.2.6. L'exception est rejetée.
Ten gronde Quant au fond
Wat de ontvankelijkheid van de middelen betreft En ce qui concerne la recevabilité des moyens
B.3.1. De verzoekende partijen voeren een zevende middel aan dat is B.3.1. Les parties requérantes prennent un septième moyen dirigé
gericht tegen artikel 10, § 1, van het decreet, in zoverre daarin een contre l'article 10, § 1er, du décret en ce qu'il énumère une liste de
lijst van taken is opgenomen die worden verricht door de tâches assumées par les initiatives de coopération alors que cette
samenwerkingsinitiatieven, terwijl die bevoegdheid aan de federale compétence appartiendrait au législateur fédéral.
wetgever zou toekomen.
B.3.2. Om te voldoen aan de vereisten van artikel 6 van de bijzondere B.3.2. Pour satisfaire aux exigences de l'article 6 de la loi spéciale
wet van 6 januari 1989, moeten de middelen van het verzoekschrift te du 6 janvier 1989, les moyens de la requête doivent faire connaître,
kennen geven welke van de regels waarvan het Hof de naleving parmi les règles dont la Cour garantit le respect, celles qui seraient
waarborgt, zouden zijn geschonden, alsook welke de bepalingen zijn die violées ainsi que les dispositions qui violeraient ces règles et
deze regels zouden schenden, en uiteenzetten in welk opzicht die exposer en quoi ces règles auraient été transgressées par ces
regels door de bedoelde bepalingen zouden zijn geschonden. dispositions.
Met uitzondering van de grief die is gericht tegen artikel 10, § 1, Abstraction faite du grief dirigé contre l'article 10, § 1er, 10°, du
10°, van het aangevochten decreet, is het zevende middel te vaag om in décret attaqué, le septième moyen, à défaut de préciser quelles
aanmerking te worden genomen, aangezien het niet preciseert welke dispositions il attaque et en quoi celles-ci violeraient les règles
bepalingen het aanvecht en hoe die bepalingen de bevoegdheidverdelende répartitrices de compétences, est trop imprécis pour être pris en
regels zouden schenden. considération.
B.3.3. De verzoekende partijen voeren voorts ter staving van hun B.3.3. Les parties requérantes prennent encore à l'appui de leur
beroep een achtste middel aan. Daarin wordt echter geenszins recours un huitième moyen. Celui-ci ne précise cependant d'aucune
gepreciseerd waarin de aangevoerde schending van de manière en quoi consisterait la violation alléguée des règles
bevoegdheidverdelende regels zou bestaan. répartitrices de compétences.
In zoverre het achtste middel betrekking heeft op de En tant qu'il concerne les règles répartitrices de compétences, le
bevoegdheidverdelende regels is het onontvankelijk. huitième moyen est irrecevable.
B.3.4. In zijn memorie van tussenkomst betwist de Ministerraad de B.3.4. Dans son mémoire en intervention, le Conseil des ministres
geldigheid van artikel 3 van het aangevochten decreet. conteste la validité de l'article 3 du décret attaqué.
B.3.5. Artikel 85, tweede lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof staat onder meer de Ministerraad toe een memorie in te dienen in een zaak betreffende een beroep tot vernietiging en daarin nieuwe middelen te formuleren. Een dergelijke tussenkomst vermag evenwel niet het beroep te wijzigen of uit te breiden. Dat zou het geval zijn wanneer een nieuw middel wordt aangevoerd tegen een bepaling die door de verzoekende partijen niet op ontvankelijke wijze voor het Hof wordt bestreden. Hoewel het beroep is gericht tegen het aangevochten decreet in zijn geheel, wordt geen enkel middel aangevoerd tegen artikel 3 ervan, zodat het beroep hiertegen niet ontvankelijk is. In zoverre het betrekking heeft op die bepaling, is het nieuwe middel dat door de B.3.5. L'article 85, alinéa 2, de la loi spéciale permet notamment au Conseil des ministres d'introduire un mémoire dans une affaire concernant un recours en annulation et d'y formuler des moyens nouveaux. Une telle intervention ne peut cependant ni modifier ni étendre le recours. Ce serait le cas lorsqu'un moyen nouveau est articulé contre une disposition qui n'est pas attaquée de manière recevable devant la Cour par les parties requérantes. Bien que le recours soit dirigé contre l'ensemble du décret attaqué, aucun moyen n'y est pris contre son article 3, de sorte que le recours n'est pas recevable à son égard. En tant qu'il porte sur cette disposition, le nouveau moyen invoqué par le Conseil des ministres
Ministerraad wordt aangevoerd niet ontvankelijk. n'est pas recevable.
B.3.6. De Ministerraad voert tevens de schending aan van de artikelen B.3.6. Le Conseil des ministres allègue également la violation des
10, 11 en 23, in samenhang gelezen met de artikelen 33, 105 en 108, articles 10, 11 et 23, lus en combinaison avec les articles 33, 105 et
van de Grondwet, en van artikel 78 van de bijzondere wet van 8 108, de la Constitution, et de l'article 78 de la loi spéciale du 8
augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in zoverre de artikelen août 1980 de réformes institutionnelles en ce que les articles 5, 7,
5, 7, 8, 11 en 14 van het aangevochten decreet te ruime delegaties aan 8, 11 et 14 du décret attaqué accordent des compétences trop
de Vlaamse Regering bevatten. importantes au Gouvernement flamand.
B.3.7. Geen enkel middel van het verzoekschrift is gericht tegen de B.3.7. Aucun moyen de la requête n'est dirigé contre les articles 5 et
artikelen 5 en 14 van het aangevochten decreet, terwijl die bepalingen 14 du décret attaqué alors que ces dispositions sont visées par le
worden beoogd in het nieuwe middel van de Ministerraad. In zoverre het nouveau moyen du Conseil des ministres. En tant qu'il porte sur ces
betrekking heeft op die bepalingen, is het nieuwe middel dat door de dispositions, le nouveau moyen invoqué par le Conseil des ministres
Ministerraad wordt aangevoerd, niet ontvankelijk. n'est pas recevable.
Wat de schending van de bevoegdheidverdelende regels betreft En ce qui concerne la violation des règles répartitrices de compétences
B.4.1. Een eerste, een vierde en een vijfde middel zijn afgeleid uit B.4.1. Un premier, un quatrième et un cinquième moyens sont pris de la
de schending van de bevoegdheidverdelende regels door de artikelen 2, violation des règles répartitrices de compétences par les articles 2,
2° en 18°, en 4 van het aangevochten decreet, in zoverre zij 2° et 18°, et 4 du décret attaqué en ce qu'ils énoncent les tâches qui
vaststellen welke taken toekomen aan de eerstelijnszorgverstrekkers en reviennent aux dispensateurs de soins de santé primaires et leur font
hun de verplichting opleggen om, wanneer het belang van de gebruiker obligation d'établir, si l'intérêt de l'usager le nécessite, un
zulks vereist, een begeleidingsdossier aan te leggen en in voorkomend dossier d'accompagnement, voire un plan de soins.
geval een zorgplan op te maken.
Artikel 4 van het aangevochten decreet bepaalt : L'article 4 du décret attaqué énonce :
« § 1. Ter uitvoering van de opdrachten, bepaald in artikel 3, « § 1er. Pour l'accomplissement des missions, définies à l'article 3,
vervullen de zorgverstrekkers onder meer de volgende taken : les dispensateurs de soins remplissent les tâches suivantes :
1° het aanbieden van de eerste deskundige opvang bij gezondheidsproblemen; 1° offrir un premier accueil qualifié en cas de problèmes de santé;
2° het verzorgen, begeleiden en opvolgen van gebruikers met acute of 2° soigner, accompagner et suivre les usagers souffrant de problèmes
chronische gezondheidsproblemen; de santé aigus ou chroniques;
3° het bijdragen tot het voorkomen van het ontstaan of het verergeren 3° contribuer à la prévention de l'apparition ou de l'aggravation des
van gezondheidsproblemen; problèmes de santé;
4° het ondersteunen van de gebruikers bij de zelfzorg, de 4° assister les usagers dans leur autonomie, les intervenants de
mantelzorgers, de vrijwilligers en de andere zorgaanbieders; proximité, les volontaires et les autres prestataires de soins;
5° het opnemen van het eigen aandeel in het zorgcontinuüm. 5° assurer sa part de responsabilité de la continuité des soins.
§ 2. De zorgverstrekkers voeren deze taken uit in het kader van hun § 2. Les dispensateurs de soins accomplissent ces tâches dans le cadre
professionele deskundigheid. Indien het in het belang van de gebruiker de leur expertise professionnelle. Si l'intérêt de l'usager le
nodig is, maken ze, al dan niet op vraag van de gebruiker of zijn nécessite, ils établissent, sur demande ou non de l'usager ou de son
vertegenwoordiger, een begeleidingsdossier op en maken ze onderling représentant, un dossier d'accompagnement et s'arrangent entre eux,
taakafspraken, alsook met andere zorgaanbieders en met organisaties, ainsi qu'avec d'autres prestataires de soins et des organisations,
diensten en personen met een meer gespecialiseerd zorgaanbod. De services et personnes offrant des soins plus spécialisés. Ces tâches
taakafspraken kunnen worden vastgelegd in een zorgplan. Het zorgplan peuvent être précisées dans un plan des soins. Le plan des soins peut
kan op eigen initiatief of op vraag van de gebruiker of zijn être mis en oeuvre et/ou suivi par le dispensateur de soins,
vertegenwoordiger door de zorgverstrekker worden opgestart en/of d'initiative ou sur la demande de l'usager ou son représentant. Au
opgevolgd. Indien nodig verwijzen ze gebruikers gericht door. Na besoin, les usagers sont renvoyés de manière ciblée. Après renvoi par
verwijzing door een andere zorgaanbieder of door een organisatie, un autre prestataire de soins ou par une organisation, service ou
dienst of persoon met een meer gespecialiseerd zorgaanbod, leveren de personne offrant des soins plus spécialisés, les dispensateurs de
zorgverstrekkers adequate zorg ». soins délivrent les soins adéquats. »
Volgens artikel 2, 2°, van het aangevochten decreet wordt met Selon l'article 2, 2°, du décret attaqué, le dossier d'accompagnement
begeleidingsdossier het document bedoeld « dat per gebruiker, op basis s'entend du « document qui reprend par usager, sur la base d'une
van een evaluatie van het zelfzorgvermogen en een omschrijving van de évaluation de l'autonomie et d'une définition de la demande de soins,
zorgvraag, weergeeft welke passende zorg de zorgaanbieder voorziet aan les soins appropriés que le prestataire de soins envisage de dispenser
te bieden of nodig acht en dat kan worden bijgestuurd in functie van ou estime nécessaire[s] et qui peut être rectifié en fonction de
de evoluerende zorgbehoefte ». l'évolution des nécessités de soins ».
Krachtens artikel 2, 18°, van hetzelfde decreet bestaat het zorgplan En vertu de l'article 2, 18°, du même décret, le plan de soins
in « een schriftelijke afsprakenregeling met betrekking tot de consiste dans « un arrangement écrit concernant les soins destinés à
geplande zorg voor een gebruiker, die gebaseerd is op één of meer un usager qui est basé sur un ou plusieurs dossiers d'accompagnement
begeleidingsdossiers en die kan worden bijgestuurd afhankelijk van de et qui peut être rectifié en fonction de l'évolution des nécessités de
evoluerende zorgbehoefte ». soins ».
B.4.2. Artikel 5, § 1, I, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 B.4.2. L'article 5, § 1er, I, de la loi spéciale du 8 août 1980 de
tot hervorming der instellingen wijst de bevoegdheid inzake het réformes institutionnelles attribue aux communautés la compétence en
gezondheidsbeleid toe aan de gemeenschappen, onder voorbehoud van de matière de politique de santé, sous réserve des exceptions qu'il
uitzonderingen die het bepaalt. détermine.
Uit de parlementaire voorbereiding van voormeld artikel blijkt Il ressort clairement des travaux préparatoires de l'article précité
duidelijk dat het regelen van de uitoefening van de geneeskunst en van que la réglementation de l'exercice de l'art de guérir et des
de paramedische beroepen niet behoort tot de materies die, wat het professions paramédicales ne relève pas des matières concernant la
gezondheidsbeleid betreft, als persoonsgebonden aangelegenheden aan de politique de santé qui ont été transférées aux communautés en tant que
gemeenschappen zijn overgedragen (Parl. St., Senaat, 1979-1980, nr. matières personnalisables (Doc. parl., Sénat, 1979-1980, n° 434/1, p.
434/1, p. 7). 7).
De principiële bevoegdheid van de gemeenschappen voor het La compétence de principe des communautés en matière de politique de
gezondheidsbeleid zou zonder inhoud blijven indien het gemaakte santé resterait sans objet si la réserve en ce qui concerne l'exercice
voorbehoud wat de uitoefening van de geneeskunst betreft ruim zou de l'art de guérir était interprétée de façon extensive et visait tous
worden begrepen en elk aspect van de verhouding tussen patiënten en les aspects de la relation entre les patients et les médecins. Un
artsen zou omvatten. Een doelmatige uitoefening van de hem toegewezen exercice efficace de la compétence qui lui a été attribuée suppose
bevoegdheid veronderstelt noodzakelijkerwijze dat de decreetgever in nécessairement que le législateur décrétal puisse, dans sa
zijn regelgeving bepaalde aspecten van die verhouding in aanmerking zou kunnen nemen. réglementation, prendre en compte certains aspects de cette relation.
Hoewel het voormelde koninklijk besluit nr. 78 geen omschrijving geeft Bien que l'arrêté royal n° 78 précité ne donne pas de définition de ce
van wat onder « uitoefening van de geneeskunde » dient te worden qu'il y a lieu d'entendre par « exercice de l'art médical », il peut
verstaan, kan uit artikel 2, § 1, tweede lid, en § 2, derde lid van être déduit de l'article 2, § 1er, alinéa 2, et § 2, alinéa 3, de cet
dat besluit - waarin wordt bepaald welke handelingen als onwettige arrêté - qui détermine quels actes doivent être considérés comme
uitoefening van de geneeskunde worden beschouwd - worden afgeleid dat exercice illégal de l'art médical - qu'un acte relève de l'exercice de
een handeling tot de uitoefening van de geneeskunde behoort wanneer l'art médical lorsqu'il a notamment pour objet ou lorsqu'il est
zij met name tot doel heeft of wordt voorgesteld tot doel te hebben, présenté comme ayant pour objet, à l'égard d'un être humain, entre
bij een menselijk wezen, onder meer, het onderzoeken van de autres, l'examen de l'état de santé, le dépistage de maladies et de
gezondheidstoestand, het opsporen van ziekten en gebreken, het stellen déficiences, l'établissement du diagnostic ou l'instauration ou
van de diagnose of het instellen of uitvoeren van een behandeling van l'exécution du traitement d'un état pathologique, physique ou
een fysieke of psychische, werkelijke of vermeende pathologische psychique, réel ou supposé.
toestand. B.4.3. De in B.4.1 vermelde bepalingen kunnen niet zo worden B.4.3. Les dispositions mentionnées au B.4.1 ne sauraient être
geïnterpreteerd dat zij afbreuk zouden doen aan de therapeutische en interprétées de manière telle qu'elles porteraient atteinte à la
de diagnostische vrijheid van de arts, die met name wordt gewaarborgd liberté thérapeutique et de diagnostic du médecin, garantie notamment
in de artikelen 11 en 12 van het koninklijk besluit nr. 78, in artikel par les articles 11 et 12 de l'arrêté royal n° 78, par l'article 130,
130, § 1, tweede lid, van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd bij § 1er, alinéa 2, de la loi sur les hôpitaux coordonnée par l'arrêté
het koninklijk besluit van 7 augustus 1987, en in artikel 73 van de royal du 7 août 1987 et par l'article 73 de la loi relative à
wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige
verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. Evenmin l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée le 14
kunnen de bestreden bepalingen zo worden geïnterpreteerd dat zij juillet 1994. Ces dispositions attaquées ne peuvent non plus être
afbreuk zouden doen aan artikel 35duodecies van het koninklijk besluit interprétées comme portant atteinte à l'article 35duodecies de
nr. 78 of aan het koninklijk besluit van 3 mei 1999 betreffende het l'arrêté royal n° 78 ou à l'arrêté royal du 3 mai 1999 relatif au
algemeen medisch dossier. dossier médical général.
In zoverre het decreet wordt begrepen als een geheel van maatregelen En tant que le décret vise un ensemble de mesures destinées à
met het oog op een nog betere zorgverstrekking in het belang van de améliorer la dispensation des soins dans l'intérêt du patient sans
patiënt, evenwel zonder in te grijpen in de wijze waarop de toutefois intervenir dans la manière dont sont exercés l'art médical
geneeskunde en de paramedische geneeskunde worden uitgeoefend, meer et l'art paramédical, en particulier en ce qui concerne la liberté
bepaald wat de therapeutische en de diagnostische vrijheid betreft, thérapeutique et de diagnostic, les dispositions attaquées
passen de aangevochten bepalingen in de bevoegdheidssfeer van de decreetgever. s'inscrivent dans la sphère de compétence du législateur décrétal.
Het komt de bevoegde rechter toe te oordelen of de wijze waarop de Il appartiendra au juge compétent d'examiner si la façon dont le
Vlaamse Regering uitvoering geeft aan het aangevochten decreet, de Gouvernement flamand donne exécution au décret attaqué respecte les
bevoegdheidverdelende regels in acht neemt. règles répartitrices de compétences.
B.4.4. Het eerste, het vierde en het vijfde middel kunnen niet worden B.4.4. Les premier, quatrième et cinquième moyens ne peuvent être
aangenomen. accueillis.
B.5.1. Een tweede en een derde middel zijn afgeleid uit de schending B.5.1. Un deuxième et un troisième moyens sont pris de la violation
van de bevoegdheidverdelende regels door artikel 2, 19°, alsmede door des règles répartitrices de compétences par l'article 2, 19°, ainsi
de artikelen 8 tot 13 van het aangevochten decreet, in zoverre zij de que par les articles 8 à 13 du décret attaqué en ce qu'ils excluent le
arts-specialist uitsluiten van de eerstelijnszorgverstrekkers alsmede médecin-spécialiste des dispensateurs de soins de santé primaires
van de samenwerkingsinitiatieven die tussen hen tot stand kunnen ainsi que des initiatives de coopération qui peuvent voir le jour
komen. entre ceux-ci.
B.5.2. Ofschoon de decreetgever, die onbevoegd is om de uitoefening B.5.2. S'il est vrai que le législateur décrétal, incompétent pour
van de geneeskunde te regelen, niet kan verhinderen dat de artsen-specialisten medische handelingen verrichten waarop het bestreden decreet betrekking heeft, kan hij niettemin beletten dat die handelingen de juridische of administratieve gevolgen hebben die door dat decreet worden beoogd. Het aangevochten decreet kan echter, zoals is vermeld in B.4.3, niet tot gevolg hebben dat de therapeutische vrijheid van de artsen-specialisten de vrije keuze van de arts door zijn patiënt of de mededeling van inlichtingen tussen beroepsbeoefenaars bedoeld in de artikelen 13 en 14 van het koninklijk besluit nr. 78 worden beperkt, noch dat de Regering ertoe wordt gemachtigd die te beperken. De decreetgever maakt dan ook geen inbreuk op de bevoegdheden van de federale overheid ter zake. régler l'exercice de l'art de guérir, ne peut empêcher les médecins spécialistes d'accomplir les actes médicaux auxquels a trait le décret attaqué, il peut toutefois s'opposer à ce que ces actes aient les effets juridiques ou administratifs visés par ledit décret. Comme il est mentionné au B.4.3, le décret attaqué ne peut avoir pour effet ni de limiter, ni d'habiliter le Gouvernement à limiter, la liberté thérapeutique des médecins spécialistes, le libre choix du médecin par son patient ou la communication d'informations entre praticiens prévue par les articles 13 et 14 de l'arrêté royal n° 78. Le législateur décrétal n'empiète dès lors pas sur les compétences de l'autorité fédérale en la matière.
B.5.3. Het tweede en het derde middel kunnen niet worden aangenomen. B.5.3. Les deuxième et troisième moyens ne peuvent être accueillis.
B.6.1. Een zesde middel strekt tot de vernietiging van artikel 7 van B.6.1. Un sixième moyen tend à l'annulation de l'article 7 du décret
het aangevochten decreet, in zoverre het de Vlaamse Regering ertoe attaqué en ce qu'il habilite le Gouvernement flamand à agréer des
machtigt vormen van samenwerkingsverbanden te erkennen op niveau van
de praktijkvoering, terwijl artikel 35duodecies van het koninklijk formes de partenariat au niveau de la pratique alors que l'article
besluit nr. 78 aan de Koning de zorg toevertrouwt om de organisatie en 35duodecies de l'arrêté royal n° 78 confie au Roi le soin de
de erkenning van de groepspraktijk en van diverse réglementer l'organisation et l'agrément de la pratique de groupe et
samenwerkingsverbanden te erkennen. de divers partenariats.
B.6.2. De decreetgever is bevoegd om de kwaliteit van de B.6.2. Le législateur décrétal est compétent pour améliorer la qualité
zorgverstrekking te verbeteren voor zover hij niet ingrijpt in de de la dispensation des soins pour autant qu'il n'interfère pas dans
medische of paramedische activiteit op zich. l'activité médicale ou paramédicale en tant que telle.
In zoverre de regels in verband met de structuur en de organisatie van En ce que les règles concernant la structure et l'organisation de la
de praktijkvoering vreemd zijn aan een dergelijke activiteit, wordt de pratique sont étrangères à une telle activité, ces règles ne
uitoefening van de geneeskunst en van de paramedische beroepen niet gouvernent pas l'exercice de l'art de guérir et des professions
beheerst door die regels en kunnen ze derhalve worden aangenomen door paramédicales et peuvent donc être adoptées par le législateur
de decreetgever. décrétal.
B.6.3. Het zesde middel kan niet worden aangenomen. B.6.3. Le sixième moyen ne peut être accueilli.
B.7.1. In een zevende middel vorderen de verzoekende partijen de B.7.1. Par un septième moyen, les parties requérantes poursuivent
vernietiging van artikel 10, § 1, 10°, van het aangevochten decreet, l'annulation de l'article 10, § 1er, 10°, du décret attaqué en vertu
krachtens hetwelk de samenwerkingsinitiatieven de permanentieregeling duquel les initiatives de coopération surveillent le régime de
van de zorgaanbieders bewaken. permanence des prestataires de soins.
Artikel 9, § 2, van het koninklijk besluit nr. 78 bepaalt, L'article 9, § 2, de l'arrêté royal n° 78 prévoit, quant à lui, que la
zijnerzijds, dat de geneeskundige commissie de behoeften inzake commission médicale définit les besoins en matière de service de garde
wachtdiensten bepaalt en dat zij de werking ervan controleert. et qu'elle surveille le fonctionnement de ceux-ci.
B.7.2. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de decreetgever B.7.2. Il ressort des travaux préparatoires que le législateur
aan de samenwerkingsinitiatieven niet de taak heeft willen décrétal n'a pas entendu confier aux initiatives de coopération la
toevertrouwen om de wachtdienst te organiseren in de plaats van de tâche d'organiser le régime des permanences en lieu et place des
zorgaanbieders. Zij dienen ter zake enkel een stimulerende en prestataires de soins. Celles-ci ne sont appelées à assumer qu'un rôle
ondersteunende rol te vervullen (Parl. St., Vlaams Parlement, de stimulation et de soutien en la matière (Doc. parl., Parlement
2003-2004, nr. 1882/1, p. 20). flamand, 2003-2004, n° 1882/1, p. 20).
Het Hof stelt voorts vast dat het door het samenwerkingsinitiatief La Cour constate encore que la surveillance assumée par l'initiative
uitgeoefende toezicht niet, ook niet indirect, de medische of de coopération n'affecte pas, fût-ce indirectement, la dimension
paramedische dimensie raakt van de relatie tussen de patiënt en de médicale ou paramédicale de la relation existant entre le patient et
zorgaanbieder. le prestataire de soins.
Dat toezicht valt dus niet onder de uitoefening van de geneeskunst en Cette surveillance ne relève donc pas de l'exercice de l'art de guérir
van de paramedische beroepen. et des professions paramédicales.
B.7.3. Het zevende middel kan niet worden aangenomen. B.7.3. Le septième moyen ne peut être accueilli.
B.8.1. De Ministerraad leidt een negende middel af uit de schending B.8.1. Le Conseil des ministres prend un neuvième moyen de la
van het evenredigheidsbeginsel bij de uitoefening van de bevoegdheden violation du principe de proportionnalité dans l'exercice des
die aan de decreetgever zijn toevertrouwd, in zoverre die ter zake een compétences attribuées au législateur décrétal en ce que celui-ci
samenwerkingsakkoord had moeten sluiten met de federale Staat. aurait dû conclure un accord de coopération en la matière avec l'Etat
B.8.2. Het staat aan de overheden die complementaire bevoegdheden fédéral. B.8.2. Il appartient aux autorités exerçant des compétences
uitoefenen te beoordelen of het opportuun is dat toepassing wordt complémentaires d'apprécier l'opportunité de faire application de
gemaakt van artikel 92bis van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 l'article 92bis de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes
tot hervorming der instellingen. institutionnelles.
B.8.3. De afwezigheid van samenwerking houdt te dezen geen schending B.8.3. L'absence de coopération n'est pas constitutive en l'espèce
in van de bevoegdheidverdelende regels. d'une violation des règles répartitrices de compétences.
De Ministerraad toont immers niet aan dat de totstandkoming van een En effet, le Conseil des ministres ne démontre pas en quoi
samenwerkingsakkoord absoluut noodzakelijk zou zijn voor de l'élaboration d'un accord de coopération serait indispensable à la
tenuitvoerlegging van een coherent beleid van zorgverstrekking. mise en oeuvre d'une politique de dispensation des soins cohérente.
B.8.4. Het negende middel kan niet worden aangenomen. B.8.4. Le neuvième moyen ne peut être accueilli.
Wat de schending van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie En ce qui concerne la violation du principe d'égalité et de
betreft non-discrimination
B.9.1. In hun tweede middel voeren de verzoekende partijen een B.9.1. Dans leur deuxième moyen, les parties requérantes allèguent une
schending aan van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre de violation des articles 10 et 11 de la Constitution en ce que le
arts-specialist wordt uitgesloten van de lijst van de médecin spécialiste est exclu de la liste des dispensateurs de soins
eerstelijnszorgverstrekkers. de santé primaires.
B.9.2. Volgens artikel 2, 19°, van het aangevochten decreet, dient B.9.2. Selon l'article 2, 19°, du décret attaqué, il y a lieu
onder eerstelijns « zorgverstrekker » te worden begrepen : d'entendre par « dispensateur de soins » de santé primaires :
« een in de eerstelijnsgezondheidszorg werkzame apotheker, arts, « un pharmacien, médecin, diététicien, kinésithérapeute, logopédiste,
diëtist, kinesist, logopedist, tandarts, verpleegkundige, vroedvrouw dentiste, infirmier, sage-femme ou praticien d'une autre discipline
of beroepsbeoefenaar van een andere door de Vlaamse regering bepaalde fixée par le Gouvernement flamand, hormis le médecin-spécialiste, y
discipline, met uitzondering van de arts-specialist, met inbegrip van compris les entités juridiques ou de fait qui les regroupent dans une
feitelijke of juridische entiteiten die hen groeperen in mono- of
multidisciplinair verband ». structure mono- ou multidisciplinaire ».
Artikel 2, 9°, van het aangevochten decreet definieert het « meer L'article 2, 9°, du décret attaqué définit l'« offre de soins plus
gespecialiseerd zorgaanbod » als volgt : spécialisés » comme :
« zorg die doorgaans verleend wordt door of onder leiding van een « les soins habituellement dispensés par ou sous l'autorité d'un
arts-specialist, een ziekenhuis of een andere organisatie, dienst of médecin-spécialiste, d'un hôpital ou d'une autre organisation, service
persoon die door de regelgeving of door de aard en omstandigheden van ou personne qui, par la réglementation ou par la nature et les
de zorg niet tot de eerstelijnszorg wordt gerekend ». conditions des soins, n'appartiennent pas aux soins de santé primaires ».
B.9.3. Artikel 2, 4°, van het bestreden decreet definieert de « B.9.3. L'article 2, 4°, du décret entrepris définit ainsi les « soins
eerstelijnsgezondheidszorg » als volgt : de santé primaires » :
« zorg aangeboden door zorgverstrekkers in dat segment van de « les soins offerts par des dispensateurs dans ce segment des soins de
gezondheidszorg waarop gebruikers een beroep doen voor eerste
deskundige opvang, behandeling of meer continue begeleiding van santé auquel les usagers ont recours pour un premier accueil qualifié,
gezondheidsproblemen, al dan niet na verwijzing door een andere traitement ou accompagnement plus continu de problèmes de santé, sur
zorgaanbieder of door een organisatie, dienst of persoon met een meer renvoi ou non par un autre prestataire de soins ou une organisation,
gespecialiseerd zorgaanbod ». service ou personne offrant des soins plus spécialisés ».
B.9.4. Doordat de decreetgever de artsen-specialisten uitsluit van de B.9.4. En excluant les médecins spécialistes de la définition des
definitie van de eerstelijnszorgverstrekkers heeft hij een maatregel dispensateurs de soins de santé primaires, le législateur décrétal a
genomen die in verband staat met de door hem nagestreefde pris une mesure en rapport avec l'objectif qu'il poursuit, qui
doelstelling, die erin bestaat de organisatie en de goede werking te consiste à favoriser l'organisation et le bon fonctionnement d'un
bevorderen van een netwerk van beroepsbeoefenaars die doorgaans en réseau constitué par des praticiens qui assurent habituellement et
daadwerkelijk werkzaam zijn in de eerstelijnsgezondheidszorg (Parl. effectivement des soins de santé de proximité (Doc. parl., Parlement
St., Vlaams Parlement, 2003-2004, nr. 1882/1, pp. 4, 9 en 11). B.9.5. Het Hof dient nog te onderzoeken of de in het geding zijnde maatregel geen onevenredige gevolgen teweegbrengt ten aanzien van de artsen-specialisten. Sommige eerstelijnszorgverstrekkingen sluiten, zowel door de aard ervan als door de omstandigheden waarin ze worden verstrekt, aan bij de handelingen die gewoonlijk door de artsen-specialisten worden gesteld. In dat verband merkt het Hof echter op dat artikel 5, § 2, van het aangevochten decreet de Vlaamse Regering ertoe machtigt te bepalen in welke bijzondere omstandigheden de artsen-specialisten, in het kader van het zorgcontinuum, een bijdrage kunnen leveren in de eerstelijnsgezondheidszorg. De machtiging die bij die bepaling aan de Regering is gegeven staat haar geenszins toe af te wijken van het beginsel volgens hetwelk een verschil in behandeling dat door een norm tussen verschillende categorieën van personen wordt ingevoerd, dient te berusten op een objectieve en redelijke verantwoording die wordt beoordeeld in het licht van het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel. Het zal flamand, 2003-2004, n° 1882/1, pp. 4, 9 et 11). B.9.5. La Cour doit encore examiner si la mesure en cause n'emporte pas des effets disproportionnés à l'égard des médecins spécialistes. Certains soins de santé primaires se rapprochent, tant par leur nature que par les circonstances dans lesquelles ils sont prodigués, d'actes que des médecins spécialistes sont d'ordinaire appelés à poser. A cet égard, la Cour constate toutefois que l'article 5, § 2, du décret attaqué habilite le Gouvernement flamand à déterminer dans quelles conditions particulières des médecins spécialistes peuvent concourir aux soins de santé primaires, dans le cadre de la continuité des soins. L'habilitation donnée au Gouvernement par cette disposition ne lui permet en aucune façon de déroger au principe selon lequel, lorsqu'une norme établit une différence de traitement entre certaines catégories de personnes, celle-ci doit se fonder sur une justification objective et raisonnable qui s'apprécie par rapport au but et aux effets de la norme considérée. Il reviendra au juge compétent de sanctionner les
aan de bevoegde rechter toekomen om de uitvoeringsnormen van het normes d'exécution de ce décret qui ne seraient pas compatibles avec
decreet die niet bestaanbaar zouden zijn met de artikelen 10 en 11 van les articles 10 et 11 de la Constitution.
de Grondwet, af te keuren.
Voor het overige, en zoals is vastgesteld in B.5.2, kan het Pour le surplus, et comme il a été constaté en B.5.2, le décret
aangevochten decreet niet zo worden beschouwd dat het de attaqué ne saurait être interprété comme limitant la liberté
therapeutische vrijheid van de artsen-specialisten beperkt of dat het thérapeutique des médecins spécialistes ou comme restreignant le libre
de vrijheid van de patiënt om zijn arts te kiezen aan banden legt. choix de son médecin par le patient.
B.9.6. Het tweede middel kan niet worden aangenomen. B.9.6. Le deuxième moyen ne peut être accueilli.
Wat de schending van de vrijheid van vereniging betreft En ce qui concerne la violation de la liberté d'association
B.10.1. De verzoekende partijen voeren in een achtste middel de B.10.1. Les parties requérantes allèguent, dans un huitième moyen, la
schending aan van artikel 27 van de Grondwet, van artikel 11 van het violation des articles 27 de la Constitution, 11 de la Convention
Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en van artikel 8 van het européenne des droits de l'homme et 8 du Pacte international relatif
Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele
rechten, in zoverre artikel 12 van het aangevochten decreet, aux droits économiques, sociaux et culturels en ce que l'article 12 du
enerzijds, drastische erkenningsvoorwaarden zou opleggen aan de décret attaqué imposerait, d'une part, des conditions d'agrément
samenwerkingsinitiatieven maar de arts-specialist zou uitsluiten, en, drastiques aux initiatives de coopération tout en en excluant le
anderzijds, aan de Regering een zeer ruime machtiging ter zake zou médecin spécialiste et conférerait, d'autre part, au Gouvernement une
verlenen. habilitation extrêmement large en la matière.
B.10.2. Artikel 12 van het aangevochten decreet bepaalt : B.10.2. L'article 12 du décret attaqué dispose :
« § 1. De volgende plaatselijke vertegenwoordigers kunnen lid worden « § 1er. Les représentants locaux suivants peuvent adhérer à une
van een samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg en worden initiative de coopération dans le domaine des soins de santé primaires
hiertoe uitgenodigd : et sont invités à cet effet :
a) plaatselijke vertegenwoordigers van zorgaanbieders die actief zijn in het werkgebied van het samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg; b) plaatselijke vertegenwoordigers van mantelzorgers en gebruikers; c) plaatselijke vertegenwoordigers van vrijwilligers. Een samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg neemt elke, in het eerste lid bedoelde, dienst, organisatie of groepering die dit wenst en die zich ertoe verbindt de bepalingen van dit decreet na te leven, op als lid, tenzij er gegronde redenen zijn om deze te weigeren. Een beslissing tot weigering wordt met vermelding van de a) les représentants locaux des prestataires de soins actifs dans le ressort de l'initiative de coopération dans le domaine des soins de santé primaires; b) les représentants locaux des intervenants de proximité et des usagers; c) les représentants locaux des volontaires. L'initiative de coopération dans le domaine des soins de santé primaires admet comme membre toute organisation, tout service ou tout groupement, visés à l'alinéa premier, qui le souhaite ou s'engage à respecter les dispositions du présent décret, à moins qu'il n'existe des motifs fondés pour leur refus. Une décision de refus est
redenen meegedeeld aan de dienst, organisatie of groepering in kwestie communiquée de manière motivée à l'organisation, au service ou au
en aan de administratie. groupement en question et à l'administration.
§ 2. Een samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg kan pas § 2. L'agrément d'une initiative de coopération dans le domaine des
erkend worden als de diensten voor gezinszorg, de huisartsen, de lokale dienstencentra, de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, de rusthuizen al dan niet met RVT bedden, de verpleegkundigen en vroedvrouwen en de ziekenfondsdiensten voor maatschappelijk werk en woonondersteuning door plaatselijke afgevaardigden, vertegenwoordigd zijn. Indien in een werkgebied van een samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg een of meerdere van de in het eerste lid bedoelde categorieën van zorgaanbieders ontbreken, dan vervalt deze erkenningsvoorwaarde met betrekking tot deze categorie van zorgaanbieders. Indien in een werkgebied van een samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg een of meerdere van de in het eerste lid bedoelde categorieën van zorgaanbieders niet bereid zijn vertegenwoordigd te worden, dan vervalt deze erkenningsvoorwaarde met betrekking tot deze categorie van zorgaanbieders, mits naast de soins de santé primaires n'intervient que si les services d'aide familiale, les médecins de famille, les centres de services locaux, les centres publics d'aide sociale, les maisons de repos proposant ou non des lits [MRS], les infirmiers, les sages-femmes et les services d'aide sociale et de soutien à domicile des mutualités sont représentés par des délégués locaux. Si une ou plusieurs des catégories de prestataires de soins, visées à l'alinéa premier, font défaut dans le ressort d'une initiative de coopération dans le domaine des soins de santé primaires, cette condition d'agrément devient nulle vis-à-vis de cette catégorie de prestataires de soins. Si une ou plusieurs des catégories de prestataires de soins, visées à l'alinéa premier, ne sont pas disposées à se faire représenter dans le ressort d'une initiative de coopération dans le domaine des soins de santé primaires, cette condition d'agrément devient nulle vis-à-vis de cette catégorie de prestataires de soins, à la condition qu'outre les
huisartsen en verpleegkundigen en vroedvrouwen minstens drie van de médecins de famille, les infirmiers et les sages-femmes, au moins
resterende categorieën bedoeld in het eerste lid zijn trois des catégories restantes, visées à l'alinéa premier, soient
vertegenwoordigd. représentées.
§ 3. Een samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg kan pas § 3. L'agrément d'une initiative de coopération dans le domaine des
erkend worden als voor het werkgebied van het initiatief in kwestie, soins de santé primaires n'intervient que si, pour le ressort de
per categorie van zorgaanbieders die deel uitmaakt van het l'initiative en question, au moins la moitié des soins organisés est
samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg, minstens de helft représentée par catégorie de prestataires de soins qui font partie de
van de georganiseerde zorg vertegenwoordigd is. l'initiative de coopération dans le domaine des soins de santé
De Vlaamse regering bepaalt hiertoe nadere regels en kan primaires. Le Gouvernement flamand arrête les modalités à cet effet et peut
uitzonderingen bepalen bij de verplichting, bepaald in het eerste lid assortir d'exceptions l'obligation prévue à l'alinéa premier ».
». B.10.3. Artikel 27 van de Grondwet bepaalt : B.10.3. L'article 27 de la Constitution dispose :
« De Belgen hebben het recht van vereniging; dit recht kan niet aan « Les Belges ont le droit de s'associer; ce droit ne peut être soumis
enige preventieve maatregel worden onderworpen ». à aucune mesure préventive ».
B.10.4. Op grond van artikel 1, 2°, van de bijzondere wet van 6 B.10.4. En vertu de l'article 1er, 2°, de la loi spéciale du 6 janvier
januari 1989 op het Arbitragehof, gewijzigd bij de bijzondere wet van 1989 sur la Cour d'arbitrage, modifiée par la loi spéciale du 9 mars
9 maart 2003, is het Hof bevoegd om in het kader van een beroep tot 2003, la Cour est compétente pour contrôler des normes législatives
vernietiging wetgevende normen te toetsen aan de artikelen van titel dans le cadre d'un recours en annulation, au regard des articles du
II « De Belgen en hun rechten » en aan de artikelen 170, 172 en 191 titre II « Des Belges et de leurs droits » et des articles 170, 172 et
van de Grondwet. 191 de la Constitution.
Wanneer evenwel een verdragsbepaling die België bindt, een draagwijdte Toutefois, lorsqu'une disposition conventionnelle liant la Belgique a
heeft die analoog is aan die van een of meer van de voormelde une portée analogue à une ou plusieurs des dispositions
grondwetsbepalingen, vormen de waarborgen vervat in die constitutionnelles précitées, les garanties consacrées par cette
verdragsbepaling een onlosmakelijk geheel met de waarborgen die in de disposition conventionnelle constituent un ensemble indissociable avec
betrokken grondwetsbepalingen zijn opgenomen. les garanties inscrites dans les dispositions constitutionnelles en
Daaruit volgt dat, wanneer een schending wordt aangevoerd van een cause. Il s'ensuit que, lorsqu'est alléguée la violation d'une disposition du
bepaling van titel II of van de artikelen 170, 172 of 191 van de titre II ou des articles 170, 172 ou 191 de la Constitution, la Cour
Grondwet, het Hof bij zijn onderzoek rekening houdt met tient compte, dans son examen, des dispositions de droit international
internationaalrechtelijke bepalingen die analoge rechten en vrijheden qui garantissent des droits et libertés analogues.
waarborgen. B.10.5. Artikel 11 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de B.10.5. L'article 11 de la Convention européenne des droits de l'homme
Mens bepaalt : énonce :
« 1. Eenieder heeft recht op vrijheid van vreedzame vergadering en op « 1. Toute personne a droit à la liberté de réunion pacifique et à la
vrijheid van vereniging, met inbegrip van het recht om vakverenigingen liberté d'association, y compris le droit de fonder avec d'autres des
op te richten en zich bij vakverenigingen aan te sluiten voor de syndicats et de s'affilier à des syndicats pour la défense de ses
bescherming van zijn belangen. intérêts.
2. De uitoefening van deze rechten kan aan geen andere beperkingen 2. L'exercice de ces droits ne peut faire l'objet d'autres
worden onderworpen dan die welke bij de wet zijn voorzien en die in restrictions que celles qui, prévues par la loi, constituent des
een democratische samenleving nodig zijn in het belang van 's lands mesures nécessaires, dans une société démocratique, à la sécurité
veiligheid, de openbare veiligheid, de bescherming van de openbare nationale, à la sûreté publique, à la défense de l'ordre et à la
orde en het voorkomen van strafbare feiten, voor de bescherming van de prévention du crime, à la protection de la santé ou de la morale, ou à
gezondheid of de goede zeden, of de bescherming van de rechten en la protection des droits et libertés d'autrui. Le présent article
vrijheden van anderen. Dit artikel verbiedt niet, dat wettige n'interdit pas que des restrictions légitimes soient imposées à
beperkingen worden aangebracht in de uitoefening van deze rechten door
leden van de gewapende macht, van de politie of van het ambtelijk l'exercice de ces droits par les membres des forces armées, de la
apparaat van de Staat ». police ou de l'administration de l'Etat ».
Artikel 8 van het Internationaal Verdrag inzake economische, sociale L'article 8 du Pacte international relatif aux droits économiques,
en culturele rechten, dat betrekking heeft op de vakbondsvrijheid, is sociaux et culturels, qui concerne la liberté syndicale, est étranger
vreemd aan het onderwerp van het aangevochten decreet. à l'objet du décret attaqué.
B.10.6. Artikel 27 van de Grondwet erkent het recht om zich te B.10.6. L'article 27 de la Constitution reconnaît le droit de
verenigen, alsook het recht om zich niet te verenigen, en verbiedt dat s'associer, comme celui de ne pas s'associer, et interdit de soumettre
recht aan preventieve maatregelen te onderwerpen. Het belet de ce droit à des mesures préventives. Il n'empêche toutefois pas le
wetgever evenwel niet te voorzien in werkings- en législateur de prévoir des modalités de fonctionnement et de contrôle
toezichtsmodaliteiten, wanneer de vereniging overheidssubsidies lorsque l'association est subventionnée par les pouvoirs publics.
ontvangt. B.10.7. Artikel 12 van het aangevochten decreet bevat geen preventieve B.10.7. L'article 12 du décret attaqué ne comporte pas de mesure
maatregel die is verboden bij artikel 27 van de Grondwet. préventive interdite par l'article 27 de la Constitution.
B.10.8. Zoals is uiteengezet in B.9, wordt met de uitsluiting van de B.10.8. Comme il a été exposé en B.9, l'exclusion des médecins
artsen-specialisten uit de samenwerkingsinitiatieven een wettige doelstelling nagestreefd en is ze een relevante maatregel ten aanzien van die doelstelling. De maatregel betreft bovendien enkel de verenigingen van beroepsbeoefenaars die door de Vlaamse Gemeenschap erkend en gesubsidieerd willen worden of die om dergelijke subsidies verzoeken. Hij houdt ten aanzien van om het even wie noch het verbod noch de verplichting in om een bepaalde vereniging op te richten of zich daarbij aan te sluiten. B.10.9. De Vlaamse Regering dient de nadere regels in verband met die erkenning te bepalen en kan die van bepaalde uitzonderingen voorzien. Zij kan evenwel slechts optreden met inachtneming van de beginselen die zijn vastgesteld in het decreet en uitdrukkelijk zijn geëxpliciteerd in de parlementaire voorbereiding daarvan (Parl. St., spécialistes des initiatives de coopération poursuit un objectif légitime et constitue une mesure pertinente par rapport à cet objectif. La mesure ne concerne de surcroît que les associations de praticiens qui entendent être reconnues et subventionnées par la Communauté flamande ou qui demandent de telles subventions. Elle n'interdit, ni n'impose, à quiconque de créer ou d'intégrer une association déterminée. B.10.9. Le Gouvernement flamand est appelé à préciser les modalités afférentes à cet agrément et peut assortir celles-ci de certaines exceptions. Il n'agit toutefois que dans le respect des principes établis par le décret et explicités par les travaux préparatoires de
Vlaams Parlement, 2003-2004, nr. 1882/1, pp. 21 en 22). celui-ci (Doc. parl., Parlement flamand, 2003-2004, n° 1882/1, pp. 21
B.10.10. Rekening houdend met hetgeen voorafgaat, houdt artikel 12 van et 22). B.10.10. Compte tenu de ce qui précède, l'article 12 du décret attaqué
het aangevochten decreet geen schending in van artikel 27 van de ne viole pas l'article 27 de la Constitution, lu en combinaison avec
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 11 van het Europees Verdrag l'article 11 de la Convention européenne des droits de l'homme.
voor de Rechten van de Mens.
B.10.11. Het achtste middel kan niet worden aangenomen. B.10.11. Le huitième moyen ne peut être accueilli.
Wat de schending van het legaliteitsbeginsel betreft En ce qui concerne la violation du principe de légalité
B.11.1. De Ministerraad voert in een tiende middel de schending aan B.11.1. Le Conseil des ministres prend un dixième moyen de la
van de artikelen 10, 11 en 23, in samenhang gelezen met de artikelen violation des articles 10, 11 et 23, lus en combinaison avec les
33, 105 en 108, van de Grondwet, en van artikel 78 van de bijzondere articles 33, 105 et 108, de la Constitution, et de l'article 78 de la
wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in zoverre loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles en ce que le
het decreet een aantal te ruime delegaties aan de Vlaamse Regering zou décret comporterait une série de délégations trop importantes au
bevatten. profit du Gouvernement flamand.
B.11.2. Artikel 23, derde lid, 2°, van de Grondwet legt de bevoegde B.11.2. L'article 23, alinéa 3, 2°, de la Constitution fait obligation
wetgever de verplichting op om het recht op de bescherming van de au législateur de garantir le droit à la protection de la santé. Cet
gezondheid te waarborgen. Dat artikel verbiedt niet dat aan een article ne prohibe pas que des délégations soient données à un
regering machtigingen worden verleend. Via die machtigingen vermag een gouvernement. Toutefois, à travers elles, un gouvernement ne saurait
regering evenwel niet de onnauwkeurigheid van de door de bevoegde combler l'imprécision des principes arrêtés par le législateur
wetgever zelf vastgestelde beginselen op te vangen of onvoldoende compétent lui-même ou affiner des options insuffisamment détaillées.
omstandige beleidskeuzes te verfijnen.
B.11.3. Volgens artikel 7, § § 2 en 4, van het aangevochten decreet, B.11.3. Selon l'article 7, §§ 2 et 4, du décret attaqué, le
stelt de Vlaamse Regering in voorkomend geval de erkennings- en Gouvernement flamand arrête, le cas échéant, les conditions d'agrément
subsidiëringsvoorwaarden vast voor de vormen van
samenwerkingsverbanden op niveau van de praktijkvoering. et de subventionnement des formes de partenariat au niveau de la
De decreetgever preciseert evenwel in paragraaf 3 van hetzelfde pratique. Toutefois, le législateur décrétal précise, au paragraphe 3 du même
artikel dat de erkenningsvoorwaarden onder meer betrekking hebben op article, que les conditions d'agrément portent, entre autres, sur la
de juridische vorm, de permanentie, de mono- of multidisciplinariteit, forme juridique, la permanence, l'uni- ou la multidisciplinarité,
de dossiertoegankelijkheid, de doelgroep en de vestigingsplaats. l'accès au dossier, le groupe cible et le lieu d'établissement.
Bovendien dient de Regering zich te gedragen naar artikel 6, § 2, van En outre, le Gouvernement doit se référer à l'article 6, § 2, du
het aangevochten decreet, volgens hetwelk het niveau van de décret attaqué, selon lequel le niveau de la pratique s'entend du
praktijkvoering wordt opgevat als het niveau waar individueel contact niveau où le contact individuel entre le dispensateur de soins et
tussen de zorgverstrekker en de gebruiker plaatsvindt en, waar nodig, l'usager a lieu et où, au besoin, une concertation multidisciplinaire
multidisciplinair overleg omtrent de gebruiker wordt gepleegd (Parl. concernant l'usager est mise en place (Doc. parl., Parlement flamand,
St., Vlaams Parlement, 2003-2004, nr. 1882/1, p. 14). 2003-2004, n° 1882/1, p. 14).
B.11.4. Artikel 8 van het aangevochten decreet bepaalt dat de Vlaamse B.11.4. L'article 8 du décret attaqué dispose que le Gouvernement
Regering samenwerkingsinitiatieven eerstelijnsgezondheidszorg erkent flamand agrée et subventionne les initiatives de coopération dans le
en subsidieert en hun werkgebied bepaalt. Zij dienen echter de vorm te domaine des soins de santé primaires et fixe leur ressort. Celles-ci
hebben van een vereniging zonder winstoogmerk.
Bovendien blijkt uit de parlementaire voorbereiding dat de bedoelde doivent toutefois avoir la forme d'une association sans but lucratif.
activiteiten de eigen praktijkvoering dienen te overstijgen en dienen Par ailleurs, il ressort des travaux préparatoires que les activités
te gebeuren op een niveau waar de zorgaanbieders binnen een bepaald visées doivent dépasser la seule pratique et se situer à un niveau où
werkgebied hun werking op elkaar afstemmen, zoals wordt bepaald in les prestataires de soins coordonnent leurs activités au sein d'un
artikel 6, § 2, tweede lid, van het aangevochten decreet (Parl. St., ressort déterminé, comme le prévoit l'article 6, § 2, alinéa 2, du
Vlaams Parlement, 2003-2004, nr. 1882/1, p. 15). décret attaqué (Doc. parl., Parlement flamand, 2003-2004, n° 1882/1,
Die initiatieven dienen te beantwoorden aan de doelstellingen van het p. 15). Ces initiatives doivent répondre aux objectifs du décret et comporter
les mesures qui sont mentionnées à son article 9.
decreet en de in artikel 9 bedoelde maatregelen te bevatten. B.11.5. Le Gouvernement flamand est également habilité par l'article
B.11.5. De Vlaamse Regering is bij artikel 11 van het bestreden 11 du décret attaqué à déterminer les tâches dévolues, en principe, à
decreet eveneens ertoe gemachtigd te bepalen welke taken in beginsel l'initiative de coopération, mais qui peuvent être accomplies par une
aan het samenwerkingsinitiatief worden toevertrouwd, maar die door een
andere rechtspersoon kunnen worden uitgevoerd. autre personne morale.
Die machtigingen dienen evenwel te worden geïnterpreteerd in Ces délégations doivent toutefois être interprétées, conformément aux
overeenstemming met de parlementaire voorbereiding en in het licht van travaux préparatoires et à la lumière de l'économie générale du décret
de algemene economie van het aangevochten decreet, rekening houdend attaqué, en tenant compte notamment du gain en efficacité escompté
onder meer met de verhoopte grotere doelmatigheid en de complexiteit ainsi que de la complexité de certaines questions de santé (Doc.
van bepaalde zorgvragen (Parl. St., Vlaams Parlement, 2003-2004, nr. 1882/1, pp. 20 en 21). B.11.6. Uit wat voorafgaat vloeit voort dat de aan de Vlaamse Regering verleende bevoegdheden beperkt zijn door keuzes van de decreetgever zelf. Voor het overige staat het aan de bevoegde rechtscolleges om het gebruik dat de Regering van die delegaties zal maken, te controleren. B.11.7. Het tiende middel kan niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 28 september 2005. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, parl., Parlement flamand, 2003-2004, n° 1882/1, pp. 20 et 21). B.11.6. Il découle de ce qui précède que les compétences qui ont été déléguées au Gouvernement flamand sont limitées par des choix opérés par le législateur décrétal lui-même. Pour le surplus, c'est aux juridictions compétentes qu'il appartient de contrôler l'usage que fera le Gouvernement de ces délégations. B.11.7. Le dixième moyen ne peut être accueilli. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 28 septembre 2005. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^