Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 47/2001 van 18 april 2001 Rolnummer 1881 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 812 van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Nijvel. Het Arbitragehof, samengesteld uit wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij vonnis van 2(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 47/2001 van 18 april 2001 Rolnummer 1881 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 812 van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Nijvel. Het Arbitragehof, samengesteld uit wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij vonnis van 2(...) Extrait de l'arrêt n° 47/2001 du 18 avril 2001 Numéro du rôle : 1881 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 812 du Code judiciaire, posée par le Tribunal de première instance de Nivelles. La Cour d'arbitrage, composée après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle Par ju(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 47/2001 van 18 april 2001 Extrait de l'arrêt n° 47/2001 du 18 avril 2001
Rolnummer 1881 Numéro du rôle : 1881
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 812 van het Gerechtelijk En cause : la question préjudicielle relative à l'article 812 du Code
Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Nijvel. judiciaire, posée par le Tribunal de première instance de Nivelles.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit voorzitter M. Melchior, de rechters L. François, J. composée du président M. Melchior, des juges L. François, J.
Delruelle, A. Arts, R. Henneuse en M. Bossuyt, en emeritus voorzitter Delruelle, A Arts, R. Henneuse et M. Bossuyt, et du président émérite
G. De Baets overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 G. De Baets conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6
januari 1989 op het Arbitragehof, bijgestaan door de griffier L. janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, assistée du greffier L. Potoms,
Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij vonnis van 21 januari 2000 in zake W. Van Damme tegen A. Dehoust Par jugement du 21 janvier 2000 en cause de W. Van Damme contre A.
en P. Wera, en in aanwezigheid van de gemeente Genepiën, waarvan de Dehoust et P. Wera et en présence de la commune de Genappe, dont
expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 10 februari l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 10
2000, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Nijvel de volgende février 2000, le Tribunal de première instance de Nivelles a posé la
prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 812 van het Gerechtelijk Wetboek de artikelen 10 en « L'article 812 du Code judiciaire viole-t-il les articles 10 et 11 de
11 van de Grondwet, wanneer het in die zin wordt geïnterpret eerd dat la Constitution, s'il est interprété en ce sens qu'il autorise une
het voor de eerste maal in hoger beroep een gedwongen tussenkomst tot intervention forcée en déclaration de jugement commun pour la première
gemeenverklaring mogelijk maakt van een derde die een belang te
vrijwaren heeft in een betwiste aangelegenheid waarover ter zake fois en degré d'appel d'un tiers qui a un intérêt à sauvegarder dans
uitspraak moet worden gedaan ? » une question litigieuse sur laquelle il doit être statué en la cause ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de bestaanbaarheid met B.1. La question préjudicielle porte sur la compatibilité avec les
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van artikel 812, tweede lid, van articles 10 et 11 de la Constitution de l'article 812, alinéa 2, du
het Gerechtelijk Wetboek, in die zin geïnterpreteerd dat het voor de Code judiciaire, interprété en ce sens qu'il autorise une intervention
eerste maal in hoger beroep een gedwongen tussenkomst tot forcée en déclaration de jugement commun pour la première fois en
gemeenverklaring toestaat ten aanzien van een derde die een belang te degré d'appel d'un tiers qui a un intérêt à sauvegarder dans une
vrijwaren heeft in een betwiste aangelegenheid waarover uitspraak moet question litigieuse sur laquelle il doit être statué. La Cour est
worden gedaan. Aan het Hof wordt gevraagd of die bepaling een interrogée sur la question de savoir si cette disposition crée une
discriminatie in het leven roept tussen, enerzijds, de partij die voor discrimination entre, d'une part, la partie citée pour la première
de eerste maal in hoger beroep tot gemeenverklaring wordt gedagvaard fois en degré d'appel en déclaration de jugement commun et, d'autre
en, anderzijds, de oorspronkelijke partijen bij het geschil die, part, les parties originaires au litige qui bénéficient, quant à
hunnerzijds, een dubbele aanleg genieten terwijl de jurisdictionele elles, d'un double degré de juridiction, tandis que la décision
beslissing die zal worden gewezen aan allen tegenstelbaar zal zijn. juridictionnelle qui sera rendue sera opposable à toutes.
B.2. Artikel 812, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt dat B.2. L'article 812, alinéa 1er, du Code judiciaire dispose que
de tussenkomst van een derde in een geschil kan geschieden voor alle l'intervention d'un tiers dans un litige peut avoir lieu devant toutes
rechtscolleges, ongeacht de vorm van de rechtspleging, zonder dat les juridictions, quelle que soit la forme de la procédure, sans
echter reeds bevolen onderzoeksverrichtingen afbreuk mogen doen aan de néanmoins que des actes d'instruction déjà ordonnés puissent nuire aux
rechten van de verdediging. Het tweede lid van datzelfde artikel droits de la défense. L'alinéa 2 du même article prévoit toutefois que
bepaalt evenwel dat de tussenkomst tot het verkrijgen van een l'intervention tendant à obtenir une condamnation ne peut s'exercer
veroordeling niet voor de eerste maal plaats kan vinden in hoger pour la première fois en degré d'appel.
beroep. B.3. Overeenkomstig een vaste rechtspraak, waarbij zowel de B.3. Conformément à une jurisprudence constante, admise tant par le
verwijzende rechter als de Ministerraad en de voor de verwijzende juge a quo que par le Conseil des ministres et la partie appelée en
rechter tot tussenkomst opgeroepen partij zich aansluiten, vormt de intervention devant le juge a quo, la demande en déclaration de
vordering tot gemeenverklaring een vordering tot gedwongen tussenkomst jugement ou arrêt commun constitue une demande en intervention forcée
met een bewarend karakter. Die vordering heeft tot doel te verhinderen ayant un caractère conservatoire. Cette demande a pour objet
dat de verweerder bij die vordering, in een volgend geschil waarbij d'empêcher que le défendeur à cette demande puisse, dans un litige
hij tegenover de eiser zou staan, zich zou beroepen op de relativiteit subséquent qui l'opposerait au demandeur, se prévaloir de la
van het gezag van gewijsde wat dat vonnis betreft. relativité de l'autorité de chose jugée en ce qui concerne ce
Volgens dezelfde vaste rechtspraak, die de wetgever overigens heeft jugement. D'après la même jurisprudence constante, que le législateur a
willen bevestigen met de aanneming van artikel 812, tweede lid (zie d'ailleurs entendu consacrer par l'adoption de l'article 812, alinéa 2
Parl. St., Senaat, 1963-1964, nr. 60, verslag van de Koninklijke (voy. Doc. parl., Sénat, 1963-1964, n° 60, rapport du Commissaire
Commissaris van de Gerechtelijke Hervorming, pp. 199-200), kan de royal à la réforme judiciaire, pp. 199-200), la demande en déclaration
vordering tot gemeenverklaring voor de eerste maal worden aangenomen de jugement commun peut être admise pour la première fois en degré
in hoger beroep wegens het bewarend karakter ervan. Zulks kan d'appel, en raison de son caractère conservatoire. En revanche, tel ne
daarentegen niet het geval zijn voor agressieve vorderingen tot tussenkomst die ertoe strekken de veroordeling te verkrijgen van de tot tussenkomst gedagvaarde partij. B.4. Het te dezen aangeklaagde verschil in behandeling tussen de twee categorieën van personen berust op een objectief en relevant criterium, namelijk de positie van die personen in het proces. Terwijl de tussenkomende partij bij de zaak betrokken wordt teneinde aan haar de jurisdictionele beslissing die gewezen zal worden tegenstelbaar te maken, kunnen de oorspronkelijke partijen immers rechtstreeks in hun rechten worden geraakt door de jurisdictionele beslissing die ten gronde in het geschil zal worden gewezen. Dat verschil in behandeling kan redelijkerwijze worden verantwoord door de louter bewarende aard van de procedure van gemeenverklaring, peut être le cas pour les demandes en intervention agressives, qui tendent à obtenir la condamnation de la partie citée en intervention. B.4. La différence de traitement dénoncée en l'espèce entre les deux catégories de personnes repose sur un critère objectif et pertinent, à savoir la position qu'occupent ces personnes dans le procès. En effet, tandis que la partie intervenante est appelée à la cause en vue de lui rendre opposable la décision juridictionnelle qui sera rendue, les parties originaires peuvent être atteintes directement dans leurs droits par la décision juridictionnelle qui sera rendue au fond du litige. Cette différence de traitement peut être raisonnablement justifiée par
aangezien die procedure geenszins strekt tot de veroordeling van de la nature purement conservatoire de la procédure en déclaration de
gedaagde partij en dus tot de aantasting van haar rechten, maar jugement commun, celle-ci ne visant nullement la condamnation de la
hoogstens ertoe strekt aan haar het vonnis dat gewezen zal worden partie citée et donc l'affectation de ses droits, mais tout au plus à
tegenstelbaar te maken. De wetgever vermocht te oordelen dat, om lui rendre opposable le jugement qui sera rendu. Le législateur a pu
tegenstrijdigheid in opeenvolgende beslissingen te vermijden, het kon considérer qu'afin d'éviter une décision subséquente inconciliable, il
worden verantwoord dat de tussenkomende partij nog voor het eerst kan pouvait se justifier que la partie intervenante puisse encore être
worden gedagvaard in hoger beroep, zelfs als die partij het voordeel citée pour la première fois en degré d'appel, même si cette partie
van de dubbele aanleg verliest. Er bestaat trouwens geen algemeen perd l'avantage du double degré de juridiction. Il n'existe d'ailleurs
rechtsbeginsel waarbij de dubbele aanleg wordt verzekerd. B.5. Er blijft niettemin het feit dat alle partijen bij een geschil over voldoende middelen moeten kunnen beschikken om hun rechten voor de rechter te vrijwaren. Diegenen die zijn gedagvaard tot gemeenverklaring moeten nog in staat zijn hun opmerkingen te doen gelden op het ogenblik waarop zij tot tussenkomst worden opgeroepen. Het gaat om de inachtneming van het beginsel van het tegensprekelijke karakter van de debatten. De omstandigheid dat die opmerkingen voor de eerste maal worden gemaakt in hoger beroep, lijkt niet onevenredig ten aanzien van de doelstelling van de wetgever die erin bestaat tegenstrijdige beslissingen te vermijden door een mechanisme in te voeren waardoor een vonnis tegenstelbaar kan worden gemaakt, zonder dat afbreuk wordt gedaan aan de rechten van de tot tussenkomst gedagvaarde partij. B.6. Wat betreft de vraag of de procedure tot tussenkomst die te dezen voor de rechter is ingesteld wel degelijk een vordering tot tussenkomst van louter bewarende aard vormt, en niet een vordering die pas de principe général de droit assurant un double degré de juridiction. B.5. Il n'en demeure pas moins que toutes les parties à un litige doivent disposer de moyens suffisants pour sauvegarder leurs droits devant le juge. Celles qui sont citées en déclaration de jugement commun doivent encore être en mesure de faire valoir leurs observations, au moment où elles sont appelées en intervention. Il y va du respect du principe de la contradiction des débats. La circonstance que ces observations sont, pour la première fois, émises en degré d'appel n'apparaît pas disproportionnée par rapport à l'objectif du législateur d'éviter des décisions inconciliables en instaurant un mécanisme qui permet de rendre opposable un jugement sans qu'il soit porté atteinte aux droits de la partie citée en intervention. B.6. Sur le point de savoir si la procédure en intervention introduite devant le juge en l'espèce constitue bien une demande en intervention
ertoe strekt de tot tussenkomst gedagvaarde partij te horen de nature purement conservatoire, et non une demande tendant à
veroordelen, staat het niet aan het Hof, maar aan de verwijzende entendre condamner la partie citée en intervention, il appartient, non
rechter zich hierover uit te spreken. à la Cour, mais au juge a quo de se prononcer.
B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 812 van het Gerechtelijk Wetboek schendt de artikelen 10 en 11 L'article 812 du Code judiciaire ne viole pas les articles 10 et 11 de
van de Grondwet niet, in die zin dat het de dagvaarding tot gedwongen la Constitution, en ce sens qu'il autorise la citation en intervention
tussenkomst tot gemeenverklaring mogelijk maakt, voor de eerste maal forcée en déclaration de jugement commun, faite pour la première fois
in hoger beroep, van een derde die een belang te vrijwaren heeft in en degré d'appel, d'un tiers qui a un intérêt à sauvegarder dans une
een betwiste aangelegenheid waarover ter zake uitspraak moet worden gedaan. question litigieuse sur laquelle il doit être statué.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 18 april 2001. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 18 avril 2001.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^