Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest Van Het Grondwettelijk Hof van --
← Terug naar "Arrest nr. 123/2002 van 3 juli 2002 Rolnummer 2410 In zake : de vordering tot schorsing van de wet van 22 maart 2002 houdende wijziging van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven, in het Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fran(...)"
Arrest nr. 123/2002 van 3 juli 2002 Rolnummer 2410 In zake : de vordering tot schorsing van de wet van 22 maart 2002 houdende wijziging van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven, in het Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters L. Fran(...) Arrêt n° 123/2002 du 3 juillet 2002 Numéro du rôle : 2410 En cause : la demande de suspension de la loi du 22 mars 2002 portant modification de la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises publiques économiques, en particul La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L. François, (...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Arrest nr. 123/2002 van 3 juli 2002 Arrêt n° 123/2002 du 3 juillet 2002
Rolnummer 2410 Numéro du rôle : 2410
In zake : de vordering tot schorsing van de wet van 22 maart 2002 En cause : la demande de suspension de la loi du 22 mars 2002 portant
houdende wijziging van de wet van 21 maart 1991 betreffende de modification de la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines
hervorming van sommige economische overheidsbedrijven, in het
bijzonder van artikel 7, §§ 5 en 7, van voormelde wet van 22 maart entreprises publiques économiques, en particulier de l'article 7, §§ 5
2002, ingesteld door de Algemene Centrale der Openbare Diensten. et 7, de la loi du 22 mars 2002 précitée, introduite par la Centrale
générale des services publics.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges L.
L. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. François, P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Snappe en E. Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. J.-P. Snappe et E. Derycke, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux,
Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de vordering I. Objet de la demande
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 9 april 2002 Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 9
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 10 april
2002, heeft de Algemene Centrale der Openbare Diensten, met zetel te avril 2002 et parvenue au greffe le 10 avril 2002, la Centrale
1000 Brussel, Fontainasplein 9-11, een vordering tot schorsing générale des services publics, dont le siège est établi à 1000
Bruxelles, place Fontainas 9-11, a introduit une demande de suspension
ingesteld van de wet van 22 maart 2002 houdende wijziging van de wet de la loi du 22 mars 2002 portant modification de la loi du 21 mars
van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige economische 1991 portant réforme de certaines entreprises publiques économiques,
overheidsbedrijven, in het bijzonder van artikel 7, §§ 5 en 7, van en particulier de l'article 7, §§ 5 et 7, de la loi du 22 mars 2002
voormelde wet van 22 maart 2002 (bekendgemaakt in het Belgisch
Staatsblad van 26 maart 2002, derde editie). précitée (publiée au Moniteur belge du 26 mars 2002, troisième
De verzoekende partij vordert eveneens de vernietiging van dezelfde édition). La partie requérante demande également l'annulation des mêmes
wettelijke bepalingen. dispositions légales.
II. De rechtspleging II. La procédure
Bij beschikking van 10 april 2002 heeft de voorzitter in functie de Par ordonnance du 10 avril 2002, le président en exercice a désigné
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage.
De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was Les juges-rapporteurs ont estimé qu'il n'y avait pas lieu de faire
om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. application des articles 71 ou 72 de la loi organique.
Bij beschikking van 8 mei 2002 heeft voorzitter M. Melchior de zaak Par ordonnance du 8 mai 2002, le président M. Melchior a soumis
voorgelegd aan het Hof in voltallige zitting. l'affaire à la Cour réunie en séance plénière.
Bij beschikking van dezelfde dag heeft het Hof de dag van de terechtzitting bepaald op 30 mei 2002. Par ordonnance du même jour, la Cour a fixé l'audience au 30 mai 2002. Cette ordonnance a été notifiée aux autorités mentionnées à l'article
Van die beschikking is kennisgegeven aan de in artikel 76 van de 76 de la loi organique ainsi qu'à la partie requérante, par lettres
organieke wet vermelde overheden alsmede aan de verzoekende partij bij
op 10 mei 2002 ter post aangetekende brieven. recommandées à la poste le 10 mai 2002.
Op de openbare terechtzitting van 30 mei 2002 : A l'audience publique du 30 mai 2002 :
- zijn verschenen : - ont comparu :
. Mr. M. Detry, advocaat bij de balie te Brussel, voor de verzoekende . Me M. Detry, avocat au barreau de Bruxelles, pour la partie
partij; requérante;
. Mr. F. Tulkens en Mr. V. Ost, advocaten bij de balie te Brussel, . Me F. Tulkens et Me V. Ost, avocats au barreau de Bruxelles, pour le
voor de Ministerraad; Conseil des ministres;
- hebben de rechters-verslaggevers R. Henneuse en E. Derycke verslag uitgebracht; - les juges-rapporteurs R. Henneuse et E. Derycke ont fait rapport;
- zijn de voornoemde advocaten gehoord; - les avocats précités ont été entendus;
- is de zaak in beraad genomen. - l'affaire a été mise en délibéré.
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour.
III. In rechte III. En droit
- A - - A -
A.1.1. In het eerste deel van haar vordering tot schorsing voert de A.1.1. Dans la première partie de sa demande de suspension, la
verzoekende partij, om haar belang te motiveren, het feit aan dat de requérante, à l'appui de son intérêt, allègue le fait que la
samenstelling en de modaliteiten voor de aanwijzing van de leden van composition et les modalités de désignation des membres du comité
het strategisch comité dat bij het in het geding zijnde artikel 7 is stratégique, créé par l'article 7 en cause, la discriminent de façon
opgericht, haar op onverantwoorde wijze discrimineren, terwijl zij het injustifiée, alors qu'elle compte le plus grand nombre d'affiliés
grootste aantal leden telt onder de personeelsleden van de Nationale parmi les membres du personnel de la Société nationale des chemins de
Maatschappij der Belgische Spoorwegen (afgekort : N.M.B.S.). fer belges (en abrégé : S.N.C.B.).
A.1.2. De Ministerraad heeft vragen bij de ontvankelijkheid, en A.1.2. Le Conseil des ministres soulève pour sa part des questions de
betwist vervolgens het rechtstreekse gevolg - en derhalve het door het recevabilité, avant de contester l'effet direct - et donc le caractère
Hof toetsbare karakter - van de internationale bepalingen die de contrôlable par la Cour - des dispositions internationales que la
verzoekende partij wil combineren met het gelijkheidsbeginsel. requérante prétend combiner avec le principe d'égalité.
Wat de middelen betreft Quant aux moyens
A.2. De vier middelen zijn afgeleid uit de schending van de artikelen A.2. Les quatre moyens sont pris de la violation des articles 10 et 11
10 en 11 van de Grondwet, in samenhang met de artikelen 23 en 27 de la Constitution, combinés avec ses articles 23 et 27, avec la
ervan, met het Verdrag nr. 151 betreffende de bescherming van het Convention n° 151 concernant la protection du droit d'organisation et
vakverenigingsrecht en procedures voor het vaststellen van
arbeidsvoorwaarden in de openbare dienst, goedgekeurd bij de wet van 4 les procédures de détermination des conditions d'emploi dans la
april 1991, en met het Europees Sociaal Handvest, goedgekeurd bij de fonction publique, approuvée par la loi du 4 avril 1991 ainsi qu'avec
wet van 11 juli 1990 (dat alleen in het eerste en het vierde middel wordt beoogd). la Charte européenne approuvée par la loi du 11 juillet 1990 (cette
A.3.1. Volgens het eerste middel doet artikel 7, § 5, van de wet van Charte n'étant visée que par le premier et le quatrième moyen).
22 maart 2002, doordat het bepaalt dat de zes leden van het A.3.1. Selon le premier moyen, en prévoyant que les six membres du
strategisch comité die de representatieve vakorganisaties comité stratégique représentant les organisations syndicales
vertegenwoordigen, door de Koning worden benoemd en afgezet bij een représentatives sont nommés et révoqués par le Roi par arrêté délibéré
besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, afbreuk aan de en Conseil des ministres, l'article 7, § 5, de la loi du 22 mars 2002
onafhankelijkheid die bij de in het middel vermelde bepalingen aan de affecte l'indépendance garantie aux organisations syndicales par les
vakorganisaties wordt gewaarborgd, en betekent het een inmenging in dispositions visées au moyen et s'ingère dans leur fonctionnement, en
hun werking door hun het recht te ontzeggen « hun vertegenwoordigers les privant du droit « d'intervenir dans le choix de leurs
représentants et, moins encore, de contester leur éventuelle
te kiezen en hun eventuele afzetting aan te vechten ». Die inmenging révocation ». Cette ingérence affecte la liberté d'association et la
raakt aan de vrijheid van vereniging en de vakbondsvrijheid van de liberté syndicale des organisations représentatives des travailleurs
representatieve vakorganisaties van de werknemers van de N.M.B.S., en de la S.N.C.B., et ce de façon discriminatoire par rapport aux autres
dat op discriminerende wijze ten opzichte van de andere secteurs de la vie sociale et économique.
socio-economische sectoren.
A.3.2. Wat het eerste middel betreft, wijst de Ministerraad meer A.3.2. Quant à ce premier moyen, le Conseil des ministres relève en
bepaald op de gebruikelijke aard van de benoemingsprocedure, de particulier le caractère habituel du mode de nomination retenu, sa
bekrachtiging ervan door de rechtspraak van het Hof, de mogelijkheid tot beroep en tot afkeuring waarover de vakorganisaties beschikken, het feit dat de hypothese van de verzoekende partij in strijd is met zowel de parlementaire voorbereiding als de uitvoering die aan de bestreden bepaling is gegeven, waarbij rekening is gehouden met de voorstellen van de vakorganisaties; in dat verband merkt de Ministerraad op dat de verzoekende partij geen lijst van kandidaten heeft ingediend. A.4.1. In het tweede middel wordt aangevoerd dat het tweede en derde lid van artikel 7, § 5, door aan het Vrij Syndicaat van het Openbaar Ambt (afgekort V.S.O.A.) een vertegenwoordiger in het strategisch comité toe te kennen, haar een representativiteit verlenen die deze vakorganisatie « duidelijk niet heeft »; ter ondersteuning van die stelling wordt opgemerkt dat die vakorganisatie niet zitting heeft in het nationaal paritair comité, omdat zij niet het door het vakbondsstatuut van de N.M.B.S. vereiste ledenpercentage telt. Dat gebrek aan representativiteit van het V.S.O.A. zou volgens de verzoekende partij tot gevolg hebben dat niet ervan mag worden uitgegaan dat die vakorganisatie grondige kennis heeft van de openbare dienst van de N.M.B.S. en van haar personeel, wat nochtans een van de twee elementen is die de wetgever expliciet in aanmerking heeft willen nemen om te bepalen welke vakorganisaties in het strategisch comité zitting mogen nemen. Daaruit zou een ongelijkheid voortvloeien tussen die vakorganisatie en de andere representatieve vakorganisaties, waaronder de verzoekende partij. A.4.2. Wat dat tweede middel betreft, voert de Ministerraad achtereenvolgens aan dat het tweevoudige criterium waarvoor geopteerd werd - de aansluiting bij een interprofessionele organisatie die zitting neemt in de Nationale Arbeidsraad, en de vertegenwoordiging binnen de N.M.B.S. - door de Raad van State en door het Hof, meer bepaald in zijn recente arrest nr. 70/2002, is aanvaard, dat de validation par la jurisprudence de la Cour, la faculté de recours et de désaveu dont disposent les organisations syndicales, le fait que l'hypothèse envisagée par la requérante est en contradiction tant avec les travaux préparatoires qu'avec l'exécution qui a été donnée à la disposition attaquée, laquelle a respecté les propositions faites par les syndicats - le Conseil des ministres relevant à cet égard que la requérante n'a pas quant à elle proposé la liste de ses candidats. A.4.1. Selon le deuxième moyen, les alinéas 2 et 3 de l'article 7, § 5, en octroyant au Syndicat libre de la fonction publique (en abrégé S.L.F.P.) un représentant au comité stratégique, lui reconnaissent une représentativité que cette organisation syndicale « n'a manifestement pas »; il est relevé à l'appui de cette position que ce syndicat ne siège pas au sein de la Commission paritaire nationale, faute de justifier du pourcentage d'affiliés requis par le statut syndical de la S.N.C.B. Cette absence de représentativité du S.L.F.P. aurait pour conséquence, selon la requérante, que ce syndicat ne peut être considéré comme ayant une connaissance approfondie du service public de la S.N.C.B. et de son personnel, ce qui est pourtant l'un des deux éléments que le législateur a déclaré vouloir prendre en considération pour déterminer les organisations syndicales qu'il entendait faire siéger au Comité stratégique. Il s'en suivrait une rupture d'égalité entre cette organisation et les autres organisations représentatives des travailleurs, dont la requérante. A.4.2. Quant à ce deuxième moyen, le Conseil des ministres allègue successivement que le double critère retenu - l'affiliation à une interprofessionnelle siégeant au Conseil national du travail combinée avec la représentation au sein de la S.N.C.B. - a été admis par le Conseil d'Etat et par la Cour, en particulier dans son arrêt récent n°
zogenoemde representativiteit naar recht - in tegenstelling tot de 70/2002, que l'effet de la représentativité dite de droit - par
feitelijke representativiteit - slechts betrekking heeft op één van de opposition à celle de fait - ne portera que sur un seul des seize
zestien vacante mandaten en, ten slotte, dat de bevoegdheden en mandats à pourvoir et, enfin, que les compétences et finalités du
doelstellingen van het strategisch comité en van het nationaal comité stratégique, par rapport à celles de la Commission paritaire
paritair comité dermate verschillen dat de procedures voor aanwijzing nationale, sont telles que le mode de désignation de leurs membres ne
van hun leden niet vergelijkbaar zijn. peut être comparé.
A.5.1. In het derde middel wordt aangevoerd dat de taalpariteit A.5.1. Selon le troisième moyen, la parité linguistique imposée par
opgelegd bij het vierde en achtste lid van artikel 7, § 5, de les alinéas 4 et 8 de l'article 7, § 5, limitera la liberté de choix,
keuzevrijheid van de vakorganisaties zal beperken met betrekking tot par les organisations syndicales, de leurs représentants au sein du
hun vertegenwoordigers in het strategisch comité. Die keuzevrijheid wordt a fortiori beperkt door de zetel die aan een Comité stratégique. Cette liberté de choix est a fortiori restreinte
niet-representatieve vakorganisatie wordt voorbehouden (bekritiseerd par le siège réservé à une organisation non représentative (critiqué
in het tweede middel), aangezien de taalaanhorigheid van de persoon par le deuxième moyen), le régime linguistique de la personne appelée
die voor die zetel wordt aangewezen, een weerslag heeft op die van de à l'occuper ayant en effet une incidence sur celui des autres
andere vakbondsvertegenwoordigers, en meer bepaald op de verzoekende représentants syndicaux, et en particulier sur la requérante, dès lors
partij, omdat die de grootste vakorganisatie is. qu'elle constitue l'organisation la plus importante.
Er wordt dan ook op onevenredige wijze afbreuk gedaan aan de Les principes de liberté d'association et de liberté syndicale, «
beginselen van de vrijheid van vereniging en vakbondsvrijheid, « die lesquels impliquent le droit de choisir librement ses représentants »,
het recht impliceren zijn vertegenwoordigers vrij te kiezen ». sont dès lors limités de façon disproportionnée.
A.5.2. Wat het derde middel betreft, wijst de Ministerraad A.5.2. Quant au troisième moyen, le Conseil des ministres allègue
achtereenvolgens op het unitaire karakter van de N.M.B.S. en op haar successivement le caractère unitaire de la S.N.C.B. et son activité
activiteit die zich over het gehele grondgebied uitstrekt - wat de s'étendant à l'ensemble du territoire - justifiant le souci d'assurer
bekommernis om het taalevenwicht verantwoordt - en op het feit dat de l'équilibre linguistique - et le fait que les principales
grootste vakorganisaties zelf - waaronder de verzoekende partij - organisations syndicales elles-mêmes - dont la requérante - sont
tweetalig zijn en als dusdanig op nationaal niveau georganiseerd zijn. bilingues et organisées comme telles au niveau national.
A.6.1. Volgens het vierde en laatste middel wordt bij artikel 7, § 7, van de wet van 22 maart 2002, doordat het bepaalt dat het strategisch comité geldig is samengesteld en dus op geldige wijze zijn functie kan vervullen vanaf het ogenblik dat tien van zijn leden - wat overeenkomt met het aantal leden van de raad van bestuur - zijn benoemd, toegestaan dat de Koning een orgaan kan oprichten en laten functioneren dat advies moet verstrekken in aangelegenheden die betrekking hebben op de arbeidsvoorwaarden in de onderneming, zonder de vertegenwoordigers van de representatieve vakorganisaties te hebben benoemd. Daaruit zou een discriminatie voortvloeien van de vertegenwoordigers van de representatieve vakorganisaties ten opzichte van de leden van de raad van bestuur, die niet kan worden verantwoord vanuit de doelstellingen die de wetgever met de oprichting van het strategisch comité nastreefde. A.6.2. Wat dat laatste middel betreft, voert de Ministerraad in de eerste plaats aan dat de bekritiseerde maatregel, ook al kent hij aan de betrokken vakorganisaties het recht toe zitting te nemen in het comité, eveneens erop gericht is te vermijden dat de werking van dat orgaan onmogelijk wordt gemaakt door de weigering van die vakorganisaties om dat recht te doen gelden, hetzij door geen kandidaten voor te dragen, hetzij door de weigering in het comité zitting te nemen. Vervolgens wordt opgemerkt dat een eventuele weigering om de vakbondsvertegenwoordigers te benoemen niet zou zijn toe te schrijven aan de wet maar aan de Koning, en dat die weigering overigens kan worden aangevochten voor de Raad van State op grond van artikel 14, tweede lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State. Wat het moeilijk te herstellen ernstig nadeel betreft A.7.1. De verzoekende partij doet in de eerste plaats opmerken dat de A.6.1. Selon le quatrième et dernier moyen, en prévoyant que le Comité stratégique est valablement constitué et peut donc valablement fonctionner dès lors que dix de ses membres - soit le nombre de membres du conseil d'administration - sont nommés, l'article 7, § 7, de la loi du 22 mars 2002 permet que le Roi puisse mettre en place et faire fonctionner un organe chargé de rendre des avis dans des domaines qui ont trait aux conditions d'emploi dans l'entreprise, sans avoir nommé les représentants des organisations représentatives des travailleurs. Il s'ensuivrait une discrimination entre les membres du conseil d'administration et les représentants des organisations représentatives, que ne peuvent justifier les objectifs poursuivis par le législateur en instituant le comité stratégique. A.6.2. Quant à ce dernier moyen, le Conseil des ministres expose tout d'abord que la mesure critiquée, si elle reconnaît aux organisations syndicales concernées le droit de siéger au comité, tend aussi à éviter que cet organe ne soit bloqué par le refus de ces organisations syndicales de faire usage de ce droit, soit en ne présentant pas de candidats soit en refusant de siéger. Il est relevé ensuite qu'un éventuel refus de nommer les représentants syndicaux serait un effet non de la loi mais du Roi, refus d'ailleurs susceptible d'être contesté devant le Conseil d'Etat sur la base de l'article 14, alinéa 2, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat. Quant au préjudice grave et difficilement réparable
bevoegdheid die aan de Koning is toegekend om op eigen gezag de A.7.1. La requérante relève tout d'abord que le pouvoir conféré au Roi
vertegenwoordigers van de representatieve vakorganisaties te benoemen, de nommer d'autorité les représentants des organisations
Hem in staat stelt zich rechtstreeks in te laten met hun werking, wat représentatives Lui permettra d'intervenir directement dans leur mode
« ernstig is op het vlak van de in de middelen aangevoerde beginselen de fonctionnement, ce qui est « grave sur le plan des principes
en op zich niet kan worden rechtgezet door een vernietigingsarrest ». invoqués aux moyens et, par nature, irréparable par un arrêt
In de vordering tot schorsing wordt vervolgens gewezen op het risico d'annulation ». La demande de suspension allègue ensuite le risque que
dat het strategisch comité wordt opgericht en beslist zonder dat de le comité stratégique soit installé et décide sans que n'y soient
vertegenwoordigers van de representatieve vakorganisaties, waaronder nommés les représentants des organisations représentatives des
die van de verzoekende partij, benoemd zijn. De eventueel genomen travailleurs, dont ceux représentant la requérante. Les décisions
beslissingen zouden achteraf, in geval van vernietiging van de éventuellement prises ne pourraient ultérieurement, en cas
bestreden bepalingen, door de N.M.B.S. niet kunnen worden gewijzigd « d'annulation des dispositions attaquées, être modifiées par la
zonder haar positie ernstig te schaden ». S.N.C.B. « sans nuire gravement à sa position ».
A.7.2. Wat die eerste twee elementen van het nadeel betreft, A.7.2. Quant à ces deux premiers éléments du préjudice, le Conseil des
onderstreept de Ministerraad achtereenvolgens dat zij hypothetisch ministres souligne successivement leur caractère hypothétique et le
zijn, en dat het nadeel zijn oorsprong niet zou vinden in de wet; hij fait qu'il ne trouverait pas sa source dans la loi; il conteste par
betwist overigens dat dit nadeel moeilijk te herstellen is - en ailleurs que ce préjudice présente le caractère difficilement
bovendien dat het eerste nadeel ernstig is -, eigenschappen die bij de réparable - et en outre, s'agissant du premier préjudice, la gravité -
bijzondere wet zijn vereist. requis par la loi spéciale.
A.8.1. De verzoekende partij voert eveneens aan dat de zetel die in A.8.1. La requérante soutient également que le siège garanti, au sein
het strategisch comité is gewaarborgd aan een binnen de onderneming du comité stratégique, à une organisation non représentative et non
niet-representatieve en niet-erkende vakorganisatie « een ernstig reconnue au sein de l'entreprise « cause un préjudice important à la
nadeel betekent voor de verzoekende partij voor zover deze, door die partie requérante, dans la mesure où celle-ci, par cette présence qui
aanwezigheid die haar wordt opgelegd, zal moeten samenwerken met een lui est imposée, va devoir composer avec un partenaire qui, de toute
partner die duidelijk niet representatief is voor het personeel »; dat évidence, n'est pas représentatif du personnel »; cela aurait pour
zou tot gevolg hebben dat « de standpunten die zij binnen het effet d'« affaiblir les positions qu'elle défend en Commission
nationaal paritair comité verdedigt, worden afgezwakt ». Door te paritaire nationale ». En relevant le chevauchement des compétences
wijzen op de mogelijke overlapping van bevoegdheden van het
strategisch comité en het nationaal paritair comité, oordeelt de qui peut intervenir entre le comité stratégique et la Commission
verzoekende partij dat de unieke vorm van onderhandelen waarop zij paritaire nationale, la requérante estime que l'unicité de négociation
aanspraak kan maken en die in het verleden kenmerkend was voor de à laquelle elle peut prétendre, caractérisant par le passé la prise de
besluitvorming binnen de onderneming, daardoor in het gedrang komt. décision au sein de l'entreprise, est de ce fait compromise.
A.8.2. Wat dat nadeel betreft, herinnert de Ministerraad aan zijn A.8.2. Quant à ce préjudice, le Conseil des ministres, outre le rappel
antwoord op het tweede middel, en betwist hij het bestaan zelf van dat de sa réplique au deuxième moyen, conteste l'existence même de ce
nadeel, en in elk geval de ernst ervan. préjudice et, en toute hypothèse, sa gravité.
A.9.1. Er wordt ten slotte opgemerkt dat het dringend is uitspraak te A.9.1. Il est enfin relevé qu'il serait urgent de statuer sur le
doen over het beroep, « omdat door de onregelmatigheid van de recours, « l'irrégularité de la composition du Comité stratégique '
samenstelling van het strategisch comité ' de beslissingen die de risquant de vicier les décisions qui seront prises par la S.N.C.B. et
N.M.B.S. zal nemen mogelijk ongeldig zijn, en haar positie dan ook
dreigt te verzwakken ». Bovendien kan alleen met een schorsingsarrest de fragiliser sa situation ». Seul un arrêt de suspension permettrait
« worden vermeden dat de vertegenwoordiger die ambtshalve aan het en outre « d'éviter que soit désigné le représentant qui, d'office,
V.S.O.A. is toegekend, wordt aangewezen ». est attribué au S.L.F.P. ».
A.9.2. Wat dat element van het nadeel betreft, wijst de Ministerraad A.9.2. Quant à cet élément du préjudice, le Conseil des ministres
nogmaals op de tweetalige structuur van de verzoekende partij, en in rappelle la qualité d'organisation bilingue de la requérante, et, en
elk geval op het feit dat dit nadeel niet ernstig is in de zin van de toute hypothèse, l'absence de gravité, au sens de la loi spéciale, de
bijzondere wet. ce préjudice.
A.10. De Ministerraad weegt ten slotte de in het geding zijnde A.10. Enfin, examinant la balance des intérêts en cause, le Conseil
belangen tegen elkaar af en onderstreept dat de schorsing van de des ministres souligne que la suspension des dispositions attaquées
bestreden bepalingen een veel ernstiger nadeel zou kunnen doen provoquerait un risque de préjudice bien plus grave - tant pour la
ontstaan - zowel voor de maatschappij als voor de treinreizigers - dan société que pour les usagers - que celui éventuellement subi par la
het nadeel dat de verzoekende partij zou lijden. requérante.
- B - - B -
De bestreden bepalingen Les dispositions attaquées
B.1.1. Het beroep tot vernietiging en de vordering tot schorsing B.1.1. Le recours en annulation et la demande de suspension concernent
hebben betrekking op de wet van 22 maart 2002 houdende wijziging van la loi du 22 mars 2002 portant modification de la loi du 21 mars 1991
de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige portant réforme de certaines entreprises publiques économiques.
economische overheidsbedrijven.
B.1.2. Artikel 7 van de wet van 22 maart 2002 voegt in de wet van 21 B.1.2. L'article 7 de la loi du 22 mars 2002 insère dans la loi du 21
maart 1991 een artikel 161ter in, dat binnen de raad van bestuur mars 1991 un article 161ter, lequel institue au sein du conseil
verschillende comités opricht, waarvan het de samenstelling, de taken d'administration plusieurs comités, dont il précise la composition,
en werkingsmodaliteiten preciseert.
Een van die comités is het strategisch comité, waarvan de verzoekende les tâches et les modalités de fonctionnement.
partij bepaalde modaliteiten betwist met betrekking tot de Parmi ces comités figure le comité stratégique, dont le demandeur
samenstelling, oprichting en werking, die worden geregeld bij de conteste certaines modalités de composition, de constitution et de
paragrafen 5 en 7 van artikel 7, waartoe de vordering tot schorsing fonctionnement, que règlent les paragraphes 5 et 7 de l'article 7,
beperkt is. Met betrekking tot het strategisch comité, bepaalt het nieuwe artikel auxquels se limite la demande de suspension.
161ter : S'agissant du comité stratégique, le nouvel article 161ter dispose :
« § 1. De raad van bestuur richt een auditcomité, een benoemings- en « § 1er. Le conseil d'administration constitue en son sein un comité
bezoldigingscomité en een strategisch comité op. d'audit, un comité de nominations et de rémunération et un comité
stratégique.
[...] [...]
§ 5. Het strategisch comité bestaat uit : § 5. Le comité stratégique est composé :
1° de leden van de raad van bestuur; 1° des membres du conseil d'administration;
2° zes leden die de vakorganisaties vertegenwoordigen die zijn aangesloten bij een interprofessionele organisatie die zetelt in de Nationale arbeidsraad. De zetels worden aan deze vakorganisaties toegewezen overeenkomstig hun respectieve vertegenwoordiging binnen de N.M.B.S. Elk van de drie vakorganisaties heeft ten minste één vertegenwoordiger. Indien een vakorganisatie meer dan één vertegenwoordiger heeft, wordt elke taalrol vertegenwoordigd. Deze leden worden benoemd door de Koning bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, op voorstel van de Minister die bevoegd is voor de Spoorwegen. De vertegenwoordigers van de vakorganisaties worden benoemd voor een hernieuwbare termijn van zes jaar. Zij worden afgezet door de Koning, bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad. Het strategisch comité telt evenveel Franstaligen als Nederlandstaligen. 2° de six membres représentant les organisations représentatives des travailleurs affiliées à une interprofessionnelle siégeant au Conseil national du travail. L'attribution du nombre de sièges à ces organisations représentatives des travailleurs est faite en fonction de leur représentation respective au sein de la S.N.C.B. Chacune des trois organisations représentatives des travailleurs aura au minimum un représentant. Lorsqu'une organisation représentative des travailleurs a plus d'un représentant, chaque rôle linguistique est représenté. Ces membres sont nommés par le Roi, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, sur la proposition du Ministre ayant les Chemins de Fer dans ses attributions. Les représentants des organisations représentatives des travailleurs sont nommés pour un terme renouvelable de six ans. Ils sont révoqués par le Roi par arrêté délibéré en Conseil des Ministres. Le comité stratégique est composé d'autant de membres d'expression française que de membres d'expression néerlandaise.
§ 6. Onverminderd de bevoegdheden die worden toegekend aan de raad van § 6. Sans préjudice des compétences conférées au conseil
bestuur en aan het directiecomité, is het strategisch comité bevoegd d'administration et au comité de direction, le comité stratégique est
voor : compétent pour :
1° de uitwerking, de onderhandeling en de opvolging van de uitvoering 1° l'élaboration, la négociation et le suivi de l'exécution du plan
van het meerjarige investeringsplan van de N.M.B.S., in overleg met pluriannuel d'investissements de la S.N.C.B. en concertation avec le
het oriënteringscomité; comité d'orientation;
2° de onderhandeling en de opvolging van de uitvoering van het 2° la négociation et le suivi de l'exécution du contrat de gestion,
beheerscontract, in het kader bepaald door de artikelen 3 tot 5 van dans le cadre fixé par les articles 3 à 5 de la présente loi, en
deze wet, in overleg met het oriënteringscomité; concertation avec le comité d'orientation;
3° het uitbrengen van een voorafgaand advies aangaande de beslissingen 3° rendre un avis préalable aux décisions du conseil d'administration
van de raad van bestuur over alle maatregelen die de tewerkstelling op sur toutes les mesures susceptibles d'influencer l'emploi à moyen et à
middellange en lange termijn kunnen beïnvloeden; long terme;
4° het uitbrengen van een voorafgaand advies aangaande de beslissingen 4° rendre un avis préalable aux décisions du conseil d'administration
van de raad van bestuur inzake algemene bedrijfsstrategie, en matière de stratégie générale de l'entreprise, de filiales, de
dochterondernemingen, processen van fusies en overnames, algemeen processus de fusions et acquisitions, de politique générale de
personeels- en investeringsbeleid, het bedrijfsplan, de ontwikkeling personnel et des investissements, du plan d'entreprise, de l'évolution
van jaarlijkse financiën en budgetten en de verdediging van de des finances et des budgets annuels, et de la défense de la position
concurrentiepositie. concurrentielle.
Bij de uitoefening van zijn bevoegdheden beschikt het strategisch Dans le cadre de l'exercice de ses compétences, le comité stratégique
comité over de verslagen van het auditcomité betreffende het onderzoek dispose des rapports du comité d'audit concernant l'examen des comptes
van de rekeningen van de onderneming. de la société.
Inzake de opvolging van de uitvoering van het meerjarige En ce qui concerne le suivi de l'exécution du plan pluriannuel
investeringsplan en de uitvoering van het beheerscontract overhandigt d'investissements et l'exécution du contrat de gestion, le comité
het strategisch comité een jaarlijks evaluatieverslag aan de minister stratégique rend un rapport d'évaluation annuel au ministre ayant les
die bevoegd is voor de spoorwegen. chemins de fer dans ses attributions.
Het strategisch comité kan op zijn vergaderingen leden van het Le comité stratégique peut inviter à ses réunions des membres du
directiecomité uitnodigen, die met raadgevende stem zetelen. comité de direction qui siègent avec voix consultative.
De voorafgaande adviezen van het strategisch comité in het kader van Les avis préalables formulés par le comité stratégique dans le cadre
zijn bevoegdheden zijn bindend, onder voorbehoud van de hierna de ses compétences revêtent un caractère contraignant, sous réserve de
bepaalde procedure. la procédure détaillée ci-après.
Wanneer de raad van bestuur niet akkoord gaat, dient die een nieuw En cas de désaccord du conseil d'administration, celui-ci introduit un
ontwerp van beslissing in bij het strategisch comité dat dan binnen nouveau projet de décision auprès du comité stratégique qui dispose
een termijn van tien dagen een nieuw advies kan uitbrengen. Indien de alors de la faculté de formuler un nouvel avis dans un délai de dix
raad van bestuur met dit advies evenmin kan instemmen, kan hij ervan jours. Lorsque le désaccord persiste, le conseil d'administration peut
afwijken mits hij zijn weigering motiveert. déroger à l'avis à la condition qu'il motive son refus.
De Koning regelt, bij een besluit vastgesteld na overleg in de Le Roi règle, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, la
Ministerraad, de wijze waarop de ontwerpen van beslissing die een procédure d'information et de communication au comité stratégique des
voorafgaand advies vergen, worden ter kennis gebracht en meegedeeld projets de décision requérant un avis préalable.
aan het strategisch comité. § 7. De leden van het strategisch comité vormen een college. Zij § 7. Les membres du comité stratégique forment un collège. Ils peuvent
kunnen hun taken onder elkaar verdelen. se répartir les tâches.
Om geldig samengesteld te zijn, moet het strategisch comité ten minste Pour être valablement constitué, le comité stratégique doit compter au
tien benoemde leden tellen. moins dix membres nommés.
Om geldig zitting te houden, moet het strategisch comité bovendien een En outre, pour valablement tenir séance, le comité stratégique doit
quorum van ten minste tien leden hebben. réunir un quorum minimum de dix membres.
Het strategisch comité wordt voorgezeten door de voorzitter van de Le comité stratégique est présidé par le président du conseil
raad van bestuur. d'administration.
Bij staking van stemmen in het strategisch comité is de stem van de En cas de partage des voix au sein du comité stratégique, la voix du
voorzitter beslissend. » président est prépondérante. ' »
Wat de door de Ministerraad opgeworpen exceptie betreft Quant à l'exception soulevée par le Conseil des ministres
B.2.1. De Ministerraad heeft vragen bij de ontvankelijkheid van het B.2.1. Le Conseil des ministres s'interroge sur la recevabilité du
beroep tot vernietiging en de vordering tot schorsing, doordat de recours en annulation et de la demande de suspension, en ce que la
verzoekende partij, de Algemene Centrale der Openbare Diensten Centrale générale des services publics (en abrégé C.G.S.P.) requérante
(afgekort A.C.O.D.) vertegenwoordigd is door J. Damilot in de serait représentée par J. Damilot en qualité de « Président de son
hoedanigheid van « voorzitter van haar sector Spoor ' ». secteur Cheminots ' ».
Aangezien de vordering tot schorsing ondergeschikt is aan het beroep La demande de suspension étant subordonnée au recours en annulation,
tot vernietiging, dient de ontvankelijkheid van het beroep reeds bij la recevabilité du recours doit être abordée dès l'examen de la
het onderzoek van de vordering tot schorsing te worden betrokken. demande de suspension.
B.2.2. Volgens artikel 20 van de statuten van de A.C.O.D. is het de B.2.2. Aux termes de l'article 20 des statuts de la C.G.S.P., il
taak van het federaal uitvoerend bureau « de personen aan te wijzen appartient à son bureau exécutif fédéral de « désigner les personnes
appelées à représenter la C.G.S.P. comme demandeur, comme défendeur ou
die de A.C.O.D. moeten vertegenwoordigen als eisende, verwerende of comme partie intervenante dans les procédures juridictionnelles »
tussenkomende partij in de gerechtelijke procedures » (artikel 20, e). (article 20, e).
Tijdens zijn vergadering van 13 juni 1994 (punt 1.1 van het verslag) En sa séance du 13 juin 1994 (point 1.1 du procès-verbal), cet organe
heeft dat orgaan beslist dat de persoon die de A.C.O.D. of één van a décidé que la personne amenée à représenter la C.G.S.P. ou l'un de
haar sectoren die in rechte treedt moet vertegenwoordigen, vooraf ses secteurs agissant en justice doit avoir été préalablement mandatée
gemandateerd moet zijn door het « Uitvoerend Bureau van de Centrale of par le « Bureau exécutif de la Centrale ou du secteur, selon le cas ».
van de Sector, naargelang van het geval ». De verzoekende partij heeft bij haar vordering tot schorsing een La partie requérante a joint à sa demande de suspension un extrait du
uittreksel gevoegd uit het verslag van de vergadering van het procès-verbal de la réunion du bureau exécutif du secteur cheminots du
uitvoerend bureau van de sector « spoor » van 7 maart 2002, waaruit 7 mars 2002, dont il résulte que son président, J. Damilot, a été
blijkt dat de voorzitter van die sector, J. Damilot, gemandateerd werd mandaté pour représenter la C.G.S.P. dans les recours en annulation et
om de A.C.O.D. te vertegenwoordigen in de procedures van beroep tot
vernietiging en vordering tot schorsing, gericht tegen artikel 7, §§ 5 demande de suspension dirigés contre l'article 7, §§ 5 et 7, de la loi
en 7, van de wet van 22 maart 2002. du 22 mars 2002.
B.2.3. Aangezien de in het geding zijnde bepalingen betrekking hebben B.2.3. Dès lors que les dispositions en cause ont trait à la S.N.C.B.
op de N.M.B.S. en zij, door het onderwerp ervan, tot de specifieke et qu'elles relèvent, par leur objet, du domaine de compétence
bevoegdheid behoren van de sector « spoor » van de A.C.O.D., lijkt het particulier du secteur « cheminots » de la C.G.S.P., c'est,
in overeenstemming met de statuten van de A.C.O.D. en met de apparemment, en conformité avec les statuts de la C.G.S.P., et avec
maatregelen die op grond van die statuten zijn genomen dat J. Damilot les mesures prises en exécution desdits statuts, que J. Damilot a été
door het uitvoerend bureau van de sector « spoor » gemandateerd werd mandaté par le bureau exécutif du secteur « cheminots » pour
om de A.C.O.D. te vertegenwoordigen in de in het geding zijnde représenter la C.G.S.P. dans les procédures en cause, dont la demande
procedures, waaronder de vordering tot schorsing. de suspension.
B.2.4. De exceptie van niet-ontvankelijkheid die de Ministerraad heeft B.2.4. Au stade actuel de la procédure, l'exception d'irrecevabilité
opgeworpen, kan in het huidige stadium van de rechtspleging niet soulevée par le Conseil des ministres ne peut être accueillie.
worden aangenomen.
Wat de vordering tot schorsing betreft Quant à la demande de suspension
B.3. Naar luid van artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari B.3. Aux termes de l'article 20, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier
1989 op het Arbitragehof dient aan twee grondvoorwaarden te zijn 1989 sur la Cour d'arbitrage, deux conditions de fond doivent être
voldaan opdat tot schorsing kan worden besloten : remplies pour que la suspension puisse être décidée :
- de middelen die worden aangevoerd moeten ernstig zijn; - des moyens sérieux doivent être invoqués;
- de onmiddellijke uitvoering van de bestreden maatregel moet een - l'exécution immédiate de la règle attaquée doit risquer de causer un
moeilijk te herstellen ernstig nadeel kunnen berokkenen. préjudice grave difficilement réparable.
Daar de twee voorwaarden cumulatief zijn, leidt de vaststelling dat Les deux conditions étant cumulatives, la constatation que l'une de
één van die voorwaarden niet is vervuld tot verwerping van de ces deux conditions n'est pas remplie entraîne le rejet de la demande
vordering tot schorsing. de suspension.
Wat het moeilijk te herstellen ernstig nadeel betreft Quant au préjudice grave difficilement réparable
B.4. Ter ondersteuning van haar vordering tot schorsing voert de verzoekende partij een ernstig en moeilijk te herstellen nadeel aan. Enerzijds, zou de Koning bevoegd zijn om op eigen gezag de vertegenwoordigers aan te wijzen van de vakorganisaties die in het strategisch comité zitting nemen, zonder dat hun voordracht aan de vakorganisaties voorbehouden zou zijn; dat comité zou overigens kunnen worden opgericht en kunnen beraadslagen zonder dat de vertegenwoordigers van de vakorganisaties benoemd zijn. Anderzijds, zou de vertegenwoordiging die binnen het strategisch comité is gewaarborgd aan een vakorganisatie die de verzoekende partij niet als representatief voor het personeel beschouwt, die partij ertoe verplichten in het comité met die vakorganisatie samen te werken, terwijl deze geen deel uitmaakt van het nationaal paritair comité, wat B.4. A l'appui de sa demande de suspension, la partie requérante invoque un préjudice, grave et difficilement réparable. D'une part, le Roi serait autorisé à désigner d'autorité les représentants des organisations syndicales appelées à siéger au sein du comité stratégique, sans que leur présentation soit réservée à celles-ci; par ailleurs, ce comité pourrait être installé et délibérer sans qu'aient été nommés les représentants des organisations syndicales. D'autre part, la représentation garantie, au sein du comité stratégique, à une organisation syndicale considérée comme non représentative du personnel par la requérante obligerait cette dernière à composer, au sein du comité, avec ladite organisation, alors même que celle-ci n'est pas présente au sein de la Commission
zou raken aan « de unieke vorm van onderhandelen »; alleen met een paritaire nationale, ce qui affecterait « l'unicité de négociation »;
schorsingsarrest zou kunnen worden vermeden dat de vertegenwoordiger seul un arrêt de suspension permettrait d'éviter la désignation du
van die vakorganisatie wordt aangewezen. In dat verband voert de représentant de cette organisation syndicale. En relation avec ce
verzoekende partij aan dat door de onregelmatige samenstelling van het préjudice, la requérante allègue que l'irrégularité de la composition
strategisch comité « de beslissingen die de N.M.B.S. zal nemen du comité stratégique risquerait de « vicier les décisions qui sont
mogelijk ongeldig zijn, en haar positie dan ook dreigt te verzwakken ». prises par la S.N.C.B. et de fragiliser sa situation ».
B.5.1. Krachtens artikel 22 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 B.5.1. En vertu de l'article 22 de la loi spéciale du 6 janvier 1989,
moeten de partijen die de schorsing vorderen, om aan de tweede les parties qui demandent la suspension doivent, pour satisfaire à la
vereiste van artikel 20, 1°, van die wet te voldoen, in hun deuxième condition de l'article 20, 1°, de cette loi, produire à la
verzoekschrift aan het Hof precieze feiten voorleggen die voldoende Cour, dans leur requête, des faits précis qui prouvent à suffisance
aantonen dat de uitvoering van de bestreden bepalingen hun een ernstig en moeilijk te herstellen nadeel kan berokkenen. B.5.2. Wat de voordracht van de kandidaturen betreft, blijkt uit de ter terechtzitting neergelegde stukken dat de vakorganisaties werden verzocht kandidaten voor te dragen. Daaruit volgt dat welke ook de draagwijdte is van de bestreden bepalingen, de onmiddellijke uitvoering ervan het aangevoerde nadeel niet teweeg heeft gebracht. Wat de andere elementen van het aangevoerde nadeel betreft, toont de verzoekende partij onvoldoende aan dat zij niet zouden kunnen worden hersteld in geval van vernietiging van de bestreden bepalingen. B.6. Aangezien niet is voldaan aan één van de voorwaarden vereist bij que l'exécution des dispositions entreprises risque de leur causer un préjudice grave et difficilement réparable. B.5.2. En ce qui concerne la présentation des candidatures, il ressort des pièces qui ont été déposées à l'audience que les organisation syndicales ont été invitées à y procéder. Il s'ensuit que, quelle que soit la portée des dispositions attaquées, leur exécution immédiate n'a pas engendré le préjudice allégué. Quant aux autres éléments du préjudice invoqué, la requérante ne démontre pas à suffisance qu'ils ne pourraient être réparés en cas d'annulation des dispositions attaquées. B.6. Dès lors qu'il n'est pas satisfait à l'une des conditions
artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989, dient de requises par l'article 20, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989,
vordering tot schorsing te worden verworpen. la demande de suspension doit être rejetée.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
verwerpt de vordering tot schorsing. rejette la demande de suspension.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 3 juli 2002. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 3 juillet 2002.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
M. Melchior M. Melchior
^