Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 11/2001 van 7 februari 2001 Rolnummer 1808 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 71 van de wet van 21 februari 1985 tot hervorming van het bedrijfsrevisoraat, gesteld door de Correctionele Rechtbank te Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, en de rechters L. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 11/2001 van 7 februari 2001 Rolnummer 1808 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 71 van de wet van 21 februari 1985 tot hervorming van het bedrijfsrevisoraat, gesteld door de Correctionele Rechtbank te Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, en de rechters L. (...) Extrait de l'arrêt n° 11/2001 du 7 février 2001 Numéro du rôle : 1808 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 71 de la loi du 21 février 1985 relative à la réforme du révisorat d'entreprises, posée par le Tribunal correction La Cour d'arbitrage, composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges L. Françoi(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 11/2001 van 7 februari 2001 Extrait de l'arrêt n° 11/2001 du 7 février 2001
Rolnummer 1808 Numéro du rôle : 1808
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 71 van de wet van En cause : la question préjudicielle concernant l'article 71 de la loi
21 februari 1985 tot hervorming van het bedrijfsrevisoraat, gesteld du 21 février 1985 relative à la réforme du révisorat d'entreprises,
door de Correctionele Rechtbank te Turnhout. posée par le Tribunal correctionnel de Turnhout.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, en de composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges L.
rechters L. François, P. Martens, A. Arts, R. Henneuse en E. De Groot, François, P. Martens, A. Arts, R. Henneuse et E. De Groot, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter G. De Baets, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président G. De Baets,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij vonnis van 5 november 1999 in zake het openbaar ministerie tegen Par jugement du 5 novembre 1999 en cause du ministère public contre H.
H. Hoogstraten, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof Hoogstraten, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
is ingekomen op 18 november 1999, heeft de Correctionele Rechtbank te d'arbitrage le 18 novembre 1999, le Tribunal correctionnel de Turnhout
Turnhout de volgende prejudiciële vraag gesteld : a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 71 van de wet van 21 februari 1985 tot herziening « L'article 71 de la loi du 21 février 1985 relative à la réforme du
van het bedrijfsrevisoraat de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in révisorat d'entreprises viole-t-il les articles 10 et 11 de la
zoverre dit artikel het gebruik van alle termen die verwarring zou Constitution en tant que cet article interdit de faire usage de tous
kunnen stichten met de titel van accountant, onder meer de termen ' les termes susceptibles de créer une confusion avec le titre
accounting en accountancy ', verbiedt, ook wanneer deze termen d'expert-comptable, entre autres, les termes ' accounting ' et '
activiteiten omschrijven die niet tot de monopoliewerkzaamheden van de accountancy ', même si ces termes définissent des activités qui ne
accountant behoren ? » font pas partie des activités de monopole de l'expert-comptable ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van het onderwerp van de prejudiciële vraag Quant à l'objet de la question préjudicielle
B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 71 van de wet B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 71 de la loi du
van 21 februari 1985 tot hervorming van het bedrijfsrevisoraat zoals 21 février 1985 relative à la réforme du révisorat d'entreprises, tel
van toepassing in de zaak voor de verwijzende rechter. qu'il est applicable dans la cause pendante devant le juge a quo.
Vóór de opheffing en vervanging ervan door de wet van 22 april 1999 Avant son abrogation et son remplacement par la loi du 22 avril 1999,
luidde artikel 71 als volgt : l'article 71 était libellé comme suit :
« Buiten de personen die de hoedanigheid van accountant bezitten of « Hormis les personnes ayant la qualité d'expert-comptable ou
aan wie krachtens artikel 74 toestemming werd gegeven tot het voeren l'autorisation, en vertu de l'article 74, d'en porter le titre, nul ne
van de titel van accountant, mag niemand gebruik maken van een term peut faire usage d'un terme susceptible de créer une confusion avec le
die verwarring zou kunnen stichten met de titel van accountant. » titre d'expert-comptable. »
B.1.2. De prejudiciële vraag strekt ertoe van het Hof te vernemen of B.1.2. La question préjudicielle tend à demander à la Cour s'il n'est
het niet discriminerend is dat andere personen dan accountants - meer pas discriminatoire que d'autres personnes que les experts-comptables
bepaald erkende boekhouders - geen termen mogen gebruiken die à tout le moins les comptables agréés ne puissent utiliser aucun terme
verwarring zouden kunnen stichten met de titel van accountant, zelfs susceptible de créer la confusion avec le titre d'expert-comptable,
wanneer de bedoelde werkzaamheden geen aan de externe accountants voorbehouden werkzaamheden zijn. Ten aanzien van de tussenkomsten B.2.1. Het Instituut van de accountants en de belastingconsulenten, dat in de rechten en verplichtingen van het Instituut der accountants is getreden, en een lid van het Instituut vragen te mogen tussenkomen. Zij menen belang te hebben bij de zaak, gelet op het feit dat zij er voordeel bij hebben dat strafrechtelijk wordt opgetreden tegen personen die geen lid zijn van het Instituut en die de titel van accountant of een term die daarmee verwarring kan stichten gebruiken. même lorsque les activités visées ne sont pas des activités réservées aux experts-comptables externes. Quant aux interventions B.2.1. L'Institut des experts-comptables et des conseils fiscaux, succédant aux droits et obligations de l'Institut des experts-comptables, et un membre de cet Institut demandent à intervenir. Ils estiment avoir un intérêt à la cause, compte tenu du fait qu'ils ont avantage à ce que soient pénalement poursuivies les personnes qui ne sont pas membres de l'Institut et qui utilisent le titre d'expert-comptable ou un terme susceptible de créer une confusion avec celui-ci.
B.2.2. De bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof heeft B.2.2. La loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage a
de vrijwillige tussenkomst van een derde in de rechtspleging met réglé l'intervention volontaire d'un tiers dans la procédure relative
betrekking tot de prejudiciële vraag geregeld. à une question préjudicielle.
Enkel de persoon die voldoet aan beide voorwaarden voorgeschreven bij Seule une personne répondant aux deux conditions prescrites par
artikel 87, § 1, kan in voormeld geval worden geacht partij te zijn l'article 87, § 1er, peut, en pareil cas, être réputée partie à une
bij een prejudiciële vraag die voor het Hof aanhangig is : hij moet question préjudicielle pendante devant la Cour : elle doit justifier
van een belang in de zaak onderworpen aan het verwijzende d'un intérêt dans la cause soumise à la juridiction qui a ordonné le
rechtscollege doen blijken en binnen de voorgeschreven termijn een renvoi et avoir adressé un mémoire à la Cour dans le délai prescrit.
memorie aan het Hof hebben gericht. B.2.3. Uit de wettelijke opdrachtomschrijving van het Instituut kan worden afgeleid dat het waakt over de bescherming van de titel, zodat het doet blijken van een voldoende belang om tussen te komen. Daarentegen doet een lid van het Instituut niet blijken van een voldoende belang om tussen te komen. Ten gronde B.3. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.4. Volgens de parlementaire voorbereiding van het in het geding B.2.3. Il se déduit de la définition légale de la mission de l'Institut que celui-ci veille à la protection du titre, de sorte qu'il justifie de l'intérêt requis pour intervenir. En revanche, un membre de l'Institut ne justifie pas d'un intérêt suffisant pour intervenir. Quant au fond B.3. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé.
zijnde artikel 71 strekt de bescherming van de titel van de accountant B.4. Selon les travaux préparatoires de l'article 71 en cause,
ertoe de deskundigheid van de accountant te objectiveren en te l'instauration d'une protection du titre d'expert-comptable vise à
waarborgen. Meer algemeen beoogt de wetgever met de bescherming van affirmer et à garantir cette compétence. De façon plus générale, le
beroepstitels een kwaliteitsvolle dienstverlening te waarborgen. De législateur, en protégeant les titres professionnels, vise à garantir
invoering van een statuut voor de accountant beoogt niet alleen de des services de qualité. L'instauration d'un statut de
bescherming van de belangen van de personen die tot de betrokken l'expert-comptable tend non seulement à la protection des intérêts des
beroepsgroep behoren, maar tevens die van het algemeen belang (Parl. professionnels concernés mais également à celle de l'intérêt général
St., Kamer, 1982-1983, nr. 552/1, p. 3.; Senaat 1983-1984, nr. 715/2, (Doc. parl., Chambre, 1982-1983, n° 552/1, p. 3; Sénat, 1983-1984, n°
p. 4). 715/2, p. 4).
De wetgever vermocht de titel van accountant te beschermen, daar het Le législateur était en droit de protéger le titre d'expert-comptable
aan de wetgever staat te beoordelen of er aanleiding is om al dan niet puisqu'il lui appartient d'apprécier s'il y a lieu de protéger ou non
de uitoefening van bepaalde beroepen te beschermen om de kwaliteit l'exercice de certaines professions pour en garantir la qualité et de
ervan te waarborgen en het gebruik van bepaalde beroepstitels voor te réserver l'usage de certains titres professionnels aux personnes qui
behouden aan personen die dergelijke beroepen uitoefenen in
overeenstemming met de reglementering van die beroepen. exercent ces professions conformément à la réglementation de
De activiteiten omschreven in artikel 78 van de wet van 21 februari celles-ci. Les activités définies à l'article 78 de la loi du 21 février 1985 ne
1985 zijn geen monopolie van de accountants. Artikel 82 van de sont pas réservées aux experts-comptables. Seul l'article 82 de la loi
voormelde wet kent een monopolie toe, niet aan accountants in het précitée confère un monopole, non aux experts-comptables en général
algemeen, maar aan externe accountants die hun activiteit in hoofd- of mais aux experts-comptables externes qui exercent leur activité à
bijberoep als zelfstandige uitoefenen en die hun professionele titre principal ou accessoire en tant qu'indépendants et qui offrent
diensten aanbieden aan iedereen die op hen een beroep wil doen. leurs services professionnels à quiconque fait appel à eux.
Andere personen, die niet de titel van accountant dragen, mogen de D'autres personnes, qui ne portent pas le titre d'expert-comptable,
meeste activiteiten uitoefenen die ook door de accountant worden peuvent exercer la plupart des activités qui sont également exercées
uitgevoerd. De titelbescherming beoogt slechts diegenen die een beroep moeten doen op die diensten te helpen bij het maken van hun keuze in tegenstelling tot de monopoliebescherming die veel verder gaat omdat zij een keuzebeperking inhoudt. B.5. Vooraleer het Instituut de hoedanigheid van een accountant kan verlenen aan een natuurlijke of rechtspersoon, moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Die voorwaarden hebben betrekking op de bekwaamheden, de diploma's, de gevolgde stage, het bekwaamheidsexamen, de af te leggen eed en de tucht die bij de titel van accountant hoort. Dit betekent dat hun titel het voorwerp kan uitmaken van een bijzondere bescherming, op basis van een objectief par les experts-comptables. La protection du titre n'a pour objectif que d'aider les personnes devant faire appel à ces services à faire leur choix, contrairement à la protection par monopole qui va beaucoup plus loin puisqu'elle limite le choix. B.5. Pour que l'Institut puisse conférer la qualité d'expert-comptable à une personne physique ou morale, celle-ci doit remplir certaines conditions. Ces conditions portent sur les aptitudes, les diplômes, l'accomplissement d'un stage, l'examen d'aptitude, le serment à prêter et la discipline qui est attachée au titre d'expert-comptable. Le titre peut donc faire l'objet d'une protection particulière, sur la
onderscheidingscriterium dat redelijk verband houdt met de base d'un critère de distinction objectif qui est raisonnablement lié
doelstelling van de wetgever om aan het publiek een kwaliteitsvolle au but du législateur, consistant à garantir au public un service de
dienstverlening door deskundige accountants te waarborgen. qualité par des experts-comptables compétents.
B.6. De prejudiciële vraag moet ontkennend worden beantwoord. B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 71 van de wet van 21 februari 1985 tot hervorming van het L'article 71 de la loi du 21 février 1985 relative à la réforme du
bedrijfsrevisoraat schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. révisorat d'entreprises ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 7 februari 2001. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 7 février 2001.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
G. De Baets G. De Baets
^