Uittreksel uit arrest nr. 136/2002 van 25 september 2002 Rolnummer 2309 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 1, 1°, en 12 van de wet van 8 november 1993 tot bescherming van de titel van psycholoog, gesteld door de Raad Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fra(...) | Extrait de l'arrêt n° 136/2002 du 25 septembre 2002 Numéro du rôle : 2309 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 1 er , 1°, et 12 de la loi du 8 novembre 1993 protégeant le titre de psychologue, posées par l La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, (...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Uittreksel uit arrest nr. 136/2002 van 25 september 2002 | Extrait de l'arrêt n° 136/2002 du 25 septembre 2002 |
Rolnummer 2309 | Numéro du rôle : 2309 |
In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 1, 1°, en 12 | En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 1er, |
van de wet van 8 november 1993 tot bescherming van de titel van | 1°, et 12 de la loi du 8 novembre 1993 protégeant le titre de |
psycholoog, gesteld door de Raad van State. | psychologue, posées par le Conseil d'Etat. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters | composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. |
L. François, P. Martens, M. Bossuyt, A. Alen en J.-P. Moerman, | François, P. Martens, M. Bossuyt, A. Alen et J.-P. Moerman, assistée |
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | du greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen | I. Objet des questions préjudicielles |
Bij arrest nr. 101.222 van 28 november 2001 in zake A. Lamette tegen | Par arrêt n° 101.222 du 28 novembre 2001 en cause de A. Lamette contre |
de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het | l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour |
Arbitragehof is ingekomen op 28 december 2001, heeft de Raad van State | d'arbitrage le 28 décembre 2001, le Conseil d'Etat a posé les |
de volgende prejudiciële vragen gesteld : | questions préjudicielles suivantes : |
« 1. Schendt artikel 1, 1°, van de wet van 8 november 1993 tot | « 1. L'article 1er, 1°, de la loi du 8 novembre 1993 protégeant le |
bescherming van de titel van psycholoog de artikelen 10 en 11 van de | titre de psychologue viole-t-il les articles 10 et 11 de la |
Grondwet doordat het, in littera a) , die titel voorbehoudt aan | Constitution en ce que, par son littera a) , il réserve ce titre aux |
personen die houder zijn van een door een Belgische universiteit | personnes qui sont titulaires d'un diplôme de licencié ou de docteur |
uitgereikt diploma van licentiaat of doctor in de psychologie of van | en psychologie délivré par une université belge, ou d'un diplôme |
een daarmee door de bevoegde instantie gelijkwaardig verklaard | étranger déclaré équivalent à ce diplôme par l'autorité compétente, en |
buitenlands diploma, doordat het, in littera b) , diezelfde titel | ce que, par son littera b) , il réserve le même titre aux personnes |
voorbehoudt aan personen die houder zijn van één van de vermelde | qui sont titulaires d'un des diplômes mentionnés ou d'un diplôme |
diploma's of van een daarmee door de bevoegde instantie gelijkwaardig | étranger déclaré équivalent par l'autorité compétente, et en ce que, |
verklaard buitenlands diploma, en doordat het, in littera g) , | par son littera g) , il réserve le même titre aux personnes qui sont |
dezelfde titel voorbehoudt aan personen die houder zijn van een | |
diploma voorgeschreven door een andere Lid-Staat van de Europese | titulaires d'un diplôme prescrit par un autre Etat membre de la |
Gemeenschap of een andere Staat die partij is bij de Overeenkomst | Communauté européenne ou par un autre Etat qui est partie à l'Accord |
betreffende de Europese Economische Ruimte, terwijl het ertoe | |
verplicht diezelfde titel te weigeren aan een persoon die zijn diploma | sur l'Espace économique européen, alors qu'il oblige à refuser ce même |
in de psychologie niet heeft behaald aan een faculteit of een | titre à la personne qui a acquis un diplôme en psychologie dans une |
instituut voor psychologie en pedagogie maar aan een andere faculteit | faculté ou un institut d'une université belge autre qu'une faculté ou |
of een ander instituut van een Belgische universiteit ? | un institut de psychologie ou de pédagogie ? |
2. Schendt artikel 12 van de wet van 8 november 1993 tot bescherming | 2. L'article 12 de la loi du 8 novembre 1993 protégeant le titre de |
van de titel van psycholoog de artikelen 10 en 11 van de Grondwet voor | psychologue viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, dans |
zover het het voordeel van zijn overgangsbepalingen voorbehoudt aan de | la mesure où il réserve le bénéfice de ses dispositions transitoires |
gediplomeerden van een faculteit of een instituut voor psychologie en | aux seuls diplômés issus d'une faculté ou d'un institut de psychologie |
pedagogie van een Belgische universiteit en het dat voordeel weigert | |
aan de gediplomeerden in de psychologie of de gediplomeerden die een | et de pédagogie d'une université belge et qu'il le refuse aux diplômés |
opleiding in de psychologie hebben gevolgd aan een andere faculteit of | en psychologie ou ayant suivi une formation en psychologie dans une |
een ander instituut van een Belgische universiteit ? | autre faculté ou un autre institut d'une université belge ? |
3. Subsidiair, schendt artikel 12 van de wet van 8 november 1993 tot | 3. Subsidiairement, l'article 12 de la loi du 8 novembre 1993 |
bescherming van de titel van psycholoog de artikelen 10 en 11 van de | protégeant le titre de psychologue viole-t-il les articles 10 et 11 de |
Grondwet voor zover het het voordeel van zijn overgangsbepalingen | |
voorbehoudt aan de gediplomeerden van een faculteit of instituut voor | la Constitution, dans la mesure où il réserve le bénéfice de ses |
psychologie en pedagogie van een Belgische universiteit en het dat | dispositions transitoires aux seuls diplômés issus d'une faculté ou |
voordeel weigert aan de gediplomeerden in de psychologie of de | d'un institut de psychologie et de pédagogie d'une université belge et |
gediplomeerden die een opleiding in de psychologie hebben gevolgd aan | qu'il le refuse aux diplômés en psychologie ou ayant suivi une |
een andere faculteit of een ander instituut van een Belgische | formation en psychologie issus d'une autre faculté ou d'un autre |
universiteit zonder hen in staat te stellen hun beroepservaring te | institut d'une université belge, sans leur permettre de faire état de |
doen gelden, terwijl artikel 14 van dezelfde wet de personen die | leur expérience professionnelle, alors que l'article 14 de la même loi |
houder zijn van een diploma in de psychologie behaald in het hoger | permet aux diplômés en psychologie dans un enseignement supérieur non |
onderwijs buiten de universiteit dat door de Staat of door de | universitaire organisé, reconnu ou subventionné par l'Etat ou par la |
Gemeenschap georganiseerd, erkend of gesubsidieerd wordt, de | communauté, de faire valoir cette expérience professionnelle en vue de |
mogelijkheid biedt die beroepservaring te doen gelden om de titel van | |
psycholoog te verkrijgen ? » | se faire reconnaître le titre de psychologue ? » |
(...) | (...) |
IV. In rechte | IV. En droit |
(...) | (...) |
B.1. De artikelen 1, 1°, en 12, waarop de prejudiciële vragen | B.1. Les articles 1er, 1°, et 12, sur lesquels portent les questions |
betrekking hebben, en de artikelen 14 tot 16 van de wet van 8 november | préjudicielles, et les articles 14 à 16 de la loi du 8 novembre 1993 |
1993 tot bescherming van de titel van psycholoog bepalen : | protégeant le titre de psychologue disposent : |
« Art. 1.Niemand mag de titel van psycholoog dragen, indien hij niet |
« Article 1er.Nul ne peut porter le titre de psychologue s'il ne |
aan volgende voorwaarden voldoet : | remplit les conditions suivantes : |
1° houder zijn : | 1° être porteur : |
a) van een door een Belgische universiteit uitgereikt diploma van | a) d'un diplôme de licencié ou docteur en psychologie délivré par une |
licentiaat of doctor in de psychologie of van een daarmee door de | université belge, ou d'un diplôme étranger déclaré équivalent à ce |
bevoegde instantie gelijkwaardig verklaard buitenlands diploma; | diplôme par l'autorité compétente; |
b) of van één van de hierna vermelde, door een Belgische universiteit | b) ou d'un des diplômes mentionnés ci-après, délivré par une |
uitgereikte diploma's of van een daarmee door de bevoegde instantie | université belge, ou d'un diplôme étranger déclaré équivalent à un de |
gelijkwaardig verklaard buitenlands diploma : | ces diplômes par l'autorité compétente : |
- licentiaat of doctor in de beroepsoriëntering en selectie; | - licentiaat of doctor in de beroepsoriëntering en selectie; |
- licentiaat of doctor in de psychologische wetenschappen; | - licentiaat of doctor in de psychologische wetenschappen; |
- licentiaat of doctor in de toegepaste psychologie; | - licentiaat of doctor in de toegepaste psychologie; |
- licentiaat of doctor in de psychologische en pedagogische | - licentiaat of doctor in de psychologische en pedagogische |
wetenschappen - richting ontwikkelingspsychologie; | wetenschappen - richting ontwikkelingspsychologie; |
- licentiaat of doctor in de psychologische en pedagogische | - licentiaat of doctor in de psychologische en pedagogische |
wetenschappen - richting industriële psychologie; | wetenschappen - richting industriële psychologie; |
- licentiaat of doctor in de psychologische en pedagogische | - licentiaat of doctor in de psychologische en pedagogische |
wetenschappen - richting ontwikkelings- en klinische psychologie; | wetenschappen - richting ontwikkeling- en klinische psychologie; |
- licentiaat of doctor in de psychologische en pedagogische | - licentiaat of doctor in de psychologische en pedagogische |
wetenschappen - richting bedrijfspsychologie; | wetenschappen - richting bedrijfspsychologie; |
- licentiaat of doctor in de psychologische en pedagogische | - licentiaat of doctor in de psychologische en pedagogische |
wetenschappen - richting theoretische en experimentele psychologie; | wetenschappen - richting theoretische en experimentele psychologie; |
- licentiaat of doctor in de ontwikkelingspsychologie; | - licentiaat of doctor in de ontwikkelingspsychologie; |
- licentiaat of doctor in de klinische psychologie; | - licentiaat of doctor in de klinische psychologie; |
- licencié ou docteur en orientation et sélection professionnelles; | - licencié ou docteur en orientation et sélection professionnelles; |
- licencié ou docteur en sciences psychologiques; | - licencié ou docteur en sciences psychologiques; |
- licencié ou docteur en psychologie appliquée; | - licencié ou docteur en psychologie appliquée; |
- licencié ou docteur en sciences psychologiques et pédagogiques - | - licencié ou docteur en sciences psychologiques et pédagogiques - |
orientation psychologie génétique; | orientation psychologie génétique; |
- licencié ou docteur en sciences psychologiques et pédagogiques - | - licencié ou docteur en sciences psychologiques et pédagogiques - |
orientation psychologie industrielle; | orientation psychologie industrielle; |
- licencié ou docteur en sciences psychologiques et pédagogiques avec | - licencié ou docteur en sciences psychologiques et pédagogiques avec |
l'une des attestations suivantes: | l'une des attestations suivantes : |
- psychologie clinique; | - psychologie clinique; |
- psychologie sociale et socio-psychologie; | - psychologie sociale et socio-psychologie; |
- psychologie industrielle; | - psychologie industrielle; |
- psychologie clinique et curative; | - psychologie clinique et curative; |
- licentiaat of doctor in de psychopedagogische wetenschappen - | - licencié ou docteur en sciences psychopédagogiques - orientation |
richting psychologie; | psychologie; |
c) of van een vóór 1 januari 1960 door een Belgische universiteit | c) ou d'un diplôme de licencié ou docteur délivré avant le 1er janvier |
uitgereikt diploma van licentiaat of doctor en als lid van het | 1960 par une université belge et enseigner la psychologie à une |
academisch personeel psychologie doceren aan een Belgische | université belge en tant que membre du personnel académique; |
universiteit; d) of van een niet-universitair diploma van adviseur inzake | d) ou d'un diplôme non universitaire de conseiller d'orientation |
beroepskeuze bedoeld in het koninklijk besluit van 22 oktober 1936 en | professionnelle, visé à l'arrêté royal du 22 octobre 1936 et obtenu |
behaald vóór 13 januari 1947; | avant le 13 janvier 1947; |
e) of van een diploma van ' licencié en sciences psychopédagogiques - | e) ou d'un diplôme de licencié en sciences psychopédagogiques - |
orientation guidance et counseling ' uitgereikt door de | orientation guidance et counseling, délivré par l'Université de l'Etat |
Rijksuniversiteit te Bergen vóór de bekendmaking van deze wet; | de Mons avant la publication de la présente loi; |
f) of van een diploma van licentiaat of doctor in de psychologische en | f) ou d'un diplôme de licencié ou docteur en sciences psychologiques |
pedagogische wetenschappen, of van een diploma van licentiaat of | et pédagogiques, ou d'un diplôme de licencié ou docteur en sciences |
doctor in de psycho-pedagogische wetenschappen, behaald voor de | psychopédagogiques, obtenu avant la publication de la présente loi; |
bekendmaking van deze wet; | |
g) 1. een diploma voorgeschreven door een andere Lid-Staat van de | g) 1. un diplôme prescrit par un autre Etat membre de la Communauté |
Europese Gemeenschap of een andere Staat die partij is bij de | européenne ou un autre Etat qui est partie à l'Accord sur l'Espace |
Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte, hierna ' | économique européen, dénommé ci-après ' Etat ', pour accéder à la |
Staat ' te noemen, om tot het beroep van psycholoog op zijn | |
grondgebied te worden toegelaten dan wel deze activiteit aldaar uit te | profession de psychologue sur son territoire ou l'y exercer, et qui a |
oefenen, en dat in een Staat behaald is. | été obtenu dans un Etat. |
Wordt verstaan onder diploma : | On entend par diplôme : |
alle diploma's, getuigschriften en andere titels dan welk elk geheel | tout diplôme, certificat ou autre titre ou tout ensemble de tels |
van dergelijke diploma's, certificaten en andere titels : | diplômes, certificats ou autres titres : |
- afgegeven door een bevoegde autoriteit in een Staat, | - qui a été délivré par une autorité compétente dans un Etat, |
- waaruit blijkt dat de houder met succes een post-secundaire | - dont il résulte que le titulaire a suivi avec succès un cycle |
studiecyclus van ten minste drie jaar of een gelijkwaardige | d'études post-secondaires d'une durée minimale de trois ans, ou d'une |
deeltijdstudie heeft gevolgd aan een universiteit of een instelling | durée équivalente à temps partiel, dans une université ou un |
voor hoger onderwijs of een andere instelling van hetzelfde | établissement d'enseignement supérieur ou dans un autre établissement |
opleidingsniveau en, in voorkomend geval, dat hij met succes de | du même niveau de formation et, le cas échéant, qu'il a suivi avec |
beroepsopleiding heeft gevolgd die in aanvulling op de post-secundaire | succès la formation professionnelle requise en plus du cycle d'études |
studiecyclus wordt vereist, | post-secondaires, |
- waaruit blijkt dat de houder de vereiste beroepskwalificaties bezit | - dont il résulte que le titulaire possède les qualifications |
om tot het gereglementeerd beroep van psycholoog in die Staat te | professionnelles requises pour accéder à la profession réglementée de |
worden toegelaten of om dat beroep uit te oefenen, wanneer de met het | psychologue dans cet Etat ou l'exercer, dès lors que la formation |
diploma, het certificaat of de andere titel afgesloten opleiding | sanctionnée par ce diplôme, certificat ou autre titre a été acquise |
overwegend in de Europese Gemeenschap of de Europese Economische | dans une mesure prépondérante dans la Communauté européenne ou |
Ruimte is genoten of wanneer de houder ervan een driejarige | l'Espace économique européen, ou dès lors que son titulaire a une |
beroepservaring heeft opgedaan, gewaarmerkt door de Staat die een diploma, een certificaat of een andere titel van een derde land heeft erkend. Alle diploma's, certificaten en andere titels, dan wel elk geheel van dergelijke diploma's, certificaten en andere titels die door een bevoegde autoriteit in een Staat zijn afgegeven, worden gelijkgesteld met een diploma indien daarmee een in de Europese Gemeenschap of de Europese Economische Ruimte gevolgde opleiding wordt afgesloten welke door een bevoegde autoriteit in die Staat als gelijkwaardig wordt erkend, en daaraan dezelfde rechten inzake toegang tot of uitoefening van het gereglementeerd beroep van psycholoog zijn verbonden; 2. of, indien de betrokkene het beroep van psycholoog gedurende twee jaar tijdens de voorafgaande tien jaren voltijds heeft uitgeoefend in een Staat waar dat beroep niet gereglementeerd is, een opleidingstitel | expérience professionnelle de trois ans certifiée par l'Etat qui a reconnu un diplôme, certificat ou autre titre délivré dans un pays tiers. Est assimilé à un diplôme tout diplôme, certificat ou autre titre, ou tout ensemble de tels diplômes, certificats et autres titres, qui a été délivré par une autorité compétente dans un Etat dès lors qu'il sanctionne une formation acquise dans la Communauté européenne ou l'Espace économique européen et reconnue par une autorité compétente dans cet Etat comme étant de niveau équivalent, et qu'il y confère les mêmes droits d'accès à la profession réglementée de psychologue ou d'exercice de celle-ci; 2. ou, si l'intéressé a exercé à temps plein la profession de psychologue pendant deux ans au cours des dix années précédentes dans un Etat qui ne réglemente pas cette profession, un titre de formation |
: | : |
- afgegeven door een bevoegde autoriteit in een Staat, - waaruit blijkt dat de houder ervan met succes een post-secundaire studiecyclus van ten minste drie jaar of een gelijkwaardige deeltijdstudie heeft gevolgd aan een universiteit of een instelling van hoger onderwijs of een andere instelling van hetzelfde opleidingsniveau in een Staat, en, in voorkomend geval, dat hij met succes de beroepsopleiding heeft gevolgd die in aanvulling op de post-secundaire studiecyclus wordt vereist, - en die hem op de uitoefening van het beroep van psycholoog heeft voorbereid. Alle titels, dan wel elk geheel van dergelijke titels die door een bevoegde autoriteit in een Staat zijn afgegeven, worden met de in het eerste lid bedoelde opleidingstitel gelijkgesteld, indien daarmee een in de Europese Gemeenschap of de Europese Economische Ruimte gevolgde opleiding wordt afgesloten welke door de Staat als gelijkwaardig is erkend, mits de andere Staten en de Europese Commissie van deze | - qui a été délivré par une autorité compétente dans un Etat, - dont il apparaît que son titulaire a suivi avec succès un cycle d'études post-secondaires d'une durée minimale de trois ans, ou d'une durée équivalente à temps partiel, dans une université ou un établissement d'enseignement supérieur ou dans un autre établissement du même niveau de formation d'un Etat et, le cas échéant, qu'il a suivi avec succès la formation professionnelle requise en plus du cycle d'études post-secondaires, - et qui l'a préparé à l'exercice de la profession de psychologue. Est assimilé au titre de formation visé à l'alinéa 1er, tout titre ou ensemble de titres qui a été délivré par une autorité compétente dans un Etat, dès lors qu'il sanctionne une formation acquise dans la Communauté européenne ou l'Espace économique européen et qu'il est reconnu comme équivalent par l'Etat, à condition que cette reconnaissance ait été notifiée aux autres Etats et à la Commission |
erkenning in kennis zijn gesteld. » | européenne. » |
« Art. 12.Worden eveneens gemachtigd de titel van psycholoog te |
« Art. 12.Sont également autorisées à porter le titre de psychologue |
dragen, de personen die, vóór de inwerkingtreding van deze wet, een | les personnes qui, avant l'entrée en vigueur de la présente loi, ont |
diploma behaald hebben aan een faculteit of een instituut voor | obtenu un diplôme dans une faculté ou un institut de psychologie et de |
psychologie en pedagogie van een Belgische universiteit waarvan de | pédagogie d'une université belge, dont l'équivalence avec les diplômes |
gelijkwaardigheid aan de in artikel 1, 1°, a) en b) , bedoelde | visés à l'article 1er, 1°, a) et b) , est reconnue par le ministre des |
diploma's erkend is door de Minister van Middenstand, na advies van de | Classes moyennes, après avis de la Commission, compte tenu de la |
Commissie, rekening houdende met de aanvullende vorming die, in | formation complémentaire qui, le cas échéant, a été suivie dans ces |
voorkomend geval, verkregen werd in dezelfde instellingen, zelfs na de | mêmes institutions, même après la publication de la présente loi. » |
bekendmaking van deze wet. » | |
« Art. 14.§ 1. Zijn tevens gemachtigd de titel van psycholoog te |
« Art. 14.§ 1er. Sont également autorisées à porter le titre de |
psychologue, avec tous les droits qui y sont attachés, les personnes | |
dragen met alle rechten daaraan verbonden, de personen ten aanzien van | qui font l'objet d'une décision favorable de la Commission de |
wie de bij artikel 15 ingestelde Erkenningscommissie een gunstige | reconnaissance instituée par l'article 15 et rendue conformément à |
beslissing heeft genomen overeenkomstig artikel 16, of ten aanzien van | l'article 16, ou d'une décision favorable du ministre des Classes |
wie de Minister van Middenstand een gunstige beslissing heeft genomen | |
overeenkomstig artikel 17. | moyennes, rendue conformément à l'article 17. |
De in het vorige lid beoogde personen moeten op de datum van de | Les personnes visées à l'alinéa précédent doivent, à la date d'entrée |
inwerkingtreding van deze wet houder zijn van een diploma in de | en vigueur de la présente loi, avoir obtenu un diplôme en psychologie |
psychologie behaald in het hoger onderwijs buiten de universiteit dat | dans un enseignement supérieur non universitaire organisé, reconnu ou |
door de Staat of door de Gemeenschap georganiseerd, erkend of | subventionné par l'Etat ou la Communauté, et avoir exercé des |
gesubsidieerd wordt, en gedurende ten minste drie jaar of vier jaar | activités professionnelles en relation avec la psychologie pendant au |
naargelang van het behaalde diploma een beroep hebben uitgeoefend dat | moins trois ans ou quatre ans, selon le diplôme qu'elles ont obtenu. |
verband houdt met de psychologie. | |
§ 2. De personen bedoeld in § 1 moeten een aanvraag indienen bij de | § 2. Les personnes visées au § 1er doivent adresser requête au |
Minister van Middenstand binnen twaalf maanden te rekenen van de | ministre des Classes moyennes dans les douze mois qui suivent l'entrée |
inwerkingtreding van deze wet. | en vigueur de la présente loi. |
Bij de aanvraag moeten de volgende documenten gevoegd worden : | La requête dont être accompagnée des documents suivants : |
- een eensluidend verklaard afschrift van het behaalde diploma in de | - la copie certifiée conforme du diplôme obtenu en psychologie ou |
psychologie of een attest van de instelling die het diploma heeft | d'une attestation émanant de l'établissement qui a délivré le diplôme; |
uitgereikt; - een getuigschrift tot staving van het feit dat de aanvrager | - une attestation selon laquelle le requérant a exercé des activités |
gedurende ten minste drie jaar een beroep heeft uitgeoefend dat | en relation avec la psychologie pendant au moins trois ans si le |
verband houdt met de psychologie indien een A1-diploma behaald werd in | diplôme a été obtenu au terme d'un enseignement de type A1 dispensé en |
het dagonderwijs en gedurende ten minste vier jaar indien een | cours du jour et pendant au moins quatre ans si le diplôme a été |
B1-diploma behaald werd in de avondleergangen van het onderwijs voor | obtenu au terme d'un enseignement de promotion sociale de type B1 |
sociale promotie. | dispensé en cours du soir. |
De Minister van Middenstand geeft een bewijs van ontvangst van de | Le ministre des Classes moyennes accuse réception de la requête. |
aanvraag. Het ontvangstbewijs geldt als voorlopige machtiging om de | L'accusé de réception vaut autorisation provisoire de porter le titre |
titel van psycholoog te voeren tot de Erkenningscommissie of de | de psychologue jusqu'à la notification de la décision de la Commission |
Minister van Middenstand hun beslissing genomen overeenkomstig de | de reconnaissance ou du ministre des Classes moyennes, rendue |
artikelen 16 of 17, kenbaar hebben gemaakt. | conformément aux articles 16 ou 17. |
Onverminderd de toepassing van het vorige lid, mogen de personen | Sans préjudice à l'application de l'alinéa précédant, les personnes |
bedoeld in § 1 voorlopig de titel van psycholoog voeren gedurende de | visées au § 1er sont autorisées à porter provisoirement le titre de |
in het eerste lid bedoelde periode van twaalf maanden. | psychologue durant la période de douze mois visée à l'alinéa 1er. |
Art. 15.§ 1. Bij het Ministerie van Middenstand wordt binnen twee |
Art. 15.§ 1er. Une Commission de reconnaissance est instituée auprès |
maanden na de inwerkingtreding van deze wet een Erkenningscommissie | du ministre des Classes moyennes dans les deux mois qui suivent |
ingesteld, die tot taak heeft de aanvragen te onderzoeken die door de | l'entrée en vigueur de la présente loi, qui a pour mission d'examiner |
in artikel 14 bedoelde personen aan de Minister worden toegezonden. | les requêtes adressées au ministre par les personnes visées à l'article 14. |
§ 2. De Erkenningscommissie wordt voorgelezen door een andere | § 2. La Commission de reconnaissance est présidée par un magistrat |
magistraat dan de voorzitter van de Psychologencommissie bedoeld in | autre que le président de la Commission des psychologues prévue à |
artikel 3 van deze wet. | l'article 3 de la présente loi. |
De Erkenningscommissie bestaat uit een nederlandstalige kamer en een | La Commission de reconnaissance est composée d'une chambre |
franstalige kamer. | d'expression française et d'une chambre d'expression néerlandaise. |
Elke kamer bestaat voor de helft uit ambtenaren van het Ministerie van | Chaque chambre est composée pour moitié de fonctionnaire du Ministère |
Middenstand die geen houder zijn van een diploma bedoeld in artikel 1 | des Classes moyennes non-porteurs d'un diplôme visé à l'article 1er de |
van deze wet, en voor de helft uit afgevaardigden gelijkelijk | la présente loi, et pour moitié, paritairement, de délégués issus de |
afkomstig van de Belgische Federatie van psychologen en van | la fédération nationale belge des psychologues et des unions et |
beroepsorganisaties en de beroepsverenigingen van de gediplomeerden in | associations professionnelles regroupant les diplômes de |
de psychologie van het hoger onderwijs buiten de universiteit. | l'enseignement supérieur non universitaire en psychologie. |
Art. 16.De Erkenningscommissie doet bij een gemotiveerde beslissing |
Art. 16.La Commission de reconnaissance se prononce par décision |
uitspraak binnen zes maanden te rekenen van de indiening van de | motivée dans les six mois de l'introduction de la requête visée à |
aanvraag bedoeld in artikel 14. | l'article 14. |
De aanvrager kan vragen te worden gehoord, eventueel bijgestaan door | Le requérant peut demander à être entendu, éventuellement assisté d'un |
een raadsman. | conseil. |
De Erkenningscommissie stelt de aanvrager in kennis van haar | La Commission de reconnaissance notifie sa décision au requérant, sous |
beslissing bij een ter post aangetekende brief met ontvangstbewijs. | |
Wordt er binnen de in het eerste lid gesteld termijn geen beslissing | pli recommandé à la poste avec accusé de réception. |
genomen, dan kan de aanvrager ervan uitgaan dat de titel van | L'absence de décision dans le délai fixé à l'alinéa 1er vaut |
psycholoog erkend is. » | reconnaissance du titre de psychologue au requérant. » |
B.2.1. Bij de wet van 8 november 1993 wordt de titel van psycholoog | B.2.1. La loi du 8 novembre 1993 réserve le titre de psychologue aux |
voorbehouden aan de houders van de Belgische of buitenlandse | porteurs des diplômes universitaires, belges ou étrangers, énumérés à |
universitaire diploma's die zijn opgesomd in artikel 1, 1°, a) tot f) | l'article 1er, 1°, a) à f) , et aux porteurs des diplômes répondant |
, en aan de houders van de diploma's die voldoen aan de voorwaarden | |
die zijn vastgelegd bij artikel 1, 1°, g) , die zijn behaald in een | aux conditions fixées par l'article 1er, 1°, g) , obtenus dans un Etat |
Lid-Staat van de Europese Unie of van de Europese Economische Ruimte | membre de l'Union européenne ou de l'Espace économique européen et |
en die vereist zijn om er het beroep van psycholoog uit te oefenen. | requis pour y exercer la profession de psychologue. |
B.2.2. De wet voorziet in twee overgangsregelingen voor wie bij de | B.2.2. Elle comporte deux régimes transitoires bénéficiant à ceux qui, |
inwerkingtreding ervan het beroep van psycholoog uitoefende : dankzij | lors de son entrée en vigueur, exerçaient la profession de psychologue |
het eerste overgangsstelsel (artikel 12) mogen diegenen de titel | : le premier (article 12) permet le port du titre à ceux qui en ont |
dragen die vóór 31 december 1996 daartoe een aanvraag hebben ingediend | fait la demande avant le 31 décembre 1996 (article 13, § 1er) et qui |
(artikel 13, § 1) en die een Belgisch universitair diploma hebben dat | disposent d'un diplôme universitaire belge, obtenu dans une faculté ou |
werd behaald aan een faculteit of een instituut voor psychologie en | un institut de psychologie et de pédagogie et reconnu équivalent à |
pedagogie en waarvan de Minister van Middenstand, na advies van de | ceux visés à l'article 1er par le ministre des Classes moyennes sur |
Psychologencommissie opgericht bij artikel 3 van de wet, de | avis de la commission des psychologues instituée par l'article 3 de la |
gelijkwaardigheid heeft erkend; dankzij het tweede overgangsstelsel | |
(artikel 14) mogen diegenen de titel dragen die binnen twaalf maanden | loi; le second (article 14) permet le port du titre à ceux qui en ont |
vanaf de inwerkingtreding van de wet daartoe een aanvraag hebben | fait la demande dans les douze mois de l'entrée en vigueur de la loi |
ingediend (artikel 14, § 2), die houder zijn van een diploma in de | (article 14, § 2), sont titulaires d'un diplôme de psychologie de |
psychologie behaald in het hoger onderwijs buiten de universiteit, een | l'enseignement supérieur non universitaire, ont exercé des activités |
beroep hebben uitgeoefend dat verband houdt met psychologie gedurende | professionnelles en relation avec la psychologie pendant la durée |
de bij de wet vastgelegde termijn en ten aanzien van wie de bij de wet | fixée par la loi et ont obtenu de l'autorité désignée par celle-ci une |
aangewezen overheid een gunstige beslissing heeft genomen. | |
B.3. Uit de motivering van het verwijzingsarrest blijkt dat de in het | décision favorable. B.3. Il résulte de la motivation de l'arrêt a quo |
geding zijnde bepalingen aanleiding zouden geven tot een verschil in | que les dispositions en cause créeraient une différence de traitement |
behandeling tussen, enerzijds, de houders van een diploma dat verband | entre, d'une part, les titulaires d'un diplôme ayant trait à la |
houdt met psychologie en dat werd behaald aan een andere faculteit of | psychologie obtenu dans une faculté ou un institut d'une université |
een ander instituut van een Belgische universiteit dan aan een | belge autre qu'une faculté ou un institut de psychologie ou de |
faculteit of instituut voor psychologie of pedagogie, die de titel van | pédagogie, qui ne peuvent porter le titre de psychologue, et, d'autre |
psycholoog niet mogen dragen en, anderzijds : | part : |
- de houders van een diploma dat beantwoordt aan de bij de wet | - les titulaires d'un diplôme répondant aux conditions fixées par la |
vastgelegde voorwaarden, dat behaald werd in een Lid-Staat van de | loi, obtenu dans un Etat membre de l'Union européenne ou de l'Espace |
Europese Unie of van de Europese Economische Ruimte en dat vereist is | économique européen et requis pour y exercer la profession de |
om er het beroep van psycholoog uit te oefenen, die binnen het | psychologue, ceux-ci pouvant, dans le régime organique, porter le |
organieke stelsel de titel van psycholoog mogen dragen (artikel 1, 1°, | titre de psychologue (article 1er, 1°, g) ; première question |
g) ; eerste prejudiciële vraag); | préjudicielle); |
- de houders van een diploma dat werd behaald aan een faculteit of een | - les titulaires d'un diplôme d'une faculté ou d'un institut de |
instituut voor psychologie en pedagogie van een Belgische universiteit | psychologie et de pédagogie d'une université belge reconnu par |
dat erkend is door de bij de wet aangewezen overheid, die binnen het | l'autorité désignée par la loi, lesquels peuvent, dans le régime |
overgangsstelsel de titel van psycholoog mogen dragen (artikel 12; | transitoire, porter le titre de psychologue (article 12; deuxième |
tweede prejudiciële vraag); | question préjudicielle); |
- de houders van een diploma in de psychologie behaald in het hoger onderwijs buiten de universiteit (dat door de bevoegde overheid is erkend) die gedurende een welbepaalde periode een beroepsactiviteit als psycholoog hebben uitgeoefend, die binnen het overgangsstelsel de titel van psycholoog mogen dragen (artikel 14; derde prejudiciële vraag). B.4. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. | - les titulaires d'un diplôme de psychologie de l'enseignement supérieur non universitaire (reconnu par l'autorité compétente) et ayant exercé une activité de psychologue pendant une période déterminée, lesquels peuvent, dans le régime transitoire, porter le titre de psychologue (article 14; troisième question préjudicielle). B.4. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. |
B.5. De wetgever, die de titel van psycholoog kon beschermen, heeft | B.5. La loi, qui pouvait protéger le titre de psychologue, a défini, |
zowel in het nieuwe stelsel als in de overgangsstelsels die zijn | tant dans le système qu'elle institue que dans les régimes |
ingevoerd, categorieën vastgelegd die aan objectieve criteria | transitoires mis en place, des catégories qui correspondent à des |
beantwoorden. | critères objectifs. |
B.6. De wetgever heeft vastgesteld dat de beroepsactiviteiten die | B.6. Le législateur a constaté que les activités professionnelles |
verband houden met psychologie een « enorme expansie » hebben gekend, | ayant trait à la psychologie avaient connu une « importante expansion |
waarbij « het ontbreken van een behoorlijk wettelijk kader voor de | [...], l'absence d'un cadre légal convenable pour les psychologues |
psycholoog [...] alleszins [heeft] bijgedragen tot de | |
ondoorzichtigheid van en de bestaande verwarring omtrent taak, vorming | [ayant] certainement contribué à la non-transparence et à la confusion |
en statuut van de psycholoog » (Parl. St. , Senaat, 1983-1984, nr. | existantes en ce qui concerne l'activité, la formation et le statut du |
726-1, p. 1). Hij heeft bepalingen goedgekeurd die naar zijn oordeel | psychologue » (Doc. parl. , Sénat, 1983-1984, n° 726-1, p. 1). Il a |
tot doel hadden « een einde te stellen aan een toestand waar iedereen | adopté des dispositions qui, à son estime, visent à mettre « un terme |
zich psycholoog mag noemen » (Parl. St. , Senaat, | à une situation qui permet à tout un chacun de se dire psychologue » |
1983-1984, nr. 726-2, p. 2), waarbij vermeden werd titels gelijk te | (Doc. parl. , Sénat, 1983-1984, n° 726-2, p. 2), en évitant |
stellen die qua opleiding in feite niet gelijkwaardig zijn (Parl. St. | d'assimiler des titres qui ne reposent pas en fait sur une formation |
, Kamer, 1985-1986, nr. 256/6, p. 5). De totstandkoming van de in het | équivalente (Doc. parl. , Chambre, 1985-1986, n° 256/6, p. 5). |
geding zijnde wet heeft verscheidene jaren in beslag genomen doordat | Plusieurs années furent nécessaires à l'élaboration de la loi en |
de wetgever zich onder meer liet adviseren door de beroepsverenigingen | cause, le législateur s'étant notamment fait éclairer par les |
van de sector (Parl. St. , Kamer, 1985-1986, nr. 256/6, p. 6) en | associations professionnelles du secteur (Doc. parl. , Chambre, |
doordat hij, via onder meer een overgangsregeling, rekening heeft | 1985-1986, n° 256/6, p. 6) et ayant pris en compte, notamment par le |
gehouden met de tegenstelling tussen de houders van een universitair | biais d'un régime transitoire, l'opposition existant entre les |
diploma en de houders van een ander diploma (Parl. St. , Kamer, | titulaires d'un diplôme universitaire et les titulaires d'un autre |
1985-1986, nr. 256/6, pp. 2 en 3; Senaat, 1991-1992, nr. 297-2, pp. 2, | diplôme (Doc. parl. , Chambre, 1985-1986, n° 256/6, pp. 2 et 3; Sénat, |
3 en 6; Kamer, 1992-1993, nr. 1145/2, p. 2). In dat verband heeft hij | 1991-1992, n° 297-2, pp. 2, 3 et 6; Chambre, 1992-1993, n° 1145/2, p. |
vastgesteld hoe moeilijk het is een exhaustieve lijst op te stellen | 2). Il a, à cet égard, constaté la grande difficulté de dresser une |
van de diploma's die voor erkenning in aanmerking kunnen komen (Parl. | liste exhaustive des diplômes pouvant faire l'objet d'une |
St. , Senaat, 1991-1992, nr. 297-2, p. 17) - zo groot was de | reconnaissance (Doc. parl. , Sénat, 1991-1992, n° 297-2, p. 17) - tant |
verscheidenheid ervan (Parl. St. , Kamer, 1985-1986, nr. 256/6, p. 5)- | était grande leur diversité (Doc. parl. , Chambre, 1985-1986, n° |
maar hij heeft duidelijk de houders van een niet-universitair diploma | 256/6, p. 5) - mais a manifestement entendu protéger à titre |
in de psychologie die ervaring kunnen aantonen, bij wijze van overgang | transitoire les titulaires d'un diplôme non universitaire de |
willen beschermen (Parl. St. , Kamer, 1985-1986, nr. 256/6, pp. 6 en | psychologie pouvant justifier d'une expérience (Doc. parl. , Chambre, |
9; Senaat, 1991-1992, nr. 297-2, pp. 4 en 16). B.7.1. De bescherming van beroepstitels moet worden verantwoord vanuit de bekommernis om een kwaliteitsvolle dienstverlening te garanderen aan wie een beroep doet op personen die deze titels dragen. De verschillen, opgesomd in B.3, die het gevolg zijn van die bescherming door de in het geding zijnde wet, dienen in dat opzicht te worden onderzocht. B.7.2. Het stemt overeen met de voormelde doelstelling om de titel van psycholoog voor te behouden aan diegenen die een universitair diploma in de psychologie hebben en aan diegenen die tot het beroep van psycholoog kunnen worden toegelaten of die activiteit kunnen uitoefenen op het grondgebied van de vreemde landen bedoeld in artikel 1, 1°, g) , en daartoe houder zijn van een diploma dat beantwoordt aan de voorwaarden van een bepaling die ter uitvoering van de Europese | 1985-1986, n° 256/6, pp. 6 et 9; Sénat, 1991-1992, n° 297-2, pp. 4 et 16). B.7.1. La protection de titres professionnels doit être justifiée par le souci de garantir un service de qualité à ceux qui font appel aux personnes qui les portent. Il convient d'examiner dans cette perspective les distinctions, énumérées au B.3, qui résultent de cette protection par la loi en cause. B.7.2. Il est conforme à l'objectif précité de réserver le titre de psychologue à ceux qui ont un diplôme universitaire de psychologue et à ceux qui peuvent accéder à la profession de psychologue ou l'exercer sur le territoire des Etats étrangers visés à l'article 1er, 1°, g) , et sont titulaires à cet effet d'un diplôme répondant aux conditions d'une disposition adoptée en exécution de la directive européenne |
richtlijn 89/48/EEG van de Raad van 21 december 1988 werd aangenomen : | 89/48/CEE du Conseil du 21 décembre 1988 : de tels critères peuvent en |
er kan immers van worden uitgegaan dat zulke criteria beantwoorden aan | effet être considérés comme répondant à l'exigence de qualité formulée |
de kwaliteitsvereiste vermeld in B.7.1. Tijdens de parlementaire | sous B.7.1. Il a d'ailleurs été constaté lors des travaux |
voorbereiding werd overigens vastgesteld dat « in het buitenland [...] | préparatoires qu'« à l'étranger, le titre de psychologue implique une |
de titel ' psycholoog ' naar een universitaire opleiding [verwijst] » | formation universitaire » et que « seuls les universitaires portent |
en dat « [daar] doorgaans [...] alleen universitair gevormden de titel | |
van psycholoog [dragen] » (Parl. St. , Kamer, 1985-1986, nr. 256/6, | généralement le titre de psychologue » (Doc. parl. , Chambre, |
pp. 6 en 9). Die kwaliteitsvereiste verantwoordt eveneens het uitgangspunt dat diploma's die niet aan die voorwaarden voldoen, niet de vereiste waarborgen inzake specialisatie of diepgaand onderzoek bieden. B.7.3. De wetgever heeft zich in zekere mate soepel willen opstellen door aan diegenen die een universitaire opleiding hebben gevolgd aan een faculteit of instituut voor psychologie en pedagogie of aan diegenen die een niet-universitaire opleiding psychologie hebben gevolgd en die ervaring kunnen aantonen, bij wijze van overgang toe te staan de titel van psycholoog te dragen, en door de instanties die hij heeft opgericht te machtigen de gelijkwaardigheid van de opleidingen te controleren. Hij heeft op die manier rekening willen houden met de verscheidenheid van situaties, die echter zo groot is dat opleidingen | 1985-1986, n° 256/6, pp. 6 et 9). Cette exigence de qualité justifie également que des diplômes ne répondant pas à ces conditions soient considérés comme ne présentant pas les garanties de spécialisation ou d'approfondissement requises. B.7.3. Le législateur a entendu faire preuve d'une certaine souplesse en permettant, à titre transitoire, de porter le titre de psychologue à ceux qui ont suivi une formation universitaire dans une faculté ou un institut de psychologie et de pédagogie ou à ceux qui ont suivi une formation non universitaire de psychologue et qui peuvent justifier d'une expérience et en habilitant les autorités qu'il instituait à vérifier l'équivalence des titres de formation. Il a ainsi voulu |
die relatief sterk op elkaar lijken, het voorwerp uitmaken van een | prendre en compte la variété des situations, laquelle est cependant |
verschillende behandeling die des te aanvechtbaarder kan lijken daar | telle que des formations relativement proches font l'objet d'un |
het gaat om soortgelijke gevallen. Dat is echter het onvermijdelijke | traitement différent qui peut sembler d'autant plus critiquable qu'il |
gevolg van de keuze die de wetgever heeft gemaakt om een onderscheid | apparaît entre des cas voisins. Mais c'est la conséquence inévitable |
te maken tussen de opleidingen die specifiek betrekking hebben op | du choix que le législateur a fait de distinguer des autres formations |
psychologie en pedagogie en de andere opleidingen. Door een dergelijke | celles qui portent spécifiquement sur la psychologie ou la pédagogie. |
keuze, wanneer ze kan worden verantwoord, is het noodzakelijk ergens | Un tel choix impose, lorsqu'il est justifiable, de tracer quelque part |
een grens te trekken. Te dezen is zij verantwoord door de bekommernis | une limite. En l'espèce, il est justifié par le souci de garantir le |
om de kwaliteitsvolle dienstverlening vermeld in B.7.1 te verzekeren, | service de qualité évoqué au B.7.1, dès lors que des diplômes |
aangezien universitaire diploma's die elders zijn behaald dan aan een | universitaires obtenus ailleurs que dans une faculté ou un institut de |
faculteit of instituut voor psychologie en pedagogie (of niet-universitaire diploma's in de psychologie) mogelijk niet de nodige waarborgen van specialisatie of diepgaand onderzoek bieden om aan die bekommernis tegemoet te komen. B.8. De gevolgen van die optie van de wetgever kunnen des te minder als onevenredig worden beschouwd omdat andere personen, die niet de titel van psycholoog dragen, ook de activiteiten mogen uitoefenen die door psychologen worden uitgeoefend. Dankzij de titelbescherming kunnen diegenen die op die diensten een beroep moeten doen, worden geholpen bij het maken van hun keuze, in tegenstelling tot het monopolie dat veel verder gaat omdat het een keuzebeperking inhoudt. Tijdens de parlementaire voorbereiding van de wet werd overigens opgemerkt dat die niet de toegang tot een beroep regelt, maar een | psychologie et de pédagogie (ou des diplômes non universitaires de psychologie) peuvent ne pas présenter les garanties de spécialisation ou d'approfondissement propres à répondre à ce souci. B.8. L'option ainsi retenue par le législateur peut d'autant moins passer pour avoir des effets disproportionnés que d'autres personnes, qui ne portent pas le titre de psychologue, peuvent exercer elles aussi les activités exercées par les psychologues. La protection du titre permet d'aider les personnes devant faire appel à ces services à faire leur choix, contrairement au monopole qui va beaucoup plus loin puisqu'il limite ce choix. Il a d'ailleurs été observé, au cours des travaux préparatoires de la loi, que celle-ci ne règle pas l'accès à une |
beroepstitel beschermt (Parl. St. , Kamer, 1986-1987, nr. 256/6, p. | profession mais protège un titre professionnel (Doc. parl. , Chambre, |
2), waarbij diegenen die niet de houder ervan zijn, hun | 1986-1986, n° 256/6, p. 2), ceux qui n'en sont pas titulaires pouvant |
beroepsactiviteit mogen uitoefenen met vermelding van de titel van het | exercer leur activité professionnelle en faisant mention de l'intitulé |
diploma waarvan zij houder zijn. | du diplôme dont ils sont titulaires. |
B.9. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. | B.9. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
De artikelen 1, 1°, en 12 van de wet van 8 november 1993 tot | Les articles 1er, 1°, et 12 de la loi du 8 novembre 1993 protégeant le |
bescherming van de titel van psycholoog schenden de artikelen 10 en 11 | titre de psychologue ne violent pas les articles 10 et 11 de la |
van de Grondwet niet. | Constitution. |
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 25 september 2002. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 25 septembre 2002. |
De griffier, | Le greffier, |
L. Potoms | L. Potoms |
De voorzitter, | Le président, |
M. Melchior | M. Melchior |