Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 67/2001 van 17 mei 2001 Rolnummer 1973 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 112 en 114 van de nieuwe gemeentewet , gesteld door de Raad van S(...) Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en H. Boel, de rechters L. Françoi(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 67/2001 van 17 mei 2001 Rolnummer 1973 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 112 en 114 van de nieuwe gemeentewet , gesteld door de Raad van S(...) Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en H. Boel, de rechters L. Françoi(...) Extrait de l'arrêt n° 67/2001 du 17 mai 2001 Numéro du rôle : 1973 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 112 et 114 de la nouvelle loi communale , posée par le Conseil d'Etat.(...) La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et H. Boel, des juges L. François, P. M(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 67/2001 van 17 mei 2001 Extrait de l'arrêt n° 67/2001 du 17 mai 2001
Rolnummer 1973 Numéro du rôle : 1973
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 112 en 114 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 112 et 114
van de nieuwe gemeentewet (gecodificeerd bij koninklijk besluit van 24 de la nouvelle loi communale (arrêté royal de codification du 24 juin
juni 1988), gesteld door de Raad van State. 1988), posée par le Conseil d'Etat.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en H. Boel, de rechters L. composée des présidents M. Melchior et H. Boel, des juges L. François,
François, P. Martens, A. Arts en E. De Groot, en, overeenkomstig P. Martens, A. Arts et E. De Groot, et, conformément à l'article 60bis
artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, du juge
Arbitragehof, emeritus rechter E. Cerexhe, bijgestaan door de griffier émérite E. Cerexhe, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par
P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij arrest nr. 87.162 van 10 mei 2000 in zake de n.v. Belgacom Par arrêt n° 87.162 du 10 mai 2000 en cause de la s.a. Belgacom
Directory Services (B.D.S.) tegen de stad Luik, waarvan de expeditie Directory Services (B.D.S.) contre la ville de Liège, dont
ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 26 mei 2000, heeft de l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 26 mai
Raad van State de volgende prejudiciële vraag gesteld : 2000, le Conseil d'Etat a posé la question préjudicielle suivante :
« Doen de artikelen 112 en 114 van de nieuwe gemeentewet, in zoverre « En tant qu'ils instaurent un mode de publication par voie
zij een wijze van bekendmaking door aanplakking invoeren van de
reglementen en verordeningen van de gemeentelijke overheden die d'affichage des règlements et ordonnances des autorités communales,
ingeroepen kan worden tegen eender wie, met inbegrip van de personen qui est opposable à quiconque, y compris aux personnes étrangères à la
van buiten de gemeente, inzonderheid voor de berekening van de commune, notamment pour le calcul du délai de prescription des recours
verjaringstermijn van de beroepen tot nietigverklaring voor de Raad en annulation devant le Conseil d'Etat, les articles 112 et 114 de la
van State, geen discriminatie ontstaan tussen de genoemde personen en nouvelle loi communale ne créent-ils pas une discrimination, contraire
de bewoners van de gemeente, die in strijd is met de artikelen 10 en aux articles 10 et 11 de la Constitution, dans le chef desdites
11 van de Grondwet ? » personnes par rapport aux habitants de la commune ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1. De artikelen 112 en 114 van de nieuwe gemeentewet bepalen : B.1. Les articles 112 et 114 de la nouvelle loi communale disposent :
«

Art. 112.De reglementen en verordeningen van de gemeenteraad, van

«

Art. 112.Les règlements et ordonnances du conseil communal, du

het college van burgemeester en schepenen en van de burgemeester collège des bourgmestre et échevins et du bourgmestre sont publiés par
worden door laatstgenoemde bekendgemaakt door middel van een
aanplakbrief die het onderwerp van het reglement of de verordening ce dernier par la voie d'une affiche indiquant l'objet du règlement ou
vermeldt, de datum van de beslissing waarbij het reglement of de de l'ordonnance, la date de la décision par laquelle il a été adopté,
verordening werd aangenomen en, in voorkomend geval, de beslissing van de toezichthoudende overheid. et, le cas échéant, la décision de l'autorité de tutelle.
De aanplakbrief vermeldt tevens de plaats of plaatsen waar de tekst L'affiche mentionne également le ou les lieux où le texte du règlement
van het reglement of de verordening ter inzage ligt van het publiek. » ou de l'ordonnance peut être consulté par le public. »
«

Art. 114.De reglementen en verordeningen bedoeld in artikel 112

«

Art. 114.Les règlements et ordonnances visés à l'article 112

zijn verbindend de vijfde dag volgend op de dag van bekendmaking door deviennent obligatoires le cinquième jour qui suit le jour de leur
aanplakbrief, behalve wanneer zij het anders bepalen. publication par la voie de l'affichage, sauf s'ils en disposent
De bekendmaking en de datum van bekendmaking van deze reglementen en autrement. Le fait et la date de la publication de ces règlements et ordonnances
verordeningen moeten blijken uit de aantekening in een speciaal sont constatés par une annotation dans un registre spécialement tenu à
daartoe gehouden register op de bij koninklijk besluit bepaalde wijze. cet effet, dans la forme qui sera déterminée par arrêté royal. »
» B.2.1. Uit de prejudiciële vraag en uit de motivering van het B.2.1. Il ressort de la question préjudicielle et de la motivation de
verwijzingsarrest blijkt dat aan het Hof een vraag wordt gesteld over l'arrêt de renvoi que la Cour est interrogée sur la différence de
het verschil in behandeling dat door artikel 112 zou worden traitement que l'article 112 créerait entre les habitants de la
veroorzaakt tussen de inwoners van de gemeente en de personen die er commune et les personnes qui y sont étrangères, les premiers pouvant
niet wonen, waarbij de eerstgenoemden gemakkelijker kunnen weten plus facilement que les secondes savoir quand les règlements et
wanneer de in het artikel bedoelde reglementen en verordeningen worden ordonnances qu'il vise sont publiés et, par là, savoir quand commence
bekendgemaakt en, derhalve, wanneer de termijn voor het beroep tot à courir le délai du recours en annulation de ce règlement devant le
vernietiging van dat reglement voor de Raad van State begint te lopen. Conseil d'Etat. L'article 114, déterminant la date à laquelle les règlements et
Artikel 114, dat de datum bepaalt waarop de voormelde reglementen en ordonnances précités deviennent obligatoires et la manière de
verordeningen bindend worden en de manier waarop de bekendmaking ervan constater leur publication, est étranger à cette différence de
kan worden vastgesteld, heeft niets uit te staan met dat verschil in
behandeling en valt dus niet onder de toetsing door het Hof. traitement et n'est donc pas inclus dans le contrôle de la Cour.
B.2.2. Het argument van de Ministerraad volgens hetwelk het in het B.2.2. L'argument du Conseil des ministres selon lequel la différence
geding zijnde verschil in behandeling niet zou uitgaan van artikel 112 de traitement en cause procéderait, non pas de l'article 112 de la
van de nieuwe gemeentewet, maar wel van artikel 4 van het besluit van nouvelle loi communale, mais de l'article 4 de l'arrêté du Régent du
de Regent van 23 augustus 1948 tot regeling van de rechtspleging voor 23 août 1948 déterminant la procédure devant la section
de afdeling administratie van de Raad van State, een
verordeningsbepaling die aan de toetsing van het Hof ontsnapt, kan d'administration du Conseil d'Etat, disposition réglementaire qui
niet worden aanvaard : dat argument leidt er immers toe de inhoud van échappe au contrôle de la Cour, ne peut être admis : cet argument
de prejudiciële vraag te wijzigen door het Hof te verzoeken rekening aboutit en effet à modifier la teneur de la question préjudicielle en
te houden, niet met de erin bedoelde tegenstelbaarheid van de invitant la Cour à prendre en compte, non pas l'opposabilité des
reglementen en verordeningen, maar met de aanvang van de termijn voor règlements et ordonnances qui y est visée, mais le point de départ du
beroep tegen die reglementen en verordeningen. Het staat niet aan de délai de recours contre ces règlements et ordonnances. Or, il
partijen de inhoud van de aan het Hof gestelde vragen te wijzigen. B.3. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dezelfde regels verzetten er zich overigens tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de aangevochten maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.4. De Raad van State heeft in het verwijzingsarrest geoordeeld dat het in het geding zijnde reglement, dat ten laste van elke uitgever een belasting invoert op de distributie of de verspreiding, op het grondgebied van de gemeente, van gidsen, telefoongidsen of telefaxgidsen, moest worden bekendgemaakt. B.5.1. De wetgever vermag redelijkerwijze te oordelen dat de gemeentelijke overheden er niet toe zouden kunnen worden verplicht voor hun reglementen en verordeningen eenzelfde bekendmaking te verzekeren als die waarin is voorzien voor de bepalingen die alle inwoners van het Rijk aanbelangen, vermits die verordeningen en reglementen normalerwijze slechts een lokaal belang hebben. n'appartient pas aux parties de modifier la teneur des questions adressées à la Cour. B.3. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Les mêmes règles s'opposent, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure considérée, sont essentiellement différentes. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.4. Le Conseil d'Etat a jugé, dans l'arrêt a quo, que le règlement en cause, instaurant à charge de tout éditeur une taxe sur la distribution ou la diffusion, sur le territoire de la commune, d'annuaires ou de guides téléphoniques ou de téléfax, devait être publié. B.5.1. Le législateur peut raisonnablement estimer que les autorités communales ne sauraient être tenues d'assurer à leurs règlements et à leurs ordonnances une publicité équivalente à celle prévue pour les dispositions intéressant l'ensemble des habitants du Royaume, ces ordonnances et règlements ne présentant normalement qu'un intérêt local.
B.5.2. Wanneer de wetgever, met de wet van 8 april 1991, de in het B.5.2. Lorsqu'il a revu, par la loi du 8 avril 1991, la disposition en
geding zijnde bepaling (die sedert 1836 onveranderd was gebleven)
heeft herzien, heeft hij zich afgevraagd welke bekendmaking diende te cause (alors inchangée depuis 1836), le législateur s'est interrogé
worden gegeven aan de in de wet bedoelde akten, daarbij opmerkend dat sur la publicité à donner aux actes qu'elle vise en observant que très
zeer weinig inwoners de teksten lezen op de plaats waar zij worden peu d'habitants en lisaient les textes là où ils étaient affichés
aangeplakt (Parl. St., Senaat, 1989-1990, nr. 915-1, p. 1), dat de (Doc. parl., Sénat, 1989-1990, n° 915-1, p. 1), que l'affichage prévu
voorgeschreven aanplakking volgens sommigen niet meer verenigbaar was n'était plus compatible, selon certains, avec le volume et la
met het volume en het complexe karakter van de huidige complexité des réglementations actuelles et que d'autres modes de
reglementeringen en dat andere wijzen van bekendmaking dan die waarin publication que celui prévu aujourd'hui par la disposition en cause,
de in het geding zijnde bepaling thans voorziet, zoals de bekendmaking telle la publication dans les périodiques d'information communaux, ne
in de gemeentelijke informatiebladen, geen aanvaardbare oplossing
boden (idem, nr. 915-2, pp. 2 en 3). Hij vermocht terecht van oordeel constituaient pas une solution acceptable (idem, n° 915-2, pp. 2 et
te zijn dat het ten behoeve van de inwoners van de gemeente is dat de 3). Il a pu, légitimement, considérer que c'est vis-à-vis des
bekendmaking van de gemeentelijke verordeningen en reglementen diende habitants de la commune que la publicité des ordonnances et règlements
te geschieden en dat de personen die er niet wonen maar die er een communaux devait être prévue et que les personnes qui n'y habitent pas
belang hebben, ervoor dienen te zorgen dat ze op de hoogte zijn en mais qui y ont un intérêt veilleront à s'informer et disposeront pour
daartoe over meer praktische communicatiemiddelen beschikken dan die le faire de moyens de communication plus commodes que ceux du
van de negentiende eeuw. Het aldus ingestelde evenwicht tussen het dix-neuvième siècle. La balance ainsi faite entre l'intérêt de
belang dat elke situatie die strijdig is met het recht moet kunnen permettre que toute situation contraire au droit puisse être éliminée
worden geëlimineerd en het belang dat de regelmatigheid van een et celui de ne pas permettre que la régularité de l'action
bestuurshandeling niet te allen tijde mag kunnen worden betwist, kan administrative puisse être en tout temps contestée ne peut être
niet als kennelijk onredelijk worden beschouwd. considérée comme manifestement déraisonnable.
B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 112 van de nieuwe gemeentewet schendt de artikelen 10 en 11 L'article 112 de la nouvelle loi communale ne viole pas les articles
van de Grondwet niet in zoverre de erin bepaalde bekendmaking van 10 et 11 de la Constitution en tant que la publication des règlements
gemeentelijke reglementen en verordeningen de termijn voor beroep tot et ordonnances communaux qu'il vise fait courir le délai de recours en
vernietiging voor de Raad van State doet aanvangen, zowel ten aanzien annulation au Conseil d'Etat tant vis-à-vis des habitants de la
van de inwoners van de gemeente als ten aanzien van de personen buiten de gemeente. commune que vis-à-vis des personnes étrangères à celle-ci.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 17 mei 2001. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 17 mai 2001.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^