Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêté Royal du 25/11/1997
← Retour vers "Arrêté royal portant création d'une Commission chargée de l'élaboration de la "Loi de principe concernant l'administration pénitentiaire et le statut juridique des détenus" "
Arrêté royal portant création d'une Commission chargée de l'élaboration de la "Loi de principe concernant l'administration pénitentiaire et le statut juridique des détenus" Koninklijk besluit houdende oprichting van een Commissie "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van gedetineerden"
MINISTERE DE LA JUSTICE 25 NOVEMBRE 1997. Arrêté royal portant création d'une Commission chargée de l'élaboration de la "Loi de principe concernant l'administration pénitentiaire et le statut juridique des détenus" RAPPORT AU ROI Sire, En septembre 1996, j'ai chargé le Professeur L. Dupont de la rédaction d'une "Loi de principes concernant l'administration pénitentiaire et l'exécution de sanctions privatives de liberté". Cette mission a pris cours le 1er octobre 1996 et, comme prévu, le Professeur Dupont a déposé son rapport final le 30 septembre 1997. Les points suivants se rapportant au régime des détenus condamnés y sont abordés : dispositions générales; principes de base; les établissements pénitentiaires; plan de détention et modalités particulières d'exécution de la peine privative de liberté; conditions de vie dans les établissements pénitentiaires; ordre, sécurité et recours à la coercition; régime disciplinaire; plaintes et recours; et, enfin, le statut juridique externe des condamnés. Déjà au cours de leurs activités, le professeur Dupont et le comité d'accompagnement avaient ressenti le besoin d'étendre cet avant-projet à l'autre catégorie importante de personnes qui séjourne dans nos MINISTERIE VAN JUSTITIE 25 NOVEMBER 1997. Koninklijk besluit houdende oprichting van een Commissie "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van gedetineerden" VERSLAG AAN DE KONING Sire, In september 1996 belastte ik Professor L. Dupont met het opstellen van een "Beginselenwet gevangeniswezen en tenuitvoerlegging van vrijheidsberovende sancties". Deze opdracht nam een aanvang op 1 oktober 1996 en zoals voorzien heeft hij zijn eindverslag op 30 september 1997 ingediend. Daarin komen met betrekking tot de bejegening van de veroordeelde gedetineerden volgende zaken aan de orde : algemene bepalingen; basisbeginselen; de gevangenissen; detentieplan en bijzondere modaliteiten van tenuitvoerlegging van de vrijheidsstraf; levensvoorwaarden in de gevangenis; orde, veiligheid en gebruik van dwang; tuchtregime; beklag en beroep; en tenslotte de externe rechtspositie van veroordeelden. Reeds gedurende de werkzaamheden werd door Professor Dupont en binnen het begeleidingscomité de noodzaak aangevoeld om dit voorontwerp uit te breiden naar die andere belangrijke categorie van personen die in
établissements pénitentiaires et représente en permanence environ 40 % onze gevangenissen verblijft en die op elk ogenblik ongeveer 40 % van
de la population carcérale : les inculpés, prévenus et accusés. Dans de populatie uitmaakt : de verdachten, beklaagden en beschuldigden.
ce contexte, le but n'est absolument pas de soulever le problème des objectifs propres à la détention préventive; il sera cependant examiné quels principes de base et règles valables pour les condamnés peuvent s'appliquer intégralement à la catégorie précitée et dans quelle mesure des principes spécifiques, et par conséquent des règles adaptées ou totalement différentes, s'imposent. En d'autres termes, il convient de vérifier si l'avant-projet élaboré par le Professeur Dupont pour la catégorie des condamnés peut également s'appliquer à la catégorie des inculpés, prévenus et accusés. Ensuite, il conviendra d'intégrer les deux textes dans un ensemble et de doter ce dernier d'un seul exposé des motifs cohérent et scientifiquement étayé. Il est évident que d'autres catégories de détenus séjournent également Het is daarbij geenszins de bedoeling de eigen doelstellingen van de voorlopige hechtenis aan de orde te stellen; wel zal nagegaan worden welke basisbeginselen en regels inzake de veroordeelden onverminderd gelden voor deze categorie en waar specifieke beginselen, en dus aangepaste of totaal andere regels, zich opdringen. Er moet met andere woorden een toetsing gebeuren van het door Professor Dupont uitgewerkte voorontwerp inzake de categorie van de veroordeelden voor de categorie van verdachten, beklaagden en beschuldigden. Hierna moeten de beide teksten tot één geheel worden geïntegreerd en voorzien van één coherente, wetenschappelijk onderbouwde memorie van toelichting. Er verblijven natuurlijk nog andere categorieën gedetineerden in de
dans les maisons d'arrêt et les maisons de peine belges, en première Belgische arrest- en strafhuizen, in eerste instantie de
instance les internés. Différents milieux insistent depuis de geïnterneerden. Al vele jaren wordt vanuit verschillende hoeken
nombreuses années sur la nécessité d'une révision approfondie de la aangedrongen op een grondige herziening van de verouderde wet tot
loi, obsolète, de défense sociale. bescherming van de maatschappij.
Au cours de l'automne 1996, j'ai également institué une Commission
Internement chargée d'examiner cette problématique de manière Eveneens in het najaar van 1996 heb ik een Commissie Internering
approfondie et de m'adresser des recommandations en la matière. Il est ingesteld om deze problematiek grondig te onderzoeken en mij terzake
absolument prématuré d'intégrer la catégorie des internés dans la aanbevelingen te formuleren. Het is volstrekt voorbarig om de
mission de la Commission chargée de l'élaboration de la "Loi de categorie van de geïnterneerden in de opdracht van de Commissie
principes concernant l'administration pénitentiaire et le statut "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van gedetineerden" op te
juridique des détenus", tant que les orientations de base de la nemen zolang de basisopties van de Commissie Internering m.b.t. de
Commission Internement relatives à la restructuration du système herstructurering van het interneringssysteem niet gekend zijn. Zo is
d'internement ne sont pas connues. Ainsi, on ne peut par exemple exclure qu'il serait, pour des raisons de principe, recommandé de ne plus enfermer des internés dans des établissements où séjournent également des condamnés ou des prévenus qui ont été privés de leur liberté. A ce propos, il peut d'ailleurs être renvoyé à la situation aux Pays-Bas où il existe, en plus d'une loi de principes concernant l'administration pénitentiaire, une loi de principes distincte pour les personnes mises à disposition (à comparer avec nos internés). Tout ceci n'exclut pas qu'une loi de principes relative à l'internement puisse s'inspirer de la loi de principes concernant l'administration pénitentiaire. En ce qui concerne le groupe (limité) de mineurs et d'étrangers mis à la disposition de l'Office des Etrangers : leur place n'est ni dans les prisons, ni dans les maisons d'arrêt. Par conséquent, ces catégories de personnes ne sont pas concernées par la mission de la Commission. het bijvoorbeeld niet uit te sluiten dat om principiële redenen zou aanbevolen worden om geïnterneerden niet langer op te sluiten in instellingen waar ook veroordeelden of beklaagden van hun vrijheid worden beroofd. In deze kan trouwens verwezen worden naar de situatie in Nederland waar een aparte beginselenwet voor terbeschikkinggestelden (te vergelijken met onze geïnterneerden) naast een beginselenwet gevangeniswezen bestaat. Een en ander sluit niet uit dat men zich voor een basiswet internering zou inspireren op de basiswet gevangeniswezen. Wat de (beperkte) groep minderjarigen en vreemdelingen ter beschikking van de Dienst Vreemdelingenzaken aangaat : hun plaats is elders dan in de gevangenissen of huizen van arrest. Deze categorieën vallen bijgevolg niet onder de opdracht van de Commissie.
La Commission est explicitement chargée de la préparation, de In de opdracht van deze Commissie is expliciet voorzien het
l'organisation et de la mise en oeuvre d'une consultation des acteurs voorbereiden, organiseren en uitvoeren van een consultatie van de
concernés. Il peut non seulement sembler évident que l'opportunité betrokken actoren. Niet alleen mag het als vanzelfsprekend beschouwd
soit donnée aux gens de terrain de se prononcer quant à la worden dat de mensen van het veld de kans krijgen zich uit te spreken
réglementation qui régira leur pratique quotidienne pendant de over een reglementering die hun dagelijkse praktijk voor heel wat
nombreuses années, mais, dans le cadre de cette consultation, on peut jaren zal gaan beheersen, maar bovendien mogen vanuit die consultatie
également s'attendre à des observations importantes qui influenceront belangrijke opmerkingen worden verwacht die de kansen op een
favorablement la probabilité d'une application effective. effectieve toepassing ten goede zullen komen.
A ce jour, le professeur Dupont a, dans le cadre de ses activités, été Bij zijn werkzaamheden tot op heden is Professor Dupont herhaaldelijk
confronté à plusieurs reprises à la nécessité de prévoir une instance geconfronteerd geweest met de noodzaak een jurisdictionele instantie
juridictionnelle qui doit prendre des décisions importantes au niveau
des modalités de l'exécution de la peine ou auprès de laquelle il peut te voorzien die over belangrijke modaliteiten van de strafuitvoering
éventuellement être interjeté appel de certaines décisions. Le dient te beslissen of waarbij eventueel een beroep kan ingesteld
"tribunal d'application des peines" sera vraisemblablement une worden tegen bepaalde beslissingen. Het laat zich aanzien dat een
condition sine qua non à la mise en oeuvre effective de la loi de "strafuitvoeringsrechtbank" een conditio sine qua non zal zijn om de
base. La Commission doit examiner cette problématique et préparer un basiswet effectief in uitvoering te brengen. De Commissie moet deze
avant-projet de loi instituant des tribunaux d'application des peines. problematiek onderzoeken en een voorontwerp van wet tot instelling van
Il est clair qu'il est impossible d'accomplir l'ensemble de ces strafuitvoeringsrechtbanken voorbereiden.
missions en une seule année. Bien qu'il ne soit pas encore possible de Het moge duidelijk zijn dat het geheel van deze taken onmogelijk te
déterminer avec précision ce qui doit être réalisé au cours de la realiseren is in één jaar. Zonder dat het nu al mogelijk is om precies
première année et ce qui doit l'être au cours de la deuxième année, on te bepalen wat in het eerste en wat in het tweede jaar dient te
peut cependant affirmer qu'au cours de la première année, l'accent gebeuren, kan toch gesteld worden dat in het eerste jaar het
sera mis sur la préparation de l'avant-projet de loi de principes et zwaartepunt van de werkzaamheden zal liggen op het voorbereiden van
de son exposé des motifs. L'étude relative aux tribunaux d'application het voorontwerp van de basiswet met memorie van toelichting. Het
des peines et la préparation d'un avant-projet en la matière seront onderzoek met betrekking tot de strafuitvoeringsrechtbanken en het
entamées plus tard. La Commission doit de toute manière faire rapport voorbereiden van een voorontwerp terzake situeert zich later in de
le 31 octobre 1998 concernant l'état d'avancement de ses travaux et tijd. In elk geval dient de Commissie op 31 oktober 1998 verslag uit
elle devra déposer son rapport final le 31 octobre 1999. te brengen betreffende de vooruitgang van haar werkzaamheden en op 31
oktober 1999 haar eindverslag neer te leggen.
L'article 6 prévoit que la Commission pourra faire appel à des experts In artikel 6 is voorzien dat de Commissie beroep zal kunnen doen op
externes, qui peuvent être rémunérés. Il est, par exemple, apparu très externe deskundigen, die daarvoor kunnen vergoed worden. Het voorbije
clairement au cours de l'année écoulée qu'un règlement global de la jaar is bijvoorbeeld meer dan duidelijk geworden dat een globale
sécurité sociale pour les détenus s'impose si l'on souhaite progresser regeling van de sociale zekerheid voor gedetineerden cruciaal is wil
de manière conséquente conformément au "principe de normalisation" - men het "normaliseringsprincipe" consequent doortrekken - en daar zijn
ce qui serait souhaitable. Mais en soi la sécurité sociale constitue redenen toe. Maar de sociale zekerheid op zich is een erg ingewikkelde
une réglementation très compliquée qui requiert une compétence et une reglementering die, wil men terzake grondige innovaties voorstellen,
spécialisation particulières, afin de pouvoir proposer des innovations een bijzondere competentie en specialisering vereist. Het is dan ook
sérieuses. Le fait de pouvoir faire appel à des experts pour des geen overbodige luxe voor de Commissie om beroep te kunnen doen op
missions ponctuelles ne constitue dès lors pas un luxe superflu pour experten voor punctuele opdrachten.
la Commission.
La Commission sera composée de maximum 12 membres, que je désignerai De Commissie zal bestaan uit maximum 12 leden, die door mij zullen
en raison de leurs compétences, de leur expérience et de leur intérêt worden aangeduid op basis van hun bekwaamheid inzake en hun
pour la matière. En plus de personnes émanant du milieu académique, il belangstelling en ervaring voor de materie. Naast mensen uit de
convient d'impliquer l'administration pour des raisons évidentes. Il academische wereld moet de administratie om voor de hand liggende
ressort par ailleurs des rapports réguliers du comité d'accompagnement
qui était actif tout au long de la mission du Professeur Dupont que redenen betrokken worden. Uit de regelmatige verslagen van het
l'administration des établissements pénitentiaires a collaboré de begeleidingscomité dat functioneerde tijdens de opdracht van Professor
manière constructive à cette mission si importante pour l'avenir. Dupont blijkt overigens dat de penitentiaire administratie
Dans l'arrêté ministériel portant nomination des membres de la constructief heeft meegewerkt aan deze voor de toekomst zo belangrijke
Commission chargée de l'élaboration de la "Loi de principes concernant opdracht. In dat ministerieel besluit houdende benoeming van de leden van de
l'administration pénitentiaire et le statut juridique des détenus" Commissie "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van
figureront les dispositions habituelles en matière d'octroi gedetineerden" zullen de gebruikelijke bepalingen worden opgenomen
d'indemnités de frais de parcours et de séjour aux membres de la inzake de toekenning van reis- en verblijfsvergoedingen aan de leden
Commission. van de Commissie.
J'ai l'honneur d'être, Ik heb de eer te zijn,
Sire, Sire,
de Votre Majesté, van Uwe Majesteit
le très respectueux de zeer eerbiedige
et très fidèle serviteur, en zeer getrouwe dienaar,
Le Ministre de la Justice, De Minister van Justitie,
S. DE CLERCK S. DE CLERCK
25 NOVEMBRE 1997. - Arrêté royal portant création d'une Commission 25 NOVEMBER 1997. - Koninklijk besluit houdende oprichting van een
chargée de l'élaboration de la "Loi de principes concernant Commissie "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van
l'administration pénitentiaire et le statut juridique des détenus" gedetineerden"
ALBERT II, Roi des Belges, ALBERT II, Koning der Belgen,
A tous, présents et à venir, Salut. Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Vu l'article 37 de la Constitution; Gelet op artikel 37 van de Grondwet;
Vu la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention préventive; Gelet op de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis;
Vu l'avis de l'Inspecteur des Finances, rendu le 29 septembre 1997; Gelet op het advies van de Inspecteur van Financiën, gegeven op 29 september 1997;
Vu l'accord de Notre Ministre du Budget, donné le 3 novembre 1997; Gelet op het akkoord van Onze Minister van Begroting, gegeven op 3
Considérant que, à la demande de Notre Ministre de la Justice, il a november 1997; Overwegende dat in opdracht van onze Minister van Justitie een
été établi un avant-projet de loi contenant les principes de base voorontwerp van wet is opgesteld houdende de basisbeginselen in
relatifs au régime des détenus condamnés à une peine privative de verband met de bejegening van de tot vrijheidsstraf veroordeelde
liberté; que dans cet avant-projet des propositions sont formulées gedetineerden. Dat daarin voorstellen zijn geformuleerd met betrekking
quant au but de l'exécution de la peine d'emprisonnement; aux tot het doel van de uitvoering van de gevangenisstraf; tot de
principes de base relatifs au traitement des détenus; aux principes de basisbeginselen inzake de behandeling van gedetineerden; tot de
base relatifs au statut juridique interne des détenus; aux basisbeginselen inzake de interne rechtspositie van gedetineerden; tot
dispositions légales relatives au statut juridique externe des détenus de wettelijke regeling van de externe rechtspositie van gedetineerden
et à un droit de plainte des détenus; en tot een beklagrecht voor gedetineerden;
Considérant que, sur le plan du contenu, il est apparu nécessaire Overwegende dat het nodig is gebleken dit voorontwerp inhoudelijk uit
d'étendre l'avant-projet de loi à la catégorie des inculpés, prévenus te breiden tot de categorie van verdachten, beklaagden en
et accusés sans pour autant vouloir soumettre à un examen les beschuldigden, zonder dat het daarbij evenwel de bedoeling is de eigen
objectifs spécifiques de la loi du 20 juillet 1990 relative à la doelstellingen van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige
détention préventive et de formuler des propositions à cet égard; hechtenis te onderzoeken en hieromtrent voorstellen te formuleren;
Sur la proposition de Notre Ministre de la Justice, Op de voordracht van Onze Minister van Justitie,
Nous avons arrêté et arrêtons : Hebben Wij besloten en besluiten Wij :

Article 1er.Il est créé au sein du Ministère de la Justice une

Artikel 1.Bij het Ministerie van Justitie wordt een Commissie ter

Commission chargée d'élaborer la "Loi de principes concernant voorbereiding van een "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van
l'administration pénitentiaire et le statut juridique des détenus", gedetineerden", hierna Commissie genoemd, opgericht.
ci-après dénommée la Commission.

Art. 2.La Commission a pour tâche :

Art. 2.De Commissie heeft tot taak :

- d'examiner dans quelle mesure l'avant-projet de loi relatif au - te onderzoeken in hoeverre het voorontwerp van wet inzake de
régime des détenus condamnés à une peine privative de liberté est applicable à la catégorie des inculpés, prévenus et accusés et dans quelle mesure, compte tenu du statut propre à la catégorie précitée, des principes de base spécifiques s'imposent; - d'intégrer le texte existant concernant les détenus condamnés et les résultats des recherches propres relatives à la catégorie des inculpés, prévenus et accusés dans une proposition de texte cohérent de "Loi de principes concernant l'administration pénitentiaire et le statut juridique des détenus"; - de préparer, d'organiser et de mettre en oeuvre une consultation des acteurs concernés; bejegening van de tot vrijheidsstraf veroordeelde gedetineerden van toepassing is op de categorie van verdachten, beklaagden en beschuldigden en in hoeverre specifieke basisbeginselen, gelet op het eigen statuut van genoemde categorie, zich opdringen; - de bestaande tekst inzake veroordeelde gedetineerden en de resultaten van het eigen onderzoek inzake de categorie van verdachten, beklaagden en beschuldigden te integreren tot één coherent tekstvoorstel van "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van gedetineerden";
- de préparer, compte tenu de ces préalables, un avant-projet de loi, - een consultatie van de betrokken actoren voor te bereiden, te
organiseren en uit te voeren;
accompagné d'un exposé des motifs, intitulé : "Loi de principes - aansluitend een voorontwerp van wet met memorie van toelichting :
concernant l'administration pénitentiaire et le statut juridique des "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van gedetineerden" voor te
détenus"; bereiden;
- d'examiner les possibilités d'instituer des tribunaux d'application - de mogelijkheden tot instelling van strafuitvoeringsrechtbanken,
des peines et d'étudier leur organisation et leurs compétences; haar organisatie en bevoegdheden te onderzoeken;
- dans une phase ultérieure, de préparer un avant-projet de loi, - in een latere fase een voorontwerp van wet met memorie van
accompagné d'un exposé des motifs, instituant les tribunaux toelichting tot instelling van de strafuitvoeringsrechtbanken
d'application des peines. voorbereiden.
La Commission est tenue de faire rapport sur l'état d'avancement de De Commissie is er toe gehouden een verslag betreffende de vooruitgang
ses travaux au plus tard le 31 octobre 1998 et de déposer son rapport van haar werkzaamheden uit te brengen ten laatste op 31 oktober 1998,
final au plus tard le 31 octobre 1999. en haar eindverslag ten laatste op 31 oktober 1999.

Art. 3.La Commission se compose au maximum de douze membres nommés

Art. 3.De Commissie is samengesteld uit ten hoogste twaalf leden, die

par le Ministre sur la base de leur compétence, de leur expérience et op grond van hun bekwaamheid, ervaring en interesse inzake
de leur intérêt pour l'administration pénitentiaire et les détenus. gevangeniswezen en gedetineerden door de Minister worden benoemd.

Art. 4.Le Ministre nomme, parmi les membres, le président et les

Art. 4.De Minister benoemt, onder de leden, de voorzitter en de

vice-présidents. ondervoorzitters.

Art. 5.Le président règle les travaux de la Commission et du

Art. 5.De voorzitter regelt de werkzaamheden van de Commissie en van

secrétariat. Il représente également la Commission auprès du Ministre het secretariaat. Hij vertegenwoordigt tevens de Commissie bij de
de la Justice. Minister van Justitie.

Art. 6.La Commission peut faire appel à des experts externes et les

Art. 6.De Commissie kan een beroep doen op externe deskundigen en hen

charger d'une mission. A cet effet, sur avis du président, une met een opdracht belasten. Daartoe kan hen, op advies van de
rémunération peut leur être octroyée. Cette rémunération sera réglée voorzitter, een vergoeding worden toegekend. Deze vergoeding wordt
sur présentation de l'état de frais et sur approbation de Notre vereffend op voorlegging van een staat van kosten, na goedkeuring door
Ministre de la Justice. Onze Minister van Justitie.

Art. 7.Les crédits nécessaires au fonctionnement de la Commission

Art. 7.De kredieten die nodig zijn voor de werking van de Commissie

seront inscrits au budget du Ministère de la Justice. worden voorzien op de begroting van het Ministerie van Justitie.

Art. 8.Le présent arrêté produit ses effets le 1er novembre 1997.

Art. 8.Dit besluit heeft uitwerking met ingang van 1 november 1997.

Art. 9.Notre Ministre de la Justice est chargé de l'exécution du

Art. 9.Onze Minister van Justitie is belast met de uitvoering van dit

présent arrêté. besluit.
Donné à Bruxelles, le 25 novembre 1997. Gegeven te Brussel, 25 november 1997.
ALBERT ALBERT
Par le Roi : Van Koningswege :
Le Ministre de la Justice, De Minister van Justitie,
S. DE CLERCK S. DE CLERCK
^