23 SEPTEMBER 2005. - Besluit van de Vlaamse Regering betreffende het stimuleren van microfinanciering in ontwikkelingslanden door middel van waarborgverlening aan ontwikkelingsfondsen

De Vlaamse Regering, Gelet op de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming van de instellingen, inzonderheid op artikel 87, § 1;

Gelet op het decreet van 2 april 2004 betreffende de microfinanciering in landen in het Zuiden door middel van waarborgverlening aan ontwikkelingsfondsen, inzonderheid op artikel 5, 6, § 3 en artikel 10;

Gelet op het besluit van de Vlaamse Regering van 22 december 1994 tot regeling van de erkenning van ontwikkelingsfondsen en ontwikkelingsprojecten en de waarborgverlening aan erkende ontwikkelingsfondsen;

Gelet op het akkoord van de Vlaamse minister, bevoegd voor Begroting, gegeven op 14 juli 2005;

Gelet op advies nr. 38.877/1/V van de Raad van State, gegeven op 18 augustus 2005, met toepassing van artikel 84, § 1, eerste lid, 1°, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State;

Op voorstel van de Vlaamse minister van Bestuurszaken, Buitenlands Beleid, Media en Toerisme;

Na beraadslaging, Besluit : HOOFDSTUK I. - Definities

Artikel 1.§ 1. In dit besluit wordt verstaan onder : 1° decreet : het decreet van 2 april 2004 betreffende de microfinanciering in ontwikkelingslanden door middel van waarborgverlening aan ontwikkelingsfondsen;2° minister : de Vlaamse minister bevoegd voor de ontwikkelingssamenwerking;3° transactie : de financieringstransactie van het ontwikkelingsfonds naar de microfinancieringsinstelling (MFI).De instrumenten hiervoor zijn kredieten, participaties en waarborgen; 4° gastland : het land waar de MFI zich bevindt, die bij de transactie is betrokken;5° waarborgcomité : het comité dat de werking van het Waarborgfonds Microfinanciering garandeert;6° politiek risico : zich in het buitenland voordoende gebeurtenissen, die voor het ontwikkelingsfonds of voor de MFI overmacht vormen, en met name : a) politieke gebeurtenissen, zoals oorlogen, revoluties of opstanden;b) rampen, zoals aardbevingen, vulkaanuitbarstingen of vloedgolven;c) handelingen, beslissingen of in gebreke blijven van overheidsinstanties, die als overheidsmaatregelen worden beschouwd;7° commercieel risico : a) bewezen insolventie van de MFI, die kan worden vastgesteld in rechte of in feite.De bewezen insolventie van de debiteur wordt in rechte vastgesteld in de volgende gevallen : 1) faillietverklaring;2) minnelijk of gerechtelijk akkoord;3) rechterlijke beslissing van gelijke strekking als een faillissement of akkoord, die de opschorting van persoonlijke rechtsvorderingen tengevolge heeft. De bewezen insolventie van de debiteur wordt in feite vastgesteld als de waarborgnemer aantoont dat de toestand van de debiteur elke betaling onwaarschijnlijk maakt en dat een gedwongen tenuitvoerlegging of faillissementsaanvraag het risico op een groter verlies inhoudt; b) in gebreke blijven van de debiteur : het feit dat de debiteur niet in staat is zijn verplichtingen na te komen of dat hij er zich zonder wettige reden aan onttrekt;8° schadevergoeding : de waarborg die wordt uitgewonnen volgens een vastgelegd percentage, afhankelijk van het risico;9° krediet : een directe kredietverlening van een ontwikkelingsfonds aan een MFI;10° een waarborg als tegenwaarborg : in dit geval dekt het Waarborgfonds Microfinanciering een bankgarantie of een door middel van een garantiebrief verstrekte waarborg die in opdracht en voor rekening van een erkend ontwikkelingsfonds aan een derde partij gesteld werd in het kader van een financiering van een MFI;11° een waarborg voor een participatie : in dit geval dekt het Waarborgfonds Microfinanciering een deelneming van een erkend ontwikkelingsfonds in het kapitaal van een MFI of een met een deelneming gelijk te stellen investering door een erkend ontwikkelingsfonds in een MFI, zoals een achtergestelde (al dan niet in kapitaal converteerbare) lening. § 2. De definities, vermeld in artikel 2 van het decreet zijn eveneens van toepassing in dit besluit. HOOFDSTUK II. - Het waarborgcomité

Art. 2.§ 1. Het waarborgcomité is samengesteld uit : 1° een ambtenaar van de administratie Buitenlands Beleid die het voorzitterschap waarneemt;2° een ambtenaar die vertrouwd is met de wetten van de Rijkscomptabiliteit, gecoördineerd op 17 juli 1991;3° een externe adviseur met specifieke kennis over institutionele en financiële analyse van MFI's in ontwikkelingslanden en met specifieke kennis over internationale financiering. § 2. Voor elk van de leden wordt in een plaatsvervanger voorzien. § 3. De minister wijst de leden en de plaatsvervangers van het waarborgcomité aan. § 4. De duurtijd van het mandaat van de leden van het waarborgcomité bedraagt één jaar. Het mandaat van de leden kan onbeperkt worden verlengd.

Art. 3.De taken van het waarborgcomité zijn : 1° advies verlenen aan de minister over de erkenning van ontwikkelingsfondsen;2° advies verlenen aan de minister over het verlenen van waarborgen;3° zorgen voor de voortgangscontrole op de waarborgen;4° rapporteren aan de minister;5° advies verlenen aan de minister over de uitwinning van de waarborg.

Art. 4.Het waarborgcomité stelt een reglement Vlaams Waarborgfonds op voor de praktische toepassing van dit besluit en legt dat ter goedkeuring voor aan de minister. HOOFDSTUK III. - Toekenning van de erkenning en de intrekking van de erkenning van ontwikkelingsfondsen

Art. 5.§ 1. Een aanvraag voor erkenning als ontwikkelingsfonds moet schriftelijk worden ingediend bij het waarborgcomité. § 2. De aanvraag voor erkenning moet de volgende elementen bevatten : 1° een kopie van de notariële akte van oprichting om te staven dat de aanvrager een rechtsvorm naar Belgisch recht heeft aangenomen;2° een kopie van de notariële akte waarbij de statuten van de aanvrager zijn vastgesteld;3° een opgave van de samenstelling van het bestuur;4° een verklaring van de aanvrager dat hij op het moment van de aanvraag voldoet aan de eisen, vermeld in artikel 6, § 1, van het decreet;5° de werkingsverslagen van de laatste drie jaar;6° een geauditeerd boekhoudkundig verslag van het laatste boekjaar. § 3. Na advies van het waarborgcomité neemt de minister een beslissing over de erkenning van de Vlaamse ontwikkelingsfondsen.

Art. 6.De erkenning van een ontwikkelingsfonds wordt van rechtswege ingetrokken als het zijn financieringsactiviteit staakt, als het ontbonden of vereffend wordt of als het zijn fonds overdraagt.

De minister kan, op advies van het waarborgcomité, de erkenning van een ontwikkelingsfonds intrekken of schorsen in geval van een veroordeling of ernstige verdenkingen ten opzichte van het ontwikkelingsfonds of zijn bestuurders. HOOFDSTUK IV. - Procedures waarborgverlening

Art. 7.§ 1. De aanvraag voor het verlenen van waarborgen voor een krediet, voor waarborgen als tegenwaarborg en voor een participatie moet schriftelijk worden ingediend door een erkend ontwikkelingsfonds bij het waarborgcomité. § 2. De aanvraag bevat de volgende elementen : 1° het type transactie waarvoor een waarborg wordt gevraagd;2° de MFI die de debiteur is van die transactie;3° het bedrag van de waarborgstelling die het ontwikkelingsfonds verlangt;4° de looptijd van die waarborgstelling. § 3. De volgende documenten moeten als bijlage bij de aanvraag worden gevoegd : 1° het voorstel van financieringscontract tussen het ontwikkelingsfonds en de MFI voor de transactie;2° een kopie van de officiële akte van oprichting van de MFI;3° werkingsverslagen van de MFI van de laatste drie jaar;4° geauditeerde boekhoudkundige verslagen van de MFI van de laatste twee boekjaren;5° een financieel verslag van de MFI, met inbegrip van de balans en de resultatenrekening, dat niet ouder is dan 120 dagen op het ogenblik van de aanvraag;6° een portefeuilleverslag van de MFI, gebaseerd op de portfolio at risk'- berekeningswijze, dat niet ouder is dan 90 dagen op het ogenblik van de aanvraag;7° een werkplan dat aantoont dat de transactie de toegang tot financiële diensten verbetert voor arme en achtergestelde groepen. § 4. Het waarborgcomité kan te allen tijde aanvullende stukken opvragen. § 5. Na advies van het waarborgcomité neemt de minister de beslissing over het verlenen van de waarborg. HOOFDSTUK V. - Waarborgen

Art. 8.§ 1. De maximale dekkingspercentages voor de waarborgen worden vastgesteld op : 1° voor het politieke risico : 95 procent;2° voor het commerciële risico : 50 procent. Het ontwikkelingsfonds houdt het gedeelte van de transactie dat niet door het Waarborgfonds Microfinanciering gedekt is voor eigen rekening. § 2. De eerste terugbetalingen komen in mindering van de verbintenis van het Waarborgfonds Microfinanciering ten belope van het verzekerde bedrag. § 3. Het Waarborgfonds Microfinanciering neemt enkel de hoofdsom in de dekking op. § 4. Geen enkel verlies geeft aanleiding tot uitwinning als het, naast aan de in artikel 1 vermelde gedekte oorzaken, namelijk commercieel en politiek risico, ook te wijten is aan een fout van het ontwikkelingsfonds of van elke persoon voor wie het ontwikkelingsfonds aansprakelijk is.

Art. 9.§ 1. De ontwikkelingsfondsen kunnen de volgende vormen van waarborgen verkrijgen : 1° een waarborg voor een krediet aan een MFI;2° een tegenwaarborg voor een waarborg aan een MFI;3° een waarborg voor een participatie in het kapitaal van een MFI. § 2. Bij het verlenen van een tegenwaarborg voor een waarborg aan een MFI gelden de volgende regels : 1° de garantiebrief vermeldt dat de waarborg betrekking heeft op de bankgaranties die in opdracht en voor rekening van de waarborgnemer zijn gesteld aan een derde partij in het kader van een financiering aan een MFI;2° het risico dat de garantie wordt opgevorderd is gedekt als die opvordering te wijten is aan een commercieel risico met betrekking tot de MFI, of aan een politiek risico;3° de dekking vangt aan op de datum van inwerkingtreding van de bankgarantie.Het recht op uitwinning ontstaat op de dag waarop het ontwikkelingsfonds wordt gedebiteerd door de bank die de opgevorderde bankgarantie heeft gesteld of een contragarantie ervoor heeft verleend; 4° Het ontwikkelingsfonds moet ervoor zorgen dat de garantiestellingen of soortgelijke verbintenissen : a) zonder rechtvaardiging kunnen worden opgevorderd;b) niet kunnen worden verlengd naar goeddunken van de begunstigde;c) als ze betrekking hebben op een bankkrediet met gespreide terugbetaling, automatisch worden verminderd, afhankelijk van de terugbetaling.Die degressie moet zowel in het waarborgcontract als in de eigenlijke garantiebrief worden vastgelegd. § 3. De participatievormen, vermeld in artikel 1, die voor waarborgverlening in aanmerking komen, zijn : 1° de deelname in het kapitaal van een MFI in ontwikkelingslanden.De te waarborgen inbreng kan enkel in cash of andere financiële activa gedaan worden; 2° met investeringen gelijk te stellen leningen.Die leningen houden in dat de leninggever een ondernemingsrisico aanvaardt. Dat betekent onder andere dat de leningen het karakter van achtergestelde leningen moeten hebben; 3° herinvestering van winsten.

Art. 10.§ 1. Bij de waarborgverlening gelden de volgende regels : 1° de MFI is een juridische entiteit volgens het recht van het gastland en zoals in het gastland geëist wordt voor een entiteit die actief is op zijn markt van microkredieten;2° de MFI is minstens drie jaar actief op het gebied van microfinanciering voor arme en achtergestelde groepen.Ter staving worden werkingsverslagen voorgelegd; 3° de MFI legt geauditeerde boekhoudkundige verslagen over de laatste twee boekjaren voor. § 2. Bij de waarborgverlening worden de volgende beoordelingscriteria in acht genomen : 1° de kwaliteit van de kredietportefeuille;2° het bedrag van de transactie, vermeerderd met andere lopende waarborgen voor transacties naar de MFI, is niet groter dan 30 procent van het balanstotaal van de MFI op het ogenblik van de aanvang van de financiering;3° de transactie verbetert de toegang tot financiële diensten voor arme en achtergestelde groepen, zoals blijkt uit het voor te leggen werkplan.Projecten die door MFI's worden gefinancierd bestaan erin economische, sociale of ecologische projecten op te zetten; 4° de inschatting van de specifieke politieke en commerciële risico's van elk aanvraagdossier.

Art. 11.De waarborg van het Waarborgfonds Microfinanciering vervalt automatisch als : 1° de erkenning van het ontwikkelingsfonds wordt ingetrokken of niet wordt verlengd;2° het financieringscontract tussen het ontwikkelingsfonds en de MFI niet in werking is getreden binnen zes maanden na de uitreiking van de waarborg;3° de waarborgpremie, vermeld in artikel 14, niet betaald is door het ontwikkelingsfonds binnen twintig werkdagen na uitreiking van de waarborg. HOOFDSTUK VI. - Financiële bepalingen

Art. 12.De ingediende aanvragen moeten betrekking hebben op transactie van minstens 50.000 euro.

Art. 13.Het Waarborgfonds Microfinanciering verleent waarborgen in die mate dat het totaal van het gedekte risico de middelen van het Waarborgfonds Microfinanciering niet overschrijdt gedurende de eerste twee jaar van de werking van het Waarborgfonds Microfinanciering.

Na de eerste twee jaar van de werking van het Waarborgfonds Microfinanciering zal het Waarborgcomité jaarlijks een coëfficiënt bepalen van de grootte van het totaal van het gedekte risico ten aanzien van de middelen van het Waarborgfonds Microfinanciering. De minister zal elke wijziging van die coëfficiënt goedkeuren.

Art. 14.De verlening van een waarborg door het Waarborgfonds Microfinanciering is afhankelijk van de betaling van een eenmalige premie door het indienende ontwikkelingsfonds van 0,25 % op het bedrag van de transactie, vermeerderd met een jaarlijkse bijdrage van 0,25 %, te berekenen op het openstaande saldo van het transactiebedrag aan het begin van het jaar in kwestie.

Deze premies dekken zowel het commerciële als het politieke risico. De eenmalige premie moet samen met de eerste jaarlijkse premie binnen twintig werkdagen na de betekening van het ministerieel besluit tot waarborgverlening gestort worden door het ontwikkelingsfonds op straffe van intrekking van de verleende waarborg. HOOFDSTUK VII. - Verplichtingen van het ontwikkelingsfonds

Art. 15.§ 1. De verplichtingen van het ontwikkelingsfonds bestaan erin dat : 1° de waarborgpremie tijdig betaald wordt, zoals vermeld in artikel 14;2° er een zesmaandelijks rapport naar het waarborgcomité wordt gestuurd met een verslag van de activiteiten van de MFI. § 2. Het ontwikkelingsfonds is verplicht het waarborgcomité zonder uitstel op de hoogte te brengen van : 1° elke dreigende schade;2° elke gebeurtenis die invloed kan hebben op het risico, zoals een verslechtering van de financiële toestand van de MFI;3° een aanvraag tot faillissement, gerechtelijk akkoord of een soortgelijke procedure ten aanzien van het ontwikkelingsfonds. HOOFDSTUK VIII. - Vaststelling en berekening van de uitwinning en vergoeding

Art. 16.§ 1. Iedere betaling van een schadevergoeding is afhankelijk van een aanvraag tot uitwinning, gericht aan het Waarborgcomité, en van de inzending van alle inlichtingen en documenten door het ontwikkelingsfonds die nodig zijn als bewijs van het recht op schadevergoeding. § 2. Naast de boekhouding kunnen de bewijzen waaruit het recht op schadevergoeding van het ontwikkelingsfonds moet blijken, bijvoorbeeld bestaan uit : 1° uit hoofde van onteigening en overheidsmaatregelen : wetten, decreten, besluiten en verordeningen van het gastland;2° uit hoofde van oorlog : verklaring van de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. § 3. De schadeberekening bestaat uit de volgende elementen : 1° debet : het niet-betaalde bedrag van de vordering waarop het schadegeval betrekking heeft;2° credit : elk bedrag dat werd verkregen in verband met de gedekte vordering, en dat niet werd toegerekend aan de in het debet vermelde vordering. § 4. De schadevergoeding wordt berekend met toepassing van het toegekende dekkingspercentage op het debetsaldo van de schadeberekening. § 5. Na advies van het waarborgcomité beslist de minister over de toekenning van schadevergoeding. HOOFDSTUK IX. - Inwerkingtreding

Art. 17.Het besluit van de Vlaamse Regering van 22 december 1994 tot regeling van de erkenning van ontwikkelingsfondsen en ontwikkelingsprojecten en de waarborgverlening aan erkende ontwikkelingsfondsen wordt opgeheven.

Art. 18.Het decreet evenals dit besluit treden in werking op de dag van de bekendmaking van dit besluit in het Belgisch Staatsblad.

Art. 19.De Vlaamse minister, bevoegd voor de Ontwikkelingssamenwerking, is belast met de uitvoering van dit besluit.

Brussel, 23 september 2005.

De minister-president van de Vlaamse Regering, Y. LETERME De Vlaamse minister van Bestuurszaken, Buitenlands Beleid, Media en Toerisme, G. BOURGEOIS