← Terug naar "Arrest nr. 31/98 van 18 maart 1998 Rolnummer 1127 In zake : de prejudiciële vraag
over artikel 37 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 4 maart 1991 inzake hulpverlening aan de
jeugd, gesteld door de Jeugdrechtbank te Luik. Het Arb samengesteld uit de
voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de rechters P. Martens, G. De Baets,(...)"
| Arrest nr. 31/98 van 18 maart 1998 Rolnummer 1127 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 37 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 4 maart 1991 inzake hulpverlening aan de jeugd, gesteld door de Jeugdrechtbank te Luik. Het Arb samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de rechters P. Martens, G. De Baets,(...) | Arrêt n° 31/98 du 18 mars 1998 Numéro du rôle : 1127 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 37 du décret de la Communauté française du 4 mars 1991 relatif à l'aide à la jeunesse, posée par le Tribunal de la jeunesse de Lièg La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges P. Martens(...) |
|---|---|
| ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
| Arrest nr. 31/98 van 18 maart 1998 | Arrêt n° 31/98 du 18 mars 1998 |
| Rolnummer 1127 | Numéro du rôle : 1127 |
| In zake : de prejudiciële vraag over artikel 37 van het decreet van de | En cause : la question préjudicielle concernant l'article 37 du décret |
| Franse Gemeenschap van 4 maart 1991 inzake hulpverlening aan de jeugd, | de la Communauté française du 4 mars 1991 relatif à l'aide à la |
| gesteld door de Jeugdrechtbank te Luik. | jeunesse, posée par le Tribunal de la jeunesse de Liège. |
| Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
| samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de | composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges P. |
| rechters P. Martens, G. De Baets, E. Cerexhe, H. Coremans en A. Arts, | Martens, G. De Baets, E. Cerexhe, H. Coremans et A. Arts, assistée du |
| bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vraag | I. Objet de la question préjudicielle |
| Bij vonnis van 30 juni 1997 in zake G. Lechanu en anderen tegen P. | Par jugement du 30 juin 1997 en cause de G. Lechanu et autres contre |
| Hannecart, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen | P. Hannecart, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le |
| op 11 juli 1997, heeft de Jeugdrechtbank te Luik de volgende | 11 juillet 1997, le Tribunal de la jeunesse de Liège a posé la |
| prejudiciële vraag gesteld : | question préjudicielle suivante : |
| « Schendt de bepaling vervat in artikel 37 van het decreet van 4 maart | « La disposition contenue à l'article 37 du décret du 4 mars 1991 |
| 1991 inzake hulpverlening aan de jeugd, dat bepaalt dat enkel de | relatif à l'aide à la jeunesse, qui prévoit que seuls les mineurs de |
| minderjarigen van meer dan 14 jaar voor de jeugdrechtbank een | plus de 14 ans peuvent introduire devant le tribunal de la jeunesse |
| betwisting kunnen indienen betreffende de toestemming in, de weigering | une contestation relative à l'octroi, au refus ou aux modalités |
| van of de nadere regels voor de toepassing van een individuele | d'application d'une mesure d'aide individuelle, ne viole-t-elle pas |
| hulpverlenende maatregel, niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | les articles 10 et 11 de la Constitution et l'article 12 de la |
| en artikel 12 van het Verdrag inzake de rechten van het kind, doordat | Convention des Droits de l'Enfant, en opérant une différence de |
| zij een verschil in behandeling invoert onder de minderjarige kinderen | traitement entre les enfants mineurs selon qu'ils ont plus ou moins de |
| naargelang zij meer of minder dan 14 jaar oud zijn ? » | 14 ans ? » |
| II. De feiten en de rechtspleging in het bodemgeschil | II. Les faits et la procédure antérieure |
| Toen hij in het medisch-pedagogisch instituut Saint-Michel in Spa | Alors qu'il était hébergé à l'institut médico-pédagogique Saint-Michel |
| verbleef, werd aan de verzoeker voor de verwijzende rechter elk | à Spa, le requérant devant le juge a quo s'est vu interdire tout |
| telefonisch contact met zijn vader ontzegd ingevolge een beslissing | contact avec son père, par une décision du directeur de l'aide à la |
| van 15 oktober 1996 van de directeur bij de hulpverlening aan de | jeunesse du 15 octobre 1996. |
| jeugd. Aangezien de verzoeker toen 10 jaar oud was, heeft zijn advocaat een | Le requérant étant alors âgé de 10 ans, son avocat a introduit un |
| beroep tegen die beslissing ingesteld voor de Jeugdrechtbank te Luik. | recours contre cette décision devant le Tribunal de la jeunesse de |
| Alvorens over de ontvankelijkheid van dat beroep uitspraak te doen, | Liège. Avant de statuer sur la recevabilité de ce recours, le Tribunal |
| heeft de Rechtbank de voormelde prejudiciële vraag aan het Hof gesteld. | a posé à la Cour la question préjudicielle précitée. |
| III. De rechtspleging voor het Hof | III. La procédure devant la Cour |
| Bij beschikking van 11 juli 1997 heeft de voorzitter in functie de | Par ordonnance du 11 juillet 1997, le président en exercice a désigné |
| rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 | les juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi |
| van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. | spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. |
| De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was | Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application |
| om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. | des articles 71 ou 72 de la loi organique. |
| Van de verwijzingsbeslissing is kennisgegeven overeenkomstig artikel | La décision de renvoi a été notifiée conformément à l'article 77 de la |
| 77 van de organieke wet bij op 14 augustus 1997 ter post aangetekende | loi organique, par lettres recommandées à la poste le 14 août 1997. |
| brieven. Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is | L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au |
| bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 19 augustus 1997. | Moniteur belge du 19 août 1997. |
| Memories zijn ingediend door : | Des mémoires ont été introduits par : |
| - G. Lechanu, wonende in het medisch-pedagogisch instituut | - G. Lechanu, demeurant à l'institut médico-pédagogique Saint-Michel, |
| Saint-Michel, rue Albin Body 55 te 4900 Spa, bij op 16 september 1997 | rue Albin Body 55 à 4900 Spa, par lettre recommandée à la poste le 16 |
| ter post aangetekende brief; | septembre 1997; |
| - J.-M. Lechanu et zijn echtgenote M.-J. Vellaerts, samenwonende te | - J.-M. Lechanu et son épouse M.-J. Vellaerts, demeurant ensemble à |
| 4030 Grivegnée, rue Vinâve 29, bij op 17 september 1997 ter post | 4030 Grivegnée, rue Vinâve 29, par lettre recommandée à la poste le 17 |
| aangetekende brief; | septembre 1997; |
| - de Franse Gemeenschapsregering, Surlet de Chokierplein 15-17, 1000 | - le Gouvernement de la Communauté française, place Surlet de Chokier |
| Brussel, bij op 25 september 1997 ter post aangetekende brief. | 15-17, 1000 Bruxelles, par lettre recommandée à la poste le 25 |
| Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de | septembre 1997. Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi |
| organieke wet bij op 10 oktober 1997 ter post aangetekende brieven. | organique, par lettres recommandées à la poste le 10 octobre 1997. |
| De Franse Gemeenschapsregering heeft een memorie van antwoord | Le Gouvernement de la Communauté française a introduit un mémoire en |
| ingediend bij op 12 november 1997 ter post aangetekende brief. | réponse, par lettre recommandée à la poste le 12 novembre 1997. |
| Bij beschikking van 18 december 1997 heeft het Hof de termijn | Par ordonnance du 18 décembre 1997, la Cour a prorogé jusqu'au 11 |
| waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 11 juli 1998. | juillet 1998 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. |
| Bij beschikking van 28 januari 1998 heeft het Hof de zaak in | Par ordonnance du 28 janvier 1998, la Cour a déclaré l'affaire en état |
| gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 18 | et fixé l'audience au 18 février 1998, après avoir invité les parties |
| februari 1998, nadat het de partijen had uitgenodigd zich ter | |
| terechtzitting nader te verklaren over de toepassing van artikel 37 in | à s'expliquer à l'audience sur l'application de l'article 37 lorsqu'il |
| geval van tegenstrijdigheid van belangen tussen de minderjarige van | |
| minder dan 14 jaar en zijn ouders of zijn bewaarders. | existe une contrariété d'intérêts entre le mineur de moins de 14 ans |
| et ses parents ou ses gardiens. | |
| Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten | Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats |
| bij op 29 januari 1998 ter post aangetekende brieven. | par lettres recommandées à la poste le 29 janvier 1998. |
| Op de openbare terechtzitting van 18 februari 1998 : | A l'audience publique du 18 février 1998 : |
| - zijn verschenen : | - ont comparu : |
| . Mr. P. Rigaux, advocaat bij de balie te Luik, voor G. Lechanu; | . Me P. Rigaux, avocat au barreau de Liège, pour G. Lechanu; |
| . Mr. F. Frenay, advocaat bij de balie te Luik, voor J.-M. Lechanu en | . Me F. Frenay, avocat au barreau de Liège, pour J.-M. Lechanu et |
| M.- J. Vellaerts; | M.-J. Vellaerts; |
| . Mr. P. Legros, advocaat bij de balie te Brussel, voor de Franse | . Me P. Legros, avocat au barreau de Bruxelles, pour le Gouvernement |
| Gemeenschapsregering; | de la Communauté française; |
| - hebben de rechters-verslaggevers P. Martens en G. De Baets verslag uitgebracht; | - les juges-rapporteurs P. Martens et G. De Baets ont fait rapport; |
| - zijn de voornoemde advocaten gehoord; | - les avocats précités ont été entendus; |
| - is de zaak in beraad genomen. | - l'affaire a été mise en délibéré. |
| De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende | La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants |
| van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. | de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. |
| IV. In rechte | IV. En droit |
| - A - | - A - |
| Memorie van de verzoeker voor de verwijzende rechter | Mémoire du requérant devant le juge a quo |
| A.1. Beweren dat een minderjarige van minder dan 14 jaar over | A.1. Prétendre qu'un mineur de moins de 14 ans n'aurait pas la |
| onvoldoende maturiteit zou beschikken om een beroep in te stellen, zou | maturité suffisante pour introduire un recours reviendrait à octroyer |
| erop neerkomen dat aan de directeur bij de hulpverlening aan de jeugd | au directeur de l'aide à la jeunesse un pouvoir absolu sur le mineur. |
| een absolute macht over de minderjarige zou worden gegeven. Maar een | |
| dergelijk argument zou irrelevant zijn, vermits de minderjarige in het | Mais un tel argument serait irrelevant puisque, dans le cadre de la |
| kader van de procedure voor de jeugdrechtbank wordt bijgestaan door | procédure devant le tribunal de la jeunesse, le mineur est assisté |
| een raadsman die buiten de perken van zijn gewoon mandaat handelt en | d'un conseil agissant en dehors des limites de son mandat habituel et |
| in het kader van een ambtshalve aanstelling is aangewezen. | désigné dans le cadre d'une commission d'office. |
| A.2. Het beroep kan door de raadsman van de minderjarige worden | A.2. Le recours peut être intenté par le conseil du mineur en raison |
| ingesteld wegens de autonomie van zijn mandaat. Het decreet van 4 | de l'autonomie de son mandat. Le décret du 4 mars 1991 confie un rôle |
| maart 1991, en met name artikel 12, § 2, ervan, voorziet in een | particulièrement important au conseil des mineurs, notamment en son article 12, § 2. |
| bijzonder belangrijke rol voor de raadsman van de minderjarigen. | A.3. Ainsi, l'avocat peut suppléer à l'éventuel manque de maturité de |
| A.3. Zo kan de advocaat het eventuele gebrek aan maturiteit van zijn | |
| minderjarige cliënt compenseren, en hij beoordeelt, los van de mening | son client mineur et il apprécie, indépendamment de l'avis de son |
| van zijn cliënt, de opportuniteit om een beroep in te stellen op grond | |
| van artikel 37 van het decreet. Dat is een uniek aspect van het | client, l'opportunité d'introduire un recours sur pied de l'article 37 |
| mandaat van de advocaat. | du décret. Il s'agit là d'un aspect unique du mandat de l'avocat. |
| A.4. Volgens een vaste rechtspraak kan een ambtshalve aangestelde | A.4. Il est d'ailleurs de jurisprudence constante qu'en aucun cas un |
| advocaat in geen geval aan een minderjarige cliënt een ereloon vragen, | avocat désigné d'office ne peut demander d'honoraires à un client |
| zodat hij volkomen vrij blijft ten aanzien van diens aanwijzingen. Het | mineur, afin de lui assurer une totale liberté par rapport aux |
| Gerechtelijk Wetboek zelf heeft een bijzondere plaats voorbehouden aan | injonctions de celui-ci. Le Code judiciaire lui-même a réservé une |
| het mandaat van de advocaat (artikel 440, tweede lid). | place spéciale au mandat de l'avocat (article 440, alinéa 2). |
| A.5. Alle leden van de commissie voor jeugdzaken van de balie te Luik oordelen dat, ingeval de ouders van een minderjarige aan hun kind een advocaat van hun keuze zouden wensen op te leggen, op hun kosten bezoldigd, het bureau van consultatie en verdediging zich daartegen zou verzetten, vermits de advocaat van de minderjarige in het kader van een ambtshalve aanstelling werkt en hij bijgevolg eveneens zijn onafhankelijkheid moet bewaren ten opzichte van de ouders van de minderjarige. Een dergelijke ambtshalve aanstelling geeft zijn volledige betekenis aan de eed van de advocaat, vastgesteld bij artikel 429, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, dat hem verbiedt een zaak aan te raden of te verdedigen die hij naar eer en geweten niet zou geloven rechtvaardig te zijn. A.6. Te dezen, en zowel voor de verzoekende partij voor de verwijzende rechter, die minder dan 14 jaar oud is, als voor zijn zus, die ouder | A.5. L'ensemble des membres de la commission jeunesse du barreau de Liège estime que, dans le cas où les parents d'un mineur souhaiteraient imposer à leur enfant un avocat de leur choix, rémunéré par leurs soins, le bureau de consultation et de défense s'y opposerait, l'avocat du mineur travaillant dans le cadre d'une commission d'office et devant donc garder également son indépendance vis-à-vis des parents du mineur. Une telle commission d'office donne toute sa valeur au serment de l'avocat, prévu à l'article 429, alinéa 2, du Code judiciaire, qui lui interdit de conseiller ou de défendre une cause qu'il ne croirait pas juste en son âme et conscience. A.6. En l'espèce, aussi bien pour le requérant devant le juge a quo, âgé de moins de 14 ans, que pour sa soeur, âgée de plus de 14 ans, le |
| is dan 14 jaar, heeft de raadsman van die twee minderjarigen zijn | conseil de ces deux mineurs a introduit sa requête, non sur la base |
| verzoekschrift ingediend, niet op grond van de aanspraken van zijn | des prétentions de ses clients dont l'âge ne leur permettait pas de |
| cliënten, wier leeftijd het hun onmogelijk maakte hun belangen alleen | déterminer seuls leurs intérêts, mais en s'inspirant de sa conscience |
| te bepalen, maar wel door zich te inspireren op zijn persoonlijk | |
| geweten met betrekking tot de elementen van het dossier. | personnelle eu égard aux éléments du dossier. |
| A.7. Het onderscheid dat door artikel 37 van het decreet wordt | A.7. La distinction opérée par l'article 37 du décret ne se fonde donc |
| ingesteld, steunt bijgevolg op geen enkel objectief criterium, vermits | sur aucun critère objectif puisque le mineur, quel que soit son âge, |
| een minderjarige, ongeacht zijn leeftijd, wordt bijgestaan door een | est assisté d'un conseil indépendant, agissant dans le cadre d'une |
| onafhankelijke raadsman, die optreedt in het kader van een ambtshalve | commission d'office et pouvant ainsi déterminer l'intérêt de l'enfant |
| aanstelling en aldus het belang van het kind kan bepalen, los van de | par-delà les injonctions de ce dernier. |
| aanwijzingen van dat kind. | |
| Memorie van de ouders van de verzoekende minderjarige | Mémoire des parents du mineur requérant |
| A.8. Het decreet steunt op een objectief criterium, doordat het een | A.8. Le décret se fonde sur un critère objectif en faisant une |
| onderscheid maakt naar gelang van de leeftijd van het kind, maar dat | distinction selon l'âge de l'enfant, mais cette différence de |
| verschil in behandeling is niet in redelijkheid verantwoord, vermits | traitement n'est pas raisonnablement justifiée, dès lors qu'on ne voit |
| niet duidelijk is waarom een minderjarige van minder dan 14 jaar niet | pas pour quelle raison un mineur de moins de 14 ans ne pourrait |
| het beroep zou kunnen instellen waarin artikel 37 van het decreet | introduire le recours prévu à l'article 37 du décret s'il dispose |
| voorziet, indien hij over voldoende maturiteit en beoordelingsvermogen beschikt. | d'une maturité et d'un discernement suffisants. |
| A.9. Bovendien beschikt de advocaat over een bijzonder mandaat dat hem | A.9. En outre, l'avocat dispose d'un mandat spécial qui lui permet |
| de mogelijkheid biedt in rechte te treden in het hoger belang van de | d'agir dans l'intérêt supérieur du mineur, même si ce dernier est en |
| minderjarige, zelfs als laatstgenoemde niet akkoord gaat met zijn | désaccord avec son conseil. |
| raadsman. A.10. Artikel 8.1 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens | A.10. L'article 8.1 de la Convention européenne des droits de l'homme |
| bepaalt dat eenieder recht heeft op eerbiediging van zijn privé-leven | prévoit que toute personne a droit au respect de sa vie privée et |
| en zijn gezinsleven alsook van zijn huis en zijn briefwisseling. | familiale ainsi que de son domicile et de sa correspondance. L'article |
| Artikel 13 van hetzelfde Verdrag bepaalt dat eenieder wiens rechten en | 13 de la même Convention prévoit que toute personne dont les droits et |
| vrijheden welke in dat Verdrag zijn vermeld, zijn geschonden, recht | libertés reconnus par la Convention ont été violés a droit à un |
| heeft op daadwerkelijke rechtshulp voor een nationale instantie, zelfs | recours effectif devant une instance nationale, alors même que la |
| indien die schending zou zijn begaan door personen in de uitoefening | violation aurait été commise par des personnes agissant dans |
| van hun ambtelijke functie. | l'exercice de leurs fonctions officielles. |
| A.11. De minderjarige geniet dan ook, zoals iedere andere persoon, het | A.11. Le mineur bénéficie donc, comme toute autre personne, du droit |
| recht op eerbiediging van zijn briefwisseling en, te dezen, het recht | au respect de sa correspondance et, en l'espèce, du droit de pouvoir |
| om met zijn vader een telefoongesprek te mogen voeren. | téléphoner à son père. |
| A.12. Artikel 8.2 van het Europees Verdrag bepaalt dat de in artikel | A.12. L'article 8.2 de la Convention européenne prévoit que la liberté |
| 8.1 verankerde vrijheid kan worden ingeperkt. Te dezen betwist de | consacrée par l'article 8.1 peut être limitée. En l'espèce, le mineur |
| minderjarige die beperking zodat hij, overeenkomstig artikel 13 van | conteste cette limitation, de sorte que, conformément à l'article 13 |
| het Verdrag, een recht van beroep geniet tegen de beslissing die zijn | de la Convention, il bénéficie d'un droit de recours contre la |
| recht beperkt om vrij met zijn vader te corresponderen. | décision restreignant son droit de correspondre librement avec son |
| A.13. Door niet te voorzien in een mogelijkheid, voor de minderjarige, | père. A.13. En ne prévoyant pas de possibilité pour le mineur d'introduire |
| om een beroep in te stellen tegen de beslissing die zijn recht om met | un recours contre la décision limitant son droit de correspondre avec |
| zijn vader te corresponderen beperkt, schendt artikel 37 van het | son père, l'article 37 du décret viole manifestement les articles 10 |
| decreet klaarblijkelijk de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in | et 11 de la Constitution combinés avec les articles 8 et 13 de la |
| samenhang gelezen met de artikelen 8 en 13 van het Europees Verdrag | Convention européenne des droits de l'homme. |
| voor de Rechten van de Mens. Memorie van de Franse Gemeenschapsregering | Mémoire du Gouvernement de la Communauté française |
| A.14. De mogelijkheid die aan de minderjarige wordt geboden om | A.14. La faculté reconnue au mineur de saisir directement le tribunal |
| rechtstreeks bij de jeugdrechtbank bepaalde betwistingen aanhangig te | de la jeunesse de certaines contestations ne peut raisonnablement |
| maken, kan in redelijkheid niet worden verleend dan aan de | l'être qu'aux mineurs dont on est légitimement en droit de penser |
| minderjarigen van wie men op legitieme wijze kan denken dat zij in | |
| staat zijn de gegrondheid van een dergelijke rechtsvordering te | qu'ils sont en mesure d'apprécier le bien-fondé d'une telle action en |
| beoordelen. | justice. |
| A.15. De leeftijd van 14 jaar werd gekozen als drempel voor de | A.15. L'âge de 14 ans a été reconnu en tant que seuil de l'adolescence |
| verantwoordelijke adolescentie. Het is de leeftijd die ook de Vlaamse | responsable. C'est l'âge qui a également été retenu par la Communauté |
| Gemeenschap heeft gekozen in haar decreet van 27 juni 1985 inzake | flamande dans son décret du 27 juin 1985 relatif à l'assistance |
| bijzondere jeugdbijstand (Gedr. St., Franse Gemeenschapsraad, | spéciale à la jeunesse (Doc., Conseil de la Communauté française, |
| 1990-1991, nr. 165/2, p. 14). | 1990-1991, n° 165/2, p. 14). |
| A.16. Door de leeftijd van 14 jaar als spilleeftijd te kiezen, heeft | A.16. En choisissant l'âge de 14 ans comme âge pivot, le législateur |
| de decreetgever een objectief en redelijk criterium van onderscheid | décrétal a choisi un critère de différenciation objectif et |
| aangewend. | raisonnable. |
| Onder 14 jaar is het niet onredelijk te oordelen dat een kind nog niet | En dessous de 14 ans, il n'est pas déraisonnable d'estimer qu'un |
| over voldoende maturiteit beschikt om rechtstreeks bij de | enfant ne dispose pas encore de la maturité suffisante pour saisir |
| jeugdrechtbank een vordering aanhangig te maken betreffende een van de | directement le tribunal de la jeunesse d'une des contestations |
| betwistingen opgesomd in artikel 37 van het decreet van 4 maart 1991. | énumérées à l'article 37 du décret du 4 mars 1991. Il est vrai que |
| Weliswaar kunnen sommige kinderen vroeger dan anderen blijk geven van | certains enfants peuvent faire preuve plus tôt que d'autres de |
| maturiteit en verantwoordelijkheidszin. Het gaat evenwel om heel | maturité et de sens des responsabilités. Il s'agit cependant de cas |
| bijzondere gevallen, terwijl de wetgever algemene en abstracte regelen | tout à fait particuliers alors que le législateur est amené à édicter |
| moet uitvaardigen die bestemd zijn om op een zo groot mogelijk aantal | des règles générales et abstraites, destinées à s'appliquer au plus |
| personen te worden toegepast. | grand nombre de personnes. |
| A.17. Naar analogie zou men kunnen oordelen dat de federale wetgever, | A.17. Par analogie, il serait permis de considérer que le législateur |
| door de leeftijd van de burgerlijke meerderjarigheid vast te stellen | |
| op 18 jaar, eveneens een verschil in behandeling heeft ingevoerd | fédéral, en fixant l'âge de la maturité civile à 18 ans, a également |
| tussen bepaalde categorieën van personen. | |
| In werkelijkheid moet worden geoordeeld dat de vaststelling van de | instauré une différence de traitement entre certaines catégories de |
| leeftijdsgrens boven welke aan een rechtsonderhorige rechtstreeks | personnes. En réalité, il convient de considérer que la fixation du seuil d'âge |
| sommige voorrechten worden verleend, tot de soevereine | au-delà duquel certaines prérogatives sont reconnues directement à un |
| beoordelingsbevoegdheid van de wetgever behoort. Het is een feitelijke | sujet de droit relève de l'appréciation souveraine du législateur. Il |
| beoordeling die aan de toetsingsbevoegdheid van het Hof ontsnapt. | s'agit d'une appréciation de fait qui échappe au contrôle de la Cour. |
| A.18. Artikel 12 van het Verdrag inzake de rechten van het kind | A.18. L'article 12 de la Convention relative aux droits de l'enfant |
| suggereert dat het kind « in de gelegenheid [wordt] gesteld [...] te | suggère qu'il soit donné à l'enfant « la possibilité d'être entendu |
| worden gehoord in iedere gerechtelijke en bestuurlijke procedure die | dans toute procédure judiciaire ou administrative l'intéressant, soit |
| het kind betreft, hetzij rechtstreeks, hetzij door tussenkomst van een | directement, soit par l'intermédiaire d'un représentant ou d'un |
| vertegenwoordiger of een daarvoor geschikte instelling ». | organisme approprié ». |
| Die bepaling voert het recht in voor het kind om te worden gehoord in | Cette disposition instaure le droit pour un enfant d'être entendu dans |
| het kader van een administratieve of gerechtelijke procedure, hetgeen | le cadre d'une procédure administrative ou judiciaire, ce qui |
| niet automatisch het recht inhoudt, voor datzelfde kind, om | n'implique pas automatiquement le droit pour le même enfant d'agir |
| rechtstreeks in rechte te treden. Artikel 12 van het Verdrag is te | directement en justice. L'article 12 de la Convention n'est donc |
| dezen dan ook geenszins relevant. | d'aucune pertinence en l'espèce. |
| A.19. Hoe dan ook moet worden opgemerkt dat die bepaling een | A.19. Quoi qu'il en soit, il faut remarquer que cette disposition |
| alternatief biedt, doordat zij erin voorziet dat het kind moet worden | prévoit une alternative en affirmant que l'enfant doit être entendu |
| gehoord, hetzij rechtstreeks, hetzij door tussenkomst van een | soit directement, soit par l'intermédiaire d'un représentant. Or, il |
| vertegenwoordiger. Blijkens artikel 37 van het decreet bestaat | ressort de l'article 37 du décret que la même alternative existe en |
| hetzelfde alternatief inzake betwistingen betreffende de toekenning, | matière de contestations relatives à l'octroi, au refus ou aux |
| de weigering of de modaliteiten van toepassing van een individuele | modalités d'application d'une mesure individuelle. |
| maatregel. In die aangelegenheid wordt de zaak bij de jeugdrechtbank ofwel | En effet, en cette matière, le tribunal de la jeunesse est saisi soit |
| aanhangig gemaakt door de jongere van meer dan 14 jaar, ofwel door | par le jeune de plus de 14 ans, soit par l'intermédiaire d'un |
| tussenkomst van een vertegenwoordiger. | représentant. |
| A.20. Alle kinderen hebben dus het recht om bij de jeugdrechtbank een | A.20.Tous les enfants ont donc le droit de saisir le tribunal de la |
| betwisting aanhangig te maken betreffende de toekenning, de weigering | jeunesse d'une contestation relative à l'octroi, au refus ou aux |
| of de modaliteiten van toepassing van een individuele maatregel : | modalités d'application d'une mesure individuelle : à partir de 14 |
| vanaf 14 jaar rechtstreeks en onder de 14 jaar onrechtstreeks, door | ans, d'une manière directe, en deçà de 14 ans, indirectement, par |
| tussenkomst van één van de personen die bekleed zijn met het ouderlijk | l'intermédiaire d'une des personnes investies de l'autorité parentale |
| gezag of die de jongere in rechte of in feite onder hun bewaring | ou ayant la garde du jeune en droit ou en fait. |
| hebben. A.21. Vermits artikel 12 van het Verdrag inzake de rechten van het | A.21. L'article 12 de la Convention des droits de l'enfant n'accordant |
| kind het kind niet de bekwaamheid verleent om zelf, rechtstreeks en | pas à l'enfant la capacité de mettre lui-même en oeuvre, directement, |
| zonder tussenkomst, het hem in die bepaling verleende recht in werking | sans intermédiaire, le droit qui lui est reconnu dans cette |
| te stellen, is het ongegrond te betogen dat artikel 37 van het decreet | disposition, il est sans fondement de prétendre que l'article 37 du |
| van 4 maart 1991 ervan afwijkt door aan de minderjarige van minder dan | décret du 4 mars 1991 y déroge en ne reconnaissant pas cette faculté |
| 14 jaar die mogelijkheid niet te verlenen. | au mineur de moins de 14 ans. |
| Memorie van antwoord van de Franse Gemeenschapsregering | Mémoire en réponse du Gouvernement de la Communauté française |
| A.22. De advocaat van de minderjarige beschikt niet over een bijzonder | A.22. L'avocat du mineur ne dispose pas d'un mandat spécial lui |
| mandaat dat hem de mogelijkheid biedt handelingen te stellen die het | |
| kader van het mandaat ad litem te buiten gaan. De stelling die door de | permettant de poser des actes dépassant le cadre du mandat ad litem. |
| andere tussenkomende partijen wordt verdedigd, wordt bestreden door de | La thèse soutenue par les autres parties intervenantes est combattue |
| rechtsleer en tegengesproken door de parlementaire voorbereiding van | par la doctrine et contredite par les travaux préparatoires de la loi |
| de wet van 30 juni 1994. | du 30 juin 1994. |
| De wetgever heeft immers blijk gegeven van een zekere achterdocht ten | En effet, le législateur a fait preuve d'une certaine méfiance à |
| aanzien van de advocaten die zijn aangewezen om een minderjarig kind | l'égard des avocats désignés pour assister un enfant mineur dans le |
| bij te staan in het kader van een echtscheidingsprocedure van zijn | cadre d'une procédure de divorce de ses parents. Par analogie, il doit |
| ouders. Naar analogie moet hetzelfde gelden inzake jeugdbescherming, | en être de même en matière de protection de l'intérêt de l'enfant, |
| vermits het belang van het kind in beide gevallen voorrang moet | celui-ci devant, dans les deux cas, prévaloir. |
| hebben. A.23. In tegenstelling tot hetgeen de derde en de vierde tussenkomende | A.23. Contrairement à ce que soutiennent les troisième et quatrième |
| partij betogen, kan de prejudiciële vraag niet worden uitgebreid tot | parties intervenantes, la question préjudicielle ne peut pas être |
| een eventuele schending van de artikelen 8 en 13 van het Europees | étendue à une éventuelle violation des articles 8 et 13 de la |
| Verdrag voor de Rechten van de Mens, vermits die bepalingen niet zijn | Convention européenne des droits de l'homme, ces dispositions n'étant |
| vermeld in de door de verwijzende rechter gestelde vraag. | pas mentionnées dans la question posée par le juge a quo. |
| De uiteenzetting die de derde en de vierde tussenkomende partij aan de | Il convient donc d'écarter des débats les développements consacrés par |
| schending van die bepalingen wijden, dient dan ook uit de debatten te | les troisième et quatrième parties intervenantes à la violation de ces |
| worden geweerd. | dispositions. |
| A.24. Subsidiair moet worden opgemerkt dat artikel 37 van het decreet van 4 maart 1991 de minderjarige van minder dan 14 jaar geen beroep tegen een beslissing over een maatregel van individuele hulp ontzegt, vermits een dergelijk beroep kan worden ingesteld door één van de personen die het ouderlijk gezag bekleden of die de minderjarige in rechte of in feite onder hun bewaring hebben. A.25. Zoals het Europees Hof in zijn arrest Golder in herinnering heeft gebracht, gelden ten aanzien van het recht op toegang tot het gerecht sommige beperkingen die onlosmakelijk verbonden zijn met de aard ervan en waarvan de organen van het Verdrag enkel de misbruiken vermogen te beoordelen. Dat is met name het geval voor de bijzondere regelingen die de toegang van de minderjarigen of de geesteszieken tot het gerecht beperken. | A.24. A titre subsidiaire, l'article 37 du décret du 4 mars 1991 ne prive pas le mineur de moins de 14 ans d'un recours contre une décision relative à une mesure d'aide individuelle puisqu'un tel recours peut être introduit par l'une des personnes investies de l'autorité parentale ou ayant la garde du mineur en droit ou en fait. A.25. Ainsi que la Cour européenne l'a rappelé dans son arrêt Golder, le droit d'accès à la justice comporte certaines restrictions inhérentes à sa nature et dont les organes de la Convention peuvent seulement contrôler les abus. C'est notamment le cas pour les régimes particuliers limitant l'accès en justice des mineurs ou des aliénés. |
| In dat verband moeten de artikelen 6 en 13 van het Verdrag samen | Il convient, à ce sujet, de rapprocher les articles 6 et 13 de la |
| worden beschouwd. | Convention. |
| A.26. Tot slot voorziet het tweede lid van artikel 8 erin dat de in | A.26. Enfin, l'alinéa 2 de l'article 8 prévoit que la liberté |
| het eerste lid verankerde vrijheid kan worden beperkt. | consacrée par son alinéa 1er peut être limitée. |
| A.27. Artikel 37 van het decreet van 4 maart 1991 miskent de artikelen | A.27. L'article 37 du décret du 4 mars 1991 ne méconnaît donc pas les |
| 8.1 en 13 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens dan ook niet. | articles 8.1 et 13 de la Convention européenne des droits de l'homme. |
| - B - | - B - |
| B.1. Artikel 37 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 4 maart | B.1. L'article 37 du décret de la Communauté française du 4 mars 1991, |
| 1991 inzake hulpverlening aan de jeugd luidt : | relatif à l'aide à la jeunesse, dispose : |
| « De jeugdrechtbank neemt kennis van de betwistingen betreffende de | « Le tribunal de la jeunesse connaît des contestations relatives à |
| toestemming in, de weigering van of de nadere regels voor de | |
| toepassing van een individuele hulpverlenende maatregel, die vóór haar | l'octroi, au refus ou aux modalités d'application d'une mesure d'aide |
| worden gebracht hetzij door één van de personen die de ouderlijke | individuelle portées devant lui, soit par une des personnes investies |
| macht uitoefenen of die de jongere in rechte of in feite onder hun | de l'autorité parentale ou ayant la garde du jeune en droit ou en |
| bewaring hebben, hetzij door de jongere boven de leeftijd van veertien | fait, soit par le jeune de plus de quatorze ans. Le tribunal de la |
| jaar. De jeugdrechtbank maakt een einde aan de betwisting door de | jeunesse met fin à la contestation en obtenant l'accord des parties. |
| partijen tot overeenstemming te brengen. | |
| B.2. Die bepaling voert een verschil in behandeling in tussen twee | B.2. Cette disposition établit une différence de traitement entre deux |
| categorieën van minderjarigen die het beroep dat zij organiseert | catégories de mineurs désireux d'introduire le recours qu'elle |
| wensen in te stellen : diegene die 14 jaar is kan het zelf instellen; | organise : celui qui a 14 ans peut l'introduire lui-même tandis que, |
| voor diegene die minder dan 14 jaar is, kan het beroep enkel worden | pour celui qui a moins de 14 ans, le recours ne peut être introduit |
| ingesteld door de personen die over hem het ouderlijk gezag uitoefenen | que par les personnes qui exercent sur lui l'autorité parentale ou qui |
| of hem in rechte of in feite onder hun bewaring hebben. | ont sa garde, en droit ou en fait. |
| B.3. Blijkens de memorie van toelichting van het decreet van 4 maart | B.3. Il ressort de l'exposé des motifs du décret du 4 mars 1991 que le |
| 1991 heeft de decreetgever de hulpverlening aan de jeugd « uit de | législateur décrétal a entendu « déjudiciariser » l'aide à la jeunesse |
| rechterlijke sfeer willen halen » en heeft hij geoordeeld dat « in | et qu'il a estimé que, « dans la mesure où les problèmes rencontrés |
| zoverre de problemen waarmee de jongeren te kampen hebben, van | par les jeunes sont de nature sociale, il est logique que ce soient |
| maatschappelijke aard zijn, het logisch is dat de instellingen voor | les instances sociales qui interviennent pour les résoudre, et non le |
| maatschappelijk werk - en niet de rechterlijke macht - optreden om ze | pouvoir judiciaire » (Doc., Conseil de la Communauté française, n° |
| op te lossen » (Gedr. St., Franse Gemeenschapsraad, nr. 165, | |
| 1990-1991, nr. 1, p. 4). | 165, 1990-1991, n° 1, p. 4). |
| B.4. Die wil heeft gestalte gekregen in de toekenning aan de adviseur | B.4. Cette volonté s'est traduite en attribuant au conseiller ou au |
| of de directeur bij de hulpverlening aan de jeugd van de bevoegdheid | directeur de l'aide à la jeunesse la compétence de prendre des mesures |
| om maatregelen of beslissingen van individuele hulpverlening te nemen | ou des décisions d'aide individuelle à l'égard d'un jeune âgé de moins |
| ten aanzien van een jongere van minder dan 18 jaar oud, mits artikel 7 | de 18 ans, moyennant le respect de l'article 7 du décret, qui dispose |
| van het decreet in acht wordt genomen, dat bepaalt : | : |
| « Geen beslissing inzake individuele hulpverlening kan door de adviseur worden getroffen zonder de schriftelijke toestemming van de jonge begunstigde, indien hij de leeftijd van veertien jaar heeft bereikt, of, indien hij die leeftijd niet heeft bereikt, van de personen die de jongere in feite onder hun bewaring hebben. De toestemming van de personen die de persoon van het kind beheren is vereist, indien de maatregel die door de adviseur bij toepassing van artikel 36, § 6, wordt getroffen, het kind uit zijn familiaal leefmilieu verwijdert. De toestemming van deze personen is niet vereist, indien ze niet kunnen worden bereikt of indien ze niet opkomen. | « Aucune décision d'aide individuelle ne peut être prise par le conseiller sans l'accord écrit du jeune bénéficiaire s'il a atteint l'âge de quatorze ans ou, s'il n'a pas atteint cet âge, des personnes qui assument en fait la garde du jeune. L'accord des personnes qui administrent la personne de l'enfant est requis si la mesure prise par le conseiller, en application de l'article 36, § 6, retire l'enfant de son milieu familial de vie. L'accord de ces personnes n'est pas requis si elles ne peuvent être atteintes ou si elles sont défaillantes. |
| Wanneer de directeur, bij toepassing van artikel 38 van dit decreet, | Lorsqu'en application de l'article 38 du présent décret, le directeur |
| een hulpverleningsmaatregel aanwendt, worden het kind en zijn | met en oeuvre une mesure d'aide, l'enfant et ses familiers sont |
| leefgenoten bij de maatregel betrokken. » | associés à cette mesure. » |
| B.5. In diezelfde memorie van toelichting is evenwel toegevoegd dat « | B.5. Le même exposé des motifs ajoute toutefois qu'« il convient |
| men streng moet toezien op de waarborgen die moeten worden geboden | d'être strict sur les garanties à offrir lorsque la société est amenée |
| wanneer de samenleving ertoe wordt gebracht dwangmaatregelen te | à envisager des mesures de contrainte » et que « le pouvoir judiciaire |
| overwegen » en dat « de rechterlijke macht de meest geschikte hoeder | demeure le meilleur garant du respect des droits de la défense |
| blijft van de inachtneming van de rechten van de verdediging wanneer | lorsqu'il s'agit de recourir à la contrainte à l'égard de particuliers |
| ten aanzien van particulieren dwang wordt gebruikt » (ibidem). | » (ibidem). |
| B.6. Wat meer bepaald artikel 37 van het decreet betreft, is in de artikelsgewijze bespreking van het ontwerpdecreet het volgende gepreciseerd : « Ouders kunnen akkoord gaan over het principe van een tussenkomst, maar het soort van hulp dat hun wordt voorgesteld, betwisten. Zij kunnen ook menen recht te hebben op een hulp die hun door de adviseur wordt geweigerd. Zo ook kan een jongere van meer dan veertien jaar weigeren in een welbepaald tehuis te worden geplaatst, terwijl hij voor het overige akkoord gaat met het principe dat hij aan de levenssfeer van het gezin wordt onttrokken. Met inachtneming van het recht van de personen, waarop het decreet is gegrondvest, en op straffe overigens dat de hulpverlening voortijdig wordt onderbroken, terwijl zij principieel verantwoord is, diende aan de jongere zelf alsmede aan zijn gezin en zijn leefgenoten de mogelijkheid te worden geboden om in gelijk welk stadium van het proces van toekenning van de hulpverlening een beroep in te stellen tegen ieder voorstel dat hun goedkeuring niet wegdraagt. » (ibidem, | B.6. En ce qui concerne plus particulièrement l'article 37 du décret, il fut précisé, dans le commentaire des articles du décret en projet : « Des parents peuvent être d'accord sur le principe d'une intervention mais contester le type d'aide qui leur est proposé. Ils peuvent aussi estimer avoir droit à une aide qui leur est refusée par le conseiller. De même, le jeune de plus de quatorze ans peut refuser d'être placé dans tel home alors que par ailleurs, il est d'accord sur le principe du retrait de son milieu familial de vie. Il convenait, dans le respect du droit des personnes qui soustend le décret, et sous peine par ailleurs de voir l'aide interrompue prématurément alors qu'elle se justifie dans son principe, d'offrir au jeune lui-même ainsi qu'à sa famille et ses familiers la possibilité d'introduire, à n'importe quel stade du processus d'octroi de l'aide, un recours contre toute proposition qui n'emporte pas leur agrément. » |
| pp. 26 en 27) | (ibidem, pp. 26 et 27). |
| B.7. Hoewel de onbekwaamheid van het minderjarige kind de regel is, is | B.7. Bien que l'incapacité de l'enfant mineur soit la règle, il est |
| het in overeenstemming met de doelstellingen van het decreet om aan de | conforme aux objectifs du décret de permettre au mineur d'introduire |
| minderjarige de mogelijkheid te bieden zelf dat beroep in te stellen indien hij 14 jaar oud is. Een dergelijke maatregel steunt op een objectief en relevant criterium. Door de leeftijd waarop een kind geacht kan worden over voldoende beoordelingsvermogen te beschikken, te bepalen op veertien jaar, heeft de wetgever een maatregel genomen die niet klaarblijkelijk onredelijk is. B.8. Die maatregel zou evenwel onevenredig zijn indien hij zou leiden tot het uitsluiten van ieder beroep met betrekking tot een individuele maatregel ten aanzien van een kind van minder dan veertien jaar. B.9. Artikel 37, eerste lid, sluit een dergelijk beroep niet uit. Ongeacht de leeftijd van de minderjarige kan een beroep worden | lui-même ce recours s'il est âgé de 14 ans. Une telle mesure repose sur un critère objectif et pertinent. En fixant à quatorze ans l'âge auquel un enfant peut être présumé capable de discernement, le législateur a pris une mesure qui n'est pas manifestement déraisonnable. B.8. Cette mesure serait cependant disproportionnée si elle aboutissait à exclure tout recours au sujet d'une mesure individuelle concernant un enfant de moins de quatorze ans. B.9. L'article 37, alinéa 1er, n'exclut pas un tel recours. Quel que |
| ingesteld « door één van de personen die de ouderlijke macht | soit l'âge du mineur, un recours peut être introduit « par une des |
| uitoefenen of die de jongere in rechte of in feite onder hun bewaring | personnes investies de l'autorité parentale ou ayant la garde du jeune |
| hebben ». | en droit ou en fait ». |
| B.10. De beperking van het recht van beroep tot die categorieën van | B.10. La limitation du droit de recours à ces catégories de personnes |
| personen werd in de artikelsgewijze bespreking van het decreet in | a été justifiée comme suit, dans le commentaire des articles du décret |
| ontwerp als volgt verantwoord : | en projet : |
| « Die personen vallen niet volledig samen met de personen wier | « Ces personnes ne se confondent pas entièrement avec les personnes |
| schriftelijke toestemming vereist is krachtens artikel 7 : het leek | dont l'accord écrit est requis en vertu de l'article 7 : il a paru en |
| immers van wezenlijk belang ook de personen die met het ouderlijk | |
| gezag zijn bekleed of die de jongere in rechte onder hun bewaring | effet essentiel de permettre aussi aux personnes investies de |
| hebben, de mogelijkheid te bieden een maatregel te betwisten waartoe | |
| de adviseur heeft beslist, met de schriftelijke toestemming van de | l'autorité parentale ou disposant de la garde en droit de contester |
| jongere van meer dan veertien jaar of van de persoon die de jongere in | une mesure décidée par le conseiller avec l'accord écrit du jeune de |
| feite onder zijn bewaring heeft. Om te voorkomen dat de rechtbank | plus de quatorze ans ou de la personne qui assume la garde en fait du |
| overbelast wordt, hetgeen schadelijk zou zijn voor eenieder, is het | jeune. Afin d'éviter un engorgement du tribunal préjudiciable à tous, |
| enkel de personen die beschikken over een recht over het kind - | seules les personnes disposant d'un droit sur l'enfant - autorité |
| ouderlijk gezag, bewaring in rechte, wat de ouders uitsluit die | parentale, garde en droit, ce qui exclut les parents totalement déchus |
| volledig uit het ouderlijk gezag zijn ontzet - toegestaan om de | - sont admis à porter la contestation devant le tribunal de la |
| betwisting voor de jeugdrechtbank te brengen, afgezien van de personen | jeunesse en plus des personnes visées à l'article 7, alinéa 1er. » |
| bedoeld in artikel 7, eerste lid. » (ibidem, p. 27) | (ibidem, p. 27) |
| B.11. Het is niet onredelijk om, enerzijds, te vermoeden dat de in | B.11. Il n'est pas déraisonnable, d'une part, de présumer que les |
| artikel 37 vermelde personen in de meeste gevallen het best kunnen | personnes mentionnées à l'article 37 sont, dans la plupart des cas, le |
| oordelen of het in het belang van het kind is dat een beroep wordt | mieux à même d'apprécier s'il est de l'intérêt de l'enfant d'exercer |
| ingesteld en, anderzijds, te willen voorkomen dat de jeugdrechtbank | un recours, d'autre part, de vouloir éviter l'encombrement du tribunal |
| overbelast wordt. | de la jeunesse. |
| B.12. Artikel 37 is evenwel niet voldoende om in alle gevallen de | B.12. L'article 37 ne suffit toutefois pas à assurer dans tous les cas |
| bescherming van de belangen van de minderjarige jonger dan 14 jaar te | la protection des intérêts du mineur de moins de 14 ans. Les personnes |
| verzekeren. De erin aangewezen personen om hem te vertegenwoordigen | qui y sont désignées pour le représenter peuvent s'abstenir de saisir |
| kunnen ervan afzien de zaak voor de rechtbank te brengen, met name | le tribunal, notamment parce qu'elles ont un intérêt contraire à celui |
| omdat zij een belang hebben dat strijdig is met dat van de | du mineur. Dans ce cas, des décisions contraires à l'intérêt de |
| minderjarige. In dat geval zullen beslissingen die strijdig zijn met | l'enfant resteront sans contrôle juridictionnel. En ne permettant pas |
| het belang van het kind zonder jurisdictionele controle blijven. Door | à d'autres personnes de saisir le tribunal dans l'intérêt de l'enfant, |
| andere personen niet toe te staan in het belang van het kind een zaak | |
| voor de rechtbank te brengen, beperkt artikel 37 op een onevenredige | l'article 37 limite de manière disproportionnée les droits du mineur |
| manier de rechten van de minderjarige jonger dan 14 jaar. In zoverre | de moins de 14 ans. Dans cette mesure, il viole les articles 10 et 11 |
| schendt het de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | de la Constitution. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| - Artikel 37 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 4 maart | - L'article 37 du décret de la Communauté française du 4 mars 1991 |
| 1991 inzake hulpverlening aan de jeugd schendt de artikelen 10 en 11 | relatif à l'aide à la jeunesse ne viole pas les articles 10 et 11 de |
| van de Grondwet niet, doordat het aan de minderjarige van minder dan | |
| 14 jaar niet toestaat zelf het beroep waarin het voorziet, in te | la Constitution en ce qu'il ne permet pas au mineur de moins de 14 ans |
| stellen. | d'exercer lui-même le recours qu'il organise. |
| - Hetzelfde artikel schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, | - Le même article viole les articles 10 et 11 de la Constitution en ce |
| doordat het, voor de minderjarige van minder dan 14 jaar, in geen | que, en aucun cas, pour le mineur de moins de 14 ans, il ne permet que |
| enkel geval toestaat dat het beroep wordt ingediend door een andere | le recours soit introduit par une personne autre que celles qu'il |
| persoon dan die welke dat artikel aanwijst. | désigne. |
| Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| terechtzitting van 18 maart 1998. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 18 mars 1998. |
| De griffier, | Le greffier, |
| L. Potoms. | L. Potoms. |
| De voorzitter, | Le président, |
| M. Melchior. | M. Melchior. |