Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest Van Het Grondwettelijk Hof van --
← Terug naar "Arrest nr. 111/99 van 14 oktober 1999 Rolnummers 1392 en 1393 In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 26 van de wet van 13 februari 1998 houdende bepalingen tot bevordering van de tewerkstelling, ingesteld door de n.v. View interim Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de rechters P. (...)"
Arrest nr. 111/99 van 14 oktober 1999 Rolnummers 1392 en 1393 In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 26 van de wet van 13 februari 1998 houdende bepalingen tot bevordering van de tewerkstelling, ingesteld door de n.v. View interim Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de rechters P. (...) Arrêt n° 111/99 du 14 octobre 1999 Numéros du rôle : 1392 et 1393 En cause : les recours en annulation de l'article 26 de la loi du 13 février 1998 portant des dispositions en faveur de l'emploi, introduits par la s.a. View interim et la s.a. La Cour d'arbitrage, composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges P. Martens(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Arrest nr. 111/99 van 14 oktober 1999 Arrêt n° 111/99 du 14 octobre 1999
Rolnummers 1392 en 1393 Numéros du rôle : 1392 et 1393
In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 26 van de wet van En cause : les recours en annulation de l'article 26 de la loi du 13
13 februari 1998 houdende bepalingen tot bevordering van de février 1998 portant des dispositions en faveur de l'emploi,
tewerkstelling, ingesteld door de n.v. View interim en de n.v. Axis interim. introduits par la s.a. View interim et la s.a. Axis interim.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges P.
rechters P. Martens, G. De Baets, E. Cerexhe, A. Arts en R. Henneuse, Martens, G. De Baets, E. Cerexhe, A. Arts et R. Henneuse, assistée du
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter L. De Grève, greffier L. Potoms, présidée par le président L. De Grève,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de beroepen I. Objet des recours
Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 14
augustus 1998 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la poste
ingekomen op 17 augustus 1998, hebben respectievelijk de n.v. View le 14 août 1998 et parvenues au greffe le 17 août 1998, la s.a. View
interim, met maatschappelijke zetel te 2350 Vosselaar, Fazantenlaan interim, dont le siège social est établi à 2350 Vosselaar,
Fazantenlaan 12, et la s.a. Axis interim, dont le siège social est
12, en de n.v. Axis interim, met maatschappelijke zetel te 2000 établi à 2000 Anvers, Frankrijklei 27, demandent l'annulation de
Antwerpen, Frankrijklei 27, beroep tot vernietiging ingesteld van
artikel 26 van de wet van 13 februari 1998 houdende bepalingen tot l'article 26 de la loi du 13 février 1998 portant des dispositions en
bevordering van de tewerkstelling (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 19 februari 1998). faveur de l'emploi (publiée au Moniteur belge du 19 février 1998).
II. De rechtspleging II. La procédure
Bij beschikkingen van 17 augustus 1998 heeft de voorzitter in functie Par ordonnances du 17 août 1998, le président en exercice a désigné
voor ieder van beide zaken de rechters van de zetel aangewezen pour chacune des deux affaires les juges du siège conformément aux
overeenkomstig de artikelen 58 en 59 van de bijzondere wet van 6 articles 58 et 59 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour
januari 1989 op het Arbitragehof. d'arbitrage.
De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application
om in de respectieve zaken artikel 71 of 72 van de organieke wet toe dans les affaires respectives des articles 71 ou 72 de la loi
te passen. organique.
Bij beschikking van 16 september 1998 heeft het Hof de zaken samengevoegd. Par ordonnance du 16 septembre 1998, la Cour a joint les affaires.
Van de beroepen is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de Les recours ont été notifiés conformément à l'article 76 de la loi
organieke wet bij op 28 september 1998 ter post aangetekende brieven; organique, par lettres recommandées à la poste le 28 septembre 1998;
bij dezelfde brieven is kennisgegeven van de beschikking tot l'ordonnance de jonction a été notifiée par les mêmes lettres.
samenvoeging. Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 6 oktober 1998. Moniteur belge du 6 octobre 1998.
De Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, heeft een memorie Le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, a
ingediend bij op 13 november 1998 ter post aangetekende brief. introduit un mémoire par lettre recommandée à la poste le 13 novembre
Van die memorie is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de 1998. Ce mémoire a été notifié conformément à l'article 89 de la loi
organieke wet bij op 15 december 1998 ter post aangetekende brief. organique, par lettre recommandée à la poste le 15 décembre 1998.
De verzoekende partijen hebben een memorie van antwoord ingediend bij Les parties requérantes ont introduit un mémoire en réponse par lettre
op 13 januari 1999 ter post aangetekende brief. recommandée à la poste le 13 janvier 1999.
Bij beschikkingen van 27 januari 1999 en 29 juni 1999 heeft het Hof de Par ordonnances du 27 janvier 1999 et du 29 juin 1999, la Cour a
termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, respectievelijk prorogé respectivement jusqu'aux 14 août 1999 et 14 février 2000 le
verlengd tot 14 augustus 1999 en 14 februari 2000. délai dans lequel l'arrêt doit être rendu.
Bij beschikking van 9 juni 1999 heeft het Hof de zaken in gereedheid Par ordonnance du 9 juin 1999, la Cour a déclaré les affaires en état
verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 30 juni 1999. et fixé l'audience au 30 juin 1999.
Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats,
bij op 10 juni 1999 ter post aangetekende brieven. par lettres recommandées à la poste le 10 juin 1999.
Op de openbare terechtzitting van 30 juni 1999 : A l'audience publique du 30 juin 1999 :
- zijn verschenen : - ont comparu :
. Mr. B. Van Schoebeke, advocaat bij de balie te Brussel, loco Mr. F. . Me B. Vanschoebeke loco Me F. Tilleman, avocat au barreau d'Anvers,
Tilleman, advocaat bij de balie te Antwerpen, voor de verzoekende pour les parties requérantes;
partijen; . Mr. A. Lindemans, advocaat bij de balie te Brussel, voor de . Me A. Lindemans, avocat au barreau de Bruxelles, pour le Conseil des
Ministerraad; ministres;
- hebben de rechters-verslaggevers G. De Baets en P. Martens verslag uitgebracht; - les juges-rapporteurs G. De Baets et P. Martens ont fait rapport;
- zijn de voornoemde advocaten gehoord; - les avocats précités ont été entendus;
- zijn de zaken in beraad genomen. - les affaires ont été mises en délibéré.
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour.
III. In rechte III. En droit
- A - - A -
Standpunt van de verzoekende partijen Position des parties requérantes
A.1. De verzoekende partijen zijn handelsvennootschappen die actief A.1. Les parties requérantes sont des sociétés commerciales actives
zijn in de tijdelijke tewerkstelling van uitzendkrachten bij dans le secteur de l'occupation temporaire d'intérimaires auprès
gebruikers en deel uitmaken van paritaire comités waarin in de loop d'utilisateurs et relèvent de commissions paritaires au sein
van 1997 tewerkstellingsakkoorden werden gesloten die verminderingen desquelles ont été conclus au cours de l'année 1997 des accords en
faveur de l'emploi accordant des réductions en matière de sécurité
inzake sociale zekerheid bieden voor supplementaire tewerkstelling op sociale pour des emplois supplémentaires, à la condition qu'il soit
voorwaarde dat men toetreedt tot die akkoorden en bepaalde maatregelen adhéré à ces accords et que soient prises certaines mesures en matière
inzake tewerkstelling neemt. d'emploi.
Als in de loop van 1996 opgerichte en erkende uitzendkantoren meenden Se basant sur les dispositions légales et conventionnelles en vigueur,
de verzoekende partijen, op grond van de wettelijke en conventionele bepalingen, meer in het bijzonder op grond van de tewerkstellingsakkoorden die op hen van toepassing zijn in de overeenstemmende paritaire comités, aanspraak te kunnen maken op de R.S.Z.-vermindering waarin de wet van 26 juli 1996 voorziet. Zij konden immers een nettoaangroei aantonen van personeel dat aangeworven werd ter uitvoering van een tewerkstellingsakkoord waarin arbeidsherverdelende maatregelen zijn opgenomen. De met retroactief effect gepubliceerde bestreden bepaling raakt de verzoekende partijen rechtstreeks in hun financiële belangen, nu zij benadeeld worden, enerzijds, in de kostprijs van het vast personeel en, anderzijds, in de kostprijs van het product, namelijk de uitzendkrachten. et en particulier sur les accords en faveur de l'emploi qui leur sont applicables dans les commissions paritaires correspondantes, les parties requérantes pensaient pouvoir prétendre, en tant que bureaux d'intérim créés et agréés en 1996, à la réduction O.N.S.S. prévue par la loi du 26 juillet 1996. En effet, elles pouvaient prouver un accroissement net du personnel engagé en exécution d'un accord pour l'emploi prévoyant des mesures de redistribution du travail. La disposition attaquée, publiée avec effet rétroactif, affecte directement les parties requérantes dans leurs intérêts financiers, étant donné qu'elles sont lésées, d'une part, en ce qui concerne le coût du personnel fixe et, d'autre part, en ce qui concerne le coût du produit, à savoir les intérimaires.
Hun belang bij de bestreden bepaling wordt niet betwist. Leur intérêt à l'égard de la disposition attaquée n'est pas contesté.
A.2.1. Het middel is afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en A.2.1. Le moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 de la
11 van de Grondwet, doordat artikel 26 van de wet van 13 februari 1998 met betrekking tot de mogelijkheid om de R.S.Z.-vermindering te genieten, een verschil in behandeling tussen werkgevers invoert naargelang de werkgevers in 1996 al dan niet personeel hebben tewerkgesteld gedurende elk van de vier kwartalen van dat jaar, terwijl zij zich in wezen in een soortgelijke situatie bevinden. A.2.2. Het verschil in behandeling berust weliswaar op een objectief criterium, doch beantwoordt geenszins aan het pertinentie- en evenredigheidscriterium. De verzoekende partijen zien niet in hoe het enkele en enige feit van Constitution, en ce que l'article 26 de la loi du 13 février 1998 établit une différence de traitement entre les employeurs, en ce qui concerne la possibilité de bénéficier de réductions O.N.S.S., selon qu'ils ont ou n'ont pas occupé du personnel au cours de chacun des quatre trimestres de 1996, alors que ces employeurs se trouvent en réalité dans une situation analogue. A.2.2. La différence de traitement repose certes sur un critère objectif mais ne satisfait nullement au critère de pertinence et de proportionnalité. Si l'on se réfère à l'objectif visé, qui est de favoriser l'emploi par une redistribution du travail, les parties requérantes ne voient pas en quoi le seul et unique fait d'occuper du personnel pendant les
tewerkstelling gedurende vier kwartalen van 1996 enige relevantie kan quatre trimestres de 1996 pourrait être pertinent pour savoir si
hebben voor de vraag of men in aanmerking komt voor
R.S.Z.-vermindering, wanneer men dit koppelt aan het beoogde doel,
namelijk de tewerkstellingsbevordering aan de hand van herverdeling l'employeur peut prétendre à une réduction O.N.S.S. Il n'est dès lors
van de arbeid. Met het enige relevante criterium, namelijk de mate van pas tenu compte du seul critère pertinent, à savoir le taux
bijkomende tewerkstelling, wordt derhalve geen rekening gehouden en d'occupation supplémentaire, et on discrimine ainsi les entreprises
aldus worden de in 1996 opgestarte bedrijven gediscrimineerd die ayant débuté en 1996 qui satisfont également aux conditions légales et
eveneens aan de wettelijke en conventionele voorwaarden voldoen en tot
arbeidsherverdeling bijdragen, wat precies de bedoeling is van de wet conventionnelles et contribuent à la répartition du travail qui
van 13 februari 1998. constitue précisément l'objectif de la loi du 13 février 1998.
A.2.3. De wetgever had het nagestreefde doel dan ook beter kunnen A.2.3. Le législateur aurait par conséquent mieux pu atteindre
l'objectif poursuivi en faisant également bénéficier de la mesure
susdite les entreprises qui n'ont introduit de déclaration O.N.S.S. en
bereiken door eveneens bedrijven die in 1996 slechts een of meer 1996 que pour un ou plusieurs trimestres, en prévoyant par exemple que
kwartalen R.S.Z.-aangiften deden, het voordeel toe te kennen door
bijvoorbeeld te bepalen dat als referentiepunt 1996 het gemiddelde van la référence pour 1996 est la moyenne des trimestres d'occupation du
de kwartalen van tewerkstelling zal gelden om vervolgens het voordeel personnel et en accordant ensuite l'avantage en question, pour les
voor de jaren 1997 en 1998 toe te kennen op grond van het theoretisch années 1997 et 1998, en fonction de la moyenne théorique calculée pour
te berekenen gemiddelde in 1996. In die hypothese hadden bedrijven die 1996. Dans cette hypothèse, les entreprises créées en 1996, qui
in de loop van 1996 startten, die gebonden waren door een étaient liées par un accord pour l'emploi et qui remplissaient toutes
tewerkstellingsakkoord en aan alle voorwaarden voldeden in de loop van les conditions au cours de l'année 1997, auraient pu engager du
1997, bijkomend personeel kunnen aanwerven, op grond van de uitvoering personnel supplémentaire sur la base de la mise en uvre, par elles,
die ze geven aan de arbeidsherverdelende maatregelen vervat in de des mesures de redistribution du travail contenues dans les accords
tewerkstellingsakkoorden. pour l'emploi.
Standpunt van de Ministerraad Position du Conseil des ministres
A.3.1. De Ministerraad toont allereerst aan dat de wetgever wel A.3.1. Le Conseil des ministres indique tout d'abord que le
degelijk een specifieke bedoeling had door een tewerkstelling législateur poursuivait bien un objectif spécifique en exigeant
gedurende vier kwartalen in 1996 te vereisen. Het toepassingsgebied l'occupation pendant les quatre trimestres de 1996. En effet, avant sa
van artikel 29, § 1, van de wet van 26 juli 1996, voor de wijziging modification par l'article attaqué, le champ d'application de
bij het bestreden artikel, was immers dermate ruim dat het risico l'article 29, § 1er, de la loi du 26 juillet 1996 était à ce point
bestond dat pas opgestarte bedrijven - bedrijven waarvan de étendu que le risque existait que des entreprises récemment créées -
activiteiten eerst in 1997 of 1998 zijn aangevat en bedrijven die geen entreprises dont les activités avaient débuté en 1997 ou 1998
seulement et entreprises qui ne pouvaient prouver l'occupation de
travailleurs pendant aucun ou seulement certains trimestres de
of slechts bepaalde refertekwartalen in 1996 met tewerkstelling van référence en 1996 - puissent également bénéficier de la réduction
werknemers konden aantonen - eveneens de bijzondere vermindering van spéciale des cotisations O.N.S.S., ce qui n'était pas le but. Ce
R.S.Z.-bijdrage konden genieten, wat geenszins de bedoeling was. Wel dernier consistait au contraire à accorder une réduction des charges
was het de bedoeling dat een lastenverlaging werd ingevoerd voor aux entreprises qui favorisent l'emploi en (re)distribuant le travail
ondernemingen die de tewerkstelling bevorderen door de beschikbare disponible entre le plus grand nombre possible de travailleurs.
arbeid over zoveel mogelijk werknemers te (her)verdelen. A.3.2. Le Conseil des ministres rejette l'argumentation sans nuance
A.3.2. De Ministerraad verwerpt de ongenuanceerde argumentatie van de des parties requérantes en ce qui concerne l'objectif poursuivi. Bien
verzoekende partijen met betrekking tot het nagestreefde doel. qu'il reconnaisse que l'objectif général de l'instauration d'une
Ofschoon hij erkent dat de algemene bedoeling van het invoeren van een réduction des cotisations était de favoriser une mesure de
bijdragevermindering erin bestond een arbeidsherverdelende maatregel redistribution du travail, en donnant du travail au plus grand nombre
te bevorderen door arbeid toe te wijzen aan zoveel mogelijk personeel possible de travailleurs au sein des entreprises, il souligne
binnen de ondernemingen, wijst hij op de bijzondere bedoeling om l'objectif particulier consistant à prévenir les interprétations
onlogische interpretaties of misbruiken van de vermindering te illogiques ou les abus de la réduction, en veillant à ce que la
voorkomen, door erover te waken dat de bedoelde vermindering slechts réduction en cause ne soit accordée qu'aux employeurs qui peuvent
toekomt aan die werkgever die er redelijkerwijze slechts aanspraak op raisonnablement y prétendre, c'est-à-dire ceux qui peuvent prouver un
kan maken, namelijk de werkgever die kan getuigen van een werkelijke accroissement réel du nombre de travailleurs à partir du 1er janvier 1997.
toename van het aantal werknemers vanaf 1 januari 1997. Pour éviter que les entreprises qui ont été créées seulement en 1997
Om te vermijden dat de ondernemingen die pas in 1997 en 1998 ou 1998 et celles qui ne peuvent pas prouver une année complète de
opstartten, en de ondernemingen die ook voor 1996 geen volledig fonctionnement pour 1996 également ne puissent obtenir trop facilement
la réduction visée, parce qu'elles n'avaient en tout cas, en tant
werkingsjaar kunnen aantonen, de bedoelde vermindering al te qu'entreprises nouvelles, pas de personnel en service durant un ou
gemakkelijk zouden kunnen verkrijgen omdat zij in elk geval voor één plusieurs trimestres de 1996, il a été ajouté, par la disposition
of meer kwartalen van 1996 als opstartende onderneming geen personeel attaquée, que l'entreprise devait pouvoir prouver qu'elle occupait du
in dienst hadden, werd door de bestreden bepaling eraan toegevoegd dat personnel durant l'ensemble de l'année 1996. Dans une entreprise
de onderneming voor het gehele jaar 1996 diende te kunnen aantonen dat nouvelle, l'accroissement de personnel est non seulement une évidence
zij personeel tewerkstelde. In een nieuwe onderneming is de toename mais l'importance de cet accroissement est en outre disproportionnée
van personeel niet alleen vanzelfsprekend, maar bovendien is zij par rapport à la situation d'une entreprise existante.
disproportioneel veel groter dan in een bestaande onderneming. A.3.3. La différence de traitement attaquée repose sur un critère
A.3.3. Het bestreden verschil in behandeling berust op een objectief objectif qui est en outre, ainsi qu'il a été démontré plus haut,
criterium dat bovendien, zoals hiervoren is aangetoond, redelijk raisonnablement justifié et même essentiel pour éviter des situations
verantwoord is en zelfs essentieel om ongerechtvaardigde toestanden te injustes, notamment celle d'autoriser une entreprise qui n'occupait
vermijden, namelijk een onderneming die in 1996 geen personeel had, pas de personnel en 1996 à bénéficier tout de même de la réduction. Si
toch de vermindering te laten genieten. Aldus zou men twee categorieën l'on procédait ainsi, on traiterait de la même manière deux catégories
van werkgevers op dezelfde wijze behandelen, terwijl zij, in het licht d'employeurs, alors que celles-ci sont clairement distinctes l'une de
van het doel van de wetgever, duidelijk onderscheiden zijn van elkaar. l'autre, au regard de l'objectif du législateur.
In ieder geval is er geen sprake van een kennelijk onredelijke of niet Il n'est en tout cas pas question ici d'un traitement différent
objectieve verschillende behandeling tussen twee categorieën van manifestement disproportionné, ou non objectif, entre deux catégories
werkgevers. d'employeurs.
A.3.4. De Ministerraad erkent dat de wetgever een andere keuze had A.3.4. Le Conseil des ministres reconnaît que le législateur aurait pu
kunnen maken maar stelt dat hij heeft geopteerd voor de meest faire un autre choix mais affirme qu'il a opté pour la solution la
objectieve en redelijke keuze. In de vroegere maatregelen in verband plus objective et la plus raisonnable. Dans les mesures antérieures
met tewerkstellingsakkoorden werd overigens eveneens verwezen naar de relatives aux accords en faveur de l'emploi, il était du reste
overeenstemmende kwartalen van een refertejaar, wat een tewerkstelling également renvoyé aux trimestres correspondants d'une année de
over het ganse jaar vereiste. In geen geval kan de verwijzing naar een référence, ce qui exigeait une occupation durant une année complète.
gemiddelde tewerkstelling per kwartaal tot een meer verantwoord La référence à une occupation moyenne par trimestre ne peut en aucun
onderscheid aanleiding geven, integendeel zelfs, nu een dergelijke cas aboutir à une distinction plus justifiée, bien au contraire même,
berekeningswijze geen rekening houdt met de evolutie die reeds per étant donné qu'un tel mode de calcul ne tient pas compte de
kwartaal kan blijken. l'évolution qui peut déjà apparaître d'un trimestre à l'autre.
A.3.5. De vaststelling dat ook in 1996 opgestarte bedrijven een A.3.5. La constatation que des entreprises créées en 1996 disposent
goedgekeurd tewerkstellingsakkoord hebben en aanwervingen kunnen également d'un accord pour l'emploi approuvé et ont pu recruter et
hebben gedaan en aldus ook aan arbeidsherverdeling doen, is geen réaliser ainsi de la redistribution du travail ne constitue pas une
voldoende voorwaarde om automatisch recht te hebben op de bedoelde condition suffisante pour que ces entreprises aient automatiquement
vermindering, doch een primordiale voorwaarde opdat de vermindering droit à la réduction visée, mais est une condition primordiale pour
zou kunnen worden toegestaan. Die kan slechts worden toegestaan onder que la réduction puisse être accordée. Cette dernière ne peut l'être
de door de wet bepaalde voorwaarden en dus onder meer voor zover het qu'aux conditions fixées par la loi et donc, entre autres, pour autant
tewerkstellingsakkoord overeenkomstig de collectieve seulement qu'un accord pour l'emploi ait été conclu conformément à la
arbeidsovereenkomst nr. 60 werd afgesloten. convention collective de travail n° 60.
Antwoord van de verzoekende partijen Réponse des parties requérantes
A.4.1. De verzoekende partijen beklemtonen dat de discriminatie niet A.4.1. Les parties requérantes soulignent que la discrimination
alleen bestaat voor in 1996 opgestarte bedrijven die geen vier n'existe pas seulement pour les entreprises créées en 1996 qui ne
kwartalen tewerkstelling kunnen bewijzen, maar tevens voor in 1997 en 1998 opgestarte bedrijven. peuvent prouver quatre trimestres d'occupation, mais aussi pour les entreprises créées en 1997 et en 1998.
Tegelijk voeren zij aan dat de bedoeling van de wetgever er slechts in Elles allèguent également que l'intention du législateur était
bestond de in 1997 en 1998 opgestarte bedrijven uit te sluiten, en d'exclure seulement les entreprises créées en 1997 et en 1998 et non
niet de bedrijven die in 1996 - zij het niet met activiteiten over het ganse jaar B zijn opgestart. A.4.2. Anders dan de Ministerraad volhoudt is niet vereist dat een kennelijke onevenredigheid tussen de bestreden maatregel en het nagestreefde doel moet worden aangetoond, opdat tot een schending van het gelijkheidsbeginsel en het discriminatieverbod kan worden besloten. Een dergelijk standpunt zou een al te verregaande vereniging van die beginselen impliceren. A.4.3. De verzoekende partijen erkennen de door de Ministerraad aangehaalde algemene bedoeling van de wetgever, maar menen dat de bijzondere bedoeling geenszins terug te vinden is in de parlementaire voorbereiding van de bestreden wetsbepaling. Nergens blijkt de celles créées en 1996 - même si celles-ci n'avaient pas été actives toute l'année. A.4.2. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, il n'est pas exigé que soit démontrée une disproportion manifeste entre la mesure attaquée et l'objectif poursuivi pour qu'on puisse conclure à une violation des principes d'égalité et de non-discrimination. Pareil point de vue impliquerait une limitation trop considérable de ces principes. A.4.3. Les parties requérantes reconnaissent l'objectif général du législateur qu'invoque le Conseil des ministres mais considèrent que l'objectif particulier ne se retrouve nulle part dans les travaux préparatoires de la disposition législative attaquée. Nulle part n'apparaît l'intention d'exclure les entreprises qui n'ont été créées qu'en 1996. La condition de l'occupation au cours de chacun des
bedoeling om ondernemingen die pas in 1996 zijn opgestart, uit te trimestres de 1996 touche indirectement les entreprises créées en
sluiten. Met de voorwaarde van tewerkstelling in elk van de vier 1996. Les parties requérantes ne voient pas non plus pourquoi les
kwartalen van 1996 worden onrechtstreeks de in 1996 opgestarte
bedrijven getroffen. De verzoekende partijen zien ook niet in waarom de in 1996 opgestarte entreprises créées en 1996 obtiendraient trop facilement la réduction
bedrijven de bedoelde vermindering al te gemakkelijk zouden visée, puisque créer de l'emploi supplémentaire est bien plus
verkrijgen, vermits het creëren van bijkomende tewerkstelling voor een difficile pour une entreprise qui débute, étant donné qu'elle emploie
opstartend bedrijf veel moeilijker is aangezien het per definitie seulement, par définition, un nombre très restreint de travailleurs et
slechts een zeer beperkt aantal werknemers tewerkstelt en slechts in qu'elle ne peut faire usage que d'une manière très limitée des mesures
zeer beperkte mate gebruik kan maken van de arbeidsherverdelende maatregelen in de tewerkstellingsakkoorden. de redistribution du travail contenues dans les accords pour l'emploi.
Zij wijzen er bovendien op dat een « oudere » onderneming die startte Elles indiquent en outre qu'une entreprise « plus ancienne », qui a
in 1995 wel degelijk gebruik kon maken van de vermindering débuté en 1995, a pu bénéficier de la réduction résultant des accords
voortvloeiend uit de tewerkstellingsakkoorden vermits de voorwaarde pour l'emploi, puisque la condition de l'occupation au cours des
van tewerkstelling in vier kwartalen van 1993 destijds niet gold, quatre trimestres de 1993 ne s'appliquait pas à l'époque, de sorte
zodat zij in feite een tweede maal benadeeld zijn. qu'elles sont en fait préjudiciées deux fois.
De verzoekende partijen wijzen er ten slotte op dat het helemaal niet Les parties requérantes soulignent enfin qu'il n'est pas du tout
vereist is dat er voor elk van de kwartalen van 1996 een nécessaire qu'il y ait eu occupation de travailleurs durant chacun des
tewerkstelling is. Uit de tekst van artikel 2, § 1, van de wet van 3 trimestres de 1996. Il ressort du texte de l'article 2, § 1er, de la
april 1995 en uit de artikelen 29 en 30 van de wet van 26 juni 1996 loi du 3 avril 1995 et des articles 29 et 30 de la loi du 26 juin 1996
blijkt dat er enkel een vergelijking dient te gebeuren met het qu'une comparaison doit seulement être opérée avec le trimestre
overeenstemmende kwartaal van 1994 respectievelijk 1996, zonder correspondant de 1994 et de 1996, sans occupation au cours des quatre
tewerkstelling in de vier kwartalen van het betrokken referentiejaar. trimestres de l'année de référence concernée. Il suffisait donc de
Het volstond dan te bepalen dat de werkgever werknemers diende te disposer que l'employeur devait avoir occupé des travailleurs pendant
hebben tewerkgesteld voor het jaar 1996, zonder te stellen dat dit l'année 1996, sans dire qu'il devait en être ainsi pour chacun des
diende te gebeuren voor elk van de kwartalen van dat jaar. trimestres de cette année.
A.4.4. De verzoekende partijen zijn het eens met de stelling van de A.4.4. Les parties requérantes sont d'accord avec le Conseil des
Ministerraad dat een vermindering slechts kan worden toegestaan als ministres pour dire qu'une réduction ne peut être accordée que s'il
aan alle wettelijke voorwaarden is voldaan. Zij poneren dat zij in est satisfait à toutes les conditions légales. Elles affirment
1997 en begin 1998 voldeden aan alle toen bestaande wettelijke en qu'elles satisfaisaient en 1997 et au début de 1998 à toutes les
conditions légales et conventionnelles alors en vigueur. Le fait qu'en
conventionele voorwaarden. Dat zij in 1998 dan plots werden 1998, elles se soient trouvées ensuite brusquement confrontées à une
geconfronteerd met een wetgevend initiatief met retroactief effect, intervention législative ayant effet rétroactif est la preuve d'une
getuigt van een onredelijke regelgeving. réglementation déraisonnable.
Het is wel degelijk ter zake doend dat zij aan arbeidsherverdeling Qu'elles réalisent de la redistribution du travail importe bel et bien
doen, nu kan worden aangetoond dat het aangewende criterium ten en l'espèce, dès lors qu'il peut être démontré que le critère utilisé
opzichte van het beoogde doel de pertinentie- en evenredigheidstoets ne résiste pas au contrôle de pertinence et de proportionnalité au
niet kan doorstaan. regard de l'objectif poursuivi.
- B - - B -
B.1.1. Het beroep tot vernietiging is gericht tegen artikel 26 van de B.1.1. Le recours en annulation est dirigé contre l'article 26 de la
wet van 13 februari 1998 houdende bepalingen tot bevordering van de loi du 13 février 1998 portant des dispositions en faveur de l'emploi,
tewerkstelling, dat luidt : lequel dispose :
« Artikel 29, § 1, van de wet van 26 juli 1996 tot bevordering van de « L'article 29, § 1er, de la loi du 26 juillet 1996 relative à la
werkgelegenheid en tot preventieve vrijwaring van het promotion de l'emploi et à la sauvegarde préventive de la
concurrentievermogen, wordt vervangen door de volgende bepaling : compétitivité, est remplacé par la disposition suivante :
' § 1. Dit hoofdstuk is van toepassing op de werkgevers en de '§ 1er. Ce chapitre s'applique aux employeurs et aux travailleurs
werknemers op wie de wet van 5 december 1968 betreffende de soumis à l'application de la loi du 5 décembre 1968 sur les
collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités van conventions collectives de travail et les commissions paritaires et
toepassing is en voor zover deze werkgevers in elk van de vier pour autant que ces employeurs aient occupé pendant chacun des quatre
kwartalen van 1996 hebben tewerkgesteld andere dan werknemers die trimestres de 1996 des travailleurs autres que ceux qui effectuent des
hoofdzakelijk prestaties verrichten voor de huishouding van de prestations principalement d'ordre ménager pour leur employeur ou pour
werkgever of diens gezin, en de personen bedoeld in artikel 4 van het sa famille et que les personnes visées à l'article 4 de l'arrêté royal
koninklijk besluit van 28 november 1969 tot uitvoering van de wet van du 28 novembre 1969 pris en exécution de la loi du 27 juin 1969
27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité
betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders. sociale des travailleurs.
In de zin van dit artikel wordt verstaan onder personeel hebben Conformément au présent article, on entend par avoir occupé du
tewerkgesteld, voor elk van de vier kwartalen van 1996 bij de RSZ ten personnel, avoir dû, pour chacun des quatre trimestres de 1996,
minste één dag moeten aangegeven hebben zoals bedoeld in artikel 24 déclarer à l'ONSS au moins une journée de travail telle que visée à
van het koninklijk besluit van 28 november 1969 tot uitvoering van de l'article 24 de l'arrêté royal du 28 novembre 1969 pris en exécution
wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december de la loi du 27 juin 1969 révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944
1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders, met concernant la sécurité sociale des travailleurs, à l'exception des
uitzondering van de dagen gedekt door de vergoedingen bedoeld in journées couvertes par les indemnités prévues à l'article 19, § 2, 2°,
artikel 19, § 2, 2°, a), b), d) en e) van dit besluit.' » a), b), d) et e) de cet arrêté. ' »
B.1.2. Het middel is afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en B.1.2. Le moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 de la
11 van de Grondwet, doordat artikel 26 van de wet van 13 februari Constitution, en ce que l'article 26 de la loi du 13 février 1998
1998, met betrekking tot de mogelijkheid om de R.S.Z.-vermindering te établit une distinction entre les employeurs, en ce qui concerne la
genieten, een verschil in behandeling tussen werkgevers invoert possibilité de bénéficier des réductions O.N.S.S., selon qu'ils ont ou
naargelang de werkgevers in 1996 al dan niet personeel hebben tewerkgesteld gedurende elk van de vier kwartalen van dat jaar, terwijl zij zich in wezen in een soortgelijke situatie bevinden. B.2. De bestreden bepaling is ingevoegd op basis van een amendement van de Regering. Het werd als volgt verantwoord : « De maatregel inzake de tewerkstellingsakkoorden omvat een lastenverlaging voor ondernemingen die de tewerkstelling bevorderen door de beschikbare arbeid over zoveel mogelijk werknemers te (her)verdelen. De lastenverlaging wordt slechts toegekend voor elke netto-aanwerving in vergelijking met het overeenstemmende kwartaal van 1996. Gelet op deze elementen komen ondernemingen die opgericht worden n'ont pas occupé du personnel au cours de chacun des quatre trimestres de 1996, alors que ces employeurs se trouvent en réalité dans une situation similaire. B.2. La disposition attaquée a été introduite sur la base d'un amendement du Gouvernement justifié comme suit : « La mesure relative aux accords pour l'emploi prévoit un abaissement des charges pour les entreprises qui promeuvent l'emploi en (re)distribuant le travail disponible entre le plus grand nombre possible de travailleurs. La réduction des charges n'est accordée que pour tout engagement net par rapport au trimestre correspondant de
in 1997 en 1998 niet in aanmerking voor de vermindering van de 1996. Vu ces éléments, les entreprises créées en 1997 et 1998
n'entrent pas en ligne de compte pour la réduction des cotisations
werkgeversbijdragen. » (Parl. St., Kamer, 1997-1998, nr. 1269/3, p. 2; patronales. » (Doc. parl., Chambre, 1997-1998, n° 1269/3, p. 2; voy.
zie eveneens nr. 1269/4, pp. 45-46) aussi n° 1269/4, pp. 45-46).
B.3.1. Het vereiste van een tewerkstelling, door de ondernemingen, van B.3.1. La condition en vertu de laquelle les entreprises doivent, pour
bénéficier de la réduction des charges, avoir occupé des travailleurs
werknemers gedurende elk van de vier kwartalen van 1996 om pendant chacun des quatre trimestres de 1996 est dictée par le souci
lastenverlaging te genieten, is ingegeven door de zorg alleen die de ne faire bénéficier de cette mesure que les entreprises qui ont
ondernemingen hiervoor in aanmerking te laten komen die reeds over het déjà offert un certain volume d'emploi durant toute l'année 1996.
gehele jaar 1996 een zekere tewerkstelling boden. Aldus is die Cette mesure est donc pertinente au regard de l'objectif du
maatregel pertinent ten aanzien van de door de wetgever nagestreefde législateur qui consiste à promouvoir un accroissement de l'emploi,
doelstelling die erin bestaat door arbeidsherverdeling bijkomende par la redistribution du travail, dans les entreprises qui disposent
tewerkstelling te bevorderen bij ondernemingen die reeds over een déjà d'un potentiel de travailleurs stable et qui peuvent donc
stabiel werknemerspotentieel beschikken en derhalve ook daadwerkelijk réellement procéder à une redistribution du travail disponible.
kunnen overgaan tot herverdeling van de beschikbare arbeid. Le législateur a pu raisonnablement estimer que les entreprises qui
De wetgever vermocht in redelijkheid te oordelen dat de ondernemingen n'ont pas exercé leurs activités pendant les quatre trimestres de
die hun bedrijvigheid niet tijdens de vier kwartalen van 1996 uitoefenden, niet beschikten over een voldoende stabiel werknemerspotentieel waardoor zij daadwerkelijk aan de met de maatregel beoogde arbeidsherverdeling zouden kunnen doen - en zulks onverminderd het belang van de bijdrage van hun bedrijvigheid tot de tewerkstelling. De maatregel is derhalve pertinent ten aanzien van de nagestreefde doelstelling. B.3.2. De wetgever had volgens de verzoekende partijen ook andere mogelijkheden om door lastenvermindering de tewerkstelling te bevorderen, derwijze dat de ondernemingen die in de loop van 1996 hun activiteiten hebben opgestart, zonder dat zij reeds over elk van de vier kwartalen werknemers tewerkstelden, voor arbeidsherverdelende maatregelen in aanmerking zouden komen. B.3.3. De verzoekende partijen zijn van mening dat de wetgever erin l'année 1996 ne disposaient pas d'un potentiel de travailleurs suffisamment stable leur permettant d'opérer réellement la redistribution du travail visée par la mesure B et ceci nonobstant l'importance de la contribution de leur activité à l'emploi. La mesure est par conséquent pertinente par rapport à l'objectif poursuivi. B.3.2. Selon les parties requérantes, d'autres possibilités s'offraient au législateur pour promouvoir l'emploi par une réduction des charges, en sorte que les entreprises qui ont commencé leurs activités dans le courant de l'année 1996, sans avoir occupé des travailleurs au cours de chacun des quatre trimestres de cette année, puissent bénéficier des mesures de redistribution du travail. B.3.3. Les parties requérantes estiment que le législateur aurait pu
had kunnen voorzien dat het referentiepunt, voor het jaar 1996, het prévoir que la référence, pour l'année 1996, serait la moyenne des
gemiddelde zou zijn van de kwartalen van tewerkstelling en dat hij de trimestres d'occupation du personnel et qu'il aurait dû étendre la
maatregel had moeten uitbreiden, voor de jaren 1997 en 1998, op basis van het theoretisch gemiddelde berekend voor 1996. Een dergelijke maatregel zou niet aan de doelstelling van de wetgever hebben beantwoord, die erin bestaat enkel ondernemingen met een stabiel aantal werknemers in aanmerking te nemen, wat kan worden geverifieerd door de vier kwartalen van 1996 als referentie te nemen. B.3.4. Het argument van de verzoekende partijen dat zij, die voldoen aan alle begin 1997 en 1998 bestaande wettelijke en conventionele voorwaarden inzake tewerkstelling en aanwerving, door de bestreden maatregel worden geconfronteerd met een wetgevend initiatief dat retroactieve werking heeft, kan niet worden aangenomen. Uit geen van de bepalingen met betrekking tot de inwerkingtreding kan worden afgeleid dat de wetgever aan de bestreden bepaling als dusdanig terugwerkende kracht heeft verleend. B.4. Uit wat voorafgaat volgt dat de wetgever een maatregel heeft genomen die, in zoverre hij de werkgevers die hun activiteiten startten vanaf het twee kwartaal van 1996, heeft uitgesloten van het voordeel van het bij de wet van 26 juli 1996 ingevoerde stelsel van sociale vrijstellingen, niet onevenredig is met de door hem nagestreefde doelstelling. Het middel kan niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt de beroepen. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 14 oktober 1999. De griffier, L. Potoms. De voorzitter, mesure, pour les années 1997 et 1998, en fonction de la moyenne théorique calculée pour 1996. Une telle mesure n'eût pas répondu à l'objectif du législateur qui est de ne prendre en compte que des entreprises bénéficiant d'un nombre de travailleurs stable, ce que la référence aux quatre trimestres de 1996 permet de vérifier. B.3.4. L'argument avancé par les parties requérantes, selon lequel la mesure attaquée les aurait confrontées à une intervention législative ayant effet rétroactif, alors qu'elles satisfaisaient au début de 1997 et en 1998 à toutes les conditions légales et conventionnelles existantes en matière d'emploi et d'embauche, ne peut pas être admis. Aucune des dispositions relatives à l'entrée en vigueur ne permet de conclure que le législateur aurait conféré à la disposition litigieuse elle-même un effet rétroactif. B.4. Il résulte de ce qui précède que le législateur a pris une mesure qui n'est pas disproportionnée à l'objectif poursuivi, en tant qu'elle exclut du régime des exonérations sociales instauré par la loi du 26 juillet 1996 les employeurs qui ont commencé leurs activités à partir du deuxième trimestre de 1996. Le moyen ne peut être admis. Par ces motifs, la Cour rejette les recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 14 octobre 1999. Le greffier, L. Potoms. Le président,
L. De Grève. L. De Grève.
^