Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêté Royal du 12/07/2009
← Retour vers "Arrêté royal modifiant l'arrêté royal du 21 juin 2004 réglementant les licences civiles de pilote d'hélicoptères "
Arrêté royal modifiant l'arrêté royal du 21 juin 2004 réglementant les licences civiles de pilote d'hélicoptères Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 21 juni 2004 tot regeling van de burgerlijke vergunningen van bestuurder van helikopters
SERVICE PUBLIC FEDERAL MOBILITE ET TRANSPORTS 12 JUILLET 2009. - Arrêté royal modifiant l'arrêté royal du 21 juin 2004 réglementant les licences civiles de pilote d'hélicoptères ALBERT II, Roi des Belges, A tous, présents et à venir, Salut. FEDERALE OVERHEIDSDIENST MOBILITEIT EN VERVOER 12 JULI 2009. - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 21 juni 2004 tot regeling van de burgerlijke vergunningen van bestuurder van helikopters ALBERT II, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Vu la loi du 27 juin 1937 portant révision de la loi du 16 novembre Gelet op de wet van 27 juni 1937 houdende herziening van de wet van 16
1919 relative à la réglementation de la navigation aérienne, notamment november 1919 betreffende de regeling der luchtvaart, inzonderheid op
l'article 5, § 1er modifié par la loi du 2 janvier 2001; artikel 5, § 1, gewijzigd bij de wet van 2 januari 2001;
Vu l'arrêté royal du 21 juin 2004 réglementant les licences de pilote Gelet op het koninklijk besluit van 21 juni 2004 tot regeling van
d'hélicoptères; burgerlijke vergunningen van bestuurder van helikopters;
Vu l'association des gouvernements de région à l'élaboration du Gelet op de omstandigheid dat de gewestregeringen bij het ontwerpen
présent arrêté; van dit besluit betrokken zijn;
Vu l'avis du Conseil d'Etat n° 45.161/4 donné le 23 mars 2009; Gelet op het advies van de Raad van State nr. 45.161/4, gegeven op 23
Considérant la Convention relative à l'aviation civile internationale, maart 2009; Overwegende het Verdrag inzake de internationale burgerlijke
signée à Chicago le 7 décembre 1944, et approuvée par la loi du 30 luchtvaart, ondertekend te Chicago op 7 december 1944, en goedgekeurd
avril 1947, notamment l'annexe 1re; bij de wet van 30 april 1947, inzonderheid bijlage 1;
Sur la proposition du Premier Ministre et du Secrétaire d'Etat à la Op de voordracht van de Eerste Minister en de Staatssecretaris voor
Mobilité, Mobiliteit,
Nous avons arrêté et arrêtons : Hebben Wij besloten en besluiten Wij :

Article 1er.A l'article 1er, § 1er de l'arrêté royal du 21 juin 2004

Artikel 1.In artikel 1, § 1 van het koninklijk besluit van 21 juni

réglementant les licences civiles de pilote d'hélicoptères sont 2004 tot regeling van de burgerlijke vergunningen van bestuurder van
apportées les modifications suivantes : helikopters worden volgende wijzigingen aangebracht :
1° La définition « hélicoptère multipilote » est remplacée comme suit 1° De definitie « meerpiloot helikopter » wordt vervangen als volgt :
: « Hélicoptère multipilote : type d'hélicoptère requis d'être piloté « Meerpiloot helikopter : helikoptertype dat moet bestuurd worden met
een medebestuurder zoals die gespecificeerd wordt in het
avec un copilote comme spécifié dans le manuel de vol, le certificat vlieghandboek, in het bewijs van luchtvaartexploitant of in een
de transport aérien ou un document équivalent. » gelijkwaardig document. »
2° Dans la première phrase de la définition « copilote » les mots « 2° In de eerste zin van de definitie « medebestuurder » worden de
woorden « luchtvaartuig gecertificeerd om bestuurd te worden door een
aéronef certifié pour être piloté par un équipage d'au moins 2 pilotes bemanning van ten minste 2 bestuurders of wanneer de aanwezigheid van
ou lorsque la présence d'au moins 2 pilotes est requise par la ten minste 2 bestuurders vereist wordt door de operationele
réglementation opérationnelle. » sont remplacés par les mots « hélicoptère multipilote. » reglementering. » vervangen door de woorden « meerpiloot helikopter. »
3° Entre la définition « copilote » et la définition « planeur avec 3° Tussen de definitie « medebestuurder » en de definitie «
dispositif d'envol incorporé (TMG) » sont insérées deux définitions gemotoriseerd zweefvliegtuig (TMG) » worden twee definities ingevoegd,
rédigées comme suit : luidende :
« Opération multipilote : opération approuvée par la Direction « Meerpiloot operatie : operatie goedgekeurd door het
générale Transport aérien requérant au moins 2 pilotes, travaillant en Directoraat-generaal Luchtvaart, waarbij ten minste 2 bestuurders, die
équipage sur un hélicoptère multipilote. » in onderlinge samenwerking functioneren op een meerpiloot helikopter, vereist zijn. »
« Opération monopilote : opération exécutée par un seul pilote. » « Eenpiloot operatie : operatie die uitgevoerd wordt door één enkele bestuurder. »
4° La définition « temps de vol » est remplacée comme suit : 4° De definitie « vliegtijd » wordt vervangen als volgt :
« Temps de vol : total du temps entre le moment ou les pales du rotor « Vliegtijd : globale tijd gerekend vanaf het ogenblik dat de
de l'hélicoptère commencent à tourner jusqu'au moment ou l'hélicoptère rotorbladen van de helikopter beginnen te draaien tot wanneer de
s'immobilise et les pales du rotor s'arrêtent. » helikopter tot stilstand komt en de rotorbladen niet langer draaien. »

Art. 2.A l'article 1er, § 2 du même arrêté, il est inséré entre

Art. 2.In artikel 1, § 2 van hetzelfde besluit wordt tussen de

l'abréviation « MPH » et l'abréviation « OTD » une abréviation rédigée afkorting « MPH » en de afkorting « OTD » een afkorting ingevoegd,
comme suit : luidende :
« OPC - Operational Prof Check - Operationele bekwaamheidsproef - « OPC - Operational Prof Check - Operationele bekwaamheidsproef -
Contrôle de compétence opérationnelle. » Contrôle de compétence opérationnelle. »

Art. 3.A l'article 7, § 4 du même arrêté, le mot « avions » est

Art. 3.In artikel 7, § 4 van hetzelfde besluit wordt het woord «

remplacé par le mot « hélicoptères ». vliegtuigen » vervangen door het woord « helikopters ».

Art. 4.A l'article 8 du même arrêté sont apportées les modifications

Art. 4.In artikel 8 van hetzelfde besluit worden volgende wijzigingen

suivantes : aangebracht :
1° Dans le § 3 les mots « en tant que commandant de bord » sont 1° In § 3 worden de woorden « als gezagvoerder » ingevoegd tussen het
insérés entre les mots « une qualification » et les mots « en cours de woord « bevoegdverklaring » en het woord « bezit » en worden de
validité » et le paragraphe est complété par les mots « et IR(H) » woorden « en IR(H) » ingevoegd tussen de woorden « ATPL(H) » en «
après les mots « l'épreuve d'aptitude ATPL(H). » vaardigheidstest »;
2° Entre le § 3 et les §§ 4 et 5, qui deviennent § 5 et § 6, il est 2° Tussen § 3 en §§ 4 en 5, die § 5 en § 6 worden, wordt een nieuwe §
inséré un nouveau § 4, rédigé comme suit : 4 ingevoegd, luidende :
« § 4. Le titulaire d'une ATPL(H) délivrée conformément à l'annexe 1re « § 4. De houder van een ATPL(H), uitgereikt in overeenstemming met
de la Convention de Chicago par un Etat non-membre des JAA et qui Bijlage 1 bij het Verdrag van Chicago door een Staat die geen lid is
compte 1 000 heures de vol en tant que commandant de bord ou de van de JAA en die 1 000 vlieguren heeft als gezagvoerder of
copilote sur des hélicoptères multipilotes peut être dispensé de la medebestuurder op meerpiloot helikopters, kan van de voorafgaandelijk
formation préalablement requise pour pouvoir présenter les examens vereiste opleiding om de theoretische en praktische ATPL(H) examens te
théoriques et pratiques ATPL(H) pour autant que sa licence comporte
une qualification en tant que commandant de bord en cours de validité kunnen afleggen vrijgesteld worden, indien zijn vergunning een geldige
pour le type d'hélicoptère multipilote qui sera utilisé lors de bevoegdverklaring als gezagvoerder omvat voor het type meerpiloot
l'épreuve d'aptitude ATPL(H). » helikopter dat bij de ATPL(H) vaardigheidstest zal gebruikt worden. »

Art. 5.A l'article 18 du même arrêté sont apportées les modifications

Art. 5.In artikel 18 van hetzelfde besluit worden de volgende

suivantes : wijzigingen aangebracht :
1° Dans le § 6 les mots « , CPL(H) ou d'une IR(H) » sont remplacés par 1° In § 6 worden de woorden « , CPL(H) of IR(H) » vervangen door de
les mots « ou une CPL(H) »; woorden « of een CPL(H) »;
2° Entre le § 7 et le § 8, qui devient le § 9, il est inséré un 2° Tussen de § 7 en de § 8, die § 9 wordt, wordt een nieuwe § 8
nouveau § 8, rédigé comme suit : ingevoegd, luidende :
« § 8. Le candidat ayant réussit l'examen théorique pour l'obtention « § 8. De kandidaat die geslaagd is voor het theoretisch examen voor
d'une CPL(H) ou d'une IR(H) peut être exempté de certaines het bekomen van een CPL(H) of van een IR(H), kan vrijgesteld worden
matières/épreuves comme déterminé par le Directeur général par van bepaalde materies/proeven zoals bepaald door de Directeur-generaal
référence aux dispositions JAR-FCL. » met verwijzing naar de bepalingen van de JAR-FCL. »

Art. 6.A l'article 22 du même arrêté est apportée la modification

Art. 6.In artikel 22 van hetzelfde besluit wordt volgende wijziging

suivante : aangebracht :
Entre le § 1er et les §§ 2, 3 et 4 qui deviennent §§ 3, 4 et 5, il est Tussen § 1 en §§ 2, 3 en 4 die §§ 3, 4 en 5 worden, wordt een nieuwe §
inséré un nouveau § 2, rédigé comme suit : 2 ingevoegd, luidende :
« § 2. Dans des conditions spéciales acceptables par la Belgique et « § 2. In bijzondere omstandigheden die door België en een andere
par un autre Etat membre des JAA, un candidat ayant entamé sa JAA-Lidstaat aanvaard kunnen worden, mag een kandidaat die zijn
formation dans cet autre Etat membre des JAA peut poursuivre sa opleiding in die andere JAA-Lidstaat startte, zijn opleiding eventueel
formation en Belgique conformément au présent arrêté. in België verder zetten volgens deze reglementering.
Outre l'acceptation de ces circonstances spéciales par les deux Etats Naast de aanvaarding van deze bijzondere omstandigheden door beide
et la détermination de l'Etat qui sera « l'Etat de délivrance de la landen en de bepaling welke staat de « Staat van uitreiking van de
licence » une telle autorisation ne peut concerner que : vergunning » zal worden, kan een dergelijke toelating enkel gelden
1° toute la formation théorique et les examens y attenants; voor : 1° de volledige theoretische opleiding en de erbij behorende examens;
2° l'examen médical; 2° de medische keuring;
3° tout l'entraînement en vol et l'épreuve contrôle d'aptitude. » 3° de volledige vliegopleiding en vaardigheidstest. »

Art. 7.A l'article 26 du même arrêté sont apportées les modifications

Art. 7.In artikel 26 van hetzelfde besluit worden de volgende

suivantes : wijzigingen aangebracht :
1° Dans le § 1er le dernier alinéa est remplacé comme suit : 1° In § 1 wordt het laatste lid vervangen als volgt :
« Un copilote agissant en qualité de pilote commandant de bord sous la « Een medebestuurder die handelt als gezagvoerder onder toezicht van
surveillance du commandant de bord d'un hélicoptère multipilote peut een gezagvoerder van een meerpiloot helikopter kan deze vliegtijd
inscrire ce temps de vol au titre de temps de vol en tant que volledig inschrijven als vliegtijd in de hoedanigheid van
commandant de bord sous réserve que ce temps effectué en tant que gezagvoerder, onder voorbehoud dat de vliegtijd als PICUS
PICUS soit contresigné par le commandant de bord responsable de sa medeondertekend wordt door de gezagvoerder die voor het toezicht
surveillance. » verantwoordelijk is. »
2° Le § 2 est remplacé comme suit : 2° § 2 wordt vervangen als volgt :
« § 2. Temps de vol en qualité de copilote « § 2. Vliegtijd als medebestuurder
Le titulaire d'une licence de pilote occupant en tant que copilote un De houder van een vergunning van bestuurder die als medebestuurder de
siège de pilote peut inscrire comme temps de vol de copilote tout le plaats inneemt van een bestuurder kan als vliegtijd in de hoedanigheid
temps de vol accompli en tant que copilote à bord d'un hélicoptère van medebestuurder de volledige tijd inschrijven die werd uitgevoerd
multipilote. » in de hoedanigheid van medebestuurder in een meerpiloot helikopter. »
3° L'article est complété par un § 4, rédigé comme suit : 3° Het artikel wordt aangevuld met een § 4, luidende :
« § 4. Temps de vol sur des hélicoptères multipilotes « § 4. Vliegtijd op meerpiloot helikopters
Le titulaire d'une licence peut inscrire le temps de vol comme temps De houder van een vergunning mag de vliegtijd als vliegtijd op
de vol sur hélicoptères multipilotes si le temps de vol a été exécuté meerpiloot helikopters inschrijven indien de vliegtijd uitgevoerd werd
sur un hélicoptère multimoteur piloté par au moins 2 pilotes qui op een meermotorige helikopter bestuurd door ten minste 2 bestuurders
possèdent une qualification sur ce type d'hélicoptère et qui opèrent die een bevoegdverklaring op dit helikoptertype bezitten en opereren
conformément aux règles approuvées de l'exploitant pour autant que
l'hélicoptère soit équipé en permanence et de manière suffisante de volgens de goedgekeurde vliegvoorschriften van de exploitant, en
doubles organes de commande, de deux tableaux de bord indépendants et indien de helikopter permanent en voldoende uitgerust is met dubbele
que tous les organes de commande nécessaires pour piloter besturingsorganen, met twee onafhankelijke instrumentpanelen en indien
l'hélicoptère en toute sécurité peuvent être utilisés à partir de alle nodige besturingsorganen om de helikopter veilig te besturen van
chaque siège. » uit elke zetel bediend kunnen worden. »

Art. 8.Dans l'article 37, § 1er, 3° du même arrêté, le mot « certifié

Art. 8.In artikel 37, § 1, 3° van hetzelfde besluit wordt het woord «

» est inséré entre le mot « hélicoptère » et le mot « monopilote ». gecertificeerde » ingevoegd tussen het woord « éénpiloot » en het
woord « helikopters ».

Art. 9.Dans le texte néerlandais de l'article 39, § 1er du même

Art. 9.In artikel 39, § 1 van hetzelfde besluit worden in de

arrêté les mots « die gespecialiseerd is » sont remplacés par le mot « Nederlandse tekst de woorden « die gespecialiseerd is » vervangen door
gespecialiseerd ». het woord « gespecialiseerd ».

Art. 10.Dans l'article 40, § 1er, du même arrêté, le mot « peut » est

Art. 10.In artikel 40, § 1, van hetzelfde besluit worden de woorden «

remplacé par le mot « doit ». kan gevolgd worden » vervangen door de woorden « dient gevolgd te worden ».

Art. 11.A l'article 43, § 1er, du même arrêté sont apportées les

Art. 11.In artikel 43, § 1, van hetzelfde besluit worden de volgende

modifications suivantes : wijzigingen aangebracht :
1° La première phrase est complétée avec les mots suivants : 1° De eerste zin wordt aangevuld met de volgende woorden :
« excepté comme commandant de bord sur des hélicoptères multipilotes. » « uitgezonderd als gezagvoerder op meerpiloot helikopters. »
2° Entre la première et la deuxième phrase il est insérée la phrase 2° Tussen de eerste en de tweede zin wordt volgende zin ingevoegd :
suivante : « Afin de pouvoir exercer les privilèges de commandant de bord sur « Om de voorrechten als gezagvoerder op meerpiloot helikopters te
hélicoptères multipilotes, le titulaire doit avoir effectué 350 heures mogen uitoefenen moet de houder ten minste 350 uren vliegtijd met
de vol aux instruments comme pilote, dont au moins la moitié doit être instrumenten als bestuurder uitgevoerd hebben, waarvan ten minste de
effectuée sur des hélicoptères. » helft op helikopters moeten uitgevoerd zijn. »

Art. 12.L'article 44 du même arrêté est remplacé comme suit :

Art. 12.Artikel 44 van hetzelfde besluit wordt vervangen als volgt :

«

Art. 44.§ 1er. La durée de validité d'une IR(H) est d'1 an à partir

«

Art. 44.§ 1. Een IR(H) is geldig gedurende 1 jaar vanaf de datum

de la date de la délivrance ou du renouvellement, ou à partir de la van afgifte of hernieuwing, of vanaf de vervaldatum in geval van
date d'expiration en cas de revalidation. wedergeldigmaking.
La revalidation de l'IR(H) doit avoir lieu dans les 3 mois qui De wedergeldigmaking van de IR(H) moet gebeuren tijdens de 3 maanden
précèdent sa date d'expiration. voorafgaand aan zijn vervaldatum.
Lorsque la revalidation de l'IR(H) a lieu en même temps que la Wanneer de IR(H) wedergeldigmaking samen met de wedergeldigmaking van
revalidation d'une qualification de type, le candidat doit présenter een typebevoegdverklaring plaatsheeft, moet de kandidaat de
le contrôle de compétence approprié. Cette épreuve peut être présentée betreffende bekwaamheidsproef afleggen. Deze proef mag afgelegd worden
sur un simulateur de vol. op een vluchtnabootser.
Lorsque la revalidation n'a pas lieu en même temps que la revalidation Wanneer de wedergeldigmaking niet samen met de wedergeldigmaking van
de type, les parties du contrôle de compétences déterminéespar le een typebevoegdverklaring plaatsheeft, moeten de delen van de
directeur général par référence aux dispositions du JAR-FCL doivent bekwaamheidsproef afgelegd worden die de Directeur-generaal bepaalt
être présentées. Dans ce cas le contrôle peut être présenté sur un simulateur de vol ou un FTD II/III, mais au moins une fois sur deux, ce contrôle de compétence pour la revalidation doit être présenté sur un hélicoptère. Un candidat qui ne réussit pas toutes les sections du contrôle de compétence IR(H) avant la date d'expiration de sa qualification de vol aux instruments ne peut pas exercer les privilèges liés à cette qualification avant d'avoir présenté avec succès le contrôle de compétence. Si la qualification est renouvelée, le titulaire doit remplir les conditions ci-dessus ainsi que toutes les conditions complémentaires déterminées par le directeur général. § 2. Si l'IR(H) est limité à des opérations multipilotes la revalidation ou le renouvellement doivent avoir lieu au cours d'opérations multipilotes. § 3. Le titulaire d'une IR(H) ou d'une IR(A) qui s'abstient d'en exercer les privilèges pendant plus de sept années consécutives doit à met verwijzing naar de bepalingen van de JAR-FCL. In dit geval mag deze proef afgelegd worden op een vluchtnabootser of een FTD II/III doch moet ten minste om de twee wedergeldigmakingen de bekwaamheidsproef op een helikopter afgelegd worden. Een kandidaat die niet voor alle secties van de IR(H) bekwaamheidsproef slaagt vóór de vervaldatum van zijn bevoegdverklaring voor instrumentvliegen kan de voorrechten verbonden aan deze bevoegdverklaring niet uitoefenen tot hij met succes de bekwaamheidsproef heeft afgelegd. Indien de bevoegdverklaring wordt hernieuwd, dient de houder te voldoen aan bovenvermelde voorwaarden en aan alle bijkomende voorwaarden die door de Directeur-generaal zijn vastgesteld. § 2. Indien de IR(H) beperkt is tot meerpiloot operaties moet de wedergeldigmaking of de hernieuwing gebeuren in meerpiloot operaties. § 3. De houder van een IR(H) of van een IR (A) die gedurende meer dan zeven opeenvolgende jaren de voorrechten van deze bevoegdverklaring niet meer heeft uitgeoefend, moet opnieuw blijk geven van een graad
nouveau démontrer un niveau de connaissances théoriques correspondant van theoretische kennis die past bij de voorrechten verleend aan de
aux privilèges du titulaire d'une qualification IR, et présenter houder van een IR bevoegdverklaring, en de IR(H) vaardigheidstest
l'épreuve d'aptitude IR(H). » afleggen. »

Art. 13.L'article 45 du même arrêté est remplacé comme suit :

Art. 13.Artikel 45 van hetzelfde besluit wordt vervangen als volgt :

«

Art. 45.Le candidat à une IR(H) doit être titulaire d'une PPL(H)

«

Art. 45.De kandidaat voor een IR(H) moet houder zijn van een PPL(H)

permettant le vol de nuit, d'une CPL(H) ou d'une ATPL(H), et doit die toelaat bij nacht te vliegen, van een CPL(H) of van een ATPL(H) en
avoir accompli au minimum 50 heures de vol sur campagne en tant que moet ten minste 50 uren overlandvluchten als gezagvoerder van
commandant de bord d'hélicoptères ou d'avions, dont au moins 10 heures helikopters of van vliegtuigen, waarvan ten minste 10 uren met
auront été effectuées sur hélicoptères. Le candidat qui a suivi et helikopters, hebben uitgevoerd. De kandidaat die een geïntegreerde
réussi un cours intégré ATPL(H)/IR, ATPL(H), CPL(H)/IR ou CPL(H) est ATPL(H)/IR, ATPL(H), CPL(H)/IR of CPL(H) opleiding gevolgd heeft en
exempté de l'exigence de 50 heures de vol sur campagne. » geslaagd is wordt vrijgesteld van de vereiste 50 uren
overlandvluchten. »

Art. 14.L'article 46, alinéa 1er, est remplacé comme suit :

Art. 14.Artikel 46, eerste lid, wordt vervangen als volgt :

«

Art. 46.Le candidat à une IR(H) doit avoir suivi un cours approuvé

«

Art. 46.De kandidaat voor een IR(H) moet een goedgekeurde cursus

de formation théorique auprès d'un FTO. Dans la mesure du possible, ce voor theoretische opleiding gevolgd hebben bij een FTO. Deze cursus
cours peut être combiné avec le cours de formation au vol. » kan, in de mate van het mogelijke, gecombineerd worden met de cursus vliegopleiding. »

Art. 15.A l'article 54 du même arrêté sont apportées les

Art. 15.In artikel 54 van hetzelfde besluit worden volgende

modifications suivantes : wijzigingen aangebracht :
1° Le § 3 est remplacé comme suit : 1° § 3 wordt vervangen als volgt :
« § 3. Le titulaire d'une IR(H) valide pour un hélicoptère monomoteur « § 3. De houder van een geldige IR(H) voor een éénmotorige helikopter
qui veut étendre pour la première fois son IR(H) à un hélicoptère die zijn IR(H) voor de eerste maal wil uitbreiden tot een meermotorige
multimoteur doit avoir suivi dans un FTO ou TRTO un cours comprenant helikopter moet in een FTO of TRTO een cursus hebben gevolgd van ten
au moins 5 heures de vol d'instruction aux instruments en double minste 5 uren instrumentvliegen in dubbelbesturing op dit type,
commande sur ce type, dont 3 heures peuvent être effectuées sur un FS, waarvan 3 uren mogen uitgevoerd worden in een FS, FTD II/III of een
FTD II/III ou un FNPT II/III et présenter la partie IR de l'épreuve FNPT II/III en het IR-gedeelte van de vaardigheidstest afleggen op het
d'aptitude sur le type concerné. » betreffende type. »
2° Le § 5 est remplacé par la disposition suivante : 2° § 5 wordt vervangen als volgt :
« § 5. Une qualification de type en cours de validité inscrite sur une « § 5. Een geldige typebevoegdverklaring, ingeschreven op een door een
licence délivrée par un Etat non-membre des JAA peut être inscrite sur niet-JAA Lidstaat uitgereikte vergunning kan ingeschreven worden op
une licence belge à condition que le demandeur : een Belgische vergunning op voorwaarde dat de aanvrager :
1° pilote régulièrement ce type d'hélicoptère; 1° regelmatig dit helikoptertype bestuurt;
2° satisfasse aux conditions de l'article 57 ou de l'article 58, selon 2° voldoet aan de voorwaarden van artikel 57 of 58, naargelang het
le cas; geval;
3° réussisse un contrôle de compétence sur ce type d'hélicoptère, et 3° slaagt voor een bekwaamheidsproef op dit helikoptertype en een
ait une expérience en vol : vliegervaring heeft :
soit, pour un hélicoptère monomoteur avec une masse au décollage de ofwel, voor een éénmotorige helikopter met een maximum
maximum 3 175 kg ou moins, d'au moins 100 heures comme pilote sur le opstijgingsmassa van 3 175 kg of minder, van ten minste 100 uren als
type d'hélicoptère concerné; bestuurder op het betreffende type;
soit, pour tous les autres hélicoptères, d'au moins 350 heures comme ofwel, voor alle andere helikopters, van ten minste 350 uren als
pilote sur le type concerné. » bestuurder op het betreffende type. »

Art. 16.L'article 55 du même arrêté est remplacé par la disposition suivante :

Art. 16.Artikel 55 van hetzelfde besluit wordt vervangen als volgt :

«

Art. 55.§ 1er. Validité. Les qualifications de type sont valables

«

Art. 55.§ 1. Geldigheid. De typebevoegdverklaringen zijn geldig

un an à partir de la date de délivrance, ou de la date d'expiration si voor één jaar vanaf de datum van uitreiking, of de vervaldatum indien
elles ont été revalidées au cours de la période de validité. ze wedergeldig gemaakt zijn tijdens hun geldigheidsduur.
§ 2. Revalidation. Pour revalider une qualification de type le § 2. Wedergeldigmaking. Om een typebevoegdverklaring wedergeldig te
candidat doit : maken moet de kandidaat :
1° présenter un contrôle de compétence sur ce type d'hélicoptère, dans
les 3 mois qui précèdent la date d'expiration de la qualification; et 1° binnen de 3 maanden die voorafgaan aan de vervaldatum van de
2° voler au cours de la période de validité de la qualification au bevoegdverklaring een bekwaamheidsproef afleggen op het betreffende
helikoptertype; en
moins 2 heures en tant que pilote sur ce type d'hélicoptère, la durée 2° gedurende de geldigheidsduur van de bevoegdverklaring ten minste 2
uren vliegen als bestuurder van dit helikoptertype, de tijdsduur van
de l'épreuve de compétence peut être prise en compte pour ces 2 heures; de bekwaamheidsproef mag voor deze 2 uren in rekening gebracht worden;
3° pour les hélicoptères monomoteur à pistons déterminés par le 3° voor de éénmotorige helikopters met zuigermotor bepaald door de
Directeur général par référence aux dispositions du JAR-FCL, un Directeur-generaal met verwijzing naar de bepalingen van de JAR-FCL,
contrôle de compétence doit être effectué sur au moins un des types moet minstens één bekwaamheidsproef afgelegd worden op één van de
détenus. types die men bezit.
Deze bekwaamheidsproef kan dienen om de andere hierboven bepaalde
Ce contrôle de compétence peut servir pour revalider les autres types types wedergeldig te maken die de kandidaat bezit op voorwaarde dat
déterminés ci-dessus que le candidat détient à condition qu'il ait hij, gedurende de geldigheidsduur van de bevoegdverklaring, ten minste
effectué au moins 2 heures comme PIC sur chaque type pendant la 2 uren op elk type als PIC heeft uitgevoerd.
période de validité de la qualification.
L'épreuve de compétence se déroulera sur le type le moins récemment De bekwaamheidsproef zal uitgevoerd worden op het type dat het langst
utilisé pour cette épreuve. geleden gebruikt werd voor deze proef.
4° pour les hélicoptères monomoteur à turbine avec une masse totale au 4° voor de éénmotorige helikopters met turbinemotor met een maximale
décollage de moins ou égale à 3 175 kg, un contrôle de compétence doit opstijgmassa kleiner of gelijk aan 3 175 kg, moet minstens één
être effectué sur au moins un des types détenus à condition que le bekwaamheidsproef afgelegd worden op één van de types die men bezit
candidat : mits de kandidaat :
a) ait une expérience d'au moins 300 heures comme PIC sur a) ten minste 300 uren als PIC op helikopters bezit; en
hélicoptères; et
b) ait une expérience d'au moins 15 heures sur chaque type pour lequel b) ten minste 15 uren gevlogen heeft op elk type waarvoor de
le contrôle de compétence doit servir; et bekwaamheidsproef moet dienen; en
c) ait effectué pendant la période de validité de la qualification au
moins 2 heures comme PIC sur chaque type pour lequel le contrôle de c) gedurende de geldigheidsduur van de bevoegdverklaring ten minste 2
uren als PIC heeft uitgevoerd op elk van types waarvoor de
compétence doit servir; et bekwaamheidsproef moet dienen; en
d) effectuera le contrôle de compétence sur le type le moins récemment d) de bekwaamheidsproef zal uitvoeren op het type dat het langst
utilisé, à moins qu'une autorisation écrite a été obtenue du Directeur geleden gebruikt werd voor deze proef, tenzij een schriftelijke
général. toestemming van de Directeur-generaal bekomen werd.
§ 3. La revalidation d'une IR(H), si le candidat en détient une, peut § 3. De wedergeldigmaking van een IR(H), ingeval de kandidaat daarvan
être combinée avec le contrôle de compétence visé au § 2, 1° ci-dessus houder is, kan gecombineerd worden met de in § 2, 1° hierboven
pour la revalidation de type, conformément aux conditions de vermelde bekwaamheidsproef voor de typewedergeldig-making,
revalidation de l'IR(H). overeenkomstig de voorwaarden voor de wedergeldigmaking van de IR(H).
§ 4. Le candidat qui ne réussit pas le contrôle de compétence avant la § 4. De kandidaat die niet slaagt voor de bekwaamheidsproef vóór de
date d'expiration de sa qualification de type ne peut pas exercer les vervaldag van zijn typebevoegdverklaring, mag de aan deze
privilèges liés à cette qualification avant d'avoir présenté avec bevoegdverklaring verbonden voorrechten niet uitoefenen alvorens met
succès le contrôle de compétence. succes de bekwaamheidsproef te hebben afgelegd.
Cette limitation est également d'application pour tous les types qui
peuvent être revalidés en même temps en vertu du § 2, 3° et 4° Deze beperking geldt ook voor alle types die krachtens § 2, 3° en 4°
mentionnés ci-dessus. hierboven tezelfdertijd kunnen wedergeldig gemaakt worden.
§ 5. Renouvellement. Si la validité d'une qualification de type est § 5. Hernieuwing. Wanneer de geldigheidsduur van een
expirée, le candidat se conforme aux conditions de formation de typebevoegdverklaring verstreken is, vervult de kandidaat de
rafraîchissement déterminées par le Directeur général par référence voorwaarden inzake bijscholingstraining bepaald door de
aux dispositions du JAR-FCL et présente un contrôle de compétence. Directeur-generaal met verwijzing naar de bepalingen van de JAR-FCL en
legt hij een bekwaamheidsproef af.
La qualification est valide à partir de la date où les conditions de De bevoegdverklaring is geldig vanaf de datum waarop de voorwaarden
renouvellement sont remplies. voor de hernieuwing zijn vervuld.
§ 6. Les conditions de revalidation visées au § 2 sont considérées § 6. De in § 2 bepaalde voorwaarden voor wedergeldigmaking worden als
comme étant remplies si le candidat, employé au service d'un vervuld beschouwd indien de kandidaat, die bij een volgens de JAR-OPS
exploitant agréé conformément au JAR-OPS, a présenté un contrôle de erkende exploitant tewerkgesteld is, een bekwaamheidsproef bij de
compétence au pilotage et à l'exécution de procédures d'urgence (OPC), besturing en de uitvoering van de noodprocedures (OPC) afgelegd heeft,
conformément aux dispositions de l'arrêté ministériel du 12 septembre volgens de bepalingen van het ministerieel besluit van 12 september
1991 fixant les mesure techniques d'exploitation des aéronefs utilisés 1991 tot vaststelling van de technische maatregelen voor de
dans le transport aérien commercial dont la masse totale maximale exploitatie van de in het handelsluchtvervoer gebruikte
autorisée est inférieure à 5 700 kg. luchtvaartuigen waarvan de hoogst toegelaten massa lager is dan 5 700
L'exploitant doit démontrer, à la satisfaction du Directeur général, kg.
que tous les exercices obligatoires du contrôle de compétence ont été De exploitant moet ter voldoening van de Directeur-generaal aantonen
effectués pendant les 12 mois précédant la revalidation. dat alle verplichte oefeningen van de bekwaamheidsproef tijdens de 12
maanden voorafgaand aan de wedergeldigmaking uitgevoerd werden.
Le dernier OPC doit néanmoins avoir été effectué dans les 3 mois De laatste OPC moet evenwel uitgevoerd zijn binnen de 3 maanden die
précédant la date d'expiration de la qualification. voorafgaan aan de vervaldatum van de bevoegdverklaring.

Art. 17.L'article 57, § 1er du même arrêté est remplacé par la

Art. 17.Artikel 57, § 1 van hetzelfde besluit wordt vervangen als

disposition suivante : volgt :
«

Art. 57.§ 1er. Le candidat à l'entraînement pour l'obtention d'une

«

Art. 57.§ 1. De kandidaat die een opleiding wenst te volgen voor

première qualification de type d'hélicoptère multipilote doit remplir het bekomen van een eerste typebevoegdverklaring voor een meerpiloot
les conditions suivantes : helikopter moet de volgende voorwaarden vervullen :
1° avoir accompli au moins 70 heures de vol en tant que commandant de 1° ten minste 70 vlieguren hebben uitgevoerd als gezagvoerder van een
bord d'un hélicoptère. helikopter.
Le candidat qui a suivi et réussi un cours intégré ATPL(H)/IR, De kandidaat die een geïntegreerde ATPL(H)/IR, ATPL(H), CPL(H)/IR of
ATPL(H), CPL(H)/IR ou CPL(H) et qui a une expérience de moins de 70 CPL(H) cursus gevolgd heeft en geslaagd is en die minder dan 70
heures de vol en tant que commandant de bord sur hélicoptères, peut vlieguren ervaring als gezagvoerder op helikopters heeft kan de
obtenir la qualification limitée au copilote. Cette limitation peut bevoegdverklaring beperkt tot medebestuurder bekomen. Deze beperking
être abrogée dès que le candidat fait preuve d'une expérience de 70 kan opgeheven worden van zodra de kandidaat een ervaring van 70 uren
heures en tant que commandant de bord ou PICUS et a présenté l'épreuve als gezagvoerder of PICUS kan aantonen en de vaardigheidstest als
d'aptitude en tant que commandant de bord sur l'hélicoptère multipilote concerné. gezagvoerder op betreffende meerpiloot helikopter heeft afgelegd.
2° être titulaire d'un certificat de réussite d'une formation au 2° houder zijn van een attest van slagen voor een opleidingscursus
travail en équipage (MCC). A défaut, la formation au travail en onderlinge samenwerking van de bemanning (MCC). Bij gebrek hieraan
équipage doit être combinée avec la formation de qualification de dient de opleiding MCC gecombineerd te worden met de opleiding voor de
type. typebevoegdverklaring.
Le candidat qui fait preuve d'une expérience d'au moins 500 heures de De kandidaat die een ervaring kan aantonen van ten minste 500
vol en tant que pilote dans des opérations multipilotes agréées par vlieguren als bestuurder in meerpiloot operaties erkend door een
une autorité, sur des hélicoptères multimoteurs monopilotes, est overheid, op meermotorige éénpiloot helikopters wordt geacht houder te
supposé être titulaire du certificat mentionné ci-dessus. zijn van voornoemd attest.
3° avoir rempli les conditions relatives aux connaissances théoriques 3° voldoen aan de voorwaarden inzake theoretische kennis voor het
pour l'obtention d'une ATPL(H). » bekomen van een ATPL(H). »

Art. 18.L'article 58 du même arrêté est remplacé comme suit :

Art. 18.Artikel 58 van hetzelfde besluit wordt vervangen als volgt :

«

Art. 58.Le candidat à une première qualification de type

«

Artikel 58.De kandidaat voor het bekomen van een eerste

d'hélicoptère multimoteur monopilote doit : typebevoegdverklaring voor meermotorige éénpiloot helikopters moet :
1° avoir accompli au moins 70 heures de vol en tant que commandant de 1° ten minste 70 vlieguren hebben uitgevoerd als gezagvoerder van een
bord d'un hélicoptère; helikopter;
2° suivre la formation théorique préalable déterminée par le directeur 2° de voorafgaande theoretische opleiding bepaald door de
général avec référence aux dispositions des JAR-FCL, fournie dans un directeur-generaal met verwijzing naar de bepalingen van de JAR-FCL,
FTO ou TRTO ou avoir réussi les examens prévus à l'article 64. gegeven in een FTO of TRTO, volgen of geslaagd zijn voor de examens
voorzien in artikel 64.
Le fait de suivre la formation théorique préalable n'est pas pris en Het volgen van de bovenvermelde voorafgaande theoretische opleiding
considération pour satisfaire aux exigences prévues à l'article 64. » wordt niet in aanmerking genomen om te voldoen aan de vereisten voorzien in artikel 64. »

Art. 19.A l'article 59, § 4 du même arrêté sont apportées les

Art. 19.In artikel 59, § 4 van hetzelfde besluit worden volgende

modifications suivantes : wijzigingen aangebracht :
1° dans le deuxième alinéa les mots « (MCC/IR) ou 15 heures (MCC/VFR) 1° in het tweede lid worden de woorden « (MCC/IR) of 15 uren (MCC/VFR)
» sont insérés entre les mots « et 20 heures » et les mots « de » ingevoegd tussen de woorden « alsook 20 uren » en de woorden «
formation pratique »; praktische opleiding »;
2° dans le cinquième alinéa les mots « (MCC/IR) ou 7 heures (MCC/VFR) 2° in het vijfde lid worden de woorden « (MCC/IR) » of 7 uren
» sont insérés entre les mots « jusqu'à 10 heures » et les mots « si (MCC/VFR) ingevoegd tussen de woorden « tot 10 uur » en de woorden «
un simulateur ». als een vluchtnabootser ».

Art. 20.A l'article 64, § 1er du même arrêté la dernière phrase est

Art. 20.In artikel 64 § 1 van hetzelfde besluit vervalt de laatste

supprimée. zin.

Art. 21.Dans l'article 74, 1° du même arrêté les mots « 300 heures de

Art. 21.In artikel 74 van hetzelfde besluit worden in de bepaling

vol » sont remplacés par les mots « 250 heures de vol ». onder 1° de woorden « 300 vlieguren » vervangen door de woorden « 250

Art. 22.Dans l'article 78 du même arrêté les mots « 100 heures » sont

vlieguren ».

Art. 22.In artikel 78 van hetzelfde besluit worden de woorden « 100

remplacés par les mots « 50 heures » et les abréviations « FI, IRI » uren » vervangen door de woorden « 50 uren » en worden de afkortingen
sont remplacées par les abréviations « FI(H), TRI(H), IRI(H) ». « FI, IRI » vervangen door de afkortingen « FI(H), TRI(H), IRI(H) ».

Art. 23.A l'article 80, § 1er sont apportées les modifications

Art. 23.In artikel 80, § 1 worden de volgende wijzigingen aangebracht

suivantes : :
1° Dans la disposition du 2° les mots « et multimoteur » sont 1° In de bepaling onder 2° vervallen de woorden « en meermotorige » en
supprimés et les mots « 500 heures » sont remplacés par les mots « 250 worden de woorden « 500 uren » vervangen door de woorden « 250 uren ».
heures ». 2° Entre la disposition du 2° et les dispositions du 3°, 4° et 5°, qui 2° Tussen de bepalingen onder 2° en de bepalingen onder 3°, 4° en 5°,
deviennent respectivement 4°, 5° et 6°, un nouveau 3° est inséré, die 4°, 5° en 6° worden, wordt een nieuwe 3° ingevoegd, luidende :
rédigé comme suit : « 3° pour une qualification TRI(H) pour hélicoptères monopilotes « 3° voor een bevoegdverklaring TRI(H) voor meermotorige éénpiloot
multimoteurs avoir effectué au moins 500 heures comme pilote helikopters, ten minste 500 uren als bestuurder van helikopters
d'hélicoptère, comprenant au moins 100 heures comme commandant de bord uitgevoerd hebben, waarvan ten minste 100 uren als gezagvoerder op
sur des hélicoptères monopilotes multimoteurs. » meermotorige éénpiloot helikopters. »

Art. 24.Le Ministre qui a la Navigation aérienne dans ses

Art. 24.De Minister bevoegd voor de Luchtvaart is belast met de

attributions est chargé de l'exécution du présent arrêté. uitvoering van dit besluit.
Donné à Bruxelles, le 12 juillet 2009. Gegeven te Brussel, 12 juli 2009.
ALBERT ALBERT
Par le Roi : Van Koningswege :
Le Premier Ministre, De Eerste Minister,
H. VAN ROMPUY H. VAN ROMPUY
Le Secrétaire d'Etat à la Mobilité, De Staatssecretaris voor Mobiliteit,
E. SCHOUPPE E. SCHOUPPE
^