← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 76/2003 van 28 mei 2003 Rolnummer : 2567 In zake : de
prejudiciële vraag betreffende artikel 368, § 2, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door het
Hof van Beroep te Bergen. Het Arbitragehof, samengeste wijst na beraad
het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging"
Uittreksel uit arrest nr. 76/2003 van 28 mei 2003 Rolnummer : 2567 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 368, § 2, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Bergen. Het Arbitragehof, samengeste wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | Extrait de l'arrêt n° 76/2003 du 28 mai 2003 Numéro du rôle : 2567 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 368, § 2, du Code civil, posée par la Cour d'appel de Mons. La Cour d'arbitrage, composée des présidents après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Uittreksel uit arrest nr. 76/2003 van 28 mei 2003 | Extrait de l'arrêt n° 76/2003 du 28 mai 2003 |
Rolnummer : 2567 | Numéro du rôle : 2567 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 368, § 2, van het | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 368, § 2, du |
Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Bergen. | Code civil, posée par la Cour d'appel de Mons. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters | composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. |
L. François, M. Bossuyt, E. De Groot, J.-P. Moerman en E. Derycke, | François, M. Bossuyt, E. De Groot, J.-P. Moerman et E. Derycke, |
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | assistée du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij arrest van 5 november 2002 in zake J. Leemans en anderen, waarvan | Par arrêt du 5 novembre 2002 en cause de J. Leemans et autres, dont |
de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 13 | l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 13 |
november 2002, heeft het Hof van Beroep te Bergen de volgende | novembre 2002, la Cour d'appel de Mons a posé la question |
prejudiciële vraag gesteld : | préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 368, § 2, van het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10 | « L'article 368, § 2, du Code civil viole-t-il les articles 10 et 11 |
en 11 van de Grondwet, in zoverre het ten aanzien van de datum van | de la Constitution en ce qu'il crée une différence, quant à la date de |
inaanmerkingneming van de leeftijd van de geadopteerde een verschil in | prise en considération de l'âge de l'adopté, entre l'adoptant qui a |
het leven roept tussen de adoptant die de bij artikel 348 van het | obtenu les consentements requis par l'article 348 du Code civil et |
Burgerlijk Wetboek vereiste toestemmingen heeft verkregen en diegene | |
aan wie die toestemmingen zijn geweigerd ? » | celui auquel ces consentements ont été refusés ? » |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1. De vormen van adoptie, ongeacht of het al dan niet om een volle | B.1. Les formes de l'adoption, qu'il s'agisse ou non de l'adoption |
adoptie gaat, worden in het Burgerlijk Wetboek op verschillende wijze | plénière, sont régies de manière différente par le Code civil suivant |
geregeld naargelang de in de artikelen 347 en 348 van hetzelfde | que les consentements requis par les articles 347 et 348 du même Code |
Wetboek vereiste toestemmingen al dan niet verkregen zijn. In het | sont ou non obtenus. Dans le premier cas (celui de la procédure non |
eerste geval (wanneer er geen betwisting is) verschijnen de | contentieuse), les intéressés se présentent devant le juge de paix ou |
betrokkenen voor de vrederechter of voor een notaris teneinde akte van | devant un notaire pour y passer acte de leurs volontés respectives et |
hun wederzijdse wil te doen opmaken, en die akte wordt gehomologeerd | cet acte fait l'objet d'une homologation par le tribunal de première |
door de rechtbank van eerste aanleg (artikelen 349, eerste lid, 350, § | instance (articles 349, alinéa 1er, 350, § 1er, et 369, alinéa 1er, du |
1, en 369, eerste lid, van het Wetboek); in het tweede geval (wanneer | Code); dans le second (celui de la procédure contentieuse), les |
er betwisting is) brengen de personen die voornemens zijn te adopteren | personnes qui se proposent d'adopter portent par voie de requête une |
de vordering bij wege van verzoekschrift voor de rechtbank van eerste | action devant le tribunal de première instance (articles 353, § 2, et |
aanleg (artikelen 353, § 2, en 369, eerste lid, van het Wetboek). | 369, alinéa 1er, du Code). |
B.2. Artikel 368, § 2, van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : | B.2. L'article 368, § 2, du Code civil dispose : |
« Ten volle geadopteerd kunnen worden zij die bij het opmaken van de | « Peuvent faire l'objet d'une adoption plénière, ceux qui au moment où |
akte van volle adoptie of bij het neerleggen van het verzoekschrift | est dressé l'acte d'adoption plénière ou à celui où est déposée la |
tot het uitspreken van die adoptie, nog minderjarig zijn. » | requête tendant à faire prononcer cette adoption, sont encore mineurs. |
B.3. De verwijzende rechter vergelijkt de situatie van de persoon die | » B.3. Le juge a quo compare la situation de la personne qui, dans la |
in de rechtspleging in geval van betwisting minderjarig zou zijn bij | procédure contentieuse, serait mineure lors de l'introduction de la |
de indiening van het verzoekschrift met die van de persoon die in de | requête avec celle de la personne qui, dans la procédure non |
rechtspleging ingeval er geen betwisting is minderjarig zou zijn | contentieuse, serait mineure lorsque les futurs adoptants « |
wanneer de toekomstige adoptanten « ofwel een verschijning voor de | sollicitent [...] soit une audience au juge de paix, soit un |
vrederechter, ofwel een afspraak met een notaris aanvragen » maar meerderjarig zou zijn wanneer de adoptieakte zou worden opgemaakt : terwijl de volle adoptie toegestaan zou zijn in het eerste geval, zou ze dat niet zijn in het tweede geval; er bestaat dus, naargelang een van die beide procedures - die op eenzelfde ogenblik worden ingezet - wordt toegepast, een verschil in behandeling tussen die categorieën van personen. B.4. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.5.1. De rechtspleging ingeval er geen betwisting is en de rechtspleging in geval van betwisting hebben de toetsing met elkaar | rendez-vous avec un notaire » mais serait majeure lorsque serait passé l'acte d'adoption : alors que l'adoption plénière serait permise dans le premier cas, elle ne le serait pas dans le second; il existe donc, suivant que l'une ou l'autre de ces procédures - engagées à un même moment - est appliquée, une différence de traitement entre ces catégories de personnes. B.4. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.5.1. La procédure contentieuse et la procédure non contentieuse ont |
gemeen die wordt uitgeoefend door de rechtbank van eerste aanleg, die | en commun le contrôle exercé par le tribunal de première instance, |
in de beide gevallen ermee belast is « met inachtneming van alle | lequel est chargé, dans les deux cas, de vérifier « en tenant compte |
wettige belangen, na [te gaan] of de adoptie op wettige redenen steunt | de tous les intérêts légitimes, si l'adoption est fondée sur de justes |
en de andere door de wet gestelde voorwaarden vervuld zijn » | motifs et si les autres conditions prévues par la loi sont remplies » |
(artikelen 350, § 3, vijfde lid, en 353, § 3, vijfde lid). | (articles 350, § 3, alinéa 5, et 353, § 3, alinéa 5). |
B.5.2. Doordat de in het geding zijnde bepaling - ten einde het | B.5.2. En prenant en compte, pour déterminer le moment auquel il doit |
ogenblik vast te stellen waarop de voorwaarde moet zijn vervuld dat de | |
betrokkene minderjarig is - rekening houdt met het ogenblik waarop, | être satisfait à la condition que l'intéressé soit mineur, celui où |
met het oog op de inwerkingstelling van de toetsing waarmee de | est établi, en vue de mettre en oeuvre le contrôle dont est chargé le |
rechtbank is belast, de eerste akte is opgemaakt die in de beide | tribunal, le premier acte ayant date certaine dans chacune des deux |
procedures een vaste datum heeft, namelijk de adoptieakte wanneer er | procédures, à savoir l'acte d'adoption dans la procédure non |
geen betwisting is en het inleidend verzoekschrift wanneer er | contentieuse et la requête introductive dans la procédure |
betwisting is, neemt ze een criterium in aanmerking dat pertinent is | contentieuse, la disposition en cause retient un critère pertinent au |
ten aanzien van de noodzaak om elke rechtsonzekerheid te vermijden, | regard de la nécessité d'éviter toute insécurité juridique, ce que |
wat artikel 357 van het Burgerlijk Wetboek doet door te bepalen dat de | fait l'article 357 du Code civil en disposant que l'adoption produit |
adoptie gevolgen heeft vanaf de adoptieakte bedoeld in artikel 349 of | ses effets à partir de l'acte d'adoption prévu à l'article 349 ou du |
vanaf de neerlegging van het verzoekschrift bedoeld in artikel 353. De | dépôt de la requête prévu à l'article 353. Le législateur a pu |
wetgever vermocht te oordelen dat de datum waarop de betrokkenen een | considérer que la date à laquelle les intéressés demanderaient à |
verschijning zouden aanvragen voor de vrederechter of voor de notaris | comparaître devant le juge de paix ou le notaire et à laquelle fait |
en waarnaar het verwijzingsarrest verwijst, in dat verband geen | référence l'arrêt a quo ne présentait pas, à cet égard, de garanties |
toereikende waarborgen bood. | suffisantes. |
Het in het geding zijnde verschil in behandeling heeft geen | La différence de traitement en cause n'a pas d'effets disproportionnés |
onevenredige gevolgen, aangezien de gewone adoptie mogelijk blijft in | dès lors que l'adoption simple reste possible dans le type de cas visé |
het in het verwijzingsarrest beoogde geval en bovendien de betrokkenen | par l'arrêt a quo et, qu'en outre, les intéressés savent que l'acte |
weten dat de in artikel 349 bedoelde adoptieakte noodzakelijkerwijs | d'adoption prévu à l'article 349 est nécessairement précédé de |
wordt voorafgegaan door een aantal stappen die een zekere tijd in | démarches qui prennent un certain temps. |
beslag nemen. B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 368, § 2, van het Burgerlijk Wetboek schendt de artikelen 10 | L'article 368, § 2, du Code civil ne viole pas les articles 10 et 11 |
en 11 van de Grondwet niet, in zoverre het ten aanzien van de datum | de la Constitution en tant qu'il crée une différence, quant à la date |
van inaanmerkingneming van de leeftijd van de geadopteerde een | de prise en considération de l'âge de l'adopté, entre l'adoptant qui a |
verschil in het leven roept tussen de adoptant die de bij artikel 348 | obtenu les consentements requis par l'article 348 du Code civil et |
van het Burgerlijk Wetboek vereiste toestemmingen heeft verkregen en | |
diegene aan wie die toestemmingen zijn geweigerd. | celui auquel ces consentements ont été refusés. |
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 28 mei 2003. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 28 mai 2003. |
De griffier, | Le greffier, |
L. Potoms | L. Potoms |
De voorzitter, | Le président, |
M. Melchior | M. Melchior |