Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 173/2002 van 27 november 2002 Rolnummer 2381 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 2 en 12 van de faillissementswet van 8 augustus 1997, gesteld door de Rechtbank van Koophandel te Brugge. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Martens, R. Henneuse, M. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 173/2002 van 27 november 2002 Rolnummer 2381 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 2 en 12 van de faillissementswet van 8 augustus 1997, gesteld door de Rechtbank van Koophandel te Brugge. samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Martens, R. Henneuse, M. (...) Extrait de l'arrêt n° 173/2002 du 27 novembre 2002 Numéro du rôle : 2381 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 2 et 12 de la loi du 8 août 1997 sur les faillites, posée par le Tribunal de commerce de Bruges. La Cou composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 173/2002 van 27 november 2002 Extrait de l'arrêt n° 173/2002 du 27 novembre 2002
Rolnummer 2381 Numéro du rôle : 2381
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 2 en 12 van En cause : la question préjudicielle relative aux articles 2 et 12 de
de faillissementswet van 8 augustus 1997, gesteld door de Rechtbank la loi du 8 août 1997 sur les faillites, posée par le Tribunal de
van Koophandel te Brugge. commerce de Bruges.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot en J.-P. Moerman, Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot et J.-P. Moerman,
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A.
voorzitter A. Arts, Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij vonnis van 20 februari 2002 in zake de n.v. Guy Gryp tegen E. Par jugement du 20 février 2002 en cause de la s.a. Guy Gryp contre E.
Vanpamel, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is Vanpamel, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
ingekomen op 5 maart 2002, heeft de Rechtbank van Koophandel te Brugge d'arbitrage le 5 mars 2002, le Tribunal de commerce de Bruges a posé
de volgende prejudiciële vraag gesteld : la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 12 van de faillissementswet de artikelen 10 en 11 « L'article 12 de la loi sur les faillites viole-t-il les articles 10
van de Grondwet in zoverre dat artikel 12, laatste lid, van de et 11 de la Constitution en tant que cet article 12, dernier alinéa,
faillissementswet bepaalt dat het vonnis het tijdstip van staking van de la loi sur les faillites dispose que le jugement ne peut fixer la
betaling niet mag vaststellen op meer dan zes maanden voor het vonnis date de la cessation de paiement à une date précédant de plus de six
van faillietverklaring, tenzij dit vonnis het faillissement betreft mois le jugement déclaratif de faillite, sauf si ce jugement a trait à
van een meer dan zes maanden voor de faillietverklaring ontbonden une faillite d'une personne morale dissoute plus de six mois avant le
rechtspersoon waarvan de vereffening al dan niet werd afgesloten en jugement déclaratif de faillite, dont la liquidation est clôturée ou
waarvoor aanwijzingen bestaan dat deze is of wordt bewerkstelligd met non, et s'il existe des indices qu'elle a été ou est menée dans
de bedoeling nadeel te berokkenen aan de schuldeisers en daardoor l'intention de nuire aux créanciers et que, de ce fait, en vertu de
krachtens artikel 2 van de faillissementswet de handelaar, natuurlijk l'article 2 de la loi sur les faillites, le commerçant, personne
persoon die sinds meer dan zes maanden voor het vonnis van physique, qui, depuis plus de six mois avant le jugement déclaratif de
faillietverklaring geen handel meer drijft en waarvoor aanwijzingen faillite, n'exerce plus le commerce et pour lequel il existe des
bestaan dat hij toen zijn schuldeisers bewust benadeelde, niet in de indices qu'il a sciemment nui à ses créanciers à l'époque, ne remplit
voorwaarden is om te worden failliet verklaard ? » pas les conditions pour être déclaré en faillite ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 12 van de faillissementswet B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 12 de la loi du 8
van 8 augustus 1997, dat luidt : août 1997 sur les faillites, lequel dispose :
« De gefailleerde wordt geacht op te houden te betalen vanaf het « La cessation de paiement est réputée avoir lieu à partir du jugement
vonnis van faillietverklaring of vanaf de dag van zijn overlijden déclaratif de faillite, ou à partir du décès, quand la faillite est
wanneer de faillietverklaring nadien is uitgesproken. déclarée après le décès du failli.
Dit tijdstip mag door de rechtbank alleen worden vervroegd wanneer Le tribunal ne peut fixer à une date antérieure la cessation de
ernstige en objectieve omstandigheden ondubbelzinnig aangeven dat de paiement, sauf si des éléments sérieux et objectifs indiquent
betalingen voor het vonnis hebben opgehouden; deze omstandigheden clairement que la cessation de paiement a eu lieu avant le jugement;
moeten in het vonnis worden vermeld. ces éléments doivent être mentionnés dans le jugement.
Op dagvaarding van de curators betekend aan de gefailleerde of op Le tribunal peut, sur citation des curateurs dirigée contre le failli
dagvaarding van iedere belanghebbende betekend aan de gefailleerde en ou sur citation de tout intéressé dirigée contre le failli et les
aan de curators, kan de rechtbank, bij een later vonnis, beslissen die datum te wijzigen. Het vonnis vermeldt de gegevens op basis waarvan de rechtbank het tijdstip bepaalt waarop de betalingen hebben opgehouden. Een vordering om te doen vaststellen dat de gefailleerde heeft opgehouden te betalen op een ander tijdstip dan blijkt uit het vonnis van faillietverklaring of uit een later vonnis, is niet meer ontvankelijk meer dan zes maanden na de datum van het vonnis van faillietverklaring, onverminderd evenwel de rechtsmiddelen die openstaan tegen het vonnis van faillietverklaring zelf. Het vonnis mag het tijdstip van staking van betaling niet vaststellen curateurs, modifier ultérieurement la date de cessation de paiement. Le jugement mentionne les données sur lesquelles le tribunal s'est fondé pour déterminer la date de la cessation de paiement. Aucune demande tendant à faire fixer la cessation de paiement à une époque, autre que celle qui résulte du jugement déclaratif ou d'un jugement ultérieur, n'est recevable plus de six mois après le jugement déclaratif de faillite, sans préjudice toutefois de l'exercice des voies de recours contre le jugement déclaratif de faillite. Le jugement ne peut fixer la date de la cessation de paiement à une
op meer dan zes maanden voor het vonnis van faillietverklaring, tenzij date précédant de plus de six mois le jugement déclaratif de faillite,
dit vonnis het faillissement betreft van een meer dan zes maanden voor sauf si ce jugement a trait à une faillite d'une personne morale
de faillietverklaring ontbonden rechtspersoon waarvan de vereffening dissoute plus de six mois avant le jugement déclaratif de faillite,
al dan niet werd afgesloten, en waarvoor aanwijzingen bestaan dat deze dont la liquidation est clôturée ou non, et s'il existe des indices
is of wordt bewerkstelligd met de bedoeling nadeel te berokkenen aan qu'elle a été ou est menée dans l'intention de nuire aux créanciers.
de schuldeisers. In dat geval kan het tijdstip van de staking van Dans ce cas, la date de la cessation de paiement peut être fixée au
betaling worden vastgesteld op de dag van het ontbindingsbesluit. » jour de la décision de dissolution. »
B.2.1. Artikel 2, eerste lid, van de faillissementswet bepaalt de B.2.1. L'article 2, alinéa 1er, de la loi sur les faillites détermine
voorwaarden van faillietverklaring : om failliet te kunnen worden les conditions de la déclaration de faillite : pour pouvoir être
verklaard moet de natuurlijke persoon of de rechtspersoon koopman déclarée faillie, la personne physique ou la personne morale doit être
zijn, moet hij op duurzame wijze hebben opgehouden te betalen en moet commerçante, elle doit avoir cessé ses paiements de manière
zijn krediet geschokt zijn. persistante et son crédit doit être ébranlé.
Luidens artikel 2, tweede lid, van dezelfde wet kan degene die geen Aux termes de l'article 2, alinéa 2, de la même loi, celui qui
handel meer drijft toch nog failliet worden verklaard op voorwaarde n'exerce plus le commerce peut encore être déclaré en faillite si la
dat hij heeft opgehouden te betalen toen hij nog koopman was. Ofschoon cessation de ses paiements remonte à une époque où il était encore
die bepaling niet uitdrukkelijk in een tijdslimiet voorziet, moet ze commerçant. Bien que cette disposition ne fixe explicitement aucune
worden gelezen in samenhang met artikel 12, laatste lid, van de limite de temps, elle doit être lue en combinaison avec l'article 12,
faillissementswet. Artikel 12, eerste lid, bepaalt als algemene regel dernier alinéa, de la loi sur les faillites. L'article 12, alinéa 1er,
dat de gefailleerde wordt geacht op te houden te betalen vanaf het énonce, comme règle générale, que la cessation de paiement est réputée
vonnis van faillietverklaring. De rechtbank mag het tijdstip van avoir lieu à partir du jugement déclaratif de faillite. Le tribunal ne
staking van betaling enkel vervroegen indien er ernstige en objectieve peut fixer à une date antérieure la date de cessation de paiements que
omstandigheden voorhanden zijn die op ondubbelzinnige wijze aantonen si des éléments sérieux et objectifs indiquent clairement que la
dat de betalingen vóór het vonnis van faillietverklaring hebben cessation de paiement a eu lieu avant le jugement déclaratif de
opgehouden (artikel 12, tweede lid). Artikel 12, laatste lid, verbiedt faillite (article 12, alinéa 2). L'article 12, dernier alinéa,
de rechter evenwel het tijdstip van staking van betaling vast te interdit toutefois au juge de fixer la date de la cessation de
stellen op meer dan zes maanden vóór het vonnis van paiement à une date antérieure de plus de six mois au jugement
faillietverklaring. Hieruit volgt dat een handelaar die gedurende zes déclaratif de faillite. Il s'ensuit qu'un commerçant qui, pendant six
maanden geen handel meer drijft, niet meer failliet kan worden mois, n'exerce plus de commerce, ne peut plus être déclaré en
verklaard omdat niet is voldaan aan de voorwaarden van faillite, vu que les conditions pour la déclaration de faillite ne
faillietverklaring. Luidens artikel 12, laatste lid, van de sont pas réunies. En vertu de l'article 12, dernier alinéa, de cette
faillissementswet bestaat op die regel één uitzondering : in het geval loi sur les faillites, il existe une seule exception à cette règle :
van een meer dan zes maanden vóór de faillietverklaring ontbonden dans le cas d'une personne morale dissoute plus de six mois avant la
rechtspersoon, waarvan de vereffening al dan niet werd afgesloten en déclaration de faillite, dont la liquidation est clôturée ou non, et
waarvan aanwijzingen bestaan dat de vereffening is of wordt s'il existe des indices qu'elle a été ou est menée dans l'intention de
bewerkstelligd met de bedoeling nadeel te berokkenen aan de nuire aux créanciers, la date de la cessation de paiement peut être
schuldeisers, kan het tijdstip van staking van betaling worden
vastgesteld op de dag van het ontbindingsbesluit. fixée au jour de la décision de dissolution.
B.2.2. De verwijzende rechter wenst te vernemen of artikel 12, laatste B.2.2. Le juge a quo demande si l'article 12, dernier alinéa, de la
lid, van de faillissementswet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet loi sur les faillites viole les articles 10 et 11 de la Constitution,
schendt, in zoverre het niet toestaat het tijdstip van staking van en tant qu'il ne permet pas de fixer la date de cessation de paiements
betaling van een handelaar « natuurlijke persoon » die geen handel d'un commerçant « personne physique » qui n'exerce plus le commerce à
meer drijft vast te stellen op meer dan zes maanden vóór het vonnis une date précédant de plus de six mois le jugement déclaratif de
van faillietverklaring indien er aanwijzingen bestaan dat die faillite s'il existe des indices que ce commerçant a sciemment lésé
handelaar zijn schuldeisers bewust benadeelde, terwijl dit wel ses créanciers, alors que cela est possible en ce qui concerne une
mogelijk is ten opzichte van een meer dan zes maanden vóór de
faillietverklaring ontbonden rechtspersoon waarvan de vereffening al personne morale dissoute plus de six mois avant la déclaration de
dan niet werd afgesloten en waarvoor aanwijzingen bestaan dat de faillite, dont la liquidation est clôturée ou non, s'il existe des
vereffening is of wordt bewerkstelligd met de bedoeling nadeel te indices qu'elle a été ou est menée dans l'intention de nuire aux
berokkenen aan de schuldeisers. créanciers.
Ofschoon de prejudiciële vraag het volledige artikel 12 van de Bien que la question préjudicielle mentionne l'article 12 de la loi
faillissementwet vermeldt, zal het Hof zijn onderzoek beperken tot het sur les faillites dans son ensemble, la Cour limitera son examen au
laatste lid ervan. dernier alinéa de cet article.
B.3.1. Uit de motivering van het verwijzende vonnis blijkt dat aan het B.3.1. Il ressort de la motivation du jugement de renvoi qu'est
Hof de vergelijking wordt voorgelegd van, enerzijds, de categorie van soumise à la Cour la comparaison entre, d'une part, la catégorie des
de schuldeisers van een handelaar « natuurlijke persoon » die créanciers d'un commerçant « personne physique » qui a cessé d'exercer
gedurende meer dan zes maanden vóór de datum waarop hij failliet zou son activité commerciale plus de six mois avant la date à laquelle
worden verklaard geen handel meer drijft en waarvan aanwijzingen serait prononcé le jugement déclaratif de faillite et au sujet duquel
bestaan dat hij vóór die datum handelingen heeft gesteld met de existent des indices qu'il a posé, avant cette date, des actes dans
bedoeling nadeel te berokkenen aan de schuldeisers, met, anderzijds, l'intention de nuire aux créanciers, et, d'autre part, la catégorie
de categorie van de schuldeisers van een meer dan zes maanden vóór de des créanciers d'une personne morale dissoute plus de six mois avant
faillietverklaring ontbonden rechtspersoon waarvan de vereffening al la déclaration de faillite, dont la liquidation est clôturée ou non et
dan niet werd afgesloten en waarvan aanwijzingen bestaan dat de à propos de laquelle existent des indices qu'elle a été ou est menée
vereffening is of wordt bewerkstelligd met de bedoeling nadeel te dans l'intention de nuire aux créanciers. Dans le premier cas, le
berokkenen aan de schuldeisers. In het eerste geval vermag het vonnis jugement déclaratif de faillite ne peut fixer la date de cessation de
van faillietverklaring het tijdstip van staking van betaling niet vast paiements à une date antérieure de plus de six mois au jugement
te stellen op meer dan zes maanden vóór het vonnis van
faillietverklaring. In het tweede geval kan het tijdstip van staking déclaratif de faillite. Dans le deuxième cas, la date de cessation de
van betaling wel worden vastgesteld op een tijdstip dat verder paiements peut être fixée à une date antérieure de plus de six mois au
teruggaat in de tijd dan zes maanden sedert het vonnis van jugement déclaratif de faillite et peut notamment être reportée
faillietverklaring en met name tot op de dag van het jusqu'au jour de la décision de dissolution. Ce traitement inégal de
ontbindingsbesluit. Die ongelijke behandeling van beide categorieën deux catégories de créanciers constituerait une violation des articles
van schuldeisers zou een schending inhouden van de artikelen 10 en 11 10 et 11 de la Constitution.
van de Grondwet. B.3.2. Volgens de Ministerraad gaat de verwijzende rechter ten B.3.2. Selon le Conseil des ministres, c'est à tort que le juge a quo
onrechte uit van een vergelijking tussen handelaars « natuurlijke se base sur une comparaison entre les commerçants « personnes
persoon » en handelaars « rechtspersoon » daar de betrokken bepalingen physiques » et les commerçants « personnes morales », vu que les
een onderscheid inhouden tussen handelaars « natuurlijke persoon » en dispositions en cause contiennent une distinction entre les
handelaars « ontbonden rechtspersoon » waarvan de vereffening al dan commerçants « personnes physiques » et les commerçants « personnes
niet werd afgesloten. Die categorieën van handelaars zouden niet met morales dissoutes » dont la liquidation a été clôturée ou non. Ces
elkaar vergelijkbaar zijn vermits een ontbonden rechtspersoon die in
vereffening wordt gesteld de hoedanigheid van handelaar blijft catégories de commerçants ne seraient pas comparables entre elles
behouden, wat niet het geval is voor een handelaar die overlijdt of puisqu'une personne morale dissoute placée en liquidation conserve la
zijn handelsactiviteiten staakt. qualité de commerçant, ce qui n'est pas le cas d'un commerçant qui
B.3.3. Voor wat betreft het vaststellen van het tijdstip van staking décède ou cesse ses activités commerciales.
van betaling en de mogelijkheid waarover de rechter beschikt om dat B.3.3. En ce qui concerne la détermination de la date de cessation de
tijdstip al dan niet te vervroegen wanneer de rechter de bedoeling om paiements et la possibilité dont dispose le juge d'avancer ou non
de schuldeisers te benadelen heeft vastgesteld, zijn de te vergelijken cette date s'il a constaté l'intention de nuire aux créanciers, les
categorieën van personen, namelijk de handelaar « natuurlijke persoon catégories de personnes à comparer, à savoir le commerçant « personne
» die sinds meer dan zes maanden geen handelsactiviteiten meer physique » qui a cessé ses activités commerciales depuis plus de six
verricht en de meer dan zes maanden vóór de faillietverklaring mois et la personne morale dissoute depuis plus de six mois avant la
ontbonden rechtspersoon waarvan de vereffening al dan niet is déclaration de faillite et dont la liquidation est clôturée ou non,
beëindigd, vergelijkbaar. sont comparables.
De exceptie van de Ministerraad wordt verworpen. L'exception soulevée par le Conseil des ministres est rejetée.
B.4. Luidens de parlementaire voorbereiding past de uitzondering B.4. Selon les travaux préparatoires, l'exception prévue à l'article
waarin artikel 12, laatste lid, van de faillissementswet voorziet, in 12, dernier alinéa, de la loi sur les faillites s'inscrit dans le
het kader van de strijd tegen frauduleuze faillissementen (Parl. St ., cadre de la lutte contre les faillites frauduleuses (Doc. parl. ,
Kamer, 1995-1996, nr. 329/17, pp. 27 tot 37). Volgens de wetgever : Chambre, 1995-1996, n° 329/17, pp. 27 à 37). Selon le législateur :
« [zijn] twijfelachtige vereffeningen[...] vaak het voorgeborchte van « Des liquidations douteuses aboutissent souvent à une procédure de
een uiteindelijke faillissementsprocedure. Het spreekt voor zich dat
in deze gevallen de voorgaande vereffeningsactiviteiten veelal leidden faillite. Dans ces cas, les opérations de liquidation préalables
tot vervreemdingen ten koste van de schuldeisers en van de latere auront généralement conduit à des aliénations aux dépens des
faillissementsboedel. Om de recuperatie van dergelijke nadelige créanciers et de la liquidation ultérieure de la faillite. Afin de
vervreemdingen te vergemakkelijken kan de verdachte periode worden remédier plus facilement à ces aliénations préjudiciables, la période
uitgebreid tot voorbij het maximum van zes maanden. Derwijze zouden de suspecte peut être prolongée au-delà du délai maximum de six mois.
in de wet bepaalde niet-tegenwerpbaarheden kunnen worden ingeroepen, Ainsi, il pourrait être recouru à la non-opposabilité prévue dans la
zelfs indien de datum van de staking van betaling zich verder loi lorsque la date de la cessation de paiement dépasse la limite
uitstrekt dan de voorgeschreven tijdlimiet, zonder dat (overeenkomstig imposée dans le temps, sans qu'il soit nécessaire (conformément à
artikel 18)[lees : huidig artikel 20] noodzakelijk een bedrieglijk l'article 18)[lire : l'actuel article 20] de prouver l'intention de
inzicht of derde-medeplichtigheid dient te worden aangetoond » (Parl. fraude ou la complicité d'un tiers » (Doc. parl. , Chambre, 1995-1996,
St ., Kamer, 1995-1996, nr. 330/7). n° 330/7).
Volgens de wetgever sloot die uitbreiding tevens aan bij de evolutie Selon le législateur, cette prolongation s'inscrivait aussi dans
in de rechtspraak waarbij de termijn van zes maanden niet wordt l'évolution de la jurisprudence en ce sens que le délai de six mois
toegepast op de ontbonden vennootschap waarvan de vereffening nog niet n'est pas appliqué à la société dissoute dont la liquidation n'est pas
werd afgesloten (Parl. St ., Kamer, 1995-1996, nr. 329/17, pp. 35 en encore clôturée (Doc. parl. , Chambre, 1995-1996, n° 329/17, pp. 35 et
36). Immers, luidens de vaste rechtspraak van het Hof van Cassatie 36). En effet, selon la jurisprudence constante de la Cour de
verliest een vennootschap de door haar statutair doel bepaalde cassation, une société conserve le caractère commercial déterminé par
hoedanigheid van handelaar niet zolang de vereffening niet is
afgesloten (Cass., 5 mei 1911, Pas. , 1911, I, 233, en Cass., 17 juni son objet statutaire jusqu'à sa liquidation totale (Cass., 5 mai 1911,
1994, Pas. , 1994, I, 624). Pas. , 1911, I, 233, et Cass., 17 juin 1994, Pas. , 1994, I, 624).
B.5. Het in B.3 vermelde onderscheid berust op een objectief B.5. La distinction mentionnée en B.3 repose sur un critère objectif,
criterium, namelijk het feit of de handelaar die zijn à savoir le fait qu'un commerçant qui cesse son activité commerciale
handelsactiviteit stopzet een natuurlijke persoon is dan wel een soit une personne physique ou une personne morale. La qualité de
rechtspersoon. De hoedanigheid van handelaar van een natuurlijke commerçant d'une personne physique disparaît avec la cessation de son
persoon neemt een einde door stopzetting van zijn handelsactiviteit. activité commerciale. Une société qui souhaite mettre fin à ses
Een vennootschap die haar activiteiten wenst te beëindigen, wordt activités est dissoute et liquidée et conserve son caractère
ontbonden en vereffend en verliest haar hoedanigheid van koopman niet commercial durant tout le temps que dure sa liquidation.
gedurende de volledige periode van vereffening. Ce critère de distinction est pertinent par rapport à l'objectif de la
Dat criterium van onderscheid is pertinent ten opzichte van het doel mesure. Le législateur pouvait se montrer plus méfiant à l'égard des
van de maatregel. De wetgever vermocht ten opzichte van de vereffening liquidations de sociétés commerciales qu'à l'égard de la cessation
van een handelsvennootschap wantrouwiger te zijn dan ten opzichte van d'activité d'un commerçant personne physique, puisqu'il était apparu
de stopzetting van een handelsactiviteit van een handelaar die een dans la pratique que les premières étaient fréquemment frauduleuses et
natuurlijke persoon is, vermits in de praktijk was gebleken dat menées dans le but d'échapper à une faillite, les activités de
eerstgenoemde vereffeningen frequent frauduleus waren en werden opgezet om aan een faillissement te ontsnappen, waarbij de vereffeningsactiviteiten leidden tot vervreemdingen ten koste van de schuldeisers en de latere faillissementsboedel, zonder mogelijkheid van externe controle, soortgelijk aan die tijdens de faillissementsprocedure. De mogelijke uitbreiding van het tijdstip van staking van betaling tot meer dan zes maanden in het geval van een meer dan zes maanden vóór het vonnis van faillietverklaring ontbonden rechtspersoon in vereffening moet bijgevolg worden beschouwd als een adequaat middel om de recuperatie van nadelige vervreemdingen ten gevolge van dergelijke bedrieglijke vereffeningen te vergemakkelijken. B.6. Gelet op de in artikel 12, laatste lid, van de faillissementswet bepaalde beperkende voorwaarde dat er aanwijzingen moeten bestaan dat de vereffening is of wordt bewerkstelligd met de bedoeling nadeel te berokkenen aan de schuldeisers, is de in het geding zijnde maatregel niet onevenredig ten opzichte van het in B.4 uiteengezette doel. Dit is tevens uitdrukkelijk beklemtoond tijdens de parlementaire liquidation conduisant alors à des aliénations aux dépens des créanciers et de la liquidation ultérieure de la faillite, sans aucune possibilité d'un contrôle externe équivalent à celui exercé au cours de la procédure de faillite. La possibilité d'étendre la période de cessation de paiements au-delà de six mois dans le cas d'une personne morale en liquidation dissoute plus de six mois avant le jugement déclaratif de la faillite doit par conséquent être considérée comme un moyen adéquat pour remédier plus facilement aux aliénations préjudiciables résultant de ces liquidations frauduleuses. B.6. Compte tenu des conditions restrictives fixées dans l'article 12, dernier alinéa, de la loi sur les faillites, à savoir qu'il doit exister des indices que la liquidation a été ou est menée dans l'intention de nuire aux créanciers, la mesure en cause n'est pas disproportionnée à l'objectif exposé au B.4. Ceci a du reste été
voorbereiding : souligné explicitement au cours des travaux préparatoires :
« Dit amendement beperkt de uitbreiding van de verdachte periode tot « Cet amendement limite l'extension de la période suspecte aux seuls
enkel die gevallen waar een frauduleuze vereffening het faillissement cas où la faillite a été précédée d'une liquidation frauduleuse. En
is voorafgegaan. Indien inderdaad het tijdstip van de staking van effet, si le moment de la cessation de paiement devait pouvoir être
betaling kan worden vastgesteld op meer dan zes maanden voor elke établi plus de six mois avant la faillite pour toute liquidation, la
vereffening, zal in de toekomst boven alle vereffeningen de dreiging menace planera sur l'ensemble des liquidations de voir certains actes
hangen dat bepaalde handelingen niet-tegenwerpbaar worden verklaard. déclarés inopposables. Les liquidations amiables s'effectueraient de
Minnelijke vereffeningen zullen derwijze aanzienlijk moeilijker manière considérablement plus difficile, alors que le ratio legis de
verlopen, terwijl de ratio legis van het ingediende amendement nr. 40 l'amendement n° 40 est précisément limité à la lutte contre les
nu net beperkt was tot de bestrijding van frauduleuze vereffeningen. » liquidations frauduleuses. » (Doc. parl. , Chambre, 1995-1996, n°
(Parl. St ., Kamer, 1995-1996, nr. 330/13, p. 1, amendement nr. 128 330/13, p. 1, amendement n° 128 du Gouvernement)
van de Regering)
Daarenboven moet tevens rekening worden gehouden met artikel 489bis Il doit en outre être tenu compte de l'article 489bis du Code pénal
van het Strafwetboek, ingevoerd bij artikel 119, 4°, van de introduit par l'article 119, 4°, de la loi sur les faillites, en vertu
faillissementswet, volgens hetwelk de koopman die binnen de maand duquel est puni le commerçant qui, dans le mois de la cessation de ses
nadat hij heeft opgehouden te betalen en daarvan geen aangifte doet, paiements, omet d'en faire l'aveu, s'il est prouvé qu'il s'est abstenu
wordt gestraft, indien bewezen is dat hij die aangifte niet heeft
gedaan met het oogmerk de faillietverklaring uit te stellen, alsmede de faire cet aveu dans l'intention de retarder la déclaration de
met artikel 20 van de faillissementswet, volgens welke handelingen of faillite, ainsi que de l'article 20 de la loi sur les faillites, en
betalingen verricht met bedrieglijke benadelingen van de rechten van vertu duquel tous actes ou paiements faits en fraude des créanciers
schuldeisers niet kunnen worden tegengeworpen onverschillig op welke sont inopposables, quelle que soit la date à laquelle ils ont eu lieu.
datum zij hebben plaatsgehad.
B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 12, laatste lid, van de faillissementswet van 8 augustus 1997 L'article 12, dernier alinéa, de la loi du 8 août 1997 sur les
schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. faillites ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 27 november 2002. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 27 novembre 2002.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
P.-Y. Dutilleux. A. Arts. P.-Y. Dutilleux. A. Arts.
^