16 FEBRUARI 2023. - Decreet betreffende de toegankelijkheidsvoorschriften voor interactieve zelfbedieningsterminals van de stedelijke, voorstedelijke en regionale vervoersdiensten (1)

Het Waals Parlement heeft aangenomen en Wij, Waalse Regering, bekrachtigen hetgeen volgt: HOOFDSTUK 1. - Algemene bepalingen en begripsomschrijving

Artikel 1.Richtlijn (EU) 2019/882 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 betreffende de toegankelijkheidsvoorschriften voor producten en diensten wordt bij dit besluit gedeeltelijk omgezet.

Art. 2.Voor de toepassing van dit decreet wordt verstaan onder : 1° Richtlijn (EU) 2019/882 van 17 april 2019: Richtlijn (EU) 2019/882 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 betreffende de toegankelijkheidsvoorschriften voor producten en diensten;2° personen met een handicap: personen met langdurige fysieke, mentale, intellectuele of zintuiglijke beperkingen die in hun interactie te kampen hebben met diverse drempels die hen kunnen beletten volledig, effectief en op voet van gelijkheid met anderen in de samenleving te participeren;3° product: door middel van een productieproces vervaardigde stof, preparaat of goed, uitgezonderd levensmiddelen, diervoeder, levende planten en dieren, producten van menselijke oorsprong en rechtstreeks met hun toekomstige reproductie verband houdende producten van planten en dieren;4° dienst: dienst als omschreven in artikel 4, punt 1, van Richtlijn 2006/123/EG van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2006 betreffende diensten op de interne markt;5° dienstverlener: natuurlijke of rechtspersoon die een dienst verleent op de markt van de Europese Unie of aanbiedt consumenten in de Unie een dienst te verlenen;6° marktdeelnemer: fabrikant, gemachtigde, importeur, distributeur of dienstverlener;7° consument: natuurlijke persoon die het desbetreffende product koopt of de desbetreffende dienst afneemt voor andere doeleinden dan zijn handels-, bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit;8° micro-onderneming: onderneming met minder dan 10 werknemers en een jaaromzet of een jaarlijks balanstotaal van ten hoogste 2 miljoen EUR of waarvan het jaarlijkse balanstotaal 2 000 000 euro niet overschrijdt;9° geharmoniseerde norm: geharmoniseerde norm als omschreven in artikel 2, punt 1), c), van Verordening (EU) nr.1025/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 betreffende Europese normalisatie, tot wijziging van de Richtlijnen 89/686/EEG en 93/15/EEG van de Raad alsmede de Richtlijnen 94/9/EG, 94/25/EG, 95/16/EG, 97/23/EG, 98/34/EG, 2004/22/EG, 2007/23/EG, 2009/23/EG en 2009/105/EG van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Beschikking 87/95/EEG van de Raad en Besluit nr. 1673/2006/EG van het Europees Parlement en de Raad; 10° technische specificatie: een technische specificatie als omschreven in artikel 2, punt 4), van Verordening (EU) nr.1025/2012, ter nakoming van de op een product of dienst van toepassing zijnde toegankelijkheidsvoorschriften; 11° diensten voor personenvervoer per bus: geregelde diensten voor niet-specifieke categorieën passagiers waarvan de in- of uitstapplaats zich op het grondgebied van een lidstaat bevindt;12° stedelijke en voorstedelijke vervoersdiensten: trein, bus en touringcar, metro, tram en trolleybus die als hoofddoel hebben te beantwoorden aan de behoeften van een stedelijk centrum of een agglomeratie, met inbegrip van een grensoverschrijdende agglomeratie, en aan de behoeften aan vervoer tussen dat centrum of die agglomeratie en de omliggende gebieden;13° regionale vervoersdiensten: trein, bus en touringcar, metro, tram en trolleybus die als hoofddoel hebben te beantwoorden aan de vervoerbehoeften van een regio, met inbegrip van een grensoverschrijdende regio;14° interactieve zelfbedieningsterminals: ticketautomaten die zijn ontworpen om diensten te verlenen waarmee de klant alle fasen van het verkoopproces zelf kan uitvoeren, tot en met de levering van de vervoersbewijzen. HOOFDSTUK 2. - Toepassingsgebied

Art. 3.Onverminderd artikel 14 is dit decreet van toepassing op de stedelijke, voorstedelijke en regionale vervoersdiensten, met uitzondering van het spoorwegvervoer, die na 28 juni 2025 aan de consument worden verleend, voor wat betreft interactieve zelfbedieningsterminals die zich op het grondgebied van het Waalse Gewest bevinden, met uitzondering van die welke zijn geïnstalleerd als integrerend onderdeel van voertuigen en rollend materieel die voor het aanbieden van een of meer onderdelen van deze diensten voor personenvervoer worden gebruikt. HOOFDSTUK 3. - Toegankelijkheidsvoorschriften en vrij verkeer

Art. 4.§ 1. Onverminderd paragraaf 2 en onder voorbehoud van artikel 8 brengen de marktdeelnemers uitsluitend diensten in de handel die in dit decreet bedoeld zijn en die voldoen aan de in bijlage 1, afdeling 1, vastgestelde toegankelijkheidsvoorschriften. § 2. Micro-ondernemingen die diensten aanbieden, worden vrijgesteld van de in paragraaf 1 bedoelde toegankelijkheidsvoorschriften en van elke verplichting in verband met de naleving van die voorschriften. § 3. De Regering geeft micro-ondernemingen de nodige richtsnoeren en instrumenten om de toepassing van de maatregelen te faciliteren. Die instrumenten worden in samenspraak met relevante belanghebbenden uitgevoerd. § 4. Bijlage 2 bij dit decreet bevat een lijst voor de marktdeelnemers met indicatieve voorbeelden van de wijze waarop ertoe kan worden bijgedragen dat aan de toegankelijkheidsvoorschriften in bijlage 1 kan worden voldaan.

Art. 5.Diensten die voldoen aan de voorschriften voor de verstrekking van toegankelijke informatie en van informatie over toegankelijkheid in de zin van de Verordeningen (EG) nr. 261/2004, (EG) nr. 1107/2006, (EG) nr. 1371/2007, (EU) nr. 1177/2010 en (EU) nr. 181/2011, alsmede van de desbetreffende handelingen die zijn vastgesteld op basis van Richtlijn 2008/57/EG, worden geacht aan de overeenkomstige voorschriften van dit decreet te voldoen. Wanneer dit decreet ten opzichte van voornoemde verordeningen en handelingen aanvullende voorschriften bevat, zijn de aanvullende voorschriften geheel van toepassing.

Art. 6.Het Waalse Gewest werpt geen met toegankelijkheidsvoorschriften verband houdende belemmeringen op voor het op zijn grondgebied in de handel brengen van producten of verlenen van diensten die aan dit decreet voldoen. HOOFDSTUK 4. - Verplichtingen van dienstverleners

Art. 7.§ 1. Dienstverleners zorgen ervoor dat zij hun diensten ontwerpen en verlenen in overeenstemming met de toegankelijkheidsvoorschriften vermeld in artikel 4. § 2. Dienstverleners stellen overeenkomstig bijlage 3 de vereiste informatie op en leggen uit op welke manier de diensten aan de toepasselijke toegankelijkheidsvoorschriften voldoen. De informatie wordt het publiek schriftelijk en mondeling ter beschikking gesteld, mede op een manier die toegankelijk is voor personen met een handicap.

Dienstverleners bewaren die informatie zolang de dienst in werking is. § 3. Onverminderd artikel 14 zorgen dienstverleners ervoor dat er procedures worden toegepast die garanderen dat de dienstverlening in overeenstemming met de toepasselijke toegankelijkheidsvoorschriften blijft. Dienstverleners houden op gepaste wijze rekening met veranderingen in de dienstverlening, veranderingen in de toepasselijke toegankelijkheidsvoorschriften en veranderingen in de geharmoniseerde normen of in technische specificaties op basis waarvan wordt verklaard dat een dienst aan de toegankelijkheidsvoorschriften voldoet. § 4. Indien de dienst hiermee niet in overeenstemming is, brengen dienstverleners bedoelde dienst in overeenstemming met de toepasselijke toegankelijkheidsvoorschriften. Voorts brengen dienstverleners, indien de dienst niet aan de toepasselijke toegankelijkheidsvoorschriften voldoet, de bevoegde overheid van het Waalse Gewest hiervan onmiddellijk op de hoogte, waarbij zij in het bijzonder de aard van de non-conformiteit en alle getroffen corrigerende maatregelen uitvoerig beschrijven. § 5. Dienstverleners verstrekken een bevoegde overheid op haar met redenen omkleed verzoek alle benodigde informatie en documentatie ter staving van de conformiteit van de dienst met de toepasselijke toegankelijkheidsvoorschriften. Zij verlenen op verzoek van deze overheid medewerking aan alle maatregelen die worden getroffen om de conformiteit met die voorschriften te waarborgen. Dit verzoek bevat de modaliteiten voor de overmaking van deze informatie. § 6. De Regering bepaalt de in paragraaf 4 bedoelde bevoegde overheid, onverminderd de bevoegdheden van het operationele, administratieve en logistieke kader van de Federale Politie en de Lokale Politie, en preciseert de wijze waarop de informatie aan die overheid wordt meegedeeld. HOOFDSTUK 5. - Fundamentele wijziging van diensten en onevenredige last voor marktdeelnemers

Art. 8.§ 1. De in artikel 4 genoemde toegankelijkheidsvoorschriften zijn uitsluitend van toepassing voor zover de naleving ervan: 1° geen ingrijpende wijziging van een product of dienst vereist, resulterend in een fundamentele wijziging van de wezenlijke aard ervan, en 2° geen onevenredige last voor de betrokken marktdeelnemers oplevert. § 2. Marktdeelnemers voeren een beoordeling uit om te kunnen bepalen of het naleven van de in artikel 4 bedoelde toegankelijkheidsvoorschriften tot een fundamentele wijziging leidt of, overeenkomstig de desbetreffende criteria in bijlage 4, een onevenredige last als bedoeld in paragraaf 1 van dit artikel oplevert. § 3. Marktdeelnemers documenteren de in paragraaf 2 genoemde beoordeling. Marktdeelnemers bewaren alle relevante resultaten gedurende een periode van vijf jaar nadat een dienst voor het laatst op de markt is verleend. De marktdeelnemers verstrekken, naargelang van het geval, aan de markttoezichtautoriteiten of aan de voor het controleren van de conformiteit van diensten verantwoordelijke autoriteiten, op hun verzoek, een exemplaar van de in paragraaf 2 genoemde beoordeling. § 4. Dienstverleners die een beroep doen op paragraaf 1, 2°, vernieuwen voor elke categorie of soort dienst hun beoordeling van de onevenredige last: 1° naar aanleiding van wijziging van de aangeboden dienst;of 2° op verzoek van de voor het controleren van de conformiteit van diensten verantwoordelijke autoriteiten, en 3° in ieder geval, ten minste om de vijf jaar. § 5. Indien een marktdeelnemer uit andere bronnen dan zijn eigen middelen financiering ontvangt ter verbetering van de toegankelijkheid, ongeacht of het om publieke of particuliere financiering gaat, kan hij geen beroep doen op paragraaf 1, 2°. § 6. Marktdeelnemers die voor een specifieke dienst een beroep doen op paragaaf 1, verstrekken informatie daartoe aan de bevoegde markttoezichtautoriteiten of voor het controleren van de conformiteit van diensten verantwoordelijke autoriteiten.

Het eerste lid is niet van toepassing op micro-ondernemingen. § 7. De modaliteiten voor de toepassing van dit artikel worden door de Regering nader bepaald.

Art. 9.Diensten die voldoen aan geharmoniseerde normen of delen daarvan waarvan de referenties in het Publicatieblad van de Europese Unie zijn bekendgemaakt, worden geacht in overeenstemming te zijn met de toegankelijkheidsvoorschriften van dit decreet voor zover deze normen of delen daarvan die voorschriften bestrijken.

Diensten die in overeenstemming zijn met de technische specificaties of delen daarvan, worden geacht in overeenstemming te zijn met de toegankelijkheidsvoorschriften van dit decreet, voor zover deze technische specificaties of delen daarvan die voorschriften bestrijken. HOOFDSTUK 6. - Conformiteit van diensten

Art. 10.§ 1. De Regering zorgt voor de vaststelling, uitvoering en periodieke actualisering van geschikte procedures om: 1° de conformiteit van de diensten met de voorschriften van dit decreet, met inbegrip van de in artikel 8, § 2, bedoelde beoordeling, en volgens de in paragraaf 2 bepaalde procedure te controleren;2° actie te ondernemen naar aanleiding van klachten of meldingen over kwesties in verband met diensten die niet in overeenstemming zijn met de toegankelijkheidsvoorschriften van dit decreet;3° te controleren of de marktdeelnemer de nodige corrigerende maatregelen heeft getroffen. De Regering wijst de bevoegde diensten aan die verantwoordelijk zijn om de conformiteit van de diensten, bedoeld in het eerste lid, 1°, te controleren. Zij bepaalt tevens de procedure voor het indienen van klachten en de diensten die bevoegd zijn deze klachten te behandelen. § 2. Wanneer de marktdeelnemer zich heeft gebaseerd op artikel 8, doen de betrokken markttoezichtautoriteiten bij het uitoefenen van markttoezicht op diensten het volgende: a) zij gaan na of de marktdeelnemer de in artikel 8 bedoelde beoordeling heeft uitgevoerd;b) zij analyseren deze beoordeling en de resultaten ervan, en gaan onder meer na of de criteria van bijlage 4 juist zijn toegepast, en c) zij controleren of aan de toepasselijke toegankelijkheidsvoorschriften wordt voldaan. § 3. De Regering wijst de overheden aan die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de in paragraaf 1 bedoelde procedures met betrekking tot de conformiteit van diensten.

De Regering ziet erop toe dat het publiek op de hoogte is van het bestaan, de verantwoordelijkheden, de identiteit, en de werkzaamheden en beslissingen van de in het eerste lid bedoelde overheden en stelt die informatie op verzoek in toegankelijke formats beschikbaar. HOOFDSTUK 7. - Toegankelijkheidsvoorschriften in andere handelingen van de Unie

Art. 11.Voor de in artikel 3 bedoelde diensten vormen de in bijlage 1 bij dit decreet vermelde toegankelijkheidsvoorschriften verplichte toegankelijkheidsvoorschriften in de zin van artikel 42, § 1, van2014/24/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van overheidsopdrachten en tot intrekking van Richtlijn 2004/18/C, van artikel 60, lid 1, van Richtlijn 2014/25/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van opdrachten in de sectoren water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten en houdende intrekking van Richtlijn 2004/17/C en van artikel 53 van de wet van 17 juni 2016Relevante gevonden documenten type wet prom. 17/06/2016 pub. 14/07/2016 numac 2016021053 bron federale overheidsdienst kanselarij van de eerste minister Wet inzake overheidsopdrachten sluiten inzake overheidsopdrachten.

Diensten waarvan de kenmerken, onderdelen en functies aan de overeenkomstig afdeling 3 vastgestelde toegankelijkheidsvoorschriften in bijlage 1 bij dit decreet voldoen, worden voor wat deze kenmerken, onderdelen en functies betreft geacht te voldoen aan de desbetreffende verplichtingen inzake toegankelijkheid krachtens andere Uniehandelingen dan deze richtlijn, tenzij in die andere handelingen anders wordt bepaald.

Art. 12.Conformiteit met geharmoniseerde normen en technische specificaties, of delen daarvan, die zijn vastgesteld overeenkomstig artikel 15 van Richtlijn (EU) 2019/882 van 17 april 2019, leiden tot een vermoeden van overeenstemming met artikel 24 voor zover deze normen en technische specificaties of delen daarvan aan de toegankelijkheidsvoorschriften van dit decreet voldoen. HOOFDSTUK 8. - Toepasselijke sancties

Art. 13.§ 1. Aan marktdeelnemers kan een administratieve boete worden opgelegd voor de volgende gedragingen: 1° de niet-naleving van artikel 7, § 1, wordt bestraft met een boete tussen 10 000 en 16 000 euro;2° de niet-naleving van artikel 7, § 2, wordt bestraft met een boete tussen 5 000 en 8 000 euro;3° de niet-naleving van artikel 7, § 3, wordt bestraft met een boete tussen 2 500 en 4 000 euro;4° de niet-naleving van artikel 7, § 4, wordt bestraft met een boete tussen 5 000 en 8 000 euro;5° de niet-naleving van artikel 7, § 5, wordt bestraft met een boete tussen 1 250 en 000 000 euro;6° de niet-naleving van artikel 8 wordt bestraft met een boete tussen 2 500 en 4 000 euro. § 2. De bevoegde overheid kan, indien er verzachtende omstandigheden zijn, een administratieve boete opleggen die lager is dan de in paragraaf 1 bedoelde minimumbedragen. § 3. In geval van samenloop van verschillende overtredingen zoals bedoeld in § 1, worden de bedragen van de boetes gecumuleerd zonder dat ze evenwel de dubbel van het maximumbedrag van de zwaarste bestuurlijke boete mogen overschrijden. § 4. In geval van recidive binnen twee jaar na een beslissing waarbij op grond van dit decreet een bestuurlijke boete is opgelegd, mag de nieuwe bestuurlijke boete niet lager zijn dan tweemaal de boete die eerder voor dezelfde overtreding is opgelegd, tenzij de bevoegde overheid van oordeel is dat met verzachtende omstandigheden rekening kan worden gehouden. § 5. De verjaringstermijn voor het opleggen van een bestuurlijke boete wordt vastgesteld op drie jaar vanaf de datum waarop de overtreding is begaan. § 6. De Regering bepaalt de procedure voor het opleggen van een bestuurlijke boete en de procedure voor het instellen van beroep. § 7. Dit artikel is niet van toepassing op aanbestedingsprocedures die onder Richtlijn 2014/24/EU of Richtlijn 2014/25/EU vallen. HOOFDSTUK 9. - Overgangs- en slotbepalingen

Art. 14.Onverminderd paragraaf 2 en tot 28 juni 2030 mogen dienstverleners hun diensten blijven verlenen met gebruikmaking van de producten die zij voor deze datum al rechtmatig gebruikten bij het verlenen van vergelijkbare diensten.

Dienstverleningscontracten die gesloten zijn vóór 28 juni 2025 blijven ongewijzigd doorlopen totdat zij verstrijken, evenwel uiterlijk tot vijf jaar na die datum. § 2. Zelfbedieningsterminals die dienstverleners vóór 28 juni 2025 rechtmatig gebruikten voor het verlenen van diensten, mogen tot het eind van hun economische levensduur gebruikt worden bij het leveren van vergelijkbare diensten, namelijk de periode waarin de terminals operationeel zijn, met een maximum van 28 juni 2035.

Art. 15.Dit decreet treedt in werking op 28 juni 2025.

Kondigen dit decreet af, bevelen dat het in het Belgisch Staatsblad zal worden bekendgemaakt.

Namen, 16 februari 2023.

De Minister-President, E. DI RUPO De Vice-Minister-President en Minister van Economie, Buitenlandse Handel, Onderzoek, Innovatie, Digitale Technologieën, Ruimtelijke Ordening, Landbouw, het "IFAPME", en de Vaardigheidscentra, W. BORSUS De Vice-Minister-President en Minister van Klimaat, Energie, Infrastructuren en Mobiliteit, Ph. HENRY De Vice-Minister-President en Minister van Werk, Vorming, Gezondheid, Sociale Actie, Sociale Economie, Gelijke Kansen en Vrouwenrechten, Ch. MORREALE De Minister van Ambtenarenzaken, Informatica, Administratieve Vereenvoudiging, belast met Kinderbijslag, Toerisme, Erfgoed en Verkeersveiligheid, V. DE BUE De Minister van Huisvesting, Plaatselijke Besturen, en Stedenbeleid, Ch. COLLIGNON De Minister van Begroting en Financiën, Luchthavens en Sportinfrastructuren, A. DOLIMONT De Minister van Leefmilieu, Natuur, Bossen, Landelijke Aangelegenheden en Dierenwelzijn, C. TELLIER _______ Nota (1) Zitting 2022-2023. Stukken van het Waalse Parlement 1139 (2022-2023) Nrs. 1 tot 4.

Volledig verslag, openbare vergadering van 15 februari 2023.

Bespreking.

Stemming.

Bijlage 1. - Toegankelijkheidsvoorschriften voor producten en diensten Afdeling 1. - Toegankelijkheidsvoorschriften voor de in dit decreet

bedoelde diensten Om het te verwachten gebruik van de diensten door personen met een handicap zo veel mogelijk te bevorderen, wordt bij het verlenen van stedelijke, voorstedelijke en regionale vervoersdiensten via zelfbedieningsterminals gezorgd voor het opnemen van functies, werkwijzen, beleid, procedures en veranderingen in de uitvoering van de dienst die gericht zijn op de behoeften van personen met een handicap, en op interoperabiliteit met hulptechnologieën. Daartoe moeten deze interactieve zelfbedieningsterminals die voor het verlenen van de dienst worden gebruikt, toegankelijk zijn overeenkomstig afdeling 2. Afdeling 2. - Toegankelijkheidsvoorschriften voor producten

Producten moeten zodanig worden ontworpen en geproduceerd dat zij het te verwachten gebruik door personen met een handicap zo veel mogelijk bevorderen, en moeten vergezeld gaan, waar mogelijk in of op het product, van toegankelijke informatie over de manier waarop zij werken en over hun toegankelijkheidsfuncties. 1° Voorschriften betreffende informatieverstrekking: a) de informatie over het gebruik van het product die op het product zelf is aangebracht (etiketten, instructies en waarschuwingen) wordt: i) beschikbaar gesteld via meer dan één zintuiglijk kanaal; ii) gepresenteerd op een begrijpelijke manier; iii) gepresenteerd op een voor de gebruikers waarneembare manier; iv) gepresenteerd met gebruikmaking van lettertypes in geschikte grootte en vorm, rekening houdend met de te verwachten gebruiksomstandigheden, alsmede met gebruikmaking van voldoende contrast en een aanpasbare letter-, regel- en alinea-afstand. b) de instructies voor het gebruik van een product, indien die niet op het product zelf zijn aangebracht maar die worden aangeboden bij het gebruik van het product of op een andere wijze zoals via een website, onder meer ten aanzien van de toegankelijkheidsfuncties van het product, hoe ze geactiveerd worden en de interoperabiliteit ervan met hulpvoorzieningen, zijn bij het in de handel brengen openbaar toegankelijk, en worden: i) beschikbaar gesteld via meer dan één zintuiglijk kanaal; ii) gepresenteerd op een begrijpelijke manier; iii) gepresenteerd op een voor de gebruikers waarneembare manier; iv) gepresenteerd met gebruikmaking van lettertypes in geschikte grootte en vorm, rekening houdend met de te verwachten gebruiksomstandigheden, alsmede met gebruikmaking van voldoende contrast en een aanpasbare letter-, regel- en alinea-afstand. v) wat de inhoud betreft, weergegeven in tekstformats die in alternatieve hulpformats kunnen worden omgezet, zodat zij op verschillende manieren en via meer dan één zintuiglijk kanaal kunnen worden aangeboden; vi) vergezeld van een alternatieve weergave van niet-tekstuele inhoud; vii) vergezeld van een beschrijving van de gebruikersinterface van het product (gebruik, bediening en terugkoppeling, invoer en uitvoer), die wordt verstrekt overeenkomstig punt 2; in de beschrijving wordt voor elk punt in punt 2° aangegeven of het product al dan niet van deze functies voorzien is; viii) vergezeld van een beschrijving van de functionaliteit van het product; ix) vergezeld van een beschrijving van de software- en apparatuurinterface voor aansluiting van het product op hulpapparaten; de beschrijving omvat een lijst van dergelijke tegelijkertijd met het product geteste hulpapparaten.

In punt viii worden overeenkomstig punt 2 functies voorgesteld die aangepast zijn aan de behoeften van personen met een handicap. In de beschrijving wordt voor elk punt in punt 2° aangegeven of het product al dan niet van deze functies voorzien is; 2° Ontwerp van de gebruikersinterface en van de functionaliteit: Het product, met inbegrip van zijn gebruikersinterface, bevat kenmerken, elementen en functies waardoor personen met een handicap toegang hebben tot het product, en het product kunnen waarnemen, bedienen, begrijpen en controleren, doordat wordt gezorgd voor het volgende: a) bij een product dat zorgt voor communicatie (waaronder communicatie tussen personen), bediening, informatie, controle en oriëntatie, zijn deze functies via meer dan één zintuiglijk kanaal mogelijk;daartoe behoort het aanbieden van alternatieven voor zien, horen, spraak en tactiele elementen; b) bij een product met een spraakfunctie zijn alternatieven voor spraak en steminvoer aanwezig voor communicatie, bediening, controle en oriëntatie;c) bij een product dat gebruik maakt van visuele elementen zijn de functies flexibele vergroting, helderheid en contrast aanwezig voor communicatie, informatie en bediening, en er is interoperabiliteit met de programma's en hulpapparaten voor navigatie door de interface;d) bij een product dat voor het overbrengen van informatie, het weergeven van een handeling, het vragen om een reactie of het identificeren van elementen gebruik maakt van kleur is er een alternatief voor kleur voorhanden;e) bij een product dat voor het overbrengen van informatie, het weergeven van een handeling, het vragen om een reactie of het identificeren van elementen gebruik maakt van auditieve signalen is er een alternatief voor auditieve signalen voorhanden;f) bij een product dat gebruik maakt van visuele elementen zijn er flexibele manieren voorhanden zijn om de helderheid van het beeld te verbeteren;g) bij een product dat gebruik maakt van auditieve elementen zijn er functies voor volume- en snelheidsregeling door de gebruiker voorhanden, evenals verbeterde audiofuncties, zoals vermindering van geluidsinterferentie van producten in de nabijheid en functies voor een helder geluid;h) bij een product met manuele bediening en controle zijn er alternatieven voor sequentiële controle en alternatieven voor fijnmotorische controle voorhanden, waarbij wordt vermeden dat voor het gebruik simultane controle nodig is, en wordt gebruikgemaakt van via tast te onderscheiden onderdelen;i) het product heeft geen bedieningswijzen waarbij grote reikwijdte en veel kracht nodig zijn;j) het product kan niet tot aanvallen van fotosensitieve epilepsie leiden;k) het product beschermt de privacy van de gebruiker bij het gebruik van de toegankelijkheidsfuncties;l) het product biedt een alternatief voor biometrische identificatie en controle;m) de functionaliteit van het product is consistent en het biedt voldoende en flexibele interactietijd;n) het product is voorzien van software en apparatuur voor aansluiting van het product op hulptechnologieën;o) het product beantwoordt aan de volgende sectorspecifieke voorschriften: i) zelfbedieningsterminals: 1.zijn voorzien van technologie voor het omzetten van tekst in spraak; 2. kunnen worden beluisterd met een eigen koptelefoon;3. geven via meer dan één zintuiglijk kanaal een waarschuwing af indien de gebruiker binnen een gegeven tijd reageren moet;4. bieden de mogelijkheid de tijd waarin voorzien wordt te verlengen;5. bieden voldoende contrast en zijn voorzien van toetsen en bedieningen die via tast te onderscheiden zijn;6. kunnen zonder inschakeling van een toegankelijkheidsfunctie gebruikt worden door gebruikers die de functie nodig hebben om de terminal aan te zetten;7. zijn, indien het product audiosignalen of hoorbare signalen verspreidt, compatibel met in de Unie beschikbare hulpapparaten en technologieën, met inbegrip van gehoortechnologieën als gehoorapparaten, luisterspoelen, cochleaire implantaten en apparatuur voor ondersteund horen;3° ondersteunende diensten (helpdesks, callcenters, technische ondersteuning, bemiddelingsdiensten, opleidingsdiensten) verstrekken via toegankelijke communicatiemethoden informatie over de toegankelijkheid van het product en de compatibiliteit ervan met hulptechnologieën. Afdeling 3. - Toegankelijkheidsvoorschriften voor kenmerken,

onderdelen en functies van producten en diensten overeenkomstig artikel 11, lid 2 Voor het vermoeden dat voldaan is aan de relevante verplichtingen krachtens andere Uniehandelingen ten aanzien van kenmerken, onderdelen of functies van producten en diensten is het volgende vereist: 1° producten: a) de toegankelijkheid van de informatie ten aanzien van hoe een product werkt en welke toegankelijkheidsfuncties het bezit, beantwoordt aan de overeenkomstige elementen in afdeling 2, punt 1°, van deze bijlage, te weten via op het product zelf aangebrachte informatie over het gebruik van het product en via niet op het product aangebrachte instructies voor het gebruik van het product, maar die beschikbaar worden via het gebruik van het product of op een andere manier, bijvoorbeeld via een website;b) de toegankelijkheid van kenmerken, elementen en functies van de gebruikersinterface en het functionaliteitsontwerp van producten beantwoordt aan de overeenkomstige toegankelijkheidsvoorschriften in afdeling 2, punt 2°, van deze bijlage.2° diensten: de toegankelijkheid van de kenmerken, onderdelen en functies van diensten beantwoordt aan de overeenkomstige toegankelijkheidsvoorschriften voor die kenmerken, onderdelen en functies beschreven in de afdelingen over diensten van deze bijlage. Afdeling 4. - Functioneleprestatie-eisen

Teneinde het te verwachten gebruik door personen met een handicap zo veel mogelijk te bevorderen en ingeval de in de afdelingen 1 tot en met 3 vermelde toegankelijkheidsvoorschriften geen betrekking op één of meer functies van het ontwerp en de productie van producten of de verlening van diensten hebben, worden die functies of middelen via conformiteit met de desbetreffende functioneleprestatie-eisen toegankelijk gemaakt.

Deze functioneleprestatie-eisen mogen uitsluitend als alternatief voor één of meer specifieke technische voorschriften worden gebruikt indien er in de toegankelijkheidsvoorschriften naar verwezen wordt, en uitsluitend indien bij toepassing van de desbetreffende functioneleprestatie-eisen voldaan wordt aan de toegankelijkheidsvoorschriften en wordt vastgesteld dat bij het te verwachten gebruik door personen met een handicap het ontwerp en de productie van producten en de verlening van diensten tot gelijkwaardige of verhoogde toegankelijkheid leidt. a) gebruik zonder zicht bij producten of diensten met visuele bedieningswijzen is minstens één bedieningswijze beschikbaar die geen zicht vereist;b) gebruik met beperkt zicht Bij producten of diensten met visuele bedieningswijzen is minstens één bedieningswijze beschikbaar waarmee gebruikers met beperkt zicht het product kunnen bedienen.c) gebruik zonder waarneming van kleur Bij producten of diensten met visuele bedieningswijzen is minstens één bedieningswijze beschikbaar waarvoor de gebruiker geen kleur hoeft te kunnen waarnemen.d) gebruik zonder gehoor Bij producten of diensten met auditieve bedieningswijzen is minstens één bedieningswijze beschikbaar die geen gehoor vereist.e) gebruik met beperkt gehoor Bij producten of diensten met auditieve bedieningswijzen is minstens één bedieningswijze met versterkte audiofuncties beschikbaar waarmee gebruikers met beperkt gehoor het product kunnen bedienen.f) gebruik zonder stemvermogen Bij producten of diensten die steminvoer van gebruikers vereisen, is minstens één bedieningswijze beschikbaar die geen steminvoer vereist. Steminvoer omvat alle met de mond geproduceerde geluiden zoals spraak, fluit- of klikgeluiden. g) gebruik met beperkte manueel-motorische of kracht Bij producten of diensten die manuele handelingen vereisen, is minstens één bedieningswijze beschikbaar waarmee gebruikers het product kunnen gebruiken door middel van alternatieve handelingen die geen fijne motoriek en manuele vaardigheden of gelijktijdige bediening van meer dan één besturingselement vereisen.h) gebruik met beperkte reikwijdte De bedieningselementen van producten bevinden zich binnen het bereik van alle gebruikers.Bij producten of diensten met manuele bedieningswijzen is minstens één bedieningswijze beschikbaar die met beperkte reikwijdte en met beperkte kracht bediend kan worden. i) minimalisering van het risico op het veroorzaken van lichtgevoelige aanvallen Bij producten met visuele bedieningswijzen zijn geen bedieningswijzen beschikbaar waarvan bekend is dat zij lichtgevoelige aanvallen veroorzaken.j) gebruik met beperkt cognitief vermogen Bij deze producten of diensten is minstens één bedieningswijze beschikbaar met functies die het gebruik ervan eenvoudiger en gebruiksvriendelijker maken.k) privacy Bij producten of diensten die functies ten behoeve van de toegankelijkheid bevatten, is minstens één bedieningswijze beschikbaar die bij het gebruik van deze functies ten behoeve van de toegankelijkheid de privacy van de gebruiker waarborgt. Bijlage 2. - Indicatieve niet-bindende voorbeelden van mogelijke oplossingen die bijdragen aan naleving van de toegankelijkheidsvoorschriften in bijlage 1 Afdeling 1. - Voorbeelden betreffende algemene

toegankelijkheidsvoorschriften voor alle producten die onder afdeling 2, van bijlage 1 bij dit decreet vallen

Voorschriften in afdeling 2 van bijlage 1

Voorbeelden

1. Informatieverstrekking

a)

i)

Visuele en tactiele informatie of visuele en auditieve informatie aanbieden over de plaats waar een kaart in een zelfbedieningsterminal moet worden ingevoerd, zodat blinden en doven gebruik kunnen maken van de terminal. ii)

Steeds dezelfde bewoordingen gebruiken, of de informatie een duidelijke en logische structuur geven, zodat personen met een verstandelijke handicap deze beter kunnen begrijpen.

iii)

Zorgen voor een voelbaar reliëfformat of voor een geluid naast een waarschuwende tekst, zodat blinden de waarschuwing kunnen waarnemen.

iv)

Ervoor zorgen dat de tekst kan worden gelezen door personen met een visuele beperking.

b)

i)

Elektronische bestanden ter beschikking stellen die gelezen kunnen worden door computers met schermlezers, zodat blinden de informatie kunnen gebruiken.

ii)

Steeds dezelfde bewoordingen gebruiken, of de informatie een duidelijke en logische structuur geven, zodat personen met een verstandelijke handicap deze beter kunnen begrijpen.

iii)

Instructievideo's van ondertitels voorzien.

iv)

Ervoor zorgen dat de tekst kan worden gelezen door personen met een visuele beperking.

v)

De tekst afdrukken in braille, zodat een blinde deze kan lezen.

vi)

Een diagram aanvullen met een tekstuele beschrijving van de belangrijkste elementen of de belangrijkste handelingen.

vii)

Geen voorbeeld

viii)

Geen voorbeeld

ix)

Een geldautomaat uitrusten met software en een aansluiting voor een koptelefoon waarmee de tekst op het scherm kan worden beluisterd.

2. Ontwerp van de gebruikersinterface en van de functionaliteit

a)

Stem- en tekstinstructies leveren, of voelbare aanduidingen in het toetsenpaneel verwerken zodat blinden of slechthorenden in interactie met het product kunnen treden. b)

Zelfbedieningsterminals met gesproken instructies ook uitrusten met instructies in de vorm van bijvoorbeeld tekst of afbeeldingen, zodat ook doven de vereiste handeling kunnen uitvoeren.

c)

Gebruikers de mogelijkheid bieden een tekst te vergroten, in te zoomen op een bepaald pictogram of het contrast te vergroten, zodat personen met een visuele beperking de informatie kunnen waarnemen.

d)

Gebruikers naast de mogelijkheid om via het drukken op een groene of een rode knop om tussen opties te kiezen, tevens op die knoppen te vermelden wat de opties zijn, zodat mensen die kleurenblind zijn hun keuze kunnen maken.

e)

Wanneer een computer een foutsignaal afgeeft tevens een geschreven tekst of een afbeelding weergeven met de fout in kwestie, zodat het doven duidelijk is dat er een fout is opgetreden.

f)

Extra contrast in beelden op de voorgrond mogelijk maken zodat slechtzienden die kunnen zien.

g)

Telefoongebruikers in staat stellen het geluidsvolume te kiezen en de interferentie met gehoorapparaten verminderen, zodat slechthorenden de telefoon kunnen gebruiken.

h)

Knoppen op aanraakschermen groter maken en ver genoeg van elkaar plaatsen zodat personen met trillende handen ze kunnen bedienen.

i)

Ervoor zorgen dat om knoppen te bedienen niet veel kracht nodig is zodat motorisch gehandicapten de knoppen kunnen gebruiken.

j)

Flikkerende beelden vermijden zodat epileptici geen risico lopen.

k)

Het gebruik van koptelefoons mogelijk maken wanneer een geldautomaat gesproken informatie geeft.

l)

Als alternatief voor vingerafdrukherkenning, gebruikers die hun handen niet kunnen gebruiken in staat stellen een wachtwoord kiezen voor het vergrendelen/ontgrendelen van hun telefoon.

m)

Ervoor zorgen dat de software op voorspelbare wijze reageert wanneer een bepaalde handeling wordt uitgevoerd en er voldoende tijd is om een wachtwoord in te voeren, zodat deze gemakkelijk te gebruiken is voor verstandelijk gehandicapten.

n)

Zorgen voor een verbinding met een steeds hernieuwbare brailledisplay, zodat blinden de computer kunnen gebruiken.

o)

Voorbeelden van sectorspecifieke voorschriften

i)

Geen voorbeeld

ii)

Geen voorbeeld

iii) 1ste streepje

Een mobiele telefoon is toegerust op tekstgesprekken in realtime, zodat slechthorenden op een interactieve manier informatie kunnen uitwisselen.

4de streepje

Het gelijktijdige gebruik van video in gebarentaal en tekst voor het schrijven van een bericht mogelijk maken, zodat twee doven met elkaar of met een horende kunnen communiceren.

iv)

Ondertiteling wordt doorgegeven via de decoder voor gebruik door doven.

3. Ondersteunende diensten

Geen voorbeeld

Bijlage 3.- Informatie over diensten die aan toegankelijkheidsvoorschriften voldoen 1. De dienstverlener neemt in de algemene voorwaarden of een gelijkwaardig document de informatie op waaruit blijkt dat de dienst aan de in artikel 4 vermelde toegankelijkheidsvoorschriften voldoet. Deze informatie omvat een beschrijving van de toepasselijke voorschriften en heeft, voor zover relevant voor de beoordeling, betrekking op het ontwerp en de werking van de dienst. In aanvulling op de voorschriften voor consumenteninformatie volgens de wet van 21 december 2013Relevante gevonden documenten type wet prom. 21/12/2013 pub. 30/12/2013 numac 2013011649 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet houdende invoeging van boek VI "Marktpraktijken en consumentenbescherming" in het Wetboek van economisch recht en houdende invoeging van de definities eigen aan boek VI, en van de rechtshandhavingsbepalingen eigen aan boek VI, in de boeken I en XV van het Wetboek van economisch recht sluiten houdende invoeging van boek VI "Marktpraktijken en consumentenbescherming" in het Wetboek van economisch recht en houdende invoeging van de definities eigen aan boek VI, en van de rechtshandhavingsbepalingen eigen aan boek VI, in de boeken I en XV van het Wetboek van economisch recht, omvat de informatie de volgende elementen: a) een in toegankelijke formats weergegeven algemene beschrijving van de dienst;b) de beschrijvingen en toelichtingen die nodig zijn om te begrijpen hoe de dienst werkt;c) een beschrijving van de manier waarop de dienst aan de toepasselijke toegankelijkheidsvoorschriften uit bijlage 1 voldoet.2. Om aan punt 1 van deze bijlage te voldoen mag de dienstverlener de geharmoniseerde normen en technische specificaties waarvan de referenties in het Publicatieblad van de Europese Unie zijn bekendgemaakt, geheel of gedeeltelijk toepassen.3. De dienstverlener verschaft informatie waaruit blijkt dat de conformiteit van de dienst met punt 1 van deze bijlage en met de toepasselijke voorschriften van dit decreet door het dienstverleningsproces en het toezicht daarop wordt gewaarborgd. Bijlage 4. - Criteria voor de beoordeling van onevenredige last Criteria voor het uitvoeren en documenteren van de beoordeling: 1. Verhouding van de nettokosten van de naleving van de toegankelijkheidsvoorschriften tot de totale kosten (exploitatie- en investeringsuitgaven) van de vervaardiging, distributie of invoer van het product voor, of het verlenen van de dienst aan, de marktdeelnemers. Elementen voor de beoordeling van de nettokosten voor de naleving van de toegankelijkheidsvoorschriften: a) criteria met betrekking tot eenmalige organisatiekosten die in de beoordeling moeten worden meegenomen: i) kosten voor extra personeel met expertise op het gebied van toegankelijkheid; ii) kosten voor opleiding van personeel en competentieverwerving op het gebied van toegankelijkheid; iii) kosten voor de ontwikkeling van een nieuwe procedure ter integratie van toegankelijkheid in de dienstverlening; iv) kosten voor de ontwikkeling van richtsnoeren inzake toegankelijkheid; v) eenmalige kosten voor het leren begrijpen van de wetgeving inzake toegankelijkheid;b) criteria met betrekking tot de lopende productie- en ontwikkelingskosten die in de beoordeling moeten worden meegenomen: i) kosten voor het ontwerpen van de toegankelijkheidsfuncties van het product of de dienst; ii) kosten van de productieprocessen; iii) kosten voor het testen van een product of dienst op toegankelijkheid; iv) kosten met betrekking tot het samenstellen van documentatie. 2. De geraamde kosten en baten voor de marktdeelnemers, inclusief productieprocessen en investeringen, in verhouding tot de geraamde voordelen voor personen met een handicap, rekening houdend met aantal keer dat het specifieke product of de specifieke dienst is gebruikt, en de frequentie van dat gebruik.3. Verhouding van de nettokosten van de naleving van de toegankelijkheidsvoorschriften tot de netto-omzet van de marktdeelnemer. Elementen voor de beoordeling van de nettokosten voor de naleving van de toegankelijkheidsvoorschriften: a) criteria met betrekking tot eenmalige organisatiekosten die in de beoordeling moeten worden meegenomen: i) kosten voor extra personeel met expertise op het gebied van toegankelijkheid; ii) kosten voor opleiding van personeel en competentieverwerving op het gebied van toegankelijkheid; iii) kosten voor de ontwikkeling van een nieuwe procedure ter integratie van toegankelijkheid in de productontwikkeling of dienstverlening; iv) kosten voor de ontwikkeling van richtsnoeren inzake toegankelijkheid; v) eenmalige kosten voor het leren begrijpen van de wetgeving inzake toegankelijkheid;b) criteria met betrekking tot de lopende productie- en ontwikkelingskosten die in de beoordeling moeten worden meegenomen: i) kosten voor het ontwerpen van de toegankelijkheidsfuncties van het product of de dienst; ii) kosten van de productieprocessen; iii) kosten voor het testen van een product of dienst op toegankelijkheid; iv) kosten met betrekking tot het samenstellen van documentatie.