← Terug naar "Arrest nr. 74/2000 van 14 juni 2000 Rolnummer 1941 In zake : de vordering tot schorsing
van de artikelen 27 en 34 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming
van de spelers, ingesteld door de n.v. Ton Het Arbitragehof, samengesteld
uit de rechters H. Boel en L. François, waarnemend voorzitters, e(...)"
Arrest nr. 74/2000 van 14 juni 2000 Rolnummer 1941 In zake : de vordering tot schorsing van de artikelen 27 en 34 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers, ingesteld door de n.v. Ton Het Arbitragehof, samengesteld uit de rechters H. Boel en L. François, waarnemend voorzitters, e(...) | Arrêt n° 74/2000 du 14 juin 2000 Numéro du rôle : 1941 En cause : la demande de suspension des articles 27 et 34 de la loi du 7 mai 1999 sur les jeux de hasard, les établissements de jeux de hasard et la protection des joueurs, introduite par La Cour d'arbitrage, composée des juges H. Boel et L. François, faisant fonction de présidents, (...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Arrest nr. 74/2000 van 14 juni 2000 | Arrêt n° 74/2000 du 14 juin 2000 |
Rolnummer 1941 | Numéro du rôle : 1941 |
In zake : de vordering tot schorsing van de artikelen 27 en 34 van de | En cause : la demande de suspension des articles 27 et 34 de la loi du |
wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de | 7 mai 1999 sur les jeux de hasard, les établissements de jeux de |
bescherming van de spelers, ingesteld door de n.v. Tony Rus Activities | hasard et la protection des joueurs, introduite par la s.a. Tony Rus |
en anderen. | Activities et autres. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de rechters H. Boel en L. François, waarnemend | composée des juges H. Boel et L. François, faisant fonction de |
voorzitters, en de rechters P. Martens, J. Delruelle, E. Cerexhe, A. | présidents, et des juges P. Martens, J. Delruelle, E. Cerexhe, A. Arts |
Arts en M. Bossuyt, bijgestaan door referendaris B. Renauld, | et M. Bossuyt, assistée de la référendaire B. Renauld, faisant |
waarnemend griffier, onder voorzitterschap van rechter H. Boel, | fonction de greffier, présidée par le juge H. Boel, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de vordering | I. Objet de la demande |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 4 april 2000 | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 4 |
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 5 april | |
2000, is een vordering tot schorsing ingesteld van de artikelen 27 en | avril 2000 et parvenue au greffe le 5 avril 2000, une demande de |
34 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen | suspension des articles 27 et 34 de la loi du 7 mai 1999 sur les jeux |
en de bescherming van de spelers (bekendgemaakt in het Belgisch | de hasard, les établissements de jeux de hasard et la protection des |
Staatsblad van 30 december 1999), door de n.v. Tony Rus Activities, | joueurs (publiée au Moniteur belge du 30 décembre 1999) a été |
introduite par la s.a. Tony Rus Activities, dont le siège social est | |
met maatschappelijke zetel te 3660 Opglabbeek, Weg naar Meeuwen 46, de | établi à 3660 Opglabbeek, Weg naar Meeuwen 46, la s.a. Lerus Centers, |
n.v. Lerus Centers, met maatschappelijke zetel te 3660 Opglabbeek, Weg | dont le siège social est établi à 3660 Opglabbeek, Weg naar Meeuwen |
naar Meeuwen 46, de n.v. Lerus Centers Hasselt, met maatschappelijke | 46, la s.a. Lerus Centers Hasselt, dont le siège social est établi à |
zetel te 3500 Hasselt, Maastrichterstraat 49, bus 22, de n.v. Lerus | 3500 Hasselt, Maastrichterstraat 49, boîte 22, la s.a. Lerus Centers |
Centers Sint-Truiden, met maatschappelijke zetel te 3800 Sint-Truiden, | Sint-Truiden, dont le siège social est établi à 3800 Saint-Trond, |
Diesterstraat 44, de b.v.b.a. Royal Diamond, met maatschappelijke | Diesterstraat 44, la s.p.r.l. Royal Diamond, dont le siège social est |
zetel te 3970 Leopoldsburg, Stationsstraat 66, de b.v.b.a. Royal | établi à 3970 Bourg-Léopold, Stationsstraat 66, la s.p.r.l. Royal |
Ascot, met maatschappelijke zetel te 3600 Genk, Hoevenzavellaan 28, en | Ascot, dont le siège social est établi à 3600 Genk, Hoevenzavellaan |
de b.v.b.a. Royal Crown, met maatschappelijke zetel te 3290 Diest, | 28, et la s.p.r.l. Royal Crown, dont le siège social est établi à 3290 |
Grote Markt 30. | Diest, Grote Markt 30. |
Bij hetzelfde verzoekschrift vorderen de verzoekende partijen eveneens | Par la même requête, les parties requérantes demandent également |
de vernietiging van de voormelde wetsbepalingen, alsook van de | l'annulation des dispositions légales précitées, ainsi que des |
artikelen 3.1, 3.4, 8, 36, 39, 44, 45, 54 en 62 van de wet van 7 mei | articles 3.1, 3.4, 8, 36, 39, 44, 45, 54 et 62 de la loi du 7 mai |
1999. | 1999. |
II. De rechtspleging | II. La procédure |
Bij beschikking van 5 april 2000 heeft de voorzitter in functie de | Par ordonnance du 5 avril 2000, le président en exercice a désigné les |
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 | juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi spéciale |
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. | du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. |
De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was | Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application |
om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. | des articles 71 ou 72 de la loi organique. |
Bij beschikking van 10 mei 2000 heeft het Hof de dag van de | Par ordonnance du 10 mai 2000, la Cour a fixé l'audience au 30 mai |
terechtzitting bepaald op 30 mei 2000; bij dezelfde beschikking werd | 2000; par la même ordonnance, il a été constaté que les présidents G. |
vastgesteld dat de voorzitters G. De Baets en M. Melchior wettig | De Baets et M. Melchior étaient légitimement empêchés de siéger en |
verhinderd waren zitting te nemen in deze zaak en werden zij vervangen | cette affaire et étaient remplacés respectivement par les juges H. |
door respectievelijk rechter H. Boel en rechter L. François; de zetel | Boel et L. François; le siège a été complété par le juge P. Martens, |
werd aangevuld met rechter P. Martens vermits rechter L. François | le juge L. François étant déjà membre du siège. |
reeds lid was van de zetel. | Cette ordonnance a été notifiée aux autorités mentionnées à l'article |
Van die beschikking is kennisgegeven aan de in artikel 76 van de | 76 de la loi organique ainsi qu'aux parties requérantes et à leur |
organieke wet vermelde autoriteiten evenals aan de verzoekende | |
partijen en hun advocaat bij op 11 mei 2000 ter post aangetekende brieven. | avocat, par lettres recommandées à la poste le 11 mai 2000. |
Op de openbare terechtzitting van 30 mei 2000 : | A l'audience publique du 30 mai 2000 : |
- zijn verschenen : | - ont comparu : |
. Mr. P. Van den Broecke, advocaat bij de balie te Brussel, voor de | . Me P. Van den Broecke, avocat au barreau de Bruxelles, pour les |
verzoekende partijen; | parties requérantes; |
. Mr. P. Hofströssler, advocaat bij de balie te Brussel, voor de | . Me P. Hofströssler, avocat au barreau de Bruxelles, pour le Conseil |
Ministerraad; | des ministres; |
- hebben de rechters-verslaggevers A. Arts en J. Delruelle verslag uitgebracht; | - les juges-rapporteurs A. Arts et J. Delruelle ont fait rapport; |
- zijn de voornoemde advocaten gehoord; | - les avocats précités ont été entendus; |
- is de zaak in beraad genomen. | - l'affaire a été mise en délibéré. |
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende | La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants |
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. | de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. |
III. In rechte | III. En droit |
- A - | - A - |
Ten aanzien van het onderwerp van de vordering tot schorsing | Quant à l'objet de la demande de suspension |
A.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van de artikelen | A.1. Les parties requérantes demandent l'annulation des articles 3.1, |
3.1, 3.4, 8, 27, 34, 36, 39, 44, 45, 54 en 62 van de wet van 7 mei | 3.4, 8, 27, 34, 36, 39, 44, 45, 54 et 62 de la loi du 7 mai 1999 sur |
1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van | les jeux de hasard, les établissements de jeux de hasard et la |
de spelers. | protection des joueurs. |
Wat de vordering tot schorsing betreft zijn enkel de artikelen 27 en | La demande de suspension porte uniquement sur les articles 27 et 34. |
34 beoogd. | Quant à l'intérêt à agir |
Ten aanzien van het belang om in rechte te treden | A.2. Les parties requérantes observent que leur objet social consiste |
A.2. De verzoekende partijen doen opmerken dat hun maatschappelijk | en l'exploitation, l'achat et la vente, le louage et la location, |
doel bestaat in de exploitatie, de aan- en verkoop, huur of verhuur, | l'importation et l'exportation, l'entretien et la fabrication |
invoer en uitvoer, het onderhoud en de fabricage van automatische | d'appareils de jeux automatiques; l'exploitation de luna-parks, de |
speelapparaten; het uitbaten van lunaparken, ontspanningszalen en | salles de détente et de salles de jeux; l'exploitation de commerces du |
amusementshallen; de uitbating van horecazaken (artikel 3 van de | secteur « horeca » (article 3 des statuts). |
statuten). Zij verklaren over het wettelijk vereiste belang te beschikken om de | Elles déclarent posséder l'intérêt légalement requis pour attaquer la |
wet te bestrijden die in belangrijke mate de verwezenlijking van hun | loi, qui restreint sensiblement la réalisation de leur objet social. |
maatschappelijk doel beperkt. | Quant au sérieux des moyens |
Ten aanzien van de ernst van de middelen | |
Eerste middel | Premier moyen |
A.3. In een eerste middel wordt de schending aangevoerd van de | A.3. Le premier moyen dénonce la violation des articles 10, 11, 12 et |
artikelen 10, 11, 12 en 23 van de Grondwet, artikel 52 van het Verdrag | 23 de la Constitution, de l'article 52 du Traité du 25 mars 1957 |
van 25 maart 1957 tot oprichting van de Europese Gemeenschap, het | instituant la Communauté européenne, du principe de proportionnalité, |
evenredigheidsbeginsel, het beginsel van vrijheid van handel en | du principe de la liberté de commerce et d'industrie, du principe |
nijverheid, het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, het | d'égalité et de non-discrimination, de l'interdiction d'abus de |
verbod van machtsmisbruik en de beginselen inzake eerbiediging van het | pouvoir et des principes relatifs au respect de la vie privée. |
privé-leven. A.4. In zoverre het middel artikel 27 van de wet van 7 mei 1999 | A.4. En tant que le moyen vise l'article 27 de la loi du 7 mai 1999, |
beoogt, voeren de verzoekende partijen aan dat dit artikel afbreuk | les parties requérantes soutiennent que cet article porte atteinte aux |
doet aan de verworven economische rechten door het cumuleren van | droits économiques acquis du fait qu'il est interdit de cumuler une |
vergunningen voor klasse B (uitbating van een speelautomatenhal) en | licence de classe B (exploitation d'une salle de jeux automatiques) |
klasse E (verkoop, verhuur, invoer, uitvoer en onderhoud van | avec une licence de classe E (vente, location, importation, |
kansspelen) te verbieden. | exportation et entretien de jeux de hasard). |
Volgens de verzoekende partijen is dat cumulverbod niet objectief te | Selon les parties requérantes, cette interdiction de cumul n'est pas |
verantwoorden en schendt het het beginsel van de vrijheid van handel | objectivement justifiable et viole le principe de la liberté de |
en nijverheid en de beginselen van de gelijkheid en | commerce et d'industrie ainsi que les principes d'égalité et de |
niet-discriminatie. Bovendien doet de algemeenheid van de verbodsbepaling op onevenredige wijze afbreuk aan de vrijheid van vereniging. De verzoekende partijen vrezen dat het verbod een bruuske en onverantwoorde wijziging in de sector van de kansspelen zal teweegbrengen en onnoemelijke gevolgen zal hebben voor de werkgelegenheid en de investeringen. Zij wijzen erop dat de aangevochten bepaling het maatschappelijk doel van hun en andere soortgelijke vennootschappen onwettig maakt. De verzoekende partijen zien niet in hoe het verbod op het tegelijkertijd uitbaten van een lunapark en activiteiten als verkoop en verhuur van speelautomaten aan het doel van de wetgever kan beantwoorden. Zij stellen ook dat de vrijheid van beroepskeuze een toepassing is van | non-discrimination. En outre, le caractère général de l'interdiction porte atteinte, de manière disproportionnée, à la liberté d'association. Les parties requérantes craignent que l'interdiction provoque un changement brusque et injustifié dans le secteur des jeux de hasard et entraîne des conséquences incalculables pour l'emploi et les investissements. Elles soulignent que la disposition entreprise rend illégal l'objet social de leur société et de sociétés analogues. Elles ne voient pas en quoi l'interdiction de cumuler l'exploitation d'un luna-park avec des activités de vente et de location de jeux automatiques peut être conforme à l'objectif du législateur. Elles affirment également que la liberté de choisir une profession est |
de vrijheid van arbeid en dat artikel 27 ook in strijd is met de | une application de la liberté du travail et que l'article 27 viole |
beginselen van de persoonlijke vrijheid en de vrijheid van arbeid | également les principes de la liberté personnelle et de la liberté du |
gewaarborgd door de artikelen 12 en 23 van de Grondwet. | travail, garantis par les articles 12 et 23 de la Constitution. |
A.5. Ten aanzien van artikel 34 betogen de verzoekende partijen dat de | A.5. Quant à l'article 34, les parties requérantes font valoir que la |
beperking van het aantal speelautomatenhallen tot 180 een | limitation du nombre de salles de jeux automatiques à 180 constitue |
discriminerende en onevenredige belemmering vormt van de vrijheid van | une entrave discriminatoire et disproportionnée à la liberté de |
handel en nijverheid en de vrijheid van vestiging. | commerce et d'industrie et à la liberté d'établissement. |
Zij betwijfelen dat meer speelhallen meer goklustigen tot gevolg heeft | Elles doutent que plus il y a de salles de jeux, plus il y aurait de |
en zijn van mening dat in ieder geval meer clandestiene speelhallen | joueurs et pensent que, de toute manière, des salles de jeux |
zullen opduiken. Zij zien niet in hoe de beperking van het aantal | clandestines apparaîtront. Elles ne voient pas en quoi la limitation |
inrichtingen een positieve weerslag zal hebben op het aantal gokkers | du nombre d'établissements aurait une incidence positive sur le nombre |
en hun bescherming. | de parieurs et leur protection. |
Het stelsel van de numerus fixus is niet enkel in strijd met de | Le système du numerus fixus est contraire non seulement au principe |
beginselen van gelijkheid en niet-discriminatie, maar ook met de | d'égalité et de non-discrimination, mais également à la liberté de |
vrijheid van handel en nijverheid, die zonder discriminatie moet | commerce et d'industrie, qui doit être assurée sans discrimination et |
worden gewaarborgd en die evenzeer als een individuele vrijheid is | qui est tout autant garantie, en tant que liberté individuelle, par |
beschermd door artikel 12 van de Grondwet. | l'article 12 de la Constitution. |
De verzoekende partijen voeren ook de schending aan van de vrijheid | Les parties requérantes dénoncent également la violation de la liberté |
van vestiging gewaarborgd in artikel 52 van het E.G.-Verdrag van 25 | d'établissement garantie par l'article 52 du Traité C.E. du 25 mars |
maart 1957 (thans artikel 43), in zoverre het voor een onderdaan van | 1957 (actuellement l'article 43), dans la mesure où un ressortissant |
de Europese Unie niet meer mogelijk zal zijn om zich in België te | de l'Union européenne n'aura plus la possibilité de s'établir en |
vestigen met het oog op de exploitatie van een speelautomatenhal, | Belgique en vue d'exploiter une salle de jeux automatiques, étant |
aangezien het maximumaantal kleiner is dan het bestaande aantal | donné que le nombre maximum est inférieur au nombre de salles de jeux |
speelhallen. | existantes. |
A l'estime des parties requérantes, l'octroi d'un pouvoir | |
Ook het toekennen van een discretionaire macht aan de gemeentelijke | discrétionnaire aux autorités communales s'agissant de la convention |
overheden wat betreft de overeenkomst die moet worden afgesloten met | qui doit être conclue avec l'exploitant d'une salle de jeux viole le |
de uitbater van een speelzaal, schendt volgens de verzoekende partijen | principe de la liberté de commerce et d'industrie. La commune pourra |
het beginsel van vrijheid van handel en nijverheid. De gemeente zal | imposer unilatéralement ses conditions et l'exploitant ne dispose |
haar voorwaarden eenzijdig kunnen opleggen en de uitbater beschikt | d'aucune possibilité de contestation ou de recours. |
over geen enkele mogelijkheid tot betwisting of beroep. | Les parties requérantes affirment que le législateur, en prévoyant à |
De verzoekende partijen stellen dat de wetgever, door in artikel 34 te | l'article 34 que la convention doit préciser les modalités, jours et |
bepalen dat de overeenkomst de modaliteiten, dagen en openings- en | heures d'ouverture et de fermeture des exploitations, entend |
sluitingsuren van de uitbatingen moet preciseren, de rechtspraak van | |
de Raad van State wil ontlopen waarin is gesteld dat het decreet | contourner la jurisprudence du Conseil d'Etat, lorsque celui-ci |
d'Allarde van 2-17 maart 1791 ook het recht inhoudt om de commerciële | considère que le décret d'Allarde des 2-17 mars 1791 implique aussi la |
activiteit te organiseren met de middelen en methodes naar eigen keuze | faculté d'organiser l'activité commerciale avec les moyens et suivant |
(R.v.St., nr. 43.795 van 12 juli 1993). | les méthodes de son choix (C.E., n° 43.795 du 12 juillet 1993). |
Zij doen ook opmerken dat de gemeente de vergunning te allen tijde kan | Elles relèvent également que la commune peut à tout moment révoquer ou |
herroepen of wijzigen. En door de overeenkomst als een convenant voor | modifier la licence. En présentant la convention comme un accord |
te stellen, wordt het gelijkheidsbeginsel geschonden door aan de | administratif, le principe d'égalité est violé en ce que les |
uitbaters van speelautomatenhallen de mogelijkheid tot een | exploitants de salles de jeux automatiques sont privés de la |
administratief beroep te ontnemen. Er zullen ook verschillen zijn van | possibilité d'introduire un recours administratif. Il y aura également |
gemeente tot gemeente, wat oneerlijke concurrentie tussen de | des différences de commune à commune, ce qui donnera lieu à une |
inrichtingen zal meebrengen. | concurrence déloyale entre les établissements. |
De verzoekende partijen besluiten dan ook dat artikel 34 het beginsel | Les parties requérantes concluent dès lors que l'article 34 viole le |
van gelijkheid en niet-discriminatie en de vrijheid van handel schendt. | principe d'égalité et de non-discrimination et la liberté de commerce. |
Tweede middel | Deuxième moyen |
A.6. In dat middel wordt de schending aangevoerd van de artikelen 10, | |
11, 39 en 143, § 1, van de Grondwet, artikel 6, § 1, II, 3°, van de | A.6. Ce moyen invoque la violation des articles 10, 11, 39 et 143, § 1er, |
de la Constitution, de l'article 6, § 1er, II, 3°, de la loi spéciale | |
bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen en | du 8 août 1980 de réformes institutionnelles et de « l'exercice du |
« van de uitoefening van macht ». | pouvoir ». |
Volgens de verzoekende partijen zijn speelautomatenhallen een | Selon les parties requérantes, les salles de jeux automatiques sont un |
voorbeeld van geklasseerde inrichtingen en van economisch beleid, | exemple d'établissements classés et de politique économique, dont la |
waarvan de reglementering onder de exclusieve bevoegdheid van de gewesten valt. Door de zorg voor het al dan niet uitreiken van de nodige vergunningen aan een federale commissie toe te vertrouwen, matigt de federale wetgever zich naar het oordeel van de verzoekende partijen een bevoegdheid aan die hem niet toekomt. Bovendien worden conflictsituaties en rechtsonzekerheid veroorzaakt : wat bijvoorbeeld indien een milieuvergunning is verleend maar de vergunning voor uitbating van een speelautomatenhal wordt geweigerd, en wat indien de voorwaarden van uitbating in beide soorten vergunning tegenstrijdig zijn ? De verzoekende partijen zijn dan ook van mening dat de regels die de bevoegdheid tussen de federale Staat en de gewesten verdelen miskend zijn en dat een fundamentele rechtsonzekerheid is geschapen. Zij | réglementation relève de la compétence exclusive des régions. En confiant à une commission fédérale le soin de délivrer ou non les licences nécessaires, le législateur fédéral s'arroge, à l'estime des parties requérantes, une compétence qui n'est pas la sienne. En outre, il en résulte des situations conflictuelles et une insécurité juridique : quid par exemple lorsqu'un permis d'environnement est octroyé mais que le permis d'exploitation d'une salle de jeux automatiques est refusé, et quid lorsque les conditions d'exploitation des deux types de permis sont contradictoires ? Les parties requérantes estiment dès lors que les règles répartitrices de compétences entre l'Etat fédéral et les régions sont méconnues et qu'il s'ensuit une insécurité juridique fondamentale. Elles concluent |
besluiten dat artikel 35 (lees : 34) van de aangevochten wet in strijd | que l'article 35 (lire : 34) de la loi entreprise est contraire à |
is met artikel 6, § 1, II, 3°, en met artikel 6, § 1, VI, van de | l'article 6, § 1er, II, 3°, et à l'article 6, § 1er, VI, de la loi |
bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen. | spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles. |
Ten aanzien van het risico van een moeilijk te herstellen ernstig | Quant au risque d'un préjudice grave difficilement réparable |
nadeel A.7. Ter ondersteuning van hun vordering tot schorsing doen de | A.7. A l'appui de leur demande de suspension, les parties requérantes |
verzoekende partijen opmerken dat in het bijzonder artikel 27 op | observent que l'article 27 porte en particulier atteinte, de manière |
buitensporige wijze afbreuk doet aan hun verworven economische rechten | disproportionnée, à leurs droits économiques acquis et les privera |
en hen zal beroven van een deel van hun commerciële activiteiten, die | d'une partie de leurs activités commerciales, lesquelles ne consistent |
niet enkel bestaan in de uitbating van speelautomatenhallen, maar ook | pas seulement en l'exploitation de salles de jeux automatiques, mais |
in de verkoop, de verhuur, de invoer en uitvoer, en het onderhoud van | également en la vente, la location, l'importation et l'exportation |
speelautomaten. | |
Zij zullen gedwongen worden te kiezen tussen de uitbating van | ainsi que l'entretien d'appareils de jeux automatiques. |
speelautomatenhallen en de commercialisatie van speelautomaten, | Elles seront forcées de choisir entre l'exploitation de salles de jeux |
activiteiten die zij reeds lang cumuleren. Die keuze zou eveneens zijn | automatiques et la commercialisation de jeux automatiques, activités |
weerslag hebben op de werkgelegenheid, daar het personeel dat is | qu'elles cumulent depuis longtemps. Ce choix aurait également une |
verbonden aan de opgeheven activiteit niet kan worden behouden. | répercussion sur l'emploi, étant donné que le personnel lié à |
Volgens de verzoekende partijen wordt hun onderneming in gevaar | l'activité supprimée ne peut être maintenu. |
gebracht : thans beschikken zij over de nodige vergunningen, maar de | Selon les parties requérantes, leur entreprise est mise en danger : |
elles disposent actuellement des permis nécessaires, mais l'exécution | |
uitvoering van de nieuwe wet zal hen beroven van het recht hun | de la nouvelle loi les privera du droit d'exploiter leurs |
inrichtingen uit te baten in geval van verzet door de gemeente of door | établissements en cas d'opposition de la commune ou de la Commission |
de kansspelcommissie. | des jeux de hasard. |
Zij doen ten slotte opmerken dat de gemeenten - die vaak weigeren de | Elles observent enfin que les communes - qui refusent souvent |
vereiste vergunningen te verlenen, zodat deze dikwijls pas na hoger | d'octroyer les licences nécessaires, en sorte que celles-ci ne sont |
beroep worden uitgereikt - hun veto zullen kunnen stellen tegen de | généralement délivrées qu'à l'issue d'un recours - pourront opposer |
inrichting waartegen zij initieel gekant waren. | leur veto à l'établissement auquel elles s'étaient initialement opposées. |
- B - | - B - |
Ten aanzien van de omvang van het beroep en de vordering tot schorsing | Quant à l'étendue du recours et de la demande de suspension |
B.1. In het begin van het verzoekschrift preciseren de verzoekende | B.1. Dans le préambule de la requête, les parties requérantes |
partijen dat het beroep tot vernietiging is gericht tegen de artikelen | précisent que le recours en annulation est dirigé contre les articles |
3.1, 3.4, 8, 27, 34, 36, 39, 44, 45, 54 en 62 van de wet van 7 mei | 3.1, 3.4, 8, 27, 34, 36, 39, 44, 45, 54 et 62 de la loi du 7 mai 1999 |
1999 en dat de vordering tot schorsing enkel is gericht tegen de | et que la demande de suspension est uniquement dirigée contre les |
artikelen 27 en 34 ervan. | articles 27 et 34 de ladite loi. |
Nu ook uit de uiteenzetting van het aangevoerde nadeel tot staving van | Dès lors qu'il ressort également de l'exposé du préjudice invoqué à |
de vordering tot schorsing blijkt dat de artikelen 27 en 34 beoogd | l'appui de la demande de suspension que les articles 27 et 34 sont |
zijn, beperkt het Hof zijn onderzoek in het raam van de vordering tot | visés, la Cour limite son examen dans le cadre de la demande de |
schorsing tot die bepalingen, ook al is in het dispositief van het | suspension à ces dispositions, même si la suspension de l'ensemble de |
verzoekschrift de schorsing van de gehele wet gevraagd. Bovendien, wat | la loi est demandée dans le dispositif de la requête. En outre, en ce |
artikel 27 betreft, zijn de grieven enkel gericht tegen het eerste lid | qui concerne l'article 27, les griefs sont uniquement dirigés contre |
ervan. | l'alinéa 1er. |
B.2. De artikelen 27, eerste lid, en 34 van de wet van 7 mei 1999 op | B.2. Les articles 27, alinéa 1er, et 34 de la loi du 7 mai 1999 sur |
de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de | les jeux de hasard, les établissements de jeux de hasard et la |
spelers bepalen : | protection des joueurs disposent : |
« Art. 27.Het is een zelfde natuurlijke of rechtspersoon verboden de |
« Art. 27.Il est interdit de cumuler les licences des classes A, B, C |
vergunningen klasse A, B, C en D enerzijds en de vergunning klasse E | et D, d'une part, et la licence de classe E, d'autre part, dans le |
anderzijds rechtstreeks of onrechtstreeks, persoonlijk of door | chef de la même personne physique ou morale, que ce soit directement |
bemiddeling van een natuurlijke of rechtspersoon te cumuleren. | ou indirectement, personnellement ou par l'intermédiaire d'une autre |
[...] » | personne physique ou morale. |
« Art. 34.De kansspelinrichtingen klasse II of speelautomatenhallen |
« Art. 34.Les établissements de jeux de hasard de classe II sont des |
zijn inrichtingen waar uitsluitend de door de Koning toegestane | établissements dans lesquels sont exploités exclusivement les jeux de |
kansspelen worden geëxploiteerd. | hasard autorisés par le Roi. |
Er worden ten hoogste 180 kansspelinrichtingen klasse II toegestaan. | Le nombre total des établissements de jeux de hasard de classe II |
De uitbating van een kansspelinrichting klasse II moet geschieden | autorisés est limité à 180. |
krachtens een convenant dat voorafgaandelijk wordt gesloten tussen de | L'exploitation d'un établissement de jeux de hasard de classe II doit |
gemeente van vestiging en de uitbater. De beslissing om een dergelijk | s'effectuer en vertu d'une convention à conclure entre la commune du |
convenant te sluiten, behoort tot de discretionaire bevoegdheid van de | lieu de l'établissement et l'exploitant. La décision de conclure une |
gemeente. Het convenant bepaalt waar de kansspelinrichting wordt | telle convention relève du pouvoir discrétionnaire de la commune. La |
gevestigd alsook de nadere voorwaarden, de openings- en sluitingsuren, | convention détermine où l'établissement de jeux de hasard est établi |
alsook de openings- en sluitingsdagen van de kansspelinrichtingen | ainsi que les modalités, jours et heures d'ouverture et de fermeture |
klasse II en wie het gemeentelijk toezicht waarneemt. » | des établissements de jeux de hasard de classe II et qui exerce le |
Ten aanzien van de schorsing | contrôle de la commune. » |
Quant à la suspension | |
B.3. Naar luid van artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari | B.3. Aux termes de l'article 20, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier |
1989 op het Arbitragehof dient aan twee grondvoorwaarden te zijn | 1989 sur la Cour d'arbitrage, deux conditions de fond doivent être |
voldaan opdat tot schorsing kan worden besloten : | remplies pour que la suspension puisse être décidée : |
- de middelen die worden aangevoerd moeten ernstig zijn; | - des moyens sérieux doivent être invoqués; |
- de onmiddellijke uitvoering van de bestreden maatregel moet een | - l'exécution immédiate de la règle attaquée doit risquer de causer un |
moeilijk te herstellen ernstig nadeel kunnen berokkenen. | préjudice grave difficilement réparable. |
Daar de twee voorwaarden cumulatief zijn, leidt de vaststelling dat | Les deux conditions étant cumulatives, la constatation que l'une de |
één van die voorwaarden niet is vervuld tot verwerping van de vordering tot schorsing. | ces deux conditions n'est pas remplie entraîne le rejet de la demande |
Wat de ernst van de middelen betreft | de suspension. |
B.4.1. In een eerste middel wordt de schending aangevoerd van de | En ce qui concerne le caractère sérieux des moyens |
artikelen 10, 11, 12 en 23 van de Grondwet, en van artikel 43 van het | B.4.1. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10, 11, |
Verdrag van 25 maart 1957 tot oprichting van de Europese Gemeenschap | 12 et 23 de la Constitution, de l'article 43 du Traité du 25 mars 1957 |
(oud artikel 52 van het E.G.-Verdrag), het evenredigheidsbeginsel, het | instituant la Communauté européenne (ancien article 52 du Traité |
beginsel van vrijheid van handel en nijverheid, het algemene beginsel | C.E.), du principe de proportionnalité, du principe de la liberté du |
van gelijkheid en niet-discriminatie, het verbod van machtsmisbruik en | commerce et de l'industrie, du principe général d'égalité et de |
de beginselen inzake eerbiediging van het privé-leven. | non-discrimination, de l'interdiction d'abus de pouvoir et des |
In een tweede middel wordt de schending aangevoerd van de artikelen | principes relatifs au respect de la vie privée. |
10, 11, 39 en 143, § 1, van de Grondwet, van artikel 6, § 1, II, 3°, | Le second moyen est pris de la violation des articles 10, 11, 39 et |
143, § 1er, de la Constitution, de l'article 6, § 1er, II, 3°, de la | |
van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der | loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles et de « |
instellingen en « van de uitoefening van macht ». | l'exercice du pouvoir ». |
B.4.2. In zoverre zij rechtstreeks de artikelen 12 en 23 van de | B.4.2. En tant qu'ils invoquent directement les articles 12 et 23 de |
Grondwet, artikel 43 van het Verdrag tot oprichting van de Europese | la Constitution, l'article 43 du Traité instituant la Communauté |
Gemeenschap (oud artikel 52 van het E.G.-Verdrag), het | européenne (ancien article 52 du Traité C.E.), le principe de |
evenredigheidsbeginsel, het beginsel van vrijheid van handel en | proportionnalité, le principe de la liberté du commerce et de |
nijverheid, het beginsel van vrije mededinging binnen de Europese | l'industrie, le principe de libre concurrence au sein de l'Union |
Unie, de machtsoverschrijding en het beginsel van de eerbiediging van | européenne, l'excès de pouvoir et le principe du respect de la vie |
het privé-leven aanvoeren, zijn de middelen niet ontvankelijk doordat | privée, les moyens ne sont pas recevables, en ce qu'ils se réfèrent à |
zij verwijzen naar normen waarvan het Hof de inachtneming niet kan | des normes dont la Cour n'est pas habilitée à assurer le respect. |
toetsen. Zelfs aangenomen dat in het tweede middel betreffende de bevoegdheid | A supposer que le deuxième moyen relatif à la compétence, qui est pris |
met de schending van de « uitoefening van macht » in werkelijkheid een | de la violation de « l'exercice du pouvoir », dénonce en réalité un |
machtsoverschrijding wordt aangeklaagd, dan nog kan dat onderdeel niet | excès de pouvoir, il ne peut être examiné en cette branche étant donné |
worden onderzocht, aangezien het niet de schending aanvoert van een | qu'il n'allègue pas la violation d'une règle répartitrice de |
bevoegdheidverdelende regel in de zin van artikel 142 van de Grondwet | compétences au sens de l'article 142 de la Constitution et de |
en artikel 1, 1°, van de voormelde bijzondere wet van 6 januari 1989. | l'article 1er, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 précitée. |
B.4.3. Het Hof onderzoekt de overeenstemming van de aangevochten | B.4.3. La Cour examine la conformité des dispositions attaquées aux |
bepalingen met de bevoegdheidverdelende regels alvorens de | règles répartitrices de compétences avant d'examiner la compatibilité |
bestaanbaarheid van die bepalingen met het beginsel van gelijkheid en | desdites dispositions avec le principe d'égalité et de |
niet-discriminatie te onderzoeken. | non-discrimination. |
Ten aanzien van de bevoegdheidverdelende regels | Quant aux règles répartitrices de compétences |
B.5.1. De verzoekende partijen voeren aan dat de federale wetgever, | B.5.1. Les parties requérantes font valoir qu'en adoptant les |
door de aangevochten bepalingen aan te nemen die de toekenning van | dispositions attaquées qui réglementent l'octroi des licences |
uitbatingsvergunningen voor speelautomatenhallen regelen, inbreuk | d'exploitation des salles de jeux automatiques, le législateur fédéral |
heeft gemaakt op de bevoegdheden van de gewesten inzake de politie van | a porté atteinte aux compétences des régions en matière de police des |
de geklasseerde inrichtingen en inzake het economisch beleid. | établissements classés et en matière de politique économique. |
B.5.2. Artikel 6, § 1, II, 3°, van de bijzondere wet van 8 augustus | B.5.2. L'article 6, § 1er, II, 3°, de la loi spéciale du 8 août 1980 |
1980 tot hervorming der instellingen, waarnaar het middel verwijst, bepaalt : | de réformes institutionnelles, auquel le moyen se réfère, dispose : |
[...] | [...] |
« § 1. De aangelegenheden bedoeld in artikel 107quater van de Grondwet | « § 1er. Les matières visées à l'article 107quater de la Constitution |
zijn : | sont : |
[...] | [...] |
II. Wat het leefmilieu en het waterbeleid betreft : | II. En ce qui concerne l'environnement et la politique de l'eau : |
3° De politie van de gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke bedrijven | 3° La police des établissements dangereux, insalubres et incommodes |
onder voorbehoud van de maatregelen van interne politie die betrekking | sous réserve des mesures de police interne qui concernent la |
hebben op de arbeidsbescherming; | protection du travail; |
[...] | [...] |
B.5.3. Die bepaling definieert de bevoegdheden van de gewesten inzake | B.5.3. Cette disposition définit les compétences des régions en |
leefmilieu en machtigt hen om de omgeving en het leefmilieu tegen | matière d'environnement et les habilite à assurer la protection des |
hinder en ongemakken te beschermen; de reglementering van de | riverains et de l'environnement contre les nuisances et les |
kansspelen heeft te weinig uit te staan met de bescherming van het | incommodités; la réglementation des jeux de hasard est trop éloignée |
leefmilieu opdat het middel ernstig kan worden geacht. | de la protection de l'environnement pour que le moyen puisse être |
regardé comme sérieux. | |
B.5.4. In zoverre het middel ook de schending van de bevoegdheden van | B.5.4. En tant qu'il dénonce également la violation des compétences |
de gewesten inzake economisch beleid aanklaagt, is het evenmin ernstig | régionales en matière de politique économique, le moyen n'est pas |
: de aangevochten bepalingen beogen enkel het sociale gevaar in te | davantage sérieux : les dispositions entreprises visent uniquement à |
perken dat kansspelinrichtingen ten aanzien van de gehele bevolking | limiter le danger social que peuvent représenter les établissements de |
jeux de hasard pour l'ensemble de la population. Les parties | |
kunnen betekenen. De verzoekende partijen tonen niet aan - en het Hof | requérantes n'établissent pas et la Cour n'aperçoit pas en quoi les |
ziet niet - hoe de gewesten door de artikelen 27 en 34 van de wet van | régions, du fait des articles 27 et 34 de la loi du 7 mai 1999, |
7 mei 1999 verhinderd zouden zijn hun bevoegdheden inzake het | seraient empêchées d'exercer leurs compétences en matière économique |
economisch beleid op basis van artikel 6, § 1, VI, 1°, van de | sur la base de l'article 6, § 1er, VI, 1°, de la loi spéciale |
voormelde bijzondere wet uit te oefenen, noch hoe de uitoefening van | précitée, ni en quoi l'exercice de ces compétences serait rendu |
die bevoegdheden overdreven moeilijk zou worden gemaakt. | exagérément difficile. |
Ten aanzien van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie | Quant au principe d'égalité et de non-discrimination |
B.6.1. De verzoekende partijen klagen aan dat artikel 34 van de | B.6.1. Les parties requérantes reprochent à l'article 34 de la loi |
aangevochten wet het aantal speelautomatenhallen in België beperkt tot | attaquée de limiter à cent quatre-vingts le nombre de salles de jeux |
honderd tachtig, en aldus een discriminerende inbreuk maakt op de | automatiques en Belgique, portant ainsi une atteinte discriminatoire à |
vrijheid van handel en nijverheid en op de vrijheid van vestiging. | la liberté de commerce et d'industrie et à la liberté d'établissement. |
B.6.2. De vrijheid van handel en nijverheid kan niet worden opgevat | B.6.2. La liberté de commerce et d'industrie ne peut pas être conçue |
als een absolute vrijheid. Zij belet niet dat de wetgever de economische bedrijvigheid van personen en ondernemingen regelt. De wetgever zou alleen dan de vrijheid van handel en nijverheid schenden indien hij die vrijheid zou beperken zonder dat daartoe enige noodzaak bestaat of indien die beperking kennelijk onevenredig zou zijn met het nagestreefde doel. De kansspelen die leiden tot een geldelijke winst of verlies, buiten een menselijke zwakheid uit die zeer ernstige gevolgen kan hebben voor sommige personen en hun familie; zij vormen een sociaal gevaar, zodat te dezen restrictieve maatregelen gemakkelijker te verantwoorden zijn dan permissieve maatregelen. B.6.3. De aangevoerde bepalingen van het Verdrag tot oprichting van de | comme une liberté absolue. Elle ne fait pas obstacle à ce que la loi règle l'activité économique des personnes et des entreprises. Le législateur ne violerait la liberté de commerce et d'industrie que s'il limitait celle-ci sans qu'existe une quelconque nécessité pour ce faire ou si cette limitation était manifestement disproportionnée au but poursuivi. Les jeux de hasard qui aboutissent à un gain ou à une perte pécuniaire étant l'exploitation d'une faiblesse humaine pouvant entraîner des conséquences très graves pour certaines personnes et leur famille, ils constituent un danger social tel qu'en cette matière, ce sont les mesures restrictives et non les permissives qui sont les plus aisées à justifier. B.6.3. Les dispositions invoquées du Traité instituant la Communauté |
Europese Gemeenschap, met name artikel 43 (oud artikel 52 van het | européenne, notamment l'article 43 (ancien article 52 du Traité C.E.), |
E.G.-Verdrag) verzetten er zich niet tegen dat, om redenen van | ne s'opposent pas à ce que, pour des motifs d'intérêt général, des |
algemeen belang, regels worden vastgesteld met betrekking tot de | règles soient fixées concernant l'organisation, la compétence, |
organisatie, de bevoegdheid, de beroepsethiek en de controle, voor | l'éthique professionnelle et le contrôle, pour autant que ces règles |
zover die beroepsregels worden toegepast op al degenen die gevestigd | professionnelles soient applicables à tous ceux qui sont établis sur |
zijn op het grondgebied van de Staat waar de dienst wordt ingesteld. | le territoire de l'Etat où le service est institué. |
B.6.4. De in het geding zijnde bepalingen hebben tot doel op een | B.6.4. Les dispositions en cause visent à permettre d'endiguer, de |
redelijke manier ten opzichte van de omvang van de nationale | manière raisonnable par rapport à l'importance de la population |
bevolking, het sociale gevaar in te perken dat de kansspelinrichtingen | nationale, le danger social que peuvent représenter les établissements |
kunnen betekenen. Gelet op het feit dat een absoluut verbod hem | de jeux de hasard. Etant entendu qu'une prohibition pure et simple lui |
overdreven lijkt, heeft de wetgever op het principiële verbod dat hij | paraît excessive, le législateur a assorti l'interdiction de principe |
handhaafde (artikel 305 van het Strafwetboek bestrafte het openhouden | qu'il maintenait (l'article 305 du Code pénal punissait la tenue d'une |
van een huis voor kansspelen en artikel 1 van de wet van 24 oktober | maison de jeux de hasard et l'article 1er de la loi du 24 octobre 1902 |
1902 verbood de uitbating van kansspelen) een uitzondering ingesteld | interdisait l'exploitation des jeux de hasard) d'une exception, fondée |
die gebaseerd is op een vergunningsregeling, er daarbij over wakend in | sur un régime de licences, tout en veillant à ne pas permettre à |
de toekomst geen onbezonnen ontwikkeling van dat soort inrichtingen | l'avenir un développement inconsidéré de ce type d'établissements. |
toe te laten. Naast die doelstelling van sociale bescherming heeft de | Outre cet objectif de protection sociale, le législateur a souhaité, |
wetgever gewenst, via een sluitende controle « [de] mogelijke en | par la voie d'un contrôle efficace, identifier, éviter et combattre « |
ongewenste neveneffecten [van de kansspelen] (spelverslaving, | [les] possibles effets secondaires indésirables [des jeux de hasard] |
witwassen van geld, criminaliteit, financiële en fiscale fraude) » in | (dépendance, blanchiment d'argent, criminalité, fraude fiscale et |
kaart te brengen, te voorkomen en te bestrijden (Parl. St., Senaat, | financière) » (Doc. parl., Sénat, 1997-1998, n° 1-419/4, pp. 25, 26 et |
1997-1998, nr. 1-419/4, pp. 25, 26 en 36; idem, nr. 1-419/7, pp. 5 en | 36; idem, n° 1-419/7, pp. 5 et 6; Doc. parl., Chambre, 1998-1999, n° |
6; Parl. St., Kamer, 1998-1999, nr. 1795/8, p. 4). | 1795/8, p. 4). |
B.6.5. In het licht van dergelijke doelstellingen lijkt de beperking | B.6.5. A la lumière de tels objectifs, la limitation à cent |
van het aantal speelautomatenhallen tot honderd tachtig niet | quatre-vingts du nombre de salles de jeux automatiques procède d'une |
onredelijk, uitgaande zowel van een verhouding van een | appréciation qui n'apparaît pas comme déraisonnable, fondée à la fois |
speelautomatenhal per vijftigduizend inwoners als van | sur un rapport d'une salle de jeux automatiques par cinquante mille |
rendabiliteitsoverwegingen (Parl. St., Senaat, 1997-1998, nr. 419/7, | habitants et sur des considérations de rentabilité (Doc. parl., Sénat, |
pp. 22 en 23). Werd, zoals de verzoekende partijen opmerken, in het | 1997-1998, n° 419/7, pp. 22 et 23). Si, comme le font observer les |
oorspronkelijke ontwerp de grens weliswaar op tweehonderd inrichtingen | parties requérantes, le projet initial fixait effectivement la limite |
à deux cents établissements, la Cour observe que c'est à la suite | |
vastgesteld, dan merkt het Hof op dat de grens werd teruggebracht tot | d'une opération de police que la limite fut ramenée à cent |
honderd tachtig na een politioneel optreden : | quatre-vingts : |
« Naar aanleiding van de gerechtelijke operatie ' Indian Summer ' van | « L'opération judiciaire ` Indian Summer ' menée en novembre 1998, au |
november 1998, waarbij alle lunaparken werden gecontroleerd, is | cours de laquelle tous les luna-parks ont été contrôlés, a permis de |
gebleken dat hun werkelijke aantal [geen] 200 (zoals werd vermoed) | constater qu'en fait, ceux-ci n'étaient pas au nombre de 200 (ainsi |
qu'on le supposait), mais au nombre de 180. Il paraît dès lors | |
maar 180 bedraagt. Het lijkt dan ook aangewezen de bestaande situatie | opportun de geler cette situation. » (Doc. parl., Chambre, 1998-1999, |
te bevriezen. » (Parl. St., Kamer, 1998-1999, nr. 1795/8, p. 54) | n° 1795/8, p. 54) |
Indien men de situatie van vóór de inwerkingtreding van de in het | Au demeurant, s'il faut prendre en considération la situation |
geding zijnde wet in overweging moet nemen, mag men overigens niet uit | antérieure à l'entrée en vigueur de la loi en cause, il ne faut pas |
het oog verliezen dat het openhouden van huizen voor kansspelen | perdre de vue que la tenue de maisons de jeux de hasard n'était que |
slechts werd gedoogd niettegenstaande een wettelijk verbod. | tolérée en dépit d'une interdiction légale. |
B.6.6. De verzoekende partijen klagen ook aan dat artikel 34 aan de | B.6.6. Les parties requérantes reprochent également à l'article 34 de |
gemeentelijke overheden een discretionaire macht toekent wat betreft | conférer aux autorités communales un pouvoir discrétionnaire en ce qui |
de overeenkomst die moet worden afgesloten met de uitbater van een | concerne la convention qui doit être conclue avec l'exploitant d'une |
speelzaal, en aan de uitbaters van speelautomatenhallen de | salle de jeux et qui prive les exploitants de salles de jeux |
mogelijkheid tot een administratief beroep ontneemt. | automatiques de la possibilité d'introduire un recours administratif. |
B.6.7. Wanneer een activiteit een gevaar voor de maatschappij inhoudt | B.6.7. Dès lors qu'une activité représente un danger pour la société |
indien zij niet aan voorwaarden wordt onderworpen, neemt de wetgever | si elle n'est pas soumise à des conditions, le législateur prend une |
een maatregel die adequaat lijkt door haar te onderwerpen aan regels | mesure qui paraît adéquate en la soumettant à des règles dérogeant au |
die afwijken van het stelsel dat van toepassing is op de gewone | régime applicable aux activités commerciales ordinaires. Dans son |
handelsactiviteiten. In zijn onderzoek van de in het geding zijnde | examen portant sur les dispositions en cause, le Conseil d'Etat fit |
bepalingen merkte de Raad van State op dat de vergunningsregeling | observer que le régime de licences prévu par celles-ci « n'a pas pour |
waarin die bepalingen voorzien « niet tot gevolg [heeft] dat aan de | effet de porter atteinte à l'autonomie communale, dès l'instant où le |
gemeentelijke autonomie wordt geraakt, in zoverre de wetgever zelf ter | législateur entend assumer lui-même, en cette matière, une police des |
zake politie over de kansspelen wil uitoefenen. Deze wetgeving tast de | activités des jeux de hasard. Le projet de loi ne porte pas préjudice |
bevoegdheid van de gemeentelijke overheid niet aan, bij voorbeeld die | au pouvoir des autorités communales, par exemple celui en matière de |
inzake algemene politie en stedebouw » (Parl. St., Senaat, 1998-1999, | police générale et d'urbanisme » (Doc. parl., Sénat, 1998-1999, n° |
nr. 1-419/17, p. 251). | 1-419/7, p. 251). |
De vereisten van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet zijn niet van | Les exigences des articles 10 et 11 de la Constitution ne sont pas |
die aard dat de wetgever sommige taken niet aan de gemeenten zou | telles que le législateur ne puisse confier certaines tâches aux |
kunnen toevertrouwen, zelfs wanneer hij zelf de politie over de | communes même lorsqu'il entend assumer lui-même la police des |
betrokken activiteiten wil uitoefenen. | activités en cause. |
De aangevochten bepaling, die uitgaat van het streven om « [door] de | La disposition attaquée, qui procède tout à la fois du souci de « |
inschakeling van de gemeente [ . ] het controle-effect [te versterken] | renforcer [par le biais de l'intervention de la commune] l'effet de |
» (Parl. St., Senaat, 1998-1999, nr. 1-419/17, p. 138) en aan de | contrôle qui est exercé » (Doc. parl., Sénat, 1998-1999, n° 1-419/17, |
gemeenten « een zekere beleidsvrijheid toe te staan » met betrekking | p. 138) et de celui de laisser aux communes « une certaine liberté en |
tot de vestiging van dergelijke inrichtingen (Parl. St., Kamer, | ce qui concerne l'implantation de tels établissements » (Doc. parl., |
1998-1999, nr. 1795/5, p. 12) en hun openingsuren (idem, nr. 1795/8, | Chambre, 1998-1999, n° 1795/5, p. 12) et leurs périodes d'ouverture |
p. 55), vormt een maatregel die adequaat lijkt om het nagestreefde | (idem, n° 1795/8, p. 55), constitue une mesure apparemment adéquate |
doel te bereiken. De in het geding zijnde bepaling mag niet alleen | pour atteindre l'objectif poursuivi. La disposition en cause ne peut |
worden beoordeeld op grond van een eventuele onregelmatige toepassing | être censurée sur la seule base d'une application irrégulière qui |
ervan; de verzoekende partijen beschikken over gepaste jurisdictionele | pourrait en être faite; les parties requérantes disposent des |
waarborgen ten aanzien van de beslissingen die door de bevoegde | garanties juridictionnelles adéquates vis-à-vis des décisions prises |
overheid worden genomen. | par l'autorité compétente. |
Het Hof merkt in het bijzonder op dat de « discretionaire bevoegdheid | La Cour constate en particulier que, contrairement à ce qui a été |
» van de gemeente bij het afsluiten van een convenant voor de | |
uitbating van een kansspelinrichting van klasse II, in tegenstelling | |
tot verklaringen uit de parlementaire voorbereiding (Hand., Senaat, 27 | déclaré dans les travaux préparatoires (Ann., Sénat, 27 avril 1999, p. |
april 1999, p. 7713; Hand., Kamer, 31 maart 1999) onderworpen blijft | 7713; Ann., Chambre, 31 mars 1999), le « pouvoir discrétionnaire » de |
la commune concernant la convention à conclure pour l'exploitation | |
aan de regels van toezicht en de beslissingen of weigering ervan | d'un établissement de jeux de hasard de classe II demeure soumis aux |
règles de la tutelle et ses décisions ou son refus sont attaquables | |
jurisdictioneel aanvechtbaar zijn. | devant les juridictions. |
B.6.8. De betwiste maatregel ingevoerd door artikel 34 lijkt niet in | B.6.8. La mesure litigieuse introduite par l'article 34 ne paraît pas |
strijd met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, noch op zichzelf | contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution, ni pris isolément, |
genomen, noch gelezen in samenhang met de vrijheid van handel en | ni lus en combinaison avec la liberté de commerce et d'industrie et |
nijverheid en de vrijheid van vestiging zoals omschreven in B.6.2 en | avec la liberté d'établissement définies aux B.6.2 et B.6.3. |
B.6.3. B.7.1. De verzoekende partijen klagen ook aan dat artikel 27, eerste | B.7.1. Les parties requérantes reprochent également à l'article 27, |
lid, van de aangevochten wet verbiedt een vergunning van klasse B | alinéa 1er, de la loi attaquée d'interdire le cumul d'une licence de |
(uitbating van een speelautomatenhal) te cumuleren met een vergunning | classe B (exploitation d'une salle de jeux automatiques) avec une |
van klasse E (verkoop, invoer, verhuur, uitvoer en uitrustingen van | licence de classe E (vente, importation, location, exportation et |
kansspelen) en aldus op een discriminerende wijze inbreuk maakt op de | équipements de jeux de hasard) et de porter ainsi une atteinte |
vrijheid van handel en nijverheid en de europeesrechtelijke vrijheid | discriminatoire à la liberté de commerce et d'industrie, à la liberté |
van vestiging, de vrijheid van vereniging, de vrijheid van de persoon | d'établissement garantie par le droit européen, à la liberté |
gewaarborgd bij artikel 12 van de Grondwet en de vrijheid van arbeid | d'association, à la liberté individuelle garantie par l'article 12 de |
die door artikel 23 van de Grondwet wordt gewaarborgd. | la Constitution et à la liberté du travail garantie par l'article 23 |
de la Constitution. | |
B.7.2. Te dezen gaat het in het geding zijnde verbod uit van de | B.7.2. En l'espèce, l'interdiction en cause procède du souci de |
bezorgdheid om het toekennen van vergunningen afhankelijk te stellen | soumettre l'octroi des licences à des conditions très sévères, de |
van zeer strenge toekenningsvoorwaarden, zodat de kansspelinrichtingen | manière que les établissements de jeux de hasard et les activités qui |
en de ermee verbonden activiteiten duidelijk van elkaar kunnen worden | s'y rapportent puissent être distingués les uns des autres avec |
onderscheiden (Parl. St., Senaat, 1997-1998, nr. 419/4, p. 34). | précision (Doc. parl., Sénat, 1997-1998, n° 419/4, p. 34). |
De in het geding zijnde bepaling bevat een maatregel die niet | La disposition en cause établit une mesure qui ne semble pas |
onevenredig lijkt met het nagestreefde doel, dat in B.6.4 in | disproportionnée au regard de l'objectif poursuivi, rappelé sous |
herinnering is gebracht. | B.6.4. |
B.7.3. De aangevochten bepaling lijkt geen discriminerende beperking | B.7.3. La disposition entreprise ne paraît pas limiter de façon |
in te houden van de vrijheid van handel en nijverheid noch van de | discriminatoire la liberté de commerce et d'industrie ni la liberté |
vrijheid van vestiging zoals omschreven in B.6.2 en B.6.3. Zij lijkt | d'établissement définies aux B.6.2 et B.6.3. Elle ne paraît pas |
evenmin te raken aan de vrijheid van vereniging, noch aan de vrijheid | davantage affecter la liberté d'association ni la liberté |
van de persoon. | individuelle. |
B.7.4. Artikel 23 van de Grondwet bepaalt weliswaar, enerzijds, dat « | B.7.4. Certes, l'article 23 de la Constitution dispose, d'une part, |
de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel, rekening | que « la loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 |
houdend met de overeenkomstige plichten, de economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden voor de uitoefening bepalen » waarborgen en, anderzijds, dat die rechten « het recht op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het raam van een algemeen werkgelegenheidsbeleid dat onder meer gericht is op het waarborgen van een zo hoog en stabiel mogelijk werkgelegenheidspeil » omvatten. Maar uit die bepalingen mag niet worden afgeleid dat de wetgever, wanneer hij een activiteit wil regelen die een gevaar voor de maatschappij inhoudt indien zij niet aan voorwaarden wordt onderworpen, geen beperkingen zou kunnen opleggen aan degenen die de activiteit uitoefenen. | garantissent, en tenant compte des obligations correspondantes, les droits économiques, sociaux et culturels, et déterminent les conditions de leur exercice » et, d'autre part, que ces droits comprennent « le droit au travail et au libre choix d'une activité professionnelle dans le cadre d'une politique générale de l'emploi, visant entre autres à assurer un niveau d'emploi aussi stable et élevé que possible ». Mais il ne peut se déduire de ces dispositions que le législateur, lorsqu'il entend réglementer une activité représentant un danger pour la société si elle n'est pas soumise à des conditions, ne pourrait imposer des limites à ceux qui l'exercent. |
B.8. Uit wat voorafgaat volgt dat de middelen niet ernstig zijn, in de | B.8. Il ressort de ce qui précède que les moyens ne sont pas sérieux, |
zin van artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op | au sens de l'article 20, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
het Arbitragehof. | la Cour d'arbitrage. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
verwerpt de vordering tot schorsing. | rejette la demande de suspension. |
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 14 juni 2000. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 14 juin 2000. |
De wnd. griffier, De wnd. voorzitter, | Le greffier f.f., Le président f.f., |
B. Renauld. H. Boel. | B. Renauld. H. Boel. |