Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 106/2005 van 15 juni 2005 Rolnummer 3054 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 285bis, derde lid, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, samengesteld uit wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging"
Uittreksel uit arrest nr. 106/2005 van 15 juni 2005 Rolnummer 3054 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 285bis, derde lid, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, samengesteld uit wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging Extrait de l'arrêt n° 106/2005 du 15 juin 2005 Numéro du rôle : 3054 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 285bis, alinéa 3, du Code judiciaire, posée par le Conseil d'Etat. La Cour d'arbitrage, composée du juge P. après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 106/2005 van 15 juni 2005 Extrait de l'arrêt n° 106/2005 du 15 juin 2005
Rolnummer 3054 Numéro du rôle : 3054
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 285bis, derde lid, En cause : la question préjudicielle relative à l'article 285bis,
van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Raad van State. alinéa 3, du Code judiciaire, posée par le Conseil d'Etat.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit rechter P. Martens, waarnemend voorzitter, voorzitter composée du juge P. Martens, faisant fonction de président, du
A. Arts en de rechters R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, J.-P. président A. Arts et des juges R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot,
Moerman en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder J.-P. Moerman et J. Spreutels, assistée du greffier L. Potoms,
voorzitterschap van rechter P. Martens, présidée par le juge P. Martens,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest nr. 133.115 van 25 juni 2004 in zake R. Cazzella tegen de Par arrêt n° 133.115 du 25 juin 2004 en cause de R. Cazzella contre
Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
is ingekomen op 5 juli 2004, heeft de Raad van State de volgende d'arbitrage le 5 juillet 2004, le Conseil d'Etat a posé la question
prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 285bis, derde lid, van het Gerechtelijk Wetboek de « L'article 285bis, alinéa 3, du Code judiciaire, viole-t-il les
regels van gelijkheid en niet-discriminatie die zijn verankerd in de règles d'égalité et de non-discrimination consacrées par les articles
artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het, door enkel ten 10 et 11 de la Constitution dans la mesure où, en n'organisant de
aanzien van de geslaagden van vergelijkende wervingsexamens in een priorité qu'à l'égard des seuls lauréats de concours de recrutement,
voorrang te voorzien, de geslaagden van wervingsexamens georganiseerd il empêche les lauréats d'examens de recrutement organisés sur la base
op basis van de bepalingen van vóór de wet van 17 februari 1997 tot des dispositions antérieures à la loi du 17 février 1997 modifiant
wijziging van sommige bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek met certaines dispositions du Code judiciaire en ce qui concerne le
betrekking tot het personeel van de griffies en parketten uitsluit, personnel des greffes et des parquets, alors même que celle-ci, par
terwijl die wet, bij artikel 92 ervan, die personen op voet van son article 92, place ces personnes sur un pied d'égalité avec les
gelijkheid plaatst met de geslaagden van de vergelijkende lauréats de concours de recrutement organisés sur la base de nouvelles
wervingsexamens georganiseerd op basis van nieuwe, bij die wet
ingevoerde wervingsprocedures ? ». procédures de recrutement qu'elle instaure ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Artikel 285bis van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : B.1.1. L'article 285bis du Code judiciaire dispose :
« De geslaagden van een vergelijkend wervingsexamen bedoeld in de « Les lauréats d'un concours de recrutement visé aux articles 185,
artikelen 185, eerste lid, 271, 281 en 283, behouden het voordeel van alinéa 1er, 271, 281 et 283, conservent le bénéfice de leur réussite
hun goede uitslag gedurende drie jaar te rekenen van de datum van het pendant trois ans à compter de la date du procès-verbal du concours.
proces-verbaal van het vergelijkend examen.
De minister van Justitie kan niettemin de geldigheidsduur van de Le ministre de la Justice peut toutefois prolonger la durée de
wervingsreserves voor maximum twee periodes van één jaar verlengen. validité de ces réserves de recrutement au maximum pour deux périodes
Onder geslaagden van twee of meer vergelijkende wervingsexamens wordt d'un an. Entre lauréats de deux ou plusieurs concours de recrutement, les
voorrang verleend aan de geslaagden van het vergelijkend examen lauréats du concours dont le procès-verbal a été clos à la date la
waarvan het proces-verbaal op de verst afgelegen datum is afgesloten ». plus ancienne ont priorité ».
B.1.2. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissing en de feiten van B.1.2. Il ressort des motifs de la décision de renvoi et des faits de
de zaak blijkt dat die bepaling onderworpen wordt aan de toetsing van la cause que cette disposition est soumise au contrôle de la Cour en
het Hof, in zoverre zij de geslaagden van een vergelijkend tant qu'elle concerne les lauréats d'un concours de recrutement visé à
wervingsexamen beoogt, bedoeld in artikel 271 van het Gerechtelijk Wetboek. l'article 271 du Code judiciaire.
Artikel 271, eerste en tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek L'article 271, alinéas 1er et 2, du Code judiciaire dispose :
bepaalt : « Om tot beambte bij de griffie van een gerecht te worden benoemd, « Pour pouvoir être nommé employé au greffe d'une juridiction, le
moet de kandidaat : candidat doit :
1° volle achttien jaar oud zijn; 1° être âgé de dix-huit ans accomplis;
2° geslaagd zijn voor een vergelijkend examen door de Koning 2° avoir réussi un concours organisé par le Roi, devant un jury
georganiseerd voor een examencommissie die wordt ingesteld door de institué par le ministre de la Justice. Les licenciés en droit et les
minister van Justitie. Licentiaten in de rechten en houders van het porteurs du certificat de candidat-greffier ou de candidat-secrétaire
getuigschrift van kandidaat-griffier of kandidaat-secretaris zijn van
het vergelijkend examen vrijgesteld. sont dispensés du concours.
[...] ». [...] ».
B.2. De verwijzende rechter vraagt het Hof naar de bestaanbaarheid, B.2. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité, avec les
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van artikel 285bis, derde articles 10 et 11 de la Constitution, de l'article 285bis, alinéa 3,
lid, van het Gerechtelijk Wetboek in zoverre het, door enkel ten du Code judiciaire dans la mesure où, en n'organisant de priorité qu'à
aanzien van de geslaagden van vergelijkende wervingsexamens in een l'égard des seuls lauréats d'un concours de recrutement, il crée un
voorrang te voorzien, de geslaagden van wervingsexamens georganiseerd empêchement pour les lauréats d'examens de recrutement organisés sur
op basis van de bepalingen van vóór de wet van 17 februari 1997 « tot la base des dispositions antérieures à la loi du 17 février 1997 «
wijziging van sommige bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek met modifiant certaines dispositions du Code judiciaire en ce qui concerne
betrekking tot het personeel van de griffies en de parketten » le personnel des greffes et des parquets », alors même que celle-ci,
uitsluit, terwijl die wet, bij artikel 92 ervan, die personen op voet par son article 92, place ces personnes sur un pied d'égalité avec les
van gelijkheid plaatst met de geslaagden van de vergelijkende lauréats de concours de recrutement organisés sur la base de nouvelles
wervingsexamens georganiseerd op basis van de nieuwe, bij die wet procédures de recrutement qu'elle instaure.
ingevoerde wervingsprocedures.
B.3.1. Artikel 285bis, derde lid, van het Gerechtelijk Wetboek vindt B.3.1. L'article 285bis, alinéa 3, du Code judiciaire trouve son
zijn oorsprong in de wet van 17 februari 1997 tot wijziging van origine dans la loi du 17 février 1997 « modifiant certaines
sommige bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot het dispositions du Code judiciaire en ce qui concerne le personnel des
personeel van de griffies en parketten. Die wet heeft bovendien greffes et des parquets ». Cette loi a par ailleurs modifié l'article
artikel 271 van het Gerechtelijk Wetboek gewijzigd dat voortaan als 271 du Code judiciaire qui prévoit désormais comme condition pour
voorwaarde om te kunnen worden benoemd tot beambte bij de griffie van pouvoir être nommé employé au greffe d'une juridiction, la réussite
een gerecht voorziet in het geslaagd zijn voor een vergelijkend examen
dat door de Koning wordt georganiseerd voor een examencommissie die d'un concours organisé par le Roi, devant un jury institué par le
wordt ingesteld door de Minister van Justitie. ministre de la Justice.
Uit de parlementaire voorbereiding van die wet blijkt dat de wetgever Il ressort des travaux préparatoires de cette loi que le législateur a
het systeem van de wervingsexamens heeft willen vervangen door een voulu remplacer le système des examens de recrutement par un système
systeem van aanwerving op basis van vergelijkende examens : de recrutement par concours :
« Het tweede hoofdpunt in deze hervorming is de versterking van de « Le deuxième objectif essentiel de cette réforme est d'objectiver
objectivering van de toegang tot het ambt van personeelslid van een davantage l'accès à la fonction de membre du personnel d'un tribunal,
rechtbank. Dit wordt gerealiseerd door het vervangen van het bestaande et ce, par le biais du remplacement de l'examen d'aptitude existant
bekwaamheidsexamen door een vergelijkend examen en door een par un concours et de l'objectivation de l'accès pour les agents
objectivering van de toegang als contractueel personeelslid. Hier contractuels. Le projet représente donc un pas en avant en ce qui
wordt dus op het vlak van de objectivering een stap verder gezet » concerne l'objectivation » (Doc. parl., Chambre, 1996-1997, n° 778/7,
(Parl. St., Kamer, 1996-1997, DOC 49-778/7, pp. 2 en 3). pp. 2 et 3).
B.3.2. De wetgever heeft echter tevens rekening willen houden met de B.3.2. Le législateur a toutefois voulu prendre également en compte la
situatie van de personen die geslaagd waren voor een examen dat in het situation des personnes qui avaient réussi un examen organisé par le
verleden was georganiseerd of waarvan de organisatie aan de gang was passé ou en cours d'organisation et qui n'avaient pas encore pu
en die nog geen benoeming hadden kunnen genieten. Hij heeft ook bénéficier d'une nomination. Il a encore voulu prendre en
rekening willen houden met de situatie van de personen die werden considération la situation des personnes engagées par contrat et
aangeworven bij arbeidsovereenkomst en die sinds verscheidene jaren in travaillant depuis plusieurs années au greffe d'une juridiction.
de griffie van een gerecht werkten. Aldus stelt artikel 92 van de wet van 17 februari 1997 : C'est ainsi que l'article 92 de la loi du 17 février 1997 énonce :
« Onverminderd het bepaalde in artikel 286bis van het Gerechtelijk « Sans préjudice des dispositions de l'article 286bis du Code
Wetboek worden voor de benoeming in een van de betrekkingen vermeld in judiciaire, pour la nomination à un des emplois visés à cet article,
dat artikel, telkens op gelijkwaardige wijze in aanmerking genomen : sont prises chaque fois en considération à égalité :
1° de kandidatuur van de geslaagden van het desbetreffend 1° la candidature des lauréats d'un examen de recrutement pour le
wervingsexamen, dat georganiseerd is voor of nog in uitvoering is op grade concerné, organisé avant ou en cours d'organisation au moment de
het ogenblik van de inwerkingtreding van deze wet; l'entrée en vigueur de la présente loi;
2° de kandidatuur van de geslaagden van het eerstvolgend na de 2° la candidature des lauréats du premier concours de recrutement pour
inwerkingtreding van deze wet georganiseerd desbetreffend vergelijkend le grade concerné organisé après l'entrée en vigueur de la présente
wervingsexamen, die minder gunstig zijn gerangschikt doch op grond van loi, qui sont moins bien classés, mais qui exercent déjà les fonctions
een arbeidsovereenkomst deze functies reeds vervullen op de plaats sur base d'un contrat de travail à l'endroit où l'emploi est devenu
waar de betrekking is opengevallen, op voorwaarde dat zij op het
ogenblik van de bekendmaking van de vacature reeds één jaar in dienst vacant, à condition qu'au moment de la publication de la vacance, ils
zijn ». soient déjà en fonction depuis un an ».
Artikel 286bis van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : L'article 286bis du Code judiciaire énonce :
« Voor de benoeming van een attaché bedoeld in artikel 136, [...], een « Pour la nomination d'un attaché, visé à l'article 136, [...], d'un
vertaler, een beambte, [...], alsook voor de benoeming in een graad traducteur, d'un employé, [...], ainsi que pour la nomination à un
ingesteld overeenkomstig artikel 185, eerste lid, worden telkens op grade créé conformément à l'article 185, alinéa 1er, sont prises
gelijkaardige wijze in aanmerking genomen : chaque fois en considération à égalité :
1° de kandidatuur van degene die als eerste geslaagd is voor het 1° la candidature du lauréat le mieux classé du concours de
desbetreffend vergelijkend wervingsexamen; recrutement pour le grade concerné;
2° de kandidatuur van de geslaagden van het desbetreffend vergelijkend 2° la candidature des lauréats du concours de recrutement pour le
wervingsexamen, die minder gunstig zijn gerangschikt doch op grond van grade concerné, qui sont moins bien classés mais qui exercent déjà ces
een arbeidsovereenkomst deze functies reeds vervullen op de plaats fonctions sur base d'un contrat de travail à l'endroit où l'emploi est
waar de betrekking is opengevallen, op voorwaarde dat zij op het devenu vacant, à condition qu'au moment de la publication de la
ogenblik van de bekendmaking van de vacature reeds één jaar in dienst vacance, ils soient déjà en fonction depuis un an et qu'ils aient
zijn en een beoordeling met vermelding ' zeer goed ' hebben gekregen obtenu une évaluation avec mention ' très bon ', telle que visée à
als bedoeld in artikel 287ter ; l'article 287ter ;
3° de kandidatuur van hen die reeds tot een zelfde ambt zijn benoemd 3° la candidature de ceux qui ont déjà été nommés aux mêmes fonctions
in een andere griffie, een ander parket of een ander parketsecretariaat; dans un autre greffe, parquet ou secrétariat de parquet;
4° de kandidatuur van de personen die met toepassing van de bepalingen 4° la candidature des personnes qui en application des dispositions du
van dit Wetboek zijn vrijgesteld van het desbetreffend vergelijkend présent Code sont dispensées du concours de recrutement pour le grade
wervingsexamen ». concerné ».
De bij artikel 285bis, derde lid, van het Gerechtelijk Wetboek La priorité accordée par l'article 285bis, alinéa 3, du Code
toegekende voorrang is verbonden aan de geldigheidsduur van de judiciaire est liée à la durée de validité de la réserve de
wervingsreserve bedoeld in het eerste en tweede lid van die bepaling : recrutement prévue par les alinéas 1er et 2 de cette disposition :
« Naar analogie van de regels die gelden voor de ambtenaren blijft « C'est pourquoi, par analogie avec les règles en vigueur dans la
daarom het vergelijkend examen drie jaar geldig. Die geldigheidsduur fonction publique, on donne ici au concours une durée de validité de
kan met ten hoogste twee jaar worden verlengd. trois ans, qui peut être prolongée jusqu'à cinq ans au maximum.
Indien bijvoorbeeld na drie jaar en tien maanden een nieuw Si le procès-verbal de clôture d'un nouveau concours est dressé par
vergelijkend examen wordt afgesloten, terwijl de minister besloten exemple après trois ans et dix mois, alors que le ministre a décidé
heeft de geldigheidsduur van het vorige examen te verlengen met één d'accorder au concours précédent une prolongation de validité d'un an,
jaar, kan men in de laatste twee maanden van het vierde jaar on peut, au cours des deux derniers mois de la 4ème année, être
geconfronteerd worden met geslaagden uit beide vergelijkende examens. confronté à l'existence de lauréats issus de deux concours, tous deux
Dat is perfect mogelijk. valables.
Om te verhinderen dat de afsluiting van het meest recente vergelijkend Pour éviter que la clôture du procès-verbal relatif au concours le
examen afbreuk doet aan de rechten die het gevolg zijn van de plus récent ne porte préjudice aux droits découlant de la décision
ministeriële beslissing tot verlenging, is bepaald dat gedurende een ministérielle de prolongation, l'on a fixé la règle selon laquelle,
beperkte periode voorrang moet worden gegeven aan de geslaagden voor durant une période limitée, les lauréats du concours le plus ancien
het oudste examen » (Parl. St., Senaat, 1996-1997, nr. 1-270/3, p. ont priorité » (Doc., Sénat, 1996-1997, n° 1-270/3, p. 152).
152). B.4. Om de prejudiciële vraag te beantwoorden, moet het Hof B.4. Pour répondre à la question préjudicielle, la Cour doit vérifier
onderzoeken of het bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de s'il est compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution que
Grondwet dat de wetgever voorrang heeft verleend aan de geslaagden van le législateur ait accordé une priorité aux lauréats d'un concours de
een vergelijkend wervingsexamen ten opzichte van een vergelijkend recrutement par rapport aux lauréats d'un concours de recrutement
wervingsexamen dat nadien is georganiseerd en die voorrang niet heeft organisé postérieurement et n'ait pas accordé cette priorité aux
verleend aan de geslaagden van wervingsexamens ten opzichte van de lauréats d'examens de recrutement par rapport aux lauréats de concours
geslaagden van vergelijkende wervingsexamens die nadien zijn de recrutement organisés postérieurement.
georganiseerd.
B.5. Het aangeklaagde verschil in behandeling tussen de geslaagden van B.5. La différence de traitement dénoncée entre les lauréats d'un
een vergelijkend wervingsexamen en de geslaagden van een concours de recrutement et les lauréats d'un examen de recrutement
wervingsexamen berust op een objectief criterium : de aard van de repose sur un critère objectif : la nature de l'épreuve de
aanwervingsproef. Dit criterium is overigens relevant ten aanzien van recrutement. Ce critère est par ailleurs pertinent au regard du but
het door de wetgever nagestreefde doel, met name een grotere poursuivi par le législateur qui a voulu rendre plus objective la
objectiviteit van de wervingsprocedure door voortaan over te gaan tot procédure de recrutement en recourant désormais au recrutement par
aanwerving via vergelijkende examens waarbij de kandidaten worden concours, qui classe les candidats en fonction de leurs résultats et
gerangschikt op basis van hun resultaten en voorrang wordt verleend accorde une priorité au candidat qui a obtenu les meilleurs résultats.
aan de kandidaat die de beste resultaten heeft behaald. Die Cette préoccupation s'inscrit dans le prolongement du principe de
doelstelling ligt in de lijn van het beginsel van gelijke toegang tot l'égalité d'accès à la fonction publique qui constitue un corollaire
het openbaar ambt dat een corollarium vormt van de artikelen 10 en 11 des articles 10 et 11 de la Constitution. La priorité accordée est en
van de Grondwet. De verleende voorrang is bovendien het gevolg van de outre la conséquence des dispositions relatives à la durée de la
bepalingen die betrekking hebben op de duur van de wervingsreserve die réserve de recrutement qui est en tout état de cause limitée à cinq
hoe dan ook beperkt is tot maximum vijf jaar, terwijl de ans maximum, alors que la durée de validité des examens organisés
geldigheidsduur van de examens die vóór 1997 zijn georganiseerd, avant 1997 est illimitée.
onbeperkt is.
Het zou niet in overeenstemming zijn geweest met het beginsel van Il n'aurait pas été conforme au principe de l'égalité d'accès à la
gelijke toegang tot het openbaar ambt voorrang te verlenen aan de fonction publique d'accorder aux lauréats d'examen de recrutement une
geslaagden van een wervingsexamen ten overstaan van de geslaagden van priorité par rapport aux lauréats de concours de recrutement. La prise
een vergelijkend wervingsexamen. Dat rekening zal worden gehouden met en compte des intérêts des premiers est garantie à suffisance par la
de belangen van eerstgenoemden wordt voldoende gewaarborgd door de disposition transitoire contenue à l'article 92 de la loi du 17
overgangsbepaling vervat in artikel 92 van de wet van 17 februari 1997 février 1997 qui permet de prendre en considération leur candidature à
die het mogelijk maakt hun kandidatuur op dezelfde wijze in aanmerking
te nemen als de kandidatuur van andere personen die eveneens de égalité avec la candidature d'autres personnes qui bénéficient
bescherming van de wetgever genieten. également de la protection du législateur.
B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 285bis, derde lid, van het Gerechtelijk Wetboek schendt de L'article 285bis, alinéa 3, du Code judiciaire ne viole pas les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 15 juni 2005. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 15 juin 2005.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
De wnd. voorzitter, Le président f.f.,
P. Martens. P. Martens.
^