Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest Van Het Grondwettelijk Hof van --
← Terug naar "Arrest nr. 88/98 van 15 juli 1998 Rolnummer 1322 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 17, § 4ter, van de gecordineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, samengesteld uit d wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij arrest nr. 7(...)"
Arrest nr. 88/98 van 15 juli 1998 Rolnummer 1322 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 17, § 4ter, van de gecordineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van State. Het Arbitragehof, samengesteld uit d wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij arrest nr. 7(...) Arrêt n° 88/98 du 15 juillet 1998 Numéro du rôle : 1322 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 17, § 4ter, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posée par le Conseil d'Etat. La Cour d'arbitrage, composée de après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle Par arr(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Arrest nr. 88/98 van 15 juli 1998 Arrêt n° 88/98 du 15 juillet 1998
Rolnummer 1322 Numéro du rôle : 1322
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 17, § 4ter, van de En cause : la question préjudicielle concernant l'article 17, § 4ter,
gecordineerde wetten op de Raad van State, gesteld door de Raad van des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, posée par le Conseil
State. d'Etat.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters L. De Grève en M. Melchior, en de composée des présidents L. De Grève et M. Melchior, et des juges P.
rechters P. Martens, G. De Baets, E. Cerexhe, A. Arts en R. Henneuse, Martens, G. De Baets, E. Cerexhe, A. Arts et R. Henneuse, assistée du
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter L. De Grève, greffier L. Potoms, présidée par le président L. De Grève,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij arrest nr. 72.718 van 25 maart 1998 in zake de gemeente Par arrêt n° 72.718 du 25 mars 1998 en cause de la commune de
Heusden-Zolder contre la Région flamande, dont l'expédition est
Heusden-Zolder tegen het Vlaamse Gewest, waarvan de expeditie op 8 parvenue au greffe de la Cour le 8 avril 1998, le Conseil d'Etat a
april 1998 ter griffie van het Hof is ingekomen, heeft de Raad van
State de volgende prejudiciële vraag gesteld : posé la question préjudicielle suivante :
« Schenden de bepalingen van artikel 17, § 4ter, van de gecoördineerde « Les dispositions de l'article 17, § 4ter, des lois coordonnées sur
wetten op de Raad van State, als ingevoegd bij de wet van 4 augustus le Conseil d'Etat, insérées par la loi du 4 août 1996, violent-elles
1996 het gelijkheidsbeginsel vervat in de artikelen 10 en 11 van de le principe d'égalité inscrit dans les articles 10 et 11 de la
Grondwet ? » Constitution ? »
II. De feiten en de rechtspleging in het bodemgeschil II. Les faits et la procédure antérieure
Het geding voor de Raad van State betreft een beroep tot Le litige dont est saisi le Conseil d'Etat concerne un recours en
nietigverklaring dat de gemeente Heusden-Zolder op 6 januari 1996 annulation introduit le 6 janvier 1996 par la commune de
heeft ingediend tegen het besluit van 31 oktober 1995 van de Vlaamse Heusden-Zolder contre l'arrêté du ministre flamand des Travaux
Minister van Openbare Werken, Vervoer en Ruimtelijke Ordening publics, des Transports et de l'Aménagement du territoire du 31
houdende, eensdeels, intrekking van zijn besluit van 12 september 1995 octobre 1995 portant, d'une part, retrait de son arrêté du 12
waarbij aan de n.v. Aquafin de bouwvergunning wordt verleend voor de septembre 1995 accordant à la s.a. Aquafin un permis de bâtir relatif
aanleg van een waterzuiveringsstation aan de Kerkstraat te à la construction d'une station d'épuration des eaux, Kerkstraat, à
Heusden-Zolder, anderdeels, afgifte van een nieuwe voorwaardelijke Heusden-Zolder et, d'autre part, délivrance d'un nouveau permis
vergunning. conditionnel.
Bij arrest nr. 65.961 van 21 april 1997 werd de vordering tot Par arrêt n° 65.961 du 21 avril 1997, la demande de suspension de
schorsing van de tenuitvoerlegging van het bestreden besluit l'exécution de l'arrêté attaqué a été rejetée et cet arrêt a été
verworpen, en van dat arrest werd op 27 april 1997 kennisgegeven aan notifié aux parties le 27 avril 1997, de même qu'ont été portées à
de partijen, die tevens in kennis werden gesteld van alle ter zake leur connaissance toutes les dispositions pertinentes attirant
dienende bepalingen waarbij werd gewezen op de gevolgen van het l'attention sur les conséquences de la non-introduction d'une demande
verzuim een verzoek tot voortzetting van de rechtspleging in te dienen de poursuite de la procédure dans le délai de trente jours de la
binnen een termijn van dertig dagen na kennisgeving van het arrest. notification de l'arrêt.
De gemeente Heusden-Zolder heeft geen dergelijk verzoek tot La commune de Heusden-Zolder n'a pas introduit une telle demande de
voortzetting van de rechtspleging ingediend binnen de voormelde poursuite de la procédure dans le délai de trente jours précité.
termijn van dertig dagen.
Geconfronteerd met de toepassing van artikel 17, § 4ter, van de Confrontée à l'application de l'article 17, § 4ter, des lois
gecoördineerde wetten op de Raad van State, naar luid waarvan « ten coordonnées sur le Conseil d'Etat, aux termes duquel « il existe dans
aanzien van de verzoekende partij [...] een vermoeden van afstand van le chef de la partie requérante une présomption de désistement
geding [geldt] wanneer de verzoekende partij, nadat de vordering tot d'instance lorsque, la demande de suspension d'un acte ou d'un
schorsing van een akte of een reglement afgewezen is, geen verzoek tot règlement ayant été rejetée, la partie requérante n'introduit aucune
voortzetting van de rechtspleging indient binnen een termijn van demande de poursuite de la procédure dans un délai de trente jours à
dertig dagen die ingaat met de kennisgeving van het arrest », voert de compter de la notification de l'arrêt », la commune de Heusden-Zolder
gemeente Heusden-Zolder onder andere aan dat voormeld artikel de
artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt daar normalerwijze zowel in soutient notamment que l'article précité viole les articles 10 et 11
de la Constitution en ce que l'expression de la volonté de la partie
au procès est normalement requise pour le désistement d'instance tant
en ce qui concerne les procédures devant les tribunaux ordinaires
de procedures voor de gewone rechtbanken (artikel 824 van het (article 824 du Code judiciaire) qu'en ce qui concerne les litiges
Gerechtelijk Wetboek) als voor de geschillen bij de Raad van State dont est saisi le Conseil d'Etat, et en ce qu'en l'espèce, la partie
voor de afstand van geding de wil van de procespartij vereist is en requérante est traitée de manière discriminatoire puisqu'un
zij thans discriminerend wordt behandeld omdat haar een afstand van désistement d'instance lui est imposé alors qu'elle n'en a nullement
geding wordt opgelegd zonder dat de wil daartoe in de verste verte manifesté le souhait et que cette différenciation n'est pas
aanwezig is en voor dat onderscheid geen redelijke verantwoording bestaat. raisonnablement justifiée.
III. De rechtspleging voor het Hof III. La procédure devant la Cour
Bij beschikking van 8 april 1998 heeft de voorzitter in functie de Par ordonnance du 8 avril 1998, le président en exercice a désigné les
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi spéciale
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage.
Op 30 april 1998 hebben de rechters-verslaggevers G. De Baets en P. Martens, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de voornoemde organieke wet, de voorzitter ervan in kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht aan het Hof voor te stellen de zaak af te doen met een arrest van onmiddellijk antwoord op voormelde prejudiciële vraag. Overeenkomstig artikel 72, tweede lid, van de organieke wet is van de conclusies van de rechters-verslaggevers aan de partijen in het bodemgeschil kennisgegeven bij op 4 mei 1998 ter post aangetekende brieven. Memories met verantwoording werden ingediend door : Le 30 avril 1998, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi organique précitée, les juges-rapporteurs G.De Baets et P. Martens ont informé le président qu'ils pourraient être amenés à proposer à la Cour de mettre fin à l'examen de l'affaire par un arrêt de réponse immédiate à la question préjudicielle précitée. Les conclusions des juges-rapporteurs ont été notifiées aux parties dans l'instance principale conformément à l'article 72, alinéa 2, de la loi organique, par lettres recommandées à la poste le 4 mai 1998. Des mémoires justificatifs ont été introduits par :
- de gemeente Heusden-Zolder, Heldenplein 1, 3550 Heusden-Zolder, bij - la commune de Heusden-Zolder, Heldenplein 1, 3550 Heusden-Zolder,
op 19 mei 1998 ter post aangetekende brief; par lettre recommandée à la poste le 19 mai 1998;
- de Vlaamse Regering, Martelaarsplein 19, 1000 Brussel, bij op 19 mei - le Gouvernement flamand, place des Martyrs 19, 1000 Bruxelles, par
1998 ter post aangetekende brief. lettre recommandée à la poste le 19 mai 1998.
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour.
IV. In rechte IV. En droit
Ten aanzien van de omvang van de prejudiciële vraag Quant à l'étendue de la question préjudicielle
1. In haar memorie met verantwoording werpt de gemeente Heusden-Zolder 1. Dans son mémoire justificatif, la commune de Heusden-Zolder dénonce
vooreerst op dat de Raad van State in zijn arrest nr. 72.718 van 25 d'abord le fait que le Conseil d'Etat, dans son arrêt n° 72.718 du 25
mars 1998 par lequel est posée la question préjudicielle
maart 1998, waarbij bovenstaande prejudiciële vraag werd gesteld, in susmentionnée, a refusé, en violation de l'article 26 de la loi
strijd met artikel 26 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, de soumettre à la
Arbitragehof geweigerd heeft artikel 17, § 4ter, van de gecoördineerde Cour le contrôle de l'article 17, § 4ter, des lois coordonnées sur le
wetten op de Raad van State door het Hof te laten toetsen aan de Conseil d'Etat au regard des articles 10 et 11 de la Constitution, lus
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, gelezen in samenhang met artikel 6 en combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne des droits
van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Zij wenst dan de l'homme. Elle souhaite dès lors que la Cour étende son contrôle à
ook dat het Hof de toetsing uitbreidt tot artikel 6 van het Europees l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, comme
Verdrag voor de Rechten van de Mens, zoals door haar gevraagd in de elle l'avait demandé au cours de la procédure devant le Conseil
rechtspleging voor de Raad van State. d'Etat.
2. De partijen voor het Hof vermogen niet de toepassing die door de 2. Les parties devant la Cour ne sont pas autorisées à mettre en cause
rechtscolleges is gemaakt van artikel 26, § 2, van de bijzondere wet l'application que les juridictions font de l'article 26, § 2, de la
van 6 januari 1989, in het geding te brengen. loi spéciale du 6 janvier 1989.
De vraag van de gemeente Heusden-Zolder moet worden verworpen. La demande de la commune de Heusden-Zolder doit être rejetée.
Ten gronde Quant au fond
3. Artikel 17, § 4ter, van de gecoördineerde wetten op de Raad van 3. L'article 17, § 4ter, des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat
State bepaalt : dispose :
« Ten aanzien van de verzoekende partij geldt een vermoeden van « Il existe dans le chef de la partie requérante une présomption de
afstand van geding wanneer de verzoekende partij, nadat de vordering désistement d'instance lorsque, la demande de suspension d'un acte ou
tot schorsing van een akte of een reglement afgewezen is, geen verzoek d'un règlement ayant été rejetée, la partie requérante n'introduit
tot voortzetting van de rechtspleging indient binnen een termijn van aucune demande de poursuite de la procédure dans un délai de trente
dertig dagen die ingaat met de kennisgeving van het arrest. » jours à compter de la notification de l'arrêt. »
De prejudiciële vraag betreft de bestaanbaarheid van die bepaling met La question préjudicielle porte sur la compatibilité de cette
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. disposition avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
4. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. 4. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé.
5. Het door artikel 17, § 4ter, ingestelde verschil in behandeling 5. La différence de traitement, instaurée par l'article 17, § 4ter,
tussen de verzoekende partij voor de Raad van State wier vordering tot entre, d'une part, la partie requérante devant le Conseil d'Etat dont
schorsing van een akte of een reglement is afgewezen, en de overige la demande de suspension d'un acte ou d'un règlement a été rejetée et,
procespartijen, zowel voor de Raad van State als voor de gewone d'autre part, les autres parties au procès, tant devant le Conseil
rechtscolleges, bestaat erin dat ten aanzien van eerstgenoemde een d'Etat que devant les juridictions ordinaires, consiste dans le fait
onweerlegbaar vermoeden van afstand van geding geldt indien zij geen qu'il existe, dans le chef de la première, une présomption légale
verzoek tot voortzetting van de rechtspleging indient binnen een irréfragable de désistement d'instance lorsqu'elle n'introduit aucune
termijn van dertig dagen die ingaat met de kennisgeving van het arrest demande de poursuite de la procédure dans un délai de trente jours à
en, voor laatstgenoemden, voor de afstand van geding een duidelijke compter de la notification de l'arrêt et que, dans le chef des
wil van de procespartij vereist is, terwijl wettelijke vermoedens in dernières, l'expression de la volonté manifeste de la partie au procès
est requise pour le désistement d'instance, alors que les présomptions
beginsel weerlegbaar zijn. Dat verschil berust op een objectief légales sont en principe réfragables. Cette différence repose sur un
criterium : de hoedanigheid van de procespartij (verzoeker) in een critère objectif : la qualité de la partie au procès (requérant) dans
welbepaalde rechtspleging (te dezen het kort geding) voor de Raad van une procédure déterminée (en l'espèce en référé) devant le Conseil
State. d'Etat.
Dat onderscheid werd ingesteld om de partijen te verplichten om, na Cette distinction a été établie pour contraindre les parties à
afloop van een procedure tot schorsing, na te gaan of het wenselijk is s'interroger, à l'issue d'une procédure en suspension, sur
dat de procedure tot nietigverklaring wordt voortgezet. Het arrest dat l'opportunité de poursuivre la procédure en annulation. L'arrêt
de vordering tot schorsing afwijst, kan immers aanwijzingen bevatten rejetant la demande de suspension peut en effet contenir des
omtrent de vermoedelijke afloop van het geding en kan de verzoeker indications quant à l'issue plausible du litige et être de nature à
ertoe brengen de procedure niet voort te zetten (Gedr. St., Senaat, convaincre le requérant de ne pas poursuivre la procédure (Doc. parl.,
1995-1996, nr. 321/1, pp. 6-7). Bovendien kan tijd worden gewonnen en Sénat, 1995-1996, n° 321/1, pp. 6-7). En outre, cela représente un
kunnen de partijen ertoe worden aangezet de procedure niet onnodig te gain de temps et les parties peuvent être incitées à ne pas poursuivre
rekken (Gedr. St., Senaat, 1995-1996, nr. 321/6, p. 12). Gelet op de inutilement les procédures (Doc. parl., Sénat, 1995-1996, n° 321/6, p.
zware belasting van de rol van de Raad van State, beantwoordt die 12). Eu égard à l'encombrement du rôle du Conseil d'Etat, ce
verschillende behandeling aan een wettig doel. traitement différent poursuit un but légitime.
Het onweerlegbaar wettelijk vermoeden van afstand treedt evenwel eerst
in na het verstrijken van een termijn van dertig dagen, die - evenals La présomption légale irréfragable de désistement n'est cependant
het gevolg dat verbonden is aan het verzuim een verzoek tot acquise qu'à l'expiration d'un délai de trente jours, la partie
voortzetting in te dienen - aan de verzoekende partij wordt requérante étant informée de ce délai et des conséquences liées à la
meegedeeld. Nu de verzoekende partij wel degelijk over de mogelijkheid non-introduction d'une demande de poursuite de la procédure. Dès lors
beschikt om te verhinderen dat het wettelijke vermoeden toepassing que la partie requérante dispose effectivement de la possibilité
vindt, zodat de eventuele afstand van het geding slechts het gevolg is d'empêcher que cette présomption légale trouve à s'appliquer, de sorte
van een stilzwijgende maar niettemin ondubbelzinnige beslissing van de que l'éventuel désistement d'instance ne serait que la conséquence de
verzoekende partij om niet langer in het beroep tot nietigverklaring la décision tacite mais néanmoins non ambiguë de la partie requérante
te volharden, heeft de wetgever een maatregel genomen die pertinent is de ne plus persister dans son recours en annulation, le législateur a
om de hem voor ogen staande doelstelling te bereiken. pris une mesure qui est pertinente pour atteindre l'objectif qu'il
6. Hoe zwaar ook het gevolg van de niet-naleving van de termijn die s'était fixé. 6. Quelque lourde que soit pour la partie requérante la conséquence du
geldt voor de indiening van een verzoek tot voortzetting van de non-respect du délai fixé pour l'introduction d'une demande de
rechtspleging, voor de verzoekende partij moge zijn - zij leidt immers poursuite de la procédure - il conduit en effet à un désistement -,
tot een afstand van het geding -, een dergelijke maatregel is niet
kennelijk onevenredig ten aanzien van de door de wetgever nagestreefde une telle mesure n'est pas manifestement disproportionnée au regard de
doelstelling, die namelijk erin bestaat de duur van de rechtspleging l'objectif poursuivi par le législateur, à savoir réduire la durée de
in te korten en de verzoekende partij ertoe aan te zetten de procedure la procédure et inciter la partie requérante à ne pas poursuivre
niet onnodig te rekken, gelet op het algemene rechtsbeginsel dat de inutilement les procédures, compte tenu du principe général de droit
strengheid van de wet in geval van overmacht of van onoverwinnelijke selon lequel la rigueur de la loi peut être tempérée en cas de force
dwaling kan worden gemilderd, beginsel waarvan de betrokken wet niet majeure ou d'erreur invincible, principe auquel la loi en cause n'a
is afgeweken. De verplichting om binnen de termijn een procedurestuk pas dérogé. L'obligation de transmettre dans les délais une pièce de
in te dienen, waarvan de inhoud zich kan beperken tot de loutere procédure, dont le contenu peut se limiter à la simple confirmation de
bevestiging dat de verzoekende partij in haar vordering volhardt, is ce que la partie requérante persiste dans sa demande, est une exigence
een vormvoorschrift dat, ten aanzien van de voormelde doelstelling, de forme qui n'entraîne pas une charge disproportionnée au regard de
geen onevenredige last teweegbrengt. l'objectif susdit.
7. Uit wat voorafgaat blijkt dat de prejudiciële vraag negatief moet 7. Il ressort de ce qui précède que la question préjudicielle appelle
worden beantwoord. une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 17, § 4ter, van de bij koninklijk besluit van 12 januari 1973 L'article 17, § 4ter, des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées par
gecoördineerde wetten op de Raad van State schendt de artikelen 10 en l'arrêté royal du 12 janvier 1973, ne viole pas les articles 10 et 11
11 van de Grondwet niet. de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 15 juli 1998. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 15 juillet 1998.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
De voorzitter, Le président,
L. De Grève. L. De Grève.
^