FRANSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

Sociale cohesie

Projectoproep 2015 ONTHAALKANTOOR VOOR NIEUWKOMERS IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

1. INLEIDING

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt al meerdere tientallen jaren een sociale-inclusiebeleid gevoerd, gericht op het onthaal en de integratie van migranten. Het « Programma Integratie - Samenleven » dat in de jaren '90 werd opgestart, heeft geleid tot de begeleiding van heel wat mensen waardoor deze hun plaats hebben gevonden in onze samenleving.

Het sociaal beleid is geëvolueerd en het « Programma Integratie - Samenleven » kon worden verfijnd, wat in 2004 leidde tot het « decreet betreffende sociale cohesie ».

Het Programma Integratie - Samenleven richtte zich op de behoeften van de migranten van de tweede en de derde generatie. Het decreet betreffende sociale cohesie daarentegen zorgde voor de invoering van een globaler beleid gericht op sociale inclusie en goed samenleven.

Vandaag financiert het decreet betreffende sociale cohesie in 13 gemeenten vrijwel 300 verenigingen die als doel hebben iedereen in de mogelijkheid te stellen zijn plaats in de maatschappij te vinden en het leven in de wijken te pacificeren.

De rol van Brussel als toegangspoort tot het Belgisch migratiesysteem ziet zich steeds opnieuw bevestigd. Zo ving Brussel in 2010 een derde van de personen op die dat jaar waren ingeweken en in 2013 diende het Gewest te voorzien in het onthaal van ruim 40.000 nieuwkomers, van wie vrijwel de helft uit niet-Europese landen. Sommige wijken hebben meer dan andere de druk ondergaan die de aanwezigheid van deze nieuwe migranten veroorzaakt, maar alleen al op schaal van de negentien gemeenten is één inwoner op tien onlangs aangekomen uit het buitenland. Deze nieuwe Brusselaars hebben een zeer verscheiden sociologisch profiel en de uitdagingen verbonden aan het onthaal van deze nieuwe bevolking kunnen niet worden onderschat.

Bovenop het sociale cohesiebeleid stemde het Franstalig Brussels Parlement in juli 2013 een decreet met betrekking tot het opvangtraject voor nieuwkomers.

Het College van de Franse Gemeenschapscommissie hechtte in april 2014 en in maart 2015 zijn goedkeuring aan de uitvoeringsbesluiten van dit decreet.

Deze projectoproep heeft als doel het beleid te ontplooien dat zich toespitst op de globaliteit van de onthaalproblematiek en op de noodzakelijke netwerken met de bevoegde operatoren inzake maatschappelijke hulp, kinderopvang, huisvesting, gezondheid enz.

2. DOELSTELLINGEN

Personen die zich duurzaam vestigen in België, hebben hun eigen behoeften die specifiek verband houden met hun statuut van « nieuwkomer »: bijzondere administratieve verplichtingen, een gebrekkige kennis van het Frans, ze zijn niet vertrouwd met een aantal gangbare culturele gewoonten, problemen met de erkenning van hun beroepsvaardigheden, een gebrek aan inzicht in de rol van de school en in de taak van de ouders van leerlingen in het onderwijsgebeuren of problemen die voortvloeien uit sociaal en cultureel isolement. Het opvangbeleid van de nieuwkomers is erop gericht een eerste antwoord te bieden op deze specifieke behoeften en hun emancipatie te bevorderen.

Het opvangtraject is gestoeld op een geheel van acties gecoördineerd door de onthaalkantoren om de nieuwkomers te responsabiliseren voor de uitdagingen die gekoppeld zijn aan hun integratie in België, hen te helpen in België een volledig autonoom leven te leiden en hun sociale, economische en culturele participatie te versterken.

De onthaalkantoren staan in voor de uitvoering van het eerste en het tweede luik van het onthaaltraject. Zij reiken het opvolgingsattest uit dat bedoeld wordt in artikel 7 van het Decreet.

Het onthaaltraject zal worden vastgesteld op basis van de individuele behoeften van de personen.

De doelgroep van het onthaalkantoor omvat uitsluitend nieuwkomers. Een nieuwkomer is een buitenlandse persoon ouder dan 18 jaar die sinds minder dan drie jaar wettelijk in België verblijft, ingeschreven is in het vreemdelingenregister van een gemeente van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en beschikt over een verblijfsvergunning van meer dan drie maanden.

Het onthaaltraject heeft tot doel om de begunstigden individueel te begeleiden, zodat zij een zelfstandig leven kunnen leiden en hun sociale, economische en culturele participatie verhogen. Het omvat een eerste luik en een tweede luik. Het is gratis.

Het eerste luik van het onthaaltraject omvat het onthaal, een sociale balans en een taalbalans.

Het onthaal komt erop neer dat de begunstigde informatie krijgt over het onthaaltraject en de operatoren die hiervoor instaan. Verder wordt in een tijdsbestek van 10 uren ook relevante informatie verstrekt over de rechten en plichten die gelden voor alle inwoners van België.

De sociale balans heeft tot doel te peilen naar de sociale en economische noden en verworvenheden van de begunstigde alsook naar zijn kennis van het onhaalland. Het gaat meer bepaald om de noden op het vlak van huisvesting, bestaansmiddelen, gezondheidszorg, socioprofessionele inschakeling, kinderopvang en school. De begunstigde krijgt eveneens informatie over de beschikbare steunmaatregelen.

De taalbalans heeft tot doel te peilen naar de noden en verworvenheden van de begunstigde op het vlak van lezen en schrijven en de kennis van de Franse taal.

Het tweede luik van het onthaaltraject omvat een geïndividualiseerd project dat in een onthaalovereenkomst wordt gegoten. Wanneer uit de sociale balans of de taalbalans gebleken is dat er specifieke noden zijn op het vlak van begeleiding of opleiding, dan moet het onthaalkantoor aan de begunstigde een onthaal- en begeleidingsovereenkomst voorstellen.

In de onthaalovereenkomst wordt met de begunstigde een individueel begeleidings- en opleidingsprogramma vastgelegd, samen met te bereiken doelstellingen. Zij legt tevens de rechten en plichten van de partijen vast.

Het begeleidingsprogramma beoogt de nieuwkomer te ondersteunen en op te volgen bij het vervullen van administratieve formaliteiten, indien de sociale balans heeft uitgewezen dat op dit vlak noden bestaan, en hem door te verwijzen naar de actoren die actief zijn op het gebied van opleiding en tewerkstelling.

De taalopleidingen zijn gericht op het aanleren van de Franse taal en eventueel op het leren lezen en schrijven.

De opleidingen over burgerschap, met een duur van minstens 50 uren, bieden onder meer basisinformatie over de werking van de overheidsinstellingen, de sociale verhoudingen in België en de onthaalmaatschappij.

3. OPDRACHTEN VAN HET ONTHAALKANTOOR

De organisatie van het opvangtraject wordt toevertrouwd aan onthaalbureaus onder de noemer BAPA, vzw's die vallen onder de Franse Gemeenschapsinstellingen die een waaier aan diensten aanbieden, waaronder op zijn minst een onthaal, doorverwijzing en begeleiding van de nieuwkomers. Dit traject bestaat uit twee luiken.

De BAPA hebben als opdracht de beide luiken te ontplooien middels een dienstenaanbod dat tenminste voorziet in onthaal, doorverwijzing en begeleiding van nieuwkomers.

Eerste luik : Onthaal, balans en informatieverstrekking over rechten en plichten Het Onthaalkantoor dient alle elementen te organiseren die deel uitmaken van het eerste luik van het onthaaltraject zoals dit wordt omschreven in titel 3 van het uitvoeringsbesluit van 24 april 2014, Het eerste luik van het onthaaltraject omvat het onthaal, een sociale balans en een taalbalans.

De onthaalkantoren moeten over brede periodes de nieuwkomers opvangen die zich bij hen aanmelden. Zij dienen na te gaan of de persoon die zich bij het kantoor aanmeldt, kan worden beschouwd als behorend tot de doelgroep van het onthaaltraject(1). Voor elke persoon die zich aanmeldt aan het onthaal dient het kantoor een administratief dossier te openen op grond waarvan de begunstigden nadien opgevolgd en begeleid kunnen worden.

Het onthaal bestaat uit het verstrekken van informatie aan de begunstigde met betrekking tot de doelstellingen van het onthaaltraject, de inhoud hiervan en de regels die eraan verbonden zijn. Het onthaal omvat eveneens het verstrekken van relevante informatie over de rechten en plichten van elke persoon die in België woont, wat moet gebeuren middels één of meerdere informatiesessies en/of een passende publicatie (cfr. hieronder : informatie omtrent rechten en plichten).

Parallel met dit onthaal wordt aan de begunstigden eveneens een gesprek voorgesteld voor de opmaak van : - een sociale balans, die tot doel heeft te peilen naar de sociale en economische noden en verworvenheden van de begunstigde alsook naar zijn kennis van het onhaalland. Het gaat meer bepaald om de noden op het vlak van huisvesting, bestaansmiddelen, gezondheidszorg, socioprofessionele inschakeling, kinderopvang en school. De begunstigde krijgt eveneens informatie over de beschikbare steunmaatregelen. Deze balans moet dienen om nadien een aangepaste individuele begeleiding voor te kunnen stellen. - een taalbalans waarbij behoeften en verworvenheden van de begunstigde worden onderzocht inzake alfabetisering en de kennis van de Franse taal, zodat deze eventueel een aangepaste vorming met Frans als vreemde taal of voor alfabetisering kan worden voorgesteld.

Daarbij dienen de onthaalkantoren individueel of in groep te informeren over de elementaire aspecten van het burgerschap. Deze informatie over de rechten en plichten moet een tiental uren in beslag nemen en kan hetzij collectief als individueel worden verstrekt. Ze heeft op zijn minst betrekking op de volgende thema's: de rechten en plichten bepaald door de Grondwet, het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de rechten en plichten van de begunstigden op het vlak van gezondheidszorg, huisvesting, mobiliteit, tewerkstelling, opleiding en onderwijs.

Voor de uitvoering van bepaalde onderdelen van het eerste luik kan het kantoor een beroep doen op tolken om de communicatie mogelijk te maken of te vergemakkelijken.

Na afloop van het eerste luik reikt het onthaalkantoor een attest uit betreffende de opvolging van de begunstigde op basis van een model verstrekt door de diensten van het College van de Franse Gemeenschapscommissie.

Tweede luik : Begeleiding, opleidingen over burgerschap en doorverwijzing Het Onthaalkantoor dient een aantal elementen te organiseren die deel uitmaken van het tweede luik van het onthaaltraject zoals dit wordt omschreven in titel 3 van het uitvoeringsbesluit van 24 april 2014, Het tweede luik bestaat uit : - een individuele begeleiding en een doorverwijzing die door het onthaalkantoor moeten worden verzorgd ; - een opleiding over burgerschap die door het kantoor kan worden uitbesteed aan andere operatoren ; - taalopleidingen die moeten worden verzorgd door andere vormingsoperatoren zoals omschreven in artikel 2 van het decreet.

Na afloop van de onthaalfase van het eerste luik, wanneer de sociale balans en/of de taalbalans de behoeften aan begeleiding of opleiding tot uiting hebben gebracht, of wanneer de begunstigde belangstelling toont voor een opleiding over burgerschap stelt het Onthaalbureau een onthaal- en begeleidingsovereenkomst voor.

Deze overeenkomst legt een begeleidings- en opleidingsprogramma vast dat samen met de begunstigde wordt opgesteld, alsook de te bereiken doelstellingen; ze bepaalt eveneens de rechten en plichten van de partijen. Indien deze overeenkomst aanvaard wordt, begeleiden de onthaalkantoren de begunstigde bij de uitvoering hiervan.

Deze overeenkomst kan betrekking hebben op een individuele begeleiding, op de opvolging van een opleiding over burgerschap en op de opvolging van een taalopleiding.

De onthaalkantoren dienen aan de begunstigden een individuele begeleiding voor te stellen die voortvloeit uit de sociale balans die werd opgesteld. Deze begeleiding omvat een continue evolutie van de toestand van de begunstigde als ondersteuning bij de stappen die deze onderneemt (met inbegrip van de opvolging van de opleiding) en doorverwijzing naar andere voorzieningen, bijvoorbeeld inzake socioprofessionele inschakeling.

De opleidingen over burgerschap kunnen worden verstrekt door een personeelslid van het onthaalbureau indien houder is van een opleidingsattest uitgereikt door een erkende opleidingsorganisatie en van een geldig attest voor permanente vorming. Deze kunnen aan een derde worden toevertrouwd indien deze voldoet aan de voorwaarden inzake deskundigheid.(2).

Deze opleidingen die minstens vijftig uren duren, zijn opgebouwd rond nauwkeurige referentiesystemen en handelen op zijn minst over de volgende thema's: de geschiedenis van België met inbegrip van de migratiestromen, de politieke en institutionele organisatie van België, de geografie van België, de sociaal-economische organisatie van België, het Belgische sociale zekerheidssysteem, de organisatie van de arbeidsmarkt en maatschappelijke participatie.

Ze worden verstrekt per groep en in de taal van de begunstigden of in een taal die deze begrijpen.

Voor de opvolging van de taalbalans dient het onthaalkantoor een doorverwijzing te verzorgen naar operatoren voor vormingen Frans als vreemde taal of alfabetisering erkend door de Franse Gemeenschapscommissie.

Om de personen opgevangen door de onthaalkantoren efficiënt te kunnen doorverwijzen en begeleiden, dienen deze te beschikken over nauwkeurige en actuele informatie over de erkende operatoren inzake alfabetisering en vormingen Frans, alsook over cijfers over de beschikbare plaatsen in de verschillende opleidingsformules. De diensten van het College dienen alle gegevens te verzamelen die worden samengebracht in een gegevensbank die up to date gehouden wordt en permanent toegankelijk is voor de onthaalkantoren.

Na afloop van het tweede luik dient het onthaalkantoor in voorkomend geval een attest uit te reiken met betrekking tot de opvolging van de begunstigde aan de hand van een model dat wordt meegedeeld door de diensten van het College van de Franse Gemeenschapscommissie.

Voorwaarden betreffende de uitvoering van de opdrachten De voorwaarden betreffende de uitoefening van hun onthaalopdrachten staan in detail vermeld in de wetteksten (Decreet en uitvoeringsbesluiten). Deze voorwaarden hebben inzonderheid betrekking op : - het behoud van meerdere documenten ; - de documenten verstrekt door de teamleden van het onthaalkantoor bij hun aanwerving (uittreksel van het strafblad (model 1 vrij van correctionele straffen die niet verzoend kunnen worden met de functie en van misdrijven, uitgereikt minder dan een maand vóór de aanwerving) en een kopie van hun diploma's en attesten); - het dossier betreffende de voorlopige en definitieve erkenning, evenals de inspectie- en controleverslagen en de documenten met betrekking tot de procedures voor het opschorten of intrekken van de erkenning ; - de eventuele partnerschapsovereenkomsten met de opleidingsoperatoren ; - de jaarverslagen van de onthaalkantoren ; - de aanwezigheid van een werknemer op de overlegvergaderingen georganiseerd door de diensten van het College ; - de naleving van de normen inzake de kwaliteit en de veiligheid van de gebruikte lokalen.

4. BIJZONDERE ERKENNINGSVOORWAARDEN MET BETREKKING TOT HET PERSONEEL

De onthaalkantoren worden door het College van de Franse Gemeenschapscommissie erkend en gesubsidieerd. Het onthaalkantoor werkt minstens met een als volgt samengesteld team dat aangeworven wordt op basis van een arbeidsovereenkomst en waarvan het aantal leden varieert afhankelijk van het jaarlijkse aantal behandelde individuele dossiers van begunstigden: Naar aanleiding van deze oproep wordt de erkenning verstrekt voor een onthaalkantoor van categorie IV dat jaarlijks 2.000 moet behandelen.

Het onthaalkantoor moet binnen drie maanden na de kennisgeving van de voorlopige erkenningsbeslissing tenminste beschikken over een een basisteam dat beantwoordt aan deze erkenningscategorie. Om een definitieve erkenning te verkrijgen, dient het basisteam aangevuld te worden in functie van het aantal behandelde dossiers.

Het basisteam en het volledige team zijn voor een onthaalkantoor van categorie IV samengesteld als volgt :

Categorie

Jaarlijkse aantal behandelde individuele dossiers van begunstigden

Personeel

IV

Tussen 1501 en 2000

Basisteam: 1 VTE directeur 15 VTE maatschappelijk werkers 1 VTE secretariaat 1 VTE ontvangst

+ 1 VTE / 100 bijkomende dossiers bovenop de voorziene 1.501 dossiers

5. DE SUBSIDI"RING

Het bedrag van de forfaitaire subsidie wordt vastgesteld in categorie 4 voor 2.000 individuele dossiers van begunstigden waarvoor het onthaalkantoor erkend is: Indien het aantal dossiers waarvoor de erkenning is toegekend op het einde van het dienstjaar niet gehaald wordt, dan wordt de subsidie het daaropvolgende jaar aangepast op grond van de onderstaande tabel in functie van het reëel jaarlijks aantal behandelde individuele dossiers van begunstigden.

Categorie

Jaarlijks aantal individuele dossiers van begunstigden waarvoor de erkenning is verleend

Bedrag van de jaarlijkse forfaitaire subsidie

IV

tussen 1501 en 1600

1.341.000 €

tussen 1601 en 1700

1.388.000 €

tussen 1701 en 1800

1.435.000 €

tussen 1801 en 1900

1.482.000 €

tussen 1901 en 2000

1.529.000 €

De jaarlijkse forfaitaire subsidie dekt de personeels- en werkingskosten.

De personeelskosten (basisteam uitgebreid met 1 bijkomende VTE maatschappelijk werker / 100 bijkomende dossiers) mogen niet meer bedragen dan eenenzeventig procent van het bedrag van de jaarlijkse forfaitaire subsidie.

De werkingskosten mogen niet meer dan achtenveertig procent uitmaken van het bedrag dat bestemd is om de personeelskosten te dekken.

De werkingskosten dekken : 1° de kosten voor de opleiding over burgerschap, beperkt tot 50 uur, met inbegrip van de bezoldiging van de opleider indien deze een personeelslid is van het onthaalkantoor;2° de kosten voor tolken;3° de kosten voor het gebruik van de lokalen: huur of maandelijkse aflossingen van een lening;4° de lasten verbonden aan het gebruik van de lokalen, zoals: verzekeringen, water, gas, elektriciteit, telefoon;5° de kosten voor kantoormateriaal, klein kantoormateriaal en informatica;6° de andere werkingskosten. De jaarlijkse forfaitaire subsidie mag niet worden gebruikt voor andere lasten dan deze waarvoor ze is bestemd.

6. WETTEKSTEN EN ADMINISTRATIEVE DOCUMENTEN

De projectoproep vermeldt op beknopte wijze de inhoud van de wetteksten, waarvan wij u verzoeken deze met aandacht te lezen voordat u deze projectoproep beantwoordt. Het betreft drie documenten : - Decreet van de Franse Gemeenschapscommissie van 5 juli 2013 betreffende het onthaaltraject voor nieuwkomers in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest; http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&cn=2013071838&table_name=wet - Besluit 2014/562 van het College van de Franse Gemeenschapscommissie houdende uitvoering van het decreet van de Franse Gemeenschapscommissie van 5 juli 2013 betreffende het onthaaltraject voor nieuwkomers in het Brussels Hoofdstelijk Gewest en de bijlage betreffende de nomenclatuur van de taalopleidingen http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&cn=20140424C3&table_name=wet http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi/article_body.pl?language=fr&caller=summary&pub_date=15-01-21&numac=2015031014 - Besluit 2014/1382 van het College van de Franse Gemeenschapscommissie betreffende de programmatie van de onthaalkantoren voor nieuwkomers en tot wijziging van artikel 29 van het besluit 2014/562 van het College van de Franse Gemeenschapscommissie De vragenlijst en de verschillende documenten die betrekking hebben op de regels verbonden aan deze projectoproep zijn beschikbaar op de website van de Franse Gemeenschapscommissie : www.cocof.be Het decreet, het uitvoeringsbesluit en bijlage, alsook het programmatiebesluit zijn eveneens beschikbaar op de website van de Franse Gemeenschapscommissie.

Franse Gemeenschapscommissie Dienst Sociale Cohesie Paleizenstraat 42 -1030 Brussel.

Tel : 02 800 80 00 Contact : Marie-Pierre DURT - Adviseur - Diensthoofd Sociale Cohesie _______ Nota's (1) De doelgroep van het onthaalkantoor omvat uitsluitend nieuwkomers. Een nieuwkomer is een buitenlandse persoon ouder dan 18 jaar die sinds minder dan drie jaar wettelijk in België verblijft, ingeschreven is in het vreemdelingenregister van een gemeente van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en beschikt over een verblijfsvergunning van meer dan drie maanden. (2) Een overeenkomst moet worden gesloten en bijgehouden