Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Circulaire du 19/11/2013
← Retour vers "Circulaire n° 2.719 relative à l'interdiction de la chasse au grand gibier dans les territoires clôturés "
Circulaire n° 2.719 relative à l'interdiction de la chasse au grand gibier dans les territoires clôturés Omzendbrief nr. 2.719 betreffende het verbod van jacht op grof wild in de afgesloten gebieden
SERVICE PUBLIC DE WALLONIE WAALSE OVERHEIDSDIENST
19 NOVEMBRE 2013. - Circulaire n° 2.719 relative à l'interdiction de 19 NOVEMBER 2013. - Omzendbrief nr. 2.719 betreffende het verbod van
la chasse au grand gibier dans les territoires clôturés jacht op grof wild in de afgesloten gebieden
1. Objet de la circulaire 1. Doel van de omzendbrief
La présente circulaire a pour objet de fournir aux agents du Deze omzendbrief dient om de personeelsleden van het « Département de
Département de la Nature et des Forêts (DNF), ainsi qu'à ceux de la Nature et des Forêts (DNF) (Departement Natuur en Bossen) » alsook
l'Unité anti-braconnage (UAB) du Département de la Police et des die van de « Unité anti-braconnage (UAB) du Département de la Police
Contrôles (DPC), un commentaire explicatif et des directives et des Contrôles (DPC) (Antistroperij-eenheid (UAB) van het
Departement Politie en Controles) » een toelichting en richtlijnen te
concernant l'interdiction légale de la chasse du grand gibier dans les geven over het wettelijk verbod van jacht op grof wild in de
territoires clôturés. afgesloten gebieden.
Les dispositions de la législation sur la chasse qui organisent cette De bepalingen van de jachtwetgeving die dat verbod organiseren zijn in
interdiction ont fait au fil du temps l'objet d'interprétations en de loop der tijd het voorwerp geweest van verschillende interpretaties
sens divers et, pendant très longtemps, d'un certain attentisme au en werden heel lang met een afwachtende houding toegepast op het
niveau de leur application sur le terrain. Cette situation est terrein. Deze toestand is te wijten met name aan de beroepen ingesteld
notamment due aux recours introduits au Conseil d'Etat en 1999 par in 1999 bij de Raad van State door sommige privé-eigenaars en
certains propriétaires privés et des associations défendant leurs verenigingen die hun belangen [1] verdedigen en aan de aanneming in
intérêts [1] et à l'adoption en octobre 2000 d'une circulaire oktober 2000 van een omstreden ministeriële [2] omzendbrief wat
ministérielle [2] controversée quant à l'interprétation donnée par betreft de wijze waarop de definitie van een afgesloten gebied erin
celle-ci à la définition du territoire clôturé. geïnterpreteerd wordt.
Il importe aujourd'hui que l'ensemble des agents chargés de la police Het komt er nu op aan dat alle ambtenaren die met de jachtpolitie
de la chasse aient la même compréhension de ces dispositions légales belast worden die wetsbepalingen op dezelfde wijze begrijpen en op het
et adoptent vis-à-vis de celles-ci la même attitude concernant leur terrein toepassen. Dit doet natuurlijk niets af aan het feit dat de
application sur le terrain. Cela n'enlève évidemment rien au fait que interpretatie van die bepalingen per slot van zaken toekomt aan de
l'interprétation de ces dispositions revient en définitive aux parketten en rechtbanken.
parquets et tribunaux.
2. Références légales et jurisprudentielles 2. Wettelijke en rechtspraakreferenties
2.1. Références légales 2.1. Wettelijke referenties
- loi du 28 février 1882 sur la chasse : - jachtwet van 28 februari 1882 :
* article 1er, § 1er, 10°, inséré par l'article 1er du décret du 14 * artikel 1, § 1, 10°, ingevoegd bij artikel 1 van het decreet van 14
juillet 1994 (Moniteur belge du 28 septembre 1994); juli 1994 (Belgisch Staatsblad van 28 september 1994);
* article 2ter, inséré par l'article 10 du décret précité; * artikel 2ter, ingevoegd bij artikel 10 van voornoemd decreet;
- arrêté du Gouvernement wallon du 3 juin 1999 déterminant la hauteur - besluit van de Waalse Regering van 3 juni 1999 tot bepaling van de
des clôtures visées à l'article 2ter, alinéa 2, de la loi du 28 hoogte van de afsluitingen bedoeld bij artikel 2ter, tweede lid, van
février 1882 sur la chasse (Moniteur belge du 10 juillet 1999). de jachtwet van 28 februari 1882 (Belgisch Staatsblad van 10 juli
2.2. Références jurisprudentielles 1999). 2.2. Rechtspraakreferenties
- jugement du 18 octobre 2006 du tribunal de première instance de - vonnis van 18 oktober 2006 van de rechtbank van eerste aanleg van
Verviers, 10e chambre correctionnelle : Verviers, 10e Correctionele Kamer :
- arrêt n° 198.192 du 24 novembre 2009 du Conseil d'Etat; - arrest nr. 198.192 van 24 november 2009 van de Raad van State;
- arrêt du 4 octobre 2011 de la cour d'appel de Liège, 4e chambre - arrest van 4 oktober 2011 van het hof van beroep van Luik, 4e
correctionnelle; Correctionele Kamer;
- arrêt du 22 février 2012 de la Cour de Cassation. - arrest van 22 februari 2012 van het Hof van Cassatie.
3. Rappel du contexte Comme tous les êtres vivants, les grands gibiers doivent disposer de nourriture pour s'alimenter, de couvert pour s'abriter et de partenaires en nombre suffisant pour assurer leur descendance. L'espace nécessaire à un individu pour satisfaire l'ensemble de ses besoins constitue ce que l'on appelle son domaine vital. Suivant les espèces, l'individu le partagera en totalité, pas du tout, ou en partie avec des représentants de sa propre espèce. Ce partage peut être permanent ou saisonnier, exclusif d'un sexe ou d'une classe d'âge ou non. Chez l'espèce chevreuil, le domaine vital d'un individu est de quelques dizaines d'hectares au plus. Chez l'espèce cerf, ce domaine vital est de 700 à 1 500 ha pour une biche et de 1 500 à 5 000 ha, voire davantage, pour un cerf. chez l'espèce sanglier, le domaine 3. Context Zoals alle levende wezens moet het grof wild beschikken over voedsel om zich te voeden, over beschutting om te schuilen en over partners in voldoend aantal om zijn afstamming te waarborgen. De ruimte die een individu nodig heeft om aan het geheel van zijn behoeften te voldoen vormt wat men zijn vitaal domein noemt. Naar gelang van de soorten zal het individu die ruimte geheel, gedeeltelijk of geenszins delen met vertegenwoordigers van zijn eigen soort. Die deling kan permanent of seizoensgebonden zijn, waarbij al dan niet een geslacht of een leeftijdscategorie uitgesloten wordt. Wat het soort ree betreft, bedraagt het vitale domein van een individu hoogstens een tiental hectaren. Wat het soort hert betreft, bedraagt het vitale domein van 700 tot 1 500 ha voor een hinde en van 1 500 tot 5 000 ha en meer voor een hert. Wat het soort everzwijn betreft, bedraagt het vitale domein van 500 tot 5 000 ha voor de vrouwtjes en
vital est de 500 à 5 000 ha pour les femelles et de 1 500 à 10 000 ha van 1 500 tot 10 000 ha voor de mannetjes. Het gaat hier om ordes van
pour les mâles. Il s'agit là d'ordres de grandeur donnés à titre grootte die louter ten indicatieve titel gegeven worden, daar de
purement indicatif, la taille des domaines vitaux pouvant s'écarter de oppervlakte van de vitale domeinen van die cijfers kan afwijken, met
ces chiffres en fonction notamment de la richesse du milieu ou de la quiétude. name naar gelang van de rijkdom van het milieu of van de kalmte.
Le développement inévitable de l'urbanisation et des voies de De onvermijdelijke ontwikkeling van de bebouwing en de
communication a exercé au fil du temps une pression sur le domaine vital des animaux grands gibiers. Ceux-ci ne peuvent parfois plus satisfaire leurs besoins alimentaires qu'en surexploitant les ressources disponibles à l'intérieur de la forêt, laquelle constitue aujourd'hui la majeure partie de leurs domaines vitaux. Le phénomène s'est accentué ces dernières décennies avec l'accroissement considérable des populations de grand gibier et la pénétration du public en forêt qui a mis à mal la quiétude des animaux. Constatant que cette situation est encore accentuée localement par la communicatiewegen heeft in de loop der tijd een druk uitgeoefend op het vitale domein van het grof wild. Soms kunnen de dieren van het soort grof wild slechts aan hun behoeften voldoen door de overexploitatie van de hulpbronnen die beschikbaar zijn binnen het bos, dat vandaag het grootste gedeelte van hun vitale domeinen vormt. Dat verschijnsel is de laatste decennia verergerd door de aanzienlijke toename van de populaties grof wild en vanwege het feit dat het publiek het bos binnendringt en zodoende de rust van de dieren in het gedrang brengt. Daar de Waalse wetgever vaststelt dat die stand van zaken plaatselijk nog toeneemt door de aanwezigheid in de bossen van talrijke
présence en forêt de multiples clôtures entravant le déplacement des afsluitingen die de verplaatsingen van het grof wild belemmeren tussen
grands gibiers entre territoires de chasse [3], le législateur wallon jachtgebieden [3], heeft hij gewenst op dat vlak tussen te komen bij
a souhaité agir à ce niveau à l'occasion de l'adoption du décret du 14 de aanneming van het decreet van 14 juli 1994 houdende wijziging van
juillet 1994 modifiant la loi sur la chasse du 28 février 1882. de jachtwet van 28 februari 1882.
4. Commentaires des dispositions légales 4. Toelichting over de wetsbepalingen
4.1. Article 1er, § 1er, 10°, et article 2ter, alinéa 1er, de la loi sur la chasse 4.1. Artikel 1, § 1, 10°, en artikel 2ter, eerste lid, van de jachtwet
Afin d'encourager le démantèlement des clôtures dans les territoires Om aan te sporen tot de ontmanteling van de afsluitingen in de
de chasse, le législateur wallon a donc décidé d'interdire la chasse jachtgebieden, heeft de Waalse wetgever dus besloten de jacht op grof
au grand gibier dans les territoires clôturés [4] (cf. article 2ter de wild te verbieden in de afgesloten gebieden [4] (cfr artikel 2ter van
la loi sur la chasse, alinéa 1er) et il a défini le territoire clôturé de jachtwet, eerste lid) en het afgesloten gebied te definiëren als
comme suit : « tout territoire ou partie de territoire délimité de volgt : « ieder jachtgebied of deel van jachtgebied dat voortdurend of
manière permanente ou temporaire par un ou plusieurs obstacles tijdelijk afgesloten is door één of meer hindernissen die de vrije
empêchant le libre parcours de toute espèce de grand gibier » (cf. verplaatsing van ieder soort grof wild hindert » (cf. artikel 1, § 1,
article 1er, § 1er, 10°, de la loi sur la chasse). 10°, van de jachtwet).
Commentaire : Toelichting :
Il importe de rappeler que ce qui est sanctionné c'est le fait de
chasser le grand gibier à l'intérieur d'un territoire clôturé et donc Wat gestraft wordt is het feit dat gejaagd wordt op grof wild binnen
de poser un acte de chasse. een afgesloten gebied en dat dus de jacht bedreven wordt.
La définition de l'acte de chasse est large et est reprise dans De definitie van het jachtbedrijf is ruim en ligt vast in artikel 1, §
l'article 1er, § 1er, de la loi sur la chasse du 28 février 1882 « 1, van de jachtwet van 28 februari 1882 « de handeling die erin
L'action consistant à capturer ou tuer un gibier, de même que celle bestaan wild te vangen of te doden, alsook zijn opzoeking of
consistant à le rechercher ou le poursuivre à ces fins ». achtervolging met hetzelfde doeleinde ».
Les règles de la complicité et de la corréité (co-auteur) sont De regels van de medeplichtigheid en het mededaderschap (mededader)
applicables : peuvent donc être sanctionnés non seulement le chasseur zijn toepasselijk : bijgevolg kan niet alleen de jager sensu stricto
sensu stricto, mais également tous ceux qui collaborent à l'acte de chasse (traqueurs, organisateurs de la battue, qui ont parfaitement connaissance du fait qu'ils pratiquent la chasse sur un territoire clôturé). Celui qui a édifié la clôture n'est pas nécessairement coupable de l'infraction; il ne peut être déclaré tel, que s'il est établi qu'il a sciemment édifié cette clôture pour faciliter la chasse et retenir le gibier dans le territoire visé. Quant à la définition du territoire clôturé énoncée à l'article 1er, § 1er, 10°, de la loi sur la chasse, elle appelle les commentaires suivants : a) la notion de "libre parcours" implique que le grand gibier doit pouvoir se déplacer en tout temps et sans contrainte inutile pour pouvoir rejoindre directement les endroits où il pourrait s'alimenter, s'abriter et se reproduire. En effet, suivant la définition du territoire clôturé, des obstacles même temporaires entrent en ligne de compte pour déterminer le caractère "clôturé" d'un territoire [5]. Par ailleurs, nul besoin que le territoire soit entièrement clos pour être considéré comme clôturé, puisque la définition fait référence au cas d'un territoire en partie gestraft worden, maar ook al degenen die meedoen aan het jachtbedrijf (drijvers, organisatoren van de klopjacht, die volkomen bewust zijn van het feit dat ze in een afgesloten gebied jagen). Degene die de afsluiting geplaatst heeft, is niet per se schuldig aan de overtreding; hij kan slechts schuldig verklaard worden als het vaststaat dat hij die afsluiting bewust heeft geplaatst om de jacht te vergemakkelijken en het wild binnen bedoeld gebied te houden. De definitie van het afgesloten gebied die in artikel 1, § 1, 10°, van de jachtwet vastligt, geeft aanleiding tot volgende toelichting : a) het begrip "vrije verplaatsing" houdt in dat het grof wild zich altijd en zonder onnodige dwang moeten kunnen verplaatsen om rechtstreeks op de plekken te komen waar het zich zou kunnen voeden, verschuilen en voortplanten. Volgens de definitie van het afgesloten gebied komen zelfs tijdelijke hindernissen immers in aanmerking om het "afgesloten" karakter van een gebied [5] te bepalen. Anderzijds hoeft het gebied niet volledig omheind te zijn om als afgesloten te worden beschouwd vermits de definitie verwijst naar een gebied dat gedeeltelijk afgebakend is door
délimité par un ou plusieurs obstacles. Du reste, l'existence één of meer hindernissen. Volgens de definitie houdt de mogelijke
possible, suivant la définition, de plusieurs obstacles implique aussi aanwezigheid van verschillende hindernissen overigens ook in dat er
une éventuelle interruption entre ceux-ci [6]. een eventuele onderbreking tussen hen bestaat [6].
Cela étant, un obstacle de quelques mètres voire de quelques dizaines Een hindernis van enkele meters, laat staan van enkele tientallen
de mètres ne gêne guère le déplacement des grands gibiers. meters, belemmert nauwelijks de verplaatsing van het grof wild.
Inversément, une ouverture de quelques mètres dans une clôture de Daarentegen doet een opening van enkele meters in een afsluiting van
plusieurs centaines de mètres n'enlève pas grand chose au fait que verschillende honderdtallen meters weinig af aan het feit dat die
cette clôture gêne incontestablement le grand gibier au niveau de ses afsluiting het grof wild ontegensprekelijk hindert in zijn
déplacements. verplaatsingen.
L'obstacle doit donc être significatif, en sorte qu'il paraît cohérent De hindernis moet omvangrijk zijn zodat het coherent lijkt dat a
de ne pas prendre a priori en considération l'existence d'une clôture priori geen rekening wordt gehouden met het bestaan van een afsluiting
d'une longueur inférieure à 300 mètres et distante, de tout autre van minder dan 300 meter lang en verwijderd van elk stuk afsluiting
tronçon de clôture, d'une longueur minimale de 100 mètres. met een minimale lengte van 100 meter.
Une clôture d'une longueur inférieure à 300 mètres peut toutefois être Een afsluiting waarvan de lengte minder dan 300 meter bedraagt kan
considérée comme un obstacle au libre parcours du grand gibier : evenwel beschouwd worden als een hindernis voor de vrije verplaatsing
- si elle n'existait pas à la date de la signature de la présente van het grof wild : - als ze niet bestond op de datum van ondertekening van deze
circulaire, ou si elle a été (ré)allongée (ou remontée à plus d' 1,20 omzendbrief, of als ze na die datum verlengd (of tot meer dan 1,20 m
m) après cette date; verhoogd) werd;
- si elle fait l'objet d'une plainte du titulaire du droit de chasse - als ze het voorwerp uitmaakt van een klacht van de naburige houder
voisin qui estime que telle qu'elle est installée et en raison de la van het jachtrecht die acht dat die afsluiting zoals ze geplaatst is
configuration des lieux, cette clôture n'a d'autre but que d'empêcher en vanwege de configuratie van de plaats alleen dient om te beletten
les animaux de pénétrer sur sa chasse; dat de dieren zijn jachtgebied betreden;
b) il suffit que le libre parcours d'une seule espèce de grand gibier b) het volstaat dat de vrije verplaatsing van één enkel soort grof
[7] soit entravé d'une manière ou d'une autre pour que le territoire wild [7] op de één of andere manier gehinderd wordt om het gebied als
soit considéré comme clôturé et, partant, que la chasse de tous les afgesloten te beschouwen en, bijgevolg, om er de jacht op alle soorten
grands gibiers y soit interdite; grof wild te verbieden;
c) la définition du territoire clôturé ne précise pas la nature des c) de aard van de hindernissen die de vrije verplaatsing van het grof
wild belemmeren wordt niet nader bepaald in de definitie van het
obstacles empêchant le libre parcours du grand gibier. C'est donc une afgesloten gebied. Het is dus een feitelijke kwestie, die al naar
question de fait, à apprécier sur le terrain au cas par cas [8]. gelang van het geval op het terrein beoordeeld moet worden [8].
Mais ce n'est aussi qu'une question de fait. En effet, l'intention Maar het is dan ook alleen maar een feitelijke kwestie. De intentie
importe peu : l'objectif poursuivi par l'existence de la clôture ne heeft immers weinig belang : de doelstelling nagestreefd door het
doit donc pas nécessairement être celui d'entraver la libre bestaan van de afsluiting moet dus niet per se de belemmering van de
circulation du gibier. Ainsi, la clôture ne doit pas nécessairement vrije verplaatsing van het wild zijn. De afsluiting moet dus niet per
être dressée par le chasseur ou à la demande du chasseur : elle peut se door de jager of op verzoek van de jager geplaatst worden : ze kan
être le fait de tiers en concertation ou non avec le chasseur. Par het feit van derden zijn, al dan niet in overleg met de jager.
conséquent, s'il y a dans les faits entrave à la libre circulation du Bijgevolg, indien er feitelijk belemmering van de vrije verplaatsing
grand gibier, le territoire est clôturé au sens de la loi sur la van het grof wild is, is het gebied afgesloten in de zin van de
chasse. jachtwet.
4.2. Article 2ter, alinéa 2, de la loi sur la chasse et arrêté du 4.2. Artikel 2ter, tweede lid, van de jachtwet van 28 februari 1882 en
Gouvernement wallon du 3 juin 1999 déterminant la hauteur des clôtures besluit van de Waalse Regering van 3 juni 1999 tot bepaling van de
visée par l'article 2ter, alinéa 2, de la loi sur la chasse hoogte van de afsluitingen bedoeld in artikel 2ter, tweede lid, van de jachtwet
L'article 2ter, alinéa 1er, de la loi énonce une règle générale Artikel 2ter, eerste lid, van de wet formuleert een algemene regel
(l'interdiction de la chasse au grand gibier dans les territoires (het verbod van jacht op grof wild in de afgesloten gebieden).
clôturés). Le législateur wallon a toutefois prévu une dérogation à cette règle générale en précisant que les territoires ou parties de territoire délimités uniquement par des clôtures installées pour la sécurité des personnes ou pour la protection des cultures et le maintien du bétail, n'étaient pas concernés par cette interdiction de la chasse au grand gibier (cf. article 2ter de la loi sur la chasse, alinéa 2). En d'autres termes, le législateur wallon a reconnu que le maintien (ou l'installation) de ces clôtures pouvait être indispensable dans certaines circonstances et prenait alors le pas sur la nécessité d'assurer le libre parcours du grand gibier. Dans ce cadre, il a habilité le Gouvernement à fixer la hauteur des De Waalse wetgever heeft evenwel voorzien in een afwijking van die algemene regel door erop te wijzen dat de terreinen of delen van terreinen omringd met afsluitingen geplaatst voor de veiligheid van mensen, alsook voor de bescherming van teelten en het houden van vee niet vielen onder dat verbod van jacht op grof wild (cfr artikel 2ter van de jachtwet, tweede lid). Met andere woorden, de Waalse wetgever heeft erkend dat de handhaving (of het plaatsen) van die afsluitingen noodzakelijk kon zijn in andere omstandigheden en dan de bovenhand zou krijgen op de noodzaak om de vrije verplaatsing van het grof wild te garanderen. In dat kader heeft hij de Waalse Regering ertoe gemachtigd de hoogte van de betrokken afsluitingen te bepalen, rekening houdend met de
clôtures concernées, compte tenu des objectifs - sécurité, protection doelstellingen - veiligheid, bescherming van teelten of houden van vee
des cultures ou maintien du bétail - que leur maintien (ou leur - die hun handhaving (of plaatsing) wilde nastreven.
installation) entendait poursuivre.
Cette hauteur a été fixée par le Gouvernement à 1,20 m maximum pour la Die hoogte werd door de Waalse Regering vastgelegd op 1,20 m maximum
protection des cultures et le maintien du bétail et à 5 m maximum pour voor de bescherming van teelten en het houden van vee en op 5 m
la sécurité des personnes (cf. arrêté du Gouvernement wallon du 3 juin 1999, article 1er). maximum voor de veiligheid van mensen (cf. besluit van de Waalse Regering van 3 juni 1999, artikel 1).
Commentaire : Toelichting :
En fixant une hauteur maximale de 1,20 m pour les clôtures de Door een maximale hoogte van 1,20 m te bepalen voor de bescherming van
protection des cultures, le Gouvernement de l'époque a clairement teelten, heeft de toenmalige Regering duidelijk aangegeven dat de
indiqué que le maintien ou l'installation de ces clôtures ne se handhaving of het plaatsen van die afsluitingen slechts voor de door
justifiait véritablement que pour éviter les seuls dégâts de everzwijnen toegebrachte schade echt gerechtvaardigd was.
sangliers. Pour ce qui concerne les clôtures assurant la sécurité des personnes, Wat betreft de afsluitingen die de veiligheid van mensen waarborgen,
diverses situations peuvent être prises en considération : clôtures kunnen verschillende situaties in overweging genomen worden :
entourant des installations militaires, clôtures entourant des afsluitingen rondom militaire installaties, rondom steengroeven, langs
carrières, clôtures situées le long d'autoroutes,... Le Gouvernement autosnelwegen, ... Aanvankelijk heeft de Regering het niet nuttig
n'avait au départ pas jugé utile de fixer formellement une hauteur geacht om een maximumhoogte voor dat type afsluiting uitdrukkelijk
maximale pour ce type de clôture. C'est pour répondre à une objection vast te leggen. Als antwoord op een bezwaar van de Raad van State
du Conseil d'Etat qu'il l'a finalement fixée arbitrairement à 5 m. heeft ze die hoogte uiteindelijk willekeurig op 5 m vastgelegd.
Pour bénéficier de la non-application de l'interdiction de chasser le Om in aanmerking te komen voor de niet-toepassing van het verbod van
grand gibier prévue par l'alinéa 2 de l'article 2ter de la loi sur la jacht op grof wild waarin artikel 2ter, tweede lid, van de jachtwet
chasse, il faut que l'installation de la clôture se justifie par une voorziet, moet de plaatsing van de afsluiting gerechtvaardigd worden
raison objective - la protection des cultures par exemple - la hauteur door een objectieve reden - de bescherming van teelten bijvoorbeeld -
seule n'étant pas suffisante en soi. Le simple fait pour une clôture daar de hoogte alleen niet volstaat. Het loutere feit dat een
délimitant un territoire - ou une partie de territoire - de ne pas omheining die een gebied of een gedeelte van een gebied afsluit niet
avoir une hauteur de plus de 1,2 m ne signifie donc pas pour autant hoger is dan 1,2 m, wil dus nog niet zeggen dat ze geen enkel probleem
qu'elle ne pose aucun problème. Cela reviendrait à admettre qu'elle levert. Dit zou erop neerkomen dat men zou aannemen dat ze geacht
est censée jouer d'office un rôle de protection des cultures ou de wordt ambtshalve een rol te vervullen i.v.m. de bescherming van
maintien du bétail. Or si une clôture de 1,2 m de haut [9], placée le teelten of het houden van vee. Welnu, indien een afsluiting van 1,2 m
hoog [9], die langs een vlakte geplaatst wordt, daadwerkelijk als een
long d'une plaine, est effectivement à considérer comme une clôture de beschermingsomheining beschouwd moet worden, is dit beslist het geval
protection, la même clôture installée au sein d'un massif boisé, où niet meer als ze geplaatst wordt binnen een bosje, waar ze slechts
elle ne sert qu'à délimiter le territoire de chasse en tentant d'y dient om het jachtgebied af te sluiten en zodoende te trachten er de
maintenir les sangliers, ne l'est assurément plus. everzwijnen in te houden.
4.3. Article 8 de la loi sur la chasse 4.3. Artikel 8 van de jachtwet
L'article 8 prohibe notamment l'utilisation d'engins propres à Artikel 8 verbiedt met name het gebruik van tuigen die geschikt zijn
faciliter la prise ou la destruction du gibier. Cette disposition est om het vangen of doden van het wild te vergemakkelijken. Deze bepaling
pratiquement aussi ancienne que la loi sur la chasse. Dans certaines is in feite even oud als de jachtwet. In bijzondere omstandigheden kan
circonstances particulières, une clôture peut éventuellement être een afsluiting eventueel als verboden tuig beschouwd worden krachtens
qualifiée d'engin prohibé par l'article 8. artikel 8.
Commentaire : Toelichting :
Les clôtures peuvent être qualifiées d'engins au sens de l'article 8 Afsluitingen kunnen beschouwd worden als tuig in de zin van artikel 8
de la loi uniquement lorsqu'elles servent véritablement et van de wet enkel en alleen als ze werkelijk en opzettelijk dienen om
intentionnellement à "guider" le gibier traqué vers un passage obligé het opgejaagde wild te "begeleiden" naar een verplichte doorgang waar
où il sera aisé de le tirer (principe de « l'entonnoir »). De telles het makkelijk geschoten kan worden (principe van de « trechter »).
clôtures sont généralement installées à dessein par le titulaire de Dergelijke omheiningen worden doorgaans met opzet geplaatst door de
droit de chasse lui-même. houder van het jachtrecht.
Par contre, une simple clôture délimitant un territoire de chasse (ou Daarentegen is een gewone omheining die een jachtgebied (of een
une partie de territoire de chasse) ne constitue pas en soi un engin gedeelte van een jachtgebied) afsluit op zich geen tuig in de zin van
au sens de l'article 8 de la loi sur la chasse, au motif que cette artikel 8 van de jachtwet, om de reden dat ze een rol zou vervullen
clôture jouerait un rôle en vue de retenir le gibier sur le territoire door het wild in het jachtgebied te houden. De aanwezigheid van een
de chasse. La présence d'une clôture à proximité de certains postes de omheining in de nabijheid van sommige schietposten stelt ook geen
tir ne pose pas non plus de problème vis-à-vis de cet article 8. problemen ten opzichte van dat artikel 8.
Par ailleurs, dans la mesure où le service exige lui-même l'enlèvement Anderzijds, voor zover de dienst zelf de verwijdering eist van delen
de tronçons clôtures non justifiés par la protection des plaines, le van omheiningen die niet gerechtvaardigd zijn door de bescherming van
maintien du bétail ou la sécurité des personnes, il ne saurait être vlaktes, door het houden van vee of door de veiligheid van mensen, kan
question pour lui d'exiger aussi l'interdiction de postage à proximité er geen sprake van zijn dat hij ook eist dat schietposten verboden
des ouvertures créées. worden in de nabijheid van de gecreëerde openingen.
Comme le précise l'arrêt du 4 octobre 2011 de la 4e chambre Zoals bepaald bij het arrest van 4 oktober 2011 van de 4e
correctionnelle de la cour d'appel de Liège, si la volonté du correctionele kamer van het hof van beroep van Luik, als de wetgever
législateur avait été de considérer d'office les clôtures comme engins de omheiningen ambtshalve als tuig in de zin van artikel 8 had willen
au sens de l'article 8, le législateur n'aurait pas manqué de beschouwen, zou hij niet nagelaten hebben de jachtwet dientengevolge
compléter en conséquence la loi sur la chasse en y mentionnant aan te vullen door er uitdrukkelijk gewag in te maken van omheiningen,
expressément les clôtures, au même titre que les filets, lacets, alsook van netten, strikken, wildklemmen, stroppen en al dan niet
pièges à mâchoires, bricoles et appâts empoisonnés ou non. vergiftigde lokazen.
Afin que l'ensemble des agents chargés de la police de la chasse Opdat alle met de jachtpolitie belaste ambtenaren dezelfde houding
adoptent une attitude commune vis-à-vis de l'application des zouden aannemen ten opzichte van de toepassing van de onder punt 4
dispositions légales commentées sous le point 4, les directives suivantes sont adoptées. toegelichte wetsbepalingen, worden de volgende richtlijnen aangenomen.
5. Directives 5. Richtlijnen
5.1. Quant à la méthode 5.1. Wat de methode betreft
Afin de déterminer si un territoire donné est visé par l'interdiction Om te bepalen of een gegeven gebied het voorwerp uitmaakt van het
de la chasse au grand gibier prévue par l'article 2ter de la loi sur verbod van jacht op grof wild bedoeld in artikel 2ter van de jachtwet,
la chasse, on adoptera la grille d'analyse suivante, sans inverser zal gebruik gemaakt worden van onderstaande analyserooster, zonder
l'ordre des questions qu'il y a lieu de se poser : omzetting van de volgorde van de vragen die gesteld dienen te worden :
Première question : Eerste vraag :
Le territoire de chasse est-il clôturé au sens de la loi sur la chasse Is het jachtgebied afgesloten in de zin van de jachtwet ? Met andere
? Autrement dit, y-a-t-il une entrave à la libre circulation d'un woorden, is er een belemmering van de vrije verplaatsing van één of
grand gibier ou de plusieurs grands gibiers comme indiqué plus haut meer soorten grof wild zoals hierboven aangegeven (punt 4.2.1.) ?
(point 4.2.1.) ? Comme indiqué également plus haut, cette entrave doit Zoals ook hierboven aangeven, moet die belemmering relevant zijn ten
être significative par rapport au territoire concerné. opzichte van het betrokken gebied.
Deuxième question : Tweede vraag :
S'il y a effectivement entrave à la libre circulation, l'obstacle ou Indien de vrije verplaatsing daadwerkelijk belemmerd wordt, kan de
les obstacles peuvent-ils s'expliquer par : hindernis/kunnen de hindernissen grechtvaardigd worden door :
- soit la sécurité des personnes ? - of de veiligheid van mensen ?
- soit la protection des cultures ? - of de bescherming van teelten ?
- soit le maintien du bétail ? - of het houden van vee ?
Troisième question : Derde vraag :
Si la réponse à la deuxième question est positive, la hauteur maximale Als het antwoord op de tweede vraag positief is, wordt de door de
fixée par le Gouvernement, à savoir 1,20 m pour la protection des Waalse Regering vastgelegde maximumhoogte, met name 1,20 m voor de
cultures et le maintien du bétail et 5 m pour la sécurité des bescherming van teelten en het houden van vee en 5 m voor de
personnes est-elle respectée ? veiligheid van mensen, in acht genomen ?
Si les réponses aux 2e et 3e questions sont positives, les conditions Als de antwoorden op de 2e en de 3e vraag positief zijn, zijn de
nécessaires au constat de l'infraction ne sont pas réunies. nodige voorwaarden voor de vaststelling van de overtreding niet
Par contre, ces conditions sont réunies si la réponse à l'une des deux vervuld. Daarentegen zijn de voorwaarden vervuld als het antwoord op één van de
dernières questions est négative. twee laatste vragen negatief is.
La règle générale étant la sanction de l'entrave, en cas de doute Daar de algemene regel de bestraffing van de belemmering is, heeft
quant à une réponse positive à la deuxième question, logiquement, logischerwijs het verbod de overhand in geval van twijfel betreffende
c'est l'interdiction qui prime. een positief antwoord op de tweede vraag.
Afin de lever au maximum le doute, les précisions suivantes sont Om twijfels zoveel mogelijk weg te nemen, worden de volgende gegevens
apportées : verstrekt :
Sécurité publique : Openbare veiligheid :
Les clôtures qui sont installées le long des routes à l'initiative ou
avec l'accord du gestionnaire de la voirie en vue d'assurer la De omheiningen die op initiatief of met de toestemming van de
sécurité publique constituent un obstacle au libre parcours du grand wegbeheerder langs wegen worden geplaatst om de openbare veiligheid te
gibier, mais ne doivent pas entrer en ligne de compte pour déterminer waarborgen vormen een belemmering voor de vrije verplaatsing van het
si on se trouve en présence d'un territoire clôturé dans lequel la grof wild, maar moeten niet in overweging genomen worden om te bepalen
chasse au grand gibier doit être interdite [10]. Il en est of het gaat om een afgesloten gebied waar de jacht op grof wild
généralement de même pour les clôtures installées autour de certains verboden moet worden [10]. Dit geldt doorgaans ook voor de omheiningen
domaines par leurs gestionnaires en vue d'empêcher l'accès des die rondom sommige domeinen door hun beheerders geplaatst worden om
personnes pour des raisons de sécurité (on songe ici en particulier personen de toegang ertoe te ontzeggen om veiligheidsredenen (in het
aux domaines de la Défense nationale et aux zones de carrières...). bijzonder de domeinen van Landsverdediging en de steengroevegebieden...).
Protection des cultures : Bescherming van teelten :
Les clôtures de protection des cultures doivent être installées en De afsluitingen voor de bescherming van teelten moeten geplaatst
lisière des massifs forestiers ou à proximité de la lisière. worden aan de rand van de bosmassieven of in de buurt van de bosrand.
On doit cependant raisonnablement admettre qu'un chasseur installe une Er moet evenwel redelijkerwijs aangenomen worden dat een jager een
clôture de protection des plaines, qui ne suivrait pas exactement le afsluiting ter bescherming van vlaktes plaatst, die niet nauwkeurig de
contour de la lisière mais couperait parfois au court à travers omtrek van de bosrand zou volgen maar om evidente besparingsredenen af
certaines excroissances boisées s'avançant en plaine, et ce pour des en toe sommige bosuitgroeisels zou doorkruisen.
raisons d'économie évidentes.
Par ailleurs, on doit également raisonnablement admettre qu'un Anderzijds moet eveneens redelijkerwijs aangenomen worden dat een
chasseur, dont le territoire de chasse ne se trouve pas immédiatement jager wiens jachtgebied de vlakte niet aangrenst maar die in het
en contact avec la plaine, mais qui a déjà été appelé dans le passé à verleden al aanzienlijke schade heeft moeten vergoeden (en die
devoir indemniser des dégâts importants de grand gibier à la plaine daadwerkelijk heeft vergoed) die het grof wild aan de naburige vlakte
toute proche (et les a effectivement indemnisés), puisse installer une had toegebracht, een afsluiting mag plaatsen ter bescherming van de
clôture de protection de la plaine sur son territoire si son voisin, vlakte op zijn grondgebied als zijn buurman, wiens grondgebied de
dont le territoire est en contact direct avec la plaine, persiste à ne vlakte aangrenst, erin volhardt geen efficiënte preventiemaatregelen
pas prendre des mesures de préventions efficaces contre ces dégâts, te nemen tegen die schade, bijvoorbeeld de plaatsing van een
doeltreffende en reglementaire beschermingsomheining tussen het bos en
telle l'installation d'une clôture de protection efficace et de vlakte. Dit doet geen afbreuk aan het recht van die buurman om de
réglementaire entre le bois et la plaine. Ceci ne porte pas préjudice gegrondheid van het gebrek aan voorzorg dat hem aldus verweten zou
au droit de ce voisin de contester le bien-fondé du défaut de worden te betwisten en om de verwijdering van de omheining te eisen
prévoyance qui lui serait ainsi reproché et d'exiger par conséquent l'enlèvement de la clôture qui n'a pas sa raison d'être à ses yeux. Dans le cas particulier d'un territoire de chasse qui comporte en son sein (et donc pas en périphérie) un enclos, qui peut être justifié ou non par la nécessité de mettre des plants ou des arbres à l'abri de la dent du gibier, la chasse au grand gibier reste autorisée sur le territoire en dehors de cet enclos dans lequel elle est interdite. Evidemment, il doit être constaté qu'il y a nécessité de protéger une véritable plantation et écarter tout subterfuge consistant à intégrer cet enclos dans un dispositif destiné manifestement à clôturer le territoire. omdat ze volgens hem geen reden tot bestaan heeft. In het bijzondere geval van een jachtgebied waarin (dus niet aan de periferie) een omheinde ruimte bestaat, die al dan niet gerechtvaardigd kan worden door de noodzaak om planten of bomen tegen het wild te beschermen, blijft de jacht op grof wild toegelaten op het grondgebied buiten die omheinde ruimte, waar ze verboden is. Natuurlijk moet vastgesteld worden dat het noodzakelijk is een echte aanplanting te beschermen en moet afgezien worden van elke list die erin bestaat de omheinde ruimte op te nemen in een voorziening die klaarblijkelijk bestemd is om het gebied af te sluiten.
5.2. Quant aux conséquences de l'illégalité constatée 5.2. Wat de gevolgen van de vastgestelde onwettigheid betreft
Première période : priorité à la prévention et donc à l'avertissement Eerste periode : voorrang aan preventie en dus aan waarschuwing
Certains titulaires du droit de chasse ont pu estimer à tort que leur Sommige houders van het jachtrecht hebben mogelijkerwijs ten onrechte
territoire n'était pas considéré comme clôturé. geacht dat hun grondgebied niet als afgesloten beschouwd werd.
En effet, pendant plusieurs années, les agents chargés de la police de De met de jachtpolitie belaste ambtenaren zijn immers gedurende
la chasse ne sont pas ou sont peu intervenus en vue de faire respecter verschillende jaren niet of weinig tussengekomen om het verbod van
l'interdiction de la chasse au grand gibier dans les territoires jacht op grof wild te doen naleven in de afgesloten gebieden sinds de
clôturés depuis son entrée en vigueur le 1er juillet 2000, notamment inwerkingtreding ervan op 1 juli 2000, met name om de redenen
pour les raisons invoquées au point 1 (circulaire interprétative aangehaald onder punt 1 (omstreden interpretatieve omzendbrief en
contestée et recours introduits au niveau du Conseil d'Etat). beroepen ingesteld bij de Raad van State).
Compte tenu de cette situation, la plupart des titulaires du droit de Rekening houdend met die stand van zaken, werden de meeste houders van
het jachtrecht wier jachtgebied als afgesloten beschouwd moet worden
chasse dont les territoires sont à considérer comme clôturés en ont daarvan door de DFN (Directie Natuur en Bossen) op de hoogte gebracht
été informés par le DNF lors des deux dernières saisons de chasse et tijdens de twee laatste jachtseizoenen en werd hen gevraagd hun
il leur a été demandé d'enlever ou de rabaisser leurs clôtures, de omheiningen te verwijderen of te verlagen, zodat ze op termijn op zijn
manière à au moins ne plus se trouver à terme dans une situation minst niet meer zouden verkeren in een overtredingstoestand
infractionnelle comparable à celle qui a donné lieu au Jugement de la vergelijkbaar met die welke aanleiding heeft gegeven tot het vonnis
cour d'appel de Liège du 4 octobre 2011, confirmé par l'arrêt de la van het hof van beroep van Luik van 4 oktober 2011, bevestigd bij het
Cour de Cassation du 22 février 2012. Moyennant accord de leur part sur un programme de démantèlement des clôtures, procès-verbal n'a pas été dressé. Cette démarche d'avertissement sera encore poursuivie cette année vis-à-vis des titulaires de droit de chasse concernés qui n'auraient pas encore été identifiés ou qui se trouveraient dans une situation non conforme aux directives contenues dans la présente circulaire, malgré une première adaptation de leurs clôtures pour éviter de se trouver dans une situation infractionnelle comparable à celle qui fait l'objet de la jurisprudence précitée. Pour le 1er mai 2014 au plus tard, il leur sera demandé d'enlever ou d'abaisser toute clôture constituant un obstacle significatif au libre arrest van het Hof van Cassatie van 22 februari 2012. Daar ze ingestemd hebben met een programma tot ontmanteling van de omheiningen, werd geen proces-verbaal opgemaakt. Die waarschuwingsstap zal dit jaar voortgezet worden ten opzichte van de houders van het jachtrecht die nog niet geïdentificeerd zouden zijn of die zouden verkeren in een toestand die niet voldoet aan de richtlijnen van deze omzendbrief, ondanks een eerste aanpassing van hun omheiningen om niet te verkeren in een overtredingstoestand vergelijkbaar met die welke het voorwerp is van voornoemde rechtspraak. Ze zullen erom verzocht worden uiterlijk 1 mei 2014 elke omheining te verwijderen of te verlagen die een belangrijke belemmering vormt voor
parcours du grand gibier, obstacle pour lequel le bénéfice de de vrije verplaatsing van het grof wild en waarvoor het voordeel van
l'application de la dérogation prévue par l'article 2ter, alinéa 2, de de toepassing van de afwijking bepaald bij artikel 2ter, tweede lid,
la loi sur la chasse ne peut être invoqué. En cas de divergences de van de jachtwet niet aangehaald kan worden. In geval van
vue entre le titulaire de droit de chasse et le directeur des services meningsverschillen tussen de houder van het jachtrecht en de directeur
extérieurs quant à l'obligation de démonter ou d'enlever une clôture van de buitendiensten over de verplichting tot ontmanteling of
verwijdering van een omheining, wordt het geschil ter kennis gebracht
le litige est porté à la connaissance de l'inspecteur général du DNF van de inspecteur-generaal van de DNF, die zal beslissen.
qui prendra la décision. Er zal aan de houders van het jachtrecht meegedeeld worden dat, indien
Il sera signalé à ces titulaires de droit de chasse qu'à défaut de ze niet kunnen voldoen aan de verplichting, daar de eigenaars zich
pouvoir s'exécuter, les propriétaires pouvant en effet toujours immers altijd kunnen verzetten tegen de verwijdering of de verlaging
s'opposer à l'enlèvement ou au rabaissement des clôtures, ils n'auront van de omheiningen, ze geen andere keus zullen hebben om het grof wild
d'autre choix, pour réguler le grand gibier, que de solliciter des te reguleren dan te verzoeken om de vernietigingsvergunning
autorisations de destruction en application des articles 28 à 31 de overeenkomstig de artikelen 28 tot 31 van het besluit van de Waalse
l'arrêté du Gouvernement wallon du 18 octobre 2002 permettant la Regering van 18 oktober 2002 waarbij de vernietiging van sommige
destruction de certaines espèces gibiers. soorten wild mogelijk gemaakt wordt.
Il sera rappelé à ce propos que des autorisations en application des In dat verband zal eraan herinnerd worden dat vergunningen
articles 28 à 31 ne peuvent être accordées, entre autres conditions, overeenkomstig de artikelen 28 tot 31 slechts verleend kunnen worden,
que si des dégâts importants sont observés ou sont à craindre (preuve onder andere, als aanzienlijke schade geconstateerd wordt of te
à apporter par le demandeur) et à la condition que le grand gibier duchten is (bewijs door de aanvrager te leveren) en op voorwaarde dat
n'ait pas été nourri en période de chasse [11] (cf. art. 2 de l'arrêté het grof wild niet tijdens de jachtperiode gevoed wordt [11] (cf. art.
du Gouvernement wallon du 18 octobre 2002). van het besluit van de Waalse Regering van 18 oktober 2002).
Par ailleurs, sous peine de couvrir une chasse déguisée, de telles Anderzijds worden dergelijke vernietigingsvergunningen nooit op
autorisations de destruction ne seront jamais accordées de façon recurrente wijze jaarlijks toegekend, op gevaar af een verhulde jacht
récurrente, chaque année. Les bénéficiaires de ces autorisations de te dekken. De begunstigden van die vernietigingsvergunningen zullen
destruction seront dès lors explicitement encouragés à prélever les dan ook uitdrukkelijk aangespoord worden om zoveel mogelijk dieren te
plus d'animaux possible pour être à l'abri un certain temps au moins verwijderen zodat hen minstens enige tijd aanzienlijke schade wordt
de problèmes importants de dégâts. bespaard.
Deuxième période : répression systématique Tweede periode : systematische repressie
A partir du 1er mai 2014, il y aura verbalisation systématique avec Vanaf 1 mei 2014 zal systematisch geverbaliseerd worden, met
transmission au Parquet. overdracht aan het Parket.
Le verbalisant aura le double souci : De verbalisant moet :
- de bien décrire la situation de fait, en suivant la grille d'analyse - de feitelijke toestand goed beschrijven, aan de hand van de
proposée au point 5.1. De rares titulaires de droit de chasse se sont analyserooster opgenomen onder punt 5.1. Enkele houders van het
parfois retranchés derrière des justifications assez grossières [12] jachtrecht hebben zich soms achter nogal grove rechtvaardigingen
pour contester l'existence de l'infraction. Quel que soit le verscholen om het bestaan van de overtreding te betwisten [12].
subterfuge qui serait le cas échéant invoqué, le procès-verbal devra Ongeacht het vals voorwendsel dat desgevallend aangehaald zou worden,
bien faire ressortir la volonté de détourner l'esprit de la zal de wil om de geest van de wetgever af te leiden goed tot uiting
législation; moeten komen in het proces-verbaal;
- d'identifier les personnes coupables du délit, étant principalement - de personen identificeren die schuldig zijn aan het misdrijf, met
l'organisateur de la chasse, ainsi que le chasseur en situation de name hoofdzakelijk de organisator van de jacht, alsook de jager in
chasse ayant parfaitement conscience de chasser le grand gibier dans jachttoestand die er volkomen van bewust is op grof wild te jagen in
un territoire clôturé. En effet, toute infraction requiert non een afgesloten gebied. Elke overtreding vereist immers niet alleen een
seulement un élément matériel, mais aussi un élément moral. Le relevé materieel, maar ook een moreel element. De telling van de
des postes de battues par rapport aux clôtures ou le plan des battues klopjachtposten ten opzichte van de omheiningen of het plan van de
indiquant l'emplacement des clôtures peuvent être d'une grande utilité klopjachten met melding van de plaats van de omheiningen kan van groot
pour démontrer que le chasseur avait parfaitement conscience de nut zijn om aan te tonen dat de jager er volkomen van bewust was in
chasser dans un territoire clôturé. een afgesloten gebied te jagen.
6. Disposition finale 6. Slotbepaling
La circulaire ministérielle n° 2.650 du 12 octobre 2000 relative à la De omzendbrief nr. 2.650 van 12 oktober 2000 betreffende de definitie
définition du « territoire clôturé » visée à l'article 1er, § 1er, « afgesloten gebied » bedoeld in artikel 1, § 1, 10°, van de jachtwet
10°, de la loi du 28 février 1882 sur la chasse, à l'arrêté du van 28 februari 1882, het besluit van de Waalse Regering van 3 juni
Gouvernement wallon du 3 juin 1999 déterminant la hauteur des clôtures 1999 tot bepaling van de hoogte van de afsluitingen bedoeld bij
visées à l'article 2ter, alinéa 2, de la loi du 28 février 1882 sur la artikel 2ter, tweede lid, van de jachtwet van 28 februari 1882 en het
chasse et à l'arrêté du Gouvernement wallon du 3 juin 1999 modifiant besluit van de Waalse Regering van 3 juni 1999 tot wijziging van het
l'arrêté du Gouvernement wallon du 13 juillet 1995 permettant la besluit van de Waalse Regering van 13 juli 1995 waarbij de
destruction de certaines espèces gibier et fixant les conditions de vernietiging van sommige soorten wild wordt toegelaten en tot bepaling
destruction de grand gibier dans les territoires clôturés visés à van de voorwaarden tot vernietiging van grof wild in de afgesloten
l'article 2ter, alinéa 1er, de la loi du 28 février 1882 sur la gebieden bedoeld in artikel 2ter, eerste lid 1, van de jachtwet van 28
chasse, est formellement abrogée. februari 1882 wordt uitdrukkelijk opgeheven.
Namur, le 19 novembre 2013. Namen, 19 november 2013.
Le Ministre des Travaux publics, de l'Agriculture, de la Ruralité, de De Minister van Openbare werken, Landbouw, Landelijke Aangelegenheden,
la Nature, de la Forêt et du Patrimoine, Natuur, Bossen en Erfgoed,
C. DI ANTONIO C. DI ANTONIO
_______ _______
Notes Nota's
[1] Le Conseil d'Etat a statué sur ces recours après plus de dix ans [1] De Raad van State heeft zich na meer dan tien jaar procedure over
de procédure (cf. arrêt n° 198.192 du 24 novembre 2009). deze beroepen uitgesproken (cfr arrest nr. 198.192 van 24 november
[2] Circulaire du 12 octobre 2000 du Ministre J. Happart (Moniteur 2009). [2] Omzendbrief van 12 oktober 2000 van de Minister J. Happart
belge du 7 novembre 2000), laquelle avait été soumise au Gouvernement (Belgisch Staatsblad van 7 november 2000), die werd voorgelegd aan de
wallon qui avait marqué son accord sur celle-ci uniquement pour une
période temporaire (jusqu'au 30 juin 2001), comme l'indique la Waalse Regering, die er slechts voor een beperkte periode (tot 30 juni
décision du Gouvernement de l'époque. 2001) mee ingestemd heeft, zoals aangegeven in het besluit van de
toenmalige Regering.
[3] Territoires de chasse dont les étendues sont généralement bien [3] Jachtgebieden waarvan de oppervlaktes doorgaans veel kleiner zijn
inférieures à celles des domaines vitaux d'un cerf ou d'un sanglier. dan die van de vitale domeinen van een hert of een everzwijn.
[4] Cette interdiction qui ne concerne bien que le grand gibier est [4] Dat verbod, dat slechts het grof wild betreft, is in werking
entrée en vigueur le 1er juillet 2000. La chasse du petit gibier, du getreden op 1 juli 2000. De jacht op klein wild, waterwild en ander
gibier d'eau et de l'autre gibier reste donc bien autorisée. wild blijft dus wel degelijk toegelaten.
[5] Par exemple, le fait, lors des jours de chasse, d'ouvrir les [5] Bijvoorbeeld, het feit dat tijdens jachtdagen hekken worden
barrières au niveau des points d'entrée dans un territoire de chasse geopend bij de ingangspunten in een jachtgebied dat met een omheining
ceinturé par une clôture ne supprime en rien le caractère clôturé de afgesloten is doet niets af aan het afgesloten karakter van dat
ce territoire; il en est de même si une portion de clôture est enlevée gebied; dit geldt ook als een portie omheining verwijderd wordt of als
ou si une clôture électrique est mise hors tension au moment de la een elektrische omheining buiten spanning gezet wordt op het tijdstip
chasse. van de jacht.
[6] L'arrêt du 4 octobre 2011 de la 4e chambre correctionnelle de la [6] Het arrest van 4 oktober 2011 van de 4e correctionele kamer van
cour d'appel de Liège confirme sans équivoque cette interprétation, het hof van beroep van Luik bevestigt die interpretatie ondubbelzinnig
précisant en outre que la circulaire ministérielle du 12 octobre 2000 en wijst er bovendien op dat de ministeriële omzendbrief van 12
était contraire à la loi. oktober 2000 in strijd was met de wet.
[7] "empêchant le libre parcours de toute espèce de grand gibier" [7] "die de vrije verplaatsing van elk soort grof wild belemmert"
signifie "empêchant le libre parcours de n'importe quelle espèce de betekent "die de vrije verplaatsing van om het even welk soort grof
grand gibier". wild belemmert".
[8] Par exemple, une clôture de 1,3 m de type agricole, composée [8] Bijvoorbeeld, een omheining van 1,3 m van het landbouwtype,
habituellement de 3 à 5 fils superposés, et visant à délimiter une doorgaans samengesteld uit 3 à 5 over elkaar hangende draden, ter
propriété privée, notamment pour dissuader les promeneurs d'y afbakening van een privé-eigendom, met name om te beletten dat
pénétrer, n'empêche pas le passage d'un animal grand gibier, quelle wandelaars er binnenkomen, belet de doortocht van een dier van het
que soit l'espèce. Elle ne constitue dès lors pas un obstacle au sens soort grof wild niet, ongeacht het soort. Ze vormt dus geen hindernis
de la définition de l'article 1er, § 1er, 10° de la loi sur la chasse. in de zin van de definitie van artikel 1, § 1, 10°, van de jachtwet.
Par contre, un passage canadien correspond bien à cette notion Daarentegen beantwoordt een Canadese doorgang wel degelijk aan dat
d'obstacle empêchant le libre parcours du grand gibier. begrip hindernis die de vrije verplaatsing van grof wild belemmert.
[9] Voire nettement moins : 2 fils électriques, le premier à 20 cm du [9] Zelfs duidelijk minder : 2 elektrische draden, de eerste op 20 cm
sol et le second à 50 cm du sol suffisent déjà à entraver le libre van de grond en de tweede op 50 cm van de grond volstaan al om de
parcours du sanglier. vrije verplaatsing van everzwijnen te belemmeren.
[10] Il est effectivement important que ce soit à l'initiative de ce [10] Het is inderdaad van belang dat dit op initiatief van die
gestionnaire car comme l'indique le jugement précité du 4 octobre 2011, la protection des personnes ne justifie pas l'installation d'une clôture le long de n'importe quelle route, à défaut de quoi il n'existerait finalement plus nulle part la possibilité d'assurer un certain libre parcours du grand gibier. [11] C'est-à-dire une absence totale de nourrissage si du sanglier est présent, puisque la chasse au sanglier est ouverte toute l'année. [12] Exemples : * le titulaire de droit de chasse parvient à démontrer que la clôture litigieuse est en réalité installée sur une longue bande de terrain où il n'aurait pas le droit de chasse (mais qu'il chassait évidemment avant son interpellation...). A cet égard, on relèvera que dans le jugement précité du 4 octobre 2011, le juge a estimé que « la pose d'une clôture par un voisin ne peut causer dommage à autrui qui pourrait exiger l'enlèvement, voire réclamer des dommages et intérêts »... * le titulaire de droit de chasse complète la clôture litigieuse pour délimiter une étroite parcelle dans laquelle il prétend tout à coup beheerder gebeurt, zoals aangegeven in voornoemd vonnis van 4 oktober 2011, rechtvaardigt de bescherming van mensen niet dat een omheining langs welke weg dan ook geplaatst wordt, want anders zou per slot van rekening geen enkele mogelijkheid meer bestaan om het grof wild een vrije verplaatsing te garanderen. [11] Met andere woorden een totaal gebrek aan voeding indien er everzwijnen zijn, vermits de jacht op everzwijnen het hele jaar open is. [12] Voorbeelden : * De houder van het jachtrecht slaagt erin aan te tonen dat de omstreden omheining in feite geplaatst is op een lange strook grond waarop hij geen jachtrecht zou hebben (maar dat hij kennelijk jaagde voor zijn interpellatie ...). In dat opzicht wordt erop gewezen dat de rechter in voornoemd vonnis van 4 oktober 2011 geacht heeft dat « het plaatsen van een omheining door een buurman geen schade kan toebrengen aan anderen die de verwijdering, ja zelfs schadevergoeding en intresten zouden kunnen eisen »... * De houder van het jachtrecht voltooit de omstreden omheining ter afbakening van een smal perceel waarop hij beweert plots de
protéger la régénération forestière. bosregeneratie te beschermen.
^