Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 102/2005 van 1 juni 2005 Rolnummer 3081 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 34, § 1, 1° en 1°bis, en 39, § 1, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Rechtb Het Arbitragehof, samengesteld uit voorzitter A. Arts, rechter P. Martens, waarnemend voorzitter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 102/2005 van 1 juni 2005 Rolnummer 3081 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 34, § 1, 1° en 1°bis, en 39, § 1, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Rechtb Het Arbitragehof, samengesteld uit voorzitter A. Arts, rechter P. Martens, waarnemend voorzitter(...) Extrait de l'arrêt n° 102/2005 du 1 er juin 2005 Numéro du rôle : 3081 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 34, § 1 er , 1° et 1°bis, et 39, § 1 er , du Code des impôts sur les La Cour d'arbitrage, composée du président A. Arts, du juge P. Martens, faisant fonction de prés(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 102/2005 van 1 juni 2005 Extrait de l'arrêt n° 102/2005 du 1er juin 2005
Rolnummer 3081 Numéro du rôle : 3081
In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 34, § 1, 1° En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 34, § 1er,
en 1°bis, en 39, § 1, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1° et 1°bis, et 39, § 1er, du Code des impôts sur les revenus 1992,
1992, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Gent. posées par le Tribunal de première instance de Gand.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit voorzitter A. Arts, rechter P. Martens, waarnemend composée du président A. Arts, du juge P. Martens, faisant fonction de
voorzitter, en de rechters R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. président, et des juges R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L.
Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels,
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A.
voorzitter A. Arts, Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij vonnis van 8 september 2004 in zake L. De Cock en H. Michiels Par jugement du 8 septembre 2004 en cause de L. De Cock et H. Michiels
tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la
Arbitragehof is ingekomen op 17 september 2004, heeft de Rechtbank van Cour d'arbitrage le 17 septembre 2004, le Tribunal de première
eerste aanleg te Gent de volgende prejudiciële vragen gesteld : instance de Gand a posé les questions préjudicielles suivantes :
1. « Schenden de artikelen 34, § 1, 1°, van het Wetboek van de 1. « Les articles 34, § 1er, 1°, du Code des impôts sur les revenus
inkomstenbelastingen 1992 en 34, § 1, 1°bis, van het Wetboek van de 1992 et 34, § 1er, 1°bis, du Code des impôts sur les revenus 1992
inkomstenbelastingen 1992 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution en tant qu'ils
zoverre ze toelaten dat een vergoeding uitgekeerd door een permettent qu'une indemnité versée par une compagnie d'assurance qui
verzekeringsmaatschappij die dekking verleent ingevolge een polis van offre une couverture en vertu d'une police du type ' revenu garanti '
het type ' gewaarborgd inkomen ', belastbaar is in hoofde van de soit imposable dans le chef du bénéficiaire, alors que ce dernier ne
genieter, daar waar laatstgenoemde geen inkomsten derft, terwijl een subit aucune perte de revenus, cependant qu'une indemnité versée par
vergoeding uitgekeerd door een arbeidsongevallenverzekeraar of een un assureur des accidents du travail ou une indemnité du Fonds des
vergoeding van het Fonds voor beroepsziekten niet belastbaar is in maladies professionnelles n'est pas imposable dans le chef du
hoofde van de genieter die geen inkomsten derft (overeenkomstig het bénéficiaire qui ne subit aucune perte de revenus (conformément à
arrest van het Arbitragehof van 8 september 1998 [lees : het arrest l'arrêt de la Cour d'arbitrage du 8 septembre 1998 [lire : l'arrêt n°
nr. 132/1998 van 9 december 1998] en de uitvoering dientengevolge van 132/1998 du 9 décembre 1998] et à l'exécution subséquente de l'article
artikel 39 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992), alhoewel 39 du Code des impôts sur les revenus 1992), bien que, tant pour
zowel voor de verzekering ' gewaarborgd inkomen ', als voor de l'assurance ' revenu garanti ' que pour l'assurance des accidents du
arbeidsongevallenverzekering, als voor het Fonds voor beroepsziekten, travail et pour le Fonds des maladies professionnelles, l'invalidité
de invaliditeit die aan de basis ligt van de uitgekeerde vergoeding, qui est à l'origine de l'indemnité versée puisse être consécutive à
kan zijn opgelopen bij het uitoefenen van de beroepswerkzaamheid, in l'exercice de l'activité professionnelle, bien qu'il n'y ait dans les
beide er geen inkomstenderving is en voor de beide vormen van deux hypothèses aucune perte de revenus et bien que, pour les deux
verzekeringen of voor de tussenkomst van het Fonds voor types d'assurance ou pour l'intervention du Fonds des maladies
beroepsziekten, de premies of de bijdragen zijn afgetrokken van de professionnelles, les primes ou cotisations soient déduites des
belastbare inkomsten, hetzij door de genieters zelf, hetzij door zijn revenus imposables, soit par les bénéficiaires eux-mêmes, soit par
werkgever ? »; leur employeur ? »;
2. « Schendt artikel 39, § 1, van het Wetboek van de 2. « L'article 39, § 1er, du Code des impôts sur les revenus 1992
inkomstenbelastingen 1992 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en tant qu'il
zoverre het een vrijstelling invoert voor vergoedingen uitgekeerd door prévoit une exonération des indemnités versées par un assureur des
een arbeidsongevallenverzekeraar of het Fonds voor beroepsziekten accidents du travail ou par le Fonds des maladies professionnelles
zonder dat er een inkomstenverlies is, en zelfs in zijn tweede lid een sans qu'il y ait perte de revenus, et en tant qu'il établit même, en
vermoeden van afwezigheid van inkomensverlies invoert, terwijl deze son alinéa 2, une présomption d'absence de perte de revenus, alors que
vrijstelling niet bestaat voor uitkeringen ingevolge een verzekering ' cette exonération n'existe pas pour les indemnités résultant d'une
gewaarborgd inkomen ', alhoewel beide vormen van verzekering of assurance ' revenu garanti ', bien que ces deux formes d'assurance ou
sociale bescherming worden gevormd door aftrekbare premies hetzij bij de protection sociale soient constituées grâce à des primes
de genieter, hetzij bij zijn werkgever; de oorzaken van de dekking déductibles, soit dans le chef du bénéficiaire, soit dans le chef de
son employeur, et bien que les causes de la couverture puissent se
zich in alle gevallen kunnen voordoen binnen het kader van de présenter dans toutes les hypothèses dans le cadre de l'activité
beroepswerkzaamheid en zowel de verzekeringen en het Fonds in wezen professionnelle et que les assurances comme le Fonds couvrent en
hetzelfde risico dekken, namelijk een economische invaliditeit ? ». substance le même risque, à savoir une invalidité économique ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de samenhang van de in het geding zijnde bepalingen Quant au contexte des dispositions en cause
B.1.1. De prejudiciële vragen, gesteld door de Rechtbank van eerste B.1.1. Les questions préjudicielles posées par le Tribunal de première
aanleg te Gent, handelen over artikel 34, § 1, 1° en 1°bis, en over instance de Gand portent sur l'article 34, § 1er, 1° et 1°bis, et sur
artikel 39 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (W.I.B. l'article 39 du Code des impôts sur les revenus 1992 (C.I.R. 1992).
1992). De in het geding zijnde bepalingen maken deel uit van titel II Les dispositions en cause font partie du titre II « Impôt des
« Personenbelasting », hoofdstuk II « Grondslag van de belasting », personnes physiques », Chapitre II « Assiette de l'impôt », section IV
afdeling IV « Beroepsinkomen », waarbij artikel 34 ressorteert onder « Revenu professionnel », l'article 34 ressortissant à la matière des
de aangelegenheid van de belastbare inkomsten (onderafdeling I, G)
terwijl artikel 39 ressorteert onder die van de vrijgestelde inkomsten revenus imposables (sous-section I, G) alors que l'article 39
(onderafdeling II, B). Pensioenen, renten en als zodanig geldende ressortit à celle des revenus exonérés (sous-section II, B). Les
toelagen zijn belastbaar in het kader van de personenbelasting, pensions, rentes et allocations en tenant lieu sont taxables à l'impôt
terwijl ten aanzien van bepaalde pensioenen en renten in een des personnes physiques, mais certaines pensions et rentes sont
vrijstelling is voorzien met toepassing van artikel 39 van het W.I.B. exonérées en application de l'article 39 du C.I.R. 1992.
1992. B.1.2. Artikel 34, § 1, 1° en 1°bis, van het W.I.B. 1992, zoals B.1.2. L'article 34, § 1er, 1° et 1°bis, du C.I.R. 1992, modifié par
gewijzigd bij artikel 2 van de wet van 19 juli 2000 tot wijziging van l'article 2 de la loi du 19 juillet 2000 visant à modifier les
de artikelen 34, § 1, en 39 van het Wetboek van de articles 34, § 1er, et 39 du Code des impôts sur les revenus, dispose
inkomstenbelastingen, bepaalt : :
« Pensioenen, renten en als zodanig geldende toelagen omvatten, « Les pensions, rentes et allocations en tenant lieu comprennent,
ongeacht de schuldenaar, de verkrijger of de benaming ervan en de quels qu'en soient le débiteur, le bénéficiaire, la qualification et
wijze waarop ze worden vastgesteld en toegekend : les modalités de détermination et d'octroi :
1° pensioenen en lijfrenten of tijdelijke renten, alsmede als zodanig 1° les pensions et les rentes viagères ou temporaires, ainsi que les
geldende toelagen, die rechtstreeks of onrechtstreeks betrekking allocations en tenant lieu, qui se rattachent directement ou
hebben op een beroepswerkzaamheid; indirectement à une activité professionnelle;
1°bis pensioenen en lijfrenten of tijdelijke renten, alsmede als 1°bis les pensions et les rentes viagères ou temporaires, ainsi que
zodanig geldende toelagen, die het gehele of gedeeltelijke herstel van les allocations en tenant lieu, qui constituent la réparation totale
een bestendige derving van winst, bezoldigingen of baten uitmaken; ». ou partielle d'une perte permanente de bénéfices, de rémunérations ou de profits; ».
B.1.3. Artikel 39, § 1, van het W.I.B. 1992, zoals ingevoegd bij B.1.3. L'article 39, § 1er, du C.I.R. 1992, inséré par l'article 3 de
artikel 3 van de wet van 19 juli 2000, bepaalt : la loi du 19 juillet 2000, énonce :
« De in artikel 34, § 1, 1°, vermelde pensioenen, lijfrenten of « Les pensions, les rentes viagères ou temporaires et les allocations
tijdelijke renten en als zodanig geldende toelagen, die zijn toegekend en tenant lieu visées à l'article 34, § 1er, 1°, qui sont attribuées
in geval van blijvende ongeschiktheid met toepassing van de wetgeving en cas d'incapacité permanente en application de la législation sur
op de arbeidsongevallen of beroepsziekten, zijn vrijgesteld in de mate les accidents du travail ou les maladies professionnelles, sont
waarin ze geen herstel van een bestendige derving van winst, exonérées dans la mesure où elles ne constituent pas la réparation
bezoldigingen of baten uitmaken. d'une perte permanente de bénéfices, de rémunérations ou de profits.
Worden inzonderheid geacht geen herstel uit te maken van een Ne sont notamment pas censées constituer la réparation d'une telle
dergelijke derving, de pensioenen, renten en als zodanig geldende perte, les pensions, rentes ou allocations en tenant lieu visées à
toelagen vermeld in het vorige lid die zijn toegekend hetzij ingevolge l'alinéa précédent qui sont octroyées soit en raison d'un accident du
een arbeidsongeval of een beroepsziekte die een invaliditeitsgraad tot travail ou d'une maladie professionnelle ayant entraîné un degré
gevolg hebben die niet meer bedraagt dan 20 %, hetzij als aanvulling d'invalidité n'excédant pas 20 % soit en complément à une pension de
op een rust- of overlevingspensioen. retraite ou de survie.
In de gevallen die niet zijn bedoeld in het tweede lid, worden de in Dans les cas qui ne sont pas visés à l'alinéa 2, les pensions, rentes
het eerste lid vermelde pensioenen, renten en als zodanig geldende et allocations en tenant lieu visées à l'alinéa 1er, ne sont pas, sauf
toelagen, behoudens tegenbewijs, geacht geen herstel van een preuve contraire, censées constituer la réparation d'une perte
bestendige derving van winst, bezoldigingen of baten uit te maken ten permanente de bénéfices, de rémunérations ou de profits, à concurrence
belope van het deel dat overeenstemt met de totale vergoeding de la quotité qui correspond à l'indemnité totale multipliée par une
vermenigvuldigd met een breuk met als teller 20 % en met als noemer de fraction dont le numérateur est égal à 20 % et le dénominateur au
invaliditeitsgraad uitgedrukt in procent ». degré d'invalidité exprimé en pour cent ».
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen wat de Quant aux dispositions en cause, en ce qui concerne l'imposabilité des
belastbaarheid betreft van de uitkeringen naar aanleiding van allocations résultant d'accidents du travail ou de maladies
arbeidsongevallen en beroepsziekten professionnelles
B.2. De artikelen 34, § 1, 1° en 1°bis en 39, van het W.I.B. 1992 B.2. Les articles 34, § 1er, 1° et 1°bis, et 39 du C.I.R. 1992 ont
werden gewijzigd, respectievelijk ingevoegd, bij artikel 2, été, l'un modifié, et l'autre inséré par les articles 2 et 3 de la loi
respectievelijk artikel 3, van de wet van 19 juli 2000. Uit de du 19 juillet 2000. Il ressort des travaux préparatoires de cette loi
parlementaire voorbereiding van die wet blijkt dat de wetgever een bestaande discriminatie heeft willen wegwerken : que le législateur entendait supprimer une discrimination existante :
« [...] het loutere feit dat een ongeval waarvan een persoon het slachtoffer is geworden en waardoor hij een blijvende arbeidsongeschiktheid heeft opgelopen onder de toepassingssfeer van een sociale wetgeving valt, [is] onvoldoende [...] om de belasting te rechtvaardigen van de uitkering die deze persoon geniet terwijl hij geen enkel inkomensverlies heeft geleden als gevolg van die ongeschiktheid. Een andere beslissing nemen houdt volgens ons in dat een discriminatie wordt ingevoerd ten aanzien van de personen die een rente of een uitkering naar gemeen recht genieten welke in dezelfde omstandigheden niet belastbaar zijn. Wij zijn van mening dat het daadwerkelijk inkomensverlies als gevolg van de ongeschiktheid het hoofdcriterium moet zijn, ongeacht de omstandigheden die geleid hebben tot die ongeschiktheid. Die omstandigheden mogen niet, zoals nu het geval is, met zich [mee] brengen dat een uitkering belastbaar wordt verklaard die tot doel « [...] le simple fait que l'accident dont une personne a été victime, et qui est la cause dans son chef d'une incapacité de travail permanente, entre dans une sphère couverte par une législation sociale, est insuffisant pour justifier la taxation de l'indemnité qu'elle perçoit alors même qu'elle n'a, suite à cette incapacité, subi aucune perte de rémunérations. Décider autrement nous paraît introduire une discrimination par rapport aux personnes bénéficiaires d'une rente ou d'allocations de droit commun qui, dans les mêmes conditions, sont non imposables. Le critère central doit être à notre sens la perte effective de revenus liée à l'incapacité, et ce quelles que soient les circonstances qui ont présidé à l'incapacité. Ces circonstances ne peuvent pas, comme c'est le cas actuellement, avoir pour effet de
heeft een vermindering van de arbeidsgeschiktheid of het feit dat déclarer imposable une indemnité qui compense une diminution de la
grotere inspanningen moeten worden gedaan, goed te maken terwijl er capacité de travail ou la nécessité d'efforts accrus alors qu'il n'y a
geen gevolgen zijn geweest voor de beroepsinkomsten van het pas de répercussion sur les revenus professionnels de la victime »
slachtoffer » (Parl. St., Kamer, 1997-1998, DOC 49-1408/001, p. 5). (Doc. parl., Chambre, 1997-1998, DOC 49-1408/001, p. 5).
Er werd tevens verduidelijkt dat door de voorgestelde wetswijziging
tegemoet zou worden gekomen aan het arrest van het Hof nr. 132/98 van Il fut aussi précisé que la modification législative proposée
9 december 1998 (Parl. St., Kamer, 1997-1998, DOC 49-1408/003, p. 2, répondrait à l'arrêt de la Cour n° 132/98 du 9 décembre 1998 (Doc.
en DOC 49-1408/004, p. 7), omdat de pensioenen, renten of als zodanig parl., Chambre, 1997-1998, DOC 49-1408/3, p. 2, et DOC 49-1408/004, p.
7), parce que les pensions, rentes ou allocations en tenant lieu qui
geldende toelagen die zijn toegekend met toepassing van de wetgeving sont octroyées dans le cadre de la législation sur les accidents du
op arbeidsongevallen of beroepsziekten, zouden worden vrijgesteld van travail ou les maladies professionnelles seraient exonérées de l'impôt
inkomstenbelastingen in de mate waarin zij geen herstel van een sur les revenus dans la mesure où elles ne réparent pas une perte
bestendige derving van winst, bezoldigingen of baten uitmaken (Parl. permanente de bénéfices, de rémunérations ou de profits (Doc. parl.,
St., Kamer, 1997-1998, DOC 49-1408/004, p. 8). Chambre, 1997-1998, DOC 49-1408/004, p. 8).
In het arrest nr. 132/98 heeft het Hof gezegd voor recht : Dans son arrêt n° 132/98, la Cour a dit pour droit :
« En ce qu'il rend imposables les indemnités versées en réparation
« Doordat artikel 32bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen d'une incapacité permanente en application de la législation sur les
accidents du travail, sans qu'il y ait perte de revenus dans le chef
1964 (thans artikel 34, § 1, 1°, van het Wetboek van de de la victime, l'article 32bis du Code des impôts sur les revenus 1964
inkomstenbelastingen 1992) de vergoedingen die met toepassing van de
arbeidsongevallenwetgeving worden gestort tot herstel van een (actuellement l'article 34, § 1er, 1°, du Code des impôts sur les
blijvende ongeschiktheid, zonder dat er voor het slachtoffer een
inkomstenderving is, belastbaar maakt, schendt het artikel 10 van de revenus 1992) viole l'article 10 de la Constitution ».
Grondwet ». Ten aanzien van de in geding zijnde bepalingen wat de belastbaarheid Quant aux dispositions en cause, en ce qui concerne l'imposabilité des
betreft van de uitkeringen gedaan ter uitvoering van een verzekering « allocations versées en exécution d'un contrat d'assurance « revenu
gewaarborgd inkomen » garanti »
B.3.1. Het Hof heeft de aangelegenheid ook beoordeeld ten aanzien van B.3.1. La Cour a aussi statué sur cette matière à propos de
de vergoeding die met toepassing van een verzekering « gewaarborgd l'indemnité versée, en application d'une assurance « revenu garanti »,
inkomen » wordt gestort tot herstel van een blijvende ongeschiktheid, en réparation d'une incapacité permanente, sans perte de revenus pour
zonder dat er voor het slachtoffer een inkomstenderving is, in
vergelijking met de vergoeding die met toepassing van de la victime, comparée à l'indemnité versée en application de la
arbeidsongevallenwetgeving of met toepassing van het gemeen recht législation sur les accidents du travail ou en application du droit
wordt gestort tot herstel van een blijvende ongeschiktheid, waarbij commun, en réparation d'une incapacité permanente, sans qu'il n'y ait
voor het slachtoffer evenmin een inkomstenderving aanwezig is. non plus perte de revenus pour la victime.
In het arrest nr. 120/2001 van 10 oktober 2001 heeft het Hof gezegd Dans son arrêt n° 120/2001 du 10 octobre 2001, la Cour a dit pour
voor recht : droit :
« Artikel 32bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1964, « L'article 32bis du Code des impôts sur les revenus 1964,
thans artikel 34, § 1, 1°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen actuellement l'article 34, § 1er, 1°, du Code des impôts sur les
1992, vóór de wijziging ervan bij de wet van 19 juli 2000, schendt de revenus 1992, avant sa modification par la loi du 19 juillet 2000,
artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat het de vergoedingen viole les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il rend
uitgekeerd door een verzekeringsmaatschappij tot herstel van een imposables les indemnités versées par une compagnie d'assurances en
fysiologische en/of economische invaliditeit belastbaar stelt, zonder réparation d'une invalidité physiologique et/ou économique, sans qu'il
dat er voor het slachtoffer een inkomstenderving is, en terwijl de y ait perte de revenus dans le chef de la victime, et alors que les
premies verbonden aan het verzekeringscontract door de begunstigde van primes liées au contrat d'assurance n'ont pas été déduites par le
de vergoeding niet als beroepskosten werden afgetrokken ». bénéficiaire de l'indemnité au titre de charges professionnelles ».
De voormelde ongrondwettigheid had evenwel enkel betrekking op de L'inconstitutionnalité précitée concernait toutefois exclusivement la
omstandigheid dat een vergoeding die werd uitgekeerd ter uitvoering circonstance qu'une indemnité versée en exécution d'un contrat
van een individueel verzekeringscontract « gewaarborgd inkomen » tot d'assurance individuel « revenu garanti », pour la réparation d'une
herstel van fysiologische of economische invaliditeit en zonder invalidité physiologique ou économique et sans qu'il y ait perte de
inkomstenverlies, belastbaar was, wanneer de premies verbonden aan het revenus, était taxable, lorsque les primes liées au contrat
verzekeringscontract door de begunstigde van de vergoeding niet als d'assurance n'avaient pas été déduites à titre de charges
beroepskosten werden afgetrokken. professionnelles par le bénéficiaire de l'indemnité.
B.3.2. Vervolgens heeft het Hof in zijn arrest nr. 55/2003 van 30 B.3.2. La Cour a ensuite dit pour droit dans son arrêt n° 55/2003 du
april 2003 gezegd voor recht : 30 avril 2003 :
« Doordat het de bedragen die ter uitvoering van een collectief « En ce qu'il rend imposables les montants versés, en indemnisation
verzekeringscontract, gesloten door de werkgever van het slachtoffer, d'une invalidité physiologique et/ou économique causée par un
gestort zijn om een fysiologische en/of economische invaliditeit accident, en exécution d'un contrat d'assurance collectif conclu par
veroorzaakt door een ongeval te vergoeden, belastbaar maakt zonder dat l'employeur de la victime, sans que celle-ci ait subi une perte de
het slachtoffer inkomsten heeft gederfd, schendt artikel 34, § 1, 1°, revenus, l'article 34, § 1er, 1°, du Code des impôts sur les revenus
van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet ». De in dat arrest vastgestelde ongrondwettigheid had enkel betrekking op de omstandigheid dat een vergoeding die wordt uitgekeerd ter uitvoering van een collectief verzekeringscontract « gewaarborgd inkomen » tot herstel van fysiologische of economische invaliditeit en zonder inkomstenverlies, belastbaar was. Het betrof een verzekering, aangegaan en betaald door de werkgever van de begunstigde, die dus niet over de mogelijkheid beschikte om de premies als beroepskosten af te trekken. Ten aanzien van de prejudiciële vragen gesteld door de verwijzende 1992 viole les articles 10 et 11 de la Constitution ». L'inconstitutionnalité constatée par cet arrêt ne portait que sur la circonstance qu'une indemnité versée en exécution d'un contrat d'assurance collectif « revenu garanti », en réparation d'une invalidité physiologique ou économique et sans perte de revenus, était imposable. Il s'agissait d'une assurance souscrite et payée par l'employeur du bénéficiaire qui ainsi n'avait pas la possibilité de déduire les primes à titre de frais professionnels. Quant aux questions préjudicielles posées par le juge a quo dans
rechter in het bodemgeschil l'instance principale
B.4. De verwijzende rechter vraagt het Hof of de in het geding zijnde B.4. Le juge a quo demande à la Cour si les dispositions en cause
bepalingen de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schenden doordat ze, violent les articles 10 et 11 de la Constitution, d'une part, en tant
enerzijds, toestaan dat de vergoeding uitgekeerd door een qu'elles permettent que l'indemnité versée par une compagnie
verzekeringsmaatschappij die dekking verleent ingevolge een polis van d'assurances qui offre une couverture en vertu d'une police de type «
het type « gewaarborgd inkomen », wordt belast wanneer de revenu garanti » soit taxée lorsque le contribuable n'a subi aucune
belastingplichtige geen inkomsten heeft gederfd, terwijl de vergoeding perte de revenus, alors qu'une indemnité versée par l'assureur-loi ou
uitgekeerd door een arbeidsongevallenverzekeraar of een vergoeding van celle provenant du Fonds des maladies professionnelles n'est pas
het Fonds voor de Beroepsziekten niet wordt belast wanneer de imposable lorsque le contribuable n'a subi aucune perte de revenus
belastingplichtige geen inkomsten heeft gederfd (eerste prejudiciële (première question préjudicielle) et, d'autre part, en tant que
vraag), en, anderzijds, het voormelde artikel 39 een vrijstelling l'article 39 précité instaure une exonération des indemnités versées
invoert voor vergoedingen uitgekeerd door een
arbeidsongevallenverzekering of het Fonds voor de Beroepsziekten par l'assureur-loi ou par le Fonds des maladies professionnelles sans
zonder dat er een inkomstenverlies is, « en zelfs in zijn tweede lid qu'il y ait perte de revenus « et en tant qu'il établit même, en son
een vermoeden van afwezigheid van inkomstenverlies invoert », terwijl alinéa 2, une présomption d'absence de perte de revenus », alors que
die vrijstelling niet bestaat voor uitkeringen ingevolge een cette exonération n'existe pas pour les indemnités résultant d'une
verzekering « gewaarborgd inkomen » (tweede prejudiciële vraag). assurance « revenu garanti » (deuxième question préjudicielle).
B.5.1. De keuze van de wetgever om enkel die renten, pensioenen, B.5.1. Le choix du législateur d'exonérer de l'impôt les seules
rentes, pensions, rentes viagères, rentes temporaires et les
lijfrenten, tijdelijke renten en als zodanig geldende toelagen vrij te allocations qui en tiennent lieu, pour autant qu'elles sont attribuées
stellen van belasting voor zover zij zijn toegekend in geval van en cas d'incapacité permanente en application de la législation sur
blijvende ongeschiktheid met toepassing van de wetgeving op de les accidents du travail ou les maladies professionnelles et dans la
arbeidsongevallen of beroepsziekten en in de mate waarin ze geen mesure où elles ne constituent pas une réparation d'une perte
herstel van een bestendige derving van winst, bezoldigingen of baten permanente de bénéfices, de rémunérations ou de profits a été justifié
uitmaken, wordt verantwoord als volgt : comme suit :
« [...] de indieners van amendement nr. 3 [...] wilden [zich] beperken « [...] les auteurs de l'amendement n° 3 ont voulu se limiter aux cas
tot de gevallen waarop het voormelde arrest [nr. 132/98] van het visés par l'arrêt [132/98] de la Cour d'arbitrage. [...] Le ministre
Arbitragehof betrekking heeft ». [...] Ook « de minister wenst zich te [aussi] souhaite se limiter à une application stricte de l'arrêt de la
beperken tot een strikte toepassing van het arrest van het
Arbitragehof van 9 december 1998, dat vanaf nu de interpretatie van Cour d'arbitrage du 9 décembre 1998, qui assimile dorénavant
het bij artikel 34, § 1, 1°, WIB 1992, inzake arbeidsongevallen l'interprétation donnée à la disposition visée à l'article 34, § 1er,
bepaalde gelijkstelt met die welke reeds geldt met betrekking tot de 1°, CIR 92, en matière d'accidents du travail à celle qui s'applique
ongevallen die zich voordoen in het raam van het privé-leven, die door déjà en ce qui concerne les accidents survenus dans le cadre de la vie
het gemeen recht worden geregeld » (Parl. St., Kamer, 1997-1998, DOC privée, réglés par le droit commun » (Doc. parl., Chambre, 1997-1998,
49-1408/004, p. 9). DOC 49-1408/004, p. 9).
Bovendien diende volgens de wetgever rekening te worden gehouden met Il fallait en outre tenir compte, selon le législateur, de l'incidence
de budgettaire weerslag van elke mogelijke oplossing en met een budgétaire de chacune des solutions possibles et aussi d'une question
principiële kwestie : « De regering heeft weliswaar geopteerd voor een ruimer toepassingsgebied dan dat voorzien in het arrest van het Arbitragehof omdat ook de toelagen uitgekeerd met toepassing van de wetgeving op de beroepsziekten zijn opgenomen daar waar het arrest alleen betrekking heeft op de toelagen uitgekeerd met toepassing van de wetgeving op de arbeidsongevallen, maar is niet zover gegaan, omwille van budgettaire overwegingen, om een volledige vrijstelling van belasting voor te stellen. De derde overweging is van principiële aard, namelijk tot hoever de belastingvrijstelling kan gaan. Als de wet een vermoeden van volledige de principe : « Si le gouvernement a opté pour un champ d'application plus vaste que celui prévu par l'arrêt de la Cour d'arbitrage, en ce sens que les indemnités versées en application de la législation sur les maladies professionnelles sont également visées, alors que l'arrêt avait trait uniquement aux allocations versées en application de la législation sur les accidents du travail, il n'a cependant pas été jusqu'à proposer une exonération fiscale complète, ce qui s'explique par des raisons d'ordre budgétaire. La troisième considération concernait la question de principe de savoir jusqu'où l'exonération fiscale peut aller ? Au cas où la loi instaurerait une présomption d'exonération totale de certaines
vrijstelling voor bepaalde toelagen instelt, dan rijst onmiddellijk de allocations, la question se poserait immédiatement de savoir pourquoi
vraag waarom niet alle vervangingsinkomens vrijgesteld worden » (Parl. tous les revenus de remplacement ne sont pas exonérés » (Doc. parl.,
St., Senaat, 1999-2000, nr. 2-286/4, pp. 7-8). Sénat, 1999-2000, n° 2-286/4, pp. 7-8).
B.5.2. Het verschil in behandeling steunt op een objectief criterium, B.5.2. La différence de traitement repose sur un critère objectif, à
namelijk de omstandigheid dat de vergoeding al dan niet wordt savoir la circonstance que l'indemnité est versée ou non en
uitgekeerd met toepassing van de wetgeving op de arbeidsongevallen of application de la législation sur les accidents du travail ou les
beroepsziekten. maladies professionnelles.
B.6. Door de pensioenen, renten en toelagen die geen herstel van een B.6. En exonérant de l'impôt sur les revenus les pensions, rentes et
bestendige derving van winst, bezoldigingen of baten uitmaken, enkel allocations qui ne constituent pas la réparation d'une perte
vrij te stellen van de inkomstenbelasting voor zover die zijn permanente de bénéfices, de rémunérations ou de profits pour autant
toegekend met toepassing van de wetgeving op de arbeidsongevallen of qu'elles soient octroyées en application de la législation sur les
accidents du travail ou les maladies professionnelles, le législateur
beroepsziekten, heeft de wetgever een maatregel genomen die pertinent a pris une mesure pertinente au regard de l'objectif de la
is ten aanzien van de doelstelling van de wetswijziging van 19 juli modification législative du 19 juillet 2000, qui était de se conformer
2000, te weten tegemoet komen aan het arrest nr. 132/98. à l'arrêt n° 132/98.
B.7. Te dezen blijkt uit de memorie van de Ministerraad en uit het B.7. En l'espèce, il ressort du mémoire du Conseil des ministres et de
antwoord van de eisende partijen voor de verwijzende rechter op de la réponse des parties demanderesses devant le juge a quo à la
door het Hof bij beschikking van 23 maart 2005 gestelde vraag dat die question posée par la Cour dans son ordonnance du 23 mars 2005 que ces
partijen de premie voor de verzekering « gewaarborgd inkomen » steeds parties ont toujours déduit, à titre de charges professionnelles, les
als beroepskosten hebben afgetrokken, zodat het Hof enkel die primes d'assurances « revenu garanti », de sorte que la Cour examine
hypothese onderzoekt. uniquement cette hypothèse.
B.8.1. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 5 januari B.8.1. Il ressort des travaux préparatoires de la loi du 5 janvier
1976 die het huidige artikel 38, 8°, van het W.I.B. 1992 heeft 1976 qui a inséré l'actuel article 38, 8°, du C.I.R. 1992, instaurant
ingevoegd, waardoor een vrijstelling werd ingevoerd voor vergoedingen une exonération en faveur des allocations obtenues en exécution d'un
verkregen ter uitvoering van een individueel verzekeringscontract contrat d'assurance individuelle contre les accidents corporels, que
tegen lichamelijke ongevallen, blijkt dat de wetgever om twee redenen le législateur a choisi de supprimer toute possibilité de déduction
ervoor heeft gekozen elke mogelijkheid tot aftrek van de premies als des primes en contrepartie de cette exonération, pour deux motifs :
tegenprestatie van die vrijstelling af te schaffen : enerzijds, omdat d'une part, parce qu'il n'y aurait pas de liaison automatique et
er geen automatische en noodzakelijke binding is tussen die voordelen nécessaire entre ces avantages et les revenus que les assurés perdent
en de inkomsten die de verzekerden verliezen wanneer het risico en cas de réalisation du risque contre lequel ils se couvrent, la
waartegen zij zich verzekeren, werkelijkheid wordt, vermits de premie
wordt berekend op grond van de voordelen waarop de verzekerde rekent prime étant calculée en fonction des avantages que l'assuré entend
ingeval het risico werkelijkheid wordt; anderzijds, omdat de obtenir en cas de réalisation du risque; d'autre part, parce que
individuele verzekering tegen lichamelijke ongevallen meer het l'assurance individuelle contre les accidents corporels a plus le
karakter heeft van een « spaarverzekering » dan van een « verzekering caractère d'une « assurance-épargne » que d'une « assurance perte de
tegen het verlies van inkomsten » (Parl. St., Kamer, 1975-1976, nr. 680/10, p. 25). revenus » (Doc. parl., Chambre, 1975-1976, n° 680/10, p. 25).
B.8.2. Indien de wetgever ervan uitgaat dat de vergoedingen gestort B.8.2. Si le législateur admet que les allocations versées en
ter uitvoering van een individueel verzekeringscontract tegen
lichamelijke ongevallen van belasting worden vrijgesteld wanneer de exécution d'un contrat d'assurance individuelle contre les accidents
premies verbonden aan het contract niet fiscaal werden afgetrokken corporels sont exonérées d'impôt lorsque les primes liées au contrat
door de begunstigde van de vergoeding, dan verantwoordt dit dat een n'ont pas été déduites fiscalement par le bénéficiaire de l'indemnité,
vergoeding toegekend ter uitvoering van een verzekeringscontract « cela justifie que l'indemnité attribuée en exécution d'un contrat
gewaarborgd inkomen » wordt belast, wanneer de premies door de d'assurance « revenu garanti » soit taxée lorsque les primes ont été
begunstigde van de uitkering werden afgetrokken. déduites par le bénéficiaire de l'indemnité.
Bovendien volgt uit de definitie van het begrip « beroepskosten » in Il résulte en outre de la définition de la notion de « frais
artikel 49 van het W.I.B. 1992juncto artikel 52, 10°, van het W.I.B. professionnels » donnée par l'article 49 du C.I.R. 1992 combiné avec
1992 dat een afgetrokken premie tot doel heeft belastbare inkomsten te l'article 52, 10°, du C.I.R. 1992 qu'une prime déduite a pour but
verkrijgen of te behouden, zodat noodzakelijkerwijze de uitgekeerde d'acquérir ou de conserver des revenus imposables, de sorte que
vergoeding belastbaar is. l'indemnité octroyée est nécessairement imposable.
B.9. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. B.9. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De artikelen 34, § 1, 1° en 1°bis, en 39, § 1, van het Wetboek van de Les articles 34, § 1er, 1° et 1°bis, et 39, § 1er, du Code des impôts
inkomstenbelastingen 1992 schenden de artikelen 10 en 11 van de sur les revenus 1992 ne violent pas les articles 10 et 11 de la
Grondwet niet doordat zij de vergoedingen uitgekeerd door een Constitution en tant qu'ils rendent imposables les indemnités versées
verzekeringsmaatschappij die dekking verleent ingevolge een polis « par une compagnie d'assurances qui offre une couverture en exécution
gewaarborgd inkomen » belastbaar stellen, zonder dat er voor de d'une police « revenu garanti », sans que le bénéficiaire de
genieter van de vergoeding een inkomstenderving is, en wanneer de l'indemnité ait subi une perte de revenus et lorsque les primes liées
premies verbonden aan het verzekeringscontract door de begunstigde van au contrat d'assurance ont été déduites à titre de charges
de vergoeding als beroepskosten werden afgetrokken. professionnelles par le bénéficiaire de l'indemnité.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 1 juni 2005. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 1er juin 2005.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
A. Arts. A. Arts.
^