Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 64/2005 van 23 maart 2005 Rolnummers 2981 en 3019 In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 58 van het programmadecreet van het Waalse Gewest van 18 december 2003 « houdende verschillende maatregelen inza Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 64/2005 van 23 maart 2005 Rolnummers 2981 en 3019 In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 58 van het programmadecreet van het Waalse Gewest van 18 december 2003 « houdende verschillende maatregelen inza Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 64/2005 du 23 mars 2005 Numéros du rôle : 2981 et 3019 En cause : les recours en annulation de l'article 58 du décret-programme de la Région wallonne du 18 décembre 2003 « portant diverses mesures en matière de fiscal La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 64/2005 van 23 maart 2005 Extrait de l'arrêt n° 64/2005 du 23 mars 2005
Rolnummers 2981 en 3019 Numéros du rôle : 2981 et 3019
In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 58 van het En cause : les recours en annulation de l'article 58 du
programmadecreet van het Waalse Gewest van 18 december 2003 « houdende décret-programme de la Région wallonne du 18 décembre 2003 « portant
verschillende maatregelen inzake gewestelijke fiscaliteit, thesaurie diverses mesures en matière de fiscalité régionale, de trésorerie et
en schuld, organisatie van de energiemarkten, leefmilieu, landbouw, de dette, d'organisation des marchés de l'énergie, d'environnement,
plaatselijke en ondergeschikte besturen, erfgoed, huisvesting en d'agriculture, de pouvoirs locaux et subordonnés, de patrimoine et de
ambtenarenzaken », ingesteld door A. Cools en door A. Adam. logement et de la Fonction publique », introduits par A. Cools et par A. Adam.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen en J.-P. Snappe, Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen et J.-P. Snappe,
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M.
voorzitter M. Melchior, Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging I. Objet des recours et procédure
a. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 19 april a. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le
2004 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 20 19 avril 2004 et parvenue au greffe le 20 avril 2004, A. Cools,
april 2004, heeft A. Cools, wonende te 4102 Ougrée, rue Salomon Deloye demeurant à 4102 Ougrée, rue Salomon Deloye 3/3, a introduit un
3/3, beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 58 van het recours en annulation de l'article 58 du décret-programme de la Région
programmadecreet van het Waalse Gewest van 18 december 2003 « houdende wallonne du 18 décembre 2003 « portant diverses mesures en matière de
verschillende maatregelen inzake gewestelijke fiscaliteit, thesaurie fiscalité régionale, de trésorerie et de dette, d'organisation des
en schuld, organisatie van de energiemarkten, leefmilieu, landbouw, marchés de l'énergie, d'environnement, d'agriculture, de pouvoirs
plaatselijke en ondergeschikte besturen, erfgoed, huisvesting en locaux et subordonnés, de patrimoine et de logement et de la Fonction
ambtenarenzaken » (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 6 publique » (publié au Moniteur belge du 6 février 2004).
februari 2004). b. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 9 juni b. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le
2004 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 11 9 juin 2004 et parvenue au greffe le 11 juin 2004, A. Adam, demeurant
juni 2004, heeft A. Adam, wonende te 4680 Oupeye, rue Tollet 41, à 4680 Oupeye, rue Tollet 41, a introduit un recours en annulation de
beroep tot vernietiging ingesteld van dezelfde decretale bepaling. la même disposition décrétale.
De vordering tot schorsing van dezelfde decretale bepaling, ingediend La demande de suspension de la même disposition décrétale, introduite
door dezelfde verzoekende partij, is verworpen bij het arrest nr.
142/2004 van 22 juli 2004, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad par la même partie requérante, a été rejetée par l'arrêt n° 142/2004
van 5 oktober 2004. du 22 juillet 2004, publié au Moniteur belge du 5 octobre 2004.
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 2981 en 3019 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 2981 et 3019 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de ontvankelijkhei Quant à la recevabilité
B.1.1. De Waalse Regering trekt de bewering van de verzoekende B.1.1. Le Gouvernement wallon met en doute l'affirmation des parties
partijen in twijfel volgens welke zij statutaire ambtenaren zouden requérantes selon laquelle elles seraient des agents statutaires, dès
zijn, terwijl artikel 159 van de Waalse Huisvestingscode bepaalt dat lors que l'article 159 du Code wallon du logement prévoit que les
de openbare huisvestingsmaatschappijen, in de regel, contractueel sociétés de logement de service public engagent, en règle, du
personeel in dienst nemen. personnel contractuel.
Uit de door de beide verzoekende partijen bij het dossier gevoegde Il ressort des éléments versés au dossier par les deux parties
elementen blijkt dat zij zich in een statutaire situatie bevinden ten requérantes qu'elles se trouvent dans une situation statutaire à
aanzien van de huisvestingsmaatschappij die hen tewerkstelt. l'égard de la société de logement qui les emploie.
B.1.2. De exceptie wordt verworpen. B.1.2. L'exception est rejetée.
B.1.3. De Waalse Regering betoogt verder dat het beroep laattijdig zou B.1.3. Le Gouvernement wallon soutient encore que le recours serait
zijn om reden dat de bekritiseerde regel vervat is in artikel 159 van tardif au motif que la règle critiquée est contenue dans l'article 159
de Waalse Huisvestingscode. du Code wallon du logement.
Uit de tegen de in het geding zijnde bepaling gerichte middelen blijkt Il ressort des moyens dirigés contre la disposition en cause que ce
dat het niet de door de decreetgever gemaakte keuze van de n'est pas le choix, par le législateur décrétal, du régime contractuel
contractuele regeling is die, wat betreft het beginsel ervan, wordt qui est contesté dans son principe, mais la règle qui incite les
betwist maar de regel die de openbare huisvestingsmaatschappijen ertoe sociétés de logement de service public à n'avoir à leur service que du
aanzet enkel contractueel personeel in dienst te nemen, door te
voorzien in de intrekking van hun erkenning indien die doelstelling personnel contractuel, en prévoyant le retrait de leur agrément si cet
niet wordt verwezenlijkt. Die regel is vervat in artikel 58 van het betwiste programmadecreet. B.1.4. De exceptie afgeleid uit het laattijdige karakter van het beroep wordt verworpen. B.1.5. De Waalse Regering beweert ten slotte dat de verzoekende partijen geen belang zouden hebben bij de vernietiging van de aangevochten bepaling vermits zij voorziet in het behoud van de verworven rechten. Aangezien de aangevochten bepaling tot gevolg kan hebben dat ze de juridische regeling wijzigt waaraan de verzoekende partijen zijn onderworpen, doen de verzoekende partijen blijken van een voldoende belang om in rechte te treden, ook al is bepaald dat zij hun verworven rechten behouden. B.1.6. De exceptie wordt verworpen. Ten gronde objectif n'est pas réalisé. Cette règle est contenue dans l'article 58 du décret-programme contesté. B.1.4. L'exception déduite du caractère tardif du recours est rejetée. B.1.5. Enfin, le Gouvernement wallon prétend que les parties requérantes n'auraient pas d'intérêt à l'annulation de la disposition attaquée puisqu'elle prévoit le maintien des droits acquis. La disposition attaquée pouvant avoir pour effet de modifier le régime juridique auquel sont soumises les parties requérantes, elles justifient d'un intérêt suffisant à agir même s'il est prévu qu'elles conservent leurs droits acquis. B.1.6. L'exception est rejetée. Quant au fond
B.2. Artikel 159 van de Waalse Huisvestingscode bepaalt in verband met B.2. L'article 159 du Code wallon du logement dispose, au sujet du
het personeel van de openbare huisvestingsmaatschappijen : personnel des sociétés de logement de service public :
« Het personeel van de maatschappij wordt bij arbeidsovereenkomst in « Le personnel de la société est engagé sous contrat de travail ».
dienst genomen ». B.3. Het aangevochten artikel 58 van het programmadecreet van het B.3. L'article 58 attaqué du décret-programme de la Région wallonne du
Waalse Gewest van 18 december 2003 « houdende verschillende 18 décembre 2003 « portant diverses mesures en matière de fiscalité
maatregelen inzake gewestelijke fiscaliteit, thesaurie en schuld, régionale, de trésorerie et de dette, d'organisation des marchés de
organisatie van de energiemarkten, leefmilieu, landbouw, plaatselijke l'énergie, d'environnement, d'agriculture, de pouvoirs locaux et
en ondergeschikte besturen, erfgoed, huisvesting en ambtenarenzaken » subordonnés, de patrimoine et de logement et de la Fonction publique »
bepaalt : dispose :
« Er wordt een artikel 13, luidend als volgt, ingevoegd in het decreet « Un article 13, rédigé comme suit, est inséré dans le décret du 29
van 29 oktober 1998 tot invoering van de Waalse Huisvestingscode : octobre 1998 instituant le Code wallon du logement :
'

Art. 13.- De openbare huisvestingsmaatschappij die in aanmerking

'

Art. 13.- La société de logement de service public qui bénéficie

komt voor een erkenning van de "Société wallonne du Logement" d'un agrément de la Société wallonne du Logement, accordé sur la base
toegekend op grond van de artikelen 88, § 1, en 130, § 1, van de des articles 88, § 1er, et 130, § 1er, du Code wallon du Logement, ne
Waalse Huisvestingscode, blijft enkel voor die erkenning in aanmerking continue à bénéficier de cet agrément que si, au 31 décembre 2004,
komen als op 31 december 2004 al haar personeelsleden in dienst tous les membres de son personnel sont engagés sur la base d'un
genomen zijn op grond van een arbeidsovereenkomst. contrat de travail.
De maatschappij vergewist zich ervan dat de voormalig statutaire La société assure que les membres du personnel anciennement statutaire
personeelsleden die in dienst worden genomen op grond van een qui sont engagés sur la base d'un contrat de travail conservent, dans
arbeidsovereenkomst, binnen perken die door de Regering verder des limites qui peuvent être précisées par le Gouvernement, leurs
aangegeven kunnen worden, hun verworven rechten [behouden] ' ». droits acquis ' ».
B.4. De aangevochten maatregel wordt in de parlementaire voorbereiding B.4. La mesure attaquée est justifiée comme suit dans les travaux
van het programmadecreet van 18 december 2003 als volgt verantwoord : préparatoires du décret-programme du 18 décembre 2003 :
« Momenteel bevinden zich in de openbare huisvestingsmaatschappijen « Pour l'heure, au sein des sociétés de logements de service public,
een aantal personeelsleden in een zogenaamde statutaire situatie. un certain nombre de membres du personnel sont dans une situation dite statutaire.
Bijgevolg is er, op het hele grondgebied van het Waalse Gewest, geen Partant, il n'y a pas d'application uniforme et non-discriminatoire
eenvormige en niet-discriminerende toepassing van artikel 159 van de sur l'ensemble du territoire de la Région wallonne de l'article 159 du
Waalse Huisvestingscode, dat bepaalt dat ' het personeel van de C.W.L., qui dispose que ' Le personnel [des sociétés de logement] est
[huisvestingsmaatschappijen] bij arbeidsovereenkomst in dienst [wordt] genomen '. engagé sous contrat de travail '.
Teneinde die situatie te verhelpen wordt voorgesteld om in het decreet Pour remédier à cette situation, il est proposé d'insérer un article,
van 29 oktober 1998 tot invoering van de Waalse Huisvestingscode een artikel in te voegen dat erin voorziet de erkenning in te trekken van de maatschappijen die op 31 december 2004 niet uitsluitend personeelsleden zouden tellen die op basis van een arbeidsovereenkomst zijn aangeworven. Voor het overige moet het behoud van de verworven rechten van het vroegere statutaire personeel van de betrokken huisvestingsmaatschappijen door de genoemde maatschappijen worden gegarandeerd. De Regering dient echter ertoe te worden gemachtigd desgewenst de draagwijdte van het begrip verworven rechten te preciseren » (Parl. dans le décret du 29 octobre 1998 instituant le Code Wallon du Logement, qui prévoit de retirer l'agrément des sociétés qui, au 31 décembre 2004, ne compteraient pas uniquement des membres du personnel engagés sur la base d'un contrat de travail. Pour le surplus, le maintien des droits acquis du personnel anciennement statutaire des sociétés de logement concernées se doit d'être garanti par lesdites sociétés. Il convient toutefois que le Gouvernement soit habilité à préciser, s'il le souhaite, la portée du concept des droits acquis » (Doc.,
St., Waals Parlement, 2003-2004, nr. 603/1, pp. 13, 55, 110 en 111). Parlement wallon, 2003-2004, n° 603/1, pp. 13, 55, 110 et 111).
B.5.1. Het eerste onderdeel van het enige middel in beide zaken is B.5.1. Le moyen unique dans les deux affaires est pris, en sa première
afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in branche, de la violation des articles 10 et 11 de la Constitution en
zoverre de aangevochten bepaling de statutaire ambtenaren van de ce que la disposition attaquée discriminerait les agents statutaires
openbare huisvestingsmaatschappijen zou discrimineren ten opzichte van des sociétés de logement de service public par rapport aux agents
de statutaire ambtenaren van andere openbare diensten. statutaires d'autres services publics.
B.5.2. Het staat aan de bevoegde overheid de meest geschikte weg te B.5.2. Il appartient à l'autorité compétente de choisir la voie la
kiezen teneinde de opdrachten van openbare dienst te verwezenlijken plus appropriée pour réaliser les missions de service public dont elle
waarmee ze is belast. De keuze om de openbare
huisvestingsmaatschappijen de verplichting op te leggen om est chargée. Le choix d'imposer aux sociétés de logement de service
contractueel personeel in dienst te nemen, is door de decreetgever public d'engager du personnel contractuel a été fait par le
gemaakt toen hij het voormelde artikel 159 van de Waalse législateur décrétal lorsqu'il a adopté l'article 159 précité du Code
Huisvestingscode heeft aangenomen. Doordat de decreetgever de wallon du logement. En incitant les sociétés de logement à transformer
huisvestingsmaatschappijen ertoe aanzet hun statutair personeel om te leur personnel statutaire pour en faire du personnel contractuel, le
vormen tot contractueel personeel, heeft hij niet het beginsel van législateur décrétal n'a pas violé le principe d'égalité et de
gelijkheid en niet-discriminatie geschonden. Dat beginsel legt immers niet de verplichting op dat aan elke persoon die in overheidsdienst werkt een identiek juridisch statuut moet worden toegekend. B.5.3. De decreetgever heeft overigens ervoor gezorgd dat de maatregel geen onevenredige gevolgen heeft ten aanzien van de betrokken ambtenaren, vermits elke maatschappij ervoor dient te zorgen dat het vroegere statutaire personeel zijn « verworven rechten » behoudt. De Regering is wellicht ertoe gemachtigd te preciseren binnen welke perken dat behoud van de verworven rechten wordt verzekerd. Er kan echter niet worden vermoed dat de Regering van die machtiging op een onwettige manier gebruik zal maken. B.6. Het enige middel kan, in het eerste onderdeel ervan, niet worden non-discrimination. Celui-ci n'impose pas qu'un statut juridique identique soit accordé à toute personne qui travaille au sein des services publics. B.5.3. Le législateur décrétal a, par ailleurs, veillé à ce que la mesure n'ait pas d'effets disproportionnés à l'égard des agents concernés puisque chaque société doit faire en sorte que le personnel anciennement statutaire conserve ses « droits acquis ». Sans doute le Gouvernement est-il habilité à préciser dans quelles limites ce maintien des droits acquis est assuré. Il ne peut toutefois être présumé que le Gouvernement fera de cette habilitation un usage illégal. B.6. Le moyen unique, dans sa première branche, ne peut être
aangenomen. accueilli.
B.7.1. Het tweede onderdeel van het enige middel in de zaak nr. 2981 B.7.1. Le moyen unique, en sa seconde branche, dans l'affaire n° 2981,
is afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de est pris de la violation des articles 10 et 11 de la Constitution, en
Grondwet, in zoverre de aangevochten bepaling eveneens een « schending ce que la disposition attaquée créerait également une « atteinte à
van de gelijkheid onder de werknemers van de openbare l'égalité entre les travailleurs des sociétés de logement de service
huisvestingsmaatschappijen » zou doen ontstaan vermits « er geen public » puisqu'« il n'y a aucune modification envisagée en ce qui
enkele wijziging wordt gepland wat betreft de contractuele
personeelsleden ». concerne les agents contractuels ».
B.7.2. Wanneer een wetgever een maatregel neemt opdat het in openbare B.7.2. Lorsqu'un législateur prend une mesure pour que le personnel
maatschappijen tewerkgestelde statutaire personeel contractueel wordt, statutaire occupé dans des sociétés de service public devienne
spreekt het voor zich dat hij geen maatregelen dient te nemen ten contractuel, il va de soi qu'il n'a pas à prendre de mesures à l'égard
aanzien van het personeel dat reeds in contractueel verband is du personnel qui se trouve déjà dans un lien contractuel.
aangeworven. B.8. Het enige middel, tweede onderdeel, in de zaak nr. 2981 kan niet B.8. Le moyen unique, deuxième branche, dans l'affaire n° 2981, ne
worden aangenomen. peut être accueilli.
B.9.1. In het tweede onderdeel van het enige middel in de zaak nr. B.9.1. Le moyen unique, en sa seconde branche, dans l'affaire n° 3019,
3019 wordt de decreetgever verweten zelf een aangelegenheid te regelen reproche au législateur décrétal de régler lui-même une matière en
die in beginsel aan de Regering is toegewezen, waarbij aldus de enkele principe dévolue au Gouvernement, privant ainsi les seuls agents
statutaire ambtenaren van de openbare huisvestingsmaatschappijen statutaires des sociétés de logement de service public de plusieurs
verscheidene waarborgen worden ontzegd : advies van de afdeling garanties : avis de la section de législation du Conseil d'Etat;
wetgeving van de Raad van State; bescherming waarin is voorzien bij de
wet van 19 december 1974 tot regeling van de betrekkingen tussen de protection organisée par la loi du 19 décembre 1974 organisant les
relations entre les autorités publiques et les syndicats des agents
overheid en de vakbonden van haar personeel; mogelijkheid om beroep in relevant de ces autorités; possibilité d'introduire un recours devant
te stellen bij de Raad van State. le Conseil d'Etat.
B.9.2. Krachtens artikel 78 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen heeft de Regering geen andere macht dan die welke de Grondwet en de wetten en decreten krachtens de Grondwet uitgevaardigd, haar uitdrukkelijk toekennen. Geen enkele bepaling behoudt aan de Regering de bevoegdheid voor om het statuut te regelen van het personeel van de openbare huisvestingsmaatschappijen waarin de Waalse Huisvestingscode voorziet. B.9.3. In zoverre het middel niet betwijfelt dat de decreetgever bevoegd was om de erkenningsvoorwaarden van de openbare huisvestingsmaatschappijen aan te nemen, faalt het in rechte : een wetsnorm kan niet worden verweten dat hij de adressaten ervan de adviezen die voorafgaan aan een besluit en de beroepen die daartegen kunnen worden ingesteld, ontzegt, aangezien niet wordt aangevoerd dat die wetgever buiten zijn bevoegdheden zou hebben gehandeld. B.10. Het enige middel, tweede onderdeel, in de zaak nr. 3019 kan niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt de beroepen. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 23 maart 2005. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, B.9.2. En vertu de l'article 78 de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, le Gouvernement n'a d'autres pouvoirs que ceux que lui attribuent explicitement la Constitution et les lois et décrets portés en vertu de celle-ci. Aucune disposition ne réserve au Gouvernement le pouvoir de régler le statut du personnel des sociétés de logement de service public prévu par le Code wallon du logement. B.9.3. En ce qu'il ne met pas en doute que le législateur décrétal était compétent pour déterminer les conditions d'agrément des sociétés de logement de service public, le moyen manque en droit : il ne pourrait être reproché à une norme législative de priver ses destinataires des avis qui précèdent un arrêté et des recours dont il peut faire l'objet, dès lors qu'il n'est pas allégué que ce législateur aurait agi en dehors de ses compétences. B.10. Le moyen unique, seconde branche, dans l'affaire n° 3019 ne peut être accueilli. Par ces motifs, la Cour rejette les recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 23 mars 2005. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^