Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêté Royal du 05/07/2023
← Retour vers "Arrêté royal rendant obligatoire la convention collective de travail n° 170 du 30 mai 2023, conclue au sein du Conseil national du Travail, fixant, pour la période allant du 1er juillet 2023 au 30 juin 2025, le cadre interprofessionnel de l'adaptation à 55 ans de la limite d'âge en ce qui concerne l'accès au droit aux allocations pour un emploi de fin de carrière, pour les travailleurs qui ont une carrière longue, qui exercent un métier lourd ou qui sont occupés dans une entreprise en difficultés ou en restructuration "
Arrêté royal rendant obligatoire la convention collective de travail n° 170 du 30 mai 2023, conclue au sein du Conseil national du Travail, fixant, pour la période allant du 1er juillet 2023 au 30 juin 2025, le cadre interprofessionnel de l'adaptation à 55 ans de la limite d'âge en ce qui concerne l'accès au droit aux allocations pour un emploi de fin de carrière, pour les travailleurs qui ont une carrière longue, qui exercent un métier lourd ou qui sont occupés dans une entreprise en difficultés ou en restructuration Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 170 van 30 mei 2023, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, tot vaststelling, voor de periode van 1 juli 2023 tot en met 30 juni 2025, van het interprofessioneel kader voor de aanpassing naar 55 jaar van de leeftijdsgrens, wat de toegang tot het recht op uitkeringen voor een landingsbaan betreft, voor werknemers met een lange loopbaan, zwaar beroep of uit een onderneming in moeilijkheden of herstructurering
SERVICE PUBLIC FEDERAL EMPLOI, TRAVAIL ET CONCERTATION SOCIALE FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG
5 JUILLET 2023. - Arrêté royal rendant obligatoire la convention 5 JULI 2023. - Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt
collective de travail n° 170 du 30 mai 2023, conclue au sein du verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 170 van 30 mei 2023,
Conseil national du Travail, fixant, pour la période allant du 1er gesloten in de Nationale Arbeidsraad, tot vaststelling, voor de
juillet 2023 au 30 juin 2025, le cadre interprofessionnel de periode van 1 juli 2023 tot en met 30 juni 2025, van het
l'adaptation à 55 ans de la limite d'âge en ce qui concerne l'accès au interprofessioneel kader voor de aanpassing naar 55 jaar van de
droit aux allocations pour un emploi de fin de carrière, pour les leeftijdsgrens, wat de toegang tot het recht op uitkeringen voor een
travailleurs qui ont une carrière longue, qui exercent un métier lourd landingsbaan betreft, voor werknemers met een lange loopbaan, zwaar
ou qui sont occupés dans une entreprise en difficultés ou en restructuration (1) beroep of uit een onderneming in moeilijkheden of herstructurering (1)
PHILIPPE, Roi des Belges, FILIP, Koning der Belgen,
A tous, présents et à venir, Salut. Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Vu la loi du 5 décembre 1968 sur les conventions collectives de Gelet op de wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve
travail et les commissions paritaires, notamment l'article 28; arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, inzonderheid op artikel 28;
Vu la demande du Conseil national du Travail; Gelet op het verzoek van de Nationale Arbeidsraad;
Sur la proposition du Ministre du Travail, Op de voordracht van de Minister van Werk,
Nous avons arrêté et arrêtons : Hebben Wij besloten en besluiten Wij :

Article 1er.Est rendue obligatoire la convention collective de

Artikel 1.Algemeen verbindend wordt verklaard de als bijlage

travail n° 170 du 30 mai 2023, reprise en annexe, conclue au sein du overgenomen collectieve arbeidsovereenkomst nr. 170 van 30 mei 2023,
Conseil national du Travail, fixant, pour la période allant du 1er gesloten in de Nationale Arbeidsraad, tot vaststelling, voor de
juillet 2023 au 30 juin 2025, le cadre interprofessionnel de periode van 1 juli 2023 tot en met 30 juni 2025, van het
l'adaptation à 55 ans de la limite d'âge en ce qui concerne l'accès au interprofessioneel kader voor de aanpassing naar 55 jaar van de
droit aux allocations pour un emploi de fin de carrière, pour les leeftijdsgrens, wat de toegang tot het recht op uitkeringen voor een
travailleurs qui ont une carrière longue, qui exercent un métier lourd landingsbaan betreft, voor werknemers met een lange loopbaan, zwaar
ou qui sont occupés dans une entreprise en difficultés ou en restructuration. beroep of uit een onderneming in moeilijkheden of herstructurering.

Art. 2.Le ministre qui a le Travail dans ses attributions est chargé

Art. 2.De minister bevoegd voor Werk is belast met de uitvoering van

de l'exécution du présent arrêté. dit besluit.
Donné à Bruxelles, le 5 juillet 2023. Gegeven te Brussel, 5 juli 2023.
PHILIPPE FILIP
Par le Roi : Van Koningswege :
Le Ministre du Travail, De Minister van Werk,
P.-Y. DERMAGNE P.-Y. DERMAGNE
_______ _______
Note Nota
(1) Référence au Moniteur belge : (1) Verwijzing naar het Belgisch Staatsblad :
Loi du 5 décembre 1968, Moniteur belge du 15 janvier 1969. Wet van 5 december 1968, Belgisch Staatsblad van 15 januari 1969.
Annexe Bijlage
Conseil national du Travail Nationale Arbeidsraad
Convention collective de travail n° 170 du 30 mai 2023 Collectieve arbeidsovereenkomst nr. 170 van 30 mei 2023
Fixation, pour la période allant du 1er juillet 2023 au 30 juin 2025, Vaststelling, voor de periode van 1 juli 2023 tot en met 30 juni 2025,
du cadre interprofessionnel de l'adaptation à 55 ans de la limite van het interprofessioneel kader voor de aanpassing naar 55 jaar van
d'âge en ce qui concerne l'accès au droit aux allocations pour un
emploi de fin de carrière, pour les travailleurs qui ont une carrière de leeftijdsgrens, wat de toegang tot het recht op uitkeringen voor
longue, qui exercent un métier lourd ou qui sont occupés dans une een landingsbaan betreft, voor werknemers met een lange loopbaan,
entreprise en difficultés ou en restructuration (Convention zwaar beroep of uit een onderneming in moeilijkheden of
enregistrée 21 juin 2023 sous le numéro 180333/CO/300) herstructurering (Overeenkomst geregistreerd op 21 juni 2023 onder het
nummer 180333/CO/300)
Vu la loi du 5 décembre 1968 sur les conventions collectives de Gelet op de wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve
travail et les commissions paritaires, notamment l'article 7, alinéa 2 arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, met name artikel 7,
qui dispose qu'une convention collective de travail peut être conclue tweede lid dat bepaalt dat in de Nationale Arbeidsraad een collectieve
au sein du Conseil national du Travail pour une branche d'activité qui arbeidsovereenkomst kan worden gesloten voor een bedrijfstak, die niet
ne relève pas d'une commission paritaire instituée ou lorsqu'une onder een opgericht paritair comité ressorteert of wanneer een
commission paritaire instituée ne fonctionne pas; opgericht paritair comité niet werkt;
Vu la loi de redressement du 22 janvier 1985 contenant des Gelet op de herstelwet van 22 januari 1985 houdende sociale
dispositions sociales; bepalingen;
Vu la loi du 3 juillet 1978 relative aux contrats de travail; Gelet op de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten;
Vu la loi du 10 août 2001 relative à la conciliation entre l'emploi et Gelet op de wet van 10 augustus 2001 betreffende verzoening van
la qualité de vie; werkgelegenheid en kwaliteit van het leven;
Vu l'arrêté royal du 12 décembre 2001 pris en exécution du chapitre IV Gelet op het koninklijk besluit van 12 december 2001 tot uitvoering
de la loi du 10 août 2001 relative à la conciliation entre l'emploi et van hoofdstuk IV van de wet van 10 augustus 2001 betreffende
la qualité de vie concernant le système du crédit-temps, la diminution verzoening van werkgelegenheid en kwaliteit van het leven betreffende
het stelsel van tijdskrediet, loopbaanvermindering en vermindering van
de carrière et la réduction des prestations de travail à mi-temps; de arbeidsprestaties tot een halftijdse betrekking;
Vu la convention collective de travail n° 103 du 27 juin 2012 Gelet op de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 103 van 27 juni 2012
instaurant un système de crédit-temps, de diminution de carrière et tot invoering van een stelsel van tijdskrediet, loopbaanvermindering
d'emplois de fin de carrière, enregistrée le 18 juillet 2012, sous le en landingsbanen, geregistreerd op 18 juli 2012 onder het nummer
numéro 110211/CO/300; 110211/CO/300;
Vu l'arrêté royal du 30 décembre 2014 modifiant l'arrêté royal du 12 Gelet op het koninklijk besluit van 30 december 2014 tot wijziging van
het koninklijk besluit van 12 december 2001 tot uitvoering van
décembre 2001 pris en exécution du chapitre IV de la loi du 10 août hoofdstuk IV van de wet van 10 augustus 2001 betreffende verzoening
2001 relative à la conciliation entre l'emploi et la qualité de vie van werkgelegenheid en kwaliteit van het leven betreffende het stelsel
concernant le système du crédit-temps, la diminution de carrière et la van tijdskrediet, loopbaanvermindering en vermindering van de
réduction des prestations de travail à mi-temps; arbeidsprestaties tot een halftijdse betrekking;
Vu la convention collective de travail n° 118 du 27 avril 2015 fixant, Gelet op de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 118 van 27 april 2015
tot vaststelling voor 2015-2016 van het interprofessioneel kader voor
pour 2015-2016, le cadre interprofessionnel de l'abaissement à 55 ans de verlaging van de leeftijdsgrens naar 55 jaar, voor wat de toegang
de la limite d'âge en ce qui concerne l'accès au droit aux allocations
pour un emploi de fin de carrière, pour les travailleurs qui ont une tot het recht op uitkeringen voor een landingsbaan betreft, voor
carrière longue, qui exercent un métier lourd ou qui sont occupés dans werknemers met een lange loopbaan, zwaar beroep of uit een onderneming
une entreprise en difficultés ou en restructuration, enregistrée le 19 in moeilijkheden of herstructurering, geregistreerd op 19 mei 2015
mai 2015, sous le numéro 126902/CO/300; onder het nummer 126902/CO/300;
Vu la convention collective de travail n° 127 du 21 mars 2017 fixant, Gelet op de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 127 van 21 maart 2017
pour 2017 et 2018, le cadre interprofessionnel de l'abaissement à 55 tot vaststelling voor 2017-2018 van het interprofessioneel kader voor
ans de la limite d'âge en ce qui concerne l'accès au droit aux de verlaging van de leeftijdsgrens naar 55 jaar, voor wat de toegang
allocations pour un emploi de fin de carrière, pour les travailleurs tot het recht op uitkeringen voor een landingsbaan betreft, voor
qui ont une carrière longue, qui exercent un métier lourd ou qui sont werknemers met een lange loopbaan, zwaar beroep of uit een onderneming
occupés dans une entreprise en difficultés ou en restructuration, in moeilijkheden of herstructurering, geregistreerd op 7 april 2017
enregistrée le 7 avril 2017, sous le numéro 138670/CO/300; onder het nummer 138670/CO/300;
Vu la convention collective de travail n° 137 du 23 avril 2019 fixant, Gelet op de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 137 van 23 april 2019
pour 2019-2020, le cadre interprofessionnel de l'abaissement de la tot vaststelling voor 2019-2020 van het interprofessioneel kader voor
limite d'âge en ce qui concerne l'accès au droit aux allocations pour de verlaging van de leeftijdsgrens, voor wat de toegang tot het recht
un emploi de fin de carrière, pour les travailleurs qui ont une op uitkeringen voor een landingsbaan betreft, voor werknemers met een
carrière longue, qui exercent un métier lourd ou qui sont occupés dans lange loopbaan, zwaar beroep of uit een onderneming in moeilijkheden
une entreprise en difficultés ou en restructuration, enregistrée le 23 of herstructurering, geregistreerd op 23 april 2019 onder het nummer
avril 2019, sous le numéro 151401/CO/300; 151401/CO/300;
Vu la convention collective de travail n° 146 du 17 décembre 2019 Gelet op de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 146 van 17 december
instaurant un régime supplétif en application de la convention 2019 tot invoering van een suppletieve regeling bij toepassing van de
collective de travail n° 137 du 23 avril 2019 fixant, pour 2019 et collectieve arbeidsovereenkomst nr. 137 van 23 april 2019 tot
2020, le cadre interprofessionnel de l'abaissement de la limite d'âge vaststelling voor 2019 en 2020 van het interprofessioneel kader voor
en ce qui concerne l'accès au droit aux allocations pour un emploi de de verlaging van de leeftijdsgrens voor wat de toegang tot het recht
fin de carrière, pour les travailleurs qui ont une carrière longue, op uitkeringen voor een landingsbaan betreft, voor werknemers met een
qui exercent un métier lourd ou qui sont occupés dans une entreprise lange loopbaan, zwaar beroep of uit een onderneming in moeilijkheden
en difficultés ou en restructuration, enregistrée le 15 janvier 2020, of herstructurering, geregistreerd op 15 januari 2020, onder het
sous le numéro 156415/CO/300; nummer 156415/CO/300;
Vu la convention collective de travail n° 156 du 15 juillet 2021 Gelet op de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 156 van 15 juli 2021
fixant, pour 2021 et 2022, le cadre interprofessionnel de l'adaptation tot vaststelling voor 2021-2022 van het interprofessioneel kader voor
à 55 ans de la limite d'âge en ce qui concerne l'accès au droit aux de aanpassing van de leeftijdsgrens naar 55 jaar, voor wat de toegang
allocations pour un emploi de fin de carrière, pour les travailleurs
qui ont une carrière longue, qui exercent un métier lourd ou qui sont tot het recht op uitkeringen voor een landingsbaan betreft, voor
occupés dans une entreprise en difficultés ou en restructuration, werknemers met een lange loopbaan, zwaar beroep of uit een onderneming
enregistrée le 26 août 2021, sous le numéro 166669/CO/300; in moeilijkheden of herstructurering, geregistreerd op 26 augustus
2021, onder het nummer 166669/CO/300;
Vu la convention collective de travail n° 157 du 15 juillet 2021 Gelet op de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 157 van 15 juli 2021
fixant, du 1er janvier 2023 au 30 juin 2023, le cadre tot vaststelling voor de periode van 1 januari 2023 tot en met 30 juni
2023 van het interprofessioneel kader voor de aanpassing van de
interprofessionnel de l'adaptation à 55 ans de la limite d'âge en ce leeftijdsgrens naar 55 jaar, voor wat de toegang tot het recht op
qui concerne l'accès au droit aux allocations pour un emploi de fin de uitkeringen voor een landingsbaan betreft, voor werknemers met een
carrière, pour les travailleurs qui ont une carrière longue, qui
exercent un métier lourd ou qui sont occupés dans une entreprise en lange loopbaan, zwaar beroep of tewerkgesteld zijn in een onderneming
difficultés ou en restructuration, enregistrée le 26 août 2021, sous in moeilijkheden of herstructurering, geregistreerd op 26 augustus
le numéro 166670/CO/300; 2021, onder het nummer 166670/CO/300;
Vu le cadre d'accords du 6 avril 2023 conclu au niveau Gelet op het afsprakenkader van 6 april 2023 dat op interprofessioneel
interprofessionnel au sein du Groupe des Dix, qui fixe la limite d'âge niveau werd gesloten in de Groep van Tien, dat de leeftijdsgrens voor
en ce qui concerne l'accès au droit aux allocations pour un emploi de de toegang tot het recht op uitkeringen voor een landingsbaan vastlegt
fin de carrière à 55 ans, tant pour des réductions de prestations de op 55 jaar, en dit zowel voor verminderingen van arbeidsprestaties tot
travail à mi-temps que d'un cinquième temps; een halftijdse betrekking als met een vijfde;
Considérant que l'arrêté royal du 30 décembre 2014 susmentionné relève Overwegende dat het hierboven vermeld koninklijk besluit van 30
de 55 à 60 ans la limite d'âge pour les allocations pour les emplois december 2014 de leeftijdsgrens voor uitkeringen voor landingsbanen
de fin de carrière à partir du 1er janvier 2015, avec une exception verhoogt van 55 jaar naar 60 jaar vanaf 1 januari 2015, met een
pour les métiers lourds, les carrières longues et les entreprises en uitzondering voor zware beroepen, lange loopbanen en ondernemingen in
difficultés ou en restructuration, pour lesquels la limite d'âge peut moeilijkheden of herstructurering waarbij de leeftijdsgrens
être relevée progressivement conformément à un calendrier prévu; geleidelijk kan worden verhoogd overeenkomstig een vooropgesteld
Considérant que ce dernier arrêté royal dispose qu'il est possible de tijdspad; Overwegende dat in dat laatste koninklijk besluit wordt bepaald dat
déroger à ce relèvement progressif de la limite d'âge pour les métiers van die geleidelijke optrekking van de leeftijdsgrens voor zware
lourds, les carrières longues et les entreprises en difficultés ou en beroepen, lange loopbanen en ondernemingen in moeilijkheden of
restructuration au moyen d'une convention collective de travail du herstructurering, kan worden afgeweken via een collectieve
Conseil national du Travail qui prévoit, pour la période allant du 1er arbeidsovereenkomst van de Nationale Arbeidsraad die voor de periode
juillet 2023 au 30 juin 2025, une limite d'âge inférieure, sans que van 1 juli 2023 tot en met 30 juni 2025 in een lagere leeftijdsgrens
cette dernière ne puisse se situer en deçà de 55 ans, les secteurs ou voorziet, zonder dat die lager mag zijn dan 55 jaar, waartoe sectoren
entreprises en difficultés ou en restructuration pouvant y adhérer au of ondernemingen in moeilijkheden of herstructurering kunnen toetreden
moyen d'une convention collective de travail; via een collectieve arbeidsovereenkomst;
Considérant qu'il y a lieu, pour les branches d'activités qui ne Overwegende dat voor de bedrijfstakken die niet onder een opgericht
relèvent pas d'une commission paritaire instituée ou lorsque la paritair comité ressorteren of wanneer het opgerichte paritair comité
commission paritaire instituée ne fonctionne pas, d'établir également niet werkt eveneens een suppletieve regeling ingevoerd moet worden om
un régime supplétif permettant de mettre en oeuvre l'article 6, § 5, uitvoering te kunnen geven aan artikel 6, § 5, vierde lid van het
alinéa 4 de l'arrêté royal du 12 décembre 2001 pris en exécution du koninklijk besluit van 12 december 2001 tot uitvoering van hoofdstuk
chapitre IV de la loi du 10 août 2001 relative à la conciliation entre IV van de wet van 10 augustus 2001 betreffende verzoening van
werkgelegenheid en kwaliteit van het leven betreffende het stelsel van
l'emploi et la qualité de vie concernant le système du crédit-temps, tijdskrediet, loopbaanvermindering en vermindering van de
la diminution de carrière et la réduction des prestations de travail à arbeidsprestaties tot een halftijdse betrekking zoals gewijzigd door
mi-temps, tel que modifié par l'article 4 de l'arrêté royal du 30 artikel 4 van het koninklijk besluit van 30 december 2014;
décembre 2014; Les organisations interprofessionnelles d'employeurs et de Hebben de navolgende interprofessionele organisaties van werkgevers en
travailleurs suivantes : van werknemers :
- la Fédération des Entreprises de Belgique; - Het Verbond van Belgische Ondernemingen;
- les organisations présentées par le Conseil supérieur des - De organisaties voorgedragen door de Hoge Raad voor de Zelfstandigen
indépendants et des petites et moyennes entreprises; en de Kleine en Middelgrote Ondernemingen;
- "De Boerenbond"; - De Boerenbond;
- la Fédération wallonne de l'Agriculture; - "La Fédération wallonne de l'Agriculture";
- l'Union des entreprises à profit social; - De Unie van socialprofitondernemingen;
- la Confédération des Syndicats chrétiens de Belgique; - Het Algemeen Christelijk Vakverbond van België;
- la Fédération générale du Travail de Belgique; - Het Algemeen Belgisch Vakverbond;
- la Centrale générale des Syndicats libéraux de Belgique; - De Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België;
ont conclu, le 30 mai 2023, au sein du Conseil national du Travail, la op 30 mei 2023 in de Nationale Arbeidsraad de volgende collectieve
convention collective de travail suivante. arbeidsovereenkomst gesloten.
CHAPITRE Ier. - Portée de la convention HOOFDSTUK I. - Draagwijdte van de overeenkomst

Article 1er.La présente convention collective de travail contient le

Artikel 1.Deze collectieve arbeidsovereenkomst bevat het

cadre interprofessionnel, pour la période allant du 1er juillet 2023 interprofessionele kader voor de periode van 1 juli 2023 tot en met 30
au 30 juin 2025, de l'abaissement à 55 ans de la limite d'âge en ce juni 2025, voor de verlaging van de leeftijdsgrens tot 55 jaar voor de
qui concerne l'accès au droit aux allocations pour un emploi de fin de
carrière, pour les travailleurs qui ont une carrière longue, qui toegang tot het recht op uitkeringen voor een landingsbaan, voor
exercent un métier lourd ou qui sont occupés dans une entreprise en werknemers met een lange loopbaan, zwaar beroep of uit een onderneming
difficultés ou en restructuration, et est conclue en application de in moeilijkheden of herstructurering, en wordt gesloten in toepassing
l'article 6, § 5 de l'arrêté royal du 12 décembre 2001 pris en van artikel 6, § 5 van het koninklijk besluit van 12 december 2001 tot
exécution du chapitre IV de la loi du 10 août 2001 relative à la uitvoering van hoofdstuk IV van de wet van 10 augustus 2001
conciliation entre l'emploi et la qualité de vie concernant le système betreffende verzoening van werkgelegenheid en kwaliteit van het leven
betreffende het stelsel van tijdskrediet, loopbaanvermindering en
du crédit-temps, la diminution de carrière et la réduction des vermindering van de arbeidsprestaties tot een halftijdse betrekking
prestations de travail à mi-temps, tel que modifié par l'article 4 de zoals gewijzigd door artikel 4 van het koninklijk besluit van 30
l'arrêté royal du 30 décembre 2014. december 2014.
Commentaire Commentaar
La limite d'âge définie dans la présente convention collective de De in deze collectieve arbeidsovereenkomst vastgestelde leeftijdsgrens
travail concerne uniquement l'octroi des allocations prévues dans heeft enkel betrekking op de toekenning van uitkeringen zoals voorzien
l'arrêté royal du 12 décembre 2001, tel que modifié par l'arrêté royal in het koninklijk besluit van 12 december 2001, zoals gewijzigd door
du 30 décembre 2014, et ne concerne pas le droit à un emploi de fin de het koninklijk besluit van 30 december 2014, en heeft geen betrekking
carrière prévu dans la convention collective de travail n° 103 du 27 op het recht op een landingsbaan zoals voorzien in de collectieve
juin 2012 instaurant un système de crédit-temps, de diminution de arbeidsovereenkomst nr. 103 van 27 juni 2012 tot invoering van een
carrière et d'emplois de fin de carrière. stelsel van tijdskrediet, loopbaanvermindering en landingsbanen.
CHAPITRE II. - Champ d'application HOOFDSTUK II. - Toepassingsgebied

Art. 2.§ 1er. La présente convention collective de travail s'applique

Art. 2.§ 1. Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op

aux travailleurs engagés dans les liens d'un contrat de travail ainsi de werknemers die zijn tewerkgesteld op grond van een
qu'aux employeurs qui les occupent. arbeidsovereenkomst en op de werkgevers die hen tewerkstellen.
§ 2. Pour l'application du paragraphe 1er, sont assimilées : § 2. Voor de toepassing van § 1 worden gelijkgesteld :
1° aux travailleurs : les personnes qui, autrement qu'en vertu d'un 1° met werknemers : de personen die, anders dan krachtens een
contrat de travail, fournissent contre rémunération des prestations de arbeidsovereenkomst, tegen loon arbeid verrichten onder het gezag van
travail sous l'autorité d'une autre personne, à l'exception des een andere persoon, met uitzondering van de leerlingen;
apprentis; 2° aux employeurs : les personnes qui occupent les personnes visées au 2° met werkgevers : de personen die de onder 1° genoemde personen
1°. tewerkstellen.
CHAPITRE III. - Cadre interprofessionnel HOOFDSTUK III. - Interprofessioneel kader
Section 1re. - Limite d'âge pour un emploi de fin de carrière pour Afdeling 1. - Leeftijdsgrens voor een landingsbaan lange loopbaan en
carrière longue et métier lourd avec allocation zwaar beroep met uitkering

Art. 3.Pour la période allant du 1er juillet 2023 au 30 juin 2025, la

Art. 3.Voor de periode van 1 juli 2023 tot en met 30 juni 2025 wordt

limite d'âge est portée à 55 ans pour les travailleurs qui réduisent de leeftijdsgrens op 55 jaar gebracht voor de werknemers die in
leurs prestations de travail à mi-temps ou d'1/5 en application de toepassing van artikel 8, § 1 van de voornoemde collectieve
l'article 8, § 1er de la convention collective de travail n° 103 du 27 arbeidsovereenkomst nr. 103 van 27 juni 2012 hun arbeidsprestaties
verminderen tot een halftijdse betrekking, of met een vijfde, en die
juin 2012 précitée et qui remplissent les conditions définies à voldoen aan de voorwaarden zoals bepaald in artikel 6, § 5, eerste
l'article 6, § 5, alinéa 1er, 2° et 3° de l'arrêté royal du 12 lid, 2° en 3° van het koninklijk besluit van 12 december 2001, zoals
décembre 2001, tel que modifié par l'article 4 de l'arrêté royal du 30 gewijzigd door artikel 4 van het koninklijk besluit van 30 december
décembre 2014. 2014.
Pour pouvoir appliquer cette limite d'âge, la commission ou Om die leeftijdsgrens te kunnen toepassen, moet het voor de werknemer
sous-commission paritaire compétente pour le travailleur doit avoir bevoegde paritair comité of subcomité voor de geldigheidsduur, zoals
conclu, pour la durée de validité prévue à l'article 9 de la présente voorzien in artikel 9 van deze collectieve arbeidsovereenkomst, een
convention collective de travail, une convention collective de travail bij koninklijk besluit algemeen verbindend verklaarde collectieve
rendue obligatoire par arrêté royal mentionnant explicitement qu'elle arbeidsovereenkomst hebben gesloten die uitdrukkelijk stelt dat zij is
a été conclue en application de la présente convention collective de gesloten in toepassing van de onderhavige collectieve
travail. arbeidsovereenkomst.
Commentaire Commentaar
Dans la présente convention collective de travail, la limite d'âge est In de onderhavige collectieve arbeidsovereenkomst wordt de
portée à 55 ans pour les travailleurs qui réduisent leurs prestations leeftijdsgrens op 55 jaar gebracht voor de werknemers die hun
arbeidsprestaties verminderen tot een halftijdse betrekking of met een
de travail à mi-temps ou d'1/5, comme prévu à l'article 6, § 5, alinéa vijfde, zoals bepaald in artikel 6, § 5, eerste lid, 2° en 3° van het
1er, 2° et 3° de l'arrêté royal du 12 décembre 2001 tel que modifié koninklijk besluit van 12 december 2001, zoals gewijzigd door artikel
par l'article 4 de l'arrêté royal du 30 décembre 2014, à condition 4 van het koninklijk besluit van 30 december 2014, op voorwaarde dat
qu'au moment de l'avertissement écrit de la diminution des prestations de werknemer, op het ogenblik van de schriftelijke kennisgeving aan de
de travail qu'il adresse à l'employeur, le travailleur : werkgever van de vermindering van de arbeidsprestatie :
- soit puisse justifier 35 ans de carrière professionnelle en tant que - ofwel 35 jaar beroepsverleden als loontrekkende kan rechtvaardigen
salarié au sens de l'article 3, § 3 de l'arrêté royal du 3 mai 2007 in de zin van artikel 3, § 3 van het koninklijk besluit van 3 mei 2007
fixant le régime de chômage avec complément d'entreprise; tot regeling van het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag;
- soit ait été occupé depuis : - ofwel tewerkgesteld is :
a) ou bien au moins cinq ans, calculés de date à date, dans un métier a) ofwel minstens vijf jaar gerekend van datum tot datum, in een zwaar
lourd au sens de l'article 3, § 1er de l'arrêté royal du 3 mai 2007 beroep in de zin van artikel 3, § 1 van het koninklijk besluit van 3
mei 2007 tot regeling van een stelsel van werkloosheid met
fixant le régime de chômage avec complément d'entreprise. Cette bedrijfstoeslag. Deze periode van vijf jaar moet gelegen zijn in de
période de cinq ans doit se situer dans les 10 dernières années loop van de voorafgaande 10 kalenderjaren, gerekend van datum tot datum;
calendrier, calculées de date à date; b) ofwel minstens zeven jaar gerekend van datum tot datum, in een
b) ou bien au moins sept ans, calculés de date à date, dans un métier zwaar beroep in de zin van artikel 3, § 1 van het koninklijk besluit
lourd au sens de l'article 3, § 1er de l'arrêté royal du 3 mai 2007 van 3 mei 2007 tot regeling van een stelsel van werkloosheid met
fixant le régime de chômage avec complément d'entreprise. Cette bedrijfstoeslag. Deze periode van zeven jaar moet gelegen zijn in de
période de sept ans doit se situer dans les 15 dernières années loop van de laatste 15 kalenderjaren, gerekend van datum tot datum;
calendrier, calculées de date à date; c) ofwel minimaal twintig jaar in een arbeidsregime zoals bedoeld in
c) ou bien au moins 20 ans dans un régime de travail tel que visé à artikel 1 van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 46 van 23 maart
l'article 1er de la convention collective de travail n° 46, conclue le 1990 die algemeen verbindend verklaard werd bij koninklijk besluit van
23 mars 1990 et rendue obligatoire par l'arrêté royal du 10 mai 1990; 10 mei 1990;
d) ou bien par un employeur relevant de la commission paritaire de la d) ofwel door een werkgever die behoort tot het paritair comité van
construction, pour autant que le travailleur dispose d'une attestation het bouwbedrijf, voor zover de werknemer beschikt over een attest dat
qui confirme son incapacité à continuer son activité professionnelle, zijn ongeschiktheid tot voortzetting van zijn beroepsactiviteit
délivrée par un médecin du travail. bevestigt, afgegeven door een arbeidsarts.
Le fait pour les secteurs de ne pas conclure une convention collective Het feit dat sectoren geen collectieve arbeidsovereenkomst met
de travail en application de la convention collective de travail du toepassing van de in de Nationale Arbeidsraad gesloten collectieve
Conseil national du Travail n'empêche pas ces secteurs d'en conclure arbeidsovereenkomst sluiten, neemt niet weg dat die sectoren een
une pour la période biennale suivante en application de la convention overeenkomst kunnen sluiten voor de volgende periode van twee jaar met
collective de travail conclue au sein du Conseil national du Travail. toepassing van de in de Nationale Arbeidsraad gesloten collectieve
Ce raisonnement est aussi valable pour les périodes biennales arbeidsovereenkomst. Die redenering geldt ook voor de daaropvolgende
subséquentes. perioden van twee jaar.
Des modèles de conventions collectives de travail sectorielles sont Er zijn modellen van sectorale collectieve arbeidsovereenkomsten
disponibles sur les sites web du Service public fédéral Emploi, beschikbaar op de websites van de Federale Overheidsdienst
Travail et Concertation sociale et du Conseil national du Travail. Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en de Nationale
L'utilisation de ces modèles est facultative. Arbeidsraad. Het gebruik van deze modellen is facultatief.
Section 2. - Limite d'âge pour un emploi de fin de carrière avec Afdeling 2. - Leeftijdsgrens voor een landingsbaan met uitkering bij
allocation dans des entreprises en restructuration ou en difficultés ondernemingen in herstructurering of in moeilijkheden

Art. 4.Pour la période allant du 1er juillet 2023 au 30 juin 2025, la

Art. 4.Voor de periode van 1 juli 2023 tot en met 30 juni 2025 wordt

limite d'âge est portée à 55 ans pour les travailleurs qui réduisent de leeftijdsgrens op 55 jaar gebracht voor de werknemers die hun
leurs prestations de travail à mi-temps ou d'1/5 en application de arbeidsprestaties verminderen tot een halftijdse betrekking of met een
l'article 8, § 1er de la convention collective de travail n° 103 du 27 vijfde in toepassing van artikel 8, § 1 van de voornoemde collectieve
juin 2012 précitée et qui remplissent les conditions définies à arbeidsovereenkomst nr. 103 van 27 juni 2012 en die voldoen aan de
voorwaarden zoals bepaald in artikel 6, § 5, eerste lid, 1° van het
l'article 6, § 5, alinéa 1er, 1° de l'arrêté royal du 12 décembre koninklijk besluit van 12 december 2001, zoals gewijzigd door artikel
2001, tel que modifié par l'article 4 de l'arrêté royal du 30 décembre 4 van het koninklijk besluit van 30 december 2014.
2014. Pour pouvoir appliquer cette limite d'âge, l'entreprise dans laquelle Om deze leeftijdsgrens te kunnen toepassen moet de onderneming waarin
le travailleur est occupé doit être reconnue comme entreprise en de werknemer is tewerkgesteld, erkend zijn als onderneming in
restructuration ou entreprise en difficultés et avoir conclu, à herstructurering of onderneming in moeilijkheden en een collectieve
l'occasion de la restructuration ou des difficultés, une convention arbeidsovereenkomst hebben gesloten naar aanleiding van de
collective de travail dans laquelle il est explicitement indiqué qu'il herstructurering of de moeilijkheden waarin uitdrukkelijk gesteld
est fait application de la présente convention collective de travail. wordt dat toepassing gemaakt wordt van deze collectieve arbeidsovereenkomst.
CHAPITRE IV. - Procédure de mise en oeuvre et conditions d'octroi d'un HOOFDSTUK IV. - Procedure van tenuitvoerlegging en voorwaarden voor de
régime d'emplois de fin de carrière au bénéfice de de certains toekenning van een regeling voor landingsbanen voor sommige oudere
travailleurs âgés, occupés dans une branche d'activité qui ne relève werknemers die tewerkgesteld zijn in een bedrijfstak die niet onder
pas d'une commission paritaire instituée ou lorsque la commission een opgericht paritair comité ressorteert of wanneer het opgericht
paritaire instituée ne fonctionne pas paritair comité niet werkt

Art. 5.La présente convention collective de travail vise également à

Art. 5.Deze collectieve arbeidsovereenkomst voorziet ook, in

prévoir, en dérogation à l'article 3, alinéa 2, un régime supplétif afwijking van artikel 3, tweede lid, in een suppletieve regeling voor
d'emplois de fin de carrière pour les travailleurs qui remplissent les landingsbanen voor werknemers die voldoen aan de voorwaarden bepaald
conditions fixées à l'article 6, § 5, alinéa 1er, 2° et 3° de l'arrêté in artikel 6 § 5, eerste lid, 2° en 3° van het koninklijk besluit van
royal du 12 décembre 2001 et qui ressortissent à une branche 12 december 2001 of die onder een bedrijfstak vallen die niet onder
d'activité qui ne relève pas d'une commission paritaire instituée ou een opgericht paritair comité ressorteert of wanneer het opgericht
lorsque la commission paritaire instituée ne fonctionne pas. paritair comité niet werkt.
Commentaire Commentaar
La présente disposition a pour objet de donner aux secteurs qui ne
sont pas en mesure de prendre des initiatives sectorielles en raison Deze bepaling beoogt aan de bedrijfstakken die niet in de mogelijkheid
du fait que leur branche d'activité ne relève pas d'une commission zijn om een initiatief op sectorniveau te nemen omdat ze niet onder
paritaire instituée ou lorsque la commission paritaire instituée ne een opgericht paritair comité ressorteren, of wanneer het paritair
fonctionne pas, la possibilité de mettre en oeuvre l'abaissement de la comité niet werkt, de mogelijkheid te geven over te gaan tot de
limite d'âge fixée à l'article 3, alinéa 1er de la présente convention verlaging van de leeftijdsgrens bepaald in artikel 3, eerste lid van
en application de l'article 6, § 5, alinéa 4 de l'arrêté royal du 12 deze overeenkomst met toepassing van artikel 6, § 5, vierde lid van
het koninklijk besluit van 12 december 2001 tot uitvoering van
décembre 2001 pris en exécution du chapitre IV de la loi du 10 août hoofdstuk IV van de wet van 10 augustus 2001 betreffende verzoening
2001 relative à la conciliation entre l'emploi et la qualité de vie van werkgelegenheid en kwaliteit van het leven betreffende het stelsel
concernant le système du crédit-temps, la diminution de carrière et la van tijdskrediet, loopbaanvermindering en vermindering van de
réduction des prestations de travail à mi-temps, tel que modifié par arbeidsprestaties tot een halftijdse betrekking, zoals gewijzigd door
l'article 4 de l'arrêté royal du 30 décembre 2014. artikel 4 van het koninklijk besluit van 30 december 2014.

Art. 6.En application de l'article 5, les employeurs ressortissant à une commission paritaire non instituée ou à une commission paritaire instituée qui ne fonctionne pas peuvent mettre en oeuvre, par voie d'adhésion, le régime visé à l'article 3, alinéa 1er, de la présente convention. L'adhésion peut prendre la forme d'une convention collective de travail, d'un acte d'adhésion établi conformément à l'article 7, ou d'une modification du règlement de travail. Elle porte exclusivement sur le régime et ses conditions d'octroi, visés à l'article 3, alinéa 1er. Lorsque l'adhésion prend la forme d'une convention collective de travail ou d'un acte d'adhésion établi conformément à l'article 7, le

Art. 6.Ingevolge artikel 5 kunnen de werkgevers die ressorteren onder een niet-opgericht paritair comité of onder een opgericht paritair comité dat niet werkt, de regeling genoemd in artikel 3, eerste lid van deze overeenkomst ten uitvoer leggen door middel van toetreding. Die toetreding kan gebeuren in de vorm van een collectieve arbeidsovereenkomst, een toetredingsakte opgemaakt overeenkomstig artikel 7 of een wijziging van het arbeidsreglement. Zij heeft uitsluitend betrekking op de regeling en de voorwaarden voor de toekenning ervan, zoals bedoeld in artikel 3, eerste lid. Indien de toetreding de vorm heeft van een collectieve arbeidsovereenkomst of een toetredingsakte opgemaakt overeenkomstig

dépôt doit se faire au Greffe de la Direction générale Relations artikel 7, moet de neerlegging gebeuren ter Griffie van de algemene
collectives de travail du Service public fédéral Emploi, Travail et directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen van de Federale
Concertation sociale. Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.
Commentaire Commentaar
Lorsque l'adhésion prend la forme d'une modification du règlement de Indien de toetreding de vorm heeft van een wijziging van het
travail, le dépôt doit se faire à la direction du contrôle des lois arbeidsreglement, moet de neerlegging gebeuren bij bevoegde directie
sociales compétente conformément à l'article 15, 7ème alinéa, de la Toezicht op de Sociale Wetten overeenkomstig artikel 15, zevende lid
loi du 8 avril 1965 instituant les règlements de travail. Une van de wet van 8 april 1965 tot instelling van de arbeidsreglementen.
déclaration en ligne est également possible sur le site www.reglementdetravail.belgique.be. Online neerlegging via www.arbeidsreglement.belgie.be is ook mogelijk.

Art. 7.L'acte d'adhésion est établi dans le respect de la procédure

Art. 7.De toetredingsakte wordt opgemaakt overeenkomstig de volgende

suivante et conformément au modèle figurant en annexe de la présente procedure en volgens het model dat als bijlage bij deze collectieve
convention collective de travail. arbeidsovereenkomst is gevoegd.
L'employeur communique le projet d'acte d'adhésion par écrit à chaque Het ontwerp van toetredingsakte wordt door de werkgever aan elke
travailleur. werknemer schriftelijk meegedeeld.
Pendant huit jours à dater de cette communication écrite, l'employeur Gedurende acht dagen vanaf die schriftelijke mededeling stelt de
tient à la disposition des travailleurs un registre où ceux-ci peuvent werkgever een register ter beschikking van de werknemers waarin zij
consigner leurs observations. Pendant ce même délai de huit jours, le hun opmerkingen mogen schrijven. Gedurende dezelfde termijn van acht
travailleur ou son représentant peut également communiquer ses dagen kan de werknemer of zijn vertegenwoordiger eveneens zijn
observations à l'inspecteur social-chef de direction de la Direction opmerkingen meedelen aan de sociaal inspecteur-directiehoofd van de
générale Contrôle des Lois sociales du Service public fédéral Emploi, algemene directie Toezicht op de Sociale Wetten van de Federale
Travail et Concertation sociale, du lieu d'établissement de Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg waar de
l'entreprise. Le nom du travailleur ne peut être ni communiqué, ni onderneming gevestigd is. De naam van de werknemer mag niet meegedeeld
divulgué. of ruchtbaar gemaakt worden.
Passé ce délai de huit jours, l'employeur dépose l'acte d'adhésion au Na deze termijn van acht dagen wordt de toetredingsakte, samen met het
Greffe de la Direction générale Relations collectives de travail du register, door de werkgever, neergelegd ter Griffie van de algemene
Service public fédéral Emploi, Travail et Concertation sociale, directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen van de Federale
accompagné du registre. Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.

Art. 8.En cas de litiges relatifs à l'application des articles 6 et 7

Art. 8.In geval van een geschil betreffende de toepassing van de

artikelen 6 en 7, met uitzondering van de geschillen inzake het
à l'exception de ceux portant sur le règlement de travail, le Conseil arbeidsreglement, zal de Nationale Arbeidsraad, waarbij de zaak door
national du Travail, saisi par la partie la plus diligente, désignera, de meest gerede partij aanhangig is gemaakt, teneinde uitspraak te
pour se prononcer, la commission paritaire dont relèvent les doen, het paritair comité aanwijzen waaronder de werkgevers met een
employeurs ayant une activité similaire. soortgelijke activiteit ressorteren.
Commentaire Commentaar
En ce qui concerne les litiges relatifs au règlement de travail, il Wat de geschillen inzake het arbeidsreglement betreft, wordt in
est rappelé que ce sont les articles 11 et 12 de la loi du 8 avril herinnering gebracht dat de artikelen 11 en 12 van de wet van 8 april
1965 instituant les règlements de travail qui s'appliquent. 1965 tot instelling van de arbeidsreglementen van toepassing zijn.
Ceux-ci disposent que si, pour une branche d'activité, il n'existe pas Daarin is bepaald dat, indien er voor een bedrijfstak geen paritair
de commission paritaire, le ministre compétent en la matière, informé comité bestaat, de daarvoor bevoegde minister, die door de voorzitter
du différend par le président du conseil d'entreprise, ou, lorsqu'il van de ondernemingsraad van het geschil in kennis werd gesteld, of,
n'existe pas de conseil d'entreprise, le fonctionnaire désigné par le wanneer er geen ondernemingsraad bestaat, de door de Koning aangewezen
Roi saisit le Conseil national du Travail qui désigne, pour se ambtenaar, de zaak aanhangig maakt bij de Nationale Arbeidsraad die,
prononcer sur le différend, la commission paritaire dont relèvent les teneinde uitspraak te doen over het geschil, het paritair comité
entreprises ayant une activité similaire. aanwijst waaronder de ondernemingen ressorteren die een soortgelijke
activiteit hebben.
CHAPITRE V. - Entrée en vigueur et durée de la convention HOOFDSTUK V. - Inwerkingtreding en duur van de overeenkomst

Art. 9.La présente convention est conclue pour une durée déterminée.

Art. 9.Deze overeenkomst is gesloten voor een bepaalde tijd. Zij

Elle produit ses effets le 1er juillet 2023 et cesse d'être en vigueur heeft uitwerking met ingang van 1 juli 2023 en treedt buiten werking
le 30 juin 2025. Elle s'applique aux périodes de réduction des op 30 juni 2025. Ze is van toepassing op periodes van vermindering van
prestations de travail dont la date de début ou de prolongation se arbeidsprestaties waarvan de aanvangsdatum of de datum van verlenging
situe pendant la durée de validité de la présente convention. gelegen is tijdens de geldigheidsduur van deze overeenkomst.
Commentaire Commentaar
La présente convention peut être prorogée ou adaptée après le 30 juin Deze overeenkomst kan verlengd of aangepast worden na 30 juni 2025 en
2025, l'âge minimal pouvant être progressivement relevé conformément à de minimumleeftijd kan geleidelijk verhoogd worden volgens een
un calendrier prévu, comme le prévoit l'article 6, § 5 de l'arrêté vooropgesteld tijdspad, zoals is bepaald in artikel 6, § 5 van het
royal du 12 décembre 2001 tel que modifié par l'article 4 de l'arrêté koninklijk besluit van 12 december 2001 zoals gewijzigd door artikel 4
royal du 30 décembre 2014. van het koninklijk besluit van 30 december 2014.
Vu pour être annexé à l'arrêté royal du 5 juillet 2023. Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 5 juli 2023.
Le Ministre du Travail, De Minister van Werk,
P.-Y. DERMAGNE P.-Y. DERMAGNE
Pour la consultation du tableau, voir image Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld
^