Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest Van Het Grondwettelijk Hof van --
← Terug naar "Arrest nr. 68/97 van 6 november 1997 Rolnummer 1098 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 335, § 3, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Hoei. Het Arbitragehof, sameng wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij vonnis van 2(...)"
Arrest nr. 68/97 van 6 november 1997 Rolnummer 1098 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 335, § 3, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Hoei. Het Arbitragehof, sameng wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij vonnis van 2(...) Arrêt n° 68/97 du 6 novembre 1997 Numéro du rôle : 1098 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 335, § 3, alinéa 1 er , du Code civil, posée par le Tribunal de première instance de Huy. La Cour d'arbitrage,
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Arrest nr. 68/97 van 6 november 1997 Arrêt n° 68/97 du 6 novembre 1997
Rolnummer 1098 Numéro du rôle : 1098
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 335, § 3, eerste En cause : la question préjudicielle relative à l'article 335, § 3,
lid, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Rechtbank van eerste alinéa 1er, du Code civil, posée par le Tribunal de première instance
aanleg te Hoei. de Huy.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H.
rechters H. Boel, L. François, G. De Baets, R. Henneuse en M. Bossuyt, Boel, L. François, G. De Baets, R. Henneuse et M. Bossuyt, assistée du
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag I. Objet de la question préjudicielle
Bij vonnis van 26 mei 1997 in zake B. Content tegen B. Fontenelle, Par arrêt du 26 mai 1997 en cause de B. Content contre B. Fontenelle,
waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 4 juni dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 4 juin 1997, le
1997, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Hoei de volgende Tribunal de première instance de Huy a posé la question préjudicielle
prejudiciële vraag gesteld : suivante :
« Schendt artikel 335, § 3, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek de « L'article 335, § 3, alinéa 1er, du Code civil viole-t-il les
artikelen 6 en 6bis van de Grondwet, doordat het een onderscheid articles 6 et 6bis de la Constitution, en tant qu'il établit une
invoert tussen de natuurlijke kinderen wier afstamming van vaderszijde distinction entre les enfants naturels dont la filiation paternelle
later komt vast te staan dan de afstamming van moederszijde, est établie postérieurement à la filiation maternelle d'une part, et
enerzijds, en de kinderen van wie enkel de afstamming van vaderszijde les enfants dont seule la filiation paternelle est établie ou dont la
vaststaat of van wie de afstamming van vaderszijde en de afstamming filiation paternelle et la filiation maternelle sont établies en même
van moederszijde tegelijkertijd komen vast te staan, anderzijds, en temps, d'autre part et en ce qu'il subordonne, à l'accord de la mère,
doordat het het dragen van de naam van de vader door het kind
afhankelijk maakt van de instemming van de moeder ? » le port du nom de son père par l'enfant ? »
II. De rechtspleging II. La procédure
Bij beschikking van 4 juni 1997 heeft de voorzitter in functie de Par ordonnance du 4 juin 1997, le président en exercice a désigné les
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi spéciale
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage.
Op 19 juni 1997 hebben de rechters-verslaggevers R. Henneuse en M. Le 19 juin 1997, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi
Bossuyt, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de voormelde spéciale précitée, les juges-rapporteurs R. Henneuse et M. Bossuyt ont
bijzondere wet, voor het Hof verslag uitgebracht en geconcludeerd dat fait rapport et conclu devant la Cour qu'ils pourraient être amenés à
zij ertoe zouden kunnen worden gebracht aan het Hof voor te stellen de proposer à la Cour de mettre fin à l'affaire, par un arrêt de réponse immédiate.
zaak door een arrest van onmiddellijk antwoord af te doen. Les conclusions des juges-rapporteurs ont été notifiées aux parties
Overeenkomstig artikel 72, tweede lid, van de organieke wet is van de dans l'instance principale conformément à l'article 72, alinéa 2, de
conclusies van de rechters-verslaggevers aan de partijen in het
bodemgeschil kennisgegeven bij op 19 juni 1997 ter post aangetekende la loi organique, par lettres recommandées à la poste le 19 juin 1997.
brieven. De partijen hebben geen memorie aan het Hof overgezonden. Les parties n'ont fait parvenir aucun mémoire à la Cour.
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour.
III. In rechte III. En droit
- A - - A -
De rechters-verslaggevers hebben in hun conclusies geoordeeld dat zij Les juges-rapporteurs ont estimé dans leurs conclusions qu'ils
ertoe zouden kunnen worden gebracht aan het Hof voor te stellen de pourraient être amenés à proposer à la Cour de mettre fin à l'affaire
zaak af te doen met een arrest van onmiddellijk antwoord. par un arrêt de réponse immédiate.
- B - - B -
B.1. De prejudiciële vraag is in hoofdzaak dezelfde als die welke B.1. La question préjudicielle est essentiellement la même que celles
waren gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Leuven bij vonnis qui furent posées par le Tribunal de première instance de Louvain par
van 28 maart 1994 (ingeschreven onder het nummer 784 van de rol van jugement du 28 mars 1994 (inscrite sous le numéro 784 du rôle de la
het Hof), enerzijds, en door de Rechtbank van eerste aanleg te Cour), d'une part, et par le Tribunal de première instance de Courtrai
Kortrijk bij vonnis van 18 januari 1996 (ingeschreven onder het nummer par jugement du 18 janvier 1996 (inscrite sous le numéro 925 du rôle
925 van de rol van het Hof), anderzijds; het Hof heeft op die vragen de la Cour), d'autre part; la Cour a répondu à ces questions par
geantwoord in de respectieve arresten nr. 79/95 van 28 november 1995 arrêts, respectivement, n° 79/95 du 28 novembre 1995 et n° 64/96 du 7
en nr. 64/96 van 7 november 1996. Het Hof is van oordeel dat de thans novembre 1996. La Cour estime qu'il y a lieu de répondre de la même
voorliggende vraag op dezelfde manier dient te worden beantwoord. manière à la présente question.
B.2. De prejudiciële vraag noopt tot een vergelijking van de situatie B.2. La question préjudicielle nécessite une comparaison de la
van een kind geboren buiten het huwelijk wiens afstamming van
vaderszijde vóór de afstamming van moederszijde of gelijktijdig werd situation d'un enfant né hors mariage dont l'établissement de la
vastgesteld, met de situatie van een kind geboren buiten het huwelijk filiation paternelle est antérieur ou concomitant à l'établissement de
wiens afstamming eerst van moederszijde vaststaat en pas nadien van la filiation maternelle, avec la situation d'un enfant né hors mariage
vaderszijde komt vast te staan. In het eerste geval draagt het kind de dont la filiation maternelle est établie avant la filiation
naam van de vader. In het tweede geval krijgt en behoudt het kind de paternelle. Dans le premier cas, l'enfant porte le nom du père. Dans
naam van de moeder, maar de ouders kunnen samen - of een van hen, le second cas, l'enfant reçoit et conserve le nom de la mère, mais les
indien de andere overleden is - in een door de ambtenaar van de père et mère ensemble - ou l'un d'eux, si l'autre est décédé - peuvent
burgerlijke stand opgemaakte akte verklaren dat het kind de naam van déclarer, dans un acte dressé par l'officier de l'état civil, que
zijn vader zal dragen. l'enfant portera le nom de son père.
B.3. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.3. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé.
B.4.1. Artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek is ondergebracht in het B.4.1. L'article 335 du Code civil fait partie du chapitre relatif aux
hoofdstuk betreffende de gevolgen van de afstamming. Het stelt op effets de la filiation. Il fixe de manière générale les règles
algemene wijze de regels van de naamgeving als gevolg van de relatives à l'attribution du nom considérée comme effet de la
afstamming vast. filiation.
B.4.2. Uit de parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde B.4.2. Il ressort des travaux préparatoires de la disposition en cause
bepaling blijkt dat de wetgever heeft overwogen dat de wijziging van que le législateur a considéré que la modification du nom de l'enfant
de naam van het kind wiens afstamming van vaderszijde na die van dont la filiation paternelle a été établie après la filiation
moederszijde wordt vastgesteld, strijdig kan zijn met het belang van maternelle peut être contraire à ses intérêts (Doc. parl., Chambre,
dat kind (Gedr. St., Kamer, 1983-1984, nr. 305/1, pp. 17-18, en Gedr. 1983-1984, n° 305/1, pp. 17-18, et Doc. parl., Sénat, 1984-1985, n°
St., Senaat, 1984-1985, nr. 904-2, pp. 125-126). Op grond daarvan 904-2, pp. 125-126). Sur la base de cette considération, il a disposé
heeft hij bepaald dat de naam van het kind wiens afstamming reeds van que le nom de l'enfant dont la filiation maternelle est déjà établie
moederszijde vaststaat, in beginsel onveranderd blijft wanneer nadien reste en principe inchangé lorsque la filiation paternelle est établie
de afstamming van vaderszijde komt vast te staan. De wetgever heeft à son tour. Le législateur a néanmoins prévu la possibilité de
niettemin voorzien in de mogelijkheid om een naamswijziging door te procéder à un changement de nom, moyennant une déclaration devant
voeren, door het afleggen van een verklaring voor de ambtenaar van de l'officier de l'état civil.
burgerlijke stand.
B.4.3. Gebruik makend van de hem toekomende beoordelingsbevoegdheid, B.4.3. Le législateur, usant du pouvoir d'appréciation qui lui
heeft de wetgever in het raam van de afstamming de naamgeving geregeld appartient, a, en matière de filiation, réglé l'attribution du nom en
met inachtneming van zowel het sociale nut om aan die naam een zekere ayant égard, à la fois, à l'utilité sociale d'assurer à ce nom une
onveranderlijkheid te geven als het belang van degene die de naam certaine fixité et à l'intérêt de celui qui le porte.
draagt. Het is niet onredelijk te bepalen dat, wanneer het kind de naam van Il n'est pas déraisonnable de prévoir que, lorsque l'enfant porte le
zijn moeder draagt omdat de afstamming van moederszijde eerst werd nom de sa mère parce que la filiation maternelle a été d'abord
vastgesteld, de vervanging van die naam door die van de vader enkel établie, la substitution à ce nom de celui du père n'est possible qu'à
nog mogelijk is op voorwaarde dat zowel de vader als de moeder, of een la condition que tant le père que la mère, ou l'un d'eux si l'autre
van hen indien de andere overleden is, daartoe een verklaring afleggen est décédé, fassent une déclaration à cet effet auprès de l'officier
bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. De wetgever mocht ervan de l'état civil. Le législateur a pu partir du principe que les
uitgaan dat de ouders het best het belang van het kind kunnen parents sont le mieux placés pour apprécier l'intérêt de l'enfant,
beoordelen, tot diens meerderjarigheid of ontvoogding. Het is evenmin
onredelijk dat de wetgever, rekening houdend met het maatschappelijk jusqu'à la majorité ou l'émancipation de celui-ci. Il n'est pas
nut van de bestendigheid van de naam, erin heeft voorzien dat in geval déraisonnable non plus, compte tenu de l'utilité sociale de la fixité
van onenigheid tussen de vader en de moeder de reeds aan het kind du nom, que le législateur ait prévu qu'en cas de désaccord entre le
toegekende naam onveranderd zou blijven, veeleer dan de rechter te père et la mère, le nom attribué à l'enfant sera maintenu, plutôt que
laten oordelen. d'accorder un pouvoir d'appréciation au juge.
B.5. Er blijkt niet dat de wetgever met de bepalingen van artikel 335, B.5. Il n'apparaît pas qu'en adoptant les dispositions de l'article
§ 3, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek een maatregel zou hebben 335, § 3, alinéa 1er, du Code civil, le législateur ait pris une
genomen die niet aan een objectief criterium zou beantwoorden en die mesure qui ne reposerait pas sur un critère objectif et qui ne serait
niet adequaat zou zijn. Er blijkt evenmin dat op onevenredige wijze de pas adéquate. Il n'apparaît pas davantage que les droits des
rechten van de betrokkenen zouden worden aangetast. intéressés soient affectés de manière disproportionnée.
B.6. De prejudiciële vraag moet ontkennend worden beantwoord. B.6. Il y a lieu de répondre par la négative à la question préjudicielle.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 335, § 3, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek schendt de L'article 335, § 3, alinéa 1er, du Code civil ne viole pas les
artikelen 10 en 11 (vroegere artikelen 6 en 6bis) van de Grondwet articles 10 et 11 (anciens articles 6 et 6bis) de la Constitution, en
niet, doordat het een onderscheid invoert tussen de natuurlijke tant qu'il établit une distinction entre les enfants naturels dont la
kinderen wier afstamming van vaderszijde later komt vast te staan dan filiation paternelle est établie postérieurement à la filiation
de afstamming van moederszijde, enerzijds, en de kinderen van wie maternelle d'une part, et les enfants dont seule la filiation
enkel de afstamming van vaderszijde vaststaat of van wie de afstamming paternelle est établie ou dont la filiation paternelle et la filiation
van vaderszijde en de afstamming van moederszijde tegelijkertijd komen maternelle sont établies en même temps, d'autre part, et en ce qu'il
vast te staan, anderzijds, en doordat het het dragen van de naam van
de vader door het kind afhankelijk maakt van de instemming van de subordonne, à l'accord de la mère, le port du nom de son père par
moeder. l'enfant.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 6 november 1997. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 6 novembre 1997.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
^