← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 106/2005 van 15 juni 2005 Rolnummer 3054 In zake : de
prejudiciële vraag betreffende artikel 285bis, derde lid, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door
de Raad van State. Het Arbitragehof, samengesteld uit wijst
na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging"
Uittreksel uit arrest nr. 106/2005 van 15 juni 2005 Rolnummer 3054 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 285bis, derde lid, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, samengesteld uit wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | Extrait de l'arrêt n° 106/2005 du 15 juin 2005 Numéro du rôle : 3054 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 285bis, alinéa 3, du Code judiciaire, posée par le Conseil d'Etat. La Cour d'arbitrage, composée du juge P. après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Uittreksel uit arrest nr. 106/2005 van 15 juni 2005 | Extrait de l'arrêt n° 106/2005 du 15 juin 2005 |
Rolnummer 3054 | Numéro du rôle : 3054 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 285bis, derde lid, | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 285bis, |
van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Raad van State. | alinéa 3, du Code judiciaire, posée par le Conseil d'Etat. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit rechter P. Martens, waarnemend voorzitter, voorzitter | composée du juge P. Martens, faisant fonction de président, du |
A. Arts en de rechters R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, J.-P. | président A. Arts et des juges R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, |
Moerman en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder | J.-P. Moerman et J. Spreutels, assistée du greffier L. Potoms, |
voorzitterschap van rechter P. Martens, | présidée par le juge P. Martens, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij arrest nr. 133.115 van 25 juni 2004 in zake R. Cazzella tegen de | Par arrêt n° 133.115 du 25 juin 2004 en cause de R. Cazzella contre |
Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof | l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour |
is ingekomen op 5 juli 2004, heeft de Raad van State de volgende | d'arbitrage le 5 juillet 2004, le Conseil d'Etat a posé la question |
prejudiciële vraag gesteld : | préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 285bis, derde lid, van het Gerechtelijk Wetboek de | « L'article 285bis, alinéa 3, du Code judiciaire, viole-t-il les |
regels van gelijkheid en niet-discriminatie die zijn verankerd in de | règles d'égalité et de non-discrimination consacrées par les articles |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het, door enkel ten | 10 et 11 de la Constitution dans la mesure où, en n'organisant de |
aanzien van de geslaagden van vergelijkende wervingsexamens in een | priorité qu'à l'égard des seuls lauréats de concours de recrutement, |
voorrang te voorzien, de geslaagden van wervingsexamens georganiseerd | il empêche les lauréats d'examens de recrutement organisés sur la base |
op basis van de bepalingen van vóór de wet van 17 februari 1997 tot | des dispositions antérieures à la loi du 17 février 1997 modifiant |
wijziging van sommige bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek met | certaines dispositions du Code judiciaire en ce qui concerne le |
betrekking tot het personeel van de griffies en parketten uitsluit, | personnel des greffes et des parquets, alors même que celle-ci, par |
terwijl die wet, bij artikel 92 ervan, die personen op voet van | son article 92, place ces personnes sur un pied d'égalité avec les |
gelijkheid plaatst met de geslaagden van de vergelijkende | lauréats de concours de recrutement organisés sur la base de nouvelles |
wervingsexamens georganiseerd op basis van nieuwe, bij die wet | |
ingevoerde wervingsprocedures ? ». | procédures de recrutement qu'elle instaure ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. Artikel 285bis van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : | B.1.1. L'article 285bis du Code judiciaire dispose : |
« De geslaagden van een vergelijkend wervingsexamen bedoeld in de | « Les lauréats d'un concours de recrutement visé aux articles 185, |
artikelen 185, eerste lid, 271, 281 en 283, behouden het voordeel van | alinéa 1er, 271, 281 et 283, conservent le bénéfice de leur réussite |
hun goede uitslag gedurende drie jaar te rekenen van de datum van het | pendant trois ans à compter de la date du procès-verbal du concours. |
proces-verbaal van het vergelijkend examen. | |
De minister van Justitie kan niettemin de geldigheidsduur van de | Le ministre de la Justice peut toutefois prolonger la durée de |
wervingsreserves voor maximum twee periodes van één jaar verlengen. | validité de ces réserves de recrutement au maximum pour deux périodes |
Onder geslaagden van twee of meer vergelijkende wervingsexamens wordt | d'un an. Entre lauréats de deux ou plusieurs concours de recrutement, les |
voorrang verleend aan de geslaagden van het vergelijkend examen | lauréats du concours dont le procès-verbal a été clos à la date la |
waarvan het proces-verbaal op de verst afgelegen datum is afgesloten ». | plus ancienne ont priorité ». |
B.1.2. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissing en de feiten van | B.1.2. Il ressort des motifs de la décision de renvoi et des faits de |
de zaak blijkt dat die bepaling onderworpen wordt aan de toetsing van | la cause que cette disposition est soumise au contrôle de la Cour en |
het Hof, in zoverre zij de geslaagden van een vergelijkend | tant qu'elle concerne les lauréats d'un concours de recrutement visé à |
wervingsexamen beoogt, bedoeld in artikel 271 van het Gerechtelijk Wetboek. | l'article 271 du Code judiciaire. |
Artikel 271, eerste en tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek | L'article 271, alinéas 1er et 2, du Code judiciaire dispose : |
bepaalt : « Om tot beambte bij de griffie van een gerecht te worden benoemd, | « Pour pouvoir être nommé employé au greffe d'une juridiction, le |
moet de kandidaat : | candidat doit : |
1° volle achttien jaar oud zijn; | 1° être âgé de dix-huit ans accomplis; |
2° geslaagd zijn voor een vergelijkend examen door de Koning | 2° avoir réussi un concours organisé par le Roi, devant un jury |
georganiseerd voor een examencommissie die wordt ingesteld door de | institué par le ministre de la Justice. Les licenciés en droit et les |
minister van Justitie. Licentiaten in de rechten en houders van het | porteurs du certificat de candidat-greffier ou de candidat-secrétaire |
getuigschrift van kandidaat-griffier of kandidaat-secretaris zijn van | |
het vergelijkend examen vrijgesteld. | sont dispensés du concours. |
[...] ». | [...] ». |
B.2. De verwijzende rechter vraagt het Hof naar de bestaanbaarheid, | B.2. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité, avec les |
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van artikel 285bis, derde | articles 10 et 11 de la Constitution, de l'article 285bis, alinéa 3, |
lid, van het Gerechtelijk Wetboek in zoverre het, door enkel ten | du Code judiciaire dans la mesure où, en n'organisant de priorité qu'à |
aanzien van de geslaagden van vergelijkende wervingsexamens in een | l'égard des seuls lauréats d'un concours de recrutement, il crée un |
voorrang te voorzien, de geslaagden van wervingsexamens georganiseerd | empêchement pour les lauréats d'examens de recrutement organisés sur |
op basis van de bepalingen van vóór de wet van 17 februari 1997 « tot | la base des dispositions antérieures à la loi du 17 février 1997 « |
wijziging van sommige bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek met | modifiant certaines dispositions du Code judiciaire en ce qui concerne |
betrekking tot het personeel van de griffies en de parketten » | le personnel des greffes et des parquets », alors même que celle-ci, |
uitsluit, terwijl die wet, bij artikel 92 ervan, die personen op voet | par son article 92, place ces personnes sur un pied d'égalité avec les |
van gelijkheid plaatst met de geslaagden van de vergelijkende | lauréats de concours de recrutement organisés sur la base de nouvelles |
wervingsexamens georganiseerd op basis van de nieuwe, bij die wet | procédures de recrutement qu'elle instaure. |
ingevoerde wervingsprocedures. | |
B.3.1. Artikel 285bis, derde lid, van het Gerechtelijk Wetboek vindt | B.3.1. L'article 285bis, alinéa 3, du Code judiciaire trouve son |
zijn oorsprong in de wet van 17 februari 1997 tot wijziging van | origine dans la loi du 17 février 1997 « modifiant certaines |
sommige bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot het | dispositions du Code judiciaire en ce qui concerne le personnel des |
personeel van de griffies en parketten. Die wet heeft bovendien | greffes et des parquets ». Cette loi a par ailleurs modifié l'article |
artikel 271 van het Gerechtelijk Wetboek gewijzigd dat voortaan als | 271 du Code judiciaire qui prévoit désormais comme condition pour |
voorwaarde om te kunnen worden benoemd tot beambte bij de griffie van | pouvoir être nommé employé au greffe d'une juridiction, la réussite |
een gerecht voorziet in het geslaagd zijn voor een vergelijkend examen | |
dat door de Koning wordt georganiseerd voor een examencommissie die | d'un concours organisé par le Roi, devant un jury institué par le |
wordt ingesteld door de Minister van Justitie. | ministre de la Justice. |
Uit de parlementaire voorbereiding van die wet blijkt dat de wetgever | Il ressort des travaux préparatoires de cette loi que le législateur a |
het systeem van de wervingsexamens heeft willen vervangen door een | voulu remplacer le système des examens de recrutement par un système |
systeem van aanwerving op basis van vergelijkende examens : | de recrutement par concours : |
« Het tweede hoofdpunt in deze hervorming is de versterking van de | « Le deuxième objectif essentiel de cette réforme est d'objectiver |
objectivering van de toegang tot het ambt van personeelslid van een | davantage l'accès à la fonction de membre du personnel d'un tribunal, |
rechtbank. Dit wordt gerealiseerd door het vervangen van het bestaande | et ce, par le biais du remplacement de l'examen d'aptitude existant |
bekwaamheidsexamen door een vergelijkend examen en door een | par un concours et de l'objectivation de l'accès pour les agents |
objectivering van de toegang als contractueel personeelslid. Hier | contractuels. Le projet représente donc un pas en avant en ce qui |
wordt dus op het vlak van de objectivering een stap verder gezet » | concerne l'objectivation » (Doc. parl., Chambre, 1996-1997, n° 778/7, |
(Parl. St., Kamer, 1996-1997, DOC 49-778/7, pp. 2 en 3). | pp. 2 et 3). |
B.3.2. De wetgever heeft echter tevens rekening willen houden met de | B.3.2. Le législateur a toutefois voulu prendre également en compte la |
situatie van de personen die geslaagd waren voor een examen dat in het | situation des personnes qui avaient réussi un examen organisé par le |
verleden was georganiseerd of waarvan de organisatie aan de gang was | passé ou en cours d'organisation et qui n'avaient pas encore pu |
en die nog geen benoeming hadden kunnen genieten. Hij heeft ook | bénéficier d'une nomination. Il a encore voulu prendre en |
rekening willen houden met de situatie van de personen die werden | considération la situation des personnes engagées par contrat et |
aangeworven bij arbeidsovereenkomst en die sinds verscheidene jaren in | travaillant depuis plusieurs années au greffe d'une juridiction. |
de griffie van een gerecht werkten. Aldus stelt artikel 92 van de wet van 17 februari 1997 : | C'est ainsi que l'article 92 de la loi du 17 février 1997 énonce : |
« Onverminderd het bepaalde in artikel 286bis van het Gerechtelijk | « Sans préjudice des dispositions de l'article 286bis du Code |
Wetboek worden voor de benoeming in een van de betrekkingen vermeld in | judiciaire, pour la nomination à un des emplois visés à cet article, |
dat artikel, telkens op gelijkwaardige wijze in aanmerking genomen : | sont prises chaque fois en considération à égalité : |
1° de kandidatuur van de geslaagden van het desbetreffend | 1° la candidature des lauréats d'un examen de recrutement pour le |
wervingsexamen, dat georganiseerd is voor of nog in uitvoering is op | grade concerné, organisé avant ou en cours d'organisation au moment de |
het ogenblik van de inwerkingtreding van deze wet; | l'entrée en vigueur de la présente loi; |
2° de kandidatuur van de geslaagden van het eerstvolgend na de | 2° la candidature des lauréats du premier concours de recrutement pour |
inwerkingtreding van deze wet georganiseerd desbetreffend vergelijkend | le grade concerné organisé après l'entrée en vigueur de la présente |
wervingsexamen, die minder gunstig zijn gerangschikt doch op grond van | loi, qui sont moins bien classés, mais qui exercent déjà les fonctions |
een arbeidsovereenkomst deze functies reeds vervullen op de plaats | sur base d'un contrat de travail à l'endroit où l'emploi est devenu |
waar de betrekking is opengevallen, op voorwaarde dat zij op het | |
ogenblik van de bekendmaking van de vacature reeds één jaar in dienst | vacant, à condition qu'au moment de la publication de la vacance, ils |
zijn ». | soient déjà en fonction depuis un an ». |
Artikel 286bis van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt : | L'article 286bis du Code judiciaire énonce : |
« Voor de benoeming van een attaché bedoeld in artikel 136, [...], een | « Pour la nomination d'un attaché, visé à l'article 136, [...], d'un |
vertaler, een beambte, [...], alsook voor de benoeming in een graad | traducteur, d'un employé, [...], ainsi que pour la nomination à un |
ingesteld overeenkomstig artikel 185, eerste lid, worden telkens op | grade créé conformément à l'article 185, alinéa 1er, sont prises |
gelijkaardige wijze in aanmerking genomen : | chaque fois en considération à égalité : |
1° de kandidatuur van degene die als eerste geslaagd is voor het | 1° la candidature du lauréat le mieux classé du concours de |
desbetreffend vergelijkend wervingsexamen; | recrutement pour le grade concerné; |
2° de kandidatuur van de geslaagden van het desbetreffend vergelijkend | 2° la candidature des lauréats du concours de recrutement pour le |
wervingsexamen, die minder gunstig zijn gerangschikt doch op grond van | grade concerné, qui sont moins bien classés mais qui exercent déjà ces |
een arbeidsovereenkomst deze functies reeds vervullen op de plaats | fonctions sur base d'un contrat de travail à l'endroit où l'emploi est |
waar de betrekking is opengevallen, op voorwaarde dat zij op het | devenu vacant, à condition qu'au moment de la publication de la |
ogenblik van de bekendmaking van de vacature reeds één jaar in dienst | vacance, ils soient déjà en fonction depuis un an et qu'ils aient |
zijn en een beoordeling met vermelding ' zeer goed ' hebben gekregen | obtenu une évaluation avec mention ' très bon ', telle que visée à |
als bedoeld in artikel 287ter ; | l'article 287ter ; |
3° de kandidatuur van hen die reeds tot een zelfde ambt zijn benoemd | 3° la candidature de ceux qui ont déjà été nommés aux mêmes fonctions |
in een andere griffie, een ander parket of een ander parketsecretariaat; | dans un autre greffe, parquet ou secrétariat de parquet; |
4° de kandidatuur van de personen die met toepassing van de bepalingen | 4° la candidature des personnes qui en application des dispositions du |
van dit Wetboek zijn vrijgesteld van het desbetreffend vergelijkend | présent Code sont dispensées du concours de recrutement pour le grade |
wervingsexamen ». | concerné ». |
De bij artikel 285bis, derde lid, van het Gerechtelijk Wetboek | La priorité accordée par l'article 285bis, alinéa 3, du Code |
toegekende voorrang is verbonden aan de geldigheidsduur van de | judiciaire est liée à la durée de validité de la réserve de |
wervingsreserve bedoeld in het eerste en tweede lid van die bepaling : | recrutement prévue par les alinéas 1er et 2 de cette disposition : |
« Naar analogie van de regels die gelden voor de ambtenaren blijft | « C'est pourquoi, par analogie avec les règles en vigueur dans la |
daarom het vergelijkend examen drie jaar geldig. Die geldigheidsduur | fonction publique, on donne ici au concours une durée de validité de |
kan met ten hoogste twee jaar worden verlengd. | trois ans, qui peut être prolongée jusqu'à cinq ans au maximum. |
Indien bijvoorbeeld na drie jaar en tien maanden een nieuw | Si le procès-verbal de clôture d'un nouveau concours est dressé par |
vergelijkend examen wordt afgesloten, terwijl de minister besloten | exemple après trois ans et dix mois, alors que le ministre a décidé |
heeft de geldigheidsduur van het vorige examen te verlengen met één | d'accorder au concours précédent une prolongation de validité d'un an, |
jaar, kan men in de laatste twee maanden van het vierde jaar | on peut, au cours des deux derniers mois de la 4ème année, être |
geconfronteerd worden met geslaagden uit beide vergelijkende examens. | confronté à l'existence de lauréats issus de deux concours, tous deux |
Dat is perfect mogelijk. | valables. |
Om te verhinderen dat de afsluiting van het meest recente vergelijkend | Pour éviter que la clôture du procès-verbal relatif au concours le |
examen afbreuk doet aan de rechten die het gevolg zijn van de | plus récent ne porte préjudice aux droits découlant de la décision |
ministeriële beslissing tot verlenging, is bepaald dat gedurende een | ministérielle de prolongation, l'on a fixé la règle selon laquelle, |
beperkte periode voorrang moet worden gegeven aan de geslaagden voor | durant une période limitée, les lauréats du concours le plus ancien |
het oudste examen » (Parl. St., Senaat, 1996-1997, nr. 1-270/3, p. | ont priorité » (Doc., Sénat, 1996-1997, n° 1-270/3, p. 152). |
152). B.4. Om de prejudiciële vraag te beantwoorden, moet het Hof | B.4. Pour répondre à la question préjudicielle, la Cour doit vérifier |
onderzoeken of het bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de | s'il est compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution que |
Grondwet dat de wetgever voorrang heeft verleend aan de geslaagden van | le législateur ait accordé une priorité aux lauréats d'un concours de |
een vergelijkend wervingsexamen ten opzichte van een vergelijkend | recrutement par rapport aux lauréats d'un concours de recrutement |
wervingsexamen dat nadien is georganiseerd en die voorrang niet heeft | organisé postérieurement et n'ait pas accordé cette priorité aux |
verleend aan de geslaagden van wervingsexamens ten opzichte van de | lauréats d'examens de recrutement par rapport aux lauréats de concours |
geslaagden van vergelijkende wervingsexamens die nadien zijn | de recrutement organisés postérieurement. |
georganiseerd. | |
B.5. Het aangeklaagde verschil in behandeling tussen de geslaagden van | B.5. La différence de traitement dénoncée entre les lauréats d'un |
een vergelijkend wervingsexamen en de geslaagden van een | concours de recrutement et les lauréats d'un examen de recrutement |
wervingsexamen berust op een objectief criterium : de aard van de | repose sur un critère objectif : la nature de l'épreuve de |
aanwervingsproef. Dit criterium is overigens relevant ten aanzien van | recrutement. Ce critère est par ailleurs pertinent au regard du but |
het door de wetgever nagestreefde doel, met name een grotere | poursuivi par le législateur qui a voulu rendre plus objective la |
objectiviteit van de wervingsprocedure door voortaan over te gaan tot | procédure de recrutement en recourant désormais au recrutement par |
aanwerving via vergelijkende examens waarbij de kandidaten worden | concours, qui classe les candidats en fonction de leurs résultats et |
gerangschikt op basis van hun resultaten en voorrang wordt verleend | accorde une priorité au candidat qui a obtenu les meilleurs résultats. |
aan de kandidaat die de beste resultaten heeft behaald. Die | Cette préoccupation s'inscrit dans le prolongement du principe de |
doelstelling ligt in de lijn van het beginsel van gelijke toegang tot | l'égalité d'accès à la fonction publique qui constitue un corollaire |
het openbaar ambt dat een corollarium vormt van de artikelen 10 en 11 | des articles 10 et 11 de la Constitution. La priorité accordée est en |
van de Grondwet. De verleende voorrang is bovendien het gevolg van de | outre la conséquence des dispositions relatives à la durée de la |
bepalingen die betrekking hebben op de duur van de wervingsreserve die | réserve de recrutement qui est en tout état de cause limitée à cinq |
hoe dan ook beperkt is tot maximum vijf jaar, terwijl de | ans maximum, alors que la durée de validité des examens organisés |
geldigheidsduur van de examens die vóór 1997 zijn georganiseerd, | avant 1997 est illimitée. |
onbeperkt is. | |
Het zou niet in overeenstemming zijn geweest met het beginsel van | Il n'aurait pas été conforme au principe de l'égalité d'accès à la |
gelijke toegang tot het openbaar ambt voorrang te verlenen aan de | fonction publique d'accorder aux lauréats d'examen de recrutement une |
geslaagden van een wervingsexamen ten overstaan van de geslaagden van | priorité par rapport aux lauréats de concours de recrutement. La prise |
een vergelijkend wervingsexamen. Dat rekening zal worden gehouden met | en compte des intérêts des premiers est garantie à suffisance par la |
de belangen van eerstgenoemden wordt voldoende gewaarborgd door de | disposition transitoire contenue à l'article 92 de la loi du 17 |
overgangsbepaling vervat in artikel 92 van de wet van 17 februari 1997 | février 1997 qui permet de prendre en considération leur candidature à |
die het mogelijk maakt hun kandidatuur op dezelfde wijze in aanmerking | |
te nemen als de kandidatuur van andere personen die eveneens de | égalité avec la candidature d'autres personnes qui bénéficient |
bescherming van de wetgever genieten. | également de la protection du législateur. |
B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 285bis, derde lid, van het Gerechtelijk Wetboek schendt de | L'article 285bis, alinéa 3, du Code judiciaire ne viole pas les |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. | articles 10 et 11 de la Constitution. |
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 15 juni 2005. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 15 juin 2005. |
De griffier, | Le greffier, |
L. Potoms. | L. Potoms. |
De wnd. voorzitter, | Le président f.f., |
P. Martens. | P. Martens. |