FEDERALE OVERHEIDSDIENST SOCIALE ZEKERHEID

Aanbevelingen over het gebruik van protonpompinhibitoren Het gaat om de volgende moleculen waarvan de onderlijnde ook in generische vorm bestaan : -omeprazol - esomeprazol - lansoprazol - pantoprazol - rabeprazol De indicaties voor goed gebruik van protonpompinhibitoren, (verder afgekort : PPI), zijn enkel : 1° gastro-oesofagale reflux en refluxoesofagitis;2° gastroduodenale ulcera(ties) door het gebruik van niet-steroïdale middelen (verder afgekort : NSAID) bij patiënten met risico op zulke ulcera(ties);3° gastroduodenale ulcera en de eradicatie van Helicobacter pylori (verder afgekort : HP);4° syndroom van Zollinger-Ellison. Voorafgaande opmerkingen : - Er zijn geen therapeutische verschillen tussen protonpomp-inhibitoren onderling. - Meermaals is al gewaarschuwd voor onjuist gebruik van PPI. Functionele dyspepsie zonder typische reflux of zonder een ulcustype pijn is een slechte indicatie voor PPI. Gebruik bij NSAID-behandelde patiënten die geen risico vormen op ulcera(ties) is eveneens af te raden. 1° Gastro-oesofagale reflux en refluxoesofagitis :

Wat zijn typische reflux-klachten ?

Wat zijn frequente reflux-klachten ?

Quels sont les symptômes typiques de reflux ?

Quand les symptômes de reflux sont-ils considérés comme fréquents ?

- pyrosis

Eénmaal per week of vaker. - pyrosis

Une fois par semaine ou plus.

- zure regurgitatie

- régurgitation acide

- branderig gevoel epigastrisch

- sensation de brûlure épigastrique

- Alternatieven voor PPI bij atypische klachten :

Alternatief voor PPI bij weinig frequente klachten : antacidum;

H2-antagonist.

- Alternatives aux IPP en cas de plaintes atypiques :

Alternatives aux IPP en cas de plaintes peu fréquentes : antacides; antagoniste-H2.

Zie Transparantiefiche Maagklachten BCFI 2009 (zie ref 3); alternatief voor PPI : antacidum; H2-antagonist.

Voir Fiche de Transparence CBIP 2009 (réf 3); antacides; antagoniste-H2

- Wanneer men bij atypische klachten toch PPI toedient, riskeert men typische reflux uit te lokken door het fenomeen van rebound-hyperaciditeit na stoppen PPI (zie ref 2).

- Si l'on administre tout de même un IPP pour des plaintes atypiques, on risque d'induire un reflux typique à cause du phénomène d'hyperacidité de rebound après l'arrêt de l'IPP (réf 2).

De endoscopie heeft zijn plaats bij (enkele voorbeelden) : - een patiënt ouder dan 50 jaar vertoont voor de 1e maal refluxklachten; - geen beterschap van refluxklachten na 4 weken behandeling; - alarmsymptomen : vermagering, dysfagie, odynofagie, ferriprieve anemie, braken, epigastrische massa, gastro-intestinale bloeding; - endoscopische opvolging van Barrettmucosa volgens een frequentie aanbevolen door een arts-specialist in gastro-enterologie/inwendige geneeskunde/geriatrie). 1.1. Symptomatische behandeling van gastro-oesofagale reflux, met typische en frequente klachten van reflux, zonder bewijs van oesofagitis :

PPI

dagdosis (mg)

Gastro-oesofagale reflux zonder oesofagitis

IPP

dose journalière (mg)

Reflux gastro-oesophagien sans oesophagite

omeprazol

10 - 20

4 weken en dan stop Eventueel later te herhalen voor een korte periode bij recidief klachten

oméprazole

10 - 20

4 semaines et puis arrêt A répéter éventuellement plus tard pour une courte durée lors de plaintes récidivantes.

esomeprazol

20

ésoméprazole

20

lansoprazol

15 - 30

lansoprazole

15 - 30

pantoprazol

20

pantoprazole

20

rabeprazol

10

rabéprazole

10

1.2. Behandeling van refluxoesofagitis, endoscopisch vastgesteld :

PPI

dagdosis (mg)

Refluxoesofagitis

IPP

dose journalière (mg)

Oesophagite de reflux

omeprazol

20 - 40

4 à 8 weken

oméprazole

20 - 40

4 à 8 semaines

esomeprazol

40

soméprazole

40

lansoprazol

30

lansoprazole

30

pantoprazol

20 - 40 - 80

pantoprazole

20 - 40 - 80

rabeprazol

20

rabéprazole

20

1.3. Symptomatische behandeling van gastro-oesofagale reflux, met typische en frequente klachten van reflux, nà een genezen oesofagitis :

PPI

dagdosis (mg)

Gastro-oesofagale reflux na een genezen oesofagitis

IPP

dose journalière (mg)

Reflux gastro-oesophagien après guérison d'une oesophagite

omeprazol

10 - 20

In periodes en dan stoppen (doel = symptoomcontrole).

Oméprazole

10 B 20

Par périodes et puis arrêt (but = contrôle des symptômes).

esomeprazol

20

ésoméprazole

20

lansoprazol

15 - 30

lansoprazole

15 - 30

pantoprazol

20 - 40

pantoprazole

20 - 40

rabeprazol

10 - 20

rabéprazole

10 - 20

Non-stop PPI behandeling is te vermijden, zo mogelijk. 2° Gastroduodenale ulcera(ties) door NSAID :

PPI

dagdosis (mg)

NSAID

IPP

dose journalière (mg)

AINS

omeprazol

20

Preventief bij een risicopatiënt : gedurende de innames van NSAID. Acute behandeling : 4 - 8 weken.

Oméprazole

20

Prévention chez un patient à risque : pendant la prise de l'AINS. Traitement aigu : 4 - 8 semaines.

esomeprazol

20

ésoméprazole

20

lansoprazol

30

lansoprazole

30

pantoprazol

20

pantoprazole

20

rabeprazol

indicatie niet geregistreerd

rabéprazole

indication non enregistrée

2.1. Preventie van gastroduodenale letsels bij een risicopatiënt die NSAID inneemt. Een risicopatiënt is in één van de volgende situaties : - > 65 jaar; - belangrijke co-morbiditeit; - antecedenten van peptische ulcera; - antecedent van ulcus met complicaties (bloeding; perforatie); - NSAID + corticoïden; - NSAID + acetylsalicylzuur; - NSAID + ander antiplaquettair middel; - NSAID + anticoagulans : coumarine of ander. 2.2. Acute behandeling van gastroduodenale ulcera(ties) tijdens inname van NSAID. Steeds noodzaak tot verderzetting NSAID nagaan. 3° Gastroduodenaal ulcus en HP eradicatie :

PPI

dagdosis (mg)

maagulcus

IPP

dose journalière (mg)

ulcère gastrique

omeprazol

20

4 - 8 weken

oméprazole

20

4 - 8 semaines

esomeprazol

indicatie niet geregistreerd

ésoméprazole

indication non enregistrée

lansoprazol

30

lansoprazole

30

pantoprazol

40

pantoprazole

40

rabeprazol

20

rabéprazole

20

PPI

dagdosis (mg)

duodenumulcus

IPP

dose journalière (mg)

ulcère duodénal

omeprazol

20

4 weken

oméprazole

20

4 semaines

esomeprazol

indicatie niet geregistreerd

ésoméprazole

indication non enregistrée

lansoprazol

30

lansoprazole

30

pantoprazol

40

pantoprazole

40

rabeprazol

20

rabéprazole

20

PPI

dagdosis (mg)

HP eradicatie bij gastroduodenaal ulcus, tesamen met antibiotica

IPP

dose journalière (mg)

éradication d'HP en présence d'un ulcère gastro-duodénal, en association à des antibiotiques

omeprazol

2 x 20

1 week

oméprazole

2 x 20

1 semaine

esomeprazol

2 x 20

ésoméprazole

2 x 20

lansoprazol

2 x 30

lansoprazole

2 x 30

pantoprazol

2 x 40

pantoprazole

2 x 40

rabeprazol

2 x 20

rabéprazole

2 x 20

PPI

dagdosis (mg)

Preventie van nieuwe ulcera zonder een HP-infectie of met HP na mislukte HP eradicatie

IPP

dose journalière (mg)

prévention de nouveaux ulcères en l'absence d'HP ou après tentative non fructueuse d'éradication d'HP

omeprazol

10-20

lange termijn

oméprazole

10-20

à long terme

esomeprazol

indi#catie niet geregistreerd

ésoméprazole

indication non enregistrée

lansoprazol

indicatie niet geregistreerd

lansoprazole

indication non enregistrée

pantoprazol

indicatie niet geregistreerd

pantoprazole

indication non enregistrée

rabeprazol

indicatie niet geregistreerd

rabéprazole

indication non enregistrée

4° Zollinger-Ellison syndroom : Zeer hoge dagdoses, hoger dan hierboven vermeld (posologie volgens specialistisch advies van een arts-specialist in gastro-enterologie/inwendige geneeskunde/geriatrie). Referenties : 1. Haute Autorité de Santé : bon usage du médicament.Les inhibiteurs de la pompe à protons chez l'adulte. Parijs 2009. 2. McColl K et al.Evidence that proton-pump inhibitor therapy induces the symptoms it is used to treat. Gastroenterology 2009; 137 : 20-39. 3. Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie. Transparantiefiche : aanpak van maagklachten. Brussel 2009. 4. Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten : Samenvattingen van de Kenmerken van het Product. Elementen die in het dossier moeten worden bewaard : De diagnostische en therapeutische beslissingen moeten worden vermeld in het patiëntendossier.