← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 119/2005 van 6 juli 2005 Rolnummer 3055 In zake : de prejudiciële
vraag over artikel 180, derde lid, van de gemeentewet van 30 maart 1836, zoals ze werd aangevuld bij
de wet van 11 februari 1986 op de gemeentepolit Het Arbitragehof, samengesteld
uit rechter P. Martens, waarnemend voorzitter, voorzitter A. Arts(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 119/2005 van 6 juli 2005 Rolnummer 3055 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 180, derde lid, van de gemeentewet van 30 maart 1836, zoals ze werd aangevuld bij de wet van 11 februari 1986 op de gemeentepolit Het Arbitragehof, samengesteld uit rechter P. Martens, waarnemend voorzitter, voorzitter A. Arts(...) | Extrait de l'arrêt n° 119/2005 du 6 juillet 2005 Numéro du rôle : 3055 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 180, alinéa 3, de la loi communale du 30 mars 1836, telle qu'elle a été complétée par la loi du 11 février 1986 La Cour d'arbitrage, composée du juge P. Martens, faisant fonction de président, du président A.(...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Uittreksel uit arrest nr. 119/2005 van 6 juli 2005 | Extrait de l'arrêt n° 119/2005 du 6 juillet 2005 |
Rolnummer 3055 | Numéro du rôle : 3055 |
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 180, derde lid, van de | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 180, alinéa |
gemeentewet van 30 maart 1836, zoals ze werd aangevuld bij de wet van | 3, de la loi communale du 30 mars 1836, telle qu'elle a été complétée |
11 februari 1986 op de gemeentepolitie, gesteld door de Raad van | par la loi du 11 février 1986 sur la police communale, posée par le |
State. | Conseil d'Etat. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit rechter P. Martens, waarnemend voorzitter, voorzitter | composée du juge P. Martens, faisant fonction de président, du |
A. Arts en de rechters A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. | président A. Arts et des juges A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, |
Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, | E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, |
onder voorzitterschap van rechter P. Martens, | présidée par le juge P. Martens, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij arrest nr. 132.930 van 23 juni 2004 in zake C.C. tegen de gemeente | Par arrêt n° 132.930 du 23 juin 2004 en cause de C.C. contre la |
Etterbeek en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, waarvan de | commune d'Etterbeek et la Région de Bruxelles-Capitale, dont |
expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 6 juli | l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 6 |
2004, heeft de Raad van State de volgende prejudiciële vraag gesteld : | juillet 2004, le Conseil d'Etat a posé la question préjudicielle |
« Schendt artikel 180, derde lid, van de gemeentewet van 30 maart 1836 | suivante : « L'article 180, alinéa 3, de la loi communale du 30 mars 1836 |
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, wanneer het zo wordt uitgelegd | interprété dans le sens que le recours en réformation qu'il prévoit |
dat het beroep tot herziening waarin het voorziet, niet openstaat voor | n'est pas ouvert à l'agent frappé de la sanction maximale de la |
een agent die de maximumstraf ambtshalve ontslag heeft gekregen, | démission d'office alors que l'agent frappé de la sanction maximale de |
terwijl een agent die de zware straf schorsing of een agent die de | la révocation et celui frappé de la sanction majeure de la suspension |
maximumstraf afzetting heeft gekregen, wel van dat beroep gebruik | en bénéficient viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution ? |
kunnen maken ? ». | ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 180, derde lid, | B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 180, alinéa 3, de |
van de gemeentewet van 30 maart 1836, zo geïnterpreteerd dat het het | la loi communale du 30 mars 1836, interprété comme n'ouvrant pas de |
beroep tot herziening niet openstelt voor de agent aan wie de | recours en réformation à l'agent frappé de la sanction maximale de la |
maximumstraf van het ontslag van ambtswege is opgelegd, terwijl de | démission d'office alors que l'agent frappé de la sanction maximale de |
agent aan wie de maximumstraf van de afzetting is opgelegd en diegene | la révocation et celui frappé de la sanction majeure de la suspension |
aan wie de zware straf van schorsing is opgelegd, dat wel genieten. De | en bénéficient. Le Conseil d'Etat demande à la Cour si, dans cette |
Raad van State vraagt het Hof of, in die « strikte en letterlijke » | interprétation « stricte et littérale », la disposition en cause ne |
interpretatie, de in het geding zijnde bepaling de artikelen 10 en 11 | viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. |
van de Grondwet niet schendt. | |
B.2. Artikel 180 van de gemeentewet van 30 maart 1836, zoals van | B.2. L'article 180 de la loi communale du 30 mars 1836 applicable en |
toepassing in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest op het ogenblik van | Région de Bruxelles-Capitale au moment des faits, tel qu'il a été |
de feiten, en zoals aangevuld bij de wet van 11 februari 1986, bepaalt | complété par la loi du 11 février 1986, dispose : |
: « De gemeenteraad kan de andere leden van de stedelijke politie die | « Le conseil communal peut suspendre pour six mois au plus ou révoquer |
tekortkomen in hun beroepsplicht of die de waardigheid van hun ambt in | les autres membres de la police urbaine qui manquent à leurs devoirs |
gevaar brengen, schorsen voor ten hoogste zes maanden of afzetten. | professionnels ou qui compromettent la dignité de leur fonction. |
De burgemeester kan hen wegens dezelfde redenen schorsen voor een | Le bourgmestre peut pour les mêmes raisons suspendre ces membres de la |
termijn die niet langer dan één maand duurt. | police pendant un terme n'excédant pas un mois. |
De betrokkenen kunnen bij de gouverneur beroep instellen tegen de | Les intéressés peuvent prendre leur recours contre la décision du |
beslissing van de gemeenteraad of van de burgemeester binnen veertien | conseil communal ou du bourgmestre auprès du gouverneur dans les |
dagen te rekenen vanaf de hen gedane betekening ». | quinze jours de la notification qui leur en est faite ». |
B.3. Artikel 283 van de Nieuwe Gemeentewet bepaalt dat aan de | B.3. L'article 283 de la Nouvelle loi communale prévoit comme |
personeelsleden van de gemeente als maximumstraffen kunnen worden | sanctions maximales susceptibles d'être infligées aux membres du |
opgelegd : het ontslag van ambtswege en de afzetting. Het ontslag van | personnel communal : la démission d'office et la révocation. La |
ambtswege is een nieuwe straf die voortvloeit uit de wet van 24 mei | démission d'office est une sanction nouvelle, qui résulte de la loi du |
1991 « tot wijziging van de nieuwe gemeentewet wat de tuchtregeling | 24 mai 1991 « modifiant la Nouvelle loi communale en ce qui concerne |
betreft », en die dus niet bestond op het ogenblik van de wijziging | le régime disciplinaire » et qui n'existait donc pas au moment de la |
van artikel 180, derde lid, bij de voormelde wet van 11 februari 1986. | modification de l'article 180, alinéa 3, par la loi précitée du 11 février 1986. |
Artikel 307 van de Nieuwe Gemeentewet, dat voortvloeit uit de | L'article 307 de la Nouvelle loi communale, résultant de la loi |
voormelde wet van 24 mei 1991, bepaalt in het derde lid dat in de | précitée du 24 mai 1991, dispose en son alinéa 3 que la notification |
kennisgeving van de beslissing melding wordt gemaakt van de bij de wet | de la décision disciplinaire fait mention des recours prévus par la |
bepaalde rechtsmiddelen en van de termijn waarbinnen ze uitgeoefend | loi et du délai dans lequel ceux-ci peuvent être exercés. |
kunnen worden. | |
B.4. Het in het geding zijnde artikel 180, derde lid, werd aangenomen | B.4. L'article 180, alinéa 3, en cause a été adopté à une époque où le |
in een periode waarin de wetgever niet kon voorzien in de | législateur ne pouvait pas prévoir la modification législative |
wetswijziging die de gemeentewet zou ondergaan en in het bijzonder de | qu'allait subir la loi communale et en particulier le régime |
tuchtregeling die van toepassing is op de agenten van de | |
gemeentepolitie. Uit de parlementaire voorbereiding van de voormelde | disciplinaire applicable aux agents de la police communale. Il ressort |
wet van 24 mei 1991 blijkt dat het ontslag van ambtswege is ingevoerd | des travaux préparatoires de la loi précitée du 24 mai 1991 que |
l'introduction de la démission d'office s'est faite par la voie d'un | |
bij wege van een amendement, dat niet in het ontwerp van de Regering | amendement, ne figurant pas dans le projet gouvernemental (Doc. parl., |
stond (Parl. St., Kamer, 1990-1991, nr. 1400/3, amendement nr. 2). De | Chambre, 1990-1991, n° 1400/3, amendement n° 2). L'introduction de la |
invoering van het ontslag van ambtswege werd verantwoord door de | démission d'office a été justifiée par le souci de permettre à |
bekommernis om de overheid in staat te stellen de door haar uit te | l'autorité de nuancer davantage la sanction qu'elle est appelée à |
spreken straf meer te nuanceren door rekening te houden met alle | |
feitelijke, professionele en private omstandigheden in verband met het | prononcer en tenant compte de toutes les circonstances de fait, |
personeelslid. De wetgever hoopte aldus een einde te maken aan een | professionnelles et privées, relatives à l'agent. Le législateur |
praktijk die erin bestond dat de overheid voorstelde om de | espérait ainsi remédier à une pratique selon laquelle l'autorité |
tuchtprocedure die dreigde te eindigen met een afzetting, en dus met | propose à l'agent, s'il demande volontairement sa démission, de ne pas |
een verlies van het recht op het rustpensioen van de openbare sector, | entamer la procédure disciplinaire risquant de se conclure par une |
niet in te zetten, op voorwaarde dat het betrokken personeelslid | révocation, et donc par une perte du droit à la pension du secteur |
vrijwillig zijn ontslag vroeg (Parl. St., Kamer, 1990-1991, nr. | public (Doc. parl., Chambre, 1990-1991, n° 1400/4, p. 45). A l'instar |
1400/4, p. 45). Naar het voorbeeld van de afzetting wordt het ontslag | de la révocation, la démission d'office a été classée parmi les |
van ambtswege onder de maximumstraffen gerangschikt, die, volgens de | sanctions maximales, ces dernières se caractérisant, selon les travaux |
parlementaire voorbereiding van artikel 283 van de Nieuwe Gemeentewet, | préparatoires de l'article 283 de la Nouvelle loi communale, par la |
worden gekenmerkt door de beëindiging van de dienst. In tegenstelling | cessation des fonctions. Contrairement à la révocation, la démission |
tot de afzetting, brengt het ontslag van ambtswege in beginsel niet | |
het verlies van het recht op pensioen teweeg, wanneer de voorwaarden | d'office n'entraîne pas, en principe, de perte du droit à la pension, |
die dat recht openen, vervuld zijn (Parl. St., Kamer, 1990-1991, nr. | lorsque les conditions donnant ouverture à ce droit sont réunies (Doc. |
1400/1, p. 45). | parl., Chambre, 1990-1991, n° 1400/4, p. 45). |
B.5. Zoals wordt opgemerkt in het verwijzingsarrest, leidt een strikte | B.5. Comme le fait observer l'arrêt de renvoi, une lecture stricte et |
en letterlijke lezing van de in het geding zijnde bepaling ertoe dat | littérale de la disposition litigieuse conduit à considérer qu'il |
er geen beroep tot herziening bestaat tegen het ontslag van ambtswege. | n'existe pas de recours en réformation contre la démission d'office. |
Die interpretatie leidt tot een onverantwoord verschil in behandeling | Cette interprétation conduit à une différence de traitement |
tussen het personeelslid aan wie de maximumstraf van het ontslag van | injustifiée entre l'agent faisant l'objet de la sanction maximale de |
ambtswege wordt opgelegd en het personeelslid aan wie de afzetting, eveneens een maximumstraf, wordt opgelegd. Ofschoon het juist is dat het personeelslid dat van ambtswege wordt ontslagen niet het recht op pensioen verliest, verliest het definitief zijn betrekking, wat verantwoordt dat het ontslag van ambtswege wordt gerangschikt onder de maximumstraffen. Bovendien wordt het personeelslid in kwestie eveneens op een verschillende en onverantwoorde wijze behandeld in vergelijking met het personeelslid dat wordt bestraft met een schorsing, dat een beroep tot herziening geniet, terwijl aan hem slechts een zware straf wordt opgelegd. B.6. Uit wat voorafgaat blijkt dat, wanneer artikel 180, derde lid, | la démission d'office et l'agent frappé de la sanction maximale, elle aussi, de la révocation. S'il est exact que l'agent démis d'office ne perd pas le droit à la pension, il perd définitivement son emploi, ce qui a justifié que la démission d'office soit classée parmi les peines maximales. Par ailleurs, il est traité aussi de manière différente et injustifiée par rapport à l'agent sanctionné par une suspension, lequel bénéficie d'un recours en réformation alors qu'il fait l'objet seulement d'une sanction majeure. B.6. Il résulte de ce qui précède qu'interprété comme n'incluant pas dans son champ d'application la possibilité d'introduire un recours en réformation contre la décision de démission d'office, l'article 180, |
van de gemeentewet van 30 maart 1836 zo wordt geïnterpreteerd dat het | alinéa 3, de la loi communale du 30 mars 1836 n'est pas compatible |
in zijn toepassingssfeer niet de mogelijkheid inhoudt om een beroep | |
tot herziening in te stellen tegen de beslissing van ontslag van | |
ambtswege, het niet bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de | avec les articles 10 et 11 de la Constitution. |
Grondwet. B.7. Het Hof stelt echter vast dat aan artikel 180, derde lid, van de | B.7. La Cour constate, toutefois, que l'article 180, alinéa 3, de la |
gemeentewet van 30 maart 1836 een andere interpretatie kan worden | loi communale du 30 mars 1836 peut recevoir une autre interprétation, |
gegeven, die het bestaanbaar zou maken met de voormelde | qui la rendrait compatible avec les dispositions constitutionnelles |
grondwetsbepalingen. | précitées. |
Rekening houdend met de elementen vermeld in B.4, kan immers worden | En effet, compte tenu des éléments repris en B.4, il peut être |
geoordeeld dat, ofschoon artikel 180, derde lid, niet uitdrukkelijk | considéré que, bien qu'il ne vise pas expressément la démission |
het ontslag van ambtswege beoogt, het niet uitsluit dat een beroep tot | d'office, l'article 180, alinéa 3, n'exclut pas qu'un recours en |
herziening kan worden ingesteld tegen de beslissing van ontslag van | réformation puisse être introduit contre la décision de démission |
ambtswege die wordt genomen tegen een agent van de gemeentepolitie. | d'office prise à l'encontre d'un agent de la police communale. |
Aangezien in die bepaling niet expliciet is voorzien in dat beroep, | Cependant, ce recours n'étant pas prévu explicitement par cette |
kan een verzoeker niet worden verweten het niet te hebben ingesteld | disposition, il ne pourrait pas être reproché à un requérant de ne pas |
vooraleer een beroep bij de Raad van State in te stellen. | l'avoir exercé avant d'introduire un recours devant le Conseil d'Etat. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
- Artikel 180, derde lid, van de gemeentewet van 30 maart 1836, zoals | - L'article 180, alinéa 3, de la loi communale du 30 mars 1836, telle |
ze werd aangevuld bij de wet van 11 februari 1986, in die zin | qu'elle a été complétée par la loi du 11 février 1986, interprété en |
geïnterpreteerd dat het daarin ingevoerde beroep tot herziening niet | ce sens que le recours en réformation qu'il institue n'est pas ouvert |
kan worden ingesteld door de agent van de gemeentepolitie aan wie de | à l'agent de la police communale frappé de la sanction maximale de la |
maximumstraf van het ontslag van ambtswege wordt opgelegd, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | démission d'office, viole les articles 10 et 11 de la Constitution. |
- Artikel 180, derde lid, van de gemeentewet van 30 maart 1836, zoals | - L'article 180, alinéa 3, de la loi communale du 30 mars 1836, telle |
ze werd aangevuld bij de wet van 11 februari 1986, in die zin | qu'elle a été complétée par la loi du 11 février 1986, interprété en |
geïnterpreteerd dat een beroep tot herziening kan worden ingesteld | ce sens qu'un recours en réformation est ouvert à l'agent de la police |
door de agent van de gemeentepolitie aan wie de maximumstraf van het | communale frappé de la sanction maximale de la démission d'office, ne |
ontslag van ambtswege wordt opgelegd, schendt de artikelen 10 en 11 | viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. |
van de Grondwet niet. | |
A ldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 6 juli 2005. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 6 juillet 2005. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De wnd. voorzitter, | Le président f.f., |
P. Martens. | P. Martens. |