| Arrêté royal fixant le règlement de déontologie des experts-comptables | Koninklijk besluit tot vaststelling van het reglement van plichtenleer der accountants |
|---|---|
| MINISTERE DES CLASSES MOYENNES ET DE L'AGRICULTURE 1er MARS 1998. Arrêté royal fixant le règlement de déontologie des experts-comptables ALBERT II, Roi des Belges, A tous, présents et à venir, Salut. Vu la loi du 21 février 1985 relative à la réforme du révisorat | MINISTERIE VAN MIDDENSTAND EN LANDBOUW 1 MAART 1998. Koninklijk besluit tot vaststelling van het reglement van plichtenleer der accountants ALBERT II, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet. Gelet op de wet van 21 februari 1985 tot hervorming van het |
| d'entreprises, notamment l'article 88; | bedrijfsrevisoraat, inzonderheid op artikel 88; |
| Vu la proposition du Conseil de l'Institut des Experts-Comptables du | Gelet op het voorstel van de Raad van het Instituut der Accountants |
| 13 juin 1988; | van 13 juni 1988; |
| Vu l'avis du Conseil supérieur du Révisorat d'Entreprises et de | Gelet op het advies van de Hoge Raad voor het Bedrijfsrevisoraat en de |
| l'Expertise comptable du 22 décembre 1994; | Accountancy van 22 december 1994; |
| Vu l'avis du Conseil d'Etat; | Gelet op het advies van de Raad van State; |
| Sur la proposition de Notre Vice-Premier Ministre et Ministre de | Op de voordracht van Onze Vice-Eerste Minister en Minister van |
| l'Economie et des Télécommunications et de Notre Ministre de | Economie en Telecommunicatie en van Onze Minister van Landbouw en de |
| l'Agriculture et des Petites et Moyennes Entreprises, | Kleine en Middelgrote Ondernemingen, |
| Nous avons arrêté et arrêtons : | Hebben Wij besloten en besluiten Wij : |
| CHAPITRE Ier. - Dispositions générales | HOOFDSTUK I. - Algemene bepalingen |
Article 1er.Pour l'application du présent arrêté, il faut entendre |
Artikel 1.Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder : |
| par : 1° la loi : la loi du 21 février 1985 relative à la réforme du | 1° de wet : de wet van 21 februari 1985 tot hervorming van het |
| révisorat d'entreprises; | bedrijfsrevisoraat; |
| 2° l'Institut : l'Institut des Experts-Comptables, créé par l'article | 2° het Instituut : het Instituut der Accountants, opgericht bij |
| 83 de la loi; | artikel 83 van de wet; |
| 3° le Conseil : le Conseil de l'Institut, visé à l'article 13 de la | 3° de Raad : de Raad van het Instituut, bedoeld in artikel 13 van de |
| loi du 22 juillet 1953 créant un Institut des Réviseurs d'Entreprises, | wet van 22 juli 1953 houdende oprichting van het Instituut der |
| tel qu'il a été rendu applicable par l'article 89 de la loi; | Bedrijfsrevisoren, zoals toepasselijk verklaard door artikel 89 van de |
| 4° l'expert-comptable : la personne physique ou la personne morale | wet; 4° de accountant : de natuurlijke persoon of de rechtspersoon |
| inscrite sur une des listes visées à l'article 75 de la loi; | ingeschreven op één der lijsten zoals bedoeld in artikel 75 van de |
| 5° l'expert-comptable externe : l'expert-comptable inscrit au tableau | wet; 5° de externe accountant : de accountant ingeschreven in het register |
| des experts-comptables externes visé aux articles 79 et 80 de la loi; | der externe accountants, bedoeld in de artikelen 79 en 80 van de wet; |
| 6° mission de monopole : mission qui, par la loi ou en vertu de | 6° monopolieopdracht : opdracht die door de wet of op grond daarvan |
| celle-ci, est confiée exclusivement à un expert-comptable externe ou à | exclusief toevertrouwd wordt aan een externe accountant of aan een |
| un expert-comptable externe et à un réviseur d'entreprises; | externe accountant en een bedrijfsrevisor; |
| 7° liens de collaboration : toute forme de collaboration ou | 7° samenwerkingsverband : elke vorm van samenwerking of vereniging met |
| d'association en vue d'exercer la profession d'expert-comptable en | het oog op de uitoefening van het accountantsberoep samen met andere |
| commun avec d'autres experts-comptables ou avec des personnes exerçant | accountants of met personen die een ander beroep uitoefenen. |
| une autre profession. | Aan deze begripsomschrijving van samenwerkingsverband wordt in elk |
| Est présumée répondre à la définition de liens de collaboration, toute | geval vermoed te beantwoorden, elke overeenkomst die het recht inhoudt |
| convention qui comporte le droit d'utiliser et de se référer à un nom | een gemeenschappelijke benaming te gebruiken of eraan te refereren, of |
| commun ou qui comporte un engagement de recommandation récipro-que. | die een verbintenis tot wederkerige aanbeveling omvat. |
Art. 2.L'expert-comptable doit se conformer aux dispositions légales |
Art. 2.De accountant is ertoe gehouden de wettelijke en reglementaire |
| et réglementaires ainsi qu'aux normes de révision usuelles de | bepalingen alsmede de gebruikelijke controlenormen van het Instituut |
| l'Institut. Selon les circonstances, il prendra également en compte | na te leven. Al naar gelang de omstandigheden zal hij eveneens |
| les recommandations émises par le Conseil de l'Institut. | rekening houden met de aanbevelingen van de Raad van het Instituut. |
Art. 3.L'expert-comptable doit éviter tout acte ou toute attitude qui |
Art. 3.De accountant is ertoe gehouden elke handeling of houding te |
| serait contraire, soit à la dignité, à la probité ou à la délicatesse, | vermijden die in strijd is met de waardigheid, de rechtschapenheid of |
| soit aux justes égards qu'il doit à ses confrères, soit à | de kiesheid, of die onverenigbaar is met de eerbied verschuldigd aan |
| l'indépendance qui caractérise l'exercice des professions libérales. | zijn confraters of met de onafhankelijkheid die de uitoefening van een |
Art. 4.Pour assurer l'exécution de la mission reconnue à l'Institut |
vrij beroep kenmerkt. |
| par l'article 84 de la loi, l'expert-comptable est tenu de répondre à toute demande d'information, à toute injonction et convocation qui lui sont adressées par le Conseil ou par un de ses représentants dans le délai à fixer par le Conseil et qui ne peut pas être inférieur à un mois. Si l'expert-comptable ne respecte pas le délai fixé à l'alinéa précédent, le Conseil est habilité à saisir la Commission de discipline. CHAPITRE II. - Procédure disciplinaire | Art. 4.Teneinde de uitvoering van de door artikel 84 van de wet aan het Instituut toegekende opdracht mogelijk te maken, is de accountant ertoe gehouden in te gaan op elk verzoek om informatie, op elk uitdrukkelijk bevel en elke uitnodiging die hem gericht wordt door de Raad of door één van zijn afgevaardigden, en dit binnen de door de Raad gestelde termijn van minstens één maand. Indien de accountant de in vorige alinea opgelegde termijn niet respecteert, kan de Raad de zaak aanhangig maken bij de Tuchtcommissie. HOOFDSTUK II. - Tuchtprocedure |
Art. 5.L'expert-comptable qui fait l'objet d'une enquête |
Art. 5.Ingeval van tuchtonderzoek lastens een accountant, is deze |
| disciplinaire doit apporter sa collaboration à la personne désignée | ertoe gehouden zijn medewerking te verlenen aan de persoon die door de |
| par le Conseil pour instruire le dossier. Cette personne fait rapport | Raad belast werd met het onderzoek. Deze persoon brengt verslag uit |
| au Conseil mais ne peut prendre part à sa délibération. | bij de Raad maar neemt niet deel aan zijn bespreking. |
Art. 6.Lorsque le Conseil de l'Institut reçoit une plainte concernant |
Art. 6.Wanneer bij de Raad van het Instituut een klacht betreffende |
| un expert-comptable, il communique au plaignant le résultat motivé de | een accountant wordt ingediend, dan deelt de Raad aan de klager het |
| son enquête. | gemotiveerd resultaat van zijn onderzoek mee. |
Art. 7..Le rapport du Conseil de l'Institut à la Commission de |
Art. 7.Het verslag van de Raad van het Instituut aan de |
| discipline peut faire état d'une demande expresse d'être entendu au | Tuchtcommissie kan een uitdrukkelijke vraag bevatten om tijdens de |
| cours des débats de ladite Commission et le cas échéant de la | debatten van de vermelde Commissie of, in voorkomend geval, van de |
| Commission d'appel. Dans ce cas, le Conseil désigne un de ses membres | Commissie van Beroep te worden gehoord. In dit geval zal de Raad één |
| qui le représentera. Ce membre doit être invité à chacune des séances. | van zijn leden als vertegenwoordiger aanduiden. Dit lid moet op elke |
| Il peut être accompagné d'un avocat. | zitting worden uitgenodigd. Hij kan vergezeld zijn door een advocaat. |
| La Commission de discipline et la Commission d'appel peuvent à tout | De Tuchtcommissie en de Commissie van Beroep kunnen aan de Raad van |
| moment demander au Conseil de l'Institut un complément de rapport | het Instituut te allen tijde vragen om een aanvullend verslag, |
| destiné à l'éclairer sur les faits mentionnés dans le rapport initial. | teneinde de feiten uit het oorspronkelijk verslag te verduidelijken. |
| Les Commissions de discipline et d'appel peuvent décider d'entendre | Wanneer het verslag van de Raad zijn oorsprong vindt in een klacht, |
| personnellement le plaignant lorsque le rapport du Conseil a été | kunnen de Tuchtcommissie en de Commissie van Beroep beslissen om de |
| instruit sur la base d'une plainte. | aanklager persoonlijk te horen. |
Art. 8.Lorsqu'il est sollicité pour exercer une mission durant une |
Art. 8.De accountant brengt elke beslissing van de Tuchtcommissie en |
| période de suspension, l'expert-comptable porte à la connaissance de | de Commissie van Beroep, die in kracht van gewijsde is gegaan en die |
| l'entreprise ou de l'institution qui le sollicite, toute décision des | een schorsing van meer dan één maand bevat, ter kennis van de |
| Commissions de discipline et d'appel coulée en force de chose jugée | ondernemingen en instellingen die op hem een beroep doen tijdens een |
| comportant une sanction de suspension de plus d'un mois. | periode van schorsing. |
| CHAPITRE III. - Indépendance | HOOFDSTUK III. - Onafhankelijkheid |
Art. 9.L'expert-comptable externe doit refuser toute mission ou |
Art. 9.De externe accountant moet een opdracht weigeren, of ervan |
| renoncer à la poursuite de celle-ci, dès qu'il constate l'existence d'influences, de faits ou de liens de nature à diminuer son indépendance, son libre arbitre, sa liberté d'appréciation ou son impartialité. Il doit également veiller à l'indépendance, à l'impartialité, au libre arbitre et à la liberté d'appréciation de ses collaborateurs et de la personne à laquelle il fait appel. Le premier alinéa s'applique également à l'expert-comptable qui exerce ses activités dans le cadre d'un contrat de travail ou d'une fonction rémunérée par les pouvoirs publics, sans préjudice de l'obligation d'agir selon les ordres et les instructions qui lui sont donnés par son employeur. En cas d'incompatibilité entre les instructions de son employeur et les règles de la déontologie, l'expert-comptable exerçant ses activités dans le cadre d'un contrat de travail ou d'une fonction rémunérée par les pouvoirs publics doit chercher, en concertation avec son employeur, une solution pour ce problème, laquelle est conforme aux règles de la déontologie. Si une telle solution ne peut pas être trouvée, il doit soumettre ce problème au Président de l'Institut ou à son délégué. | afzien de uitvoering van dergelijke opdracht voort te zetten, zodra hij het bestaan vaststelt van invloeden, feiten of banden die zijn onafhankelijkheid, zijn wils- of beoordelingsvrijheid, of zijn onpartijdigheid kunnen aantasten. Hij dient eveneens te waken over de onafhankelijkheid, de onpartijdigheid en de wils- en beoordelingsvrijheid van zijn medewerkers en van de persoon waarop hij een beroep doet. Het eerste lid geldt eveneens voor de accountant die zijn werkzaamheden uitoefent in het raam van een arbeidsovereenkomst of van een door de overheid bezoldigde betrekking, onverminderd zijn verplichting te handelen volgens de bevelen en de instructies die hem worden gegeven door zijn werkgever. In geval van onverenigbaarheid tussen de instructies van zijn werkgever en de deontologische regels, heeft de accountant die zijn werkzaamheden uitoefent in het kader van een arbeidsovereenkomst of van een door de overheid bezoldigde betrekking, de plicht in overleg met zijn werkgever voor dit probleem een oplossing na te streven die in overeenstemming is met de deontologische regels. Als dergelijke oplossing niet kan gevonden worden, dient hij dit probleem voor te leggen aan de Voorzitter van het Instituut of zijn afgevaardigde. |
Art. 10.L'expert-comptable externe ne peut accepter aucune mission de |
Art. 10.De externe accountant mag geen monopolieopdracht aanvaarden |
| monopole dans une société dans laquelle lui-même, son conjoint, ou | in een onderneming waarin hijzelf of zijn echtgenoot, of beide, of een |
| tous les deux, un parent ou allié jusqu'au deuxième degré, remplit une | bloed- of aanverwant tot in de tweede graad één van de volgende |
| des qualités suivantes : actionnaire principal de la société ou | posities bekleden : voornaamste aandeelhouder van de vennootschap of |
| propriétaire de l'entreprise, administrateur, gérant ou délégué à la gestion journalière de la société ou d'une société dont elle dépend en qualité d'entreprise liée, employé ou professionnel indépendant ayant une influence significative sur l'établissement des comptes annuels de la société ou d'une société dont elle dépend en qualité d'entreprise liée. Cette règle s'applique à tous les associés au sein d'une société d'experts-comptables. Le personnel, les stagiaires et les autres collaborateurs de l'expert-comptable chargé d'une mission de monopole, ne peuvent pas être impliqués dans la réalisation de cette mission, dès lors qu'elle concerne des sociétés dans lesquelles eux-mêmes, leur conjoint ou leurs parents ou alliés jusqu'au deuxième degré, exercent des fonctions au sens de l'alinéa premier. | eigenaar van de onderneming, bestuurder, zaakvoerder of afgevaardigde voor het dagelijks bestuur van de vennootschap of van een vennootschap waar zij als verbonden onderneming van afhangt, bediende of zelfstandige beroepsbeoefenaar die een betekenisvolle invloed uitoefent op het opstellen van de jaarrekening van de vennootschap of van een vennootschap waar zij als verbonden onderneming van afhangt. Deze regel is van toepassing op alle vennoten in een vennootschap van accountants. De personeelsleden, stagiairs en andere medewerkers van de accountant, die belast zijn met de uitvoering van een monopolieopdracht, mogen niet ingeschakeld worden wanneer deze opdracht verricht wordt ten behoeve van vennootschappen waarin zij zelf, hun echtgenoot of hun bloed- of aanverwanten tot de tweede graad functies uitoefenen in de zin van het eerste lid. |
Art. 11.L'expert-comptable externe ne peut, directement ou indirectement, accepter ou poursuivre une mission, une fonction ou un mandat, lorsque son accomplissement pourrait le placer dans une situation de conflit d'intérêts susceptible de porter atteinte à son indépendance dans l'opinion qu'il doit émettre. Il doit immédiatement en informer son client et veiller à ce que toute mesure utile soit prise, afin de préserver les intérêts du client. Ce principe s'applique à l'expert-comptable, à la société ou association dont il fait partie, à ses associés et à ses collaborateurs permanents. Art. 12.Toute attestation ou rapport rédigé par un expert-comptable externe, en exécution d'une mission de monopole, doit préciser si l'expert-comptable accomplit ou a accompli ou non d'autres prestations pour compte de l'entreprise intéressée, association, société ou entreprise liée à l'association ou société intéressée, durant la période visée par son rapport ou son attestation. |
Art. 11.Het is de externe accountant verboden om, rechtstreeks of onrechtstreeks, een opdracht, een functie of een mandaat te aanvaarden of voort te zetten wanneer de uitoefening daarvan hem in een positie van belangenconflict dreigt te plaatsen die van aard is het onafhankelijke oordeel dat hij moet uitbrengen in het gedrang te brengen. Hij moet zijn cliënt onmiddellijk daarvan op de hoogte brengen en erop toezien dat elke maatregel genomen wordt, opdat de belangen van de cliënt gevrijwaard zouden worden. Dit beginsel is van toepassing op de accountant, op de vennootschap of vereniging waarvan hij deel uitmaakt, op zijn vennoten en zijn vaste medewerkers. Art. 12..In elk attest of verslag, opgesteld door een externe accountant in uitvoering van een monopolieopdracht, moet vermeld worden of de accountant al dan niet andere prestaties levert of heeft geleverd voor rekening van de betrokken onderneming, de vereniging, de vennootschap of de onderneming verbonden met de betrokken vereniging of vennootschap, voor de periode waarop zijn verslag of zijn attest betrekking heeft. |
Art. 13.§ 1er. L'expert-comptable externe ne peut accepter aucune |
Art. 13.§ 1. De externe accountant mag geen controleopdracht over de |
| mission de contrôle des comptes annuels ou autres documents comptables | jaarrekening of andere boekhoudkundige bescheiden van een onderneming |
| d'une entreprise, lorsqu'il exerce ou a exercé depuis moins de deux | aanvaarden wanneer hij, hetzij de functie van bestuurder of |
| années soit des fonctions d'administrateur ou gérant, soit des | zaakvoerder, hetzij een verantwoordelijkheid in de leiding met een |
| responsabilités de direction impliquant une influence notable sur les | belangrijke invloed op de boekhouddienst in de onderneming of in een |
| services comptables, dans cette entreprise ou dans une entreprise | verbonden onderneming uitoefent of minder dan twee jaar geleden heeft |
| liée. L'interdiction s'applique également à la société | uitgeoefend. De verbodsbepaling geldt eveneens voor de vennootschap |
| d'experts-comptables dont il fait partie et aux associés d'une telle | van accountants waarvan hij deel uitmaakt en voor de vennoten van |
| société. Un collaborateur de l'expert-comptable externe ou de la | dergelijke vennootschap. Een medewerker van de externe accountant of |
| société d'experts-comptables qui se trouverait dans une telle | van de vennootschap van accountants, die zich in dergelijke positie |
| situation ne pourrait prendre aucune part aux travaux de contrôle. | zou bevinden, mag niet bij de controlewerkzaamheden betrokken worden. |
| § 2. L'expert-comptable externe chargé du contrôle des comptes annuels | § 2. De externe accountant, belast met de controle op de jaarrekening |
| ou d'autres documents comptables de l'entreprise, ne peut accepter | of andere boekhoudkundige bescheiden van de onderneming, mag geen |
| aucune autre fonction, mandat ou mission, le conduisant à prendre part | andere functie, mandaat of opdracht aanvaarden die hem ertoe zouden |
| à la gestion ou à représenter les intérêts de cette entreprise à | brengen zich in te laten met het beheer of de onderneming te |
| quelque titre que ce soit, à l'exception de la représentation de | vertegenwoordigen in welke hoedanigheid dan ook, met uitzondering van |
| celle-ci en matière fiscale. Cette règle s'applique à ses | de vertegenwoordiging van deze in fiscale zaken. Deze regel is van |
| collaborateurs permanents et à ses stagiaires. | toepassing op zijn vaste medewerkers en op zijn stagiairs. |
| § 3. Lorsque des personnes avec lesquelles l'expert-comptable externe | § 3. Wanneer de personen met wie de externe accountant een |
| a conclu une convention d'association ou de collaboration | overeenkomst van vereniging of van beroepsmatige samenwerking heeft |
| professionnelle exercent une fonction, un mandat ou une mission quelle | afgesloten een functie, mandaat of opdracht van welke aard ook |
| qu'en soit la nature, dont l'objet serait susceptible de devoir être | uitoefenen waarvan het voorwerp gebeurlijk door de externe accountant |
| vérifié par l'expert-comptable externe dans le cadre d'une mission de | moet worden gecontroleerd in het kader van zijn con-troleopdracht, dan |
| contrôle, celui-ci examinera si la nature et l'importance de ces | zal hij nagaan of de aard en de omvang van die diensten zijn eigen |
| services ne portent pas préjudice à sa propre indépendance. Est aussi | onafhankelijkheid niet in het gedrang brengen. De bepaling doelt ook |
| visée par cette disposition, toute activité de tenue de comptabilité, | op iedere activiteit van het voeren van een boekhouding, dit wil |
| c'est-à-dire les opérations comptables qui s'étendent jusqu'à | zeggen de boekhoudkundige verrichtingen die gaan tot het opstellen van |
| l'établissement de la balance des comptes après inventaire. | de rekeningenbalans na inventaris. |
Art. 14.Les experts-comptables externes ne peuvent limiter leur |
Art. 14.De externe accountants mogen hun activiteit niet derwijze |
| activité de manière telle que leurs revenus professionnels dépendent | beperken dat hun beroepsinkomsten uitsluitend afhankelijk zijn, of van |
| uniquement soit d'un nombre très restreint de missions, soit de | een zeer beperkt aantal onderscheiden opdrachten of functies, of van |
| missions relevant toutes, en fait, d'un même groupe d'intérêts ou | opdrachten en functies die concreet alle afhankelijk zijn van één |
| d'une même autorité. | enkele belangengroep of van éénzelfde gezag. |
Art. 15.Il est interdit à l'expert-comptable externe d'accepter dans |
Art. 15.Het is de externe accountant verboden in een onderneming waar |
| l'entreprise où il accomplit une mission ou dans une entreprise liée à | hij een opdracht uitvoert, of in een daarmee verbonden onderneming, |
| celle-ci, une fonction, un mandat ou une mission qui serait de nature | een andere taak, mandaat of opdracht te aanvaarden, die van aard zou |
| à mettre en cause l'indépendance de l'exercice de sa mission. | zijn de onafhankelijke uitoefening van zijn opdracht in het gedrang te brengen. |
| CHAPITRE IV. - L'exécution des missions | HOOFDSTUK IV. - Uitvoering van de opdrachten |
Art. 16.L'expert-comptable doit toujours effectuer toutes ses |
Art. 16.De accountant moet steeds al zijn opdrachten gewetensvol en |
| missions consciencieusement et avec le soin exigé | met vereiste zorg uitvoeren. |
| Pour chaque mission de monopole qui lui est confiée, | Voor iedere monopolieopdracht die hem wordt toevertrouwd moet de |
| l'expert-comptable externe consigne ou fait consigner par écrit la | externe accountant schriftelijk aantekening houden of doen houden van |
| nature des travaux accomplis en personne ou par des collaborateurs, de | de aard van de door hem of zijn medewerkers verrichte werk-zaamheden |
| façon à garder, de manière fidèle, la trace de l'exécution de la | zodat een getrouwe weergave van de uitvoering van de opdracht kan |
| mission. | verkregen worden. |
| L'expert-comptable externe travaillant seul, en association ou en | De externe accountant die alleen werkt of in vereniging of in |
| société, doit assurer sa responsabilité professionnelle, conformément | vennootschap dient zijn burgerlijke beroepsaansprakelijkheid te |
| aux directives du Conseil. | verzekeren overeenkomstig de richtlijnen van de Raad. |
| Les documents de travail doivent être conservés par l'expert-comptable externe qui a exécuté la mission pendant une période de cinq ans commençant à la date du rapport qu'ils ont permis d'établir. Art. 17.Dans l'accomplissement de ses missions de monopole, l'expert-comptable externe ne peut se faire assister que par un autre expert-comptable, par ses stagiaires ou par des collaborateurs permanents. Sauf circonstance exceptionnelle dûment motivée par écrit, il ne peut être délégué des éléments essentiels d'une mission de monopole. En outre, l'expert-comptable externe peut, dans les limites permises par les normes de révision usuelles de l'Institut et sous sa propre responsabilité : 1° faire appel à la collaboration d'un autre expert-comptable ou d'une personne qui dispose à l'étranger d'une qualité reconnue équivalente à celle d'expert- comptable; 2° faire appel aux services d'un expert indépendant d'une autre discipline, lorsque ses vérifications le requièrent; 3° décider de l'utilisation qu'il pourrait faire de certaines |
De werkdocumenten dienen door de externe accountant die de opdracht heeft uitgevoerd te worden bewaard gedurende een periode van vijf jaar, vanaf de datum van het verslag dat op basis van de werkdocumenten werd opgesteld. Art. 17.Bij de uitvoering van zijn monopolieopdrachten kan de externe accountant zich enkel laten bijstaan door een andere accountant, door zijn stagiairs of door zijn vaste medewerkers. Behoudens uitzonderlijke omstandigheden, schriftelijk behoorlijk gemotiveerd, kan hij geen essentiële elementen van een monopolieopdracht overdragen. Daarnaast kan de externe accountant binnen de grenzen bepaald door de gebruikelijke controlenormen en onder zijn eigen verantwoordelijkheid : 1° een beroep doen op de medewerking van een andere accountant of van een persoon die in het buitenland een hoedanigheid bezit die als gelijkwaardig erkend is met deze van accountant; 2° een beroep doen op de diensten van een onafhankelijk deskundige uit een andere discipline, indien zijn onderzoek dit vereist; 3° beslissen over het gebruik dat hij zou kunnen maken van sommige |
| vérifications effectuées par le personnel de la société contrôlée. Art. 18.Toute attestation, certification ou rapport relatif à des états comptables d'entreprises sera signé par un expert-comptable externe, personne physique, le cas échéant agissant en qualité de représentant d'une société ou association d'experts-comptables. L'expert-comptable externe qui prend la responsabilité de délivrer une attestation, une certification ou un rapport, est tenu de le signer en son nom propre en faisant mention de sa fonction. Lorsqu'un expert-comptable externe, membre d'une société d'expertise |
onderzoeken uitgevoerd door het personeel van de gecontroleerde vennootschap. Art. 18.Elke verklaring, certificering of verslag over boekhoudkundige staten van ondernemingen moet worden ondertekend door een externe accountant, natuurlijke persoon, die in voorkomend geval optreedt als vertegenwoordiger van een vennootschap of vereniging van accountants. De externe accountant die de verantwoordelijkheid opneemt een verklaring, een certificering of een verslag af te leveren moet in eigen naam tekenen met vermelding van zijn functie. Wanneer een externe accountant, lid van een accountantsvennootschap, |
| comptable, se voit confier une mission en nom personnel, il ne peut | in eigen naam een opdracht wordt toevertrouwd, dan kan hij niet |
| signer en qualité de représentant de la société. | tekenen in de hoedanigheid van vertegenwoordiger van de vennootschap. |
| En cas de force majeure, l'expert-comptable externe peut déléguer son | In geval van overmacht kan de externe accountant zijn bevoegdheid om |
| pouvoir de signature à un autre expert-comptable externe. | te tekenen aan een andere externe accountant delegeren. |
Art. 19.L'expert-comptable qui exerce ses activités dans les liens |
Art. 19.De accountant die zijn beroep uitoefent in het kader van een |
| d'un contrat de travail ou d'une fonction rémunérée par les pouvoirs | arbeidsovereenkomst of van een door de overheid bezoldigde functie |
| publics, est personnellement tenu aux règles de déontologie. | dient persoonlijk de regels van plichtenleer na te leven. |
| Un expert-comptable externe qui emploie un autre expert-comptable, est | Een externe accountant die een andere accountant tewerkstelt is ertoe |
| tenu de lui reconnaître le droit d'exercer la profession, conformément | gehouden deze in de mogelijkheid te stellen het beroep overeenkomstig |
| aux règles déontologiques. | de regels van plichtenleer uit te oefenen. |
| CHAPITRE V. - Liens de collaboration | HOOFDSTUK V. - Samenwerkingsverbanden |
Art. 20.Les experts-comptables externes doivent informer l'Institut |
Art. 20.De externe accountants moeten het Instituut inlichten over de |
| des liens de collaboration qu'ils ont établis dans le cadre de | samenwerkingsverbanden die zij in het kader van hun beroepsuitoefening |
| l'exercice de leur profession, et ce conformément aux dispositions des | hebben aangegaan, en dit overeenkomstig de bepalingen van de artikelen |
| articles 52 et 53 de l'arrêté royal du 2 mars 1989 fixant le règlement | 52 en 53 van het koninklijk besluit van 2 maart 1989 tot vaststelling |
| d'ordre intérieur de l'Institut. | van het huishoudelijk reglement van het Instituut. |
| Si la collaboration se fait dans le cadre d'une société ou d'une | Indien de samenwerking in het kader van een vennootschap of een |
| association, l'expert-comptable doit veiller à son agréation par | vereniging gebeurt, moet de accountant ervoor zorgen dat deze door het |
| l'Institut. La société ou association doit informer l'Institut, le | Instituut erkend wordt. De vennootschap of vereniging dient zo spoedig |
| plus tôt possible, de toute modification de statuts ou de tout | mogelijk elke statutenwijziging of verandering van de samenstelling |
| changement dans la composition des organes de gestion. | van de bestuursorganen mee te delen aan het Instituut. |
| Chaque année, tous les experts-comptables externes ayant établi des | Alle externe accountants die in het kader van hun beroepsuitoefening |
| liens de collaboration dans le cadre de l'exercice de la profession, | een samenwerkingsverband hebben aangegaan, dienen jaarlijks aan het |
| doivent adresser à l'Institut une liste actualisée mentionnant les | Instituut een geactualiseerde lijst te zenden met vermelding van de |
| nom, prénom, profession et nationalité des gérants, administrateurs et | naam, voornaam, beroep en nationaliteit der zaakvoerders, bestuurders |
| associés de la société ou association dont ils font partie ainsi que | en vennoten van de vennootschap of van de vereniging waarvan zij deel |
| l'importance de leur participation dans la société ou association | uitmaken, evenals van de omvang van hun participatie in voormelde |
| prénommée. | vennootschap of vereniging. |
Art. 21.L'expert-comptable externe peut constituer, avec des |
Art. 21.De externe accountant mag samen met andere personen die niet |
| personnes ne portant pas le titre d'expert-comptable ni un titre | de titel van accountant of een in het buitenland als gelijkwaardig |
| reconnu équivalent à l'étranger, une société ou une association, si | erkende titel voeren, een vereniging of een vennootschap oprichten, |
| celle-ci a pour objet la mise en commun totale ou partielle de frais | wanneer deze tot doel heeft het in gemeenschap brengen van alle of een |
| résultant de l'exercice de la profession et pour autant que les | gedeelte der kosten die verband houden met hun beroepsuitoefening, en |
| conditions suivantes soient remplies : | wanneer aan volgende voorwaarden is voldaan : |
| 1° La société ou l'association ne peut être constituée qu'avec des | 1° De vennootschap of vereniging mag slechts worden opgericht met |
| personnes exerçant une profession intellectuelle et de prestation de | personen wier beroep van intellectuele en dienstverlenende aard is, en |
| services, et pour autant qu'il s'agit d'une profession organisée et | op voorwaarde dat het gaat om een beroep dat in ten minste één der |
| réglementée dans au moins un des pays de la Communauté européenne. 2° La société ou l'association ne peut exécuter une fonction, une mission ou un mandat appartenant à l'activité professionnelle des membres, ni en son nom personnel, ni au nom d'un des membres, ni de quelque manière que ce soit. 3° La société ne peut être chargée de l'encaissement des honoraires des missions appartenant à l'activité professionnelle des membres. 4° Dans les conditions fixées par le Conseil, la convention peut comprendre une clause d'usage du nom social par les associés. L'usage de ce nom ne peut entraîner une confusion préjudiciable avec une société autorisée à exercer en son nom propre la profession de ses membres. | landen van de Europese Gemeenschap georganiseerd en gereglementeerd is. 2° De vennootschap of vereniging mag noch in eigen naam, noch in naam van één der leden, noch op enige andere wijze, een functie, mandaat of opdracht uitoefenen die behoort tot de beroepsactiviteit der leden. 3° De vennootschap mag niet worden belast met het innen der honoraria voor opdrachten behorend tot de beroepsactiviteit der leden. 4° Onder de voorwaarden door de Raad bepaald, mag de overeenkomst een clausule bevatten over het gebruik van de maatschappelijke benaming door de vennoten. Het gebruik van de maatschappelijke benaming door de vennoten mag geen aanleiding geven tot een nadelige verwarring met een vennootschap die gemachtigd is om in eigen naam het beroep van haar leden uit te oefenen |
| 5° Toute autre condition fixée par le Conseil en vue de préserver l'indépendance de l'expert-comptable dans l'exercice de ses fonctions Moyennant autorisation du Conseil, l'expert-comptable peut également constituer une société ou association ayant pour but la mise en commun de tout ou partie des charges afférentes à la profession avec des parents ou alliés jusqu'au deuxième degré. L'expert-comptable ne peut faire aucune référence au nom de la société dans le cadre de ses activités professionnelles d'expert-comptable. Les conditions fixées à l'alinéa 1er, 11, 21, 3° et 5° sont applicables. CHAPITRE VI. - Rapports avec les confrères | 5° Iedere andere voorwaarde door de Raad bepaald met het oog op het vrijwaren van de onafhankelijkheid van de accountant in de uitoefening van zijn opdracht. Mits toestemming van de Raad mag de accountant ook een vennootschap of vereniging oprichten die tot doel heeft een deel of het geheel van de kosten verbonden aan het beroep in gemeenschap te brengen met verwanten of aangetrouwde familieleden tot in de tweede graad. De accountant mag in het raam van zijn beroepsactiviteit als accountant niet verwijzen naar de naam van die vennootschap. De voorwaarden gesteld in de eerste alinea, 1°, 2°, 3° en 5° zijn van overeenkomstige toepassing. HOOFDSTUK VI. - Betrekkingen met de confraters |
Art. 22.Les experts-comptables se doivent assistance et courtoisie |
Art. 22.De accountants zijn gehouden tot wederzijdse hulp en |
| réciproques. Ils doivent s'abstenir de toute attitude ou acte | hoffelijkheid. Zij moeten zich onthouden van elke houding of handeling |
| susceptible de nuire à la situation d'un confrère. | die een confrater schade kan berokkenen. |
| Lorsqu'un membre de l'Institut est amené à mettre en cause le travail | Wanneer een lid van het Instituut het werk of de verklaring van een |
| ou l'attestation d'un autre membre, il est tenu, dans la mesure où le | ander lid zou kunnen in opspraak brengen, moet hij voor zover het |
| secret professionnel le lui permet : | beroepsgeheim zich daar niet tegen verzet : |
| - de lui faire connaître immédiatement les points sur lesquels porte | - hem onmiddellijk op de hoogte brengen van de punten waarover er een |
| la divergence; | meningsverschil bestaat; |
| - d'agir avec discernement en prenant au besoin d'autres avis. | - oordeelkundig tewerk gaan en eventueel andere adviezen inwinnen. |
Art. 23.Avant d'accepter une mission, l'expert-comptable externe qui |
Art. 23.Vooraleer een opdracht te aanvaarden, moet de externe |
| reprend un dossier d'un confrère ou d'un comptable, doit prendre en | accountant, die een opdracht van een confrater of een boekhouder |
| considération les règles suivantes : | overneemt, de volgende regels in acht nemen : |
| 1° il doit informer son prédécesseur de la reprise du dossier par | 1° hij moet zijn voorganger schriftelijk, bij voorkeur aangetekend, in |
| écrit, de préférence par recommandé, même si la succession n'a pas eu lieu immédiatement; 2° si le prédécesseur n'a pas été payé pour ses prestations, il doit insister auprès du client pour qu'il paye les honoraires de son prédécesseur. Le prédécesseur doit, sans délai, mettre à la disposition du client ou du confrère qui lui succède tous les documents, propriété du client, ainsi que ceux qui entrent dans le cadre de l'entraide et de la courtoisie confraternelles. Il est tenu d'en rédiger un inventaire détaillé en deux exemplaires datés et signés par chaque partie. Art. 24.En cas d'accord entre les deux parties, le différend entre experts-comptables externes peut être soumis à une Commission de conciliation créée au sein de l'Institut. |
kennis stellen van de overname van de opdracht, zelfs indien de opvolging niet onmiddellijk is gebeurd; 2° indien de voorganger niet werd betaald voor zijn prestaties, dient hij bij de cliënt aan te dringen op de betaling van de honoraria van zijn voorganger. De voorganger zal onverwijld alle documenten, eigendom van de cliënt, alsmede deze die kaderen in de wederzijdse hulp en hoffelijkheid ter beschikking stellen van de cliënt of van zijn opvolgende confrater. Hij is gehouden hiervan een gedetailleerde en gedagtekende inventaris in twee exemplaren op te stellen, die door alle betrokken partijen ondertekend wordt. Art. 24.Met instemming van beide partijen kan een geschil tussen externe accountants voorgelegd worden aan een verzoenings-commissie opgericht binnen het Instituut. |
Art. 25.Avant d'accepter tout mandat ou mission, l'expert-comptable |
Art. 25.Vóór hij een mandaat of een opdracht aanvaardt, moet de |
| externe doit s'informer, auprès de l'entreprise ou de l'institution | externe accountant bij de onderneming of de betrokken instelling |
| concernée, sur le fait qu'un autre expert-comptable externe est chargé | nagaan of een andere externe accountant in de loop van de voorafgaande |
| ou a été chargé, au cours des douze mois écoulés, d'une mission dans | twaalf maanden belast is of werd met een opdracht bij dezelfde |
| la même entreprise. Chaque fois qu'un expert-comptable externe est | onderneming. Telkens een externe accountant werkzaamheden verricht in |
| amené à effectuer des travaux dans une société ou organisme dans | een vennootschap of een organisme waar een andere externe accountant |
| lequel un autre expert-comptable externe exerce une mission, il ne | een opdracht uitoefent, kan hij zijn werkzaamheden ter plaatse slechts |
| peut accomplir des travaux sur place qu'après avoir informé ce dernier | verrichten na deze laatste, bij voorkeur schriftelijk, op de hoogte te |
| de préférence par écrit de son intervention. | hebben gebracht van zijn tussenkomst. |
| Cette règle est applicable quel que soit l'objet de cette mission, y | Deze regel is toepasselijk ongeacht het voorwerp van de opdracht, ook |
| compris l'expertise judiciaire, mais sans préjudice des règles de | op een opdracht als gerechtelijk deskundige, maar onverminderd de |
| droit qui la régissent | rechtsregels die terzake gelden. |
| CHAPITRE VI. - Rapports avec les clients | HOOFDSTUK VII. - Betrekkingen met de cliënten |
Art. 26.L'expert-comptable externe doit immédiatement remettre tous |
Art. 26.De externe accountant is ertoe gehouden alle boeken en |
| les livres et documents appartenant à son client, à la demande de ce | bescheiden die toebehoren aan zijn cliënt onverwijld uit handen te |
| dernier. | geven, wanneer deze erom verzoekt. |
| CHAPITRE VIII. - Honoraires des experts-comptables externes | HOOFDSTUK VIII. - Ereloon van de externe accountants |
Art. 27.Que ce soit à l'égard de la clientèle ou entre confrères, |
Art. 27.De externe accountant mag, zowel tegenover een cliënt als |
| l'expert-comptable externe ne peut recevoir des honoraires et des | tegenover een confrater, alleen aanspraak maken op het ereloon en de |
| remboursements de frais que pour les missions qui ont été exécutées | vergoeding der kosten voor de door hem of zijn medewerkers uitgevoerde |
| par lui-même ou par ses collaborateurs, à l'exclusion de toute autre | opdrachten, met uitsluiting van elke andere rechtstreekse of |
| rémunération, qu'elle soit directe ou indirecte, sauf s'il s'agit | onrechtstreekse vergoeding, tenzij het zou gaan om een vergoeding |
| d'une indemnité pour rupture du contrat. | wegens de verbreking van de overeenkomst. |
Art. 28.Le montant des honoraires de l'expert-comptable doit être |
Art. 28.Het bedrag van het ereloon van de accountant moet vastgesteld |
| fixé en fonction de la nature, de l'importance, de la complexité, du | worden in functie van de aard, het belang, de complexiteit, de omvang |
| volume et de la portée de la mission, compte tenu de la responsabilité | en de reikwijdte van de opdracht, daarbij rekening houdend met de |
| assumée par l'expert-comptable et de ses compétences particulières. | verantwoordelijkheid die de accountant op zich neemt en met zijn bijzondere kwalificaties. |
| L'attitude consistant à pratiquer des honoraires réduits ou élevés | Het aanrekenen van niet verantwoord lage of hoge erelonen, is strijdig |
| injustifiés, est contraire au principe de dignité de la profession. | met het beginsel van de waardigheid van het beroep. |
Art. 29.L'expert-comptable externe ne peut de quelque façon que ce |
Art. 29.Het is de externe accountant verboden om op enigerlei wijze |
| soit, attribuer ou percevoir des commissions, des courtages ou | commissie- of makelaarslonen of welkdanig voordeel ook toe te kennen |
| d'autres avantages en rapport avec leurs missions | of te ontvangen dat verband houdt met hun opdrachten. |
| CHAPITRE IX. - Interdiction de publicité | HOOFDSTUK IX. - Publiciteitsverbod |
Art. 30.Le démarchage ou offre de services est interdit. Il est interdit aux experts-comptables d'effectuer directement ou indirectement une offre de plusieurs services liés ou non dont une mission de monopole. La rémunération d'une mission de monopole ne peut en aucune façon dépendre d'autres services effectués dans la même entreprise ou une entreprise liée par l'expert-comptable ou une personne avec laquelle il existe un lien de collaboration profes-sionnelle. Art. 31.L'expert-comptable peut communiquer publiquement des informations objectives relatives à son cabinet pour autant qu'il ne manque pas à la discrétion qui sied aux membres de la profession. En aucune façon, il ne peut faire référence à des éléments, comparatifs |
Art. 30.Ronseling en dienstaanbod zijn verboden. Het is de accountant verboden om rechtstreeks of onrechtstreeks meerdere al dan niet verbonden diensten, waaronder een monopolieopdracht, aan te bieden. De vergoeding voor een monopolieopdracht mag in geen enkel opzicht afhankelijk zijn van andere diensten die door de accountant, of door een persoon met wie een beroepsmatig samenwerkingsverband bestaat, worden verstrekt in dezelfde onder-neming of in een verbonden onderneming. Art. 31.De accountant mag in het openbaar objectieve informatie over zijn kantoor mededelen, voorzover hij de voor de leden van het beroep gepaste discretie niet in het gedrang brengt. In geen geval mag verwezen worden naar al dan niet vergelijkende gegevens inzake |
| ou non, de tarif ou de qualité. Les procédés publicitaires, quels que | tarieven of kwaliteit. Welke media er ook gebruikt worden, zijn de |
| soient les media utilisés, qui n'ont pas pour objet de communiquer des | reclametechnieken, die niet tot doel hebben objectieve informatie te |
| informations objectives, ne sont pas conformes à la déontologie. Sans | verschaffen, niet in overeenstemming met de plichtenleer. Onafgezien |
| préjudice aux rapports qui doivent être publiés en application de la | van de verslagen die moeten bekendgemaakt worden met toepassing van de |
| loi, l'expert-comptable ne peut pas évoquer publiquement ou dans des | wet, mag de accountant in het openbaar of in brochures geen gewag |
| brochures le nom d'un de ses clients. Dans des cas exceptionnels, il | maken van de naam van één van zijn cliënten. In uitzonderlijke |
| peut être dérogé à cette règle avec l'autorisation du client ainsi que | gevallen kan van deze regel worden afgeweken met toestemming van de |
| du Président de l'Institut. | cliënt, alsmede van de Voorzitter van het Instituut. |
| CHAPITRE X. - Le devoir de discrétion professionnelle | HOOFDSTUK X. - De beroepsdiscretieplicht |
| et le secret professionnel | en het beroepsgeheim |
Art. 32.Sans préjudice des dispositions légales relatives au secret |
Art. 32.Onverminderd de voor de externe accountant geldende |
| professionnel applicables à l'expert-comptable externe, tout | wettelijke bepalingen betreffende het beroepsgeheim, is iedere |
| expert-comptable, quel que soit son statut, est tenu de respecter le | accountant, ongeacht zijn statuut, gehouden tot naleving van zijn |
| devoir de discrétion professionnelle. | beroepsdis-cretieplicht. |
| Ce devoir de discrétion comprend le secret de données qui lui ont été | Deze discretieplicht omvat de verplichting tot geheimhouding van |
| confiées explicitement ou implicitement en sa qualité | gegevens die hem uitdrukkelijk of stilzwijgend in zijn hoedanigheid |
| d'expert-comptable et de faits à caractère confidentiel qu'il a | van accountant werden toevertrouwd en van de feiten met een |
| constatés lui-même dans l'exercice de sa profession. L'atteinte aux | vertrouwelijk karakter die hij in de uitoefening van zijn beroep zelf |
| règles de discipline en matière de devoir de discrétion | heeft vastgesteld. Er kan de accountant geen inbreuk op de |
| professionnelle ne peut pas être imputée à l'expert-comptable | tuchtvoor-schriften inzake beroepsdiscretieplicht ten laste gelegd worden : |
| - lorsqu'il est appelé à témoigner en justice; | - wanneer hij geroepen wordt om in rechte getuigenis af te leggen; |
| - lorsque la loi l'oblige à la communication des données; - dans l'exercice de son droit de défense en matière disciplinaire; - lorsqu'il communique des données confidentielles de son employeur au Conseil en vue de veiller aux règles de la déontologie et après avoir épuisé tous les moyens internes auprès de son employeur; - lorsque et dans la mesure où il a été déchargé expressément de son devoir de discrétion par son client pour les matières qui le concernent. Si l'expert-comptable communique des informations confidentielles à ses stagiaires et autres collaborateurs, il doit veiller à ce qu'ils respectent leur caractère confidentiel. | - wanneer de wet hem tot mededeling van gegevens verplicht; - in de uitoefening van zijn recht van verdediging in tuchtaangelegenheden; - wanneer hij, met het oog op de behartiging van de deontologische regelen, en na alle interne middelen bij zijn werkgever te hebben uitgeput, vertrouwelijke gegevens van zijn werkgever aan de Raad meedeelt; - wanneer en in de mate waarin hij, betreffende aangelegenheden die zijn opdrachtgever persoonlijk aanbelangen, door deze laatste uitdrukkelijk van zijn discretieplicht ontslagen werd. Indien de accountant vertrouwelijke informatie deelt met zijn stagiairs en andere medewerkers, moet hij erop toezien dat zij het vertrouwelijk karakter daarvan eerbiedigen. |
| CHAPITRE XI. - Formation professionnelle permanente | HOOFDSTUK XI. - Permanente beroepsopleiding |
Art. 33.Les experts-comptables devront chaque année consacrer un |
Art. 33.De accountants moeten jaarlijks een minimum aantal uren |
| minimum d'heures à des activités qui contribuent à l'amélioration de | besteden aan werkzaamheden die bijdragen tot de verbetering van hun |
| leurs connaissances professionnelles, conformément aux normes fixées | vakkennis, overeenkomstig de normen vastgelegd door de Raad. Dit |
| par le Conseil. Ce nombre d'heures ne peut être inférieur à 30. | aantal uren mag niet minder bedragen dan 30. |
| CHAPITRE XII. - Disposition finale | HOOFDSTUK XII. - Slotbepaling |
Art. 34.Le Ministre qui a les Affaires économiques dans ses |
Art. 34.De Minister die de Economische Zaken onder zijn bevoegdheid |
| attributions et le Ministre qui a les Classes moyennes dans ses | heeft en de Minister die de Middenstand onder zijn bevoegdheid heeft, |
| attributions sont chargés, chacun en ce qui le concerne, de l'exécution du présent arrêté. | zijn, ieder wat hem betreft, belast met de uitvoering van dit besluit. |
| Donné à Bruxelles, le 1er mars 1998. | Gegeven te Brussel, 1 maart 1998. |
| ALBERT | ALBERT |
| Par le Roi : | Van Koningswege : |
| Le Vice-Premier Ministre | De Vice-Eerste Minister |
| et Ministre de l'Economie et des Télécommunications, | en Minister van Economie en Telecommunicatie, |
| E. DI RUPO | E. DI RUPO |
| Le Ministre de l'Agriculture | De Minister van Landbouw |
| et des Petites et Moyennes Entreprises, | en de Kleine en Middelgrote Ondernemingen |
| K. PINXTEN | K. PINXTEN |