← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 34/2002 van 13 februari 2002 Rolnummer 2086 Inzake : de
prejudiciële vraag over artikel 34, 19°, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige
verzorging en uitkeringen, gecoördineerd bij het ko Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M.
Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 34/2002 van 13 februari 2002 Rolnummer 2086 Inzake : de prejudiciële vraag over artikel 34, 19°, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd bij het ko Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...) | Extrait de l'arrêt n° 34/2002 du 13 février 2002 Numéro du rôle : 2086 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 34, 19°, de la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, coordonnée par l'arrêté royal La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...) |
|---|---|
| ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
| Uittreksel uit arrest nr. 34/2002 van 13 februari 2002 | Extrait de l'arrêt n° 34/2002 du 13 février 2002 |
| Rolnummer 2086 | Numéro du rôle : 2086 |
| Inzake : de prejudiciële vraag over artikel 34, 19°, van de wet | En cause : la question préjudicielle concernant l'article 34, 19°, de |
| betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en | la loi relative à l'assurance obligatoire soins de santé et |
| uitkeringen, gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 14 juli | indemnités, coordonnée par l'arrêté royal du 14 juillet 1994, posée |
| 1994, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Verviers. | par le Tribunal du travail de Verviers. |
| Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
| samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters | composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. |
| P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen en A. Alen, | Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen et A. Alen, assistée du |
| bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vraag | I. Objet de la question préjudicielle |
| Bij vonnis van 27 november 2000 in zake R.D. tegen de Landsbond van de | Par jugement du 27 novembre 2000 en cause de R.D. contre l'Union |
| neutrale ziekenfondsen en het Rijksinstituut voor ziekte- en | nationale des mutualités neutres et l'Institut national d'assurance |
| invaliditeitsverzekering (RIZIV), waarvan de expeditie ter griffie van | maladie-invalidité (INAMI), dont l'expédition est parvenue au greffe |
| het Arbitragehof is ingekomen op 5 december 2000, heeft de | de la Cour d'arbitrage le 5 décembre 2000, le Tribunal du travail de |
| Arbeidsrechtbank te Verviers de volgende prejudiciële vraag gesteld : | Verviers a posé la question préjudicielle suivante : |
| « Schendt artikel 34, 19°, van de wet op de ziekte- en | « L'article 34, 19°, de la loi sur l'assurance maladie-invalidité |
| invaliditeitsverzekering, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 14 | coordonnée par l'arrêté royal du 14 juillet 1994, viole-t-il les |
| juli 1994, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat het de | articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il limite le |
| terugbetaling van de verplichte verzekering voor geneeskundige | remboursement de l'assurance obligatoire soins de santé aux seuls |
| verzorging beperkt tot enkel de behandelingen van enterale voeding via | |
| sonde, met uitsluiting van de behandelingen van enterale voeding op | traitements d'alimentation entérale par sonde, à l'exclusion des |
| orale wijze toegediend ? » | traitements d'alimentation entérale administrée par voie orale ? » |
| (...) | (...) |
| IV. In rechte | IV. En droit |
| (...) | (...) |
| Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling | Quant à la disposition en cause |
| B.1. Artikel 34 van de wet betreffende de verplichte verzekering voor | B.1. L'article 34 de la loi relative à l'assurance obligatoire soins |
| geneeskundige verzorging en uitkeringen, zoals gewijzigd bij de wet | de santé et indemnités, tel qu'il a été modifié par la loi du 20 |
| van 20 december 1995 en vóór de wijziging ervan bij de wet van 24 | décembre 1995 et avant sa modification par la loi du 24 décembre 1999, |
| december 1999, bepaalde : | disposait : |
| « De geneeskundige verstrekkingen betreffen zowel de preventieve als | « Les prestations de santé portent tant sur les soins préventifs que |
| de curatieve verzorging. Zij bestaan uit : | sur les soins curatifs. Elles comprennent : |
| [...] | [...] |
| 19° de enterale voeding via sonde. | 19° l'alimentation entérale par sonde. |
| [...] » | [...] » |
| Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de prejudiciële vraag | Quant à la recevabilité de la question préjudicielle |
| B.2.1. De Ministerraad is van mening dat de prejudiciële vraag | B.2.1. Le Conseil des ministres considère que la question |
| onontvankelijk is, aangezien daarin een vergelijking wordt gemaakt | préjudicielle est irrecevable, parce qu'elle établit une comparaison |
| waarin één van de begrippen, namelijk de situatie van de personen die | dont un des termes, à savoir la situation des personnes qui |
| behandelingen krijgen « van enterale voeding op orale wijze toegediend | bénéficient de traitements « d'alimentation entérale administrée par |
| », niet bestaat, aangezien de « enterale » voeding per definitie | voie orale », n'existe pas, étant donné que l'alimentation « entérale |
| slechts via sonde zou kunnen worden toegediend. | » ne pourrait, par définition, être administrée que par sonde. |
| B.2.2. Uit de motieven van het verwijzingsvonnis blijkt duidelijk dat | B.2.2. Il ressort clairement des motifs du jugement qui interroge la |
| de Arbeidsrechtbank het Hof een eventuele discriminatie die het gevolg | Cour que le Tribunal du travail entend lui soumettre l'éventuelle |
| zou zijn van een verschil in behandeling van twee categorieën van | discrimination qui résulterait du traitement différent de deux |
| patiënten met dezelfde aandoening wil voorleggen. De patiënten die een | catégories de patients atteints de la même affection. Les patients qui |
| enterale voeding via sonde krijgen, verkrijgen krachtens het voormelde | reçoivent une alimentation entérale par sonde obtiennent, en vertu de |
| artikel 34, 19°, een tegemoetkoming van de verplichte verzekering voor | l'article 34, 19°, précité, une intervention de l'assurance |
| geneeskundige verzorging in de kosten van die behandeling, terwijl | obligatoire soins de santé dans le coût de ce traitement, alors que |
| diegenen die een voeding krijgen via orale inname van | ceux qui reçoivent une alimentation par absorption orale de produits |
| voedingsproducten met gewijzigde consistentie krachtens die bepaling | nutritifs à consistance modifiée n'obtiennent pas de remboursement du |
| geen terugbetaling verkrijgen van de kostprijs van die behandeling. Aan het Hof wordt bijgevolg een vraag gesteld in verband met het verschil in behandeling van twee vergelijkbare categorieën van patiënten. Het oneigenlijke gebruik van het begrip « enteraal » om het tweede type van behandeling aan te duiden maakt de vraag niet onontvankelijk. B.3.1. De Ministerraad betoogt bovendien dat het antwoord op de vraag onnodig is voor de oplossing van het geschil, aangezien de betwiste bepaling niet, zoals in het verleden, de terugbetaling van het desbetreffende geneesmiddel door het Bijzonder Solidariteitsfonds zou verhinderen. B.3.2. Het staat aan de rechter die een prejudiciële vraag stelt te oordelen of het antwoord op die vraag nodig is voor de oplossing van het geschil dat hij moet beslechten. In onderhavig geval was de verwijzende rechter van oordeel dat alvorens te onderzoeken of het Bijzonder Solidariteitsfonds had moeten tegemoet komen in de door de verzoeker gevraagde terugbetaling, het Hof diende te worden ondervraagd over de grondwettigheid van het | coût de ce traitement en vertu de cette disposition. La Cour est donc interrogée sur le traitement différent de deux catégories comparables de patients. L'emploi impropre du terme « entéral » pour désigner le deuxième type de traitement ne rend pas la question irrecevable. B.3.1. Le Conseil des ministres soutient par ailleurs que la réponse à la question est inutile pour la solution du litige, puisque la disposition incriminée n'empêcherait pas le remboursement, comme par le passé, du médicament en question par le Fonds spécial de solidarité. B.3.2. C'est au juge qui pose une question préjudicielle qu'il appartient d'apprécier si la réponse à cette question est utile à la solution du litige qu'il doit trancher. En l'occurrence, le juge a quo a estimé qu'avant d'examiner si le Fonds spécial de solidarité aurait dû intervenir dans le remboursement sollicité par le requérant, il convenait d'interroger la Cour sur la |
| voormelde artikel 34, 19°. | constitutionnalité de l'article 34, 19°, précité. |
| Het staat niet aan het Hof te beslissen of het voorbarig was die vraag | Il n'appartient pas à la Cour de décider s'il était prématuré de poser |
| te stellen. | cette question. |
| B.4. De prejudiciële vraag is ontvankelijk. | B.4. La question préjudicielle est recevable. |
| Ten gronde | Quant au fond |
| B.5. Het in B.2.2 beschreven verschil in behandeling vloeit voort uit | B.5. La différence de traitement décrite en B.2.2 provient de ce que |
| het feit dat artikel 3 van de wet van 20 december 1995 houdende | l'article 3 de la loi du 20 décembre 1995 portant des dispositions |
| sociales a ajouté l'alimentation entérale par sonde à la liste des | |
| sociale bepalingen de enterale voeding via sonde aan de in artikel 34 | prestations de santé remboursables qui figure à l'article 34 de la loi |
| van de gecoördineerde wet van 14 juli 1994 vermelde lijst van | coordonnée le 14 juillet 1994. Avant cette modification, les deux |
| terugbetaalbare geneeskundige verstrekkingen heeft toegevoegd. Vóór | |
| die wijziging konden beide verstrekkingen aanleiding geven tot een | |
| tegemoetkoming uit het Bijzonder Solidariteitsfonds ingesteld bij | traitements pouvaient donner lieu à une intervention du Fonds spécial |
| artikel 25 van die wet. Sinds die wijziging wordt de orale voeding nog | de solidarité institué par l'article 25 de cette loi. Depuis cette |
| steeds niet als een terugbetaalbare geneeskundige verstrekking | modification, l'alimentation par voie orale n'est toujours pas |
| beschouwd en heeft het College van geneesheren-directeurs ingesteld | considérée comme une prestation de santé remboursable et le Collège |
| bij artikel 23 van dezelfde wet uit die wetswijziging afgeleid dat die | des médecins-directeurs institué par l'article 23 de la même loi a |
| voeding niet meer ten laste kon worden genomen door het Bijzonder | déduit de cette modification législative qu'elle ne peut plus être |
| Solidariteitsfonds. | prise en charge par le Fonds spécial de solidarité. |
| B.6. De parlementaire voorbereiding van de wet van 20 december 1995 | B.6. Les travaux préparatoires de la loi du 20 décembre 1995 indiquent |
| houdende sociale bepalingen geeft aan dat « er [...] nieuwe | que « de nouvelles interventions sont introduites pour un nombre de |
| tegemoetkomingen [worden] ingevoerd voor een aantal specifieke | |
| verstrekkingen, met name de medische hulpmiddelen en de enterale | prestations spécifiques, notamment les dispositifs médicaux et |
| voeding » (Parl. St., Kamer, 1995-1996, nr. 207/1, p. 1). Wat | l'alimentation entérale » (Doc. parl., Chambre, 1995-1996, n° 207/1, |
| laatstgenoemde betreft heeft de wetgever rekening gehouden met het | p. 1). Concernant cette dernière, le législateur a pris en compte le |
| feit dat « de aanvraagprocedure via het Bijzonder Solidariteitsfonds | fait que « la procédure de demande par le biais du Fonds spécial de |
| [...] veel tijd in beslag [neemt] », en hij heeft bijgevolg een nieuwe | solidarité prend beaucoup de temps », et a en conséquence introduit |
| tegemoetkoming in de nomenclatuur ingevoerd, waarbij de Koning ermee | |
| wordt belast voortaan de criteria en het bedrag van de terugbetaling | une nouvelle intervention dans la nomenclature en chargeant le Roi de |
| te bepalen (ibid., p. 16). Op geen enkel ogenblik tijdens de | fixer désormais les critères et le montant du remboursement (ibid., p. |
| bespreking lijkt het geval voor ogen te zijn gehouden van de patiënten | 16). A aucun moment de la discussion ne semble avoir été envisagé le |
| die hun voeding uitsluitend tot zich nemen via orale inname van | cas des patients qui s'alimentent par absorption orale de produits |
| voedingsproducten met gewijzigde consistentie. | nutritifs à consistance modifiée. |
| B.7. Het komt enkel aan de wetgever toe om, rekening houdend met de | B.7. Afin de limiter et de conserver la possibilité de maîtriser les |
| inkomsten en de uitgaven in de ziekte- en invaliditeitsverzekering, te | dépenses de l'assurance maladie-invalidité, il relève en principe du |
| bepalen welke geneeskundige verstrekkingen worden terugbetaald door de verzekering voor geneeskundige verzorging en zijn beleid ter zake te wijzigen, zonder dat het Hof zijn beoordeling ter zake in de plaats vermag te stellen van die van de wetgever. Het Hof zou ter zake een opportuniteitsoordeel vellen indien het die beleidskeuzes van de wetgever zou bekritiseren. B.8.1. Niettemin staat het aan het Hof te oordelen of uit de keuze van de wetgever geen kennelijk onevenredige gevolgen voortvloeien ten nadele van bepaalde categorieën van personen. Daarbij kan het Hof zich nochtans niet in de plaats stellen van degenen die ertoe geroepen zijn de wet in concrete gevallen toe te passen. Zo staat het aan de verwijzende rechter om de juistheid van de feitelijke elementen te controleren. | seul pouvoir du législateur de décider quelles sont les prestations de santé remboursables par l'assurance soins de santé et de modifier sa politique dans ce domaine, sans que la Cour puisse substituer son appréciation en la matière à celle du législateur. La Cour porterait en l'espèce un jugement d'opportunité si elle critiquait les choix du législateur. B.8.1. Il appartient cependant à la Cour d'apprécier si le choix du législateur n'entraîne pas des conséquences manifestement disproportionnées au détriment d'une catégorie déterminée de personnes. Ce faisant, la Cour ne peut toutefois se substituer à ceux qui sont appelés à appliquer la loi à des cas concrets. C'est ainsi qu'il appartient au juge a quo de vérifier l'exactitude des éléments de fait. |
| B.8.2. Uit de elementen van het dossier blijkt dat de verzoeker voor | B.8.2. Il ressort des éléments du dossier que le requérant devant le |
| de verwijzende rechter, die zich uitsluitend op orale wijze voedt met | juge a quo, qui se nourrit par voie orale exclusivement de produits |
| nutritifs à consistance modifiée, bénéficiait d'une intervention du | |
| voedingsproducten met gewijzigde consistentie, sinds 1992 een | Fonds spécial de solidarité depuis 1992 et que c'est l'inscription, |
| tegemoetkoming kreeg uit het Bijzonder Solidariteitsfonds en dat het | dans la disposition en cause, de l'alimentation entérale par sonde qui |
| opnemen van de enterale voeding via sonde in de in het geding zijnde | a motivé le refus du Fonds spécial de solidarité de poursuivre ces |
| bepaling aan de basis lag van de weigering van het Bijzonder | remboursements, de sorte que toute intervention dans le coût de |
| Solidariteitsfonds om die terugbetalingen voort te zetten, zodat elke | |
| tegemoetkoming in de kostprijs van voeding via orale inname ophield te bestaan. | l'alimentation par voie orale a cessé d'exister. |
| Uit het dossier blijkt eveneens dat de verzoeker voor de verwijzende | Il ressort également du dossier que le requérant devant le juge a quo |
| rechter behoort tot de categorie van personen die zich uitsluitend | appartient à la catégorie des personnes qui doivent se nourrir |
| dienen te voeden via sonde of via orale inname van voedingsproducten | exclusivement par voie orale de produits nutritifs à consistance |
| met gewijzigde consistentie, en die derhalve geen andere soorten | modifiée ou par sonde et qui ne peuvent dès lors absorber d'autres |
| voedingsmiddelen kunnen innemen, zodat het voor hen van vitaal belang | types d'aliments, en sorte qu'il est vital pour elles de pouvoir |
| is om erover te kunnen beschikken. | disposer des produits précités. |
| B.8.3. Uit hetgeen voorafgaat vloeit voort dat wanneer de in het | B.8.3. Il découle de ce qui précède que, si la disposition en cause |
| geding zijnde bepaling zo geïnterpreteerd wordt dat de opname van de | est interprétée en ce sens que la prise en compte de l'alimentation |
| enterale voeding via sonde in de lijst van de terugbetaalbare | entérale par sonde dans la liste des prestations de santé |
| geneeskundige verstrekkingen tot gevolg heeft dat de orale inname van | remboursables a pour conséquence que l'absorption orale de produits |
| voedingsproducten met gewijzigde consistentie niet meer in aanmerking komt voor een tegemoetkoming van het Bijzonder Solidariteitsfonds, zij kennelijk onevenredige gevolgen heeft voor personen die eenzelfde aandoening hebben als personen die zich via sonde moeten voeden, maar die zich uitsluitend via orale inname van voedingsproducten met gewijzigde consistentie moeten voeden. Die personen zouden immers niet op enige terugbetaling aanspraak kunnen maken, enkel om reden dat de in het geding zijnde bepaling slechts in een terugbetaling voorziet ten voordele van diegenen die een enterale voeding via sonde krijgen, ofschoon de keuze van de ene of de andere voedingswijze niet van hun eigen beoordeling afhangt. In die interpretatie dient de vraag bevestigend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof zegt voor recht : | nutritifs à consistance modifiée n'est plus prise en considération pour une intervention du Fonds de solidarité, elle a des effets manifestement disproportionnés pour les personnes souffrant de la même pathologie que celles qui doivent se nourrir par sonde mais qui doivent se nourrir exclusivement de produits nutritifs à consistance modifiée. En effet, ces personnes ne pourraient prétendre à aucune intervention pour le seul motif que la disposition en cause ne prévoit un remboursement qu'en faveur des personnes recevant une alimentation entérale par sonde, bien que le choix de l'un ou l'autre mode d'alimentation ne dépende pas de leur propre appréciation. Dans cette interprétation, la question appelle une réponse affirmative. Par ces motifs, la Cour dit pour droit : |
| Artikel 34, 19°, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor | L'article 34, 19°, de la loi relative à l'assurance obligatoire soins |
| geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli | de santé et indemnités, coordonnée le 14 juillet 1994, tel qu'il a été |
| 1994, zoals gewijzigd bij de wet van 20 december 1995 en vóór de | modifié par la loi du 20 décembre 1995 et était en vigueur avant sa |
| wijziging ervan bij de wet van 24 december 1999, schendt op zich de | modification par la loi du 24 décembre 1999, ne viole pas en soi les |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. | articles 10 et 11 de la Constitution. |
| Artikel 34, 19°, van dezelfde wet schendt de artikelen 10 en 11 van de | L'article 34, 19°, de la même loi viole les articles 10 et 11 de la |
| Grondwet, wanneer het wordt geïnterpreteerd als een verantwoording | Constitution lorsqu'il est interprété comme justifiant le refus de |
| voor het weigeren van enige tegemoetkoming uit het Bijzonder | toute intervention du Fonds spécial de solidarité à l'égard d'un |
| Solidariteitsfonds voor een patiënt die zich uitsluitend moet voeden | patient qui doit se nourrir exclusivement par absorption orale de |
| via orale inname van voedingsproducten met gewijzigde consistentie. | produits nutritifs à consistance modifiée. |
| Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 13 februari 2002. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 13 février 2002. |
| De griffier, De voorzitter, | Le greffier, Le président, |
| P.-Y. Dutilleux M. Melchior | P.-Y. Dutilleux M. Melchior |