Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 145/2004 van 15 september 2004 Rolnummers 2696, 2709 en 2717 In zake : de beroepen tot vernietiging van het Vlaamse decreet van 29 november 2002 « houdende de algemeen verbindend verklaring van akkoorden tussen wer Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 145/2004 van 15 september 2004 Rolnummers 2696, 2709 en 2717 In zake : de beroepen tot vernietiging van het Vlaamse decreet van 29 november 2002 « houdende de algemeen verbindend verklaring van akkoorden tussen wer Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 145/2004 du 15 septembre 2004 Numéros du rôle : 2696, 2709 et 2717 En cause : les recours en annulation du décret flamand du 29 novembre 2002 rendant obligatoires les accords conclus entre organisations syndicales et p La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 145/2004 van 15 september 2004 Extrait de l'arrêt n° 145/2004 du 15 septembre 2004
Rolnummers 2696, 2709 en 2717 Numéros du rôle : 2696, 2709 et 2717
In zake : de beroepen tot vernietiging van het Vlaamse decreet van 29 En cause : les recours en annulation du décret flamand du 29 novembre
november 2002 « houdende de algemeen verbindend verklaring van 2002 rendant obligatoires les accords conclus entre organisations
akkoorden tussen werknemers- en werkgeversorganisaties betreffende syndicales et patronales concernant des matières communautaires et
gemeenschaps- en gewestaangelegenheden », ingesteld door de régionales, introduits par le Conseil des Ministres, le Gouvernement
Ministerraad, de Waalse Regering en het College van de Franse wallon et le Collège de la Commission communautaire française.
Gemeenschapscommissie.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman en E. Derycke, en, overeenkomstig J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et E. Derycke, et, conformément à
artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour
Arbitragehof, emeritus rechter L. François, bijgestaan door de d'arbitrage, du juge émérite L. François, assistée du greffier L.
griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, Potoms, présidée par le président A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging I. Objet des recours et procédure
Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 30 april, Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la poste
3 en 12 juni 2003 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn les 30 avril, 3 et 12 juin 2003 et parvenues au greffe les 2 mai, 4 et
ingekomen op 2 mei, 4 en 13 juni 2003, is beroep tot vernietiging 13 juin 2003, des recours en annulation du décret flamand du 29
ingesteld van het Vlaamse decreet van 29 november 2002 « houdende de novembre 2002 rendant obligatoires les accords conclus entre
algemeen verbindend verklaring van akkoorden tussen werknemers- en organisations syndicales et patronales concernant des matières
werkgeversorganisaties betreffende gemeenschaps- en
gewestaangelegenheden » (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van
17 december 2002, tweede uitgave), door respectievelijk de communautaires et régionales (publié au Moniteur belge du 17 décembre
2002, deuxième édition) ont été introduits respectivement par le
Ministerraad, de Waalse Regering en het College van de Franse Conseil des ministres, le Gouvernement wallon et le Collège de la
Gemeenschapscommissie. Commission communautaire française.
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 2696, 2709 en 2717 van de rol Ces affaires, inscrites sous les numéros 2696, 2709 et 2717 du rôle de
van het Hof, werden samengevoegd. la Cour, ont été jointes.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1. Het Vlaamse decreet van 29 november 2002 « houdende de algemeen B.1. Le décret flamand du 29 novembre 2002 rendant obligatoires les
verbindend verklaring van akkoorden tussen werknemers- en accords conclus entre organisations syndicales et patronales
werkgeversorganisaties betreffende gemeenschaps- en gewestaangelegenheden » bepaalt : concernant des matières communautaires et régionales dispose :
«

Artikel 1.Dit decreet regelt gemeenschaps- en

«

Article 1er.Le présent décret règle une matière communautaire et

gewestaangelegenheden. régionale.

Art. 2.Onverminderd de bepalingen van de wet van 5 december 1968

Article 2.Sans préjudice des dispositions de la loi du 5 décembre

betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire 1968 sur les conventions collectives de travail et les commissions
comités kunnen de bepalingen van een akkoord dat gesloten wordt in een paritaires, les dispositions d'un accord conclu au sein d'un secteur
bedrijfstak of voor verschillende bedrijfstakken algemeen verbindend d'activité ou pour plusieurs secteurs d'activité peuvent être rendues
verklaard worden door de Vlaamse Regering indien deze bepalingen obligatoires par le Gouvernement flamand si elles concernent des
betrekking hebben op gemeenschaps- of gewestbevoegdheden. » compétences communautaires ou régionales. »
Ten aanzien van de draagwijdte van het bestreden decreet Quant à la portée du décret entrepris
B.2.1. De verzoekende partijen zijn van mening dat het bestreden B.2.1. Les parties requérantes estiment que le décret entrepris peut
decreet op twee verschillende wijzen kan worden gelezen naar gelang
van de draagwijdte die aan de bewoordingen, in artikel 2 ervan - « een être interprété de deux manières, en fonction de la portée des termes
akkoord dat gesloten wordt in een bedrijfstak of voor verschillende « un accord conclu au sein d'un secteur d'activité ou pour plusieurs
bedrijfstakken » - wordt gegeven. In een eerste interpretatie is het secteurs d'activité » utilisés dans son article 2. Selon une première
decreet van toepassing op de collectieve arbeidsovereenkomsten, interprétation, le décret s'applique aux conventions collectives de
bedoeld in artikel 5 van de wet van 5 december 1968 betreffende de travail visées à l'article 5 de la loi du 5 décembre 1968 sur les
collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités (hierna : conventions collectives de travail et les commissions paritaires
C.A.O.-wet); in een tweede interpretatie beoogt het decreet (ci-après : loi relative aux C.C.T.); dans une seconde interprétation,
collectieve arbeidsovereenkomsten die buiten het kader van de le décret vise des conventions collectives de travail qui ont été
C.A.O.-wet tot stand zijn gekomen. conclues hors du cadre de la loi relative aux C.C.T.
Volgens de Vlaamse Regering kan het bestreden decreet niet anders Selon le Gouvernement flamand, le décret entrepris ne peut être
worden gelezen dan als zijnde uitsluitend van toepassing op interprété que comme étant exclusivement applicable aux conventions
collectieve arbeidsovereenkomsten in de zin van de C.A.O.-wet. collectives de travail au sens de la loi relative aux C.C.T.
B.2.2. Het bestreden decreet beoogt uitsluitend de collectieve B.2.2. Le décret entrepris concerne exclusivement les conventions
arbeidsovereenkomsten bedoeld in artikel 5 van de C.A.O.-wet. Zulks collectives de travail visées à l'article 5 de la loi relative aux
C.C.T.. C'est ce qui ressort, d'une part, des termes liminaires de
blijkt, enerzijds, uit de inleidende bewoordingen van artikel 2 van l'article 2 du décret - « sans préjudice des dispositions de la loi du
het decreet - « onverminderd de bepalingen van de wet van 5 december
1968 betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire 5 décembre 1968 sur les conventions collectives de travail et les
comités » -, terwijl het decreet geen enkele toelichting geeft aan de commissions paritaires » -, alors que le décret n'apporte aucune autre
hand waarvan het « akkoord dat gesloten wordt in een bedrijfstak of précision permettant d'identifier l'« accord conclu au sein d'un
voor verschillende bedrijfstakken » waarover het handelt, kan worden secteur d'activité ou pour plusieurs secteurs d'activité » dont il
geïdentificeerd, en, anderzijds, uit de parlementaire voorbereiding traite, et, d'autre part, des travaux préparatoires du décret
van het bestreden decreet volgens welke het inzonderheid om redenen entrepris, selon lesquels c'est principalement pour des raisons de
van wetgevingstechniek niet wenselijk werd geacht naar specifieke légistique qu'il n'a pas été jugé souhaitable de renvoyer à des
bepalingen van de C.A.O.-wet te verwijzen. dispositions spécifiques de la loi relative aux C.C.T.
Naar aanleiding van een amendement dat ertoe strekte het A la suite d'un amendement visant à élargir le champ d'application du
toepassingsgebied van het decreet uit te breiden van akkoorden op het décret des accords conclus au niveau sectoriel aux accords conclus au
sectoraal niveau tot akkoorden die op interprofessioneel niveau worden niveau interprofessionnel, le ministre s'est rallié à l'amendement,
gesloten, verklaarde de minister akkoord te gaan met het amendement,
maar heeft hij voorgesteld : mais a proposé :
« om in artikel 2 en in het amendement de verwijzingen naar specifieke « de supprimer, dans l'article 2 et dans l'amendement, les renvois à
artikels uit de wet van 1968 te schrappen », des articles spécifiques de la loi de 1968 »,
en eraan toegevoegd : ajoutant :
« Een eenvoudige verwijzing naar de desbetreffende wet volstaat. Dit « Une simple référence à la loi en question suffit. Cela évite
vermijdt ook aanpassingen aan het decreet indien artikelen van de wet également des adaptations du décret en cas de modification ou de
van 1968 gewijzigd of vernummerd worden. » (Parl. St., Vlaams renumérotation d'articles de la loi de 1968. » (Doc., Parlement
Parlement, 2001-2002, nr. 1172/4, pp. 6-7) flamand, 2001-2002, n° 1172/4, pp. 6-7)
Vervolgens werden de amendementen nrs. 2 en 3 ingediend, die ertoe Furent alors déposés les amendements nos 2 et 3 visant à supprimer ces
strekken die verwijzingen in het amendement nr. 1 en in artikel 2 te renvois dans l'amendement n° 1 et dans l'article 2 (ibid. ).
schrappen (ibid.). Daaruit volgt dat de beroepen tot vernietiging, in zoverre zij Il s'ensuit qu'en tant qu'ils portent sur une autre lecture du décret
betrekking hebben op een andere lezing van het bestreden decreet, geen entrepris, les recours en annulation sont sans objet.
voorwerp hebben.
Ten aanzien van het samenwerkingsakkoord van 12 december 2002 Quant à l'accord de coopération du 12 décembre 2002
B.3.1. Alle partijen verwijzen naar het samenwerkingsakkoord van 12 B.3.1. Toutes les parties font référence à l'accord de coopération du
december 2002 « tussen de Staat en de gefederaliseerde entiteiten 12 décembre 2002 « entre l'Etat et les entités fédérées relatif à la
houdende de algemeen verbindend verklaring van de collectieve force obligatoire des conventions collectives de travail » (Moniteur
arbeidsovereenkomsten » (Belgisch Staatsblad , 10 januari 2003). belge , 10 janvier 2003).
Volgens de Vlaamse Regering impliceren de grieven van de verzoekende
partijen dat zij dat samenwerkingsakkoord in het geding brengen, dat Selon le Gouvernement flamand, les griefs des parties requérantes
de bevoegdheid van de gemeenschappen en de gewesten om collectieve impliquent qu'elles remettent en cause cet accord de coopération qui
arbeidsovereenkomsten algemeen verbindend te verklaren erkent en toepast, zodat het noodzakelijkerwijs even onwettig zou zijn als het bestreden decreet, waarmee voor de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest enkel maar de bevoegde overheid wordt aangewezen. De verzoekende partijen merken op dat een samenwerkingsakkoord de exclusieve bevoegdheden van de onderscheiden overheden niet kan wijzigen, dat het voormelde samenwerkingsakkoord niets uit te staan heeft met de discussie die te dezen wordt gevoerd en dat de betrokken wetgevende vergaderingen niet hebben ingestemd met dat samenwerkingsakkoord. reconnaît et met en oeuvre la compétence des communautés et des régions pour rendre obligatoires des conventions collectives de travail, de sorte que cet accord de coopération serait, nécessairement tout aussi irrégulier que le décret entrepris, qui ne fait que désigner l'autorité compétente pour la Communauté flamande et la Région flamande. Les parties requérantes observent qu'un accord de coopération ne peut modifier les compétences exclusives des autorités respectives, que l'accord de coopération précité est étranger à la discussion menée dans le cadre du présent recours et qu'il n'a pas reçu l'assentiment des assemblées législatives concernées.
B.3.2. Nu het voormelde samenwerkingsakkoord van 12 december 2002 geen B.3.2. Dès lors que l'accord de coopération précité du 12 décembre
invloed heeft op het onderzoek van de grieven die in deze zaak aan de 2002 n'a aucune incidence sur l'examen des griefs qui font l'objet de
orde zijn, dient het Hof dat akkoord niet bij zijn onderzoek te la présente affaire, la Cour n'a pas à faire intervenir cet accord
betrekken. dans son examen.
Ten aanzien van het enige middel van de Ministerraad (zaak nr. 2696) Quant au moyen unique du Conseil des ministres (affaire n° 2696) et au
en het tweede middel van de Waalse Regering (zaak nr. 2709) en het second moyen du Gouvernement wallon (affaire n° 2709) et du Collège de
College van de Franse Gemeenschapscommissie (zaak nr. 2717) la Commission communautaire française (affaire n° 2717)
B.4. In het enige middel van de Ministerraad en het tweede middel van B.4. Le moyen unique du Conseil des ministres et le second moyen du
de Waalse Regering en het College van de Franse Gemeenschapscommissie Gouvernement wallon et du Collège de la Commission communautaire
wordt een schending aangevoerd van de bevoegdheidverdelende regels française dénoncent la violation des règles répartitrices de
door het bestreden decreet, dat ertoe strekt de Vlaamse Regering te compétences par le décret entrepris, qui vise à habiliter le
machtigen collectieve arbeidsovereenkomsten « algemeen verbindend te Gouvernement flamand à « rendre obligatoires » des conventions
verklaren », indien zij betrekking hebben op aangelegenheden waarvoor collectives de travail si celles-ci portent sur des matières pour
de gemeenschappen en de gewesten bevoegd zijn. lesquelles les communautés et les régions sont compétentes.
Volgens de Ministerraad schendt het bestreden decreet, in hoofdorde, Selon le Conseil des ministres, le décret entrepris viole, en ordre
artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 12°, van de bijzondere wet van 8 principal, l'article 6, § 1er, VI, alinéa 5, 12°, de la loi spéciale
augustus 1980 tot hervorming der instellingen, aangezien het een du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, car il règle une matière
aangelegenheid regelt - te dezen « het arbeidsrecht » -, waarvoor - en l'espèce « le droit du travail » - pour laquelle seul le
uitsluitend de federale wetgever bevoegd is. Het decreet zou tevens législateur fédéral est compétent. Le décret violerait également
artikel 6, § 1, VI, derde lid en vierde lid, 3°, van dezelfde l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3 et alinéa 4, 3°, de la même loi
bijzondere wet schenden, aangezien het afbreuk doet aan « het algemeen spéciale, étant donné qu'il porte atteinte au « cadre normatif général
normatief kader van de economische unie en de monetaire eenheid ». Ter de l'union économique et de l'unité monétaire ». En vue de réaliser
verwezenlijking van dat doel is de federale overheid bevoegd om cet objectif, l'autorité fédérale est compétente pour fixer des règles
algemene regels vast te stellen, onder meer inzake « de organisatie générales, notamment en matière « d'organisation de l'économie ».
van het bedrijfsleven ».
Volgens de Waalse Regering en het College van de Franse Selon le Gouvernement wallon et le Collège de la Commission
Gemeenschapscommissie schendt het decreet de artikelen 39, 127 en 128 communautaire française, le décret viole les articles 39, 127 et 128
van de Grondwet en « de artikelen 4 en volgende » van de voormelde de la Constitution et « les articles 4 et suivants » de la loi
bijzondere wet van 8 augustus 1980, inzonderheid artikel 6, § 1, VI, spéciale précitée du 8 août 1980, en particulier son article 6, § 1er,
vijfde lid, 12°, ervan. VI, alinéa 5, 12°.
B.5. Het Hof onderzoekt eerst de schending van artikel 6, § 1, VI, B.5. La Cour examine en premier lieu la violation de l'article 6, § 1er,
vijfde lid, 12°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot VI, alinéa 5, 12°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes
hervorming der instellingen. institutionnelles.
B.6.1. Krachtens die bepaling « is alleen de federale overheid bevoegd B.6.1. En vertu de cette disposition, « l'autorité fédérale est [...]
voor [...] het arbeidsrecht ». seule compétente pour [...] le droit du travail ».
B.6.2. De bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der B.6.2. La loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles
instellingen kent de gemeenschappen of de gewesten verschillende attribue aux communautés ou aux régions plusieurs compétences dans des
bevoegdheden toe in aangelegenheden die raken aan het sociaal recht matières qui touchent au droit social et qui sont susceptibles de
en, althans gedeeltelijk, het voorwerp van collectieve faire l'objet, du moins en partie, de conventions collectives de
arbeidsovereenkomsten kunnen uitmaken. travail.
De afdeling wetgeving van de Raad van State vermeldt in dat opzicht de La section de législation du Conseil d'Etat cite à cet égard la
sociale promotie (artikel 4, 15°), de beroepsomscholing en promotion sociale (article 4, 15°), la reconversion et le recyclage
-bijscholing (artikel 4, 16°) en het tewerkstellingsbeleid (artikel 6, professionnels (article 4, 16°) et la politique de l'emploi (article
§ 1, IX) (Parl. St., Vlaams Parlement, 2001-2002, nr. 1172/1, p. 47). 6, § 1er, IX) (Doc., Parlement flamand, 2001-2002, n° 1172/1, p. 47).
B.7.1. Alvorens na te gaan wie bevoegd is om de bindende kracht van B.7.1. Avant d'examiner qui est compétent pour étendre la force
normatieve bepalingen van collectieve overeenkomsten uit te breiden obligatoire de dispositions normatives de conventions collectives
wanneer die betrekking hebben op een onderwerp dat deel uitmaakt van quand celles-ci portent sur un objet compris dans une matière
een aan de gemeenschappen of de gewesten toegewezen aangelegenheid, attribuée aux communautés ou aux régions, il importe de préciser la
dient de juiste draagwijdte van de door het Hof te nemen beslissing te portée exacte de la décision que la Cour doit prendre.
worden gepreciseerd.
B.7.2. In de bij de wet van 5 december 1968 ingestelde regeling - die B.7.2. Dans le système organisé par la loi du 5 décembre 1968 -
door de bevoegde wetgever(s) kan worden herzien - zijn de gevolgen van susceptible d'être réformé par le ou les législateurs compétents -,
de normatieve bepalingen van de collectieve arbeidsovereenkomsten les effets des dispositions normatives des conventions collectives de
hoofdzakelijk, enerzijds, een automatische binding, die gebeurt onder travail sont principalement, d'une part, un effet obligatoire
voorwaarden waaraan de ondernemingen van de bedrijfssector waarin de automatique qui se produit à des conditions que les entreprises du
overeenkomst is gesloten, niet noodzakelijk allemaal voldoen secteur d'activité économique dans lequel la convention est conclue ne
(artikelen 19 en volgende), en, anderzijds, onder striktere remplissent pas nécessairement toutes (articles 19 et suivants) et,
voorwaarden, een uitgebreidere binding, die voortvloeit uit de d'autre part, sous des conditions plus strictes, un effet obligatoire
uitbreiding, bij koninklijk besluit, van de bindende kracht van plus ample, résultant de l'extension, par arrêté royal, de la force
sommige collectieve overeenkomsten tot de arbeidsovereenkomsten obligatoire de certaines conventions collectives aux contrats de
gesloten in alle ondernemingen van de sector, op verzoek van het travail conclus dans toutes les entreprises du secteur, à la demande
betrokken paritaire orgaan of van één van de daarin vertegenwoordigde de l'organe paritaire intéressé ou d'une des organisations
organisaties (artikelen 24 en volgende). représentatives qui le composent (articles 24 et suivants).
Zowel die automatische gevolgen als die welke afhankelijk zijn van een Tant ces effets automatiques que ceux qui sont subordonnés à un arrêté
besluit tot uitbreiding verschillen van die van het d'extension diffèrent de ceux du droit des contrats, car ils
overeenkomstenrecht, aangezien zij op dwingende wijze, door het gezag s'inscrivent impérativement, par l'autorité de la loi, aussi bien dans
van de wet, vervat zijn in zowel de arbeidsovereenkomsten gesloten met les contrats de travail conclus avec les salariés non membres des
de werknemers die geen lid zijn van de organisaties die de collectieve organisations qui ont élaboré la convention collective que dans les
overeenkomsten tot stand hebben gebracht, als de overeenkomsten van de contrats des travailleurs membres de ces organisations.
werknemers die van die organisaties lid zijn.
B.7.3. Indien ervan zou worden uitgegaan dat de vaststelling van de B.7.3. S'il y avait lieu de considérer que la détermination des effets
gevolgen van de normatieve bepalingen van collectieve overeenkomsten des dispositions normatives de conventions collectives portant sur les
met betrekking tot de in B.6.2 bedoelde aangelegenheden is onttrokken matières visées en B.6.2 est soustraite à la compétence de l'autorité
aan de bevoegdheid van de federale overheid op het gebied van het
arbeidsrecht en overgedragen aan de gemeenschappen of de gewesten, fédérale en droit du travail et transférée aux communautés ou aux
zouden alle bepalingen van de wet van 5 december 1968 betreffende die régions, toutes les dispositions de la loi du 5 décembre 1968
gevolgen (zowel de automatische gevolgen als die welke afhankelijk relatives à ces effets (tant les effets automatiques que ceux qui sont
zijn van een besluit tot uitbreiding) een decretale aard hebben. subordonnés à un arrêté d'extension) auraient une nature décrétale.
Bijgevolg zouden, wat de voormelde aangelegenheden betreft, en sinds Par conséquent, toutes les dispositions de cette loi (et non pas
de overdracht ervan, alle bepalingen van die wet (en niet alleen die seulement celles relatives à l'extension) pourraient, pour ce qui a
met betrekking tot de uitbreiding) bij decreet en uitsluitend bij decreet kunnen worden gewijzigd. In die hypothese zou het bestreden decreet geen enkele bevoegdheidverdelende bepaling schenden, maar alleen op een bijzonder punt de huidige stand van het recht bevestigen. B.7.4. Indien daarentegen ervan zou worden uitgegaan dat de vaststelling van de gevolgen van de collectieve overeenkomsten in haar geheel nog steeds behoort tot het arbeidsrecht waarvoor de federale overheid bevoegd is, zou het bestreden decreet inbreuk maken op die bevoegdheid, maar een dergelijke vaststelling zou geenszins inhouden dat de decreetgevers door het systeem van de collectieve overeenkomsten kunnen worden verhinderd de aan hen toegewezen trait aux matières susdites et depuis l'attribution de celles-ci, être modifiées par décret et uniquement par décret. Dans cette hypothèse, le décret attaqué ne violerait aucune disposition répartitrice de compétences mais ne ferait que confirmer sur un point particulier l'état présent du droit. B.7.4. S'il y avait lieu de considérer, au contraire, que la détermination des effets des conventions collectives est tout entière restée dans le droit du travail pour lequel l'autorité fédérale est compétente, le décret attaqué empiéterait sur cette compétence mais un tel constat n'impliquerait nullement que le système des conventions collectives puisse empêcher les législateurs décrétaux de régler
aangelegenheden bedoeld in B.6.2 zelf te regelen. Alleen de regeling eux-mêmes les matières visées au B.6.2 qui leur sont attribuées. Seule
van een bijzondere wijze om normen voort te brengen, is hier in het est en cause l'organisation d'un mode particulier de production de
geding. normes.
Er zij immers eraan herinnerd dat de wetten, in hun dwingende Il importe en effet de rappeler que les lois, dans leurs dispositions
bepalingen, voorrang hebben op de collectieve overeenkomsten, zoals in impératives, priment les conventions collectives, ainsi que le
artikel 51 van de wet van 5 december 1968 ten overvloede wordt erkend. reconnaît surabondamment l'article 51 de la loi du 5 décembre 1968.
Die wet hield geenszins in dat de wetgever afstand heeft gedaan - hij Cette loi n'impliquait nullement que le législateur eût renoncé - il
kan dat overigens niet - van de bevoegdheid om de onderwerpen die in ne le peut d'ailleurs pas - au pouvoir de régler lui-même,
collectieve arbeidsovereenkomsten worden behandeld, zelf rechtstreeks directement, les questions qui sont traitées dans des conventions
te regelen. Hij kan zelfs voor zijn rekening een tekst uit de collectives de travail. Il peut même reprendre à son compte un texte
collectieve overeenkomsten overnemen. Hij kan ook aan de uitvoerende figurant dans des conventions collectives. Il peut aussi attribuer à
macht de bevoegdheid toewijzen om hetzelfde te doen. In de l'exécutif le pouvoir de faire la même chose. Dans les matières visées
aangelegenheden bedoeld in B.6.2 hebben de decreetgevers dezelfde au B.6.2, les législateurs décrétaux ont les mêmes pouvoirs. Les
bevoegdheden. De gemeenschaps- of gewestoverheden zijn dus in elk autorités communautaires ou régionales sont donc de toute façon
geval bevoegd om die aangelegenheden rechtstreeks te regelen en compétentes pour réglementer directement ces matières et rien
daarbij is het geenszins verboden de inhoud van collectieve n'interdit, ce faisant, de prendre pour modèle le contenu de
overeenkomsten als model te nemen. conventions collectives.
B.8. Het Hof stelt vast dat door te bepalen dat alleen de federale B.8. La Cour constate qu'en disposant que l'autorité fédérale est
overheid voor het arbeidsrecht bevoegd is, de voormelde bijzondere wet seule compétente pour le droit du travail, la loi spéciale précitée
onder meer de vaststelling beoogt van de juridische gevolgen van de vise notamment la détermination des effets juridiques des conventions
collectieve arbeidsovereenkomsten en van de voorwaarden waaraan de collectives de travail et la détermination des conditions que
totstandkoming van de overeenkomsten moet voldoen om die uitwerking te l'élaboration des conventions doit remplir pour produire ces effets,
hebben, aangezien dat onder het arbeidsrecht valt, volgens vaste car cela relève du droit du travail selon une tradition bien établie
traditie ten tijde van de aanneming van die bijzondere wet. Niets, au moment de l'adoption de cette loi spéciale. Rien, ni dans celle-ci
noch in die wet, noch in de parlementaire voorbereiding ervan, wijst ni dans ses travaux préparatoires, n'indique que le législateur
erop dat de bijzondere wetgever een onderscheid heeft ingevoerd in het juridische stelsel van de collectieve overeenkomsten naar gelang van het daarin behandelde onderwerp, terwijl eenzelfde collectieve overeenkomst bepalingen kan bevatten die op verschillende onderwerpen betrekking hebben en die zoals de onderhandelaars dat hebben gewild of zelfs volgens de logica van die overeenkomst met elkaar verbonden zijn. Een dergelijk onderscheid zou de samenhang van het conventionele arbeidsrecht in het gedrang hebben kunnen brengen en de door het sociaal overleg beoogde evenwichten verstoren, in zoverre de bijzondere wetgever niet voorzag in een mechanisme om dat gevaar te voorkomen. B.9. Aangezien het bestreden decreet, om de in B.8 vermelde redenen, spécial ait dissocié le régime juridique des conventions collectives en fonction de l'objet traité par celles-ci, alors qu'une même convention collective peut contenir des dispositions qui portent sur plusieurs objets et qui sont liées dans l'intention des négociateurs, voire dans la logique de cette convention. Une telle dissociation aurait pu compromettre la cohérence du droit conventionnel du travail et perturber les équilibres voulus par la concertation sociale, dès lors que le législateur spécial ne prévoyait pas de mécanisme permettant de prévenir ce risque. B.9. Le décret attaqué étant, pour les raisons indiquées au B.8,
in strijd is met artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 12°, van de contraire à l'article 6, § 1er, VI, alinéa 5, 12°, de la loi spéciale
bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, il doit être annulé et
dient het te worden vernietigd; de andere grieven dienen niet te il n'y a pas lieu d'examiner les autres griefs, qui ne peuvent
worden onderzocht, vermits zij niet tot een ruimere vernietiging conduire à une annulation plus large.
kunnen leiden.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
vernietigt het Vlaamse decreet van 29 november 2002 « houdende de algemeen verbindend verklaring van akkoorden tussen werknemers- en werkgeversorganisaties betreffende gemeenschaps- en gewestaangelegenheden ». Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 15 september 2004. De griffier, L. Potoms. De voorzitter, annule le décret flamand du 29 novembre 2002 rendant obligatoires les accords conclus entre organisations syndicales et patronales concernant des matières communautaires et régionales. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 15 septembre 2004. Le greffier, L. Potoms. Le président,
A. Arts A. Arts.
^