← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 116/2000 van 16 november 2000 Rolnummer 1768 In zake : de
prejudiciële vraag betreffende artikel 4 van het koninklijk besluit nr. 464 van 25 september 1986 tot
consolidering van de maatregelen inzake matiging van de Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior
en G. De Baets, en de rechters H. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 116/2000 van 16 november 2000 Rolnummer 1768 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4 van het koninklijk besluit nr. 464 van 25 september 1986 tot consolidering van de maatregelen inzake matiging van de Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...) | Extrait de l'arrêt n° 116/2000 du 16 novembre 2000 Numéro du rôle : 1768 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 4 de l'arrêté royal n° 464 du 25 septembre 1986 consolidant les mesures relatives à la modération des revenus d La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. Boel, P(...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Uittreksel uit arrest nr. 116/2000 van 16 november 2000 | Extrait de l'arrêt n° 116/2000 du 16 novembre 2000 |
Rolnummer 1768 | Numéro du rôle : 1768 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4 van het | En cause : la question préjudicielle concernant l'article 4 de |
koninklijk besluit nr. 464 van 25 september 1986 tot consolidering van | l'arrêté royal n° 464 du 25 septembre 1986 consolidant les mesures |
de maatregelen inzake matiging van de inkomsten der zelfstandigen, | relatives à la modération des revenus des travailleurs indépendants, |
gesteld door de Arbeidsrechtbank te Nijvel. | posée par le Tribunal du travail de Nivelles. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de | composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. |
rechters H. Boel, P. Martens, J. Delruelle, R. Henneuse en M. Bossuyt, | Boel, P. Martens, J. Delruelle, R. Henneuse et M. Bossuyt, assistée du |
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag | I. Objet de la question préjudicielle |
Bij vonnis van 13 september 1999 in zake het Rijksinstituut voor de | Par jugement du 13 septembre 1999 en cause de l'Institut national |
Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen tegen A. Chabot, waarvan de | d'assurances sociales pour travailleurs indépendants contre A. Chabot, |
expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 17 | dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 17 |
september 1999, heeft de Arbeidsrechtbank te Nijvel de volgende | septembre 1999, le Tribunal du travail de Nivelles a posé la question |
prejudiciële vraag gesteld : | préjudicielle suivante : |
« Is artikel 4 van het koninklijk besluit nr. 464 van 25 september 1986 [tot consolidering van de maatregelen inzake matiging van de inkomsten der zelfstandigen] in overeenstemming met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het aan de zelfstandigen die hun activiteit starten een bijdrage oplegt die wordt berekend op basis van de stijging van de bedrijfsinkomsten tussen het eerste volledige jaar van activiteit en een later jaar waarbij die inkomsten bij het begin nul zijn terwijl de gelijkwaardige bepalingen strekkende tot inkomstenmatiging van de loontrekkenden en de personeelsleden van de openbare diensten de inkomstenstijging beperken uitgaande van een bestaand inkomen conventioneel of opgelegd dat ten minste een | « L'article 4 de l'arrêté royal n° 464 du 25 septembre 1986 [consolidant les mesures relatives à la modération des revenus des travailleurs indépendants] est-il conforme aux articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il impose aux travailleurs indépendants en début d'activité une cotisation calculée sur l'augmentation des revenus professionnels entre la première année complète d'activité et une année ultérieure - ces revenus étant au départ nuls alors que les dispositions équivalentes tendant à la modération des revenus des travailleurs salariés et des agents des services publics limitent l'augmentation des revenus au départ d'un revenu existant convenu ou |
verplicht minimum bedraagt ? » | imposé et atteignant à tout le moins un minimum obligatoire ? » |
(...) | (...) |
IV. In rechte | IV. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 4 van het koninklijk | B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 4 de l'arrêté |
besluit nr. 464 van 25 september 1986 tot consolidering van de | royal n° 464 du 25 septembre 1986 consolidant les mesures relatives à |
maatregelen inzake matiging van de inkomsten der zelfstandigen, dat | la modération des revenus des travailleurs indépendants, arrêté royal |
werd bekrachtigd bij een wet van 15 december 1986. Die bepaling, zoals | confirmé par une loi du 15 décembre 1986. Cette disposition, telle |
gewijzigd bij artikel 72 van de wet van 30 december 1988, luidt als | qu'elle a été modifiée par l'article 72 de la loi du 30 décembre 1988, |
volgt : | est ainsi rédigée : |
« § 1. In afwijking van artikel 2 wordt, voor de zelfstandigen die | « § 1er. Par dérogation à l'article 2, la cotisation des travailleurs |
zich voor het eerst hebben gevestigd na 1983, de bijdrage als volgt | indépendants qui se sont établis pour la première fois après 1983 est |
vastgesteld : | fixée comme suit : |
1° les travailleurs indépendants qui se sont établis pour la première | |
1° de zelfstandigen die zich voor het eerst in 1984 hebben gevestigd | fois en 1984 sont redevables annuellement, à partir de 1987, d'une |
zijn jaarlijks vanaf 1987 een bijdrage verschuldigd ten belope van | cotisation à concurrence de 6,12 p.c. de leurs revenus professionnels |
6,12 pct. van hun bedrijfsinkomsten van het jaar 1985; | de l'année 1985; 2° les travailleurs indépendants qui se sont établis pour la première |
2° de zelfstandigen die zich voor het eerst in 1985 hebben gevestigd | fois en 1985 sont redevables annuellement : |
zijn jaarlijks verschuldigd : | |
a) voor het jaar 1987 : een bijdrage ten belope van 4,04 pct. van hun | a) pour l'année 1987 : d'une cotisation à concurrence de 4,04 p.c. de |
bedrijfsinkomsten van het jaar 1986; | leurs revenus professionnels de l'année 1986; |
b) voor het jaar 1988 : een bijdrage ten belope van 6,12 pct. van hun | b) pour l'année 1988 : d'une cotisation à concurrence de 6,12 p.c. de |
bedrijfsinkomsten van het jaar 1986; | leurs revenus professionnels de l'année 1986; |
3° de zelfstandigen die zich voor het eerst in 1986 hebben gevestigd zijn jaarlijks verschuldigd : | 3° les travailleurs indépendants qui se sont établis pour la première fois en 1986 sont redevables annuellement: |
a) voor het jaar 1987 : een bijdrage ten belope van 2 pct. van hun | a) pour l'année 1987: d'une cotisation à concurrence de 2 p.c. de |
bedrijfsinkomsten van het jaar 1986; | leurs revenus professionnels de l'année 1986; |
b) voor het jaar 1988 : een bijdrage ten belope van 4,04 pct. van hun | b) pour l'année 1988: d'une cotisation à concurrence de 4,04 p.c. de |
bedrijfsinkomsten van het jaar 1987; | leurs revenus professionnels de l'année 1987; |
4° les travailleurs indépendants qui se sont établis pour la première | |
4° de zelfstandigen die zich voor het eerst hebben gevestigd na 1986 | fois après 1986 sont redevables annuellement : |
zijn jaarlijks verschuldigd : | |
a) voor het jaar van eerste vestiging : geen bijdrage is verschuldigd; | a) pour l'année de premier établissement: aucune cotisation n'est due; |
b) voor het jaar dat volgt op dit van eerste vestiging : een bijdrage | b) pour l'année qui suit celle du premier établissement: d'une |
ten belope van 2 pct. van hun bedrijfsinkomsten van het jaar van | cotisation à concurrence de 2 p.c. de leurs revenus professionnels de |
eerste vestiging. | l'année de premier établissement; |
§ 2. Met het oog op het berekenen van de in § 1 bedoelde bijdragen | § 2. En vue du calcul des cotisations visées au § 1er, les revenus |
worden de bedrijfsinkomsten van het jaar van eerste vestiging of deze | professionnels de l'année de premier établissement ou ceux de l'année |
van het daaropvolgend jaar vooraf herleid tot hun theoretische waarde | |
1983 in functie van de coëfficiënt die de aanpassing van de wedden van | suivante sont, au préalable, ramenés à leur valeur théorique 1983 en |
de personeelsleden van de openbare diensten aan de schommelingen van | fonction du coefficient qui exprime l'adaptation des traitements des |
het indexcijfer der consumptieprijzen uitdrukt tussen het jaar 1983, | agents des services publics aux fluctuations de l'indice des prix à la |
en het jaar van eerste vestiging of het daaropvolgend jaar, naargelang | consommation entre l'année 1983 et l'année de premier établissement ou |
van het geval. | l'année suivante, selon le cas. |
§ 3. De bepalingen van artikel 2, §§ 2 en 3, zijn van toepassing met | § 3. Les dispositions de l'article 2, §§ 2 et 3 sont applicables en |
het oog op de vaststelling van de in § 1 bedoelde bijdragen. Voor de | vue de l'établissement des cotisations visées au § 1er. Pour |
toepassing van die bepalingen dient onder bedrijfsinkomsten van het | l'application desdites dispositions, les revenus professionnels de |
jaar 1983 verstaan de bedrijfsinkomsten vastgesteld overeenkomstig § 2 | l'année 1983 entendent les revenus professionnels établis conformément |
van onderhavig artikel. » | au § 2 du présent article. » |
B.1.2. Het koninklijk besluit nr. 464, zoals gewijzigd bij artikel 72 | B.1.2. L'arrêté royal n° 464, modifié par l'article 72 de la loi du 30 |
van de wet van 30 december 1988, voert in artikel 2 een bijdrage in | décembre 1988, établit, en son article 2, une cotisation dont sont |
die de zelfstandigen voor de jaren 1987 en 1988 verschuldigd zijn. De | redevables, pour les années 1987 et 1988, les travailleurs |
bijdrage wordt berekend op basis van de bedrijfsinkomsten die ze | indépendants. La cotisation est calculée sur la base des revenus |
hebben ontvangen gedurende het jaar 1983. De bijdrage is niet | professionnels qu'ils ont perçus durant l'année 1983. La cotisation |
verschuldigd als de inkomsten van het jaar waarvoor hij is berekend | n'est pas due si les revenus de l'année pour laquelle elle est |
niet de geïndexeerde inkomsten van het jaar 1983 overschrijden, en kan | calculée ne dépassent pas les revenus indexés de l'année 1983 et elle |
niet hoger zijn dan het verschil tussen de bedrijfsinkomsten van het | ne peut être supérieure à la différence entre les revenus |
jaar waarvoor hij is berekend en de geïndexeerde inkomsten van het | professionnels de l'année pour laquelle elle est calculée et les |
jaar 1983. | revenus indexés de l'année 1983. |
B.1.3. Het in het geding zijnde artikel 4 voorziet in een aanpassing | B.1.3. L'article 4 mis en cause prévoit une adaptation de ce système |
van dat systeem voor de zelfstandigen die zich voor het eerst hebben | pour les indépendants qui se sont établis pour la première fois après |
gevestigd na 1983. Voor hen wordt de bijdrage berekend op basis van de | 1983. Pour eux, la cotisation est calculée sur la base des revenus |
bedrijfsinkomsten die ze hebben ontvangen gedurende het jaar volgend | professionnels qu'ils ont perçus durant l'année qui suit celle de leur |
op dat van hun eerste vestiging, teruggebracht tot hun theoretische | |
waarde 1983 op grond van de coëfficiënt die de aanpassing van de | premier établissement, ramenés à leur valeur théorique 1983 en |
wedden van de personeelsleden van de openbare diensten aan de | fonction du coefficient qui exprime l'adaptation des traitements des |
schommelingen van het indexcijfer der consumptieprijzen uitdrukt. De | agents des services publics aux fluctuations de l'indice des prix à la |
bijdrage is niet verschuldigd als de inkomsten van het jaar waarvoor | consommation. La cotisation n'est pas due si les revenus de l'année |
hij is berekend niet de inkomsten van het jaar volgend op dat van de | pour laquelle elle est calculée ne dépassent pas les revenus de |
eerste vestiging, teruggebracht tot hun theoretische waarde 1983 en geïndexeerd, overschrijden, en hij kan niet hoger zijn dan het verschil tussen de bedrijfsinkomsten van het jaar waarvoor hij is berekend en die laatste. B.2.1. De verwijzende rechter stelt het Hof een vraag over de verschillende behandeling, als gevolg van de toepassing van dat artikel 4, van de zelfstandigen die hun zelfstandige activiteit starten, enerzijds, en van de werknemers en de personeelsleden van de openbare diensten die hun beroepsactiviteiten starten, anderzijds. B.2.2. Uit het vonnis waarin de vraag is gesteld blijkt dat de Rechtbank zich vragen stelt over een eventuele discriminatie die het | l'année qui suit celle du premier établissement, ramenés à leur valeur théorique 1983 et indexés, et elle ne peut être supérieure à la différence entre les revenus professionnels de l'année pour laquelle elle est calculée et ces derniers. B.2.1. Le juge a quo interroge la Cour au sujet de la différence de traitement, qui résulte de l'application de cet article 4, entre les travailleurs indépendants qui commencent leur activité d'indépendant, d'une part, et les travailleurs salariés et les agents des services publics qui commencent leurs activités professionnelles, d'autre part. B.2.2. Il ressort du jugement qui pose la question que le Tribunal |
gevolg zou zijn van het feit dat, gezien de berekeningswijze ervan, de | s'interroge sur l'éventuelle discrimination qui résulterait de ce que, |
in het geding zijnde bijdrage zelfstandigen zou raken van wie de | étant donné son mode de calcul, la cotisation en cause atteindrait des |
stijging van de inkomsten het gevolg is van het feit dat ze bij het | travailleurs indépendants dont l'augmentation des revenus résulte de |
begin van hun activiteit « van nul » starten en dat hun inkomsten | ce que, en début d'activité, ils partent « de zéro » et augmentent |
daarna toenemen. | ensuite. |
B.3. De berekening van de bijdrage ingevoerd bij artikel 4 van het | B.3. Le calcul de la cotisation établi par l'article 4 de l'arrêté |
koninklijk besluit nr. 464 hangt niet rechtstreeks af van het bedrag | royal n° 464 n'est pas directement fonction du montant de |
van de stijging van de inkomsten die eventueel is opgetreden tussen | l'augmentation des revenus qui s'est éventuellement produite entre |
het jaar volgend op dat van de eerste vestiging en het jaar waarvoor | l'année qui suit celle du premier établissement et l'année au cours de |
de bijdrage is verschuldigd. De stijging in kwestie is daarentegen een | laquelle elle est due. Par contre, l'augmentation en question est une |
voorwaarde voor het heffen van de bijdrage en vertegenwoordigt | condition de perception de la cotisation et elle représente en même |
tegelijk het plafond van die bijdrage. Daaruit volgt dat de | temps le plafond de cette cotisation. Il en résulte que le travailleur |
zelfstandige van wie de inkomsten duidelijk stijgen in de loop van de | indépendant dont les revenus progressent significativement au cours |
eerste jaren van de vestiging een bijdrage verschuldigd zal zijn voor | des premières années d'établissement sera redevable d'une cotisation |
een bedrag gelijk aan 6,12 pct. van de ontvangen inkomsten in de loop | d'un montant égal à 6,12 p.c. des revenus perçus au cours de l'année |
van het jaar volgend op dat van de eerste vestiging, terwijl de | qui suit celle du premier établissement, alors que le travailleur |
zelfstandige van wie de inkomsten achteruitgaan, stabiel zijn of licht | indépendant dont les revenus régressent, sont stables ou progressent |
stijgen de bijdrage niet verschuldigd zal zijn of een bijdrage zal | faiblement ne devra pas la cotisation ou devra une cotisation |
moeten betalen die naar boven toe begrensd is door het bedrag van de | plafonnée au montant de l'augmentation de ses revenus. |
stijging van zijn inkomsten. | B.4. Il existe des différences fondamentales entre les travailleurs |
B.4. Er zijn fundamentele verschillen tussen de zelfstandigen, | indépendants, d'une part, et les travailleurs salariés et les |
enerzijds, en de werknemers en ambtenaren, anderzijds, wat betreft de | fonctionnaires, d'autre part, en ce qui concerne les régimes de |
stelsels van sociale zekerheid die op hen van toepassing zijn. Die | sécurité sociale qui leur sont applicables. Ces différences ne |
verschillen maken het niet mogelijk op elk punt die categorieën van | permettent pas de comparer à tous égards ces catégories de |
werknemers met elkaar te vergelijken. Toch werd hen gevraagd een | travailleurs. Toutefois, il leur a été demandé de fournir un effort |
gelijkwaardige inspanning inzake inkomensmatiging te leveren, en de | équivalent en matière de modération des revenus et les arrêtés royaux |
koninklijke besluiten nr. 289 van 31 maart 1984 en nr. 464 van 25 | n° 289 du 31 mars 1984 et n° 464 du 25 septembre 1986, qui établissent |
september 1986, die de matigingsbijdrage voor zelfstandigen invoeren | et consolident la cotisation de modération pour les indépendants, sont |
en consolideren, worden net gemotiveerd door de wil om een | précisément motivés par la volonté d'assurer le parallélisme avec |
parallellisme te verzekeren met de matigingsinspanning die van de | l'effort de modération exigé des travailleurs salariés et des |
werknemers en ambtenaren wordt geëist (koninklijk besluit nr. 464, | fonctionnaires (arrêté royal n° 464, rapport au Roi, Moniteur belge, |
verslag aan de Koning, Belgisch Staatsblad, 18 oktober 1986). Ze | 18 octobre 1986). Ils peuvent, à cet égard, être considérés comme |
kunnen op dat vlak als vergelijkbaar worden beschouwd. | comparables. |
B.5. Het verschil in behandeling ingevoerd bij artikel 4 van het | B.5. La différence de traitement établie par l'article 4 de l'arrêté |
koninklijk besluit nr. 464 tussen de zelfstandigen die met hun activiteit starten, enerzijds, en de werknemers en ambtenaren bij het begin van hun carrière, anderzijds, wordt verklaard door de bijzonderheden van het statuut van de eersten in vergelijking met dat van de tweeden. De zelfstandigen ontvangen onzekere inkomsten, die van jaar tot jaar sterk kunnen variëren, terwijl het loon van de werknemers en de wedde van de ambtenaren vooraf worden bepaald en niet zijn onderworpen aan onzekere schommelingen. Het gebruik van een identiek mechanisme van inkomensmatiging voor die drie categorieën van werknemers was dan ook ondenkbaar. Het verschil in behandeling berust dus op een objectief criterium. B.6.1. Het Hof moet nog onderzoeken of de in het geding zijnde maatregel relevant is en evenredig ten opzichte van de door de wetgever beoogde doelstelling van inkomensmatiging voor de zelfstandigen. | royal n° 464 entre les travailleurs indépendants qui entament leur activité, d'une part, et les travailleurs salariés et les fonctionnaires en début de carrière, d'autre part, s'explique par les particularités du statut des premiers par rapport à ceux des seconds. Les indépendants perçoivent des revenus qui sont aléatoires et qui peuvent varier fortement d'une année à l'autre, alors que la rémunération des salariés et le traitement des fonctionnaires sont déterminés à l'avance et ne sont pas soumis à des variations aléatoires. L'utilisation d'un mécanisme de modération des revenus identique pour ces trois catégories de travailleurs n'était dès lors pas envisageable. La différence de traitement repose donc sur un critère objectif. B.6.1. La Cour doit encore examiner si la mesure en cause est pertinente et proportionnée au regard de l'objectif, poursuivi par le législateur, de modération des revenus des travailleurs indépendants. |
B.6.2. Het mechanisme van de bijdrage maakt het mogelijk de stijging | B.6.2. Le mécanisme de la cotisation permet de modérer la croissance |
van de inkomsten van de zelfstandigen te matigen. Het maakt het dus | des revenus des travailleurs indépendants. Il permet donc d'atteindre |
mogelijk het beoogde doel te bereiken. | l'objectif recherché. |
B.6.3. Al is het mogelijk dat de meeste zelfstandigen die hun | B.6.3. S'il est possible que la plupart des indépendants qui |
activiteit starten hun inkomsten zien toenemen tussen het jaar volgend | commencent leur activité voient leurs revenus croître entre l'année |
op dat van de eerste vestiging en de latere jaren, toch blijkt daaruit | qui suit celle du premier établissement et les années ultérieures, il |
niet dat de maatregel wat hen betreft onevenredig zou zijn. Immers, | n'en résulte pas pour autant que la mesure serait disproportionnée en |
aangezien de bijdrage wordt bepaald door een percentage van de | ce qui les concerne. En effet, la cotisation étant déterminée par un |
inkomsten ontvangen tijdens het referentiejaar, zal, als die inkomsten | pourcentage des revenus perçus au cours de l'année de référence, si |
laag zijn en stijgen in de loop van de latere jaren, wat de vereiste | ces revenus sont peu élevés et augmentent au cours des années |
voorwaarde is voor de toepassing van de bijdrage, die bijdrage laag | ultérieures, condition requise pour l'application de la cotisation, |
zijn in verhouding met de inkomsten ontvangen in de loop van het jaar | celle-ci sera elle-même peu élevée par rapport aux revenus perçus au |
waarvoor de bijdrage verschuldigd is. De bijdrage kan overigens nooit | cours de l'année pour laquelle elle est due. Par ailleurs, la |
het bedrag van de stijging zelf overschrijden. Ten slotte is ze | cotisation ne peut jamais dépasser le montant de l'augmentation |
slechts verschuldigd voor de jaren 1987 en 1988, zoals is gepreciseerd | elle-même. Enfin, elle n'est due que pour les années 1987 et 1988, |
in artikel 72 van de programmawet van 30 december 1988. | ainsi que le précise l'article 72 de la loi-programme du 30 décembre |
B.7. Artikel 4 van het koninklijk besluit nr. 464 van 25 september | 1988. B.7. L'article 4 de l'arrêté royal n° 464 du 25 septembre 1986 ne |
1986 schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. | viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 4 van het koninklijk besluit nr. 464 van 25 september 1986 tot | L'article 4 de l'arrêté royal n° 464 du 25 septembre 1986 consolidant |
consolidering van de maatregelen inzake matiging van de inkomsten der | les mesures relatives à la modération des revenus des travailleurs |
zelfstandigen, bekrachtigd bij de wet van 15 december 1986, schendt de | indépendants, confirmé par la loi du 15 décembre 1986, ne viole pas |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. | les articles 10 et 11 de la Constitution. |
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 16 november 2000. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 16 novembre 2000. |
De griffier, | Le greffier, |
L. Potoms. | L. Potoms. |
De voorzitter, | Le président, |
M. Melchior. | M. Melchior. |