Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 191/2004 van 24 november 2004 Rolnummer 2891 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 17, § 1, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, sa wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging"
Uittreksel uit arrest nr. 191/2004 van 24 november 2004 Rolnummer 2891 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 17, § 1, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, sa wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging Extrait de l'arrêt n° 191/2004 du 24 novembre 2004 Numéro du rôle : 2891 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 17, § 1 er , des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posée par le Conseil d'Etat. La Co composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, (...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 191/2004 van 24 november 2004 Extrait de l'arrêt n° 191/2004 du 24 novembre 2004
Rolnummer 2891 Numéro du rôle : 2891
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 17, § 1, van de En cause : la question préjudicielle relative à l'article 17, § 1er,
gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posée par le Conseil
State. d'Etat.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen en J.-P. Snappe, Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen et J.-P. Snappe,
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, assistée du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest nr. 127.040 van 13 januari 2004 in zake E. Servais tegen de Par arrêt n° 127.040 du 13 janvier 2004 en cause de E. Servais contre
Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
is ingekomen op 22 januari 2004, heeft de Raad van State de volgende d'arbitrage le 22 janvier 2004, le Conseil d'Etat a posé la question
prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 17, § 1, van de wetten op de Raad van State, « L'article 17, § 1er, des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le
gecoördineerd op 12 januari 1973, dat bepaalt dat ' wanneer een akte 12 janvier 1973, qui porte que ' Lorsqu'un acte ou un règlement d'une
of een reglement van een administratieve overheid vatbaar is voor autorité administrative est susceptible d'être annulé en vertu de
vernietiging krachtens artikel 14, § 1, [...] de Raad van State als l'article 14, § 1er, le Conseil d'Etat est seul compétent pour
enige de schorsing van de tenuitvoerlegging ervan [kan] bevelen ', de ordonner la suspension de son exécution ', ne viole-t-il pas les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat het uitsluit dat de articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'il exclut que soit
schorsing wordt bevolen van de tenuitvoerlegging van een impliciete ordonnée la suspension de l'exécution d'une décision implicite de
afwijzende beslissing, gegrond op artikel 14, § 3, van dezelfde wetten ? » rejet fondée sur l'article 14, § 3, des mêmes lois ? »
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Artikel 14 van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op B.1.1. L'article 14 des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12
12 januari 1973, bepaalt : janvier 1973, dispose :
« § 1. De afdeling doet uitspraak, bij wijze van arresten, over de « § 1er. La section statue par voie d'arrêts sur les recours en
beroepen tot nietigverklaring wegens overtreding van hetzij annulation pour violation des formes soit substantielles, soit
substantiële, hetzij op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen, prescrites à peine de nullité, excès ou détournement de pouvoir,
overschrijding of afwending van macht, ingesteld tegen de akten en formés contre les actes et règlements des diverses autorités
reglementen van de onderscheiden administratieve overheden, alsook administratives, ainsi que contre les actes administratifs des
tegen de administratieve handelingen van wetgevende vergaderingen of assemblées législatives ou de leurs organes, en ce compris les
van hun organen, daarbij inbegrepen de ombudsmannen ingesteld bij deze médiateurs institués auprès de ces assemblées, de la Cour des comptes
assemblées, van het Rekenhof en van het Arbitragehof, evenals van et de la Cour d'arbitrage, ainsi que des organes du pouvoir judiciaire
organen van de rechterlijke macht en van de hoge Raad van de Justitie et du Conseil supérieur de la justice relatifs aux marchés publics et
met betrekking tot overheidsopdrachten en leden van hun personeel. aux membres de leur personnel.
[...] [...]
§ 3. Wanneer een administratieve overheid verplicht is te beschikken § 3. Lorsqu'une autorité administrative est tenue de statuer et qu'à
en er bij het verstrijken van een termijn van vier maanden te rekenen l'expiration d'un délai de quatre mois prenant cours à la mise en
vanaf de haar daartoe door een belanghebbende betekende aanmaning geen demeure de statuer qui lui est notifiée par un intéressé, il n'est pas
beslissing is getroffen, wordt het stilzwijgen van de overheid geacht intervenu de décision, le silence de l'autorité est réputé constituer
een afwijzende beslissing te zijn waartegen beroep kan worden une décision de rejet susceptible de recours. Cette disposition ne
ingesteld. Deze bepaling doet geen afbreuk aan de bijzondere préjudicie pas aux dispositions spéciales qui établissent un délai
bepalingen die een andere termijn vaststellen of aan het stilzwijgen différent ou qui attachent des effets différents au silence de
van de administratieve overheid andere gevolgen verbinden. » l'autorité administrative. »
B.1.2. Artikel 17, § 1, eerste lid, van dezelfde wetten bepaalt : B.1.2. L'article 17, § 1er, alinéa 1er, des mêmes lois dispose :
« Wanneer een akte of een reglement van een administratieve overheid « Lorsqu'un acte ou un règlement d'une autorité administrative est
vatbaar is voor vernietiging krachtens artikel 14, § 1, kan de Raad susceptible d'être annulé en vertu de l'article 14, § 1er, le Conseil
van State als enige de schorsing van de tenuitvoerlegging ervan d'Etat est seul compétent pour ordonner la suspension de son
bevelen. » exécution. »
B.2. De Raad van State interpreteert die bepaling zo dat ze uitsluit B.2. Le Conseil d'Etat interprète cette disposition comme excluant
dat hij de schorsing van de tenuitvoerlegging van een impliciete qu'il puisse ordonner la suspension de l'exécution d'une décision
weigeringsbeslissing die voortvloeit uit de toepassing van artikel 14,
§ 3, kan gelasten en vraagt het Hof naar de bestaanbaarheid ervan met implicite de refus qui découle de l'application de l'article 14, § 3,
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre, in die et interroge la Cour sur sa compatibilité avec les articles 10 et 11
interpretatie, een verschil in behandeling in het leven wordt geroepen de la Constitution, en ce qu'est créée, dans cette interprétation, une
tussen de rechtzoekenden die een expliciete weigeringsbeslissing différence de traitement entre les justiciables qui ont obtenu une
hebben verkregen en diegenen die een impliciete weigeringsbeslissing décision de refus explicite et ceux qui ont obtenu une décision de
hebben verkregen krachtens artikel 14, § 3, alsmede onder de refus implicite en vertu de l'article 14, § 3, ainsi qu'entre les
rechtzoekenden die een impliciete weigeringsbeslissing hebben justiciables ayant obtenu une décision implicite de refus, selon que
verkregen, naargelang die beslissing verkregen is onder de voorwaarden cette décision est acquise dans les conditions de l'article 14, § 3,
van artikel 14, § 3, of krachtens een andere bepaling, waarbij enkel ou en vertu d'une autre disposition, seules les demandes de suspension
de vorderingen tot schorsing van een impliciete weigeringsbeslissing d'une décision implicite de refus issue de la procédure établie par
ingevolge de procedure vastgesteld in artikel 14, § 3, onontvankelijk l'article 14, § 3, devant être déclarées irrecevables.
moeten worden verklaard.
B.3. Geen enkele bepaling van de Grondwet verplicht de wetgever ertoe B.3. Aucune disposition de la Constitution n'oblige le législateur à
op algemene wijze een procedure van administratief kort geding in te instaurer de manière générale une procédure de référé administratif.
voeren. Wanneer evenwel de wetgever beslist om de mogelijkheid te Toutefois, lorsque le législateur décide d'offrir la possibilité
bieden tot het verkrijgen van de schorsing van bestuurshandelingen, d'obtenir la suspension d'actes administratifs, il ne peut refuser
kan hij die mogelijkheid niet ontzeggen aan bepaalde categorieën van cette possibilité à certaines catégories de sujets de droit s'il
rechtssubjecten indien daarvoor geen redelijke verantwoording bestaat. n'existe pas pour ce faire une justification raisonnable.
B.4. Het verschil in behandeling berust op een objectief criterium B.4. La différence de traitement repose sur un critère objectif tiré
afgeleid uit de procedure tot verkrijging van de bestreden de la procédure d'obtention de la décision de refus attaquée. La Cour
weigeringsbeslissing. Het Hof moet echter onderzoeken of dat criterium doit examiner cependant si ce critère est pertinent, compte tenu de
relevant is, rekening houdend met het onderwerp van de onderzochte l'objet de la mesure examinée.
maatregel. B.5. De parlementaire voorbereiding bevat geen verklaring voor het in B.5. Les travaux préparatoires ne contiennent aucune explication de la
B.2 uiteengezette verschil in behandeling, dat in het leven wordt différence de traitement exposée en B.2, créée par le renvoi exclusif,
geroepen doordat in artikel 17, § 1, uitsluitend wordt verwezen naar § dans l'article 17, § 1er, au premier paragraphe de l'article 14 des
lois coordonnées précitées. Alors qu'il était invité par la section de
1 van artikel 14 van de voormelde gecoördineerde wetten. Terwijl de législation du Conseil d'Etat, lors des travaux préparatoires de la
wetgever bij de parlementaire voorbereiding van de wet van 25 mei 1999 loi du 25 mai 1999 modifiant notamment les lois sur le Conseil d'Etat,
waarbij met name de wetten op de Raad van State werden gewijzigd, door
de afdeling wetgeving van de Raad van State werd verzocht « na te gaan
of het raadzaam is zich [...] uit te spreken [over] » de controverse « à apprécier l'opportunité de se prononcer sur » la controverse
die binnen de rechtspraak zelf van de Raad van State, afdeling constatée au sein même de la jurisprudence du Conseil d'Etat, section
administratie, was vastgesteld in verband met de ontvankelijkheid van d'administration, en ce qui concerne la recevabilité des demandes de
de vorderingen tot schorsing van impliciete weigeringsbeslissingen suspension de décisions implicites de refus acquises en vertu de
verkregen krachtens artikel 14, § 3, « door ter zake een duidelijke l'article 14, § 3, « en adoptant une règle claire en cette matière »
regel uit te vaardigen » (Parl. St., Kamer, 1998-1999, nr. 1960/1, p. (Doc. parl., Chambre, 1998-1999, n° 1960/1, p. 22), le législateur n'a
22), heeft hij noch uitspraak gedaan over de vraag zelf, noch het
verschil in behandeling verantwoord dat in een van de betwiste ni tranché la question, ni justifié la différence de traitement créée
interpretaties in het leven is geroepen. dans l'une des interprétations controversées.
B.6. De procedure tot schorsing van een administratieve handeling is B.6. La procédure de suspension d'un acte administratif est un
een accessorium van het beroep tot vernietiging van die akte. Zoals accessoire du recours en annulation de cet acte. Comme le contentieux
het objectief vernietigingscontentieux, waarmee zij wezenlijk objectif d'annulation auquel elle est essentiellement liée, la
verbonden is, heeft de schorsingsprocedure als enig doel de procédure de suspension a pour seul objectif de permettre d'éviter
mogelijkheid te bieden te vermijden dat een administratieve handeling qu'un acte administratif qui est litigieux ne produise des effets de
die wordt betwist, onomkeerbare rechtsgevolgen zou hebben, terwijl, droit aux conséquences irréversibles alors même que des moyens sérieux
reeds bij de instelling van de vordering tot schorsing, ernstige d'annulation sont, dès l'introduction de la demande de suspension,
invoqués et établis.
vernietigingsmiddelen worden aangevoerd en aangetoond. B.7. S'il est exact que les décisions implicites visées à l'article
B.7. Ofschoon het juist is dat de in het voormelde artikel 14, § 3, 14, § 3 précité, les décisions implicites visées par d'autres
bedoelde impliciete beslissingen, de in andere bepalingen bedoelde dispositions et les décisions explicites de refus sont acquises dans
impliciete beslissingen en de expliciete weigeringsbeslissingen zijn des conditions différentes, elles sont toutes susceptibles de faire
verkregen onder verschillende voorwaarden, kunnen zij evenwel alle l'objet d'une annulation par le Conseil d'Etat et peuvent entraîner
door de Raad van State worden vernietigd en kunnen zij identieke des conséquences identiques pour les administrés qui peuvent avoir un
gevolgen teweegbrengen voor de bestuurden die eenzelfde belang kunnen intérêt égal à en obtenir la suspension.
hebben bij het verkrijgen van de schorsing ervan. Het feit dat de weigeringsbeslissing wordt afgeleid uit het stilzwijgen van de overheid die uitspraak moet doen en niet uit een expliciete beslissing van die overheid vertoont geen verband met de mogelijkheid voor de Raad van State om de schorsing ervan te gelasten en kan bijgevolg niet verantwoorden dat de betrokken bestuurden de mogelijkheid wordt ontzegd om de schorsing van de akte te vorderen, terwijl zij die wel zouden kunnen verkrijgen indien de overheid een expliciete beslissing had genomen die dezelfde inhoud zou hebben gehad. Het verschil in behandeling berust op geen enkel relevant criterium. B.8. De vraag dient bevestigend te worden beantwoord. B.9. Het Hof merkt echter op dat de in het geding zijnde bepalingen zo kunnen worden geïnterpreteerd dat zij niet de mogelijkheid uitsluiten voor de Raad van State om de schorsing te gelasten van een impliciete weigeringsbeslissing die is verkregen onder de voorwaarden vastgesteld in artikel 14, § 3. Dat artikel kan immers zo worden beschouwd dat het zich ertoe beperkt de voorwaarden te bepalen voor het beroep dat is gericht tegen het stilzwijgen van een administratie die verplicht is Le fait que la décision de refus soit déduite du silence de l'autorité tenue de statuer et non d'une décision explicite de celle-ci ne présente pas de lien avec la possibilité pour le Conseil d'Etat d'en ordonner la suspension et ne peut dès lors justifier que les administrés concernés soient privés de la possibilité de demander la suspension de l'acte, alors qu'ils pourraient l'obtenir si l'autorité avait pris une décision explicite qui aurait le même contenu. La différence de traitement ne repose sur aucun critère pertinent. B.8. La question appelle une réponse affirmative. B.9. La Cour observe cependant que les dispositions en cause peuvent être interprétées comme n'excluant pas la possibilité pour le Conseil d'Etat d'ordonner la suspension d'une décision implicite de refus acquise dans les conditions fixées par l'article 14, § 3. Ce dernier, en effet, peut être considéré comme se limitant à définir les conditions du recours dirigé contre le silence gardé par une
te beschikken, zodat de impliciete verwerping die uit het stilzwijgen administration qui est tenue de statuer, de telle sorte que le rejet
van de administratie wordt afgeleid, krachtens die bepaling een implicite déduit du silence de l'administration constitue, en vertu de
administratieve handeling vormt in de zin van artikel 14, § 1, die cette disposition, un acte administratif au sens de l'article 14, § 1er,
vatbaar is voor schorsing krachtens artikel 17, § 1. susceptible de suspension en vertu de l'article 17, § 1er.
B.10. In die interpretatie geven de betrokken bepalingen geen B.10. Dans cette interprétation, les dispositions concernées ne
aanleiding tot de in B.2 vermelde verschillen in behandeling, zodat de donnent pas lieu aux différences de traitement énoncées en B.2, de
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet worden geschonden. sorte que les articles 10 et 11 de la Constitution ne sont pas violés.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- In de interpretatie volgens welke artikel 17, § 1, van de - Dans l'interprétation selon laquelle il exclut que soit ordonnée la
gecoördineerde wetten op de Raad van State uitsluit dat de schorsing suspension de l'exécution d'une décision implicite de rejet visée à
wordt gelast van de tenuitvoerlegging van een impliciete afwijzende
beslissing bedoeld in artikel 14, § 3, van dezelfde wetten, schendt l'article 14, § 3, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat,
het de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. l'article 17, § 1er, des mêmes lois viole les articles 10 et 11 de la
- In de interpretatie volgens welke diezelfde bepaling niet uitsluit Constitution. - Dans l'interprétation selon laquelle elle n'exclut pas que soit
dat de schorsing wordt gelast van de tenuitvoerlegging van een ordonnée la suspension de l'exécution d'une décision implicite de
impliciete afwijzende beslissing bedoeld in artikel 14, § 3, van de rejet visée à l'article 14, § 3, des lois coordonnées sur le Conseil
gecoördineerde wetten op de Raad van State, schendt zij de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. d'Etat, la même disposition ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 24 november 2004. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 24 novembre 2004.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^