Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 26/2000 van 1 maart 2000 Rolnummer 1614 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 58 van de wetten van 21 april 1810, 2 mei 1837 en 5 juni 1911, gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 15 september 19 Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 26/2000 van 1 maart 2000 Rolnummer 1614 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 58 van de wetten van 21 april 1810, 2 mei 1837 en 5 juni 1911, gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 15 september 19 Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...) Extrait de l'arrêt n° 26/2000 du 1 er mars 2000 Numéro du rôle : 1614 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 58 des lois des 21 avril 1810, 2 mai 1837 et 5 juin 1911, coordonnées par l'arrêté royal du 15 septe La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. Boel, L(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 26/2000 van 1 maart 2000 Extrait de l'arrêt n° 26/2000 du 1er mars 2000
Rolnummer 1614 Numéro du rôle : 1614
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 58 van de wetten En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 58 des
van 21 april 1810, 2 mei 1837 en 5 juni 1911, gecoördineerd bij het lois des 21 avril 1810, 2 mai 1837 et 5 juin 1911, coordonnées par
koninklijk besluit van 15 september 1919, op de mijnen, groeven en l'arrêté royal du 15 septembre 1919, sur les mines, minières et
graverijen (zoals het van kracht was, wat de mijnen betreft, vóór de carrières (tel qu'il était en vigueur, en ce qui concerne les mines,
opheffing ervan bij artikel 70 van het decreet van het Waalse Gewest avant son abrogation par l'article 70 du décret de la Région wallonne
van 7 juli 1988), gesteld door het Hof van Beroep te Bergen. du 7 juillet 1988), posées par la Cour d'appel de Mons.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H.
rechters H. Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, E. Cerexhe, Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, E. Cerexhe, A. Arts, M.
A. Arts, M. Bossuyt en E. De Groot, bijgestaan door referendaris B. Bossuyt et E. De Groot, assistée de la référendaire B. Renauld,
Renauld, waarnemend griffier, onder voorzitterschap van voorzitter M. faisant fonction de greffier, présidée par le président M. Melchior,
Melchior, wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen I. Objet des questions préjudicielles
Bij arrest van 2 februari 1999 in zake de n.v. Espérance et Bonne Par arrêt du 2 février 1999 en cause de la s.a. Espérance et Bonne
Fortune tegen de n.v. Charbonnages du Bonnier, R. Patar, D. Buly, M. Fortune contre la s.a. Charbonnages du Bonnier, R. Patar, D. Buly, M.
Mattard, J. Deru en M. Doudane, waarvan de expeditie ter griffie van Mattard, J. Deru et M. Doudane, dont l'expédition est parvenue au
het Arbitragehof is ingekomen op 5 februari 1999, heeft het Hof van greffe de la Cour d'arbitrage le 5 février 1999, la Cour d'appel de
Beroep te Bergen de volgende prejudiciële vragen gesteld : Mons a posé les questions préjudicielles suivantes :
« 1. Schendt artikel 58 van de wetten van 21 april 1810, 2 mei 1837 en « 1. L'article 58 des lois du 21 avril 1810, 2 mai 1837 et 5 juin
5 juni 1911, gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 15 september 1911, coordonnées par l'arrêté royal du 15 septembre 1919, sur les
1919, op de mijnen, groeven en graverijen (zoals het, wat de mijnen mines, minières et carrières (tel qu'il était en vigueur, en ce qui
betreft, van kracht was vóór de opheffing ervan bij artikel 70 van het concerne les mines, avant son abrogation par l'article 70 du décret de
decreet van het Waalse Gewest van 7 juli 1988), de artikelen 10 en 11 la Région wallonne du 7 juillet 1988), viole-t-il les articles 10 et
van de Grondwet in zoverre het in die zin wordt geïnterpreteerd dat 11 de la Constitution en tant qu'il est interprété comme excluant - à
het - ten aanzien van de concessionaris van een mijn de toepassing van l'encontre du concessionnaire d'une mine - l'application de l'article
artikel 1386 van het Burgerlijk Wetboek uitsluit, terwijl krachtens 1386 du Code civil, alors qu'en vertu de cette dernière disposition, '
die bepaling ' de eigenaar van een gebouw [...] aansprakelijk [is] le propriétaire d'un bâtiment est responsable du dommage causé par sa
voor de schade door de instorting ervan veroorzaakt, wanneer deze te ruine, lorsqu'elle est arrivée par une suite du défaut d'entretien ou
wijten is aan verzuim van onderhoud of aan een gebrek in de bouw ' ? par le vice de sa construction ' ?
2. Schendt artikel 58 van de wetten van 21 april 1810, 2 mei 1837 en 5 2. L'article 58 des lois du 21 avril 1810, 2 mai 1837 et 5 juin 1911,
juni 1911, gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 15 september coordonnées par l'arrêté royal du 15 septembre 1919, sur les mines,
1919, op de mijnen, groeven en graverijen (zoals het, wat de mijnen minières et carrières (tel qu'il était en vigueur, en ce qui concerne
betreft, van kracht was vóór de opheffing ervan bij artikel 70 van het les mines, avant son abrogation par l'article 70 du décret de la
decreet van het Waalse Gewest van 7 juli 1988), de artikelen 10 en 11 Région wallonne du 7 juillet 1988), viole-t-il les articles 10 et 11
van de Grondwet in zoverre het in die zin wordt geïnterpreteerd dat de la Constitution en tant qu'il est interprété comme excluant - à
het - ten aanzien van de concessionaris van een mijn de toepassing van l'encontre du concessionnaire d'une mine - l'application de l'article
artikel 1384 van het Burgerlijk Wetboek uitsluit, terwijl krachtens 1384 du Code civil, alors qu'en vertu de cette dernière disposition, '
die bepaling, ' men [...] aansprakelijk [is voor de] zaken die men onder zijn bewaring heeft ' ? » on est responsable des choses que l'on a sous sa garde ' ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de bevoegdheid van het Hof Quant à la compétence de la Cour
B.1. De partij n.v. Charbonnages du Bonnier is van mening dat het Hof B.1. La partie s.a. Charbonnages du Bonnier estime que la Cour est
onbevoegd is om een prejudiciële vraag te beantwoorden die door een incompétente pour répondre à une question préjudicielle posée par une
hof van beroep is gesteld op verwijzing na cassatie. cour d'appel sur renvoi après cassation.
B.2. Artikel 142 van de Grondwet kent het Arbitragehof bevoegdheid toe B.2. L'article 142 de la Constitution attribue compétence à la Cour
om bij wege van arrest uitspraak te doen over de schending, door een d'arbitrage pour statuer par voie d'arrêt sur la violation, par une
wet, een decreet of een ordonnantie, van de artikelen 10, 11 en 24 van de Grondwet. Het Hof kan, zonder miskenning van de bevoegdheid die de Grondwetgever het Hof toekent, zijn rechtsmacht niet afwijzen om reden dat de bepaling in verband waarmee aan het Hof een prejudiciële vraag wordt gesteld door een justitieel gerecht is geïnterpreteerd. B.3. Te dezen wordt aan het Hof weliswaar een vraag gesteld over een norm geïnterpreteerd door het Hof van Cassatie. De rol van het Arbitragehof is echter niet te zeggen of die interpretatie correct is maar te onderzoeken of de aldus geïnterpreteerde norm verenigbaar is loi, un décret ou une ordonnance, des articles 10, 11 et 24 de la Constitution. La Cour ne pourrait, sans méconnaître la compétence que le Constituant lui attribue, décliner sa juridiction au motif que la disposition sur laquelle elle est interrogée par une question préjudicielle a fait l'objet d'une interprétation par une juridiction de l'ordre judiciaire. B.3. Sans doute la Cour est-elle interrogée, en l'espèce, sur une norme telle qu'elle a été interprétée par la Cour de cassation. Le rôle de la Cour d'arbitrage n'est toutefois pas de dire si cette interprétation est correcte mais d'examiner si la norme ainsi
met artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Zodoende maakt het Hof geen interprétée est compatible avec les articles 10 et 11 de la
Constitution. Ce faisant, la Cour n'empiète pas sur les compétences
inbreuk op de bevoegdheden van de justitiële gerechten. des juridictions de l'ordre judiciaire.
B.4. De exceptie van onbevoegdheid kan niet worden ingewilligd. B.4. L'exception d'incompétence ne peut être accueillie.
Ten gronde Quant au fond
B.5. Het Hof van Beroep te Bergen vraagt het Hof naar de B.5. La Cour d'appel de Mons interroge la Cour sur la compatibilité
bestaanbaarheid met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van artikel avec les articles 10 et 11 de la Constitution de l'article 58 des lois
58 van de gecoördineerde wetten op de mijnen, groeven en graverijen, coordonnées sur les mines, minières et carrières, tel qu'il était en
zoals het van kracht was vóór de opheffing ervan bij artikel 70 van vigueur avant son abrogation par l'article 70 du décret de la Région
het decreet van het Waalse Gewest van 7 juli 1988, in zoverre het zo wallonne du 7 juillet 1988, en ce qu'il est interprété comme excluant
wordt geïnterpreteerd dat het de toepassing van de artikelen 1384 en l'application des articles 1384 et 1386 du Code civil au
1386 van het Burgerlijk Wetboek ten aanzien van de concessionaris van
een mijn uitsluit. concessionnaire d'une mine.
B.6. Artikel 58, eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de B.6. L'article 58, alinéa 1er, des lois coordonnées sur les mines,
mijnen, groeven en graverijen bepaalde : minières et carrières disposait :
« De concessionaris van een mijn is van rechtswege gehouden tot « Le concessionnaire d'une mine est, de plein droit, tenu de réparer
vergoeding van elke schade veroorzaakt door de in de mijn uitgevoerde tous les dommages causés par les travaux exécutés dans la mine, à
werken, met uitsluiting van de schade veroorzaakt door de werken l'exclusion de ceux causés par les travaux effectués par un
uitgevoerd door een buurconcessionaris die een gedeelte van de mijn concessionnaire voisin exploitant par amodiation une partie de
bij verpachting ontgint; in zodanig geval is de pachter van rechtswege celle-ci; dans ce cas, la responsabilité incombe de plein droit à
aansprakelijk. » l'amodiataire. »
Artikel 1384, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : L'article 1384, alinéa 1er, du Code civil dispose :
« Men is aansprakelijk niet alleen voor de schade welke men « On est responsable non seulement du dommage que l'on cause par son
veroorzaakt door zijn eigen daad maar ook voor die welke veroorzaakt propre fait, mais encore de celui qui est causé par le fait des
wordt door de daad van personen voor wie men moet instaan, of van personnes dont on doit répondre, ou des choses que l'on a sous sa
zaken die men onder zijn bewaring heeft. » garde. »
Artikel 1386 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : L'article 1386 du Code civil dispose :
« De eigenaar van een gebouw is aansprakelijk voor de schade door de « Le propriétaire d'un bâtiment est responsable du dommage causé par
instorting ervan veroorzaakt, wanneer deze te wijten is aan verzuim sa ruine, lorsqu'elle est arrivée par une suite du défaut d'entretien
van onderhoud of aan een gebrek in de bouw. » ou par le vice de sa construction. »
B.7. In de door de verwijzende rechter aangenomen interpretatie roept B.7. Dans l'interprétation retenue par le juge a quo, la disposition
de betwiste bepaling een verschil in behandeling in het leven tussen litigieuse crée une différence de traitement entre les victimes d'un
de slachtoffers van mijnschade en de slachtoffers van andere schaden, dommage minier et les victimes d'autres dommages puisque les premières
vermits eerstgenoemden het bij de artikelen 1384 en 1386 van het sont privées du régime de droit commun institué par les articles 1384
Burgerlijk Wetboek ingestelde stelsel van gemeen recht wordt ontzegd. et 1386 du Code civil.
B.8. Uit de parlementaire voorbereiding van de wet van 5 juni 1911 tot B.8. Il ressort des travaux préparatoires de la loi du 5 juin 1911
aanvulling en wijziging van de wetten van 21 april 1810 en van 2 mei complétant et modifiant les lois du 21 avril 1810 et du 2 mai 1837 sur
1837 op de mijnen, groeven en graverijen, volgt dat de wetgever heeft les mines, minières et carrières, que le législateur n'a prévu un
voorzien in een systeem van aansprakelijkheid dat afwijkt van het système de responsabilité dérogatoire au droit commun que dans le
gemene recht met de enkele zorg om de slachtoffers te beschermen : souci de protéger les victimes :
« Het beginsel krachtens welk de vergunninghouder aansprakelijk is « Le principe que le concessionnaire est responsable vis-à-vis du
tegenover den eigenaar van den bovengrond, zonder eenige schuld, wordt propriétaire de la surface, sans aucune faute, ne donne lieu
thans niet meer betwist. actuellement à aucune contestation.
Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek is hier niet van toepassing. De ontginner wordt niet toegelaten tot het bewijs dat hij gene enkele nalatigheid heeft begaan, noch zelfs dat het hem onmogelijk was, de door zijne werken veroorzaakte schade te vermijden. Hij kan zich aan deze onbeperkte aansprakelijk niet onttrekken, noch zich onderwerpen aan het gemeene recht, gehuldigd door artikel 1382, tenzij krachtens eene bijzondere overeenkomst met den eigenaar van den bovengrond. Zooals elke overeenkomst moet ook deze worden nagekomen. De vergunninghouder is dan enkel aansprakelijk wegens zijne schuld en wegens zijne nalatigheid. Zoo luidt de rechtspraak. » (Parl. St., Senaat, 1907-1908, nr. 5, p. 73, amendementen van de verenigde commissies, artikel 15) B.9. De bekritiseerde maatregel houdt dus geen verband met de gestelde doelstelling om de slachtoffers te beschermen tegen mijnschade. Zelfs in de veronderstelling dat rekening moet worden gehouden met het L'article 1382 du Code civil ne reçoit pas ici son application. L'exploitant n'est pas admis à démontrer qu'il n'a commis aucune négligence, ni même qu'il lui a été impossible d'éviter le dommage causé par ses travaux. Il ne peut se soustraire à cette responsabilité absolue et se placer sous l'empire du droit commun de l'article 1382 que par une convention particulière avec le propriétaire de la surface. Comme toutes les conventions, celle-ci doit recevoir son exécution. Le concessionnaire répond alors uniquement de sa faute et de sa négligence. La jurisprudence est en ce sens. » (Pasin., 1911, n° 140, p. 131) B.9. La mesure critiquée est donc sans rapport avec l'objectif affirmé de protéger les victimes d'un dommage minier. A supposer même qu'il faille tenir compte de l'avantage accordé aux
in artikel 58 van de wet op de mijnen, groeven en graverijen aan de victimes par l'article 58 de la loi sur les mines, minières et
slachtoffers toegekende voordeel, zou de maatregel die erin bestaat de
toepassing van het gemeenrechtelijke stelsel van de artikelen 1384 en carrières, la mesure consistant à exclure l'application du droit
1386 van het Burgerlijk Wetboek uit te sluiten en de slachtoffers commun des articles 1384 et 1386 du Code civil et à priver ainsi les
aldus elke schadeloosstelling te ontzeggen wanneer artikel 58 niet van victimes de toute indemnisation, quand l'article 58 est inapplicable,
toepassing is, niet evenredig zijn met de nagestreefde doelstelling. serait hors de proportion avec l'objectif poursuivi.
B.10. In de interpretatie van de verwijzende rechter schendt het in B.10. Dans l'interprétation du juge a quo, l'article 58 en cause viole
het geding zijnde artikel 58 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. les articles 10 et 11 de la Constitution.
B.11. Het Hof stelt echter vast dat hetzelfde artikel 58 ook zo kan B.11. La Cour constate cependant que le même article 58 peut aussi
worden geïnterpreteerd dat het de toepassing van het gemene recht van être interprété comme n'excluant pas l'application du droit commun des
de artikelen 1384 en 1386 van het Burgerlijk Wetboek niet uitsluit articles 1384 et 1386 du Code civil quand les conditions
wanneer niet is voldaan aan de voorwaarden voor schadeloosstelling die het stelt. d'indemnisation qu'il prévoit ne sont pas réunies.
In die interpretatie schendt het de artikelen 10 en 11 van de Grondwet Dans cette interprétation, il ne viole pas les articles 10 et 11 de la
niet. Constitution.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
1. Artikel 58 van de wetten van 21 april 1810, 2 mei 1837 en 5 juni 1. L'article 58 des lois des 21 avril 1810, 2 mai 1837 et 5 juin 1911,
1911, gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 15 september 1919, coordonnées par l'arrêté royal du 15 septembre 1919, sur les mines,
op de mijnen, groeven en graverijen (zoals het van kracht was, wat de minières et carrières (tel qu'il était en vigueur, en ce qui concerne
mijnen betreft, vóór de opheffing ervan bij artikel 70 van het decreet les mines, avant son abrogation par l'article 70 du décret de la
van het Waalse Gewest van 7 juli 1988), schendt de artikelen 10 en 11 Région wallonne du 7 juillet 1988), viole les articles 10 et 11 de la
van de Grondwet, in zoverre het zo wordt geïnterpreteerd dat het ten Constitution en tant qu'il est interprété comme excluant - à
aanzien van de concessionaris van een mijn de toepassing uitsluit van l'encontre du concessionnaire d'une mine - l'application des articles
de artikelen 1384 en 1386 van het Burgerlijk Wetboek. 1384 et 1386 du Code civil.
2. Hetzelfde artikel 58 schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet 2. Le même article 58 ne viole pas les articles 10 et 11 de la
niet, in zoverre het zo wordt geïnterpreteerd dat het de toepassing Constitution s'il est interprété comme n'excluant pas l'application du
niet uitsluit van het gemene recht van de artikelen 1384 en 1386 van droit commun des articles 1384 et 1386 du Code civil quand les
het Burgerlijk Wetboek wanneer niet is voldaan aan de voorwaarden voor conditions d'indemnisation qu'il prévoit ne sont pas réunies.
schadeloosstelling die het stelt.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 1 maart 2000. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 1er mars 2000.
De wnd. griffier, Le greffier f.f.,
B. Renauld. B. Renauld.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^