Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 75/2000 van 21 juni 2000 Rolnummer 1618 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 23, § 1, 3°, 28, 49 en 53, 1°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door het Hof van Beroep t Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 75/2000 van 21 juni 2000 Rolnummer 1618 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 23, § 1, 3°, 28, 49 en 53, 1°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door het Hof van Beroep t Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...) Extrait de l'arrêt n° 75/2000 du 21 juin 2000 Numéro du rôle : 1618 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 23, § 1 er , 3°, 28, 49 et 53, 1°, du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par la Cour d'appel La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. Boel, L(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 75/2000 van 21 juni 2000 Extrait de l'arrêt n° 75/2000 du 21 juin 2000
Rolnummer 1618 Numéro du rôle : 1618
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 23, § 1, 3°, En cause : la question préjudicielle relative aux articles 23, § 1er,
28, 49 en 53, 1°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, 3°, 28, 49 et 53, 1°, du Code des impôts sur les revenus 1992, posée
gesteld door het Hof van Beroep te Luik. par la Cour d'appel de Liège.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H.
rechters H. Boel, L. François, R. Henneuse, M. Bossuyt en E. De Groot, Boel, L. François, R. Henneuse, M. Bossuyt et E. De Groot, assistée du
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij arrest van 6 januari 1999 in zake P. Van Malder en R. Schietecatte Par arrêt du 6 janvier 1999 en cause de P. Van Malder et R.
tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Schietecatte contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au
Arbitragehof is ingekomen op 11 februari 1999, heeft het Hof van greffe de la Cour d'arbitrage le 11 février 1999, la Cour d'appel de
Beroep te Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld : Liège a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt het Wetboek van de inkomstenbelastingen de artikelen 10 en « Le Code des impôts sur les revenus viole-t-il les articles 10 et 11
11 van de Grondwet in zoverre de lasten en uitgaven die veroorzaakt de la Constitution en ce que les charges et dépenses nécessitées par
une activité professionnelle antérieure mais supportées
zijn door een vroegere beroepswerkzaamheid maar na de stopzetting postérieurement à la cessation de celle-ci ne sont pas déductibles
daarvan worden gedragen, volgens de artikelen 49 en 53, 1°, van het selon les articles 49 et 53, 1°, CIR 92 alors que les articles 23, §
W.I.B. 92 niet aftrekbaar zijn, terwijl de artikelen 23, § 1, 3°, en 1, 3° et 28, CIR 92 considèrent comme revenus professionnels taxables
28 van het W.I.B. 92 als belastbare beroepsinkomsten beschouwen de
inkomsten die voortvloeien uit een vorige beroepswerkzaamheid maar na ceux provenant d'une activité professionnelle antérieure mais obtenus
de stopzetting daarvan werden verkregen ? » postérieurement à la cessation de celle-ci ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
De in het geding zijnde bepalingen Les dispositions en cause
B.1. De verwijzende rechter stelt, in de hiervoor uiteengezette B.1. Le juge a quo, dans les termes exposés ci-dessus, interroge la
bewoordingen, aan het Hof een vraag over de bestaanbaarheid van de Cour sur la compatibilité avec les articles 10 et 11 de la
artikelen 23, § 1, 3°, 28, 49 en 53, 1°, van het Wetboek van de Constitution des articles 23, § 1er, 3°, 28, 49 et 53, 1°, du Code des
inkomstenbelastingen 1992 (afgekort W.I.B. 1992) met de artikelen 10 impôts sur les revenus 1992 (en abrégé C.I.R. 1992).
en 11 van de Grondwet.
Artikel 23, § 1, 3°, van het W.I.B. 1992 bepaalt : L'article 23, § 1er, 3°, du C.I.R. 1992 dispose :
«

Art. 23.§ 1. Beroepsinkomsten zijn inkomsten die rechtstreeks of

«

Art. 23.§ 1er. Les revenus professionnels sont les revenus qui

onrechtstreeks voortkomen uit werkzaamheden van alle aard, met name : proviennent, directement ou indirectement, d'activités de toute nature, à savoir :
[...] [...]
3° winst en baten van een vorige beroepswerkzaamheid; 3° les bénéfices ou profits d'une activité professionnelle antérieure;
[...] I [...] »
Artikel 28 van hetzelfde Wetboek bepaalt : L'article 28 du même Code dispose :
«

Art. 28.Winst en baten van een vorige beroepswerkzaamheid die de

«

Art. 28.Les bénéfices et profits d'une activité professionnelle

verkrijger of de persoon van wie hij de rechtverkrijgende is voorheen exercée antérieurement par le bénéficiaire ou par la personne dont
heeft uitgeoefend, zijn : celui-ci est l'ayant cause, sont :
1° inkomsten die worden verkregen of vastgesteld uit hoofde of naar 1° les revenus qui sont obtenus ou constatés en raison ou à l'occasion
aanleiding van de volledige en definitieve stopzetting van de de la cessation complète et définitive de l'entreprise ou de
onderneming of van de uitoefening van een vrij beroep, ambt, post of l'exercice d'une profession libérale, charge, office ou occupation
winstgevende bezigheid en voortkomen uit meerwaarden op activa die lucrative et qui proviennent de plus-values sur des éléments de
voor de beroepswerkzaamheid zijn gebruikt; l'actif affectés à l'activité professionnelle;
2° inkomsten die worden verkregen of vastgesteld na de stopzetting en 2° les revenus qui sont obtenus ou constatés postérieurement à la
voortkomen uit de vorige beroepswerkzaamheid; cessation et qui proviennent de l'activité professionnelle antérieure;
3° de vergoedingen van alle aard die na de stopzetting zijn verkregen 3° les indemnités de toute nature obtenues postérieurement à la
: cessation :
a) ter compensatie of naar aanleiding van enige handeling die een a) en compensation ou à l'occasion d'un acte quelconque susceptible
vermindering van de werkzaamheid, van de winst of van de baten tot d'avoir entraîné une réduction de l'activité, des bénéfices ou des
gevolg heeft of zou kunnen hebben, met uitzondering van de profits, à l'exception des indemnités perçues à l'occasion de la
vergoedingen ontvangen naar aanleiding van het vrijmaken van
referentiehoeveelheden overeenkomstig artikel 15 van het koninklijk libération de quantités de référence conformément à l'article 15 de
besluit van 2 oktober 1996 betreffende de toepassing van de extra l'arrêté royal du 2 octobre 1996 relatif à l'application du
heffing in de sector melk en zuivelproducten; prélèvement supplémentaire dans le secteur du lait et des produits
b) of tot volledig of gedeeltelijk herstel van een tijdelijke derving laitiers; b) ou en réparation totale ou partielle d'une perte temporaire de
van winst of van baten. bénéfices ou de profits.
Dit artikel is eveneens van toepassing wanneer één of meer Le présent article s'applique également en cas de cessation complète
bedrijfsafdelingen of takken van werkzaamheid gedurende het uitoefenen et définitive, pendant l'exercice de l'activité professionnelle, d'une
van de beroepswerkzaamheid volledig en definitief worden stopgezet. » ou de plusieurs branches de cette activité. »
Bovendien bepaalt artikel 49 van hetzelfde Wetboek : Par ailleurs, l'article 49 du même Code dispose :
«

Art. 49.Als beroepskosten zijn aftrekbaar de kosten die de

«

Art. 49.A titre de frais professionnels sont déductibles les frais

belastingplichtige in het belastbare tijdperk heeft gedaan of gedragen que le contribuable a faits ou supportés pendant la période imposable
om de belastbare inkomsten te verkrijgen of te behouden en waarvan hij en vue d'acquérir ou de conserver les revenus imposables et dont il
de echtheid en het bedrag verantwoordt door middel van bewijsstukken justifie la réalité et le montant au moyen de documents probants ou,
of, ingeval zulks niet mogelijk is, door alle andere door het gemeen quand cela n'est pas possible, par tous autres moyens de preuve admis
recht toegelaten bewijsmiddelen, met uitzondering van de eed. par le droit commun, sauf le serment.
Als in het belastbare tijdperk gedaan of gedragen worden beschouwd, de Sont considérés comme ayant été faits ou supportés pendant la période
kosten, die in dat tijdperk werkelijk zijn betaald of gedragen of het imposable, les frais qui, pendant cette période, sont effectivement
karakter van zekere en vaststaande schulden of verliezen hebben payés ou supportés ou qui ont acquis le caractère de dettes ou pertes
verkregen en als zodanig zijn geboekt. » certaines et liquides et sont comptabilisés comme telles. »
Ten slotte bepaalt artikel 53, 1°, van hetzelfde Wetboek : Enfin, l'article 53, 1°, du même Code dispose :
« Als beroepskosten worden niet aangemerkt : « Ne constituent pas des frais professionnels :
1° uitgaven van persoonlijke aard, zoals de huurprijs en de huurlasten 1° les dépenses ayant un caractère personnel, telles que loyer et les
van onroerende goederen of gedeelten daarvan die tot woning dienen, de charges locatives afférentes aux biens immobiliers ou parties de biens
onderhoudskosten van het gezin, de kosten van onderwijs of opvoeding immobiliers affectés à l'habitation, les frais d'entretien du ménage,
en alle andere uitgaven die voor het uitoefenen van de d'instruction ou d'éducation et toutes autres dépenses non nécessitées
beroepswerkzaamheid niet noodzakelijk zijn; [...] I par l'exercice de la profession;
Ten gronde Quant au fond
B.2. Luidens de bewoordingen van artikel 49 van het W.I.B. 1992 worden B.2. Aux termes de l'article 49 du C.I.R. 1992, constituent des frais
als beroepskosten aangemerkt « de kosten die de belastingplichtige in professionnels les « frais que le contribuable a faits ou supportés
het belastbare tijdperk heeft gedaan of gedragen om de belastbare pendant la période imposable en vue d'acquérir ou de conserver les
inkomsten te verkrijgen of te behouden »; bovendien ontzegt artikel revenus imposables »; par ailleurs, l'article 53, 1°, du même Code
53, § 1, van hetzelfde Wetboek het karakter van beroepskosten aan de dénie le caractère de frais professionnels aux dépenses ayant un
uitgaven met een persoonlijk karakter en aan die welke « voor het caractère personnel et à celles « non nécessitées par l'exercice de la
uitoefenen van de beroepswerkzaamheid niet noodzakelijk zijn ». profession ».
Zoals bevestigd door de rechtspraak waarnaar de verwijzende rechter Comme le confirme la jurisprudence à laquelle se réfère le juge a quo,
verwijst, zouden de lasten en uitgaven die noodzakelijk zijn voor een les charges et dépenses nécessitées par une activité professionnelle
eerdere beroepswerkzaamheid - met name de interesten van leningen die antérieure - et notamment les intérêts nés d'emprunts contractés pour
zijn aangegaan ten behoeve van het genoemde beroep - maar die na de les besoins de ladite profession - mais supportées postérieurement à
stopzetting worden gedragen, niet aftrekbaar zijn volgens het sa cessation, ne sont pas déductibles au titre de l'article 49
voormelde artikel 49. précité.
Zoals blijkt uit het arrest waarbij de prejudiciële vraag wordt Comme il ressort de l'arrêt posant la question préjudicielle, ne sont
gesteld, zijn de lasten en uitgaven in verband met bestanddelen die, pas en cause les charges et dépenses afférentes à des éléments qui,
naar aanleiding van de stopzetting van de beroepsactiviteit, een niet par suite de la cessation de l'activité professionnelle, font l'objet
professionele bestemming hebben verkregen, niet in het geding. d'un usage non professionnel.
Een verschil in behandeling wordt aldus gemaakt tussen de Une différence de traitement est ainsi opérée entre les redevables
belastingplichtigen ten aanzien van inkomsten die in artikel 23 van d'impôts sur des revenus qualifiés de professionnels par l'article 23
het W.I.B. 1992 beroepsinkomsten worden genoemd : diegenen die hun beroepswerkzaamheid nog uitoefenen kunnen de daartoe noodzakelijke lasten en uitgaven aftrekken in tegenstelling tot diegenen die, na de stopzetting van hun beroepswerkzaamheid, de lasten en uitgaven van dezelfde aard dragen. B.3. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.4. De Ministerraad toont niet aan, de parlementaire voorbereiding van de opeenvolgende wetgevingen die aan de oorsprong liggen van het du C.I.R. 1992 : ceux qui exercent encore leur activité professionnelle peuvent déduire les charges et dépenses nécessitées par celle-ci, à l'inverse de ceux qui supportent après la cessation de leur activité professionnelle des charges et dépenses de même nature. B.3. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.4. Le Conseil des ministres n'indique pas, les travaux préparatoires
in het geding zijnde artikel 49 (inzonderheid de wet van 29 oktober des législations successives à l'origine de l'article 49 en cause (en
1919, het besluit van de Regent van 15 januari 1948, de wetten van 20 particulier la loi du 29 octobre 1919, l'arrêté du Régent du 15
november 1962 en 25 juni 1973) doen evenmin blijken en het Hof ziet janvier 1948, les lois du 20 novembre 1962 et du 25 juin 1973)
niet in, welke verantwoording er zou zijn voor het in het geding n'établissent pas davantage et la Cour n'aperçoit pas ce qui pourrait
zijnde verschil in behandeling. justifier la différence de traitement en cause.
Hoewel het verschil op een objectief criterium berust - de stopzetting En effet, si elle repose sur un critère objectif - la cessation de
van de beroepswerkzaamheid - leidt het immers ertoe het voordeel van l'activité professionnelle -, elle aboutit à priver du bénéfice de
artikel 49 te ontzeggen aan de belastingplichtigen wier kosten, die l'article 49 les contribuables dont les frais, reconnus comme
als beroepskosten zijn erkend tijdens de uitoefening van hun beroep, professionnels durant l'exercice, perdurent au-delà de la cessation de
voortduren na de stopzetting van die activiteit, terwijl die kosten, cette activité, alors même que ces frais, comme les frais
zoals de tijdens de beroepswerkzaamheid gemaakte beroepskosten, enkel professionnels exposés durant l'activité professionnelle, n'ont été
zijn gemaakt teneinde die beroepswerkzaamheid te kunnen uitoefenen; de engagés qu'afin de pouvoir exercer celle-ci; or, les articles 23, § 1er,
artikelen 23, § 1, 1° tot 3°, en 28, 2°, beschouwen evenwel als 1° à 3°, et 28, 2°, considèrent comme revenus professionnels tant les
beroepsinkomsten zowel de winst en de baten die voortvloeien uit een aan de gang zijnde beroepswerkzaamheid als die welke voortvloeien uit een beroepswerkzaamheid die desalniettemin is stopgezet; daaruit volgt dat het karakter van beroepsinkomsten van de winst en de baten die voortvloeien uit een vroegere beroepswerkzaamheid geenszins wordt geraakt door de stopzetting daarvan. Zowel de geïnde inkomsten als de lasten gedragen na de stopzetting van een beroepswerkzaamheid hebben, ondanks die stopzetting, gemeen dat de oorzaak ervan de vroegere uitoefening van die activiteit is, bij ontstentenis waarvan die inkomsten en lasten niet zouden hebben bestaan. bénéfices et profits provenant d'une activité professionnelle en cours que ceux résultant d'une activité professionnelle qui a néanmoins cessé; il s'ensuit que le caractère de revenus professionnels des bénéfices et profits résultant d'une activité professionnelle antérieure n'est en rien affecté par la cessation de celle-ci. Tant les revenus perçus que les charges exposées après la cessation d'une activité professionnelle ont en commun, nonobstant cette cessation, d'avoir pour cause l'exercice antérieur de cette activité, en l'absence de laquelle ces revenus et charges n'auraient pas existé.
Hoewel het tot de beoordelingsbevoegdheid van de wetgever behoort te S'il relève du pouvoir d'appréciation du législateur de décider si les
beslissen of de gevolgen van een beroepsactiviteit die voortduren na effets d'une activité professionnelle qui perdurent au-delà de sa
de stopzetting ervan al dan niet een professioneel karakter behouden, cessation conservent ou non un caractère professionnel, il n'est
is het echter niet verantwoord dat, onder die gevolgen, de inkomsten toutefois pas justifié de prendre en compte, parmi ces effets, les
wel en de lasten en uitgaven niet in aanmerking worden genomen. revenus, et de ne pas prendre en compte les charges et dépenses.
B.5. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. B.5. La question préjudicielle appelle une réponse positive.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
De artikelen 49 en 53, 1°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen Les articles 49 et 53, 1°, du Code des impôts sur les revenus 1992
1992 schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre de violent les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que les charges
lasten en de uitgaven waartoe een vroegere beroepswerkzaamheid heeft et dépenses nécessitées par une activité professionnelle antérieure
genoopt maar die na de stopzetting daarvan worden gedragen, niet mais supportées postérieurement à la cessation de celle-ci ne sont pas
aftrekbaar zijn. déductibles.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 juni 2000. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 juin 2000.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
L. Potoms. M. Melchior. L. Potoms. M. Melchior.
^