Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest Van Het Grondwettelijk Hof van --
← Terug naar "Arrest nr. 30/2000 van 21 maart 2000 Rolnummer 1648 In zake : het beroep tot vernietiging van de organisatieafdeling 57 , programma's 7 en 8, en van de artikelen 1 en 38, in zoverre ze betrekking hebben op die programma's, van(...) Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, en de rechters H. (...)"
Arrest nr. 30/2000 van 21 maart 2000 Rolnummer 1648 In zake : het beroep tot vernietiging van de organisatieafdeling 57 , programma's 7 en 8, en van de artikelen 1 en 38, in zoverre ze betrekking hebben op die programma's, van(...) Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, en de rechters H. (...) Arrêt n° 30/2000 du 21 mars 2000 Numéro du rôle : 1648 En cause : le recours en annulation de la division organique 57 , programmes 7 et 8, et des articles 1 er et 38, en tant qu'ils portent sur ces programm(...) La Cour d'arbitrage, composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges H. Boel, L(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Arrest nr. 30/2000 van 21 maart 2000 Arrêt n° 30/2000 du 21 mars 2000
Rolnummer 1648 Numéro du rôle : 1648
In zake : het beroep tot vernietiging van de organisatieafdeling 57 En cause : le recours en annulation de la division organique 57
(kunstonderwijs), programma's 7 en 8, en van de artikelen 1 en 38, in (enseignement artistique), programmes 7 et 8, et des articles 1er et
zoverre ze betrekking hebben op die programma's, van het decreet van 38, en tant qu'ils portent sur ces programmes, du décret de la
de Franse Gemeenschap van 3 november 1997 houdende de algemene Communauté française du 3 novembre 1997 contenant le budget général
uitgavenbegroting van de Franse Gemeenschap voor het begrotingsjaar des dépenses de la Communauté française pour l'année budgétaire 1998,
1998, ingesteld door de Vlaamse Regering. introduit par le Gouvernement flamand.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters G. De Baets en M. Melchior, en de composée des présidents G. De Baets et M. Melchior, et des juges H.
rechters H. Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, A. Arts, R. Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, A. Arts, R. Henneuse, M.
Henneuse, M. Bossuyt en E. De Groot, bijgestaan door de griffier L. Bossuyt et E. De Groot, assistée du greffier L. Potoms, présidée par
Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter G. De Baets, le président G. De Baets,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep I. Objet du recours
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 22 maart 1999 Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 22
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 23 maart mars 1999 et parvenue au greffe le 23 mars 1999, le Gouvernement
1999, heeft de Vlaamse Regering, Martelaarsplein 19, 1000 Brussel, flamand, place des Martyrs 19, 1000 Bruxelles, a introduit un recours
beroep tot vernietiging ingesteld van de organisatieafdeling 57 en annulation de la division organique 57 (enseignement artistique),
(kunstonderwijs), programma's 7 en 8, en van de artikelen 1 en 38, in programmes 7 et 8, et des articles 1er et 38, en tant qu'ils portent
zoverre ze betrekking hebben op die programma's, van het decreet van
de Franse Gemeenschap van 3 november 1997 houdende de algemene sur ces programmes, du décret de la Communauté française du 3 novembre
uitgavenbegroting van de Franse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 1997 contenant le budget général des dépenses de la Communauté
1998 (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 23 september 1998). française pour l'année budgétaire 1998 (publié au Moniteur belge du 23 septembre 1998).
II. De rechtspleging II. La procédure
Bij beschikking van 23 maart 1999 heeft de voorzitter in functie de Par ordonnance du 23 mars 1999, le président en exercice a désigné les
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi spéciale
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage.
De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application
om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. des articles 71 ou 72 de la loi organique.
Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi
organieke wet bij op 13 april 1999 ter post aangetekende brieven. organique, par lettres recommandées à la poste le 13 avril 1999.
Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 17 april 1999. Moniteur belge du 17 avril 1999. Le Gouvernement de la Communauté française, place Surlet de Chokier
De Franse Gemeenschapsregering, Surlet de Chokierplein 15-17, 1000 15-17, 1000 Bruxelles, a introduit un mémoire par lettre recommandée à
Brussel, heeft een memorie ingediend bij op 28 mei 1999 ter post
aangetekende brief. la poste le 28 mai 1999.
Van die memorie is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de Ce mémoire a été notifié conformément à l'article 89 de la loi
organieke wet bij op 11 augustus 1999 ter post aangetekende brief. organique, par lettre recommandée à la poste le 11 août 1999.
De Vlaamse Regering heeft een memorie van antwoord ingediend bij op 13 Le Gouvernement flamand a introduit un mémoire en réponse par lettre recommandée à la poste le 13 septembre 1999.
september 1999 ter post aangetekende brief. Par ordonnance du 29 juin 1999, la Cour a prorogé jusqu'au 22 mars
Bij beschikking van 29 juni 1999 heeft het Hof de termijn waarbinnen 2000 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu.
het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 22 maart 2000. Par ordonnance du 22 décembre 1999, la Cour a déclaré l'affaire en
Bij beschikking van 22 december 1999 heeft het Hof de zaak in
gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 19 état et fixé l'audience au 19 janvier 2000.
januari 2000.
Bij beschikking van 22 december 1999 heeft rechter L. François, Par ordonnance du 22 décembre 1999, le juge L. François, faisant
waarnemend voorzitter, de zaak voorgelegd aan het Hof in voltallige fonction de président, a soumis l'affaire à la Cour réunie en séance
zitting. plénière.
Van de beschikking van ingereedheidbrenging is kennisgegeven aan de L'ordonnance de mise en état a été notifiée aux parties ainsi qu'à
partijen en hun advocaten bij op 24 december 1999 ter post leurs avocats, par lettres recommandées à la poste le 24 décembre
aangetekende brieven. 1999.
Op de openbare terechtzitting van 19 januari 2000 : A l'audience publique du 19 janvier 2000 :
- zijn verschenen : - ont comparu :
. Mr. P. Devers, advocaat bij de balie te Gent, voor de Vlaamse . Me P. Devers, avocat au barreau de Gand, pour le Gouvernement
Regering; flamand;
. Mr. M. Uyttendaele en Mr. N. Van Laer, advocaten bij de balie te . Me M. Uyttendaele et Me N. Van Laer, avocats au barreau de
Brussel, voor de Franse Gemeenschapsregering; Bruxelles, pour le Gouvernement de la Communauté française;
- hebben de rechters-verslaggevers M. Bossuyt en R. Henneuse verslag uitgebracht; - les juges-rapporteurs M. Bossuyt et R. Henneuse ont fait rapport;
- zijn de voornoemde advocaten gehoord; - les avocats précités ont été entendus;
- is de zaak in beraad genomen. - l'affaire a été mise en délibéré.
Aangezien rechter H. Coremans verhinderd was, heeft rechter E. Cerexhe Le juge H. Coremans étant empêché, le juge E. Cerexhe n'a pas
niet deelgenomen aan de beraadslaging. participé au délibéré.
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour.
III. In rechte III. En droit
- A - - A -
Standpunt van de Vlaamse Regering Position du Gouvernement flamand
A.1.1. De Vlaamse Regering vordert de vernietiging van het decreet van A.1.1. Le Gouvernement flamand demande l'annulation du décret de la
de Franse Gemeenschap van 3 november 1997 houdende de algemene Communauté française du 3 novembre 1997 contenant le budget général
uitgavenbegroting van de Franse Gemeenschap voor het begrotingsjaar des dépenses de la Communauté française pour l'année budgétaire 1998,
1998, in zoverre de Franse Gemeenschapsregering gemachtigd wordt tot en tant qu'il autorise le Gouvernement de la Communauté française à
het verschaffen van weddetoelagen aan het personeel en tot tussenkomst octroyer des subventions-traitements pour le personnel et à intervenir
in de werkingstoelagen van de Franstalige muziekacademie van dans les subventions de fonctionnement de l'académie francophone de
Wezembeek-Oppem, zijnde een filiaal van de Franstalige muziekacademie musique de Wezembeek-Oppem, qui est une section de l'académie
van Sint-Pieters-Woluwe.
In een enig middel voert de Vlaamse Regering aan dat de bestreden francophone de musique de Woluwe-Saint-Pierre.
Dans un moyen unique, le Gouvernement flamand allègue que les
decreetsbepalingen zijn aangenomen met schending van de artikelen 4, dispositions décrétales attaquées violent les articles 4, 127, § 1er,
127, § 1, eerste lid, 2°, en § 2, 129, § 1, 2°, en § 2, en 175, tweede alinéa 1er, 2°, et § 2, 129, § 1er, 2°, et § 2, et 175, alinéa 2, de
lid, van de Grondwet. la Constitution.
A.1.2. Uit artikel 4 van de Grondwet blijkt ondubbelzinnig het belang A.1.2. L'article 4 de la Constitution fait apparaître sans équivoque
van het territorialiteitsbeginsel als criterium voor de verdeling van l'importance du principe de territorialité en tant que critère pour la
de bevoegdheden tussen de onderscheiden wetgevers. Het Hof heeft répartition des compétences entre les différents législateurs. La Cour
meermaals beklemtoond dat de artikelen 127 tot en met 129 van de a souligné à plusieurs reprises que les articles 127 à 129 de la
Grondwet een exclusieve territoriale bevoegdheidsverdeling tot stand Constitution ont déterminé une répartition exclusive de compétence
hebben gebracht, wat onderstelt dat iedere regeling die de territoriale, ce qui suppose que toute réglementation édictée par le
decreetgever uitvaardigt, behoudens de in de Grondwet bepaalde législateur décrétal, sauf les exceptions fixées dans la Constitution,
uitzonderingen, moet kunnen worden gelokaliseerd binnen het gebied puisse être localisée dans le territoire de sa compétence, de sorte
waarvoor hij bevoegd is, zodat iedere concrete verhouding en iedere que toute relation et toute situation concrètes soient réglées par un
concrete situatie slechts door één wetgever kan worden geregeld. seul et unique législateur.
Blijkens artikel 127, § 1, eerste lid, 2°, en § 2, van de Grondwet En vertu de l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 2°, et § 2, de la
regelen de Raden van de Vlaamse en de Franse Gemeenschap, ieder wat Constitution, les Conseils de la Communauté française et de la
hem betreft, bij decreet het onderwijs en hebben hun decreten kracht Communauté flamande, chacun pour ce qui le concerne, règlent par
décret l'enseignement, et leurs décrets ont force de loi
van wet respectievelijk onder meer in het Nederlandse en het Franse respectivement, entre autres, dans la région de langue française et
taalgebied. dans la région de langue néerlandaise.
Blijkens artikel 129, § 1, 2°, en § 2, van de Grondwet zijn de Raden Conformément à l'article 129, § 1er, 2°, et § 2, de la Constitution,
van de Vlaamse en de Franse Gemeenschap, met uitsluiting van de les Conseils de la Communauté française et de la Communauté flamande
federale wetgever, ieder wat hem betreft, bevoegd om bij decreet het sont compétents, chacun pour ce qui le concerne, pour régler par
gebruik van de talen voor het onderwijs in de door de overheid décret, à l'exclusion du législateur fédéral, l'emploi des langues
opgerichte, gesubsidieerde of erkende instellingen te regelen; hun pour l'enseignement dans les établissements créés, subventionnés ou
decreten hebben in het Nederlandse, dan wel in het Franse taalgebied reconnus par les pouvoirs publics; leurs décrets ont force de loi
kracht van wet, uitgezonderd evenwel wat betreft de gemeenten of respectivement dans la région de langue française et dans la région de
groepen van gemeenten palend aan een ander taalgebied en waar de wet langue néerlandaise, excepté toutefois en ce qui concerne les communes
ou groupes de communes contigus à une autre région linguistique et où
het gebruik van een andere taal dan die van het gebied waarin zij la loi prescrit ou permet l'emploi d'une autre langue que celle de la
gelegen zijn, toelaat of voorschrijft. région dans laquelle ils sont situés.
A.1.3. Ingevolge de combinatie van de artikelen 127, § 1, eerste lid, A.1.3. Il suit de la combinaison des articles 127, § 1er, alinéa 1er,
2°, en 129, § 1, 2°, en § 2, van de gecoördineerde Grondwet met 2°, et 129, § 1er, 2°, et § 2, de la Constitution coordonnée avec
artikel 175, tweede lid, van de gecoördineerde Grondwet, volgens l'article 175, alinéa 2, de celle-ci, en vertu duquel les Conseils de
hetwelk de Raden van de Vlaamse en de Franse Gemeenschap, ieder wat la Communauté française et de la Communauté flamande règlent par
hem betreft, de bestemming van hun ontvangsten regelen, behoort het décret, chacun en ce qui le concerne, l'affectation de leurs recettes,
vaststellen van financiële middelen ten bate van het onderwijs, que la fixation de moyens financiers en faveur de l'enseignement donné
gegeven in een ander taalgebied, in een andere taal dan de taal van dans une autre région linguistique, dans une langue autre que la
dat taalgebied, tot het « regelen » van het onderwijs en van het langue de cette région linguistique, relève de l'acte de « régler »
gebruik van de talen voor dat onderwijs. l'enseignement et l'usage des langues pour cet enseignement.
De aangevochten begrotingsbepalingen machtigen de Franse Les dispositions budgétaires attaquées habilitent le Gouvernement de
Gemeenschapsregering tot het verschaffen van weddetoelagen aan het la Communauté française à accorder des subventions-traitements pour le
personeel en tot tussenkomst in de werkingstoelagen van een school, personnel et à intervenir dans les subventions de fonctionnement d'une
gelegen op het grondgebied van de gemeente Wezembeek-Oppem, ingericht école située sur le territoire de la commune de Wezembeek-Oppem,
als bijafdeling van een school van de gemeente Sint-Pieters-Woluwe, organisée en tant que section d'une école de la commune de
waar kunstonderwijs met beperkt leerplan wordt verschaft in een taal Woluwe-Saint-Pierre, où est dispensé un enseignement artistique à
welke niet de taal is van het taalgebied waarin de vestigingsplaats horaire réduit dans une langue qui n'est pas la langue de la région
van de bijafdeling van die school is gelegen. linguistique dans laquelle est située la section annexe de cette
Willen de in het middel aangehaalde bepalingen niet geschonden zijn, école. Si l'on veut que les dispositions citées au moyen ne soient pas
dan is zulk een subsidiëring alleen toegelaten binnen de perken van de violées, il faut que ce subventionnement ne soit autorisé que dans les
door artikel 129, § 2, eerste streepje, van de gecoördineerde Grondwet limites de la loi visée à l'article 129, § 2, premier tiret, de la
bedoelde wet, dit wil zeggen voor gemeenten met een speciale Constitution coordonnée, c'est-à-dire, pour les communes à statut
taalregeling, zoals Wezembeek-Oppem, binnen de perken van de wetten linguistique spécial comme Wezembeek-Oppem, dans les limites fixées
van 30 juli 1963 houdende taalregeling in het onderwijs en van 2 par la loi du 30 juillet 1963 concernant le régime linguistique dans
augustus 1963 op het gebruik van de talen in bestuurszaken. l'enseignement et par la loi du 2 août 1963 sur l'emploi des langues
en matière administrative.
Aangezien het in de Franstalige sectie van de desbetreffende L'enseignement dispensé dans la section francophone de l'académie de
muziekacademie verschafte onderwijs geen kleuter- of lager onderwijs musique concernée n'étant pas un enseignement gardien ou primaire mais
is, maar kunstonderwijs met beperkt leerplan, dat overigens buiten het bien un enseignement artistique à horaire réduit, qui ne relève du
leerplichtonderwijs valt, kan de in die wetten (artikel 1, tweede lid, reste pas de l'enseignement obligatoire, l'exception visée par ces
van de wet van 30 juli 1963, artikel 7 van de wet van 2 augustus 1963) lois (article 1er, alinéa 2, de la loi du 30 juillet 1963, article 7
bedoelde uitzondering geen toepassing vinden, zodat de aangevochten de la loi du 2 août 1963) ne saurait trouver à s'appliquer, en sorte
begrotingsbepalingen van het decreet van de Franse Gemeenschap van 3 que les dispositions budgétaires attaquées du décret de la Communauté
november 1998 de in het middel aangehaalde bepalingen schenden. française du 3 novembre 1998 violent les dispositions citées au moyen.
Standpunt van de Franse Gemeenschapsregering Position du Gouvernement de la Communauté française
A.2.1. Volgens de Franse Gemeenschapsregering bevat het decreet geen A.2.1. Selon le Gouvernement de la Communauté française, le décret ne
aanwijzingen dat de bestreden begrotingsbepalingen kredieten zouden contient aucune indication de ce que les dispositions budgétaires
attaquées contiendraient des crédits destinés aux
bevatten die bestemd zijn voor weddetoelagen en werkingstoelagen voor subventions-traitements et aux subventions de fonctionnement pour
de Franstalige muziekacademie van Wezembeek-Oppem. l'académie francophone de musique de Wezembeek-Oppem.
De aangevochten kredieten zijn bestemd voor de personeelsuitgaven en Les crédits litigieux sont affectés aux dépenses de personnel et aux
de werkingstoelagen van onderwijsinrichtingen met beperkt leerplan in subventions de fonctionnement d'établissements d'enseignement à
de ruime zin. De Franse Gemeenschap heeft niet het ruimtelijk horaire réduit au sens large. La Communauté française n'a pas défini
toepassingsgebied van het decreet bepaald, zodat het decreet moet le domaine spatial d'application du décret, en sorte que celui-ci doit
worden vermoed in overeenstemming te zijn met de regels die de être présumé conforme aux règles qui déterminent les compétences
onderscheiden bevoegdheden van de gemeenschappen bepalen. respectives des communautés.
A.2.2. Het komt alleen de Raad van State en de rechtbanken van de A.2.2. Il appartient aux seuls Conseil d'Etat et tribunaux de l'ordre
rechterlijke orde toe, toe te zien op de toepassing die de Franse Gemeenschapsregering zal geven aan de machtiging om weddetoelagen aan het personeel van de onderwijsinrichtingen met beperkt leerplan en werkingstoelagen aan de onderwijsinrichtingen met beperkt leerplan toe te kennen. Het is alleen de manier waarop de Franse Gemeenschapsregering haar machtiging zal aanwenden die mogelijk het voorwerp kan zijn van een bevoegdheidsoverschrijding, aangezien het territoriale toepassingsgebied van het aangevochten decreet rechtstreeks door de aangehaalde grondwettelijke regelen wordt geregeld. Memorie van antwoord van de Vlaamse Regering A.3.1. Het verweer van de Franse Gemeenschapsregering komt erop neer te zeggen dat het door de verzoekster aangevochten deel van het judiciaire de contrôler l'application que le Gouvernement de la Communauté française fera de son habilitation à accorder des subventions-traitements au personnel des établissements d'enseignement à horaire réduit et des subventions de fonctionnement aux établissements d'enseignement à horaire réduit. Seul l'usage que le Gouvernement de la Communauté française fera de son habilitation pourra éventuellement faire l'objet d'un excès de pouvoir puisque le champ territorial d'application du décret litigieux est directement régi par les règles constitutionnelles précitées. Mémoire en réponse du Gouvernement flamand A.3.1. La défense du Gouvernement de la Communauté française revient à
decreet van 3 november 1997 geen machtiging aan de Franse dire que la partie du décret du 3 novembre 1997 attaquée par le
Gemeenschapsregering zou inhouden tot uitgaven die, enerzijds, requérant ne contiendrait, pour le Gouvernement de la Communauté
weddetoelagen en, anderzijds, tussenkomst in de werkingskosten vormen française, aucune autorisation de dépenses qui seraient constituées,
ten behoeve van de Franstalige muziekacademie Wezembeek-Oppem; het zou d'une part, par des subventions-traitements et, d'autre part, par une
om een « eigen vooronderstelling » van de verzoekster zelf gaan, intervention dans les frais de fonctionnement, au bénéfice de
minstens zou er in casu geen weerlegging zijn van een vermoeden van l'académie francophone de musique de Wezembeek-Oppem; il s'agirait des
eensluidendheid met de grondwettelijke bepalingen. « propres présupposés » du requérant, ou il n'y aurait tout au moins,
Het standpunt van de Franse Gemeenschapsregering gaat in tegen de en l'espèce, aucune réfutation de la présomption de conformité aux
dispositions constitutionnelles.
inhoud van de debatten die met betrekking tot de bestreden La position du Gouvernement de la Communauté française est contraire
begrotingsbepalingen werden gevoerd op 8 juli 1997 in de Franse au contenu des débats tenus le 8 juillet 1997, au Conseil de la
Communauté française, concernant les dispositions budgétaires
Gemeenschapsraad en tegen de beslissing van de Minister van Onderwijs attaquées et va à l'encontre de la décision du ministre de
van de Franse Gemeenschapsregering genomen op 16 juli 1997, waarbij l'Enseignement du Gouvernement de la Communauté française prise le 16
aan het college van burgemeester en schepenen van Sint-Pieters-Woluwe juillet 1997, confirmant au collège des bourgmestre et échevins de
de bestreden subsidiëringsregeling werd toegezegd. Woluwe-Saint-Pierre le système de subventionnement attaqué.
De Vlaamse Regering vraagt de Franse Gemeenschapsregering Le Gouvernement flamand demande expressément au Gouvernement de la
uitdrukkelijk dat zij het Hof inzage zou verlenen van de Communauté française de communiquer à la Cour l'état détaillé des
gedetailleerde uitgaven die op grond van de bestreden dépenses faites dans l'intervalle sur la base des dispositions
begrotingsbepalingen inmiddels zijn gedaan. budgétaires attaquées.
- B - - B -
B.1.1. Het door de Vlaamse Regering ingediende beroep strekt tot de B.1.1. Le recours introduit par le Gouvernement flamand tend à
vernietiging van de organisatieafdeling 57 (kunstonderwijs), l'annulation de la division organique 57 (enseignement artistique),
programma's 7 en 8, en van de artikelen 1 en 38, in zoverre zij programmes 7 et 8, et des articles 1er et 38, en tant qu'ils portent
betrekking hebben op die programma's, van het decreet van de Franse sur ces programmes, du décret de la Communauté française du 3 novembre
Gemeenschap van 3 november 1997 houdende de algemene uitgavenbegroting 1997 contenant le budget général des dépenses de la Communauté
van de Franse Gemeenschap voor het begrotingsjaar 1998. française pour l'année budgétaire 1998.
De Vlaamse Regering vordert de vernietiging van de vermelde bepalingen Le Gouvernement flamand demande l'annulation des dispositions
in zoverre ze de Franse Gemeenschapsregering machtigen tot het précitées en tant qu'elles autorisent le Gouvernement de la Communauté
verschaffen van weddetoelagen aan het personeel en tot tussenkomst in française à octroyer des subventions-traitements au personnel et à
de werkingstoelagen van « de Franstalige muziekacademie van intervenir dans les subventions de fonctionnement de « l'académie
Wezembeek-Oppem (gemeentelijk deeltijds kunstonderwijs, instelling met francophone de musique de Wezembeek-Oppem (enseignement artistique à
beperkt leerplan), zijnde een filiaal van de Franstalige temps partiel communal, établissement à horaire réduit), qui est une
muziekacademie Sint-Pieters-Woluwe ». section de l'académie francophone de musique de Woluwe-Saint-Pierre ».
In een enig middel wordt aangevoerd dat de bestreden Dans un moyen unique, le Gouvernement flamand soutient que les
decreetsbepalingen daardoor zijn aangenomen met schending van de dispositions décrétales attaquées violent les articles 4, 127, § 1er,
artikelen 4, 127, § 1, eerste lid, 2°, en § 2, 129, § 1, 2°, en § 2, alinéa 1er, 2°, et § 2, 129, § 1er, 2°, et § 2, et 175, alinéa 2, de
en 175, tweede lid, van de Grondwet. la Constitution.
B.1.2. Artikel 1 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 3 B.1.2. L'article 1er du décret de la Communauté française du 3
november 1997 bepaalt : novembre 1997 dispose :
« Er worden niet-gesplitste kredieten en gesplitste kredieten bestemd « Des crédits non dissociés et des crédits dissociés destinés à
voor het dekken van de uitgaven van de Franse Gemeenschap voor het couvrir les dépenses de la Communauté française de l'année budgétaire
begrotingsjaar 1998 geopend overeenkomstig de programma's opgesomd in 1998 sont ouverts conformément aux programmes énumérés dans la liste
de lijst van de programma's en in de begrotingstabel waarbij de des programmes et au tableau budgétaire ventilant les crédits
kredieten met betrekking tot de programma's over basisallocaties afférents aux programmes en allocations de base, annexés au présent
worden verdeeld, gevoegd bij dit decreet; de begrotingstabel, waarvan décret; le tableau budgétaire dont un récapitulatif figure ci-après,
een samenvatting hierna vermeld wordt, geeft de raming aan van de
uitgaven die in 1998 aan te rekenen zijn ten laste van de variabele donne l'estimation des dépenses à imputer en 1998 à charge des crédits
kredieten. variables.
[...] [...]
Die kredieten worden over basisallocaties verdeeld in de bij dit Ces crédits sont ventilés en allocations de base dans le tableau
decreet gevoegde begrotingstabel. budgétaire annexé au présent décret.
[...] ». [...] ».
Artikel 38 van hetzelfde decreet bepaalt : L'article 38 du même décret dispose :
« Binnen de perken van de betrokken basisallocaties kunnen volgende « Dans les limites des allocations de base concernées, les subventions
toelagen worden toegekend : suivantes peuvent être accordées :
[...] [...]
O.A. [organisatieafdeling] 57. Kunstonderwijs D.O. [Division organique] 57 - Enseignement artistique
[...] [...]
Programma 8 Werking van de inrichtingen met beperkt leerplan Programme 8 Fonctionnement des établissements d'enseignement à horaire
Toelagen voor pedagogische experimenten in de gesubsidieerde officiële réduit - Subventions pour des expérimentations pédagogiques dans les
en gesubsidieerde vrije inrichtingen voor onderwijs met beperkt établissements d'enseignement à horaire réduit officiels subventionnés
leerplan. » et libres subventionnés. »
De organisatieafdeling 57 (kunstonderwijs) voorziet onder meer, La division organique 57 (enseignement artistique) prévoit notamment,
enerzijds, in een krediet van 2.386,5 miljoen op programma 7 « d'une part, un crédit de 2.386,5 millions au titre du programme 7 «
Personeelsuitgaven van de instellingen voor onderwijs met beperkt Dépenses de personnel des Etablissements d'Enseignement à horaire
leerplan » en, anderzijds, in een krediet van 90,8 miljoen op het réduit » et, d'autre part, un crédit de 90,8 millions au titre du
programma 8 « Werking van de instellingen voor onderwijs met beperkt programme 8 « Fonctionnement des Etablissements d'Enseignement à
leerplan ». horaire réduit ».
B.2.1. Luidens artikel 127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet B.2.1. En vertu de l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 2°, de la
regelen de Raden van de Vlaamse Gemeenschap en de Franse Gemeenschap, ieder wat hem betreft, bij decreet, het onderwijs, behoudens de daarin vermelde uitzonderingen. Krachtens die bepaling, gelezen in samenhang met artikel 175, tweede lid, van de Grondwet, naar luid waarvan de Raden van de Vlaamse en de Franse Gemeenschap, ieder wat hem betreft, de bestemming van hun ontvangsten regelen bij decreet, behoort het vaststellen van de financiële middelen voor de werking van het onderwijs tot het regelen van de onderwijsaangelegenheden. Constitution, les Conseils de la Communauté française et de la Communauté flamande règlent par décret, chacun pour ce qui le concerne, l'enseignement, sauf les exceptions mentionnées dans cet article. Par l'effet de la lecture conjointe de cette disposition et de l'article 175, alinéa 2, de la Constitution, aux termes duquel les Conseils de la Communauté française et de la Communauté flamande règlent par décret, chacun en ce qui le concerne, l'affectation de leurs recettes, la fixation de leurs moyens financiers destinés au fonctionnement de l'enseignement relève de l'acte de « régler » les matières d'enseignement.
Krachtens artikel 127, § 2, van de Grondwet, hebben de decreten tot En vertu de l'article 127, § 2, de la Constitution, les décrets qui
regeling, onder meer, van de onderwijsaangelegenheden « kracht van wet respectievelijk in het Nederlandse taalgebied en in het Franse taalgebied, alsmede ten aanzien van de instellingen gevestigd in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad die, wegens hun activiteiten moeten worden beschouwd uitsluitend te behoren tot de ene of de andere gemeenschap ». Die grondwetsbepaling heeft een exclusieve territoriale bevoegdheidsverdeling tot stand gebracht, wat veronderstelt dat het onderwerp van iedere regeling welke een gemeenschapswetgever uitvaardigt, moet kunnen worden gelokaliseerd binnen het gebied waarvoor hij bevoegd is. règlent, notamment, les matières d'enseignement ont « force de loi respectivement dans la région de langue française et dans la région de langue néerlandaise, ainsi qu'à l'égard des institutions établies dans la région bilingue de Bruxelles-Capitale qui, en raison de leurs activités, doivent être considérées comme appartenant exclusivement à l'une ou à l'autre communauté ». Cette disposition constitutionnelle a déterminé une répartition exclusive de compétence territoriale, ce qui suppose que l'objet de toute norme adoptée par un législateur communautaire puisse être localisé dans le territoire pour lequel il est compétent.
B.2.2. Uit die grondwetsbepalingen blijkt dat, behoudens de B.2.2. Il ressort de ces dispositions constitutionnelles que, sous
uitzonderingen waarin de wet van 2 augustus 1963 op het gebruik van de réserve des exceptions prévues dans la loi du 2 août 1963 sur l'emploi
talen in bestuurszaken voorziet, enkel de Vlaamse Gemeenschap bevoegd des langues en matière administrative, la Communauté flamande est
is regelend op te treden ten aanzien van onderwijs georganiseerd in de seule compétente pour régler l'enseignement organisé dans la commune
gemeente Wezembeek-Oppem, die in het Nederlandse taalgebied is de Wezembeek-Oppem, qui est située dans la région de langue
gelegen. néerlandaise.
B.3.1. Luidens artikel 129, § 1, 2°, van de Grondwet, regelen de Raden B.3.1. Aux termes de l'article 129, § 1er, 2°, de la Constitution, les
van de Vlaamse en de Franse Gemeenschap, bij uitsluiting van de federale wetgever, ieder wat hem betreft, bij decreet, het gebruik van de talen voor het onderwijs in de door de overheid opgerichte, gesubsidieerde of erkende instellingen. Deze decreten hebben kracht van wet, respectievelijk in het Nederlandse taalgebied en in het Franse taalgebied, uitgezonderd wat betreft de gemeenten of groepen van gemeenten palend aan een ander taalgebied en waar de wet het gebruik van een andere taal dan die van het gebied waarin zij gelegen zijn, voorschrijft of toelaat. Voor deze gemeenten kan in de bepalingen betreffende het gebruik van de talen voor de aangelegenheid van het onderwijs geen verandering worden aangebracht dan bij een wet aangenomen met de in artikel 4, laatste Conseils de la Communauté française et de la Communauté flamande règlent par décret, chacun pour ce qui le concerne, à l'exclusion du législateur fédéral, l'emploi des langues pour l'enseignement dans les établissements créés, subventionnés ou reconnus par les pouvoirs publics. Ces décrets ont force de loi respectivement dans la région de langue française et dans la région de langue néerlandaise, excepté en ce qui concerne les communes ou groupes de communes contigus à une autre région linguistique et où la loi prescrit ou permet l'emploi d'une autre langue que celle de la région dans laquelle ils sont situés. Pour ces communes, une modification aux règles sur l'emploi des langues en matière d'enseignement ne peut être apportée que par une loi adoptée à la majorité prévue à l'article 4, dernier alinéa, de la Constitution.
lid, van de Grondwet bepaalde meerderheid. B.3.2. Il résulte de cette disposition constitutionnelle que le
B.3.2. Uit die grondwetsbepaling volgt dat alleen de federale wetgever législateur fédéral est seul compétent pour régler l'emploi des
bevoegd is om inzake onderwijs taalregelend op te treden ten aanzien langues en matière d'enseignement en ce qui concerne la commune de
van Wezembeek-Oppem. Wezembeek-Oppem.
De wet van 2 augustus 1963 op het gebruik van de talen in bestuurszaken voorziet in een uitzondering ten aanzien van gemeenten met een speciale taalregeling, waaronder Wezembeek-Oppem, om onderwijs te verstrekken in het Frans, doch die uitzondering geldt niet voor het deeltijds kunstonderwijs waar het te dezen over gaat. B.4.1. De Vlaamse Regering betoogt dat de bestreden begrotingsbepalingen in kredieten voorzien bedoeld voor het subsidiëren van het Franstalig muziekonderwijs in Wezembeek-Oppem en daardoor de vermelde grondwetsbepalingen schenden. Het Hof dient na te gaan wat het onderwerp is van de bestreden bepalingen. De bestreden begrotingsbepalingen zijn in algemene bewoordingen gesteld. Zij leggen de totale kredieten vast waarin de Franse Gemeenschap voorziet voor de personeelsuitgaven en de werking van de instellingen voor onderwijs met beperkt leerplan. De Franse Gemeenschapsregering werpt in haar memorie op dat de decreetgever niet de toepassingssfeer van de bestreden bepalingen heeft vastgelegd zodat hij vermoed moet worden zich te hebben gedragen naar de van toepassing zijnde bevoegdheidsregels. Zij voegt eraan toe dat de Raad van State en de burgerlijke rechter bevoegd zijn om de inachtneming van die regels door de toepassingsmaatregelen van het decreet te verzekeren. B.4.2. Het kan inderdaad niet worden betwist dat van een wetgever niet kan worden geëist dat hij in elke bepaling uitdrukkelijk de bevoegdheidverdelende regels in herinnering brengt die de uitvoerende overheden, evenzeer als hijzelf, verondersteld worden in acht te nemen; er moet dus, zelfs in geval van stilzwijgen vanwege een gemeenschapsdecreet hieromtrent, worden vermoed dat het genoemde decreet zich naar de bevoegdheidverdelende regels gedraagt en dat het zich bijgevolg niet eenzijdig tot doel stelt een taalminderheid te beschermen in een Belgisch taalgebied waarvan de taal niet die is van die gemeenschap. B.4.3. Een dergelijk vermoeden is echter niet onweerlegbaar. Het kan door de werkelijkheid worden tegengesproken. Te dezen zijn er voldoende aanwijzingen dat de bedoeling om de in het geding zijnde tekst te gebruiken teneinde de betwiste subsidiëring toe te staan, toe te schrijven is aan de decreetgever zelf. De omstandigheid dat de subsidiëring is uitgevoerd vormt niet op zich alleen een dergelijke aanwijzing. Het is echter wel degelijk die bedoeling die blijkt uit de La loi du 2 août 1963 sur l'emploi des langues en matière administrative prévoit une exception, en ce qui concerne les communes à statut linguistique spécial, parmi lesquelles Wezembeek-Oppem, permettant d'organiser un enseignement en français, mais cette exception ne s'applique pas à l'enseignement artistique à horaire réduit dont il est question en l'espèce. B.4.1. Le Gouvernement flamand déclare que les dispositions budgétaires attaquées prévoient des crédits destinés à subventionner l'enseignement musical francophone à Wezembeek-Oppem et qu'elles violent en cela les dispositions constitutionnelles précitées. La Cour doit vérifier quel est l'objet des dispositions attaquées. Les dispositions budgétaires litigieuses sont rédigées en termes généraux. Elles fixent les crédits globaux que la Communauté française prévoit pour les dépenses de personnel et le fonctionnement des institutions d'enseignement à horaire réduit. Le Gouvernement de la Communauté française objecte, dans son mémoire, que le législateur décrétal n'a pas défini la sphère d'application des dispositions attaquées, en sorte qu'il y a lieu de présumer qu'il s'est conformé aux règles de compétence en vigueur. Il ajoute que le Conseil d'Etat et le juge civil sont compétents pour assurer le respect de ces règles par les mesures d'application du décret. B.4.2. Il est incontestable en effet qu'il ne peut être exigé d'un législateur qu'il rappelle expressément, dans chaque disposition, les règles répartitrices de compétences que les autorités d'exécution sont, autant que lui-même, censées respecter; il faut donc, même en cas de silence d'un décret d'une communauté sur ce point, présumer que ce décret se conforme auxdites règles répartitrices et, par conséquent, qu'il ne se donne pas unilatéralement pour objet la protection d'une minorité linguistique dans une région linguistique de Belgique dont la langue n'est pas celle de cette communauté. B.4.3. Une telle présomption n'est toutefois pas irréfragable. Elle peut être démentie par la réalité. En l'espèce, des indices suffisants établissent que l'intention d'utiliser le texte en cause pour permettre le subventionnement contesté est imputable au législateur décrétal lui-même. La circonstance que le subventionnement a été exécuté ne constitue pas à elle seule un tel indice. Mais c'est bien cette intention qui apparaît des travaux parlementaires, plus
parlementaire stukken, meer precies uit de debatten van 8 juli 1997 en précisément des débats du 8 juillet 1997 et du vote auquel ils ont
de stemming waartoe zij hebben geleid (Parl. St., Parlement van de abouti (Doc., Parlement de la Communauté française, compte rendu
Franse Gemeenschap, volledig verslag, 1996-1997, 8 juli 1997, pp. 102 intégral, 1996-1997, 8 juillet 1997, pp. 102 et s., et 17 juillet
e.v., en 17 juli 1997, pp. 123-124). 1997, pp. 123-124).
B.5. In zoverre de betwiste begrotingsbepalingen een machtiging B.5. En tant qu'elles autorisent l'octroi de subventions-traitements
inhouden tot het verschaffen van weddetoelagen of werkingstoelagen ou de subventions de fonctionnement destinées à la section francophone
bedoeld voor de Franstalige afdeling van Wezembeek-Oppem van de de Wezembeek-Oppem de l'académie de musique de Woluwe-Saint-Pierre,
muziekacademie van Sint-Pieters-Woluwe, zijn ze strijdig met de les dispositions budgétaires attaquées violent la répartition
exclusieve territoriale bevoegdheidsverdeling zoals die volgt uit de exclusive de compétence territoriale telle qu'elle résulte des
bovenvermelde grondwetsbepalingen. Ze dienen derhalve in die mate te dispositions constitutionnelles précitées. Elles doivent par
worden vernietigd. conséquent être annulées dans cette mesure.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
vernietigt, in het decreet van de Franse Gemeenschap van 3 november annule, dans le décret de la Communauté française du 3 novembre 1997
1997 houdende de algemene uitgavenbegroting van de Franse Gemeenschap contenant le budget général des dépenses de la Communauté française
voor het begrotingsjaar 1998, de kredieten vermeld in pour l'année budgétaire 1998, les crédits mentionnés à la division
organisatieafdeling 57, programma's 7 en 8, in de mate waarin zij organique 57, programmes 7 et 8, dans la mesure où ils se rapportent
betrekking hebben op weddetoelagen of werkingskosten bedoeld voor de Franstalige afdeling van Wezembeek-Oppem van de muziekacademie van Sint-Pieters-Woluwe, alsook de artikelen 1 en 38 van het decreet in zoverre zij op die programma's betrekking hebben. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 maart 2000. De griffier, L. Potoms. De voorzitter, aux subventions-traitements ou aux frais de fonctionnement destinés à la section francophone de Wezembeek-Oppem de l'académie de musique de Woluwe-Saint-Pierre, ainsi que les articles 1er et 38 du décret en tant qu'ils se rapportent à ces programmes. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 mars 2000. Le greffier, L. Potoms. Le président,
G. De Baets. G. De Baets.
^