← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 48/2002 van 13 maart 2002 Rolnummer 2074 Inzake : de prejudiciële
vraag over artikel 68bis, § 2, 2°, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare
centra voor maatschappelijk welzijn, zoals ingevo Het
Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Fran(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 48/2002 van 13 maart 2002 Rolnummer 2074 Inzake : de prejudiciële vraag over artikel 68bis, § 2, 2°, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, zoals ingevo Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters L. Fran(...) | Extrait de l'arrêt n° 48/2002 du 13 mars 2002 Numéro du rôle : 2074 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 68bis, § 2, 2°, de la loi du 8 juill(...) |
|---|---|
| ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
| Uittreksel uit arrest nr. 48/2002 van 13 maart 2002 | Extrait de l'arrêt n° 48/2002 du 13 mars 2002 |
| Rolnummer 2074 | Numéro du rôle : 2074 |
| Inzake : de prejudiciële vraag over artikel 68bis, § 2, 2°, van de | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 68bis, § 2, |
| organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor | 2°, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'aide |
| maatschappelijk welzijn, zoals ingevoegd bij artikel 1 van de wet van | sociale, tel qu'il a été inséré par l'article 1er de la loi du 8 mai |
| 8 mei 1989 en gewijzigd bij artikel 200 van de wet van 29 december | 1989 et modifié par l'article 200 de la loi du 29 décembre 1990, posée |
| 1990, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Dendermonde. | par le Tribunal du travail de Termonde. |
| Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
| samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters | composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L. |
| L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. | François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. |
| Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman en E. Derycke, | Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée |
| bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, | du greffier L. Potoms, présidée par le président A. Arts, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vraag | I. Objet de la question préjudicielle |
| Bij vonnis van 7 november 2000 in zake P. Lebon tegen het openbaar | Par jugement du 7 novembre 2000 en cause de P. Lebon contre le centre |
| centrum voor maatschappelijk welzijn van Beveren, waarvan de expeditie | public d'aide sociale de Beveren, dont l'expédition est parvenue au |
| ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 14 november 2000, | greffe de la Cour d'arbitrage le 14 novembre 2000, le Tribunal du |
| heeft de Arbeidsrechtbank te Dendermonde de volgende prejudiciële | travail de Termonde a posé la question préjudicielle suivante : |
| vraag gesteld : | |
| « Schendt artikel 68bis, § 2, 2°, van de organieke wet van 8 juli 1976 | « L'article 68bis, § 2, 2°, de la loi du 8 juillet 1976 organique des |
| betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn (zoals | centres publics d'aide sociale (inséré par l'article 1er de la loi du |
| ingevoegd bij artikel 1 van de wet van 8 mei 1989 en gewijzigd bij | 8 mai 1989 et modifié par l'article 200 de la loi du 29 décembre 1990) |
| artikel 200 van de wet van 29 december 1990) de artikelen 10 en 11 van | viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, en prévoyant que |
| de Grondwet, door te voorzien dat het toekennen door het openbaar | l'octroi par le centre public d'aide sociale d'avances sur une pension |
| centrum voor maatschappelijk welzijn van voorschot van | alimentaire est limité aux cas où le père ou la mère, débiteur |
| onderhoudsgelden wordt beperkt tot de gevallen wanneer de | d'aliments, ou la personne qui est débiteur d'aliments en vertu de |
| onderhoudsplichtige vader of moeder, of de krachtens artikel 336 van | l'article 336 du Code civil s'est soustrait pendant deux termes, |
| het Burgerlijk Wetboek onderhoudsplichtige persoon, zich gedurende | consécutifs ou non, au cours des douze mois qui précèdent la demande, |
| twee - al dan niet opeenvolgende - termijnen in de loop van de twaalf | à l'obligation de paiement d'une pension alimentaire mise à sa charge, |
| maanden die de aanvraag voorafgaan, onttrokken hebben aan de | soit par une décision de justice exécutoire, soit par la convention |
| verplichting tot betaling van het onderhoudsgeld dat hem of haar ten | |
| laste is gelegd, hetzij bij een uitvoerbare gerechtelijke beslissing, | |
| hetzij bij een overeenkomst bedoeld bij artikel 1288, 3°, van het | visée à l'article 1288, 3°, du Code judiciaire, après transcription du |
| Gerechtelijk Wetboek, na overschrijving van de echtscheiding of | divorce ou de la séparation de corps par consentement mutuel et ne |
| scheiding van tafel en bed door onderlinge toestemming, en niet van | s'applique pas à tous les débiteurs d'aliments restés en défaut à |
| toepassing is op alle tegenover het onderhoudsgerechtigde kind in | |
| gebreke blijvende onderhoudsplichtigen ? » | l'égard de l'enfant créancier d'aliments ? » |
| (...) | (...) |
| IV. In rechte | IV. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1. De in het geding zijnde bepaling van de organieke wet van 8 juli | B.1. La disposition en cause de la loi du 8 juillet 1976 organique des |
| 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn luidt : | centres publics d'aide sociale est libellée comme suit : |
| « Art. 68bis.§ 1. Het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn |
« Art. 68bis.§ 1er. Le centre public d'aide sociale est chargé |
| is belast met het toekennen van voorschotten op een of verscheidene | d'allouer des avances sur un ou plusieurs termes déterminés et |
| welbepaalde en opeenvolgende termijnen van onderhoudsgelden en met de | consécutifs de pensions alimentaires et de recouvrer ces pensions. |
| invordering van deze onderhoudsgelden. | |
| § 2. Het recht op de termijnvoorschotten wordt toegekend wanneer de | § 2. Le droit aux termes d'avances est accordé lorsque sont réunies |
| volgende voorwaarden zijn vervuld : | les conditions suivantes: |
| 1° het onderhoudsgerechtigde kind moet zijn verblijfplaats hebben in | 1° l'enfant créancier d'aliments doit résider en Belgique et ne pas |
| België en de burgerlijke meerderjarigheid niet hebben bereikt of, na | avoir atteint l'âge de la majorité civile ou être bénéficiaire |
| die leeftijd en tot de leeftijd van vijfentwintig jaar, rechtgevend | d'allocations familiales après cet âge et jusqu'à l'âge de vingt-cinq ans; |
| zijn op kinderbijslag; | 2° le père ou la mère, débiteur d'aliments ou la personne qui est |
| 2° de onderhoudsplichtige vader of moeder of de krachtens artikel 336 | débiteur d'aliments en vertu de l'article 336 du Code civil, doivent |
| van het Burgerlijk Wetboek onderhoudsplichtige persoon moet zich | s'être soustraits pendant deux termes, consécutifs ou non, au cours |
| gedurende twee al dan niet opeenvolgende termijnen in de loop van de | des douze mois qui précèdent la demande, à l'obligation de paiement |
| twaalf maanden die de aanvraag voorafgaan, onttrokken hebben aan de verplichting tot betaling van een onderhoudsgeld dat hem of haar ten laste is gelegd hetzij bij een uitvoerbare rechterlijke beslissing, hetzij bij de overeenkomst bedoeld bij artikel 1288, 3°, van het Gerechtelijk Wetboek, na overschrijving van de echtscheiding of scheiding van tafel en bed door onderlinge toestemming; 3° de jaarlijkse bestaansmiddelen van de vader of de moeder die niet de onderhoudsplichtige is, samen met die van het kind, of de jaarlijkse bestaansmiddelen van het kind indien dit meerderjarig is en niet samenwoont met de voornoemde ouder, mogen niet hoger zijn dan 360.000 frank. | d'une pension alimentaire mise à sa charge, soit par une décision de justice exécutoire, soit par la convention visée à l'article 1288 3°, du Code judiciaire, après transcription du divorce ou de la séparation de corps par consentement mutuel; 3° les ressources annuelles du père ou de la mère non débiteur de la pension alimentaire, cumulées avec celles de l'enfant, ou les ressources annuelles de l'enfant si celui-ci est majeur et ne cohabite pas avec le parent précité, ne peuvent être supérieures à 360.000 francs. |
| Dit bedrag is gekoppeld aan de spilindex 140,77 (rang 57) (basis 100 = | Ce montant est lié à l'indice-pivot 140,77 (rang 57) (base 100 = |
| gemiddelde van 1981) van de consumptieprijzen, overeenkomstig de | moyenne de 1981) des prix à la consommation, conformément aux |
| bepalingen van de wet van 2 augustus 1971 houdende inrichting van een | dispositions de la loi du 2 août 1971 organisant un régime de liaison |
| stelsel waarbij de wedden, lonen, pensioenen, toelagen en | à l'indice des prix à la consommation, des traitements, des salaires, |
| tegemoetkomingen ten laste van de Openbare Schatkist, sommige sociale | pensions, allocations et subventions à charge du Trésor public, de |
| uitkeringen, de bezoldigingsgrenzen waarmee rekening dient gehouden | certaines prestations sociales, des limites de rémunération à prendre |
| bij de berekening van sommige bijdragen van de sociale zekerheid der | en considération pour le calcul de certaines cotisations de sécurité |
| arbeiders, alsmede de verplichtingen op sociaal gebied opgelegd aan de | sociale des travailleurs, ainsi que des obligations imposées en |
| zelfstandigen, aan het indexcijfer van de consumptieprijzen worden | matière sociale aux travailleurs indépendants. Il est calculé à |
| gekoppeld. Het wordt opnieuw berekend op 1 januari van ieder jaar door | nouveau le 1er janvier de chaque année en l'affectant du coefficient |
| er de coëfficiënt 1,02 n op toe te passen, waarbij n het verschil in | 1,02 n représentant la différence de rang entre l'indice-pivot atteint |
| rang weergeeft tussen de op die datum bereikte spilindex en die welke | à cette date et celui mentionné ci-avant. |
| hiervoor is vermeld. | |
| [...] » | [...] » |
| B.2.1. Artikel 68bis van de O.C.M.W.-wet voorziet in een recht op een specifieke maatschappelijke dienstverlening, waarbij het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn een dubbele taak wordt opgelegd : enerzijds, het toekennen van voorschotten wanneer aan kinderen verschuldigde onderhoudsuitkeringen niet worden betaald en, anderzijds, het invorderen van de achterstallige onderhoudsgelden bij de nalatige persoon. De in het geding zijnde bepaling schept een subjectief recht ten voordele van het kind dat aan de door de wet gestelde vereisten voldoet om de betaling van voorschotten op het verschuldigde onderhoudsgeld te verkrijgen. | B.2.1. L'article 68bis de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'aide sociale (ci-après : loi sur les C.P.A.S.) prévoit un droit à une aide sociale spécifique et confie au centre public d'aide sociale une double mission : d'une part, l'octroi d'avances lorsque des pensions alimentaires dues à des enfants ne sont pas payées et, d'autre part, le recouvrement des arriérés de pension alimentaire auprès de la personne défaillante. La disposition en cause crée un droit subjectif en faveur de l'enfant qui remplit les conditions fixées par la loi pour obtenir le paiement d'avances sur la pension alimentaire exigible. B.2.2. En insérant cette disposition dans la loi sur les C.P.A.S., par |
| B.2.2. Met de invoeging, door de wet van 8 mei 1989, van die bepaling | la loi du 8 mai 1989, le législateur a voulu éviter que des enfants se |
| in de O.C.M.W.-wet, heeft de wetgever willen voorkomen dat kinderen in | retrouvent dans une situation d'insécurité d'existence parce que les |
| een situatie van bestaansonzekerheid zouden terechtkomen doordat de | pensions alimentaires qui leur sont dues ne sont pas honorées (Doc. |
| aan hen verschuldigde onderhoudsuitkeringen niet worden betaald (Parl. | |
| St., Kamer, 1986-1987, nr. 975/1, p. 1). | parl., Chambre 1986-1987, n° 975/1, p. 1). |
| Het systeem van de voorschotten beoogt tevens diegenen te hulp te | Le système des avances vise également à venir en aide à ceux pour qui |
| komen voor wie het instellen van rechtsvorderingen om hun rechten te | l'exercice de procédures judiciaires en vue du respect de leurs droits |
| doen naleven, moeilijk uitvoerbaar is, omdat dergelijke procedures | s'avère difficilement praticable parce que de telles procédures sont |
| tijdrovend en duur zijn (Parl. St., Kamer, 1986-1987, nr. 975/1, p. 1; | longues et onéreuses (Doc. parl., Chambre, 1986-1987, n° 975/1, p. 1; |
| Parl. St., Kamer, 1988, nr. 479/4, p. 4; Parl. St., Senaat, B.Z. 1988, | Doc. parl., Chambre, 1988, n° 479/4, p. 4; Doc. parl., Sénat, S.E. |
| nr. 399-2, p. 2). | 1988, n° 399-2, p. 2). |
| De wetgever heeft de tegemoetkoming van het O.C.M.W. willen beperken | Le législateur a entendu limiter l'intervention du C.P.A.S. au cas où |
| tot het geval waarin de niet-uitvoering van de onderhoudsplicht wordt | |
| ervaren als « een uitdaging voor de billijkheid en de solidariteit » | l'inexécution des obligations alimentaires « paraît comme un défi à |
| wanneer zij tot gevolg heeft dat « kinderen [...] in een behoeftige | l'équité et à la solidarité quand elle a pour effet de mettre dans un |
| toestand terechtkomen », wat het geval is « met name wanneer de | état de besoin des enfants », ce qui est le cas « notamment quand le |
| onderhoudsgerechtigde en de vader of de moeder die met het kind | |
| samenwoont en die de bewaring over het kind heeft, slechts over | créancier d'aliments et le père ou la mère qui cohabitent avec lui |
| bescheiden middelen beschikken en aangewezen zijn op de betaling van | disposent de revenus modestes et dépendent principalement du paiement |
| het onderhoudsgeld om in hun elementaire behoeften te voorzien » | de la pension alimentaire pour subvenir à leurs besoins élémentaires » |
| (Parl. St., Kamer, 1986-1987, nr. 975/1, p. 1). De wetgever heeft de | (Doc. parl., Chambre, 1986-1987, n° 975/1, p. 1). Le législateur a |
| oplossing verworpen die had voorzien in de automatische betaling van | rejeté la solution qui eût prévu le paiement automatique des pensions |
| het onderhoudsgeld ten laste van een overheidsinstelling, aangezien | |
| zijn doelstelling, die erin bestaat « de voorgestelde oplossing te | alimentaires par un organisme public, son objectif, qui est de « |
| beperken tot de laagste inkomenscategorie » (Parl. St., Kamer, B.Z. | réserver le bénéfice des mesures proposées aux catégories de revenus |
| 1988, nr. 479/4, p. 4), deel uitmaakt « van een armoedebeleid » | les plus bas » (Doc. parl., Chambre, S.E. 1988, n° 479/4, p. 4) |
| (ibid., p. 9).Die doelstelling is vertaald in de bepaling die is | s'inscrivant « dans le cadre d'une politique visant à combattre la pauvreté » (ibid., p. 9). |
| Cet objectif s'est traduit par la disposition, inscrite à l'article | |
| ingeschreven in artikel 68bis, § 2, 3°, die de toepassing van de wet | 68bis, § 2, 3°, qui subordonne l'application de la loi à la condition |
| afhankelijk stelt van de voorwaarde dat de jaarinkomsten van de vader | que les ressources annuelles du père ou de la mère non débiteur de la |
| of de moeder die geen onderhoudsplicht heeft, samengevoegd met die van | pension, cumulées avec celles de l'enfant, ne soient pas supérieures à |
| het kind, niet hoger zijn dan 360.000 frank geïndexeerd. | 360.000 francs indexés. |
| B.2.3. Aanvankelijk had de regeling enkel betrekking op | B.2.3. Initialement, la mesure concernait exclusivement les pensions |
| onderhoudsgelden verschuldigd door de vader of de moeder. Door de wet | |
| van 29 december 1990 werd het toepassingsgebied van de maatregel | alimentaires dues par le père ou la mère. La loi du 29 décembre 1990 a |
| uitgebreid tot degene die met de moeder gemeenschap heeft gehad | étendu l'application de la mesure à celui qui a eu des relations avec |
| tijdens de wettelijke conceptieperiode (artikel 336 van het Burgerlijk | la mère pendant la période légale de la conception (article 336 du |
| Wetboek). | Code civil). |
| Blijkens de parlementaire voorbereiding had die wijziging tot doel « | Selon les travaux préparatoires, cette modification avait pour but de |
| de gelijkheid van alle onderhoudsgerechtigde kinderen te waarborgen » | « garantir l'égalité de tous les enfants créanciers d'aliments », |
| (Parl. St., Senaat, 1990-1991, nr. 1115/1, p. 85). Zij heeft evenwel | (Doc. parl., Sénat, 1990-1991, n° 1115/1, p. 85). Elle est pourtant |
| de aldus geformuleerde doelstelling niet bereikt, aangezien | demeurée en deçà de l'objectif ainsi déclaré, puisque, par exemple, |
| bijvoorbeeld grootouders, in geval van verzuim van de ouders, tot de | |
| onderhoudsplicht kunnen worden veroordeeld op grond van de in | les grands-parents, en cas de carence des parents, peuvent être |
| samenhang gelezen artikelen 205 en 207 van het Burgerlijk Wetboek. | condamnés aux aliments sur la base des articles 205 et 207 combinés du |
| B.2.4. De verwijzende rechter vraagt het Hof of artikel 68bis, § 2, | Code civil. B.2.4. Le juge a quo demande à la Cour si l'article 68bis, § 2, 2°, de |
| 2°, van de O.C.M.W.-wet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt | la loi sur les C.P.A.S. viole les articles 10 et 11 de la Constitution |
| doordat in het recht op de toekenning van voorschotten op | |
| onderhoudsgelden enkel voorzien is wanneer de vader, de moeder of de | en ce qu'il prévoit seulement le droit aux avances sur pensions |
| in artikel 336 van het Burgerlijk Wetboek bedoelde man zich aan de | alimentaires lorsque le père, la mère ou l'homme visé à l'article 336 |
| verplichte betaling van onderhoudsgeld hebben onttrokken in plaats dat | du Code civil se sont soustraits à l'obligation de paiement d'une |
| die bepaling zou kunnen worden aangevoerd ten aanzien van iedere | pension alimentaire au lieu que cette disposition puisse être invoquée |
| onderhoudsplichtige ten voordele van een kind. | à l'égard de tout débiteur d'aliments en faveur d'un enfant. |
| B.3. Het Hof wordt niet ondervraagd over de burgerrechtelijke regels | B.3. La Cour n'est pas interrogée sur les règles du droit civil |
| inzake de onderhoudsverplichting ten opzichte van kinderen, noch over | relatives aux obligations alimentaires envers les enfants ni sur |
| de toepassing die de vrederechter te dezen eraan heeft gegeven. | l'application que le juge de paix en a faite en l'espèce. |
| B.4. De waarborg van artikel 68bis van de O.C.M.W.-wet is ingesteld in | B.4. La garantie de l'article 68bis de la loi sur les C.P.A.S. a été |
| het belang van het kind dat zelf de rechthebbende is op die vorm van | instaurée dans l'intérêt de l'enfant qui est lui-même le bénéficiaire |
| maatschappelijke dienstverlening. In het licht van de door de wetgever | de cette forme d'aide sociale. A la lumière de l'objectif poursuivi |
| nagestreefde doelstelling om onderhoudsgerechtigde kinderen ook | par le législateur, qui consiste à garantir aux enfants créanciers |
| effectief de betaling van onderhoudsgelden te waarborgen, ten aanzien | d'aliments le paiement effectif des pensions alimentaires qui ont fait |
| waarvan een uitvoerbare rechterlijke beslissing is genomen en zonder | l'objet d'une décision de justice exécutoire et sans lesquelles ils |
| welke zij zich in staat van behoeftigheid zouden bevinden, is het niet | seraient dans un état de besoin, il n'est pas raisonnablement justifié |
| redelijk verantwoord om bepaalde kinderen van die waarborg uit te | d'exclure certains enfants de cette garantie. Une telle exclusion est |
| sluiten. Een dergelijke uitsluiting is onbestaanbaar met de in B.2.2 | incompatible avec l'objectif décrit en B.2.2 d'éviter que |
| beschreven doelstelling, namelijk te vermijden dat het niet nakomen | l'inexécution d'obligations alimentaires ne mette certains enfants |
| van de onderhoudsplicht sommige kinderen in een situatie van | |
| bestaansonzekerheid zou brengen, en met de in B.2.3 vermelde | dans une situation d'insécurité d'existence, et avec celui, indiqué en |
| doelstelling de gelijkheid van alle onderhoudsgerechtigde kinderen te | B.2.3, de garantir l'égalité de tous les enfants créanciers |
| waarborgen. | d'aliments. |
| B.5. De vraag dient bevestigend te worden beantwoord. | B.5. La question appelle une réponse positive. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| Artikel 68bis, § 2, 2°, van de organieke wet van 8 juli 1976 | L'article 68bis, § 2, 2°, de la loi du 8 juillet 1976 organique des |
| betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn schendt de | |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat het recht op voorschotten | centres publics d'aide sociale viole les articles 10 et 11 de la |
| Constitution en ce que le droit aux avances sur les pensions | |
| op onderhoudsgelden wordt beperkt tot de gevallen waarin de nalatige | alimentaires est limité aux cas dans lesquels le débiteur d'aliments |
| onderhoudsplichtige de vader, de moeder of de in artikel 336 van het | défaillant est le père, la mère ou l'homme visé à l'article 336 du |
| Burgerlijk Wetboek bedoelde man is, zelfs wanneer buiten die gevallen | Code civil, même lorsqu'en dehors de ces cas, le droit de l'enfant à |
| de onderhoudsaanspraak van het kind bij een uitvoerbare rechterlijke | la pension alimentaire a été établi par une décision de justice |
| beslissing is vastgesteld. | exécutoire. |
| Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 13 maart 2002, door de | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 13 mars 2002, par le |
| voormelde zetel, waarin rechter E. De Groot wettig verhinderd is en | siège précité, dans lequel le juge E. De Groot est légitimement |
| rechter J.-P. Moerman zich moet onthouden. | empêché, le juge J.-P. Moerman devant s'abstenir. |
| De griffier, De voorzitter, | Le greffier, Le président, |
| L. Potoms A. Arts | L. Potoms A. Arts |