Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêté Royal du 09/03/2014
← Retour vers "Arrêté royal rendant obligatoire la convention collective de travail n° 109 du 12 février 2014, conclue au sein du Conseil national du Travail, concernant la motivation du licenciement "
Arrêté royal rendant obligatoire la convention collective de travail n° 109 du 12 février 2014, conclue au sein du Conseil national du Travail, concernant la motivation du licenciement Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 109 van 12 februari 2014, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende de motivering van het ontslag
SERVICE PUBLIC FEDERAL EMPLOI, TRAVAIL ET CONCERTATION SOCIALE FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG
9 MARS 2014. - Arrêté royal rendant obligatoire la convention 9 MAART 2014. - Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt
collective de travail n° 109 du 12 février 2014, conclue au sein du verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 109 van 12 februari
Conseil national du Travail, concernant la motivation du licenciement 2014, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende de motivering
(1) van het ontslag (1)
PHILIPPE, Roi des Belges, FILIP, Koning der Belgen,
A tous, présents et à venir, Salut. Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Vu la loi du 5 décembre 1968 sur les conventions collectives de Gelet op de wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve
travail et les commissions paritaires, notamment l'article 28; arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, inzonderheid op artikel 28;
Vu la demande du Conseil national du Travail; Gelet op het verzoek van de Nationale Arbeidsraad;
Sur la proposition de la Ministre de l'Emploi, Op de voordracht van de Minister van Werk,
Nous avons arrêté et arrêtons : Hebben Wij besloten en besluiten Wij :

Article 1er.Est rendue obligatoire la convention collective de

Artikel 1.Algemeen verbindend wordt verklaard de als bijlage
travail n° 109 du 12 février 2014, reprise en annexe, conclue au sein overgenomen collectieve arbeidsovereenkomst nr. 109 van 12 februari
du Conseil national du Travail, concernant la motivation du 2014, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende de motivering
licenciement. van het ontslag.

Art. 2.Le ministre qui a l'Emploi dans ses attributions est chargé de

Art. 2.De minister bevoegd voor Werk is belast met de uitvoering van
l'exécution du présent arrêté. dit besluit.
Donné à Bruxelles, le 9 mars 2014. Gegeven te Brussel, 9 maart 2014.
PHILIPPE FILIP
Par le Roi : Van Koningswege :
La Ministre de l'Emploi, De Minister van Werk,
Mme M. DE CONINCK Mevr. M. DE CONINCK
_______ _______
Note Nota
(1) Référence au Moniteur belge : (1) Verwijzing naar het Belgisch Staatsblad :
Loi du 5 décembre 1968, Moniteur belge du 15 janvier 1969. Wet van 5 december 1968, Belgisch Staatsblad van 15 januari 1969.
Annexe Bijlage
Conseil national du Travail Nationale Arbeidsraad
Convention collective de travail n° 109 du 12 février 2014 Collectieve arbeidsovereenkomst nr. 109 van 12 februari 2014
Motivation du licenciement Motivering van het ontslag
(Convention enregistrée le 18 février 2014 sous le numéro (Overeenkomst geregistreerd op 18 februari 2014 onder het nummer
119415/CO/300) 119415/CO/300)
RAPPORT VERSLAG
A la suite de l'arrêt de la Cour constitutionnelle du 7 juillet 2011 Tengevolge van het arrest van het Grondwettelijk Hof van 7 juli 2011
relatif aux délais de préavis et au jour de carence, les partenaires inzake de opzeggingstermijnen en de carenzdag startten
sociaux et le gouvernement ont entamé des négociations concernant la onderhandelingen tussen de sociale partners en de regering over het
suppression de la différence de traitement entre ouvriers et employés. wegwerken van de onderscheiden behandeling van arbeiders en bedienden.
Le 5 juillet 2013, ces négociations ont abouti à un compromis du Op 5 juli 2013 resulteerden deze in een regeringscompromis, waarin
gouvernement, qui prévoit entre autres la mise en place d'un règlement onder andere wordt voorzien dat een regeling rond motivering van het
relatif à la motivation du licenciement et à une politique des ontslag en goed HR-beleid bij ontslag zou worden voorzien in een in de
ressources humaines efficace dans une convention collective de travail schoot van de Nationale Arbeidsraad te onderhandelen collectieve
à négocier au sein du Conseil national du Travail. arbeidsovereenkomst.
La loi du 26 décembre 2013 concernant l'introduction d'un statut De wet van 26 december 2013 betreffende de invoering van een
unique entre ouvriers et employés en ce qui concerne les délais de eenheidsstatuut tussen arbeiders en bedienden inzake de
préavis et le jour de carence ainsi que de mesures d'accompagnement, opzeggingstermijnen en de carenzdag en begeleidende maatregelen, die
qui traduit ce compromis du gouvernement sur le plan juridique, dit regeringscompromis juridisch vertaalt, bepaalt in zijn artikel 38,
dispose en son article 38, 1° que l'article 63 de la loi du 3 juillet 1° dat het artikel 63 van de wet van 3 juli 1978 zal ophouden van
1978 cesse de s'appliquer, en ce qui concerne les employeurs qui toepassing te zijn vanaf de inwerkingtreding van een collectieve
arbeidsovereenkomst gesloten in de Raad, algemeen verbindend verklaard
door de Koning, betreffende de motivering van het ontslag door de
werkgever, voor wat betreft de werkgevers die onder het
relèvent du champ d'application de la loi du 5 décembre 1968 et leurs toepassingsgebied van de wet van 5 december 1968 vallen en hun
travailleurs, à partir de l'entrée en vigueur d'une convention werknemers.
collective de travail conclue au sein du Conseil, rendue obligatoire Onderhavige collectieve arbeidsovereenkomst heeft de bedoeling om
par le Roi, relative à la motivation du licenciement.
La présente convention collective de travail vise à exécuter cette uitvoering te geven aan deze bepaling en om hiermee de juridische
disposition et ainsi à dissiper l'insécurité juridique liée à une onzekerheid gepaard gaand met een onderscheiden behandeling van
différence de traitement entre ouvriers (article 63 de la loi du 3 juillet 1978, relatif au licenciement abusif) et employés (théorie de l'abus de droit) en ce qui concerne les possibilités de contester leur licenciement. Par ailleurs, la présente convention collective de travail s'inscrit dans un contexte international et européen où différents instruments juridiques portent sur le droit du travailleur de connaître les motifs de son licenciement et sur le droit à la protection contre le licenciement manifestement déraisonnable. La démarche du Conseil est animée par la conviction que l'explication et le dialogue peuvent éviter les malentendus, apaiser les tensions et diminuer les conflits pouvant surgir entre l'employeur et le travailleur dans le cadre d'un licenciement. Une bonne politique des ressources humaines part d'un dialogue permanent (informel et/ou formel) entre l'employeur et le travailleur tout au long de la carrière. Un éventuel entretien préalable, lorsque l'employeur a l'intention de licencier, peut s'inscrire dans ce dialogue permanent. Par ailleurs, les partenaires sociaux considèrent que, lorsqu'une décision de licencier est prise, elle doit être bien expliquée. L'approche humaine d'un licenciement, dans un contexte de respect mutuel entre l'employeur et le travailleur, fait partie d'une bonne politique des ressources humaines. C'est pourquoi la présente convention collective de travail introduit le droit pour le travailleur licencié de connaître les motifs concrets qui ont conduit à son licenciement. La présente convention collective de travail vise, d'autre part, à baliser les contours du droit de licencier de l'employeur, dont la jurisprudence admet déjà aujourd'hui qu'il n'est, comme tout droit, pas absolu. Nonobstant le droit de l'employeur de décider des intérêts de son arbeiders (artikel 63 van de wet van 3 juli 1978 inzake de willekeurige afdanking) en bedienden (theorie van het rechtsmisbruik) inzake de mogelijkheden van een betwisting van hun ontslag, weg te werken. Daarnaast schrijft deze collectieve arbeidsovereenkomst zich in in een internationale en Europese context waarbij verschillende juridische instrumenten betrekking hebben op het recht van een werknemer om de redenen van zijn ontslag te kennen en op het recht op bescherming tegen kennelijk onredelijk ontslag. De Raad heeft zich laten leiden door de vaste overtuiging dat uitleg en dialoog de misverstanden kunnen vermijden, de spanningen kunnen verminderen en de conflicten kunnen doen afnemen, die in het kader van een ontslag tussen de werkgever en de werknemer kunnen rijzen. Een goed HR-beleid gaat uit van een permanente dialoog (informeel en/of formeel) tussen de werkgever en de werknemer gedurende een volledige loopbaan. Een eventueel voorafgaand onderhoud, wanneer de werkgever voornemens is om tot ontslag over te gaan, kan zich inschrijven in deze permanente dialoog. Daarnaast zijn de sociale partners van oordeel dat indien een ontslagbeslissing wordt genomen, deze goed moet worden uitgelegd. De menselijke aanpak van een ontslag in een context van wederzijds respect tussen de werkgever en de werknemer maakt deel uit van een goed HR-beleid. Daarom wordt in onderhavige collectieve overeenkomst een recht ingevoerd voor een ontslagen werknemer om de concrete redenen die geleid hebben tot zijn ontslag te kennen. De tweede krachtlijn van onderhavige collectieve arbeidsovereenkomst bestaat erin de contouren aan te geven voor het ontslagrecht van de werkgever, dat volgens de rechtspraak vandaag al niet absoluut is, net als ieder ander recht. De werkgever heeft wel het recht om te beslissen over de belangen van
entreprise, ce droit ne peut pas être exercé de manière imprudente et zijn onderneming, maar dat recht mag niet op onvoorzichtige en
disproportionnée. onevenredige wijze worden uitgeoefend.
La présente convention collective de travail prévoit que lorsque De collectieve arbeidsovereenkomst stelt dat een werkgever die een
l'employeur licencie un travailleur engagé pour une durée indéterminée après six mois d'occupation pour des motifs qui n'ont aucun lien avec l'aptitude ou la conduite du travailleur ou qui ne sont pas fondés sur les nécessités du fonctionnement de l'entreprise, de l'établissement ou du service, et que ce licenciement n'aurait jamais été décidé par un employeur normal et raisonnable, il s'agit d'un licenciement manifestement déraisonnable. Une sanction séparée y est liée. Par la présente convention collective de travail, les partenaires sociaux entendent en outre créer la sécurité juridique, afin d'éviter des contestations juridiques concernant le licenciement devant le juge. Le droit de connaître les motifs concrets qui ont conduit au licenciement Les partenaires sociaux jugent que le droit d'un travailleur de connaître les motifs concrets qui ont conduit à son licenciement constitue une innovation importante dans la manière dont le droit de licencier était conçu jusqu'à présent en Belgique. Pendant une période donnée après son licenciement, le travailleur peut demander, d'une manière formalisée, des explications sur les motifs qui ont conduit à son licenciement. Une sanction est désormais prévue pour l'employeur qui n'accède pas à cette demande, sauf s'il l'a déjà fait de sa propre initiative par écrit. werknemer die is aangeworven voor onbepaalde tijd na 6 maanden tewerkstelling ontslaat om redenen die geen verband houden met de geschiktheid, of het gedrag van de werknemer, of die niet berusten op de noodwendigheden inzake de werking van de onderneming, de instelling of de dienst en waartoe nooit beslist zou zijn door een normale en redelijke werkgever, een kennelijk onredelijk ontslag geeft. Hier is een aparte sanctionering aan verbonden. Met deze collectieve arbeidsovereenkomst willen de sociale partners bovendien rechtszekerheid creëren teneinde juridische betwistingen rond ontslag voor de rechter te voorkomen. Het recht om de concrete redenen die tot het ontslag hebben geleid te kennen De sociale partners zijn van oordeel dat het recht voor een werknemer om de concrete redenen die geleid hebben tot zijn ontslag te kennen een belangrijke vernieuwing is in de wijze waarop het ontslagrecht in België tot nu toe werd opgevat. De werknemer kan gedurende een bepaalde periode na zijn ontslag op een geformaliseerde wijze om uitleg vragen over de redenen die geleid hebben tot zijn ontslag. Voor de werkgever die hierop niet ingaat is daar voortaan een sanctie aan verbonden, tenzij hij dit reeds uit eigen beweging schriftelijk zou gedaan hebben.
L'objectif est de donner aux travailleurs un aperçu des motifs qui ont De bedoeling is om de werknemers zicht te geven op de redenen die aan
été à la base de leur licenciement, de sorte qu'ils puissent en de basis gelegen hebben van hun ontslag, zodat zij de redelijkheid
apprécier le caractère raisonnable, sans imposer aux employeurs un daarvan kunnen beoordelen, zonder dat de werkgevers een te
cadre trop formaliste. L'employeur peut en effet communiquer ces formalistisch kader opgedrongen wordt. De werkgever kan deze redenen
motifs par écrit au travailleur de sa propre initiative ou en réponse immers uit eigen beweging schriftelijk aan de werknemer meedelen of
à une demande formalisée du travailleur; dans ce dernier cas, il doit als antwoord op een geformaliseerd verzoek van de werknemer; in dit
toutefois le faire par lettre recommandée. laatste geval dient hij dit wel bij aangetekend schrijven te doen.
Les partenaires sociaux estiment que le droit pour un travailleur de connaître les motifs concrets qui ont conduit à son licenciement peut avoir un effet préventif à l'égard des procédures de contestation d'un licenciement. En effet, lorsque le travailleur est informé des motifs concrets qui sont à l'origine de son licenciement, il pourra apprécier s'il peut contester ce licenciement sur la base des motifs invoqués à cet effet ou s'il peut accepter la décision de l'employeur de le licencier. L'employeur est encouragé à préciser ses motivations et le travailleur pourra se forger une opinion éclairée, ce qui permettra d'éviter des procédures judiciaires. Le droit du travailleur de connaître les motifs concrets qui ont conduit à son licenciement aura également pour conséquence qu'il disposera de davantage d'éléments concrets s'il conteste son licenciement. Cela facilitera ainsi l'accès à la justice en vue de la contestation du licenciement pour le travailleur qui a activé son droit en adressant une demande à l'employeur. Le licenciement manifestement déraisonnable La présente convention collective de travail vise, d'autre part, à prévoir une indemnisation pour le travailleur qui est la victime d'un licenciement manifestement déraisonnable. Un licenciement manifestement déraisonnable est le licenciement d'un travailleur engagé pour une durée indéterminée, qui se base sur des motifs qui n'ont aucun lien avec l'aptitude ou la conduite du travailleur ou qui ne sont pas fondés sur les nécessités du De sociale partners menen dat het recht voor een werknemer om de concrete redenen die geleid hebben tot zijn ontslag te kennen een preventief effect kan hebben ten aanzien van procedures ter betwisting van een ontslag. Wanneer de werknemer immers geïnformeerd wordt over de concrete redenen die aan de grondslag liggen van zijn ontslag, zal hij kunnen beoordelen of hij dit ontslag kan aanvechten op basis van de ervoor gegeven redenen of dat hij vrede kan nemen met de ontslagbeslissing van de werkgever. De werkgever wordt er toe aangezet om zijn beweegredenen te verduidelijken en de werknemer zal zich een geïnformeerd oordeel kunnen vormen, waardoor gerechtelijke procedures kunnen vermeden worden. Het recht voor een werknemer om de concrete redenen die geleid hebben tot zijn ontslag te kennen, zal er tevens voor zorgen dat hij meer concrete elementen in handen kan hebben wanneer hij zijn ontslag aanvecht. Het zal zodoende voor de werknemer die zijn recht geactiveerd heeft door een verzoek aan de werkgever te richten de rechtstoegang voor een betwisting van zijn ontslag vergemakkelijken. Het kennelijk onredelijk ontslag De tweede krachtlijn van onderhavige collectieve arbeidsovereenkomst bestaat er in dat een schadevergoeding wordt voorzien voor een werknemer die het slachtoffer is van een kennelijk onredelijk ontslag. Een kennelijk onredelijk ontslag is een ontslag van een werknemer die is aangeworven voor onbepaalde tijd, dat gebaseerd is op redenen die geen verband houden met de geschiktheid, of het gedrag van de werknemer, of die niet berusten op de noodwendigheden inzake de
fonctionnement de l'entreprise, de l'établissement ou du service, et werking van de onderneming, de instelling of de dienst en waartoe
qui n'aurait jamais été décidé par un employeur normal et raisonnable. nooit beslist zou zijn door een normale en redelijke werkgever.
De plus, l'exercice du droit de licencier de l'employeur est contrôlé Bovendien wordt de uitoefening van het ontslagrecht van de werkgever
à la lumière de ce que serait l'exercice de ce droit par un employeur afgetoetst aan hetgeen de uitoefening ervan zou zijn door een normale
normal et raisonnable. L'employeur dispose d'une liberté d'action en en redelijke werkgever. De werkgever heeft een beleidsvrijheid wat
ce qui concerne la gestion de son entreprise et peut opérer un choix betreft de leiding van zijn onderneming en kan een keuze maken tussen
entre des alternatives de gestion raisonnables. L'ajout du mot « redelijke beleidsalternatieven. De toevoeging van het woord
manifestement » à la notion de « déraisonnable » vise précisément à "kennelijk" aan de notie "onredelijk" wil precies wijzen op de
souligner la liberté d'action de l'employeur et le contrôle à la beleidsvrijheid van de werkgever en de toetsing in de marge.
marge. Par la notion de licenciement manifestement déraisonnable, les Door de notie kennelijk onredelijk ontslag tonen de sociale partners
partenaires sociaux montrent leur volonté d'innover, en s'inspirant hun wil om te innoveren, daarbij evenwel aansluitend bij begrippen die
cependant de notions qui sont déjà communément admises dans la reeds in rechtspraak en rechtsleer ingang hadden gevonden. Het artikel
jurisprudence et la doctrine. L'article 63 de la loi du 3 juillet 1978 63 van de wet van 3 juli 1978 met betrekking tot de willekeurige
relatif au licenciement abusif, qui s'appliquait uniquement aux afdanking, dat alleen voor de werklieden gold, zal hiermee ophouden
ouvriers, cessera ainsi de s'appliquer. Le contenu de l'article 63 de van toepassing te zijn. Evenwel blijft de inhoud van artikel 63 van de
la loi du 3 juillet 1978 est toutefois maintenu jusqu'au 31 décembre wet van 3 juli 1978 behouden tot 31 december 2015 voor de werknemers
2015 pour les travailleurs auxquels s'applique temporairement un waarvoor tijdelijk een verkorte opzegging van toepassing is in het
préavis réduit dans le cadre de l'article 70, § 1er, de la loi du 26 kader van artikel 70, § 1, van de wet van 26 december 2013. Vanaf 1
décembre 2013. A partir du 1er janvier 2016, ce sont les dispositions januari 2016 zijn de bepalingen van deze collectieve
de la présente convention collective de travail qui s'appliquent à ces arbeidsovereenkomst op hen van toepassing. Voor de werknemers waarvoor
travailleurs. Pour les travailleurs auxquels s'applique structureel een verkorte opzegging van toepassing is in het kader van
structurellement un préavis réduit dans le cadre de l'article 70, § 4, artikel 70, § 4, van de wet van 26 december 2013, blijft de inhoud van
de la loi du 26 décembre 2013, le contenu de l'article 63 de la loi du
3 juillet 1978 continue de s'appliquer. artikel 63 van de wet van 3 juli 1978 verder gelden.
Le travailleur peut toutefois toujours invoquer l'abus du droit de De werknemer kan evenwel nog steeds misbruik van het ontslagrecht door
licencier par l'employeur en application de la théorie civiliste de de werkgever inroepen als toepassing van de burgerrechtelijke theorie
l'abus de droit, s'il peut en prouver les éléments. Le travailleur van het rechtsmisbruik indien hij de bestanddelen ervan kan bewijzen.
doit également prouver, dans ce cas, le lien entre le mode de Eveneens moet de werknemer dan het verband tussen de wijze van het
licenciement et le dommage ainsi que l'ampleur du dommage subi. ontslag en de schade en de omvang van de geleden schade bewijzen.
La présente convention collective de travail ne s'applique pas aux De collectieve arbeidsovereenkomst is niet van toepassing op de
travailleurs qui font l'objet d'un licenciement pour lequel werknemers die het voorwerp uitmaken van een ontslag waarvoor de
l'employeur doit suivre une procédure spéciale de licenciement fixée werkgever een bijzondere ontslagprocedure vastgelegd bij de wet of een
par la loi ou par une convention collective de travail. Pour les collectieve arbeidsovereenkomst moet naleven. Voor de andere
autres protections contre le licenciement (par exemple la protection ontslagbeschermingen (bijvoorbeeld moederschapsbescherming) geldt dat
de la maternité), les indemnités ne peuvent pas être cumulées avec de vergoedingen niet kunnen gecumuleerd worden met de schadevergoeding
l'indemnisation octroyée pour un licenciement manifestement toegekend voor een kennelijk onredelijk ontslag. Deze collectieve
déraisonnable. La présente convention collective de travail ne touche donc bien entendu pas aux protections existantes contre le licenciement qui sont prévues dans des législations spécifiques. etant donné que le contrôle du caractère manifestement déraisonnable du licenciement ne porte que sur les motifs qui ont conduit au licenciement, le droit du travailleur de connaître les motifs qui ont conduit au licenciement en fait partie intégrante. A côté de l'amende civile que la convention collective de travail prévoit à cet effet, un certain nombre de règles spécifiques visent à faire en sorte que le travailleur ait effectivement connaissance des motifs qui ont conduit à son licenciement, que ce soit à l'initiative de l'employeur ou en réponse à une demande du travailleur. arbeidsovereenkomst raakt dus uiteraard niet aan de bestaande ontslagbeschermingen voorzien in specifieke wetgevingen. Aangezien de toetsing van de kennelijke onredelijkheid van het ontslag enkel betrekking heeft op de redenen die geleid hebben tot het ontslag, maakt het recht van de werknemer om de redenen die tot het ontslag hebben geleid te kennen hier onlosmakelijk deel van uit. Een aantal specifieke regels ondersteunen, naast de burgerlijke boete die de collectieve arbeidsovereenkomst hiervoor voorziet, dat de werknemer ook werkelijk kennis krijgt van de redenen die geleid hebben tot zijn ontslag, zij het op eigen initiatief van de werkgever of in
En cas de contestation concernant le caractère manifestement antwoord op een verzoek van de werknemer.
déraisonnable ou non du licenciement, il est prévu un régime de la Bij een betwisting of het ontslag al dan niet kennelijk onredelijk is,
charge de la preuve. wordt een regeling voorzien inzake de bewijslast.
Si l'employeur a communiqué les motifs du licenciement dans le respect Indien de werkgever de redenen van het ontslag heeft meegedeeld met
des dispositions concernées de la présente convention collective de inachtneming van de betreffende bepalingen van de collectieve
travail, la partie qui allègue des faits en assume la charge de la arbeidsovereenkomst, dan draagt de partij die iets aanvoert daarvan de
preuve. bewijslast.
Il appartient toutefois à l'employeur de fournir la preuve des motifs Evenwel behoort het aan de werkgever om het bewijs te leveren van de
du licenciement invoqués qu'il n'a pas communiqués au travailleur dans voor het ontslag ingeroepen redenen die hij niet aan de werknemer
le respect des dispositions concernées de la présente convention heeft meegedeeld met inachtneming van de betreffende bepalingen van de
collective de travail et qui démontrent que le licenciement n'est pas collectieve arbeidsovereenkomst en die aantonen dat het ontslag niet
manifestement déraisonnable. kennelijk onredelijk is.
Par ailleurs, il appartient au travailleur de fournir la preuve Daarnaast behoort het aan de werknemer om het bewijs te leveren van
d'éléments qui indiquent le caractère manifestement déraisonnable du elementen die wijzen op de kennelijke onredelijkheid van het ontslag
licenciement lorsqu'il n'a pas introduit de demande visant à connaître wanneer hij geen verzoek heeft ingediend om de redenen van zijn
les motifs de son licenciement dans le respect des dispositions ontslag te kennen met inachtneming van de betreffende bepalingen van
concernées de la présente convention collective de travail. de collectieve arbeidsovereenkomst.
Convention collective de travail n° 109 du 12 février 2014, conclue au Collectieve arbeidsovereenkomst nr. 109 van 12 februari 2014, gesloten
sein du Conseil national du Travail, concernant la motivation du licenciement in de Nationale Arbeidsraad, betreffende de motivering van het ontslag
Vu la loi du 5 décembre 1968 sur les conventions collectives de Gelet op de wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve
travail et les commissions paritaires;
Vu la proposition que la ministre de l'Emploi a faite au gouvernement arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités;
le 5 juillet 2013, dans laquelle elle propose les lignes directrices Gelet op het voorstel dat de minister van Werk op 5 juli 2013 aan de
d'une solution pour la problématique du statut des ouvriers et des regering heeft gedaan, waarin zij de hoofdlijnen voor een oplossing
employés dont elle estime qu'elles satisferont les partenaires sociaux voor de problematiek van het statuut arbeiders/bedienden voorstelt,
et permettront de trouver un terrain d'entente, et en particulier le waarvan zij meent dat het bij de sociale partners een voldoende
point I.VIII « Motivation du licenciement »; draagvlak kan vinden, meer bepaald punt I. VIII "Motivering van
Vu l'article 38, 1°, de la loi du 26 décembre 2013 concernant ontslag"; Gelet op het artikel 38, 1°, van de wet van 26 december 2013
l'introduction d'un statut unique entre ouvriers et employés en ce qui betreffende de invoering van een eenheidsstatuut tussen arbeiders en
concerne les délais de préavis et le jour de carence ainsi que de bedienden inzake de opzeggingstermijnen en de carenzdag en
mesures d'accompagnement; begeleidende maatregelen;
Considérant que cet article prévoit que l'article 63 de la loi du 3 Overwegende dat dit artikel voorziet dat het artikel 63 van de wet van
juillet 1978 relative aux contrats de travail cessera de s'appliquer, 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten zal ophouden van
en ce qui concerne les employeurs qui relèvent du champ d'application toepassing te zijn voor wat betreft de werkgevers die onder het
de la loi du 5 décembre 1968 et leurs travailleurs, à partir de l'entrée en vigueur d'une convention collective de travail conclue au sein du Conseil, rendue obligatoire par le Roi, relative à la motivation du licenciement; Considérant l'importance que les partenaires sociaux attachent à une bonne politique des ressources humaines dans le cadre d'un licenciement; Considérant que la présente convention collective de travail s'inscrit par ailleurs dans un contexte international et européen où différents instruments juridiques portent sur le droit du travailleur de connaître les motifs de son licenciement et sur le droit à la protection contre le licenciement manifestement déraisonnable; Considérant que l'entrée en vigueur de la présente convention ne porte pas préjudice aux procédures spéciales de licenciement fixées par la toepassingsgebied van de wet van 5 december 1968 vallen en hun werknemers, vanaf de inwerkingtreding van een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten in de Raad, algemeen verbindend verklaard door de Koning, betreffende de motivering van het ontslag door de werkgever; Overwegende het belang dat de sociale partners hechten aan een goed HRM-beleid bij het ontslag; Overwegende dat deze collectieve arbeidsovereenkomst zich daarnaast inschrijft in een internationale en Europese context waarbij verschillende juridische instrumenten betrekking hebben op het recht van een werknemer om de redenen van zijn ontslag te kennen en op het recht op bescherming tegen kennelijk onredelijk ontslag; Overwegende dat de inwerkingtreding van onderhavige overeenkomst geen afbreuk doet aan de bijzondere ontslagprocedures vastgelegd bij wet of
loi ou par une convention collective de travail; collectieve arbeidsovereenkomst;
Les organisations interprofessionnelles d'employeurs et de Hebben de navolgende interprofessionele organisaties van werkgevers en
travailleurs suivantes : van werknemers :
- la Fédération des Entreprises de Belgique; - het Verbond van Belgische Ondernemingen;
- les organisations nationales des classes moyennes, agréées - de nationale middenstandsorganisaties erkend overeenkomstig de
conformément aux lois relatives à l'organisation des Classes moyennes wetten betreffende de organisatie van de Middenstand, gecoördineerd op
coordonnées le 28 mai 1979; 28 mei 1979;
- "De Boerenbond" - de Boerenbond;
- la Fédération wallonne de l'Agriculture; - la Fédération wallonne de l'Agriculture";
- l'Union des entreprises à profit social; - de Unie van Socialprofitondernemingen;
- la Confédération des Syndicats chrétiens de Belgique; - het Algemeen Christelijk Vakverbond van België;
- la Fédération générale du Travail de Belgique; - het Algemeen Belgisch Vakverbond;
- la Centrale générale des Syndicats libéraux de Belgique; - de Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België;
ont conclu, le 12 février 2014, au sein du Conseil national du op 12 februari 2014 in de Nationale Arbeidsraad de volgende
Travail, la convention collective de travail suivante. collectieve arbeidsovereenkomst gesloten.
CHAPITRE Ier. - Portée de la convention collective de travail HOOFDSTUK I. - Draagwijdte van de collectieve arbeidsovereenkomst

Article 1er.La présente convention collective de travail vise, d'une

Artikel 1.Deze collectieve arbeidsovereenkomst strekt er enerzijds
part, à introduire le droit pour le travailleur de connaître les toe om het recht in te voeren voor de werknemer om de concrete redenen
motifs concrets qui ont conduit à son licenciement. die tot zijn ontslag hebben geleid, te kennen.
D'autre part, elle vise également à introduire le droit pour le Anderzijds voert deze collectieve arbeidsovereenkomst het recht in
travailleur d'obtenir une indemnisation si son licenciement était voor de werknemer op een schadevergoeding indien zijn ontslag
manifestement déraisonnable. kennelijk onredelijk was
CHAPITRE II. - Champ d'application de la convention collective de HOOFDSTUK II. - Toepassingsgebied van de collectieve
travail arbeidsovereenkomst

Art. 2.§ 1er. La présente convention collective de travail s'applique

Art. 2.§ 1. Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op
aux travailleurs engagés dans les liens d'un contrat de travail ainsi de werknemers die zijn tewerkgesteld op grond van een
qu'aux employeurs qui les occupent. arbeidsovereenkomst en op de werkgevers die hen tewerkstellen.
§ 2. La présente convention collective de travail ne s'applique § 2. Deze collectieve arbeidsovereenkomst is evenwel niet van
toutefois pas aux travailleurs qui sont licenciés : toepassing op de werknemers die ontslagen worden :
- durant les six premiers mois d'occupation. Des contrats antérieurs - tijdens de eerste 6 maanden van de tewerkstelling. Voorafgaande en
successifs à durée déterminée ou de travail intérimaire pour une aaneensluitende arbeidsovereenkomsten voor een bepaalde tijd of voor
fonction identique chez le même employeur entrent en ligne de compte uitzendarbeid voor een identieke functie bij dezelfde werkgever worden
pour le calcul des six premiers mois d'occupation. La définition de meegeteld voor het bereiken van de eerste 6 maanden tewerkstelling. De
contrats antérieurs successifs est celle à laquelle il est fait definitie van voorafgaande en aaneensluitende contracten is die
référence à l'article 37/4 de la loi du 3 juillet 1978 relative aux waarnaar verwezen wordt in artikel 37/4 van de wet van 3 juli 1978
contrats de travail; betreffende de arbeidsovereenkomsten;
- durant un contrat de travail intérimaire; - tijdens een arbeidsovereenkomst voor uitzendarbeid;
- durant un contrat d'occupation d'étudiants; - tijdens een arbeidsovereenkomst voor studentenarbeid;
- en vue du chômage avec complément d'entreprise; - met het oog op werkloosheid met bedrijfstoeslag;
- en vue de mettre fin au contrat de travail à durée indéterminée à - om aan de voor onbepaalde tijd gesloten arbeidsovereenkomst een
partir du premier jour du mois qui suit celui au cours duquel le einde te maken vanaf de eerste dag van de maand volgend op de maand
travailleur atteint l'âge légal de la pension; waarin de werknemer de wettelijke pensioenleeftijd bereikt;
- en raison de la cessation définitive d'activité; - wegens de definitieve stopzetting van de activiteit;
- en raison de la fermeture de leur entreprise au sens de l'article 3 - wegens de sluiting van hun onderneming in de zin van artikel 3 van
de la loi du 26 juin 2002 relative aux fermetures d'entreprises; et de wet van 26 juni 2002 betreffende de sluiting van de ondernemingen;
- dans le cadre d'un licenciement collectif. en - in het kader van een collectief ontslag.
§ 3. La présente convention collective de travail ne s'applique pas § 3. Deze collectieve arbeidsovereenkomst is evenmin van toepassing op
non plus aux travailleurs qui font l'objet d'un licenciement pour de werknemers die het voorwerp uitmaken van een ontslag waarvoor de
lequel l'employeur doit suivre une procédure spéciale de licenciement werkgever een bijzondere ontslagprocedure vastgelegd bij de wet of een
fixée par la loi ou par une convention collective de travail. collectieve arbeidsovereenkomst moet naleven.
Elle ne s'applique pas non plus aux travailleurs qui font l'objet d'un Zij is ook niet van toepassing op de werknemers die het voorwerp zijn
licenciement multiple en cas de restructuration, tel que défini au van een meervoudig ontslag bij herstructurering, zoals gedefinieerd op
niveau sectoriel. sectoraal niveau.
§ 4. Le chapitre III de la présente convention collective de travail § 4. Hoofdstuk III van deze collectieve arbeidsovereenkomst is niet
ne s'applique pas lorsque l'article 35 de la loi du 3 juillet 1978 van toepassing wanneer toepassing wordt gemaakt van artikel 35 van de
relative aux contrats de travail est appliqué. wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten.
§ 5. Pour les travailleurs auxquels s'applique structurellement un § 5. Voor de werknemers waarvoor structureel een verkorte opzegging
préavis réduit dans le cadre de l'article 70, § 4, de la loi du 26 van toepassing is in het kader van artikel 70, § 4, van de wet van 26
décembre 2013 concernant l'introduction d'un statut unique entre december 2013 betreffende de invoering van een eenheidsstatuut tussen
ouvriers et employés en ce qui concerne les délais de préavis et le arbeiders en bedienden inzake de opzeggingstermijnen en de carenzdag
jour de carence ainsi que de mesures d'accompagnement, seul le en begeleidende maatregelen is alleen hoofdstuk V van deze collectieve
chapitre V de la présente convention collective de travail s'applique. arbeidsovereenkomst van toepassing.
Pour les travailleurs auxquels s'applique temporairement un préavis Voor de werknemers waarvoor tijdelijk een verkorte opzegging van
réduit dans le cadre de l'article 70, § 1er, de la loi du 26 décembre toepassing is in het kader van artikel 70, § 1, van de wet van 26
2013, seul le chapitre V de la présente convention collective de december 2013 is tot 31 december 2015 alleen hoofdstuk V van deze
travail s'applique jusqu'au 31 décembre 2015. A partir du 1er janvier collectieve arbeidsovereenkomst van toepassing. Vanaf 1 januari 2016
2016, ces travailleurs tombent sous l'application de la présente vallen deze werknemers onder de toepassing van deze collectieve
convention collective de travail, à l'exception du chapitre V. arbeidsovereenkomst, met uitzondering van hoofdstuk V.
Commentaire Commentaar
L'exclusion des licenciements en vue du chômage avec complément De uitsluiting van ontslagen met het oog op werkloosheid met
d'entreprise et dans le cadre d'un licenciement collectif qui est bedrijfstoeslag en in het kader van een collectief ontslag voorzien in
prévue au § 2 ne porte pas préjudice aux procédures habituelles § 2 doet geen afbreuk aan de gebruikelijke procedures die terzake
prévues en la matière dans les conventions collectives de travail et voorzien zijn in de toepasselijke collectieve arbeidsovereenkomsten en
la réglementation applicables. regelgeving.
Par « procédure spéciale de licenciement fixée par la loi » au § 3, on Met "bijzondere ontslagprocedures vastgelegd bij wet" in § 3 worden
entend par exemple : la procédure qui doit être suivie pour le bijvoorbeeld bedoeld: de procedure die dient gevolgd te worden voor
licenciement des représentants des travailleurs au conseil een ontslag van de werknemersvertegenwoordigers in de ondernemingsraad
d'entreprise et au comité pour la prévention et la protection au of in het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk of de
travail ainsi que des candidats non élus à ces organes sur la base de niet-verkozen kandidaten voor deze organen op basis van de wet van 19
la loi du 19 mars 1991 portant un régime de licenciement particulier maart 1991 houdende bijzondere ontslagregeling voor de
pour les délégués du personnel aux conseils d'entreprise et aux personeelsafgevaardigden van de ondernemingsraden en in de comités
comités de sécurité, d'hygiène et d'embellissement des lieux de voor veiligheid, gezondheid en verfraaiing van de werkplaatsen alsmede
travail, ainsi que pour les candidats délégués du personnel, ou la voor de kandidaat-personeelsafgevaardigden of de procedure die dient
procédure qui doit être suivie pour le licenciement des conseillers en gevolgd te worden voor een ontslag van de preventieadviseurs op basis
prévention sur la base de la loi du 20 décembre 2002 portant van de wet van 20 december 2002 betreffende de bescherming van de
protection des conseillers en prévention. preventieadviseurs.
CHAPITRE III. - Le droit de connaître les motifs concrets qui ont HOOFDSTUK III. - Het recht om de concrete redenen die tot het ontslag
conduit au licenciement hebben geleid te kennen

Art. 3.Le travailleur qui est licencié a le droit d'être informé par

Art. 3.De werknemer die ontslagen wordt, heeft het recht om van zijn
son employeur des motifs concrets qui ont conduit à son licenciement. werkgever de concrete redenen die tot zijn ontslag hebben geleid te

Art. 4.Le travailleur qui souhaite connaître les motifs concrets qui

 kennen.

Art. 4.De werknemer die de concrete redenen die tot zijn ontslag
ont conduit à son licenciement adresse sa demande à l'employeur par geleid hebben wenst te kennen, richt zijn verzoek bij aangetekende
lettre recommandée dans un délai de deux mois après que le contrat de brief tot de werkgever binnen een termijn van 2 maanden nadat de
travail a pris fin. arbeidsovereenkomst een einde heeft genomen.
Lorsque l'employeur met fin au contrat de travail moyennant un délai Wanneer de arbeidsovereenkomst door de werkgever wordt beëindigd met
de préavis, le travailleur adresse sa demande à l'employeur dans un inachtneming van een opzeggingstermijn, richt de werknemer zijn
verzoek tot de werkgever binnen een termijn van 6 maanden na de
délai de six mois après la notification du congé par l'employeur, sans betekening van de opzegging door de werkgever, zonder evenwel 2
toutefois pouvoir dépasser deux mois après la fin du contrat de maanden na het einde van de arbeidsovereenkomst te kunnen
travail. overschrijden.
Commentaire Commentaar
Par jour de la notification du congé, on entend le jour où la Met de dag van de betekening van de opzegging wordt bedoeld de dag
notification du congé sortit ses effets. Lorsque la notification du waarop de kennisgeving van de opzegging uitwerking heeft. Wanneer de
congé se fait par lettre recommandée à la poste, elle sortit ses kennisgeving van de opzegging bij aangetekende brief gebeurt, heeft de
effets le troisième jour ouvrable suivant la date de son expédition kennisgeving uitwerking op de derde werkdag na de datum van de
(article 37, § 1er de la loi du 3 juillet 1978). Le congé donné par verzending (artikel 37, § 1 wet van 3 juli 1978). Een opzegging door
exploit d'huissier de justice est censé avoir été notifié le jour où middel van een deurwaardersexploot wordt geacht betekend te zijn op de
l'huissier de justice se présente. dag dat de deurwaarder zich aanbiedt.
Pour vérifier la date à laquelle la demande a été introduite, le cachet de la poste fait foi. Om na te gaan wanneer het verzoek werd ingediend, geldt de postdatum.

Art. 5.L'employeur qui reçoit une demande conformément à l'article 4

Art. 5.De werkgever die een verzoek in overeenstemming met artikel 4
communique à ce travailleur les motifs concrets qui ont conduit à son ontvangt, deelt bij aangetekende brief aan deze werknemer de concrete
licenciement par lettre recommandée dans les deux mois à dater de la redenen die tot het ontslag hebben geleid mee binnen twee maanden na
réception de la lettre recommandée contenant la demande du de ontvangst van de aangetekende brief met het verzoek van de
travailleur. werknemer.
La lettre recommandée doit contenir les éléments qui permettent au Deze aangetekende brief moet de elementen bevatten die de werknemer
travailleur de connaître les motifs concrets qui ont conduit à son toelaten om de concrete redenen die tot zijn ontslag hebben geleid te
licenciement. kennen.
Commentaire Commentaar
Le délai de deux mois commence à courir le troisième jour ouvrable De termijn van twee maanden begint te lopen de derde werkdag na de
après la date de l'envoi de la demande du travailleur. datum van de verzending van het verzoek van de werknemer.
Pour vérifier la date à laquelle l'employeur répond, le cachet de la Om na te gaan wanneer de werkgever antwoordt, geldt de postdatum.
poste fait foi.

Art. 6.Par dérogation à l'article 5, l'employeur qui, de sa propre

Art. 6.In afwijking van artikel 5, is de werkgever die uit eigen
initiative, a communiqué par écrit au travailleur les motifs concrets beweging de concrete redenen die tot het ontslag van de werknemer
qui ont conduit à son licenciement n'est pas tenu de répondre à la hebben geleid schriftelijk aan deze heeft meegedeeld, niet verplicht
demande du travailleur, pour autant que cette communication contienne om op het verzoek van de werknemer te antwoorden, voor zover deze
les éléments qui permettent au travailleur de connaître les motifs mededeling de elementen bevat die de werknemer toelaten om de concrete
concrets qui ont conduit à son licenciement. redenen die tot zijn ontslag hebben geleid, te kennen.

Art. 7.§ 1er. Si l'employeur ne communique pas les motifs concrets

Art. 7.§ 1. Indien de werkgever de concrete redenen die geleid hebben
qui ont conduit au licenciement au travailleur qui a introduit une tot een door hem gegeven ontslag niet meedeelt aan de werknemer die
demande à cet effet dans le respect de l'article 4 ou s'il les hiertoe een verzoek heeft ingesteld met inachtneming van artikel 4 of
communique sans respecter l'article 5, il est redevable à ce deze meedeelt zonder inachtneming van artikel 5, is een forfaitaire
travailleur d'une amende civile forfaitaire correspondant à deux burgerlijke boete die overeenstemt met 2 weken loon verschuldigd aan
semaines de rémunération. deze werknemer.
§ 2. L'amende prévue au § 1er ne s'applique pas si l'employeur a § 2. De boete voorzien in § 1 is niet van toepassing indien de
communiqué de sa propre initiative, conformément à l'article 6, les werkgever uit eigen beweging de concrete redenen die geleid hebben tot
motifs concrets qui ont conduit au licenciement du travailleur. het ontslag van de werknemer heeft meegedeeld overeenkomstig artikel
§ 3. L'amende prévue au § 1er est cumulable avec une indemnité due sur 6. § 3. De boete voorzien in § 1 is cumuleerbaar met een vergoeding
la base de l'article 9. verschuldigd op basis van artikel 9.
CHAPITRE IV. - Le licenciement manifestement déraisonnable HOOFDSTUK IV. - Kennelijk onredelijk ontslag

Art. 8.Un licenciement manifestement déraisonnable est le

Art. 8.Een kennelijk onredelijk ontslag is een ontslag van een
licenciement d'un travailleur engagé pour une durée indéterminée, qui werknemer die is aangeworven voor onbepaalde tijd, dat gebaseerd is op
se base sur des motifs qui n'ont aucun lien avec l'aptitude ou la redenen die geen verband houden met de geschiktheid of het gedrag van
conduite du travailleur ou qui ne sont pas fondés sur les nécessités de werknemer of die niet berusten op de noodwendigheden inzake de
du fonctionnement de l'entreprise, de l'établissement ou du service, et qui n'aurait jamais été décidé par un employeur normal et raisonnable. Commentaire Le contrôle du caractère déraisonnable du licenciement ne porte pas sur les circonstances du licenciement. Il porte sur la question de savoir si les motifs ont ou non un lien avec l'aptitude ou la conduite du travailleur ou s'ils sont fondés sur les nécessités du fonctionnement de l'entreprise, de l'établissement ou du service et si la décision n'aurait jamais été prise par un employeur normal et raisonnable. werking van de onderneming, de instelling of de dienst en waartoe nooit beslist zou zijn door een normale en redelijke werkgever. Commentaar De toetsing van de kennelijke onredelijkheid van het ontslag heeft geen betrekking op de omstandigheden van het ontslag. Men toetst of de redenen al dan niet verband houden met de geschiktheid of het gedrag van de werknemer of zij berusten op de noodwendigheden inzake de werking van de onderneming, de instelling of de dienst en of de beslissing nooit zou genomen zijn door een normale en redelijke werkgever.
En outre, l'exercice du droit de licencier de l'employeur est contrôlé Bovendien wordt de uitoefening van het ontslagrecht van de werkgever
à la lumière de ce que serait l'exercice de ce droit par un employeur afgetoetst aan hetgeen de uitoefening ervan zou zijn door een normale
normal et raisonnable. Il s'agit d'une compétence d'appréciation à la en redelijke werkgever. Het betreft een beoordelingsbevoegdheid aan de
marge, étant donné que l'employeur est, dans une large mesure, libre marge gezien de werkgever tot op grote hoogte vrij is te beslissen
de décider de ce qui est raisonnable : il faut respecter les over wat redelijk is: er dient respect te zijn voor de verschillende
différentes alternatives de gestion qu'un employeur normal et beleidsalternatieven die een normale en redelijke werkgever zou
raisonnable pourrait envisager. overwegen.
Il s'agit donc d'un contrôle marginal. Seul le caractère manifestement Het gaat dus om een marginale toetsing. Alleen de kennelijke
déraisonnable du licenciement peut être contrôlé, et non l'opportunité onredelijkheid van het ontslag mag getoetst worden en niet de
de la gestion de l'employeur (c'est-à-dire son choix entre les opportuniteit van het beleid van de werkgever (te verstaan als zijn
différentes alternatives de gestion raisonnables dont il dispose). keuze uit de verschillende redelijke beleidsalternatieven die hij
L'ajout du mot « manifestement » à la notion de « déraisonnable » vise heeft). De toevoeging van het woord "kennelijk" aan de notie
précisément à souligner la liberté d'action de l'employeur et le "onredelijk" wil precies wijzen op de beleidsvrijheid van de werkgever
contrôle à la marge. Ce dernier élément est également dicté par en de toetsing in de marge. Deze laatste is ook ingegeven door de
l'impossibilité pratique de contrôler la gestion de l'employeur praktische onmogelijkheid om het beleid van de werkgever meer dan
autrement qu'à la marge. marginaal te controleren.

Art. 9.§ 1er. En cas de licenciement manifestement déraisonnable,

Art. 9.§ 1. De werkgever is in geval van een kennelijk onredelijk
l'employeur est redevable d'une indemnisation au travailleur. ontslag een schadevergoeding aan de werknemer verschuldigd.
§ 2. L'indemnisation qui est octroyée au travailleur correspond au § 2. De schadevergoeding die aan de werknemer wordt toegekend, stemt
minimum à trois semaines de rémunération et au maximum à 17 semaines overeen met minimaal 3 weken loon en maximaal 17 weken loon.
de rémunération.
§ 3. L'indemnisation n'est pas cumulable avec toute autre indemnité § 3. De schadevergoeding is niet cumuleerbaar met enige andere
qui est due par l'employeur à l'occasion de la fin du contrat de vergoeding die verschuldigd is door de werkgever naar aanleiding van
travail, à l'exception d'une indemnité de préavis, d'une indemnité de de beëindiging van de arbeidsovereenkomst, met uitzondering van een
non-concurrence, d'une indemnité d'éviction ou d'une indemnité opzeggingsvergoeding, een niet-concurrentie-vergoeding, een
complémentaire qui est payée en plus des allocations sociales. uitwinningsvergoeding of een aanvullende vergoeding die bovenop de
sociale uitkeringen wordt betaald.
Commentaire Commentaar
Le montant de l'indemnisation dépend de la gradation du caractère De hoogte van de schadevergoeding hangt af van de gradatie van de
manifestement déraisonnable du licenciement. kennelijke onredelijkheid van het ontslag
En lieu et place de la sanction visée par le présent article, il reste In de plaats van de in dit artikel bedoelde sanctie staat het de
loisible au travailleur de demander la réparation de son dommage réel, werknemer vrij de vergoeding van zijn reële schade te vragen,
conformément aux dispositions du Code civil. overeenkomstig de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek.

Art. 10.En cas de contestation, la charge de la preuve entre

Art. 10.Bij betwisting wordt de bewijslast tussen de werkgever en de
l'employeur et le travailleur est réglée de la manière suivante : werknemer als volgt geregeld :
- Si l'employeur a communiqué les motifs du licenciement dans le - Indien de werkgever de redenen van het ontslag heeft meegedeeld met
respect de l'article 5 ou de l'article 6, la partie qui allègue des inachtneming van artikel 5 of 6, draagt de partij die iets aanvoert
faits en assume la charge de la preuve. daarvan de bewijslast.
- Il appartient à l'employeur de fournir la preuve des motifs du - Het behoort aan de werkgever om het bewijs te leveren van de voor
licenciement invoqués qu'il n'a pas communiqués au travailleur dans le het ontslag ingeroepen redenen die hij niet aan de werknemer heeft
respect de l'article 5 ou de l'article 6 et qui démontrent que le meegedeeld met inachtneming van artikel 5 of 6 en die aantonen dat het
licenciement n'est pas manifestement déraisonnable. ontslag niet kennelijk onredelijk is.
- Il appartient au travailleur de fournir la preuve d'éléments qui - Het behoort aan de werknemer om het bewijs te leveren van elementen
indiquent le caractère manifestement déraisonnable du licenciement die wijzen op de kennelijke onredelijkheid van het ontslag wanneer hij
lorsqu'il n'a pas introduit de demande visant à connaître les motifs geen verzoek heeft ingediend om de redenen van zijn ontslag te kennen
de son licenciement dans le respect de l'article 4. met inachtneming van artikel 4.
CHAPITRE V. - Autres dispositions HOOFDSTUK V. - Overige bepalingen

Art. 11.Pour les travailleurs visés à l'article 2, § 5, auxquels le

Art. 11.Voor de bij artikel 2, § 5, bedoelde werknemers waarop dit
présent chapitre s'applique, on entend par licenciement abusif le hoofdstuk van toepassing is wordt onder willekeurige afdanking
licenciement d'un travailleur engagé pour une durée indéterminée pour verstaan een ontslag van een werknemer die is aangeworven voor een
des motifs qui n'ont aucun lien avec l'aptitude ou la conduite du onbepaalde tijd, om redenen die geen verband houden met de
travailleur ou qui ne sont pas fondés sur les nécessités du geschiktheid of het gedrag van de werknemer of die niet berusten op de
fonctionnement de l'entreprise, de l'établissement ou du service. noodwendigheden inzake de werking van de onderneming, de instelling of de dienst.
En cas de contestation, il appartient à l'employeur de fournir la Bij betwisting behoort het aan de werkgever het bewijs te leveren van
preuve des motifs invoqués pour le licenciement. de voor het ontslag ingeroepen redenen.
Sans préjudice de l'article 39, § 1er, de la loi du 3 juillet 1978, Onverminderd artikel 39, § 1, van de wet van 3 juli 1978, zal de
l'employeur qui licencie abusivement un travailleur engagé pour une werkgever die een voor een onbepaalde tijd aangeworven werknemer op
durée indéterminée est tenu de payer à ce travailleur une indemnité willekeurige wijze afdankt, aan deze werknemer een vergoeding moeten
correspondant à six mois de rémunération, sauf si une autre betalen die overeenstemt met het loon van 6 maanden, behalve indien
indemnisation est prévue par une convention collective de travail een andere vergoeding is vastgesteld door een door de Koning algemeen
rendue obligatoire par le Roi. verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomst.
L'indemnité visée au troisième alinéa est due indépendamment du fait De in het derde lid bedoelde vergoeding is verschuldigd onafgezien van
het feit of de werknemer al dan niet met inachtneming van een
que le travailleur a été licencié avec ou sans préavis; elle ne peut opzeggingstermijn werd afgedankt; zij kan niet samen genoten worden
être cumulée avec l'indemnité prévue à l'article 40 de la loi du 16 met de vergoeding voorzien in artikel 40 van de Arbeidswet van 16
mars 1971 sur le travail, aux articles 16 à 18 de la loi du 19 mars maart 1971, in de artikelen 16 tot 18 van de wet van 19 maart 1991
1991 portant un régime de licenciement particulier pour les délégués houdende bijzondere ontslagregeling voor de personeelsafgevaardigden
du personnel aux conseils d'entreprise et aux comités de sécurité, in de ondernemingsraden en in de comités voor veiligheid, gezondheid
d'hygiène et d'embellissement des lieux de travail, ainsi que pour les en verfraaiing van de werkplaatsen alsmede voor de
candidats-délégués du personnel, ou à l'article 118, § 3, de la loi de kandidaat-personeelsafgevaardigden of in artikel 118, § 3, van de
redressement du 22 janvier 1985 portant des dispositions sociales. herstelwet van 22 januari 1985 houdende sociale bepalingen.
CHAPITRE VI. - Entrée en vigueur HOOFDSTUK VI. - Inwerkingstreding

Art. 12.La présente convention collective de travail est conclue pour une durée indéterminée. Elle entre en vigueur le 1er avril 2014 pour les congés donnés ou notifiés à partir de cette date. Elle pourra être révisée ou dénoncée à la demande de la partie signataire la plus diligente, moyennant un préavis de six mois. L'organisation qui prend l'initiative de la révision ou de la dénonciation doit indiquer, par lettre ordinaire adressée au Président du Conseil national du Travail, les motifs et déposer des propositions d'amendements que les autres organisations s'engagent à discuter au sein du Conseil national du Travail dans le délai d'un mois de leur réception.

Art. 12.Deze collectieve arbeidsovereenkomst wordt gesloten voor onbepaalde duur. Zij treedt in werking op 1 april 2014 voor de ontslagen gegeven of betekend vanaf die datum Zij kan op verzoek van de meest gerede ondertekenende partij worden herzien of opgezegd met inachtneming van een opzeggingstermijn van zes maanden. De organisatie die het initiatief tot herziening of opzegging neemt, moet in een gewone brief aan de Voorzitter van de Nationale Arbeidsraad de redenen ervan aangeven en amendementsvoorstellen indienen. De andere organisaties verbinden zich ertoe deze binnen een maand na ontvangst ervan in de Nationale Arbeidsraad te bespreken.
Vu pour être annexé à l'arrêté royal du 9 mars 2014. Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 9 maart
La Ministre de l'Emploi, 2014. De Minister van Werk,
Mme M. DE CONINCK Mevr. M. DE CONINCK
^