Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 43/2002 van 20 februari 2002 Rolnummer 2067 Inzake : de prejudiciële vraag over artikel 3, 4°, van de wet van 12 november 1997 betreffende de openbaarheid van bestuur in de provincies en gemeenten, gesteld door de Ra Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fran(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 43/2002 van 20 februari 2002 Rolnummer 2067 Inzake : de prejudiciële vraag over artikel 3, 4°, van de wet van 12 november 1997 betreffende de openbaarheid van bestuur in de provincies en gemeenten, gesteld door de Ra Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fran(...) Extrait de l'arrêt n° 43/2002 du 20 février 2002 Numéro du rôle : 2067 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 3, 4°, de la loi du 12 novembre 1997 relative à la publicité de l'administration dans les provinces et les commun La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, P(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 43/2002 van 20 februari 2002 Extrait de l'arrêt n° 43/2002 du 20 février 2002
Rolnummer 2067 Numéro du rôle : 2067
Inzake : de prejudiciële vraag over artikel 3, 4°, van de wet van 12 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 3, 4°, de la
november 1997 betreffende de openbaarheid van bestuur in de provincies loi du 12 novembre 1997 relative à la publicité de l'administration
en gemeenten, gesteld door de Raad van State. dans les provinces et les communes, posée par le Conseil d'Etat.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L.
L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L.
Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman en E. Derycke, Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et E. Derycke, assistée
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij arrest nr. 90.166 van 11 oktober 2000 in zake L. Robert tegen het Par arrêt n° 90.166 du 11 octobre 2000 en cause de L. Robert contre la
Waalse Gewest en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het Région wallonne et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de
Arbitragehof is ingekomen op 30 oktober 2000, heeft de Raad van State la Cour d'arbitrage le 30 octobre 2000, le Conseil d'Etat a posé la
de volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Houdt artikel 3, 4°, van de wet van 12 november 1997 betreffende de « Dans la mesure où il vise les notifications de toutes les décisions
openbaarheid van bestuur in de provincies en gemeenten een schending ou actes administratifs à portée individuelle des autorités
in van artikel 5, § 1, 2°, b), van de bijzondere wet tot hervorming provinciales, y compris ceux des députations permanentes exerçant la
der instellingen en van artikel 3, 7°, van het decreet II van de tutelle prévue à l'article 53, § 3, de la loi du 8 juillet 1976
Waalse Gewestraad van 22 juli 1993 betreffende de overheveling van organique des centres publics d'aide sociale, plus particulièrement
sommige bevoegdheden van de Franse Gemeenschap naar het Waalse Gewest dans la mesure où il prévoit que le défaut des mentions requises lors
en de Franse Gemeenschapscommissie, uitgevaardigd met toepassing van desdites notifications a pour sanction que le délai de prescription
artikel 59quinquies van de Grondwet, in zoverre dat artikel 3, 4°, pour introduire le recours ne prend pas cours ', l'article 3, 4°, de
doelt op de kennisgeving van alle beslissingen of administratieve la loi du 12 novembre 1997 relative à la publicité de l'administration
handelingen met individuele strekking van de provinciale overheden, dans les provinces et les communes viole-t-il les articles 5, § 1er,
met inbegrip van die van de bestendige deputaties in de uitoefening 2°, b), de la loi spéciale de réformes institutionnelles et l'article
van het toezicht waarin wordt voorzien in artikel 53, § 3, van de 3, 7°, du décret II du Conseil régional wallon du 22 juillet 1993 pris
organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor
maatschappelijk welzijn, meer bepaald in zoverre het bepaalt dat het
niet opnemen van de vereiste vermeldingen in de genoemde en application de l'article 59quinquies de la Constitution, attribuant
kennisgevingen de sanctie tot gevolg heeft dat de verjaringstermijn l'exercice de certaines compétences de la Communauté française à la
voor het indienen van het beroep geen aanvang neemt ' ? » Région wallonne et à la Commission communautaire française ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 3, 4°, van de wet van 12 november 1997 betreffende de B.1. L'article 3, 4°, de la loi du 12 novembre 1997 relative à la
openbaarheid van bestuur in de provincies en gemeenten bepaalt : publicité de l'administration dans les provinces et les communes
« Met het oog op een duidelijke en objectieve voorlichting van het dispose :
publiek over het optreden van de provinciale en gemeentelijke « Afin de fournir au public une information claire et objective sur
administratieve overheden : l'action des autorités administratives provinciales et communales :
[...] [...]
4° vermeldt elk document waarmee een beslissing of een administratieve 4° tout document par lequel une décision ou un acte administratif à
handeling met individuele strekking uitgaande van een provinciale of portée individuelle émanant d'une autorité administrative provinciale
gemeentelijke administratieve overheid ter kennis wordt gebracht van
een bestuurde, de eventuele beroepsmogelijkheden, de instanties bij ou communale est notifié à un administré indique les voies éventuelles
wie het beroep moet worden ingesteld en de geldende vormen en de recours, les instances compétentes pour en connaître ainsi que les
termijnen; bij ontstentenis neemt de verjaringstermijn voor het formes et délais à respecter, faute de quoi le délai de prescription
indienen van het beroep geen aanvang. » pour introduire le recours ne prend pas cours. »
B.2. De Raad van State ondervraagt het Hof over de bestaanbaarheid van B.2. Le Conseil d'Etat interroge la Cour sur la conformité de cette
die bepaling met de bevoegdheidverdelende regels van kracht op het disposition aux règles répartitrices de compétences, en vigueur
ogenblik waarop die in het geding zijnde bepaling werd aangenomen,
meer bepaald met artikel 5, § 1, II, 2°, van de bijzondere wet van 8 lorsqu'elle fut adoptée, et, en particulier, à l'article 5, § 1er, II,
augustus 1980 en met artikel 3, 7°, van het decreet II van de Waalse 2°, de la loi spéciale du 8 août 1980 et à l'article 3, 7°, du décret
Gewestraad van 22 juli 1993 « betreffende de overheveling van sommige II du Conseil régional wallon du 22 juillet 1993 « attribuant
bevoegdheden van de Franse Gemeenschap naar het Waalse Gewest en de l'exercice de certaines compétences de la Communauté française à la
Franse Gemeenschapscommissie », genomen met toepassing van artikel Région wallonne et à la Commission communautaire française », pris en
59quinquies (thans artikel 138) van de Grondwet, in zoverre de in het application de l'article 59quinquies (actuellement article 138) de la
geding zijnde bepaling doelt op de kennisgeving van alle beslissingen Constitution, dans la mesure où la disposition en cause vise les
of administratieve handelingen met individuele strekking van de notifications de toutes les décisions ou de tous les actes
provinciale overheden, met inbegrip van die van de bestendige administratifs à portée individuelle des autorités provinciales, y
deputaties in de uitoefening van het toezicht waarin wordt voorzien in compris ceux des députations permanentes exerçant la tutelle prévue à
artikel 53, § 3, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de l'article 53, § 3, de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres
openbare centra voor maatschappelijk welzijn. publics d'aide sociale.
B.3. Uit de parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde B.3. Il ressort des travaux préparatoires de la loi en cause que le
wet blijkt dat de wetgever bij de betwiste wet de modaliteiten heeft législateur a voulu, par la loi litigieuse, régler les modalités selon
willen vaststellen volgens welke de openbaarheid van bestuur op lesquelles se réalise la publicité de l'administration aux niveaux
provinciaal en gemeentelijk vlak gestalte zou krijgen, met de algemene communal et provincial, dans le souci général d'avoir une
bekommernis om over een efficiënt en performant bestuur te beschikken. administration efficace et performante. « Seul le législateur fédéral
« Enkel de federale wetgever is bevoegd om een algemene wettelijke est compétent pour fixer un régime légal général en matière de
regeling inzake de openbaarheid van bestuur vast te stellen ten publicité de l'administration à l'égard des communes et des provinces.
aanzien van gemeenten en provincies. Krachtens artikel 162 van de En vertu de l'article 162 de la Constitution coordonnée, il appartient
gecoördineerde Grondwet komt het vandaag nog steeds aan de federale toujours au législateur fédéral de régler les institutions
wetgever toe om de provinciale en gemeentelijke instellingen te provinciales et communales » (Doc. parl., Chambre, 1996-1997, n°
regelen » (Parl. St., Kamer, 1996-1997, nr. 871/1, p. 2). 871/1, p. 2).
Uit die parlementaire voorbereiding blijkt evenwel dat de wet niet van Il ressort cependant des travaux préparatoires que la loi ne
toepassing is op de O.C.M.W.'s, vanwege de bevoegdheid van de s'applique pas aux C.P.A.S., en raison de la compétence des
gemeenschappen (ibid., p. 3). Verder wordt gepreciseerd dat de wet van communautés (ibid., p. 3). Il est encore précisé que la loi
toepassing zal zijn op de provinciale en gemeentelijke administratieve s'appliquera aux autorités administratives provinciales et communales,
overheden, voor zover ze geen materies behandelen die tot de pour autant qu'elles ne traitent pas de matières relevant de la
bevoegdheden van de gemeenschappen behoren : « In die gevallen zal een compétence des communautés : « Pour ces cas, un décret fixera les
decreet de regels met betrekking tot de openbaarheid van bestuur règles en matière de publicité de l'administration » (Doc. parl.,
vaststellen » (Parl. St., Kamer, 1996-1997, nr. 871/5, p. 13). B.4. Het staat aan de verwijzende rechter te bepalen welke rechtsregel van toepassing is op een zaak die bij hem aanhangig is gemaakt, en het komt hem derhalve in beginsel toe om in voorkomend geval te beslissen of een vraag betreffende die norm aan het Hof dient te worden gesteld. In de interpretatie van de verwijzende rechter beoogt de betwiste wet de kennisgeving van de beslissingen of administratieve handelingen met individuele strekking van de provinciale overheden, met inbegrip van die van de bestendige deputaties die het toezicht uitoefenen op de besluiten inzake tuchtmaatregelen die zijn opgelegd aan personeelsleden van een O.C.M.W. Het Hof onderzoekt dan ook of die bepaling, zoals ze wordt geïnterpreteerd door de verwijzende rechter, in overeenstemming is met de bevoegdheidverdelende regels. Chambre, 1996-1997, n° 871/5, p. 13). B.4. C'est au juge a quo qu'il appartient de déterminer la règle de droit applicable à une affaire dont il est saisi et c'est donc à lui en principe qu'il appartient de décider, le cas échéant, si une question doit être posée à la Cour à propos de cette norme. Le juge a quo interprète la loi litigieuse comme visant la notification des décisions ou actes administratifs à portée individuelle des autorités provinciales, y compris ceux des députations permanentes exerçant la tutelle sur les décisions disciplinaires infligées aux membres du personnel d'un C.P.A.S. La Cour examine dès lors si cette disposition, telle qu'elle est interprétée par le juge a quo, est conforme aux règles répartitrices de compétences.
B.5.1. Artikel 128, § 1, van de Grondwet kent de Vlaamse en de Franse B.5.1. L'article 128, § 1er, de la Constitution confie aux Communautés
Gemeenschap de zorg toe de persoonsgebonden aangelegenheden bij française et flamande le soin de régler par décret les matières
decreet te regelen. Artikel 5, § 1, II, 2°, van de bijzondere wet van personnalisables. L'article 5, § 1er, II, 2°, de la loi spéciale du 8
8 augustus 1980 bepaalt dat het beleid inzake maatschappelijke août 1980 précise que fait partie des matières personnalisables la
dienstverlening, met inbegrip van de organieke regels betreffende de politique d'aide sociale, en ce compris les règles organiques
openbare centra voor maatschappelijk welzijn, met uitzondering van de relatives aux centres publics d'aide sociale, à l'exception des points
punten a) tot d) van die bepaling, deel uitmaakt van de a) à d) de cette disposition.
persoonsgebonden aangelegenheden.
Artikel 3, 7°, van het decreet II van de Waalse Gewestraad van 22 juli L'article 3, 7°, du décret II du Conseil régional wallon du 22 juillet
1993 « betreffende de overheveling van sommige bevoegdheden van de 1993 « attribuant l'exercice de certaines compétences de la Communauté
Franse Gemeenschap naar het Waalse Gewest en de Franse française à la Région wallonne et à la Commission communautaire
Gemeenschapscommissie », genomen met toepassing van artikel française », pris en application de l'article 59quinquies
59quinquies (thans artikel 138) van de Grondwet, vertrouwt het Waalse (actuellement article 138) de la Constitution, confie à la Région
Gewest en de Franse Gemeenschapscommissie de zorg toe die wallonne et à la Commission communautaire française le soin de régler
aangelegenheid te regelen. cette matière.
Onder die bevoegdheid valt, behalve de uitoefening van het toezicht, Relève de cette compétence, outre l'exercice de la tutelle,
de organisatie van het administratief toezicht met inbegrip van het l'organisation de la tutelle administrative qui comprend la
bepalen van de aan het toezicht onderworpen handelingen, het détermination des actes soumis à la tutelle, la définition des formes
vaststellen van de vormen van het toezicht en het bepalen van de de tutelle et la détermination des éléments essentiels de la
essentiële elementen van de procedure. procédure.
B.5.2. Een doeltreffende organisatie van het administratief toezicht B.5.2. Une organisation efficace de la tutelle administrative suppose
veronderstelt dat het in al zijn aspecten kan worden geregeld. Dat que celle-ci puisse être réglée sous tous ses aspects. Ceci implique,
impliceert meer bepaald dat de bevoegde wetgever een administratief notamment, que le législateur compétent puisse organiser un recours
beroep zou kunnen organiseren en de termijn waarbinnen dat beroep kan administratif et déterminer le délai dans lequel ce recours peut être
worden ingesteld, zou kunnen bepalen. introduit.
B.6.1. De wet van 12 november 1997 betreffende de openbaarheid van B.6.1. La loi du 12 novembre 1997 relative à la publicité de
bestuur in de provincies en gemeenten bepaalt de wijze waarop de l'administration dans les provinces et les communes détermine la façon
gedecentraliseerde besturen omgaan met de voorlichting van het publiek dont les autorités décentralisées règlent l'information au public
over het optreden van de provinciale en gemeentelijke overheden en met relative aux actes des autorités provinciales et communales et le
het recht van de burger om een bestuursdocument van die overheden te droit du citoyen de consulter un document administratif de ces
raadplegen. Die aangelegenheid maakt deel uit van de organieke autorités. Cette matière relève de la législation organique des
wetgeving betreffende de lokale besturen die de federale wetgever op administrations locales que le législateur fédéral pouvait régler à ce
dat ogenblik vermocht te regelen op grond van artikel 162 van de moment en vertu de l'article 162 de la Constitution, sans porter
Grondwet, zonder afbreuk te doen aan artikel 32 van de Grondwet. atteinte à l'article 32 de la Constitution.
B.6.2. Al was de federale wetgever bevoegd om de openbaarheid van B.6.2. Si le législateur fédéral était compétent pour régler la
bestuur in de provincies en gemeenten te regelen, toch vermocht hij publicité de l'administration dans les provinces et les communes, il
zich hierbij niet de bevoegdheid toe te eigenen die inzake ne pouvait, ce faisant, empiéter sur la compétence en matière de
administratief toezicht aan de gemeenschappen en de gewesten was tutelle administrative attribuée aux communautés et aux régions.
toegewezen. De betwiste bepaling miskent in de interpretatie van de verwijzende rechter de bevoegdheidverdelende regels, aangezien zij inzake de organieke wetgeving betreffende de O.C.M.W.'s een element van de procedure inzake toezicht regelt door een vermelding voor te schrijven bij ontstentenis waarvan de beroepstermijn geen aanvang neemt. B.6.3. Het Hof merkt echter op dat de in het geding zijnde bepaling, gelezen in het licht van de parlementaire voorbereiding zoals vermeld in B.3, niet van toepassing is op de beslissingen of administratieve handelingen uitgaande van de gemeentelijke en provinciale overheden ten aanzien van de openbare centra voor maatschappelijk welzijn. In die interpretatie schendt de bepaling de bevoegdheidverdelende regels niet. Om die redenen, het Hof zegt voor recht : - In zoverre artikel 3, 4°, van de wet van 12 november 1997 betreffende de openbaarheid van bestuur in de provincies en gemeenten doelt op de kennisgeving van alle beslissingen of administratieve handelingen met individuele strekking van de provinciale overheden, met inbegrip van die van de bestendige deputaties in de uitoefening van het toezicht waarin wordt voorzien in artikel 53, § 3, van de Dans l'interprétation qui lui est donnée par le juge a quo, la disposition litigieuse méconnaît les règles répartitrices de compétences parce qu'elle règle, en matière de législation organique relative aux C.P.A.S., un élément de la procédure de tutelle en prescrivant une mention à défaut de laquelle le délai de recours ne prend pas cours. B.6.3. La Cour relève cependant que la disposition en cause, lue à la lumière des travaux préparatoires mentionnés en B.3, ne s'applique pas aux décisions ou actes administratifs, pris par les autorités communales et provinciales, relatifs aux centres publics d'aide sociale. Dans cette interprétation, la disposition ne viole pas les règles répartitrices de compétences. Par ces motifs, la Cour dit pour droit : - En ce qu'il vise les notifications de toutes les décisions ou de tous les actes administratifs à portée individuelle des autorités provinciales, y compris ceux des députations permanentes exerçant la
organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor tutelle prévue à l'article 53, § 3, de la loi du 8 juillet 1976
maatschappelijk welzijn, schendt het de regels die de onderscheiden organique des centres publics d'aide sociale, l'article 3, 4°, de la
bevoegdheden van de Staat, de gemeenschappen en de gewesten bepalen. loi du 12 novembre 1997 relative à la publicité de l'administration
- Geïnterpreteerd in die zin dat zij niet van toepassing is op de dans les provinces et les communes viole les règles établissant les
beslissingen of administratieve handelingen uitgaande van de compétences respectives de l'Etat, des communautés et des régions.
- Interprétée comme ne s'appliquant pas aux décisions ou actes
gemeentelijke en provinciale overheden ten aanzien van de openbare administratifs pris par les autorités communales et provinciales,
centra voor maatschappelijk welzijn, schendt die bepaling niet de relatifs aux centres publics d'aide sociale, cette disposition ne
regels die de onderscheiden bevoegdheden van de Staat, de viole pas les règles établissant les compétences respectives de
gemeenschappen en de gewesten bepalen. l'Etat, des communautés et des régions.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 20 februari 2002. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 20 février 2002.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
P.-Y. Dutilleux M. Melchior P.-Y. Dutilleux M. Melchior
^