Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 117/99 van 10 november 1999 Rolnummer 1421 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 19 en 24 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij arrest nr. 7(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 117/99 van 10 november 1999 Rolnummer 1421 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 19 en 24 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij arrest nr. 7(...) Extrait de l'arrêt n° 117/99 du 10 novembre 1999 Numéro du rôle : 1421 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 19 et 24 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posée par le Conseil d'Etat. La Cour d'arbitrage, com après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle Par ar(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 117/99 van 10 november 1999 Extrait de l'arrêt n° 117/99 du 10 novembre 1999
Rolnummer 1421 Numéro du rôle : 1421
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 19 en 24 van En cause : la question préjudicielle relative aux articles 19 et 24
de gecoördineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posée par le Conseil
van State. d'Etat.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, en de composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges H.
rechters H. Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, E. Cerexhe, Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, E. Cerexhe, H. Coremans,
H. Coremans, A. Arts en M. Bossuyt, bijgestaan door de griffier L. A. Arts et M. Bossuyt, assistée du greffier L. Potoms, présidée par le
Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter G. De Baets, président G. De Baets,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij arrest nr. 75.797 van 16 september 1998 in zake W. Vranckx tegen Par arrêt n° 75.797 du 16 septembre 1998 en cause de W. Vranckx contre
de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
Arbitragehof is ingekomen op 30 september 1998, heeft de Raad van d'arbitrage le 30 septembre 1998, le Conseil d'Etat a posé la question
State de volgende prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Zijn de gecoördineerde wetten op de Raad van State en in het « Les lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, et en particulier les
bijzonder de artikelen 19 en 24 in strijd met de artikelen 6 en 6bis articles 19 et 24, sont-elles contraires aux articles 6 et 6bis
[thans de artikelen 10 en 11] van de Grondwet, op zichzelf genomen en [actuellement 10 et 11] de la Constitution, pris isolément et lus en
samengelezen met artikel 8 [thans artikel 13] van de Grondwet dat een corrélation avec l'article 8 [actuellement 13] de la Constitution qui
uitdrukking is van het rechtstaatbeginsel, dat een algemeen beginsel consacre le principe de l'Etat de droit, lequel est un principe
is van grondwettelijke aard, en eveneens samengelezen met de général de nature constitutionnelle, ainsi que lus en corrélation avec
rechtstreeks werkende bepalingen van de artikelen 3, 6 en 13 E.V.R.M. les dispositions d'application directe des articles 3, 6 et 13 de la
en artikel 1 E.P.E.V.R.M., op zichzelf genomen en in hun onderling Convention européenne des droits de l'homme et de l'article 1er du
premier protocole de la Convention européenne des droits de l'homme,
verband met artikel 14 E.V.R.M. en eveneens samengelezen met de pris isolément et combinés avec l'article 14 de la Convention
européenne des droits de l'homme, ainsi que lus en corrélation avec la
rechtstreeks werkende bepaling van artikel 14 B.U.P.O., in de mate dat disposition d'application directe de l'article 14 du Pacte
international relatif aux droits civils et politiques, dans la mesure
de gecoördineerde wetten op de Raad van State en in het bijzonder de où les lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, et en particulier les
artikelen 19 en 24 zouden vereisen dat een verzoekende partij in zaken articles 19 et 24, exigeraient d'une partie requérante qu'elle fasse
van openbaar ambt bij het indienen van zijn annulatieverzoek moet doen valoir en matière d'emploi public, lors de l'introduction de sa
gelden dat de overheid gebonden is om hem te benoemen, desnoods met requête en annulation, que l'autorité est tenue de la nommer, si
terugwerkende kracht, op een datum voor zijn oppensioenstelling, wil nécessaire avec effet rétroactif, à une date antérieure à son
hij op het ogenblik van de behandeling van de zaak zijn belang admission à la pension si elle entend conserver son intérêt au moment
behouden, wat in feite neerkomt op het ontzeggen aan verzoekende de l'examen de l'affaire, ce qui revient en fait à priver la partie
partij van de toegang tot de Raad van State, omdat het beroep op requérante de l'accès au Conseil d'Etat parce que le recours a été
ongeveer 4 jaar voor de oppensioenstelling van verzoekende partij werd introduit environ 4 ans avant l'admission à la pension de la partie
ingesteld en dat de Raad van State vermag dit beroep te behandelen na requérante et que le Conseil d'Etat est autorisé à examiner ce recours
de oppensioenstelling van verzoekende partij, niettegenstaande de Raad après l'admission à la pension de la partie requérante, bien que le
reeds in andere zaken geoordeeld heeft dat de verzoekende partij door Conseil ait déjà estimé dans d'autres affaires que la partie
zijn oppensioenstelling zijn belang verliest ? » requérante perd son intérêt du fait de son admission à la pension ? »
(...) (...)
IV. In rechte IV. En droit
(...) (...)
B.1. De Raad van State wenst te vernemen of de artikelen 10 en 11 van B.1. Le Conseil d'Etat souhaite savoir si les articles 10 et 11 de la
Constitution, lus isolément ou en combinaison avec d'autres articles
de Grondwet, op zichzelf beschouwd en gelezen in samenhang met andere de la Constitution et certaines dispositions conventionnelles, sont
grondwettelijke en verdragsrechtelijke bepalingen, zijn geschonden « violés « dans la mesure où les lois coordonnées sur le Conseil d'Etat,
in de mate dat de gecoördineerde wetten op de Raad van State en in het et en particulier les articles 19 et 24, exigeraient d'une partie
bijzonder de artikelen 19 en 24 zouden vereisen dat een verzoekende requérante qu'elle fasse valoir, en matière d'emploi public, lors de
partij in zaken van openbaar ambt bij het indienen van zijn l'introduction de sa requête en annulation, que l'autorité est tenue
annulatieverzoek moet doen gelden dat de overheid gebonden is om hem de la nommer, si nécessaire avec effet rétroactif, à une date
te benoemen, desnoods met terugwerkende kracht, op een datum voor zijn antérieure à son admission à la pension, si elle entend conserver son
oppensioenstelling, wil hij op het ogenblik van de behandeling van de intérêt au moment de l'examen de l'affaire, ce qui revient en fait à
zaak zijn belang behouden, wat in feite neerkomt op het ontzeggen aan
verzoekende partij van de toegang tot de Raad van State, omdat het priver la partie requérante de l'accès au Conseil d'Etat parce que le
beroep op ongeveer 4 jaar voor de oppensioenstelling van verzoekende recours a été introduit environ 4 ans avant l'admission à la pension
partij werd ingesteld en dat de Raad van State vermag dit beroep te de la partie requérante et que le Conseil d'Etat est autorisé à
behandelen na de oppensioenstelling van de verzoekende partij, examiner ce recours après l'admission à la pension de la partie
niettegenstaande de Raad reeds in andere zaken geoordeeld heeft dat de requérante, bien que le Conseil ait déjà estimé dans d'autres affaires
verzoekende partij door zijn oppensioenstelling zijn belang verliest que la partie requérante perd son intérêt du fait de son admission à
». la pension ».
B.2. Artikel 19, eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad B.2. L'article 19, alinéa 1er, des lois coordonnées sur le Conseil
van State, zoals geldend op het ogenblik van de prejudiciële vraag, d'Etat, tel qu'il était en vigueur au moment où la question
bepaalde : préjudicielle a été posée, disposait :
« De aanvragen, moeilijkheden en beroepen bedoeld bij de artikelen 11, « Les demandes, difficultés et recours visés aux articles 11, 12, 13,
12, 13, 14 en 16 kunnen voor de afdeling administratie worden gebracht 14 et 16, peuvent être portés devant la section d'administration par
door elke partij welke doet blijken van een benadeling of van een toute partie justifiant d'une lésion ou d'un intérêt et sont soumis
belang en worden schriftelijk ingediend bij de afdeling in de vormen par écrit à la section dans les formes et délais déterminés par le
en binnen de termijn door de Koning bepaald. » Roi. »
Artikel 24 van dezelfde gecoördineerde wetten bepaalde toen : L'article 24 des mêmes lois coordonnées disposait, à la même époque :
« De Koning stelt de termijnen vast binnen welke de geschreven « Le Roi fixe les délais dans lesquels les rapports écrits établis sur
verslagen over de zaak, opgemaakt door de leden van het auditoraat, l'affaire par les membres de l'auditorat doivent être déposés et les
moeten worden neergelegd en de wijze waarop die termijnen kunnen modalités suivant lesquelles ces délais peuvent être abrégés ou
worden ingekort of verlengd. prorogés.
In voorkomend geval kan het verslag zich beperken tot het middel van
niet-ontvankelijkheid of tot het middel ten gronde dat de oplossing Le cas échéant, le rapport peut se limiter à la fin de non-recevoir ou
van het geschil mogelijk maakt. In dat geval doet de afdeling au moyen de fond qui permet la solution du litige. Dans ce cas, la
administratie bij wege van arrest uitspraak over de conclusies van het section d'administration statue par voie d'arrêt sur les conclusions
verslag. » du rapport. »
De wetgever heeft aldus de mogelijkheid om bij de Raad van State, Le législateur a donc réservé aux personnes justifiant d'un intérêt la
afdeling administratie, de nietigverklaring van een administratieve possibilité de demander au Conseil d'Etat, section d'administration,
rechtshandeling te vorderen voorbehouden aan de personen die doen
blijken van een belang. Artikel 24 staat zelfs toe het onderzoek en de l'annulation d'un acte administratif. L'article 24 autorise même à
procesvoering te stoppen wanneer is vastgesteld dat het vereiste arrêter l'examen et la procédure lorsqu'il est constaté que l'intérêt
belang niet aanwezig is. requis fait défaut.
Dat « belang » wordt door de wet niet omschreven. De wetgever heeft La loi ne définit pas cet « intérêt ». Le législateur a laissé au
aan de Raad van State de zorg gelaten om dat begrip inhoud te geven Conseil d'Etat le soin de préciser le contenu de cette notion (Doc.
(Parl. St., Kamer, 1936-1937, nr. 211, p. 34, en nr. 299, p. 18). parl., Chambre, 1936-1937, n° 211, p. 34, et n° 299, p. 18).
B.3. De voorwaarde volgens welke de verzoekende partij moet doen B.3. La condition selon laquelle la partie requérante doit justifier
blijken van een belang bij haar beroep wordt gemotiveerd door de d'un intérêt à son recours est motivée par le souci de ne pas
bezorgdheid de actio popularis niet toe te laten. permettre l'action populaire.
Het staat aan de Raad van State te oordelen of de verzoekers die een C'est au Conseil d'Etat qu'il appartient d'apprécier si les requérants
zaak voor de Raad brengen, doen blijken van een belang bij hun beroep. qui le saisissent justifient d'un intérêt à leur recours. C'est
Het komt de Raad van State ook toe na te gaan of het belang van een également au Conseil d'Etat qu'il revient d'apprécier si l'intérêt
verzoekende partij moet worden gehandhaafd tijdens de gehele duur van d'une partie requérante doit se maintenir tout au long de la
de rechtspleging. procédure.
B.4. Uit de formulering van de prejudiciële vraag blijkt evenwel dat B.4. Il ressort toutefois du libellé de la question préjudicielle que
het Hof wordt ondervraagd over de grondwettigheid inzonderheid van la Cour est interrogée sur la constitutionnalité notamment de
artikel 19, eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, geïnterpreteerd in die zin dat het eist dat de verzoekende partijen die een benoeming aanvechten verschillend worden behandeld naargelang zij al dan niet zijn gepensioneerd op het ogenblik van het onderzoek van hun beroep tot vernietiging. B.5. Het Hof zal de gestelde vraag onderzoeken, niet om zich uit te spreken over een rechtspraak van de Raad van State, wat niet onder zijn bevoegdheid valt, maar door zich te plaatsen in de in de prejudiciële vraag aangenomen veronderstelling volgens welke de in het geding zijnde bepalingen tot de in de vraag geformuleerde interpretatie verplichten. B.6. Door het automatisch karakter dat het verlies van belang inhoudt - behalve in het bijzondere geval aangegeven in de prejudiciële vraag l'article 19, alinéa 1er, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, interprété comme exigeant de traiter différemment les parties requérantes qui attaquent une nomination selon qu'elles ont ou n'ont pas été admises à la retraite au moment de l'examen de leur recours en annulation. B.5. La Cour examinera la question qui lui est posée, non pour se prononcer sur une jurisprudence du Conseil d'Etat, ce qui ne relève pas de sa compétence, mais en se plaçant dans l'hypothèse, postulée par la question préjudicielle, selon laquelle les dispositions en cause commandent l'interprétation qui y est formulée. B.6. Par le caractère automatique que la perte d'intérêt revêt - sauf dans l'hypothèse particulière mentionnée dans la question
- heeft de aan artikel 19 gegeven interpretatie onevenredige gevolgen préjudicielle -, l'interprétation donnée à l'article 19 a des effets
vermits zij leidt tot een beslissing van onontvankelijkheid van het disproportionnés car elle aboutit à une décision d'irrecevabilité du
beroep, zonder dat wordt onderzocht of er in werkelijkheid nog een recours, sans que soit examiné s'il subsiste, en réalité, un intérêt à
belang bij dat beroep bestaat en zonder rekening te houden met de ce recours et sans tenir aucun compte des événements qui ont pu en
gebeurtenissen die het onderzoek ervan hebben kunnen vertragen. retarder l'examen.
B.7. Een verzoeker verliest niet noodzakelijk elk belang bij de B.7. Un requérant ne perd pas nécessairement tout intérêt à
vernietiging van een onwettige benoeming wanneer hij op pensioen wordt l'annulation d'une nomination illégale lorsqu'il est admis à la
gesteld. Aldus, al kan hij de functie waarvan hij de toewijzing retraite. Ainsi, s'il est vrai qu'il ne peut plus aspirer à la
betwist weliswaar niet meer ambiëren, toch kan hij een belang, moreel fonction dont il conteste l'attribution, il peut néanmoins conserver
of materieel, behouden bij de vernietiging erga omnes van de un intérêt, moral ou matériel, à l'annulation erga omnes de la
beslissing die hem heeft belet die functie te bekleden. Bovendien zal décision qui l'a empêché d'y accéder. En outre, un arrêt d'annulation
een vernietigingsarrest het hem vergemakkelijken de fout van de facilitera l'établissement de la faute de l'administration s'il
administratie aan te tonen indien hij voor de burgerlijke rechter een introduit une action devant le juge civil.
geding instelt. B.8. De gestelde vraag dient bevestigend te worden beantwoord in B.8. Il y a lieu de répondre affirmativement à la question posée en ce
zoverre zij betrekking heeft op een schending van de artikelen 10 en qu'elle concerne une violation des articles 10 et 11 de la
11 van de Grondwet, zonder dat er aanleiding is om die in samenhang te Constitution, sans qu'il faille les combiner avec les autres
lezen met de andere in de vraag vermelde bepalingen. dispositions mentionnées dans la question.
B.9. Het Hof merkt op dat artikel 19 geen vereiste vermeldt wat het B.9. La Cour observe que l'article 19 n'exprime aucune exigence en ce
behoud van het belang betreft en dat het artikel kan worden qui concerne le maintien de l'intérêt et qu'il peut être interprété en
geïnterpreteerd in de zin dat de ambtenaar die een benoeming aanvecht, ce sens que l'agent qui attaque une nomination ne perd pas
zijn belang bij het beroep niet noodzakelijk verliest wanneer hij in nécessairement son intérêt au recours lorsqu'il est admis à la pension
de loop van de procedure op pensioen wordt gesteld. en cours de procédure.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- De artikelen 19 en 24 van de gecoördineerde wetten op de Raad van - Les articles 19 et 24 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat,
State, in die zin geïnterpreteerd dat de ambtenaar die een benoeming interprétés en ce sens que l'agent qui attaque une nomination perd son
aanvecht, zijn belang bij het beroep verliest wanneer hij in de loop intérêt au recours lorsqu'il est admis à la pension en cours de
van de procedure op pensioen wordt gesteld, schenden de artikelen 10 procédure, violent les articles 10 et 11 de la Constitution.
en 11 van de Grondwet.
- Dezelfde bepalingen, in die zin geïnterpreteerd dat de ambtenaar die - Les mêmes articles, interprétés en ce sens que l'agent qui attaque
een benoeming aanvecht, zijn belang bij het beroep niet noodzakelijk une nomination ne perd pas nécessairement son intérêt au recours
verliest wanneer hij in de loop van de procedure op pensioen wordt lorsqu'il est admis à la pension en cours de procédure, ne violent pas
gesteld, schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 10 november 1999. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 10 novembre 1999.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
De voorzitter, Le président,
G. De Baets. G. De Baets.
^